Dc kruiskoepelkerk
te Renswoude
Setter Set
JeugU
ivcJhAij^t
ARAM
De ster van Nasser rijst weer
Last van zenuwen?
KADETT „L"
KADETT „CAR-A-VAN"
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VI ÏJDAG 22 MAART 1963
Nr. 24
Fabels en feiten
Harmonie en evenwicht
Legenden
Feiten
Bestek
Het exterieur
Randenbroek
Het interieur
Wie was de architect?
De
vorst
van
Suprania
-puistjes
Nieuwe eenheidspogingen
DE LEZER
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen
nylons
HAZELINO
CASTAGNA
WALNOTTA
Fa. L. HEY
Van coureur tot auto
ontwerper
De Herv. Kerk in Renswoude, een bouwwerk uit de
periode van het klassicisme.
Terloops slechts konden wij in onze bijdrage over het kasteel Renswoude iets uit de geschiedenis
van de kerk aldaar vermelden, voornamelijk ontleend aan het werk Hooge en vrije Heerlijkheid
van Renswoude en Emmickhuysen" door wijlen Af. J. L. Baron Taets van Amerongen.
Nu wij een artikel aan de kerk zelf ivijden, kunnen wij nader op de historische gegevens ingaan.
Door het uitvallen van enige woorden in bedoeld artikel iverd niet duidelijk dat in 1623 de rid
derhofstad Borchwal d.i. een versterkt huis met poorten, bruggen en grachten, door Philips, Baron
van Hamal de edelman die stenen gooide naar de tolwachter, zie Incident te Emmickhuizen De
Vallei 11 maart 1933 na het overlijden van zijn grootmoeder Margaretha van Culemborg ver
kocht werd aan Johan van Reede, die er toen door de Staten van Utrecht mee beleend werd. Wal
bewoog Van Hamal hiertoeDe reden lag in het feit dat hij, katholiek gebleven, in vele colleges
geen plaats meer vond, in tegenstelling tot Johan van Reede, die het reformatorisch christendom
beleed.
Het nieuwe kerkhistorisch onderzoek
is tot de bevinding gekomen, dat de gods
dienstige gezindheid van de ambachtsheer
of heer van een heerlijkheid vaak beslis
send was voor het al of niet overgaan tot
de nieuwe leer. De bevolking van Rens
woude ging zodoende tot de reformatie
over, temeer aangezien de katholieke ere
dienst en zielzorg in Scherpenzeel, waar
toe Renswoude kerkelijk behoorde, reeds
omstreeks 1571 eindigde, toen pastoor
Hendrik Mom de pastoorssontane verwis
selde voor de domineestoog.
Renswoude verlangde na de alteratie
naar een eigen kerkgebouw. Dat er een
kasteelkapel geweest zou zijn zoals de le
gende verhaalt, mag na de onderzoekin
gen van Murk Daniël Ozinga naar de pro
testantse kerken hier te lande gesticht
van 1596-1793 betwijfeld worden.
In een resolutie van de Utrechtse Sta
ten uit 1638 heet het: „ter welcker plaetse
nochtans van oudts geene kercke ge
weest, noch althans niet en is, jae dat die
van Renswoude altijt tot Scherpenzeel
selffs hebben te kercke gegaen".
1 "3 1 16 to MtTt**
Doorsnede van de kerk te Renswoude
Opmeting J. P. A. Antonietti
De overlevering van de kapelbrand en
de financiële hulp van de aanwezigen
aan het hof van Karei I van Engeland
blijkt ook niet houdbaar: eerst in 1647 en
niet in 1638 of 1639 ging Johan van Reede
als gezant naar Engeland. In 1638 werd
niet hij naar Karei I gezonden, maar Po-
lyander van Kerckhoven, Heer van Heen-
vliet.
Historisch vaststaand is slechts dat de
Staten van Utrecht in 1638 een subsidie
van 2500 pond of gulden voor de bouw
van de „huyskercke" gaven, die op ver
zoek van de ingezetenen en de kasteel
heer met 4000 gulden verhoogd werd. Het
kerckenboeck vermeldt in 1638 „dat
Renswoude met een kercke en eenen or-
dinaeren (benoemde) herder en leeraer
mochte versien werden in den jaere 1638",
hetgeen geschiedde.
De eerste predikatie werd nog vóór de
kerk gereed was (1641) gehouden door de
Veenendaalse predikant D. Bergman „in
het huys daer Aert Rouw plach in te
wonen, gelegen bij de Borchwal, in 't
eerste van Augusti Anno 1638". De eerste
predikant die beroepen werd was Mi
chael a Middelhoven, die te Castricum
en Heemskerk stond. Dat was op 18 ok
tober 1638. Hij werd bevestigd door ds.
Vossium, predikant te Amerongen op 11
november 1638. De pastorie kwam veel
later gereed, want in 1650 legden de Sta
ten 3200 gulden toe, mits de Kasteelheer
de verdere bouw bekostigde en het on
derhoud op zich nam.
De eerste steen van de kerk werd door
jonker Hendrik gelegd, Johans zoon (ont
breekt in de genealogie van wijlen baron
Maximiliaan) op 19 augustus 1639.
Er werd dus laat in het jaar begonnen.
In het bestek dat bewaard bleef lezen
wij dan ook: De fundamenten sal men
leggen tot de vloer van de kerck desen
somer de reste toecomende somer". Dat
bestek dateert van 26 juli 1639 en is te
uitvoerig en te bouwtechnisch om het
over te schrijven. Wel citeren we enige
artikelen die licht werpen op de 17de-
eeuwse gewoonten bij het bouwen.
De aennemers sullen moeten letten op
haar (hun) knechts, dat de beste en hart-
ste steen buyten wort gewerckt ende de
slimste (zachtste b.v. zandsteen) binnen.
Item soo sal tenminsten eene meester
dp het werck altijdt present moeten sijn
om sijn knechts aenwijsinge te doen, op
paene (poen, boete) van yeder dach ses
gulden te verbeuren. De aennemers sullen
hebben haer eygen steygeringe, spijckers,
touwen, steenmanden, cruywagenen, tob
ben en wat daer meer toe van noden sal
wesen; behalven dat den heer aenbeste-
der haer sal leveren twintich tonnen off
40 tobben, die sij bedongen hebben.
Item soo sullen zij de kerck besteygeren
van binnen en buyten.
En dit alles op haer eygen costen en
bier als anders, behalven dat zij sullen
vrij sijn van den impost vant bier, dat sij
opt werck sullen selfs inleggen, sonder
dat sijt aen ymant anders sullen mogen
tappen.
Het bestek eindigt als volgt:
Op welcke voorgaende conditiën mees
ter Aryen Gerrits en Jan Willems mees
ters met selaers binnen Utrecht hebben
aengenomen gelijc sij aennemen mits de
sen, het duysent steen te leggen voor drie
gulden en vijff stuyver, sooveel als daer
aen dese kerck sullen worden vermetselt;
en hebben daervoor verbonden haer per
soon en goederen. Van geit soo belooft
onder verbintenisse als boven den Heere
van Renswoude de voornoemde meesters,
indien sij haer werck maecken volgens
de bovenst, conditiën, voor het metselen
van yeder duysent te sullen betalen 3
gulden en 5 stuyvers, noch aen de mees
ters vijftich gulden en aen de knechts
vijftich gulden tot een vereering (ge
schenk) voort leggen van de eerste stee-
nen. Aldus bij ons onderscreven overco-
men op den 26en July 1639 binnen Amers
foort. Gethekent Johan van Reede, bij mij
Ary Gerrits metselaer ende Jan Willems
van Hoboken.
De eerste gedachte die de kerk uit
wendig wekt is dat bouwen ruimtekunst
is. De materie is maar bijkomstig even
als doek en verf voor de schilder. Het
eigenlijke materiaal van de bouwmeester
is de ruimte met haar drie dimensies:
lengte, breedte en diepte of hoogte. In
de wijze waarop hij de ruimte omhult
beeldt hij zijn innerlijke gevoelens uit.
Die wijze is kenmerkend voor ieder tijd
perk in de geschiedenis der bouwkunst.
Staande voor de kerk te Renswoude
maken wij kennis met een bouwwerk uit
de periode van het klassicisme, toen de
bouwmeesters teruggrepen naar de zui
verheid van de klassieke ruimtevormen
in de oude Griekse kunst en van de Ita
liaanse uit het begin van de 16de eeuw.
Die kunst kenmerkte zich door het zoe
ken naar ideële schoonheid waarbij de
vormen uit de natuur veredeld werden
en tot een wetmatig geordend kunstwerk
samengevoegd, helder en streng. Alle fac
toren die een kunstwerk vormen werden
met elkaar in evenwicht gebracht, zodat
de proporties in het bouwwerk harmoni
eerden.
Het geniale is nu dat te Renswoude
geen copie van een Grieks of Italiaans
tempeltje ontstond, maar een kerk die
geheel Nederlands van wezen en allure
is en van een volkomen landseigen geest.
Van welke zijde men haar beschouwt,
steeds treft de harmonie van verbouwin
gen en vormen. Hier is een balans, een
evenwicht bereikt, dat buitengewoon
boeit en bekoort. Zie hoe de koepel op de
achtkantige trommel rust. Ontbraken in
de laatste de vensters, dan maakte hij 'n
levenloze indruk.
Zij geven in alle eenvoud leven aan de
trommel, evenals de zandstenen blokken
in kruisvorm onder de koepelrand, waar
mee de steigergaten gevuld werden.
Het gewicht van koepel en trommel
wordt opgevangen door de dubbele steun
beren met naar binnen gebogen buiten
lijn - een vondst in de 17de eeuw - welke
beren van hun loodrecht staande voet ui
terst geleidelijk ter hoogte van de kroon
lijst in de gevel overgaan.
Welk een eenvoud in het exterieur,
welk een harmonie, welk een feilloze
stapeling van ruimte volumen! vooral
De houten balken er boven worden ge
dragen door pilasters eveneens met Ioni
sche kapitelen. De zuilen zelf vervullen
geen dragende functie maar een decora
tieve. Zij zouden bezwaarlijk het gewicht
van de bovenbouw knnen torsen. Daarom
zijn boven de zijden van het vierkant -
door bepleistering niet zichtbaar - bogen
geslagen, die de last overnemen.
De houten zoldering is beschilderd met
een stralende zon in een blauwe hemel
met daar omheen een geplooid groen
kleed. Tussen de slippen hiervan zijn
acht wapens geschilderd: die van de vijf
kapittelkerken van Utrecht (St. Marie,
St. Pieter, St. Maarten, St. Servaas en
St. Jan), van de Duitse Orde, van de
provincie Utrecht en van het bisdom
Van de laatste kerk staat vast, dat Ja
cob van Campen, ontwerper van het pa
leis op de Dam, de bouwmeester is ge
weest. Dr. Ozinga komt tot de conclusie
dat Van Campen of één van zijn naaste
medewerkers de architect van de Rens-
wouder kerk is geweest. Want de nieuwe
motieven in genoemde kerken aanwezig
zal een zo geniaal man stellig niet aan
anderen hebben ontleend.
A. W. Weissman deelt in zijn „Geschie
denis der Nederlandsche Bouwkunst" me
de, dat Jacob van Campen uit een oud
amsterdams geslacht stamde. Zijn groot
vader Jacob was gehuwd met Griete
Pieters, zuster van Roemer Visscher. Zij
hadden twee zonen van wie de jongste
Pieter Jacobsz. van Campen in 1594 met
Gerritje Claes Berendsdochter uit Haar
lem huwde. Uit dit huwelijk sproot de
beroemde bouwmeester. Zijn grootvader
Claes Berends stierf in 1605 en liet zijn
heerlijkheid Randenbroek bij Amersfoort
aan zijn dochter Gerritje, Jacobs moeder
dus, na, die er Jacob mee beleende, waar
door hij Heer van Randenbroek werd. De
heerlijkheid lag nabij de Heiligenberger-
weg. Het huis bestaat nog en ligt in een
prachtig park. In 1957-'58 is het hersteld.
De boerderij Bunsingsgat behoorde oor
spronkelijk tot de heerlijkheid.
De bezoeken aan Randenbroek, waar
Jacob zich mettertijd vestigde, hebben
hem wellicht in kennis gebracht met de
Van Reede's in het nabije Renswoude, op
welke mogelijkheid Ozinga niet wijst.
Renswoude mag zich verheugen een
kerk te bezitten bij uitstek waardig er
het Woord Gods te verkondigen en Zijn
lof te bezingen. Suggereert de windwijzer
op het klokketorentje, in de vorm van een
vis, het oeroude Christussymbool, dat
Christus boven alles gaat?
In 1922 droeg wijlen baron Maximiliaan
de kerk over aan de Hervormde Ge
meente, die hem tot president-kerk
voogd benoemde.
D. PHILIPS
Interieur Herv. Kerk
te Renswoude.
sprekend als de zon zware slagschaduwen
tekent. Zie slechts naar 't ingangsportaal
met trap en het fraaie wapen in steen
daarboven aan de noordzijde en naar de
traptoren aan de zuidzijde. Eerst verheft
de toren zich tot even boven de kruis-
vleugel; dan zet hij zich voort langs het
achtkant, zonder in het minst de ver
houdingen te storen. Integendeel, hij ver
sterkt de strevende lijn omhoog.
Hoe voortreffelijk de harmonische wer
king van de toren is, blijkt, als wij hem
vergelijken met de later aangebouwde
concistoriekamer, die botweg de verti
cale tendens breekt door haar lelijke ho-
rizontaalbouw. Jammer! Had men voor
haar maar een plaatsje in de grond als
kelder gezocht
Toen wij eind 1961 op de Saanredam-
tentoonstelling te Utrecht de tekeningen
met pen en aquarel van de Nieuwe Kerk
te Haarlem zagen, viel het ons op, hoe
zeer het interieur daarvan gelijkenis ver
toonde met dat te Renswoude. Nu wij de
laatste dezer dagen weer eens bezochten,
werd ons opnieuw duidelijk dat beide
kerken een zelfde principe volgen.
Treedt men de kerk binnen, dan staat
men direct verrast door de eigenaardige
poëzie, de fijne gevoeligheid van lijnen
en vormen, de wijdingsvolle sfeer van de
ruimte. Bij het beschouwen van het uit
wendige bleek ons al, dat de kerk een
vierkant vormt met ondiepe kruisarmen.
Door afsnijding der hoeken gaat het kwa
draat over in een achtkant dat door een
koepel gedekt wordt. De druk van ae bo
venbouw wordt op de kwadraathoeken
en op de hoeken van de met lage en
vlakke zolderingen gedekte kruisvleugels
overgebracht op de steunberen, zoals wij
reeds zagen. De zijvleugels worden van
het vierkant gescheiden door acht ranke
zuilen, rustend op een plint, een vier
kante onderlegplaat, waarboven enkele
horizontale ringen. De slanke en lichte
schachten worden bekroond door een
eenvoudig Ionisch kapiteel met voluten.
Utrecht. Tegen de muren van het acht
kant hangen kleurrijke wapenschilden
van vorsten en edelen, die een warm
decoratief accent aan het vierkant ver
lenen.
Het verhaal dat de kerk gebouwd zou
zijn naar het voorbeeld van de Londense
St. Paul, op zijn beurt een navolging van
de St. Pieter te Rome, is klaarblijkelijk
ook een fabel. Dr. Ozinga zoekt voorbeel
den in Italiaanse kruiskoepelkerken te
Prato en Monterpulciano.
De vraag rijst: wie is toch wel de
schepper geweest van een dergelijk fraai
bouwwerk? Dr. Ozinga herinnert aan de
kerk te Hooge Zwaluwe die een over
eenkomstige opzet heeft en aan de reeds
genoemde Nieuwe Kerk te Haarlem, die
wij kennen van de tekeningen van Saen-
redam.
LET OP DE
GELDIGHEIDSDUUR
VAN UW RIJBEWIJS!
Van bevoegde zyde deelt men
ons mede, dat ook thans nog rij
bewijzen ter verlenging worden
aangeboden, waarvan de geldig
heidsduur reeds meer dan één jaar
is verstreken.
Wij maken onze lezers er nog
maals op attent, dat rijbewijzen
zonder het afleggen van een rij
proef kunnen worden verlengd in
dien ze op de dag van indiening
bij de commissaris der Koningin
hun geldigheid nog niet langer dan
een jaar hebben verloren.
Na dit tijdstip dient een nieuw
ry-examen te worden afgelegd. Op
dit voorschrift is geen enkele uit
zondering mogelijk.
Let dus op de geldigheidsduur
van uw rijbewijs.
Deze wijziging is aangebracht in
het VVegcnverkeers-reglement bij
Koninklijk Besluit van 24 februari
1961 en ingevolge het Koninklijk
Besluit van 19 april 1962 in werking
getreden op 2 januari 1963.
Plattegrond kerk Renswoude
Opmeting J. P. A. Antonietti
PUROL-POEDER
Het is in het Nabije Oosten opnieuw een uiterst merkwaardig en spannend
schouwtoneel geworden, met name sinds na Irak ook Syrië in een geslaagde
revolutie van regime veranderde. Opmerkelijk is, dat de Arabische staten
steeds de vrijdag voor revoluties schijnen te verkiezen, de Mohammedaanse
sabbat. Op vrijdag 28 september werd verleden jaar de imam van Yemen
onttroond, op vrijdag 8 februari van dit jaar werd de dictator van Irak Abdel
Kerim Kassem afgezet en gedood: Syrië deed het nu ook op vrijdag. Voorts
is het sinds de Fransen in 1941 het Syrische mandaatsgebied verlieten, nu
reeds de zevende revolutie in dit land, zodat het nauwelijks de moeite loont,
namen van de revolutieleiders te onthouden. Wél is duidelijk, dat de jongste
omkeer de bedoeling heeft de band met Egypte te herstellen. Reeds begonnen
de onderhandelingen. Voorheen, toen er een fusie bestond, heette deze de
Verenigde Arabische Republiek.
De met Egypte gefusioneerde staten
gingen echter heen en Egypte bleef al
leen. Hoewel het dus nu in feite de On-
verenigde Arabische Republiek was ge
worden, bleef het land officieel Ver
enigde Arabische Republiek heten.
Maar het is de vraag, of deze naam nu
toch niet zal moeten bezwijken. Want
Irak en Syrië willen wel een federatie
met Egypte als zelfstandige staten,
waarin aan Egypte een hoofdrol kan
worden gelaten, niet echter een fusie,
die hun zelfstandigheid zou wegnemen.
En sinds Algerije mee wil doen, hebben
zij hierin ook een krachtige steun, want
Algerije is evenmin geneigd de pas ver
worven onafhankelijkheid te laten be
perken. In elk geval krijgt Nasser, die
in het centrum woont en de Arabische
eenheid steeds heeft voorgestaan, thans
nieuwe kansen, zijn ster rijst.
De positie van Jordanië met koning
Hoessein is gevaarlijk geworden. Ieder
weet, wat radio Cairo niet nalaat tel
kens te vertellen, n.l. dat Egypte de val
van Hoessein begeert. Nasser wil hier
zelf regeren om van hieruit Israël in de
Middellandse Zee te drijven. Aanslag op
aanslag belaagt Hoessein; en dat na
Syrië zijn leven en zijn rijk bedreigd
worden, weet hij maar al te goed. Ook
Israël weet dit en premier David Ben
Goerion verklaarde reeds: „Als Hoes
sein valt, betekent dit oorlog". Zodra
Egyptische of Syrische soldaten de bo
dem van Jordanië betreden, rukt ook
Israël op, niet zozeer uit vijandschap
tegen Jordanië, maar om de anderen uit
Palestina te houden. Bovendien, de toe
stand is hier reeds lang in feite onhoud
baar; dat Jordanië de helft van Jeruza
lem, Bethlehem en een dergelijke hap
Geachte redakteur,
Met stomme verbazing las ik het bij
schrift van uw redaktie bij de reacties
op het verslag van de MULO-feestavond.
Aan het begin van de avond heeft uw
verslaggever mij gevraagd, waarom het
programma dit jaar korter was. Hierop
heb ik geantwoord, dat het niet mogelijk
was om een langer muzikaal gedeelte te
verzorgen, omdat de oude band in zijn
geheel van school was. Met de jonge leer
lingen uit de eerste klassen kon op zo
korte termijn geen nieuwe band gevormd
worden. Dit heeft niets met personeel-
wijziging te maken. We hebben de op
lossing gezocht in een langer toneelstuk.
Daarbij heb ik gezegd, dat dit toneelstuk
in een paar maanden ingestudeerd is door
de heer Beekes, die zijn sporen op dit ter
rein al verdiend heeft, wat trouwens ook
uit de opvoering bleek.
De toegift is in een paar weken inge
studeerd, waaraan in die korte tijd veel
uren besteed zijn.
Door mij is beslist niet gezegd of ge
suggereerd, dat het programma „hals over
kop" in elkaar gezet is.
J. J. ALTENA
Hoofd ULO, Rhenen
uit het Joodse gebied bezit, kan niet
anders dan voorlopig heten.
Engeland doet wat het kan om Jor
danië te handhaven; het steunt Hoes
sein met wapens en geld en organiseer
de zijn leger. Aan de andere kant van
het schiereiland liggen de Engelse
kroonkolonie Aden met de grote zee
haven en de olie-sjeikdommen, die
evenzovele rijkdommen beduiden; ook
hier steunt Engeland en heeft er voorts
de hulp van Amerika.
Toen bekend werd, dat Nasser zijn
troepen in Yemen van 10000 op 25000
man had gebracht, een getal dat veel
groter is dan voor handhaving van
Yemen nodig schijnt, zond president
Kennedy Ellsworth Bunker als zijn spe
ciale gezant naar Saoedi-Arabië, om
Feisal duidelijk te maken, dat hij moest
ophouden de onttroonde imam van
Yemen te helpen, daar dit de andere
Arabische staten tot reactie lokte en dat
hij anderzijds namens de USA Saoedi-
Arabië's integriteit kon waarborgen.
De Sowjets zijn er intussen niet in
geslaagd op dit terrein een steunpunt
te vinden. De Arabieren willen wel
Russische wapens en geld hebben, maar
blijven zorgvuldig buiten het commu
nistische vaarwater. Nasser zegt, dat de
Arabieren hun eigen socialisme hebben
en dit beter achten dan het communis
me. Hij past het in Egypte toe en be
roemt zich op zijn succes.
TECHNISCHE SCHOOL WAGENINGEN
De aandacht van belanghebbenden
wordt gevestigd op een advertentie voor
komende in dit blad, met betrekking tot
de inschrijving van leerlingen voor de
Technische School te Wageningen, als
mede op de daarin aangekondigde cau
serie, te houden door de directeur dezer
school op zaterdag 30 maart a.s. over het
onderwerp „Toekomstmogelijkheden via
het Technisch onderwijs".
in de nieuwe
notenkleuren
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
(Volgens onze verslaggever zijn er op
zijn vraag waarom het programma dit
jaar, speciaal qua muzikaal gedeelte, kor
ter was dan voorgaande jaren, de ter
men „op korte termijn" en „korte tijd"
gebezigd, hetgeen overeenkomt met bo
venstaande reaktie. Hieruit heeft hij de
konklusie getrokken dat er door ver
schillende omstandigheden minder voor
bereidende tijd is geweest dan andere
jaren. Zijn gebezigde uitdrukking „hals
over kop" is achteraf bezien wellicht iets
te sterk geweest. In ons bijschrift van vo
rige week is het geenszins de bedoeling
geweest het hoofd der school als middel
te gebruiken de gedeeltelijk negatieve be
oordeling van de avond te rechtvaardigen.
Integendeel, wij zijn er van overtuigd dat
én het personeel én de leerlingen hun
uiterste best hebben gedaan de ulo-avond
zo goed mogelijk te doen slagen. Dat de
beoordeling van onze korrespondent niet
aan de gestelde verwachtingen in die
kringen heeft voldaan, is een te ver
wachten gevolg van een journalistieke
recensie die óf „goed" óf „slecht" kan
uitvallen.)
Discussie thans gesloten.
REDAKTIE
Stirling Moss, de vroegere coureur,
heeft zich met een Britse groep van ont
werpers geassocieerd om zijn „droom
auto" te produceren. De wagen, een snel,
vierpersoons model, zal de eerste zijn van
een serie projecten waarover hij de Ogle
Design Organisation te Letchworth zal
adviseren. Moss, die sinds zijn ongeluk
van verleden jaar niet meer geraced
heeft, verklaarde deze week op een pers
conferentie in Londen, dat hij in de meer
dan zestien jaar dat hij als coureur aan
wedstrijden had meegedaan over deze
„droomauto" had gedacht. De wagen, die
naar hij hoopt nog dit jaar op de weg zal
verschijnen, zal vrijwel geruisloos zijn,
bijzonder veel comfort bieden en een
goede wegligging hebben.
38 Zwijgend lopen Niora en haar metgezellen door
het stille woud. Het monotone gezoem van duizenden
muskieten en nu en dan het gekrijs van enkele apen
hoog boven hen in de boomkruinen is het enige ge
luid. dat de drukkende stilte verbreekt. „Laten we
ons haasten", zegt een der krijgers tot het meisje,
„Dit is het gebied der Kasai-stammen, die zich bij
de Messiria's hebben aangeslotenDan, plotseling,
begint Niora's panter kwaadaardig te grommen. Met
enkele lenige sprongen snelt het dier vooruit door
het hoge gras en blijft dan met zwiepende staart en
dreigend ontblote tanden staan. Vanuit een hoog bam
boebos duiken geluidloos enige donkere gestalten op..
„De Kasaiü" schreeuwt een van Niora's krijgers ont
zet. „Vlucht, vlucht!!" Maar als het vijftal zich snel
omdraait om het hazenpad te kiezen, duiken ook daar
vanuit het struikgewas talloze gewapende mannen op.
Ze zijn reddeloos ingesloten door een ring van Kasai-
krijgers
(Wordt vervolgd)
Een luxe versie van de Opel Kadett zal op de
markt worden gebracht onder de benaming Ka
dett „L". Deze uitvoering biedt, naast de uit
rusting van het normale model, een serie extra's,
zoals banden met witte zijvlakken en "sierringen
aan de wielen, elektrisch klokje, passeer-licht-
signaal, achteruitrijlampen, speciale tapijten en
verdere interieur-verfijningen. Een schuif dak met
krukbediening is leverbaar met bijbetaling,
evenals nu ook op de normale Kadett-versie. Met
de levering van de Kadett „L" zal vermoedelijk
in mei worden begonnen.
Opel presenteert de Car-A-Van 1000, een 3-deurs
kombinatiewagen, afgeleid van de Kadett. Me
chanisch zijn beide wagens vrijwel gelijk. Met
vier inzittenden blijft nog 0,8 ms over voor baga
ge of andere goederen.
Deze laadruimte kan met meer dan de helft
worden vergroot, wanneer de tweede zitting
wordt weggeklapt, daardoor de lengte van de
laadruimte 1,50 m wordt. Een bagagerek wordt
vermoedelijk, tegen bijbetaling, aangeboden als
mede een derde, uitneembare zitbank voor kin
deren. In ons land zal de Car-A-Van 1000 tegen
het einde van de lente leverbaar zijn.
