Dominee A. Terlouw
pompvers
VEENENDAALS
EERSTE
INDUSTRIE-PREDIKANT!
„Euterpe" nam afscheid van jazz-seizoen
DE WAARHEID
OVER
DE
BRITSE
KEUKEN
KEUS IN
KAAS AAN DE
DEUR
RU ROL
Verlegenheid
SCHERPENZEEL
Eigen home
ARAM
De
vorst
van
Suprania
Huidverzorging
Hooibroei en omstandigheden
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 5 JULI 1963
Nr. 54
Vervreemding
Drie manieren
Samenwerking
Eigen orkest
De avond
V. A. B.
KIRPESTEIN
CITY-MOTORS-EDE
zacht-zuiver-gezond
ALWEER
ZO'N MOOIE BRIL VAN
OPTICIEN
Ook Vocft Ziekettfondsdzd&if!
VOOR DE BOER:
Over ca. drie maanden zal Veenendaal een predikant rijker zijn, die IVI©IlS©lijlC© SCHbR©! til SS© II
qua functie een unicum is in de kerkelijke samenleving. Het is do
minee A. TERLOUW (44), geboren in Utrecht waar hij het Chr. KERK ©H INDUSTRIE
Gymnasium en de Rijksuniversiteit bezocht. In 1947 werd hij tot her
vormd predikant bevestigd te Tietjerk (Friesland), vanwaar hij vier
jaar later vertrok naar Bennekom waar hij vijf jaar bleef. Deze
streek is hem dus vrij goed bekend, temeer daar door zijn huwelijk in Bennekom alje relaties gebleven zijn. Ook toen ds. Terlouw in 1956 naar Rotterdam vertrok. Thans
heeft de provinciale Kerkvergadering hem beroepen met een buitengewone opdracht, n.l. industriepredikant te Veenendaal. Een ambt dus waarin hij te maken krijgt met puur
interkerkelijk werk. Op het ogenblik volgt ds. Terlouw met een aantal hervormde en gereformeerde predikanten een universitaire studie die speciaal op dit werk is gericht.
Wanneer deze predikant over korte tijd bevestigd zal worden, betekent dit ook een belangrijke stap-vooruit van de plaatselijke stichting „Evangelie en Industrie" want ten
slotte is zij het die haar doel „in gehoorzaamheid aan Gods woord antwoord trachten te geven op de vele vragen, waarvoor de moderne industriële ontwikkeling mens en sa
menleving stelt" nader gerealiseerd heeft.
In navolging van andere plaatsen in ons
land, werd bijna drie jaar geleden door
een aantal leden van verschillende plaat
selijke kerken de Veenendaalse stichting
„Evangelie en Industrie" opgericht.
Een van de motieven tot oprichten komt
voort uit een gevoel van verlegenheid
met de vele vragen en problemen, wel
ke in de wereld van de industrie op de
mensen afkomen.
De eigenlijke vragen waarmee de in
dustrie te maken krijgt, blijken steeds
meer de vragen te zijn waar de mens in
het algemeen, levende in de moderne ar
beidsmaatschappij, zich voor geplaatst
ziet. Binnen de industrieën duiken zij het
eerst en het felst op, maar de invloed
daarvan ondergaat iedereen.
Er spelen meer factoren een rol. Vol
gens de stichting is er een verontrusting
over drie soorten vervreemding.
Ten eerste de vervreemding tussen kerk
en industrie. De vragen waarmee men in
de industrie geconfronteerd wordt blij
ken in de kerk in de preek en op de
catechesatie bijvoorbeeld zeer onvoldoen
de aan de orde te komen.
De stichting zegt: dit hangt samen
met de scheiding die is gegroeid
tussen de wereld van het geloof en
de wereld van het dagelijks leven.
Dan is er de vervreemding tussen de
kerk en vele van haar leden, juist beho
rend tot de beroepsgroepen die karakte
ristiek zijn voor de moderne maatschappij.
De minst geduldigen en de meest kri-
tischen aanvaarden deze gespletenheid
niet lang. Zij verlaten de kerk spoedig of
komen op non-actief, zo stelt de Stichting.
Tenslotte de vervreemding tussen de
kerk in de ruimste zin des woords en een
steeds groter aantal buitenkerkelijken.
De stichting ziet hier een taak die in
haar statuten omschreven wordt met de
woorden: „de mensen, die werkzaam zijn
in de moderne industrie te helpen ant
woord te vinden op de vragen, waarvoor
de moderne samenleving hen stelt".
De stichting in Veenendaal heeft tot op
heden deze lang niet gemakkelijke taak
Fa. L. HEY
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26 Telefoon 3044
op drie manieren trachten uit te voeren.
Men begon met het vormen en leiden
van een aantal gespreksgroepen. Later
werden er lezingen georganiseerd en als
laatste kwamen besprekingen met de
plaatselijke predikanten totstand.
Het is pionierswerk geweest, zo zegt
de stichting bescheiden, maar toch zijn
we dankbaar dat het gelukt is belang
stelling voor deze arbeid te wekken,
temeer omdat de plaatselijke predi
kanten vrywel unaniem aan het werk
steun verlenen.
Om het werk echter eerst goed van de
grond te kunnen laten komen, was het
aantrekken van een industriepredikant
een eerste vereiste.
De stichting nam contact op met ver
schillende kerken en kon al vrij spoedig
rekenen op samenwerking met de Ned.
Herv. Kerk, de Gereformeerde Kerk, de
Chr. Ger. Kerk (Hoofdstraat), de Chr. Ger.
Kerk (Beatrixstraat) en de Herv. Gem.
„Sola Fide". Met enkele andere kleinere
kerken zijn nog besprekingen gaande.
Ook de Fabrikantenvereniging bleef
niet achter en dank zij deze verblij
dende samenwerking kon overgegaan
worden tot het aantrekken van een
specialist: een industriepredikant.
Zijn taak
Ongetwijfeld zullen vele mensen zich
afvragen: wat moet zo'n dominee hier nu
gaan doen?
Wel zijn taak is moeilijk precies te
omschrijven omdat deze zo nauw ver
band houdt met allerlei wisselende om
standigheden. Maar in grote lijnen zou
dit kunnen zijn:
GESPAARD
Gedurende de maand juni werd bij
de Nutsspaarbank te Scherpenzeel in
gelegd f 29.033,43 en terugbetaald
27.559,73. Over dezelfde periode be
droeg de inleg bij de Rijkspostspaar
bank 28.357,06 en werd terugbetaald
26.839,19.
1 Het vormen en leiden van gespreks
groepen.
2 De opgedane ervaringen in deze ge
spreksgroepen doorgeven en bespreken
met de plaatselijke predikanten.
3 Het grondig leren kennen van de werk-
wereld. Hij moet mee kunnen praten
over alles waar de mensen op het werk
over spreken. Hij zal dan ook vrije toe
gang hebben tot de bedrijven.
4 Het leiding geven aan conferenties en
het houden van lezingen voor diverse
instanties.
5 Het meedenken over de menselijke as
pecten van de bedrijfsstructuur, met
hen die met de opbouw van het bedrijf
belast zijn.
6 Het bestuderen van het jeugdvraagstuk.
7 Het bestuderen van het vrijetijdspro-
bleem.
8 Het bevorderen van de beroepskeuze.
9 Het organiseren van huisbezoek aan ar
beiders en arbeidsters in en buiten
Veenendaal. enz. enz.
Resumerend zou men kunnen
zeggen dat Veenendaal en om
geving een „zendeling" krijgt
Een dominee zonder toga, maar
met overall!
Een man die tussen de machines
zal proberen de Bijbel voor te
houden! Een moderne manier
die wel eens bijzonder veel be
tekenis zou kunnen krijgen.
Op de gezellig ingerichte en sfeervolle zolder heeft jazzclub „Euterpe"
zaterdagavond haar seizoen-sluitingsavond gehouden. Hoewel het in de bedoeling
lag er een meer luisterrijk afscheid van te maken (wanneer zal de zalennood eens
verdwijnen?) kan „Euterpe" toch terug zien op een alleszins geslaagde avond met
tal van hoogtepunten die stuk voor stuk beloften inhouden voor de toekomst.
De nog maar pas opgerichte jazzclub
telt thans ongeveer dertig leden die al
lemaal enthousiast meehelpen om hun
club door de moeilijke beginperiode
heen te loodsen.
Mede dank zij deze steun is het Eu
terpe ook gelukt een eigen home te
creëren in de vorm van een door de
leden zelf ingerichte zolder waar zij
terecht een tikkeltje trots op mogen
zijn.
Men proeft er de sfeer van onge
dwongenheid en vriendschap waarin ge
luisterd wordt en gepraat over bekende
en minder bekende jazz-songs.
Er worden door de leden lezingen ge
houden over oorsprong en groei van de
jazz. Er wordt gediscussieerd over be
kende jazz-musici als Dave Brubeck,
Miles Daves e.a. Het voor en tegen
wordt uitvoerig besproken om op die
manier een rijke kennis op te doen van
de jazz.
Zo heeft Euterpe ook een eigen or
kest bestaande uit John de Jong pianist
en leider, Leo Coini gitaar, Rob Thoo-
mes bas en Frits Thoomes drums. In
hun vrije tijd kan men deze groep heel
vaak op de zolder aantreffen om te
oefenen, samen met de vokalisten Tiny
Greve en de heer Wil Kuypers.
Op deze afscheidsavond werd er al
weer gesproken over het komend sei
zoen dat in september weer voor de
deur staat en dat men met een feeste
lijke avond hoopt te openen.
In de hoop een groter aantal leden
te hebben, is men dan van plan een
Liga te vormen met enkele andere clubs
en niet te vergeten de oprichting van
een eigen bibliotheek met naslagwerk
over jazz.
„Want", zeggen de Euterper's, „het is
zo jammer dat vele mensen de jazz al
leen beschouwen als een lawaaiierig
soort muziek en niets van haar oor
sprong afweten, van haar ontstaan uit
de eenzaamheid en het verlangen naar
vrijheid van de negerslaven."
„Euterpe wil deze foutieve indruk
wegwerken en zij doet dit nu al met
een keurig verzorgd maandorgaan, dat
zijn weg onder de lezers wel zal vin
den en waarvan het secretariaat geves
tigd is bij: L. Coini. P. H. v. Rijnstraat
31, Veenendaal.
Wat de avond zelf betreft: gastsolist
KAMELEON-GLAS
Een kameleon verandert van kleur al
naar gelang van de omgeving waarin hij
zich bevindt. Er is thans een glassoort ge
vonden, die van kleur verandert naar
mate het licht krachtiger of zwakker
wordt. De praktische toepassing ervan be
vindt zich nog in een experimenteel sta
dium. Zou het mogelijk zijn dit nieuwe
glas in auto's toe te passen, dan zou waar
schijnlijk het aantal ongelukken tengevol
ge van verblinding sterk kunnen wor
den beperkt. In de optische industrie zou
deze vinding een ware omwenteling te
weeg kunnen brengen, met name voor
brillen, foto- en filmcamera's.
VEENENDAAL
Arie Teunisse uit Ede - saxofonist-kla
rinettist - liet zijn aandachtig gehoor
vaak versteld staan van zijn muzikale
capaciteiten.
Het programma was bijzonder geva
rieerd met als uitblinker een eigen
compositie „Too young for bop" van
Han Troost, een der leden van de jazz
club.
Als sluitstuk werd het toepasselijke
„Now is the time" van de beroemde, in
1955 overleden, saxofonist Charlie Par
ker gespeeld.
Hier enkele leden van het huisorkest van jazzclub „Euterpe". Het zijn v.l.n.r.:
bassist Rob Thoomesde vocalisten mej. Tiny Greve en de heer Wil Kuypers.
66 Zodra Salladin uit het gezicht verdwenen is, gaat
Aram op speurtocht door de gangen van de kerker.
„Nioraü Nioraü" echo't zijn stem door de stenen ruim
te, maar het gegrom van roofdieren achter de ver
schillende traliehekken is het enige antwoord. „Salla
din heeft gelogen," gromt Aram driftig. „Er is hier
geen levende ziel te bekennen!!" Maar dan hoort hij
vanuit een zijgang een benauwde, klagende stem.
Haastig snelt Aram in de richting van het geluid, en
daar ziet hij een kleine, dwergachtige gestalte, die de
handen in een smekend gebaar door het traliehek van
een cel naar hem uitsteekt. Snel schuift Aram de gren
dels weg en de kleine gevangene schuifelt, angstig
opkijkend naar zijn bevrijder, naar buiten. „Wie ben
je, vriend?" vraagt de ridder met een vriendelijke
glimlach, maar de dwerg begrijpt hem kennelijk niet
en hult zich in een angstig zwijgen. Dan klinkt achter
Arams rug een klagend, snorrend geluid, en als hij zich
omkeert, ziet Aram in een der hokken een luipaard,
dat zacht zwiepend met zijn staart, hem vragend aan
kijkt. „Maarmaar dat is het luipaard van Nioraü"
roept Aram verbaasd uit.
(Wordt vervolgd)
MINIATUUR-BREIMACHINE
In dit „Doe-het-zelf" tijdperk zullen
mannen binnenkort ook hun eigen sokken
kunnen breien. Een Engelse fabrikant
heeft n.l. onlangs een miniatuur breima
chine gelanceerd, die nog geen kilo weegt.
Het apparaat is cilindervormig en de
sokken die hiermede kunnen worden ver
vaardigd zijn naadloos. Het kan aan een
Puistjes drogen in met Purolpoeder
tafel bevestigd worden en zodra het ge
reed is voor gebruik, is één handbewe
ging voldoende om 68 naalden in beweging
te brengen. Voor een eenvoudig patroon
heeft men niet meer dan een half uur
per sok nodig. Bij meer gecompliceerde
patronen speelt natuurlijk de ervaring
van degene die breit een rol. Het appa
raat wordt in Engeland verkocht voor
slechts iets meer dan 30 gulden.
Hoe zal het eten zUn?" - een
vraag die iedere toerist stelt
voor hy z«n vakantie in het
buitenland zal doorbrengen. Dit
jaar zullen meer dan twee mil
joen mensen uit alle delen van
de wereld hun vakantie in Gr.-
Brittannië doorbrengen. In dit
artikel onthult Eric Humphry:
ROASTBEEF en Yorkshire pud
ding, sterke thee, knapperig
vers brood met boter, vis en
patates frites, zijn natuurlijk
heerlijk op zijn tijd. Maar daar
mee houdt de Britse keuken nog niet
op. Jarenlang hebben de Britten ge
kookt volgens traditionele recepten
uit alle delen van het land tot in de verste uithoeken, recepten die ge
neraties lang van moeder op dochter zijn overgegaan. En wat de bui
tenlanders betreft die een bezoek brengen aan Groot-Brittannië? Als
ieder van hen maar de kans greep de echte gastronomische geneugten
te ontdekken en er van te genieten.
Wie van hen heeft ooit gehoord, om
maar niet te spreken van geproefd, van
de „raised mutton pies" (schapevlees pas
tei) waar Oxford aanspraak op maakt?
„Chicken Pudding" zoals die in Kent
wordt bereid is een koninklijk gerecht.
Een bezoek aan het zuidwesten van Enge
land is niet af zonder een tocht naar De
von om de heerlijke „clotted cream" te
proeven, die de naam heeft de beste ter
wereld te zijn. En eveneens uit het wes-
KERKEWIJK17
VEENENDAAL TEL.3313
ten, uit Cornwall, komen de met uien ge
vulde „Cornish Pasties". In het noorden
vindt U ontelbare streekgerechten, zoals
„Lancashire Hot Pot", die in vroeger tij
den niet alleen van schapevlees en nier
tjes, maar bovendien met oesters werd
bereid. Uit Yorkshore stamt de „oatmeal
parkin" cake van havermeel) en Schot
land heeft zijn „haggis" en niet te ver
geten het snoepje waar de Schotten te
recht trots op zijn, hun brosse „short
bread" bereid met verse boter.
Dit was slechts een beperkte greep uit
de honderden nationale gerechten van
Groot-Brittannië. Vele recepten dateren
van eeuwen her en vaak ook serveert de
plattelandsbevolking het voedsel nog vol
gens de voorschriften geerfd van hun
voorouders. Het Britse volk is geweldig
trots op zijn eigen producten. Dit vindt
niet slechts zijn oorsprong in de keuken
maar ook op de velden, in de dalen en
boomgaarden waar het voedsel gedijt. Ap
pelen uit dit land en in het bijzonder
„Cox's Orange Pippins" vinden hun
weerga niet. Een ieder die een bord sap
pige „Royal Sovereign" aardbeien, met
een dot verse room heeft verorberd, be
waard er een onsterfelijke herinnering
aan.
En hoe groot is niet de aantrekkings
kracht van mals gebraden Dorset en
Welsh lamsvlees, met een scherpe munt
saus en jonge erwtjes! Brits rundvlees is
wereldberoemd en met reden. Het wordt
vaak geimiteerd en dan krijgt men goed
vlees voorgeschoteld, maar het heeft
nooit dezelfde malsheid, noch de verse
aanblik, die toegeschreven wordt aan de
Britse weidegrond en het klimaat. De
smakelijke combinatie van geurige roast-
beef, met mieriksaus en kostelijke York
shire pudding, stemt zelfs de kieskeu
rigste gourmet tot tevredenheid. Ook het
„ham and eggs" idee stamt uit Groot-
Brittannië. Ham en spek worden in dit
land door experts geproduceerd en ge
rookt. Elk stukje van het varken, van de
wangen tot de poten, wordt verwerkt en
de verschillende delen vindt U terug in
kostelijke, smakelijke gerechten.
Ook zuivelproducten, zoals eieren, bo
ter, room en een groot aantal soorten
kaas, worden in Groot-Brittannië ver
vaardigd en geconsumeerd. Als men over
kaas spreekt denkt men automatisch aan
de „koning" aller kazen, de majestueuze
Stilton. De verrukking van een homp van
deze kaas bij een glas goede port is on
vergetelijk.
Het leidt geen twijfel dat de geurige
pittige Britse Stilton nauwelijks te be
concurreren is, ja ,dat dit bijkans onmo
gelijk is, zoals degenen die de kaas ken
nen zullen beamen. En Stilton is bij lange
na niet het einde van het Britse kaas
verhaal. Het zou teveel ruimte kosten
om alle soorten uitvoerig te beschrijven.
Een kaas, die wel genoemd moet wor
den, de Double Glouchester, is heerlijk
van smaak en buitengewoon van struc
tuur. Cheddar en Chessire kaas zijn we
reldberoemd en zijn beide heerlijk bij
een fris glas bier. De oranjekleurige
kruimelige Leicester kan eveneens warm
worden aanbevolen, vooral aan hen wier
smaak uitgaat naar een zachte dessert
kaas. Ook romig en een kaas met een
halfzachte structuur is die afkomstig uit
de heuvels van Wales - de Caerphilly.
Zo kan men wel voortborduren en zo
is er reeds voortgeborduurd over Brits
voedsel, de groei en de productie, de kwa
liteit en de streek van herkomst. Wat er
verder zonder veel omhaal van woorden
over te zeggen valt is dit: miljoenen men
sen over de hele wereld worden er zich
langzamerhand van bewust dat vertelsels,
wanbegrip en vooroordelen welke ten on
rechte bestaan ten opzichte van het En
gelse eten, gebaseerd zijn op los zand en
geen enkele grond raken.
Het Britse volk is niet meer een volk
van winkeliers, maar een volk dat zich
kosten noch moeite spaart om zijn pro-
dukten op topkwaliteit te houden. De Brit
ten volgen niet slechts het voorbeeld van
hun voorvaderen wat betreft het ver
bouwen en produceren van goed voedsel,
maar zij zijn er terecht trots op het zo te
bereiden dat de onovertrefbare kwaliteit
tenvolle tot zijn recht komt, het smakelijk
op tafel wordt gebracht en men er voor
honderd procent van geniet.
Sedert 1948 zijn in samenwerking met drie onderlinge brandwaarborgmaat
schappijen in de provincie Friesland gegevens over hooibroei bekend gewor
den. Per jaar werden zo cijfers verkregen over het aantal gevallen met
ernstige broei, die gepaard gingen met „vuur in het hooi" of waarbij brand
uitbrak. Met ingang van 1952 werden ook gegevens verzameld over het aantal
bedrijven, waarbij vanwege broei in het hooi gespit of de hele klamp om
gezet moest worden.
Over de ernstige broei is dus thans
materiaal bekend van 15 jaren. Het
blijkt nu, dat de mate waarin ernstige
broei op kan treden, o.a. wordt bepaald
door de neerslag in augustus en septem
ber van het voorafgaande jaar. Hoe
groter de neerslag in die maanden, des
te hoger komt het maximum te liggen
van het aantal ernstige broeigevallen,
dat het volgend jaar kan optreden. Bij
geringe herfstneerslag ligt dit maximum
voor het volgend, jaar op ongeveer 20
gevallen en bij veel neerslag op 65 a 70
stuks. Dit voorzover het de provincie
Friesland betreft.
Of het maximum wordt gehaald,
hangt volgens het tegenwoordige in
zicht af van het weer in de juni-maand.
Dan valt doorgaans de winning van het
hooi van de eerste snede, waarbij over
het algemeen in een betrekkelijk korte
tijd veel hooi verwerkt moet worden.
Droog, maar weinig zonnig weer in die
periode, zoals in 1955 bijvoorbeeld, le
vert dan een gewas op, dat veel neiging
tot broei vertoont. Droog en erg zonnig
weer in juni daarentegen is gunstig om
het hooi goed droog in de schuur of
berg te krijgen. In 1957 en 1959 was het
zulk weer. Erg regenachtig weer doet
ook de kans op ernstige broei vermin
deren. Het hooi gaat dan blijkbaar tij
dens de winning zo in kwaliteit terug,
dat de „pit" er uit is. De jaren 1948,
1956 en 1958 hadden dit weertype.
De kartering der ernstige broeigeval
len bracht aan het licht, dat deze in
Friesland het meest gevonden werden
op de zand- en veengraslanden in het
oosten van die provincie, terwijl de
veenpolders onder het Tjeukemeer
eveneens met een hoog aantal ernstige
broeigevallen uit de bus kwamen.
Gegevens verstrekt door de Rijks
inspectie voor het Brandweerwezen, die
betrekking hebben op heel Nederland
en een tijdvak van 12 jaar beslaan, to
nen aan, dat de in het oosten van Fries
land gelegen graslanden, met de daarbij
aansluitende weidegebieden van Gro
ningen, Drente en de kop van Overijssel
verreweg het grootste aantal ernstige
broeigevallen hebben. Verder is veel
extreme broei aangetroffen in het ge
bied van Hilversum, Bussum en Naar-
den. Evenzo te Katwijk en Noordwijk.
Algemeen geldt, dat boven de grote ri
vieren veel meer broei is dan ten zuiden
ervan.
Gemiddeld komen in Nederland per
jaar ongeveer 80 ernstige broeigevallen
voor. De gemiddelde randschade be
draagt ruim 1,5 miljoen gulden per jaar.