tot het laatste ei!
van EDEN
W I G H E D E N
BRIEF UIT BRABANT
Relaties tussen VeenendaalScherpenzeel
en West'Brabant
In het voetspoor van mr. Dirck Pijnssen van der Aa
en Bruno van Cuyck
Sanatorium „Zonnegloren wordt
waarschijnlijk ziekenhuis
O
V
e
it
CHEVROLET
ARAM
De
vorst
van
Suprania
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
DONDERDAG 25 JULI 1963
No. 59
Een miljonair in de
14e eeuw
Nog andere banden
Naar 's-Gravenmoer
Fa. L. HEY
De gouw Strijen en
Scherpenzeel
Een dwaas' in Christus
Een dierenbeschermer
in de 11e eeuw
Emm
Omwonden kettingen
en omwikkelde
paardehoeven
Financiën
V. A. B.
KIRPESTEIN
CITY-MOTORS-EDE
Spanning
5000 slachtoffers
Kinderen
ALWEER
ZO'N MOOIE BRIL YAM
OPTICIËN
Ook Oocït Zieketfcmds&d&iff
UW DELFIA HANDELAAR
Mulderslaan 3 - Veenendaal
(08385) 2739
De geschiedenis van geen enkele plaats, hoe klein ook, staat geheel op zichzelj. Integendeel, Hoe kleiner dorp, hoe meer
zijn geschiedenis verweven is met die van een ander dorp, een kasteel, een kleinere of grotere stad, een gewest. Altijd
vormt de geschiedenis een conglomeraat, is de lokale geschiedenis een deel van een groter geheel. Talloze malen zijn
wij ons hiervan bewust geworden. Toen wij indertijd de veenregisters en de rekeningen van de earner aar van de veenraden
o.i. van de penningmeester uitkamden, bleek ons dat de veengenoten uit hun midden een drietal gecommitteerden kozen
edele, gestrenge, erentfeste en vrome, eerbare, voirsienige (scherpzinnige) ende wijse Heeren", namelijk Johan van
Culenborch, de Renswoudse kasteelheer; de machtige Frans van Nijenrode en Johan van Cuyck Anthoniz, welke laatste
later vervangen werd door Cornells Thin, wie de Tinnenwei langs de Cuneraweg nog herinnert. Bruininck of Bruno van
Cuyck werd nog aan hen toegevoegd, op verzoek van de gravin van Culenborch voor haar achterneef, de minderjarige jonker
Floris van Pallandt, de grootste eigenaar van veengronden.
kelijk leven en de zielzorg in Eemland
en de Gelderse Vallei ondernomen. De
abten stichtten kerken en kapellen.
Leusden, Scherpenzeel, Rhenen, Hoe
velaken, Eembrugge, Baarn, Eemnes en
Soest werden zodoende dochterkerken
van de abdij.
Hilsondis van Strijen, echtgenote van
graaf Ansfried wekt zodoende terstond
herinneringen aan Scherpenzeel.
Het graafschap Strijen werd in 1039
in tweeën gescheiden. Van het deel ten
noorden van de Mark, een riviertje,
was graaf Willem van Strijen de laatste
heer. Bij Oosterhout liet hij in 1290 een
kasteel bouwen. De tweede kasteelheer
was Willem van Duivenvoorde, die het
kasteel zeer verfraaide en er een dier
gaarde liet aanleggen met een omtrek
die geheel verzonnen zijn. Tijdens de
Hoekse en Kabeljauwse twisten werd
de burcht belegen. De heer van Dui
venvoorde liet de kettingen van de
bruggen met lakens omwinden, de brug
gen met dekens bedekken en de paar-
dehoeven in vilt wikkelen. Aldus ont
snapten de kasteelbewoners in de nacht
onbemerkt. Volgens andere verhalen
had men de hoefijzers achterstevoren
aan de poten bevestigd! Al is dit alles
niet waar, het is vernuftig verzonnen.
Het kasteel is echter eenvoudig door
Spaanse en Staatse soldaten bij in
kwartiering grondig vernield.
Bij Oosterhout verheft zich nog de
hoge ruïne van de donjon, de toren,
twee muren, zeven verdiepingen hoog,
bewoond door kauwtjes
Oosterhout, juli 1963
D. Philips
Deze vier heren nu - wanneer wor
den nu een straten naar deze werkers
van het eerste uur genoemd? - lieten
eerst reizen maken naar Westbroek,
Tienhoven en Achttienhoven om de
maat te doen nemen van bruggen,
schutten en watergangen. Ook de Bra
bantse venen werden bezocht om schut
ten en sluizen te bezichtigen en er
varing op te doen. Het eerst gingen mr.
Dirck Pijnssen van der Aa, een invloed
rijk edelman - zijn vrouw ligt in de
kerk aan de Markt begraven - en Bruno
van Cuyck naar Brabant. Vervolgens
reisde Jan die Eedel met twee timmer-
banden tussen 's-Gravenmoer en Vee
nendaal te bestaan. Wij namen natuur
lijk de gelegenheid te baat het oude
kerkje daar te bekijken, oorspronkelijk
een kruiskerk uit de 15de eeuw met
een ingebouwde nog wat oudere toren
met steunberen, een boogfries onder de
spits en een gewelf over de beneden
ruimte.
Nog andere banden verenigen Vee
nendaal met West-Brabant. Toen in de
vijftiger jaren van de 16de eeuw plan-
Wie meent dat dit een foto van de Zwaai is, vergist zich. Het is de Vaart te
's-Gravenmoer in West-Brabant, waar de veenraden heenreisden om de water
gangen, sluizen en schutten te bestuderen.
lui naar 's-Gravenmoer. Zelfs in de zui
delijke Nederlanden ging men op onder
zoek uit en wel te Moerbeecke in het
Land van Waes (Vlaanderen) om zich
daar op de hoogte te stellen van het
ophalen en neerlaten der schutten door
middel van een windas.
Uit deze reizen blijkt duidelijk, dat
de veenderij zowel in Westbroek, Tien
hoven als te 's-Gravenmoer en Moer
beecke ouder is dan die in de Stichts-
Gelderse venen en voor de laatste als
voorbeeld hebben gediend.
Die reizen hebben ons reeds lang een
weinig geïntrigeerd, waarom wij be
sloten mr. Dirck Pijnssen van der Aa
en Bruno van Cuyck achterna te rei
zen en een deel van onze vakantie in
West-Brabant te gaan doorbrengen.
Een enkele blik op de topografische
kaart overtuigde ons te voren al, dat
wij daar een echt veenderijgebied zou
den aantreffen: talloze langgerekte zo
genaamde opstrekkende kavels tussen
rechte sloten, ietwat schuin op de weg-
as staande, een vaart met rijen huis
jes, oude sluisjes en schutten, identiek
aan Veenendaal. Toen wij 's-Graven-
moer via Dongen bereikten, langs een
mooie met platanen begroeide weg, en
langs de Vaart gingen en oude brugjes
ontdekten, waanden wij ons weer in
het voormalige Veenendaal. Hier dus
hebben de gecommiteerden het voor
beeld gevonden voor de exploitatie van
hun venen. Er blijken alzo zekere oude
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26 Telefoon 3044
nen weiden beraamd te Veenendaal een
kerk te bouwen, schonk de Heer van
Zevenbergen het hout, nodig voor de
kap. Grote bedrijvigheid heerste toen
in de venen. Schepen voeren naar en
van Zevenbergen. De aankomende
schepen brachten het hout uit de Bra
bantse bossen, dat gelost werd, waarbij
de arbeiders rijkelijk van bier, de ge
wone drank dier dagen, werden voor
zien. Een leeg schip ging vaak met turf
geladen terug.
Zevenbergen heeft dus in nog nau
were relatie met Veenendaal gestaan.
Genoemde Heer van Zevenbergen be
woonde het kasteel aldaar, waaromheen
het stadje van die naam ontstaan is,
waarvan de wallen reeds in 1427 ge
sloopt werden. De Zevenbergse kerk
bestond oorspronkelijk uit een drie-
beukig schip, een dwarspand, een ge
sloten koor met in de hoek een toren.
In wereldoorlog II werd zij deerlijk be
schadigd, maar in 1953 geheel hersteld.
Zeldzaam in ons land is het roosven
ster in de westgevel als bij de Franse
kathedralen. In West-Brabant treft
men meer uitingen van de zuidelijke
geest aan, bijvoorbeeld de ruime met
bomen beplante pleinen, prachtig om
sloten door statige huizen, zoals de
Heuvel te Oosterhout, die het fraaiste
plein van Europa heet te zijn, Bour
gondisch van stijl.
Zevenbergen lag oorspronkelijk in de
gouw of het graafschap Strijen, dat
heel groot was. Het omvatte het Land
van Strijen en van Zevenbergen, Geer-
truidenberg, de Baronie van Breda, het
Markiezaat van Bergen op Zoom, eni
ge dorpen in het huidige België en
enige thans „verdronken" landen. De
eerste gravin van Strijen was Geer-
trudis, de heilige, haar neef Wilger de
eerste graaf. Een latere vorst Wilger V
droeg het graafschap over aan zijn
dochter Hilsondis, wier man graaf An-
dries was, afkomstig uit het rivieren
gebied van Maas, Waal en Lek. Zijn
naam wekt terstond associaties met
Leusden en Scherpenzeel.
Wie bij de Dodenweg in Leusden de
Lunterse beek zoekt, ziet voorbij de
bocht op een heuveltje het huis De
Heiligenberg liggen, de witte muren
van de voorname huizinge statig boven
de glooiende sinopelgroene gazons uit
rijzend. Achter dit landhuis verheft
zich aan de beekoever een tweede heu
vel, De Hohorst, hoger dan de eerste
en met prachtige beuken begroeid. Hier
stond oorspronkelijk een klooster, de
Benedictijnerabdij van Sint Paulus, in
998 door Ansfried gesticht, westwaarts
van de uitgestrekte moerassen waar nu
Hamersveld ligt.
Graaf Ansfried van Hoey een harts-
tochtelijke vechtersbaas, verwant aan
de keizerlijke familie uit het Saksische
huis, was een trouw vazal van de
Duitse keizers Otto II en Otto III. Na
de dood van Hilsondis, te Gilze gestor
ven, had er een ommekeer plaats in het
innerlijk van deze ridder-zonder-vrees-
of-blaam. Zijn graafschap Hoey schenkt
hij aan de bisschop van Luik. Bij
Amersfoort sticht hij De Heiligenberg,
een eiland te midden der moerassen en
slechts per schip te bereiken. Hij wenst
zelf monnik te worden, maar de mach
tige Otto III heeft andere plannen. De
Utrechtse bisschopsstoel staat open. Zijn
keus valt op Ansfried, die er niets voor
voelt, maar eindelijk toegeeft en zijn
zwaard op het altaar van de Dom te
Aken legt, daarmee te kennen gevend,
dat hij voortaan in dienst van God
staat. Zo kon men toen bisschop wor
den! Het was belangrijker een trouw
aanhanger van de keizer te zijn dan
een goede zieleherder.
Toch is Ansfried onder de bisschop
pen dier tijden, meer keizerlijke amb
tenaren en vechtjassen dan mannen
van sterke religieusiteit en zieleherders,
een man uitmuntend door zijn voor
beeldig persoonlijk leven en zijn zorg
voor de kudde.
De marxistische historicus wijlen
prof. Jan Romein getuigde van hem:
„Als een soort lichtende achtergrond
tegen al dit boos bedrijf - hij bedoelt
moord, vergiftiging, twist, verdachtma
king, achterdocht, heiligschennis, loo
chening van het bestaan der ziel enz. -
staat de figuur van graaf Ansfried."
V-. M
Ansfrieds verlangen naar het monni
kenleven was op de Utrechtse stoel
niet gestild. Integendeel. Op den duur
werd het hem te machtig en in 1006
trok hij zich, geheel blind, in zijn eigen
stichting De Hohorst of De Heiligen
berg terug, waar hij dagelijks twee
enzeventig armen onthaalde en de zie
ken verpleegde. De kroniekschrijver
Alpertus van Metz, een tijdgenoot, heeft
zijn leven verhaald als een lieflijke
idylle. Zijn liefde, vertelt hij, ontwik-
Een brugje zoals ze eertijds ook te Veenendaal voorkwamen. Dit brugje vindt
men te s-Gravenmoer.
van 1900 ellen. Hij moet de rijkste man
van het Europa van de veertiende eeuw
geweest zijn. een millionnair. Na zijn
dood in 1353 verviel het kasteel. In 1636
was het een ruïne volgens een tekening
van A. Santvoort.
Er leven in West-Brabant nog ver
halen over het verval van het kasteel,
ANTWOORD AAN DE HEER
H. ROODBEEN
1. De uitdrukking dat de Peutinger-
kaart een afbeelding van de gehele
wereld geeft, houdt natuurlijk in:
de destijds bekende wereld.
2. Het was niet mijn bedoeling de le
zers van De Vallei te vermoeien
met allerlei details over de geschie
denis van bedoelde kaart. Dat zijn
„Doktorfragen". Het ging niet om
de geschiedenis van de kaart, maar
om die van Rhenen. D. Ph.
Het aantal op de consultatiebureaux nieuw ingeschreven lijders aan actieve tuber
culose beweegt zich in dalende l\jn. De gemiddelde daling van 10 pet. in de voorgaan
de jaren heeft in 1962 15 pet. bedragen. Er is dus een tendens tot vermindering der
tuberculose. Dit staat te lezen in het jaarverslag 1962 van de Christelijke Vereniging
tot Stichting en Beheer van Ziekeninrichtingen „Zonnegloren"
Er is uitgebreid geconfereerd over de
te treffen maatregelen in verband met
het gaan functioneren van een gedeelte
van het sanatorium als ziekenhuis voor
Soest en omgeving.
Hierbij wordt zoveel mogelijk samen
werking gezocht met specialisten van
het ziekenhuis „,De Lichtenberg" te
Amersfoort.
Bij het punt financiën zegt het ver
slag dat ook het jaar 1962 zich ken
merkte door zorgen en spanningen.
Deelde men in het verslag over 1961
mee dat het aantal patiënten in 1960
wat teruggelopen van 315 tot 282, ge
durende het afgelopen jaar daalde de
Het oude 15de-eeuwse kerkje te 's-Gravenmoer. De toren is ingebouwd.
kelde zich al meer en meer tot een on
begrensde tederheid voor alle schepse
len van de Heer die hij diende. Zelfs
de vogelkens was hij weldadig. Als zij
hem in de lente verkwikt hadden met
hun zoete zang en de winter met zijn
kommervolle dagen gekomen was, liet
hij uit medelijden met hun armoede
volle korenschoven in de bomen van
zijn heuvel plaatsen."
De reformatorische geschiedschrijver
Jan de Rek noemt hem een Francis-
kaanse figuur, deze „dwaas in Chris
tus", een der „schaarse milde verschij
ningen in die ijzeren tijd."
Uit het door deze Gezelle-achtige fi
guur gestichte klooster De Heiligen
berg werd de verzorging van het ker-
VEENENDAAL
(69) Na een korte aarzeling besluit Aram de dwerg
te volgen. De kleine man loopt snel dieper het bos
in, voortdurend omkijkend of Aram nog achter hem
aankomt Een wankel, van lianen en boomtakken
vervaardigd hangbruggetje maakt het hen mogelijk
een traagstromende, modderige bosbeek over te ko
men en dan staat het tweetal al spoedig aan de
rand van het oerwoud. De dwerg wijst opgewonden
gemiddelde bezetting tot 259. Het wer
kelijk aantal aanwezige patiënten be
droeg per 31 december echter 223.
De door de Hoofdinspectie van de
Volksgezondheid vastgestelde capaci
teit bedraagt 233 patjënten. Ultimo 1962
was er dus een reële onderbezetting van
10 patiënten.
Het voordelig saldo van Zonnegloren
bedroeg per 31 december 39.154,59,
hetwelk verminderd met het bestaande
tekort over 1961 ten bedrage van
35.767,45 een totaal voordelig saldo
geeft van 3387,14.
Aan kerkcollecten werd een bedrag
van 45.458,45 en aan straatcollecten
94.991,75 bijeen gebracht.
Terugziende op het afgelopen jaar
mag worden vastgesteld, dat een bij
zondere spanning het leven van het sa
natorium heeft beheerst, zo wordt in
het verslag gezegd.
Enerzijds in verband met de toekom
stige bestemming van vrijkomende
ruimte van het sanatorium als zieken
huis, anderzijds samenhangend met de
vaste wil om voor ons respectabel aan
tal tuberculosepatiënten intensief ge
richt te blijven op een optimale ver
zorging.
Het betekent voor ons een krach
tige ruggesteun, dat onze Zonne-
glorenvrienden en onze vereniging
van oud-patiënten die zorg voor
onze tbc-patiënten bij voortduring
in het oog blijven houden en hier
voor belangrijke bijdragen schen
ken.
Dat is van grote betekenis in een tijd,
waarin neiging bestaat tot verslapping
van de aandacht voor de tuberculose
bestrijding en waarin men onvoldoende
rekening houdt met de hardnekkigheid,
waarmede de tuberkelbacteriën de ge
zondheid van de mens blijven bedrei
gen, aldus het bestuur.
Blijkens het jaarverslag van de ge
neesheer-directeur van het sanatorium,
maakte de tuberculose in 1962 onge
veer 5000 slachtoffers.
De ziekte blijft hardnekkig en dat is
de reden, dat degenen die de tbc-be-
strijding in hun vaandel hebben ge
schreven op hun qui vive moeten blij
ven. Het feit dat bij de personen, bij
wie tbc ontdekt wordt, deze ziekte nog
maar al te vaak een ernstig karakter
draagt, is een zaak die te denken geeft,
aldus de arts.
De gemiddelde kuurduur is belang
rijk verkort en wel van 427 dagen in
1961 tot 342 dagen in 1962. De opera
tieve behandeling bevordert voor velen
een meer blijvend herstel van de ziekte.
De nabehandeling met medicamenten
thuis ook wanneer de patiënt weer aan
het werk mag gaan, komt meer en meer
in zwang.
Niettegenstaande de tuberculose-cij-
fers in Nederland leren, dat de tbc bij
kinderen in sneller tempo vermindert
dan de tbc bij volwassenen, is de be
zetting van de Kinderafdeling in het
sanatorium zo hoog gebleven, dat het
kinderpaviljoen bij tijden nog een dui
delijke neiging tot overbezetting deed
zien.
naar een lange ringmuur van puntige palen, die
op korte afstand voor hen oprijst en met een schok
van verrassing herkent Aram het dorp, waar de
Messeria-negers zijn manschappen overvallen heb
ben! Snel klautert hij in een dicht bij het dorp
staande boom, waardoor het hem mogelijk wordt
over de paalmuur heen te kijken. En het tafereel,
dat hij dan aanschouwt, doet Aram de adem stok
ken van ontzetting. Vanaf het dorpsplein klinkt het
woeste gezang van tientallen, honderden Messeria's,
vermengd met het dreigende dreunen der tam-tams.
En midden op het plein, vastgebonden aan een met
een afzichtelijk godenmasker bekroonde paal, staat
Niora, het negermeisje!
(wordt vervolgd)
CLANDESTIENE ZENDER
OPGESPOORD
Opsporingsambtenaren van PTT heb
ben in samenwerking met de Rijkspo
litie te Hardenberg zondag 14 juli j.l. de
clandestiene zender „Hollandia" opge
spoord en in beslag genomen. Proces
verbaal is daarbij opgemaakt tegen de
27-jarige fabrieksarbeider H. de V. en
zijn eveneens 27-jarige echtgenote J. de
V.-D. Het echtpaar woonde in Harden
berg.
Elektrische
kofferschrijfmachine
Elektrische schrijfmachines zijn nu
ook in kofferuitvoering verkrijgbaar,
maar voorlopig alleen nog in de V.S.
De machine waar het hier om gaat
kan worden aangesloten op de nor
male netstroom, maar loopt ook op de
stroom uit een nikkelcadmium-batte-
rij, die erbij geleverd wordt. Deze bat
terij kan 300 maal opnieuw geladen
worden. Daar zij onafgebroken acht
uren lang gebruikt kan worden, heeft
de batterij een totale levensduur van
2400 uur, ofwel 300 acht-urige werk
dagen. De voordelen van een elek
trische machine zijn bekend: zij vraagt
minder energie van de gebruiker of
gebruikster, heeft groter doorslag
vermogen en, wat zeer belangrijk is,
zij geeft onberispelijk regelmatig
schrift. De elektrische portable wordt
in Amerika verkocht voor ongeveer
750 gulden.
Wie de schoen niet past,
trekke hem niet aan
Volgens een deskundig onderzoek naar
het gebruik van schoeisel zijn voet
klachten - waaraan 80% van de be
volking lijdt - in vele gevallen te
wijten aan een verkeerde verzorging
van de voeten in de kinderjaren.
Om het pad van de toekomstige wan
delaars enigszins te effenen heeft de
Goodyear Tire Rubber Company in
Amerika een brochure uitgegeven on
der de titel „Steps in the right direc
tion".
Volgens deze brochure loopt de mens
in zijn leven - gemiddeld - ongeveer
400.000 km en hoe hem dit zal afgaan
hangt voor een groot deel af van het
prille begin. Een veel voorkomende
oorzaak van latere voetklachten is het
verlangen van de meeste ouders om
baby zo snel mogelijk op zijn eigen
voetjes te leren staan. (Babies gaan
heus wel uit zich zelf lopen als de tijd
daarvoor rijp is).
Ook de gewoonte om behalve hemden,
broeken en jassen ook schoenen op de
„draag-jij-het-maar-af'-lijst te zetten,
is er een die zich dikwijls zal wreken.
Van de vele interessante tips in deze
brochure vermelden wij nog: schoenen
en sokken moeten langer zijn dan de
voeten van het kind; slecht verzorgde
voeten kunnen o.a. o-benen, x-benen
en vergroeide tenen veroorzaken.
Het „wriemelen" met de tenen is een
van de beste voetoefeningen; meisjes
hebben ongeveer 10% meer last van
hun voeten dan jongens; het op blote
voeten lopen - op daarvoor geschikte
plaatsen - is uitstekend voor de voe
ten. De inlichtingen in deze Ameri
kaanse brochure zijn afkomstig van
geneeskundigen en schoeiseldeskundi
gen. Goodyear's belangstelling voor
dit vraagstuk vindt haar oorsprong in
het feit, dat zij sinds 1902 Neolite
zolen en hakken voor de schoenen
industrie vervaardigt.
Telefoontoestellen
met druktoetsen
Vrijdag 7 juni 1963 werden bij 3000
telefoonabonnees in Nynashamn (Zwe
den) de telefoontoestellen met kies-
schijf vervangen door toestellen met
druktoetsen. Voor de telefoonabonnees
in Nynashamn betekent dit een tijd
winst van 6 tot 7 seconden voor het
kiezen van het gewenste nummer en
voor de telefoondienst een groter ren
dement van de geïnstalleerde appara
tuur en op de duur een goedkopere
exploitatie.
De invoering van deze telefoontoestel
len met druktoetsen kon niet zonder
meer gebeuren. Zij eist telefooncen
trales van een bepaald type of extra
technische apparatuur in de bestaande
centrales. Voor Nynashamn werd voor
dit doel een klein computer ontwik
keld door de technici van de Zweedse
administratie en het internationale
telefoonconcern L. M. Ericsson, de
leverancier der apparatuur.
Geleidelijk zullen in Zweden - het
land met de grootste telefoondichtheid
in. Europa (40 toestellen per 100 in
woners) - alle telefoontoestellen wor
den vervangen door toestellen met
toetsen.
Draagbare elektrische
keukenset
Een Engelse fabriek, internationaal
bekend vanwege de kwaliteit van haar
artikelen, heeft verschillende handige
gebruiksartikelen uit de keuken ge
combineerd in één compacte elektr.
set. Tot deze set behoren o.a. een
elektrische blikopener, een messen
slijper, een mixer, een klopper en een
stamper. Het geheel weegt ongeveer
een kilo. Tot de uitrusting behoort een
houten muurrekje. De prijs in Enge
land is ongeveer 125 gulden.
Alleen voor uw oren
Thans kunt u door Londen wandelen
met een klein stemmetje in uw oor,
dat u vertelt over de historische ach
tergrond van de plek waar u zich be
vindt De stem is afkomstig van een
koptelefoon die in verbinding staat met
KERKEWIJK17
VEENENDAAL TEL.3313
een tape-recorder, een geheel nieuwe
manier om de oude hoofdstad te ver
kennen.
De „walkie, talkie guide" zoals het
instrument in de Britse Pers wordt ge
noemd is licht van gewicht en gemak
kelijk te dragen aan een leren band
over de schouder. Het vertelt de toe
rist over 50 verschillende interessante
bezienswaardigheden, naar verkiezing,
in de Engelse, Franse of Duitse taal.
De gemakkelijk te bedienen recor
ders, die officieel Taped Travel Talks
heten, kunt u voor 15 gulden van hotel
portiers betrekken.
Het voordeel van deze apparaten, al
dus een functionaris van Taped Travel
Talks, is dat men de bezienswaardig
heden naar eigen inzicht kan uitkiezen.
Men behoeft er geen rondtocht van te
maken. Voor 5 gulden extra kunnen
twee personen, met een tweede kop
telefoon, van hetzelfde toestel gebruik
maken.
CA1VE KWALITEIT
DELFIA OCHTENDVOER
(MEEL OF KORRELS)
MET GEMENGD GRAAN
DELFIA LEG-KIPS
(VOLLEDIGE KORRELS)
VOLLEDIG LEGMEEL
VERKRIJGBAAR BU DE PLAATSELIJKE DELFIA-HANDELAAR.
