pompvers
KONINGIN DER EDELSTENEN NIET LANGER
ALLEEN EDELSTEEN VOOR KONINGEN
henge
bie:
De moeder van 15.000 kr ante jongens
L
WOORDEN EN DADEN!
ARAM
De
vorst
van
Suprania
DE STRIJD OM GEZONDHEID (I)
VEENENDAAL
ELST
SCHERPENZEEL
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 13 SEPTEMBER 1963
Nr. 73
Kunnen diamanten kinderen krijgen
Waar komen
dimamanten vandaan
STROOM VAN
REACTIES
Zij brachten gezamenlijk veel tot stand
Sociaal werk
Geen half werk
Straatbedrijf
V. A. B.
KIRPESTEIN
CITY-MOTORS-EDE
Fa. L. HEY
MODESHOW
HEIN VAN SCHUPPEN
Rectificatie
Werelddierendag - 4 oktober
Clubkampioenen 1963 van de
Veenendaalse zvvemclub
ALWEER
ZO'N MOOIE BRIL VAN
OPTICIEN
Ook Vodz 2iekenfonds(kden,f!
HET ZAT 'M NIET
LEKKER
Nieuwe geneesmiddelen - schadelijk of onschadelijk
Sinds mensenheugenis is de diamant één van de meest begeerde voorwerpen op
onze aarde en talrijk zijn de legenden, die over diamanten worden verteld. Hoe on
gelooflijk het ook klinkt, nog tot in de 17e eeuw dachten de mensen bijvoorbeeld, dat
er mannelijke en vrouwelijke diamanten waren en er bestaan zelfs verslagen van oog
getuigen, waarin het „huwelijk" van diamanten en de geboorte van nakomelingen
worden beschreven.
In het oude testament van de Bijbel wordt
verscheidene malen gezinspeeld op de
waarde en de hardheid van de diamant en
in de eerste eeuw van onze jaartelling
schreef de beroemde Romeinse natuur-
historicus Plinius: „Het meest waardevol
le voorwerp op aarde is de diamant." In
zijn tijd waren diamanten zo kostbaar en
zeldzaam, dat het bezit ervan alleen was
weggelegd voor keizers en maharadja's.
Plinius zelf schreef, dat „diamanten al-,
leen bekend waren aan koningen."
Het heeft zeker tot het midden van de
16e eeuw geduurd, dat diamanten uitslui
tend werden gedragen door mannen van
koninklijke geboorte en dat zelfs de gaden
van de koninklijke heersers niet meer dan
naar de diamanten van haar echtgenoten
mochten kijken. In die tijd werden dia
manten meer begeerd vanwege de ma
gische krachten, welke aan deze edelsteen
werden toegeschreven, dan om hun
schoonheid.
Pas toen de kunst van het slijpen en po
lijsten tot ontwikkeling kwam, begon de
opkomst van de diamant als vrouwelijk
juweel. Diamant is het hardste materiaal
dat op onze aarde voorkomt en de steen
kan alleen maar worden geslepen met een
andere diamant of met gereedschap, dat
met diamantpoeder is geimpregneerd.
Ruwe diamant ziet er uit als een onoog
lijke kiezel en doet in niets aan de spran
kelende edelsteen denken, zoals die in
sieraden is verwerkt. Het is de kunst van
de slijper, die schoonheid schept uit de ru
we steen. Het bewerken van de diamant
vereist niet alleen een hoge graad van
vakmanschap, maar ook veel geduld en
uiterste nauwkeurigheid.
De facetten van een diamant moeten
namelijk een zodanige hoek met elkaar
maken, dat het binnenvallende licht op
zijn gunstigst wordt teruggekaatst, zodat
uit de oppervlakte van de steen een flon
kering van vurig licht in duizenden kleu
ren naar buiten schiet. Tegenwoordig
worden de meeste diamanten geslepen als
briljant. Bij dit slijpsel bestaat de kleinste
diamant nog uit 58 facetten 33 boven
en 25 onder die alle precies een voorge
schreven hoek met elkaar maken.
Diamanten zijn een vorm van koolstof,
Het hoofd van de Nieuweweg-
seschool in Veenendaal - de
school die het eeuwfeest gaat vie
ren - heeft een enorme stroom
reacties gekregen op de oproep
in onze bladen om tijdelijk oude
foto's e.d. ter beschikking te stel
len.
Verschillende, vaak oudere men
sen, boden via de telefoon „her
neringen" en hun medewerking
bij het verzamelen van oude foto's
aan. Weer anderen kwamen per
soonlijk hun foto's aan het school
gebouw afgeven.
De post leverde ook zijn aandeel
in deze opsporings-aktie. Een
wachtmeester van de Rijkspoli
tie ergens in Nederland, stuurde
een klassefoto uit zijn jongens
jaren. Hij vertelde in een bege
leidend schrijven van vele van
zijn vroegere klasgenoten; wat
er van hen was geworden en wie
er reeds overleden waren.
Uit Amsterdam kwam een re-
aktie van iemand die op 27 juni
1887 als 5-jarige, leerling van de
school aan het Verlaat werd. Zijn
vader was daar toen „hulponder
wijzer".
Wij vernamen van het hoofd der
school, de heer Visser, dat alle
foto's die hij op deze wijze ver
zamelt, hem wellicht in staat
stellen een film-strip te laten
maken. Bij de feestelijkheden zou
misschien de historie „in beeld"
kunnen worden vertoond.
Wanneer de reakties blijven
binnenstromen zal dit plan zeker
verwezenlijkt kunnen worden.
die miljoenen en miljoenen jaren geleden
bij het afkoelen van onze aarde onder ge
weldig hoge temperaturen en onvoorstel
baar hoge druk werd gekristalliseerd.
Eén van de oudst bekende vindplaatsen
waren de beroemde Golcondamijnen in
India, welke nu echter al meer dan een
eeuw zijn uitgeput. Tegenwoordig komt
verreweg de meeste diamant uit Afrika.
Ook in Rusland zijn diamantmijnen.
Om één karaat diamant te winnen (één
karaat is een gewicht van Ve gram) moet
de arbeider 250 ton rots doen springen,
verpletteren en sorteren. Driekwart van
alle uit de mijnen afkomstige diamanten
is bestemd voor industriële doeleinden.
De industriediamant neemt al jaren een
voorname plaats in bij de technische voor
uitgang. Als hardste van alle materialen
kan de diamant met verbluffende gemak
door de stevigste rotsen of metalen snij
den. Deze diamanten, welke om hun on
zuiverheid of misvormdheid niet goed ge
noeg werden bevonden om te worden ver
werkt in sieraden, zijn onvervangbaar in
het proces van snijden, slijpen of polijs
ten.
Al deze factoren in aanmerking geno
men is het nauwelijks te verwonderen, dit
diamanten zo waardevol zijn. Maar geluk
kig is het niet meer zo als vroeger, dat
diamanten sieraden alleen zijn weggelegd
voor de welgestelden. Tegenwoordig kun
nen ook de minder met aardse goederen
gezegende vrouwen zich een ring met een
diamantje permitteren.
Een diamant blijft altijd, zijn glans ver
mindert nooit. Elke steen is uniek en heeft
een eigen persoonlijkheid. Aan de diamant
wordt de magische kracht toegeschreven,
dat hij de liefde tussen man en vrouw zou
bevorderen. Misschien is het daarom, dat
het in tal van landen de gewoonte is, dat
de jongen aan het meisje zijner dromen bij
de verloving een diamanten ring schenkt.
De diamant, de „koning der edelstenen",
zal door zijn schoonheid en zeldzaamheid
de mens altijd blijven boeien. De Hindoes
hebben een spreekwoord, dat zegt: „Hij,
die een diamant koopt, koopt een stukje
eeuwigheid."
Dat op dertien jarige leeftijd Edith Onians aan de zondagschool in het plaatsje
Lancefield (Victoria) de le prijs verwierf, omdat zij van alle leerlingen in de klas
het grootst aantal bijbelteksten kende, heeft beslist weinig of niets te maken met
het feit, dat zij op later leeftijd de stichtster werd van de „Australian Newsboys
Club" en erkend werd als „moeder" van deze 15.000 „newsboys". Dit wordt er
evenwel maar bij verteld, om ergens in de jeugd van Edith te beginnen.
In het hart der miljoenenstad Mel
bourne staat nu het drie verdiepingen
tellend clubgebouw van de Melbournse
krantejongens; ergens „buiten" be
vindt zich een groot kampeerterrein
van de club, zij heeft de beschikking
over een eigen zwembad en sportzalen,
er zijn buitenhuisjes voor zieke moe
ders of echtgenoten van de „newsboys".
En dat alles is in het bijzonder te dan
ken aan het initiatief van de nu ruim
80-jarige „moeder Edith".
Volgens verklaring van Edith zelf,
verloor ze reeds jong haar hart aan de
Melbournse krantejongens. Dat wil
zeggen, ze was begaan met het lot der
knapen, die toenmaals vaak onder nare
omstandigheden hun werk moesten
doen. Er zijn reeds vele - bijzonderlijk
voor kerstmis geschikte - trieste ver
halen geschreven over hongerende
krantejongens en -meisjes, die op blote
voeten en met bevroren handjes hun
krant vasthielden en volgens het ver
haal, ook wel in de sneeuw stierven.
Nu kan dit laatste in Australië niet ge
beuren om de eenvoudige reden, dat je
hier alleen maar in de bergen sneeuw
vindt en daar wordt de wintersport be
oefend. Dat deden de krantejongens
en -meisjes in die tijd niet.
Edith was begaan met het lot van al
die schreeuwende, hongerige jongens
en zij ging zich met hen bemoeien. Ze
had heel wat voor hen over, reisde
zelfs naar Amerika en Europa om daar
de situatie onder de krantejongens te
bestuderen. Na zulk een reis schreef
Edith een boek over: „The Man of To
morrow". Onder haar invloed werd
wettelijk bepaald, dat in Melbourne
geen kranten verkocht mochten wor
den voor des morgens 6 uur en een
kranteverkoper moest tenminste 12
jaar zijn. Jongens in de leeftijd van
12-15 jaar moesten een speciale ver
gunning bezitten. Zij vocht voor de be
langen van „haar jongens", bijzonder
op sociaal terrein en op ouder leeftijd
gingen die jongens haar steeds meer
waarderen. En nu is „moeder Edith"
voor de krante jongens een begrip ge
worden.
Onder de oud-krantejongens bevin
den zich er ook verscheidenen, die in
derdaad „De mannen van morgen" zijn
geworden, dat wil zeggen, die belang
rijke posities zijn gaan innemen; daar
zijn Parlementsleden bij, die allerminst
hun „kom af" verloochenen en hun in
vloed voor het werk van „moeder
Edith" laten gelden.
Voor hun „Miss" gaan de Austra
lische krantejongens door het vuur.
„She is the best of all mothers", ver
klaarde mij eens een „newsboy".
Nu heeft „miss Onians" geen half werk
gemaakt. Na het stichten van de
„Newsboys Club" en allerlei sociale
verbeteringen, werd een clublokaal in
het hart der grote steden ingericht. Dat
is in Melbourne nu een gebouw van
drie verdiepingen geworden waar de
jongens voor of na hun werk nog even
bijeenkomen. En als er jongens bij zijn
die bepaalde problemen hebben, het
geen lang niet zeldzaam is, dan vinden
zij bij „moeder Edith" een luisterend
oor. Een uitspraak van miss Onians
over „haar jongens" „Zij vloeken niet,
althans niet in het bijzijn van een
dame". Hetgeen mogelijk toch ergens
iets te maken heeft met het groot aan
tal bijbelteksten dat Edith kende...
Nu moet ik bij dit alles vermelden,
dat de Australische krantejongen een
heel andere werkkring heeft, dan de
„newsboy" in Nederland. De krante
verkoop, is hier een „straatbedrijf",
dat wil zeggen, in hoofdzaak is het een
losse verkoop, vooral in de grote ste
den. Het bezorgea is van veel minder
betekenis. Op vrijwel iedere hoek van
de straten in de binnenstad staat een
krante verkoper, die zijn „waar" aan
prijst middels een beperkte opsomming
van het voornaamste nieuws dat „zijn"
krant bevat. Uiteraard, meest sensa
tioneel nieuws, want dat doet ver
kopen.
VEENENDAAL
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26 Telefoon 3044
Bovendien is zo'n krante jongen een
ware goochelaar. Daarvoor zoudt u
hem aan het werk moeten zien. Een
bundel kranten hangt aan een riem
opzij, daar trekt hij telkens een krant
tussenuit. Maar de klanten hebben
grote haast want zij moeten hun trein
of bus nog halen. Een krant kost 5
pennies en niet iedereen kan „gepast"
betalen, veelal met een sixpence of
shilling. Dan tovert de krantejongen
uit z'n ene hand het wisselgeld tevoor
schijn terwijl hij met de andere de
krant overreikt. En dat alles is „lopen
de band"-werk, vooral op de spitsuren
waar zij het van hebben moeten. Want
een langzame verkoper bereikt geen
omzet en ziet zijn klanten rennen naar
een andere, handiger verkoper. Want
gewoonlijk staan er een stuk of drie,
vier op een kluitje.
Het is een volle dagtaak dat kranten
verkopen. Als de ochtendbladen van de
straat zijn, komen de vroege middag
edities, dan de late middagedities, ver
volgens de laatste middagadities. Daar
na volgt weer de eerste avondeditie,
later edities tot aan de eerste ochtend
editie.
Maar dank zij miss Onians, vinden
de „newsboys", waarvan velen overi
gens de „jongensleeftijd" reeds ver te
boven zijn, een gezellig clubgebouw
gereed, om hen bij tussenpozen de
noodzakelijke rust te verschaffen.
UITSLAG LOTERIJ
De prijzen, gevallen op de nummers
3669, 58, 1819 en 57 van de Merino-loterij,
zijn tot op heden niet afgehaald. Zij die
in het bezit zijn van één der bovenge
noemde nummers kunnen zich vervoegen
bij de portier van de Scheepjeswolfabrie-
ken.
OPBRENGST KOLLEKTE
De half augustus in Veenendaal gehou
den collecte „Draagt Elkanders Lasten"
heeft het bedrag van 4040,58 opgebracht.
Het comité bracht dank aan gevens en
collectanten voor het behalen van dit
mooie resultaat.
UITSLAG VISWEDSTRIJD
In het kader van de streekcompetitie
is er een viswedstrijd in Wageningen
gehouden. De uitslag was: 1. Renkum
265 gram; 2. Veenendaal 225 gram; 3.
Ede 214 gram; 4. Rhenen 197 gram; 5.
Wageningen 180 gram; 6. Oosterbeek
130 gram. De stand is thans als volgt:
Veenendaal 814 gram
Renkum 686 gram
Wageningen583 gram
Ede474 gram
Rhenen 416 gram
Oosterbeek403 gram
De eerstvolgende wedstrijd vindt plaats
op 14 september a.s. te Rhenen.
Modemagazijnen Hein van Schuppen
n.v. houden woensdag 18 september a.s.
een modeshow in gebouw Eltheto. Er is
zowel een middag- als een avondshow.
Kaarten zijn verkrijgbaar bij genoemde
firma.
HAND TUSSEN MACHINE
Onze 17-jarige plaatsgenoot T. raakte
bij zijn werkzaamheden op een Vee-
nendaals bedrijf met zijn hand tussen
een machine bekneld. Hij moest naar
het Julianaziekenhuis worden overge
bracht.
In een van de commentaren in de ru
briek „De lezer schrijft is vrijdag
een fout geslopen. Er stond: „Het doet
ons goed dat onze geachte lezers in ons
blad een artikel „Beneden peil" on
waardig vinden. Dit moet zijn: „Het
doet ons goed dat onze geachte lezers
ons blad een artikel „beneden peil" on
waardig vinden".
4 oktober is de sterfdag van Franciscus
van Assisi (1182-1226), een monnik van
voor de middeleeuwen, de helpende vriend
van mensen-en-dieren-in-nood. In zijn
korte leven heeft hij een boodschap ge
bracht en daden gesteld, waarover wij nu
nog spreken en schrijven. Heel zijn leven
en streven was dienende liefde, dienstbe
toon aan de naaste, dus ook aan de dieren.
Tijdens een wereldcongres van dieren
vrienden in Genève in 1926, maakte een
der aanwezigen de voorzitter van het con
gres er op attent, dat het die dag 4 ok
tober was, de sterfdag van Franciscus. Hij
stelde voor om deze datum tot Wereld
dierendag uit te roepen, hetgeen spon
taan geschiedde. Deze mooie gedachte
kreeg als het ware vleugels en binnen
enkele jaren veroverden zij schier alle
volkeren der beschaving. Vooral de jeugd
werd er door aangegrepen en aangevuurd
om voor dieren-in-nood in de bres te
staan: Woorden èn Daden!
Naast Franciscus van Assisi noemen wij
Albert Schweitzer. De man, die driemaal
professor is, maar die zijn gehele car
rière eraan gaf om zich voor mensen-èn-
dieren-in-nood geheel te kunnen geven.
Hij is de Franciscus der twintigste eeuw!
Ook van hem geldt: Woorden èn Daden!
POSTDUIVENNIEUWS
Een aantal leden van de Veenendaal-
se postduivenvereniging „De Snelpost"
had het afgelopen weekeinde zijn dui
ven ingezet op de wedvlucht vanaf
Mons. Er werd gevlogen over een af
stand van 208 km, terwijl de gemiddel
de snelheid 1662.3 meter per minuut be
droeg. De eerstaankomende duif werd
geconstateerd om 10.05.35 uur; de dui
ven waren gelost om 8 uur.
Uitslag: J. van Geerenstein 1, 11, 13,
14, 15, 18; N. van Barneveld 2, 12, 17;
E. Heiwegen 3, 19; J. van Nieuwame-
rongen 4; E. van Asselt 5; G. Diepeveen
6; E. Sukkel 7, 21; A. J. van de Kolk
8; R. v. d. Weerd 9; W. H. Roelofs 10, 23;
C. van Ginkel 16, 20; N. Stuivenberg 22.
In „Bergbad" werd j.l. zaterdagmid
dag zwemwedstrijden gehouden voor de
clubkampioenschappen 1963. Er was een
behoorlijke publieke belangstelling en
de wedstrijden op de verschillende
nummers werden in vlot tempo afge
werkt.
Coby van den Bosch prolongeerde
haar clubkampioenschap 1962 met een
jaar door bij de dames te winnen op de
100 meter borstcrawl en rugslag. De 100
meter schoolslag werd gewonnen door
Dor jan van der Meer. Coby van den
Bosch legde met deze overwinning de
finitief beslag op de wisselbeker voor
de beste allround zwemster van de da
mes, omdat zij deze beker ook reeds
bemachtigde in 1962 en 1961.
Bij de heren werd het een drievou
dige overwinning voor Cel Slotboom,
die zegevierde op alle slagen en hier
mee de beker overnam van Wim van
der Meer, die in 1962 clubkampioen
werd. Wim van der Meer had echter
geen gelegenheid zijn titel te verdedi
gen, aangezien hij als militair in het
buitenland is.
Bij de grote meisjes was het Anne-
marie Lochtenberg, die op de 50 meter
afstand bij alle slagen de beste was. Zij
kreeg de meisjes-wisselbeker, die tot
dat moment in het bezit was van Mar
jan van de Haar, die verstek liet gaan.
Ewald ter Haar, de clubkampioen 1962
van de grote jongens, moest de wissel
beker laten aan Martin Labee, die
eveneens de sterkste was op alle 50-
meter nummers. Ook Ewald ter Haar
deed niet mee.
Tenslotte de uitslagen bij de kleine
adspiranten: Hanny de Haas won zowel
de 25 meter schoolslag, als de rugslag
en de borstcrawl bij de meisjes. Club
kampioen van de jongens werden Theo
Diepeveen op de 25 meter rugslag en
borstcrawl en Hans Pilon op de 25 me
ter schoolslag.
V.Z.C.-voorzitter W. A. J. de Winkel
reikte na afloop in het Bergbad-pavil-
joen de prijzen uit. De winnaar van elk
nummer kreeg een certificaat.
DE ONLUSTEN IN BIRMINGHAM
Een beeld van de rassen-onlusten, wel
ke zich vorige week woensdagavond
laat hebben voorgedaan in Birming
ham in de Amerikaanse staat Alaba
ma, nadat daar een bomaanslag was
gepleegd op het huis van de neger
leider Arthur Shores. Gewapende po
litiemannen vormen een afzetting op
een kruispunt in de stad om een woe
dende menigte negers in toom te hou
den. Hierbij werd een 21-jarige neger
door een kogel gedood. De foto toont
de agent van politie Warren Wilson
met de bajonet op het geweer in de
chaos. Zijn gezicht is bebloed doordat
hij is getroffen door een scheef van
een stukgeslagen fles (rechts).
AUTO UIT VERKEER
Bij controle heeft de politie de auto van
een zekere L. uit Utrecht uit het ver
keer genomen. Het vervoermiddel had
drie gladde banden en een niet werkende
handrem.
LICHTE BOTSING BIJ MARKT
Toen de Amersfoortse automobilist G.
J. v. P. vrijdagavond voor het zebrapad
stopte, werd hij van achtere aangereden
door een vrachtauto uit Steenwijk. Er
was alleen materiële schade.
BROMFIETS DEUGDE NIET
De bromfiets van de Veenendaler A. S.
is uit het verkeer genomen. Het voertuig
verkeerde in een slechte staat van onder
houd en had tevens geen goed functione
rende voor- en achterrem.
AANRIJDING OP KRUISPUNT
Zaterdagmiddag wilde de Rhenense au
tomobilist E. D. op de kruising Hoofd
straat-Zandstraat met zijn auto draaien.
Het gevolg was dat de Veenendaalse
bromfietser van R. tegen de auto botste.
Hij kwam te vallen en liep verwondin
gen aan handen en benen op. De brom
fiets werd zwaar beschadigd.
ORIENTATIERIT IN DOORN
De Welzijnszorg van het Militair reva
lidatiecentrum „Aardenburg" en de
Doornse MAC ,,'t Sticht" organiseren a.s.
zaterdag de traditionele Ardenburg-Sticht-
rit over een afstand van ca. 65 km. De
start is 's middags om half drie vanaf de
kantine van het Militair revalidatiecen
trum.
CONTACTBIJEENKOMST VAN
RECLASSERING
In verband met de Nationale Reclasse-
ringsdag (dit jaar op zaterdag 28 septem
ber) organiseert het Nationaal Bureau
voor Reclassering elk jaar in enkele pro
vincies contactbijeenkomsten voor me
dewerkers, waartoe o.a. ook vertegen
woordigers van de overheid, de rechter
lijke macht en het bedrijfsleven worden
uitgenodigd. Een dergelijke bijeenkomst
zal ook gehouden worden op 21 september
a.s. in de gevangenis te Arnhem. Hier
wordt een forum gehouden met als on
derwerp „Reclassering boter aan de
galg gesmeerd." De vraag die behandeld
zal worden luidt: Wat is de fundamentele
oorzaak van de weerstand van de door
snee-burger tegenover de misdadigers en
tegenover degenen (de reclassering) die
hen proberen te helpen? Het forum staat
onder leiding van professor mr. I. A.
Diepe%iorst.
Noch Franciscus, noch Albert Schweit
zer zouden zelf de Werelddierendag heb
ben uitgevonden, want het spreekt im
mers vanzelf, dat een rechtschapen mens
eerbied voor alle leven heeft. Hij weet
zich rentmeester over de schepping, met
de hem toevertrouwde dieren. Zij staan
niet onbeperkt ter beschikking ter vol
doening van elke winzucht, aan elke sen
satie en alle grillige dictatuur van mode
en smaak
De schokkende bewijzen daarvan, die de
Ned. Vereniging tot Bescherming van
Dieren telkens op tafel deponeert, vormen
slechts een paar stenen van een berg van
zinloos en weerloos dierenleed, welke
hoog boven onze veelgeroemde bescha
ving optornt. Ook ons volk in al zijn ge
ledingen draagt onder onbegrijpelijke on
verschilligheid en onnadenkendheid het
zijne er toe bij.
Met Franciscus van toen en Albert
Schweitzer van nu halen wij de schouders
op over sentimentele lieden, die dieren
verwennen. Een dier wil graag een dier
blijven. Als een mens dan maar mens wil
zijn en blijven.
4 oktober is er niet om de dieren te
verwennen en te vertroetelen. De bood
schap van die dag wil de mens liever
opwekken om zich te bezinnen op zijn
verhouding tot zijn van hem geheel af
hankelijke medeschepselen.
Wij kunnen de kwestie van dierenbe
scherming en haar noodzakelijkheid uit
verschillende standpunten benaderen,
maar feit is, dat geen denkend mens er
aan voorbij kan gaan. Een denkend mens
zal zich bovendien realiseren, dat de hoog
ste functie van dieren is zij het onbe
wust om ons aan ons mens-zijn te her
inneren. Dit temeer, omdat wij vaak be
schaamd en verontwaardigd staan aan de
oever van de stroom van leed en lijden,
dat aan dieren onnadenkend en onnodig
wordt berokkend, een stroom, die wij
zouden bijna zeggen: onstuitbaar over
de wereld golft.
Op gevaar af misverstaan te worden
stellen wij, dat Werelddierendag niet is
gericht tegen de dierenbeul, die het gebod
der liefde tot de naaste in de schepping
met voeten treedt wij zwijgen nu maar
over de wettelijke bepalingen op dieren-
beschermend gebied maar tegen de tal
lozen die met onverklaarbare gelatenheid
dat onrecht verdragen. Juist zij, die „geen
vlieg kwaad zullen doen", worden uitge
daagd om zich persoonlijk in te zetten
tegen de schoffering der schepping. Die
renbescherming is bovendien een eis van
sociale gerechtigheid.
Er zijn ook verblijdende dingen te mel
den! Wij constateren o.m. dat zich op
vele terreinen op welk terrein ontmoe
ten mens en dier elkander niet? een
bewustwording groeiende is t.a.v. onze
vertrouwenspositie. Dat brengt grote ver
antwoordelijkheid mee. Wij ontvingen
heerschappij over de dieren. In dat woord
heerschappij zit het woord: heer. „Heer-
in-het-verkeer" zijn ook en vooral je
gens afhankelijken en weerlozen. „Adel
dom verplicht."
Woorden èn Daden!
G. Nieuwenhuijser
KERKEWIJK17
VEENENDAAL TEL.3313
TEGEN AUTO GEREDEN
De bromfietser van L. uit Eist reed
zondagmiddag op de Prins Bernhardlaan
achter op een stilstaande auto. De mate
riële schade was aanzienlijk.
MET STUUR TEGEN LICHTMAST
Bij het passeren op het fietspad langs
de Kerkewijk raakte de 18-jarige A. P.
uit Woudenberg zondagavond met zijn
bromfietsstuur een lichtmast. De naast
hem rijdende mej. H. V. uit Veenendaal
kwam hierdoor te vallen en moest zich
onder medische behandeling stellen. P.
verkeerde onder invloed.
(83) Scheldend en tierend van machteloze woede
moeten Calladins travanten op de oever toezien, als
Aram en zijn mannen de kans haastig wegroeien
van de onheilsplek, waar de vorst van Suprania de
dood vond. Een speer suist hen nog na, maar het
wapen plonst op meters afstand van de kano in het
water. „Dat was op het nippertje, Messire", zegt
Presto, die behendig zijn peddel hanteert, „Wie was
die man, die door die watermonsters in de diepte
gesleurd werd?" „Dat was de man, die ervan
droomde met een leger van negers en Arabieren ons
land onder de voet te lopen", zegt Aram grimmig.
„De vorst van Suprania, de staat boven alle staten,
die nooit tot stand zal komen." Aram lacht spottend,
maar zijn handen trillen nog van de doorgestane
emoties. Even later sturen de mannen de kano tus
sen het riet van de oever. Daar staan Niora en de
anderen hem op te wachten. Dicht bij de rivier, die
deze streken voor de vuurzee aan -de overkant be
schermt, ligt een klein negerdorp, bevolkt door een
dwergstam. Niora brengt Bambuti, de dwerg, die
door Aram uit Salladins kerkers verlost is, bij hem.
„Hij is het hoofd van deze stam", vertelt ze, „hij en
zijn stamgenoten zijn bereid ons naar de water
vallen te brengen in hun kano's."
(Wordt vervolgd)
Een eerbiedwaardige plaatselijke
melkslijter ondervond een paar
dagen geleden een vreemde ge
schiedenis. Zoals gebruikelijk be
gaf hij zich 's morgens op weg
om zijn klanten van het gezonde
witte vocht te voorzien. Alras
kreeg de man een gevoelige pijn
in zijn mond terwijl het praten
hem ook slecht afging. Bezorgde
klanten vroegen hem dadelijk wat
of er was, maar de melkslijter
moest het antwoord schuldig blij
ven, totdat na enige tijd vrouwlief
aangefietst kwam, met een kunst
gebit in haar hand. Wat bleek,
manlief had in zijn ijver het gebit
van zijn vrouw in zijn mond ge
stopt, met. bovenstaande pijnlijke
gevolgen.
BEDRIJFSONGEVAL
Tijdens zijn werkzaamheden aan een
schaafbank in de EBM. N.V. metaal-
warenfabriek van Van Gemert en Van
Ginkel aan de Stationsweg, kwam de
metaalbewerker J. ter Maaten, maan
dagmiddag zodanig met de schaafbank
in aanraking dat hij ter behandeling
naar het ziekenhuis moest worden ver
voerd.
Onze eeuw heeft vooruitgang gebracht in heel wat takken van de
wetenschap en niet het minst bij de geneeskunde. Chirurgen kunnen in
onze tijd ingrijpen in gevallen, welke nog maar kort geleden als vol
komen hopeloos moesten worden beschouwd. Een groot aantal nieuwe
geneesmiddelen en geneesmethoden heeft de artsen sterke wapens in
handen gegeven tegen de belagers van onze gezondheid. Aan de andere
kant - iedereen heeft de laatste maanden kunnen ervaren, dat aan de
enorme groei van de met name pharmaceutische industrie ook bezwaren
kleven. Het Softenon-drama heeft de wereld geschokt om de ramp
zalige gevolgen. Naast Softenon zijn er meer gevallen geweest, waarin
geneesmiddelen plotseling een dramatische uitwerking bleken te hebben.
Het zou verkeerd zijn om voor deze incidentele gebeurtenissen de ge
hele pharmaceutische industrie te veroordelen. Ook al waren de drama's
nog zo schokkend. In onze tijd is deze industrie niet meer weg te den
ken bij de bestrijding van de ziekten, die de mensheid bedreigen. Vroe
ger, ja vroeger was het anders. Eeuwen geleden waren ziekten en ge
nezing in de ogen van de mensen magische verschijningsvormen. Zoals
wij dat nog kunnen zien bij sommige wilde stammen in Australië en
Afrika. Ook al slaagden sommige tovenaars er in min of meer door toe
val kruiden te vinden, die beter werkten dan de geneesmiddelen, welke
wij nu kennen, het merendeel van de geneesmethoden bleef voor hen
toch even duister als de magische wereld van hun goden dat voor ons
zou zijn.
Toch zijn er al vóór onze jaartelling sporen te vinden van een min
of meer systematische aanpak. Ongeveer vijfhonderd jaren vóór de ge
boorte van Christus voerde de Indische geneesheer Atreya al het beheer
over een apotheek met zevenhonderd verschillende kruiden. Dezelfde
Atreya opereerde zelfs met goed gevolg mensen, die aan breuk of staar
leden. Vijftig jaren later begon het werk op te vallen van Hippocrates,
de Griek, die de vader van de geneeskunde zou worden. Hij begon ana
tomie en therapie los te maken van bijgeloof en geheimzinnigheid. Zon
der hulp van microscopen en thermometers verzamelde hij een schat
van gegevens over het menselijk lichaam. Meer dan twintig eeuwen
lang zou de door hem vergaarde kennis de basis van de medische we
tenschap blijven.
De medische wetenschap heeft echter eeuwen lang voortgesukkeld
met de slechts bescheiden middelen, welke de mens in de natuur kon
ontdekken. Het aantal geneesmiddelen was beperkt. Pas de laatste tien
tallen jaren is hierin verandering gekomen. Het is vooral de opkomst
van de chemie geweest, die hieraan heeft medegewerkt. Het was voor
het eerst de scheikundige Paul Ehrlich, die een halve eeuw geleden de
theorie verkondigde, dat het mogelijk moest zijn stoffen te bereiden, die
ziekteverwekkende micro-organismen in het menselijk lichaam konden
doden zonder aan het organisme zelf schade te doen. Aanvankelijk zag
men hierin slechts ketterij, hoewel Louis Pasteur toch al uitvoerig het
bestaan van de micro-organismen had aangetoond. In zijn laboratorium
werkte Ehrlich echter onvermoeibaar verder. Als basis voor zijn na
speuringen gebruikte hij arsenicum. Het verhaal gaat, dat hij meer dan
zeshonderd verschillende verbindingen heeft geprobeerd tot hij einde
lijk het Salvarsan vond. Wetenschappelijk heet dit preparaat dioxydia-
minoarsenobenzol. Maar dit interesseerde slechts weinigen. Hoofdzaak
was, dat het middel uitstekend bleek te helpen tegen de beruchte syphilis-
aandoening.
Nadien zijn de ontdekkingen aan de lopende band gedaan. In de jaren
dertig ontdekte de Duitser Gerhard Domagk de eerste chemische sulfo-
namiden, geneesmiddelen, welke waarlijk onmisbaar zijn geworden in
de strijd tegen infectieziekten, die vroeger onvermijdelijk slechts één
afloop kenden: de dood.
(wordt vervolgd)
