Landvogels en Trekvogels pompvers Setter Set ARAM RECHTS AFSLAAN ARAM HET DAMSPEL EN WAT DAARMEE SAMENHANGT LFoto Jansen I TWEEDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 15 NOVEMBER 1963 U doet langer met nylons Fa. L. HEY V. A. B. KIRPESTEIN CITY-MOTORS-EDE DE GROTE OPSTAND I Camera's vanaf 16,I FLITSERS vanaf 11,— I FST in de wintermaan- I den maakt U leuke FOTO'S Nr. 91 HAARNET WEER MODERN Het haarnetje, dat onze grootmoeders gebruikten, om hun bewerkelijke kap sels de hele dag netjes te houden, is terug. Zij het in vrolijker vorm. H^t haarnetje moest destijds wijken voor het korte haar, waarop het stijf stond. Het vaak hoge kapsel van te genwoordig, dat ons winderig klimaat vaak niet verdragen kan, vraagt er weer om. Hoeden zijn hierop uit den boze. Handige ontwerpers maken nu haarnetjes in verschillende grootten, versierd met kleurige en flonkerende lovertjes. Het haarnetje 1963 bedekt meestal slechts het meest kwetsbare deel van het kapsel, dus niet de pony of een lok. Bij iedere jurk hoort een net met lo vertjes in de kleur van de jurk of de accesoires. in de nieuwe modekleuren Hoofdstraat 43, Telefoon 2163 Frans Halslaan 26 Telefoon 3044 OSSEWORST Ten onrechte wordt vaak gemeend, dat verse worst altijd van varkensvlees gemaakt wordt. Joodse slagers maken al eeuwen lang worst van rundvlees. Daar deze worst vooral in Amsterdam zeer in trek is, volgen thans andere slagers dit voorbeeld. Osseworst, zo wordt de verse worst van rundvlees genoemd, is licht gepeperd en één nacht gerookt. SLA IN TRANSPARANT JASJE Geplukt, schoongemaakt en doorzich tig verpakt, gereed voor verkoop in winkels en op supermarkten; zo verla ten tegenwoordig kroppen sla (150 per minuut) een verpakkingsmachine die op rubber banden in Californië door de akkers kruipt. Voordat de machine in het veld komt, hebben plukkers de sla reeds afgesneden en ontdaan van de overtollige bladeren en stronken. Als dan de verpakkingsmachine arri veert, worden de kroppen opgeraapt en automatisch verpakt in een soepele, sterke, transparante film, die hiervoor door Goodyear vervaardigd werd. Door deze voorbewerkingen nemen de krop pen sla minder ruimte in dan vroeger, hetgeen de transportkosten in belangrij ke mate drukt. Bovendien blijft de versheid van het product langer behouden. De huisvrouw, uiteraard de belang rijkste schakel in het geheel, kan door het doorzichtige verpakkingsmateriaal heen de versheid van de sla vaststel len. Ook in Nederland neemt voor zelf bedieningsdoeleinden de plastic ver pakking van groenten toe, maar aan verpakkingsmachines voor het West- land zijn wij wellicht nog niet toe. punt nadert zonder z(jn rechterhand uit te steken, inderdaad recht uit zal bleven r(jden. RECHT DOOR GAAT VOOR Voor de automobilist is rechts afslaan iets minder eenvoudig, omdat hij reke ning moet houden met wielrijders, die rechts van hem rijden. Met name geldt hier voor de automobilist de verplich ting de doorgang naast zich vrij te la ten voor het verkeer, dat -Zich naast hem bevindt of zo dicht achter hem, dat gevaar voor botsing zou ontstaan, indien hij van richting zou veranderen. De automobilist, die rechts af wil slaan, moet dus voorrang geven aan de wiel rijder of bromfietser, die aan zijn rech terzijde of rechts achter hem rijdt. Dat de naleving van deze regel moeilijk kan zijn, zullen wij met het volgende voor beeld aantonen. De bestuurder van een vrachtauto reed te Geleen over de Julianatunnel. Op het moment, dat hij de Tunnelstraat naar rechts insloeg, schoot plotseling aan de rechterzijde van de vrachtauto een bromfiets naar voren. De bromfiet ser reed tegen de rechter voorbumper op, vloog over zijn bromfiets heen en kwam op de grond terecht in de mon ding van de Tunnelstraat. De vrachtauto-chauffeur werd door de kantonrechter te Sittard veroordeeld tot een geldboete van 40,omdat hij de doorgang naast zich niet had vrij gelaten, toen hij van richting wenste te veranderen. In hoger beroep achtte ook de recht bank te Maastricht bewezen, dat de chauffeur het betreffende voorschrift overtreden had. Uit het getuigenverhoor was evenwel gebleken, dat de chauffeur tijdig zijn rechter richtingaanwijzer uitgestoken had en iets sneller dan stap voets gereden had. De rechtbank over woog, dat de chauffeur de bromfietser niet had ingehaald en voorbij was ge reden. Uit de getuigenverklaringen moest in tegendeel worden afgeleid, dat de bromfietser de vrachtauto had in gehaald en deze rechts had willen pas seren. In de gegeven omstandigheden behoefde de chauffeur geen achterop komend verkeer, dat hem rechts wilde passeren, te verwachten, zodat hem geen enkel verwijt kan worden ge maakt. Aldus ontsloeg de rechtbank de chauffeur van rechtsvervolging wegens gebrek aan schuld. RIJWIELPAD RECHTS VAN DE WEG Op een kruispunt van gelijksoortige wegen heeft de bestuurder van een motorrijtuig voorrang boven andere weggebruikers. Deze regel geldt echter niet, indien de bestuurder van het mo torrijtuig het verkeer wenst te kruisen, dat zich voortbeweegt langs de weg, die hij gevolgd heeft. Al het verkeer, dus ook het rijwielverkeer, dat die weg blijft volgen, heeft voorrang op de automobilist, die dit verkeer wenst te kruisen om rechts af te slaan. In een civiele precedure besliste de kantonrechter te Tiel, dat deze voor rangsregeling ook geldt ten opzichte van het verkeer op een rijwielpad, dat deel uitmaakt van de weg. In het on derhavige geval had een rechts afslaan de automobilist een bromfietser aange reden, die op het naast de weg gelegen rijwielpad recht door reed. De kanton rechter verklaarde de automobilist schuldig pan de botsing. BEOORDELINGSFOUT VAN INHALENDE AUTOMOBILIST Men mag de andere weggebruikers geen raadsels opgeven. De veiligheid eist, dat men duidelijk aangeeft, wat men van plan is te gaan doen. Voor de bestuurder van een trekker met opleg ger is het echter niet altijd even ge makkelijk zijn bedoelingen aan het an dere verkeer duidelijk te maken. Op de meest rechtse rijbaan van de uit vier rijbanen bestaande Hengelose- straat te Enschede reed een trekker met oplegger, die samen een lengte hadden van 10,50 meter, met een snelheid van 40 km per uur. De chauffeur van de trekker wilde naar rechts een zijweg inslaan. Van te voren minderde hij vaart en ging naar links op de tweede rijbaan van de rechter weghelft rijden teneinde met zijn lange voertuig de bocht naar rechts goed te kunnen ne men. Van achteren nadejde een personen auto met een snelheid van 80 km per uur. Toen de automobilist zag, dat de trekker met oplegger op de tweede rij baan van rechts ging rijden, dacht hij, dat deze links af zou gaan slaan en in verband hiermede aan het voorsorteren was. Hij meende daarom, dat hij de trekker met oplegger aan de rechter zijde mocht inhalen en passeren. Toen hij dit met grote snelheid deed, reed de trekker met oplegger zeer langzaam naar rechts om de rechts gelegen zij weg in te slaan. Het resultaat was een botsing tussen de beide voertuigen. VEENENDAAL De automobilist kreeg zijn schade vergoed van de verzekeringsmaatschap pij, die op haar beurt verhaal trachtte te nemen op de werkgever van de chauffeur van de trekker. De rechtbank te Almelo, die deze zaak moest berech ten, was van oordeel, dat de aanrijding te wijten was aan de beoordelingsfout van de bestuurder van de personenauto. Deze had lichtvaardig en hoogst on voorzichtig op onjuiste gronden aange nomen, dat de trekker met oplegger vóórsorteerde teneinde links af te slaan. De automobilist zou alleen dan rechts hebben mogen inhalen, indien de be stuurder van de trekker een teken van richtingverandering naar links had ge geven. Daar vaststond, dat de bestuur der van de trekker dit laatste niet had gedaan, had de automobilist rekening moeten houden met de mogelijkheid, dat de trekker weer naar rechts zou gaan rijden, ook indien diens rechter richtingaanwijzer niet uitstond. Aan de bestuurder van de trekker kan er geen groot verwijt van gemaakt worden, dat hij geen rekening heeft gehouden met van rechts achterop rijdend verkeer, daar hij dit niet behoefde te verwach ten. Met deze motivering wees de rechtbank de vordering van de ver zekeringsmaatschappij af. RAADSELACHTIGE WIJZE VAN RIJDEN Een soortgelijke aanrijding deed zich te Smilde voor op de Rijksweg naar Assen. De bestuurder van een trekker met oplegger wilde over de Spiersbrug naar rechts afslaan. Bij het naderen van de brug ging hij naar links rijden na zijn linker richtingaanwijzer te heb ben uitgestoken. Vervolgens zwenkte hij ter hoogte van de brug naar rechts, waarbij hij in botsing kwam met een andere trekker met oplegger, die hem rechts had ingehaald. De bestuurder van eerstbedoelde trekker werd strafrechtelijk vervolgd. In hoger beroep overwoog de rechtbank te Assen, dat zijn wijze van rijden in verband met zijn wijze van richting aangeven zeer verwarrend was. Hoewel de in de war gebrachte achterligger geen enkel excuus had om rechts in te halen, ging de bestuurder van de rechts afslaande trekker geenszins vrij uit. Hij werd tot een geldboete veroordeeld, omdat hij de veiligheid op de weg in gevaar had gebracht. Voor de Hoge Raad betoogde de chauffeur, dat men slechts het verkeer, dat voornemens is links af te slaan, rechts mag inhalen. In het onderhavige geval kon er echter van een links af slaan geen sprake zijn, daar er geen weg naar links was. Hieruit conclu deerde hij, dat hij niet verplicht was de doorgang vrij te laten voor rechts passerend snelverkeer. Dat tengere vogellichaampje is niette min in staat om verbazingwekkende din gen te doen. Denk maar eens aan de spierkracht die zo'n leuk zangertje aan de dag legt om de ongeveer zevenduizend mijl van Europa naar Zuid-Afrika af te leggen. Nog veel meer verbaast het ons hoe al die trekvogeltjes hun richting over de oceaan en het vaste land vinden. Onge veer vijf jaar geleden heeft een Duitse geleerde dr. Franz Sauer een uiterst in teressante lezing in Windhoek, de hoofd stad van Zuid-West Afrika, geho.uden over het vermogen van trekvogels om richting te bepalen. DOOR JAN JANSE Het is een bekend feit dat de zwer men 's nachts trekken. Aanvankelijk zou men vermoeden dat zij op een of andere wijze ingesteld zijn op bepaalde land streken. Maar door proefnemingen is het bewijs geleverd dat dit helemaal niet het geval is. De zwermen trekvogels houden koers volgens de sterren, aldus dr. Sauer. In verband hiermee heeft hij in Duits land een reeks proefnemingen uitgevoerd met Kasper-Hauser vogeltjes (d.w.z. wil de trekvogels die hij in een laboratorium groot brengt voor experimentele doel einden). De Duitse naam voor deze vo gels is „Grasmücken". Dr. Sauer heeft in Z.W. Afrika verteld hoe hij de „Gras mücken" in speciaal gemaakte vogelkooi tjes vervoerd heeft naar een planetarium waar zij zich steeds vlugger en beweeg lijker toonden. 13 „En, broeder, heb je je niet door die graanhan delaren laten oplichten?" Het meisje, dat deze vraag stelt, ligt in de riddelzaal van Crithons burcht op een rustbank en speelt verstrooid met een papegaai, die krijsend boven haar hoofd op zijn schommel wipt. De troubadour, die naast haar zit, laat de sna ren rusten om Crithons antwoord te horen. „Wat denk je wel," grijnst de ridder, „die Avidis zijn listige knapen, maar mij nemen ze niet bij de neus, hahahaha!" Op dat moment treedt een page het vertrek binnen. „Een der gebroeders Avidis wenst U dringend te spreken," kondigt hij aan, Crithon verlaat haastig de ridderzaal en treft op de gang de oudste der kooplieden. En spoedig is het tweetal zo druk in gesprek, dat zij niet merken, hoe Cri thons zuster, verborgen achter een gordijn, elk woord onvangt. Avidis vertelt in geuren en kleu ren wat er in de stad is voorgevallen. „En die Aram, die het volk ophitste en ons graan heeft afgeperst," besluit hij, dreigend met zijn vinger zwaaiend, die Aram heeft gezegd, dat hij U wegens wanbeheer van Uw gebied bij de koning zal aanklagen!!" (Wordt vervolgd) (Ingezonden) KERSTCOLLECTE LEGER DES HEILS WARMTE OP WIELEN Dit jaar is er geen maand voorbij ge gaan, of er waren dagen, dat wij naar de warme kachel verlangden. Vooral bij de moderne bouw met blokverwar- ming hebben slechts weinig kamers een schoorsteen, nodig voor het plaatsen van een kolen-, olie- of gaskachel voor bijverwarming. Alleen elektrische warmte en kachels gestookt met butaangas, hebben geen afvoer nodig; waarbij wij het gevaar lijke petroleumkacheltje graag verge ten. Elektrische kachels zijn duur in het gebruik en daarbij is de netspan ning in de meeste huizen niet gecshikt om veel elektrische kachels tegelijk te branden. Butaangas voor bijverwar ming is veel minder bekend. Ten on rechte wordt het stoken met butaangas nog vaak gevaarlijk genoemd. Natuur lijk hangt dat af van de veiligheid van de kachel. Er zijn zeer goede Neder landse kachels die volkomen veilig zijn. Wij zagen dezer dagen een prettig mo del, ongeveer een halve meter hoog, een veertig cm breed en diep. De op wieltjes staande, verrijdbare kachel weegt met fles ongeveer 20 kg. Een fles gas geeft ongeveer 60 brand- uren. Dit betekent, dat 1200 kilowarm- te-caloriën per uur ongeveer een dub beltje kosten, de helft minder dan even veel elektrische warmte. Deze kachel geeft voor 70% infrarood warmte en is reukloos. Zoals ieder gas verwekt het stoken van de kachel wa terdamp en verbruikt dit zuurstof, zo dat ventilatie van het vertrek, waar de kachel gebruikt wordt, nodig is.. Butaangas is overal in Nederland verkrijgbaar. VLOEIBAAR VERBAND Het nieuwste op medisch gebied in Amerika is vloeibaar verband. Wat wij er zo over hoorden, is het niet alleen een handige vervanging van verband en pleisters, doch daarnaast bepaald een wonderverband. Safegard, zo heet het nieuwe middel, is verpakt in een aerosol bus. Dit is practisch en hygiënisch. Uit de bus wordt vloeistof op de wond gespoten, zodat zich als het ware een dun laag je plastic over de wond vormt. Dit plastic laagje sluit de wond of, doch laat de voor de genezing van een wond zo noodzakelijke lucht door. Daarboven heeft de vloeistof nog pijnstillende en desinfecterende kwaliteiten. Er kan geen jeuk optreden. Het ver band houdt een etmaal, mits het niet met water in aanraking komt. Het lost op in lauw water. Zuid-Afrika is een land dat rijk bedeeld is met vogelsoorten. Het is bijna niet te geloven dat er in dit land 800 verschillende soorten vogels zijn. Aan de ene kant vinden we de reus van een struisvogel, die acht voet hoog kan worden, maar nooit zo hoog zal kunnen vliegen. In het andere uiterste is er een klein zangvogeltje dat reeds het koude Europa heeft verlaten om door Spanje en langs West-Afrika heen het zuidelijke deel van het vasteland van Zuid-Afrika binnen te gaan. En er is nie mand, groot of klein, die niet onder indruk is gekomen van dit gevogelte. Wie van ons heeft er op een schemeravond nog nooit een zwerm vogels over land of weiland zien trekken? Welke jongen of meisje is er al niet 's morgens vroeg in de zomer ge wekt door het bonte gekweel van een zwerm musjes in een boom vlak bij huis en wie heeft er nog nooit op een koude re genachtige dag met een half verkleumd vogeltje in de hand gestaan en gevoeld hoe angstig dat hartje klopte? Een struisvogel-familie die een wandeling maakt op de weg in de Nationale Kruger wildtuin. Zoals andere jaren willen wij een be roep op u doen om een bijdrage te geven voor de kerstcollecte van het Leger des Heils ten bate van alle gezindten in uw dorp. In voorbijgaande jaren is uw hulp uitstekend geweest en daarom durven wij met vrijmoedigheid uw offer te vra gen voor bovengenoemde actie in de ko mende dagen. Kapiteine D. C. J. Mekke Kapiteine A. Wever Rechts afslaan ïykt heel eenvoudig. Doch hierin schuilt ook een gevaar. Men neemt het te gemakkelijk op en vindt het niet nodig zich stipt aan de verkeersregels te houden. Dit geldt in de eerste plaats voor de wielrijder. Daar hy aan de uiterste rechterzijde van de weg rydt, levert rechts afslaan hem geen moeilykheden op. Doch hy vergeet maar al te vaak, dat hy verplicht is tydig en op duideiyk zicht bare wyze zyn voornemen om rechts af te slaan kenbaar te maken. Van de tien wiel- ryders is er nauweiyks één, die zich aan dit voorschrift houdt. Deze gemakzucht schept een moeilyke situatie voor de voetganger, die de rechter (zy)weg wil over steken. De voetganger kan er niet op vertrouwen, dat de wielryder, die het kruis- Een slagzet! (Naar een tekening van Philidor). De Hoge Raad verwierp evenwel het cassatieberoep, omdat door de gedra ging van de chauffeur een gevaarlijke toestand voor het achterop komend verkeer intrad. Wij wijzen er op, dat de chauffeur veroordeeld werd wegens overtreding van het in de Wegenver keerswet neergelegde algemene verbod om het verkeer in gevaar te brengen. Met deze stok kan iedere weggebruiker geslagen worden, die gevaarlijk rijdt zonder een bepaalde verkeersregel van het Wegenverkeersreglement te over treden. Mr. C. A. B. B. hemel van het planetarium heeft laten bedekken zoals dit de betreffende nach ten geweest zou zijn. Onder deze om standigheden heeft hij waarnemingen ge daan. Zijn gevolgtrekking is dat de vo geltjes aanhoudelijk in een specifieke richting trekken al moeten zij hoger vliegen boven de wolken om de sterren te zien. Hij meent echter dat de trekvogels die 's nachts vliegen het verkiezen om onder de wolkenbedekking te vliegen zolang er net een stukje sterrenhemel zichtbaar is waarop zij hun richting kunnen be palen. Een klein stukje sterrenhemel dat zichtbaar is is derhalve genoeg. Een zes de zintuig? Wie van ons kent die kleine tengere zangertjes niet? Hun snavel en kopje, sa men met de blinkende kraaloogjes zijn iets groter dan het eerste lid van mijn pink. En toch vinden de ingewikkelde gradeboog-berekeningen in die kleine ruimte plaats. Maar er zijn ook grotere vogelsoorten in Zuid-Afrika welke misschien niet al lemaal by ons bekend zijn. Zullen wij eens naar een paar van hen kijken? Het is te veel om in een enkel artikel als dit allen te beschrijven. Daarom kiezen wij willekeurig een paar grote vogels om van naderbij te bekijken. En over grote gesproken, de struisvogel komt dan zeker het eerst aan de beurt. Deze reus onder de vogelsoorten, voor wiens venijnige humeur en even venijnig geluid iedereen groot ontzag heeft, be hoort tot de familie van de niet vliegen de vogels. Zulke vogels worden in ver schillende delen der wereld aangetroffen, maar de grote struisvogel komt alleen in Omdat de struisvogel niet kan vliegen, is hij sterk gebouwd en beschikt hij over een geweldige snelheid: meer dan een toeschouwer kan ervan getuigen, hoe struisvogels voor leven of dood hebben moeten hardlopen. hoge boom waarin hun twee eieren ge legd worden, spierwit of met bruine spik kels. De aristocraat van de langbeen Zuid Afrikaanse vogelsoorten is zonder twijfel de kraanvogel. Deze vogel heeft een prachtige houding en beweegt zich met gratie. De blauwe kraanvogel wordt al leen in het zuidelijk deel van Zuid-Afri ka aangetroffen en dit is mogelijk een van de redenen waarom deze eerdaags tot een nationaal embleem zal worden. De kraanvogels komen vooral voor op het Hogeveld en in de Karoo. Hij leeft van hagedissen, insecten, wortels en graan. Ze worden dikwijls als troeteldieren aan gehouden omdat ze zo mak zijn. Een van de mooiste leden van de kraanvogel-familie is de Mahem. Dit is een prachtige vogel met een kam welke veel op 'n schrijfpen lijken. Men ziet hen achter spreidt ziel. een bundel stro-ach- tige penveren uit als waaier. De witte wang wordt door het zelfde zwarte flu weel als op z'n kop omgeven. De vlerk en lichaamsveren van de vogel zijn heel mooi. Zoals alle kraanvogels heeft ook deze vogel de gewoonte om te poseren en te dansen. Hij houdt van gladde en vochtige grond en wordt vooral aange troffen in Transkei, Natal en Zoeloeland. Het zijn trouwens de Zoeloes die hem zijn naam gegeven hebben, want Mahem klinkt naar het geluid dat hij maakt, ter wijl dit terzelfder tijd van de Zoeloe af komstig is. Dr. Frans Sauer en zijn echtgenote op de foto, genomen in Windhoek in Zuid- West-Afrika, waar zij proefnemingen met vogels hebben verricht. Als de struisvogel niet over deze vaart zou beschikken zou hij niet lang in Afri ka hebben bestaan, dan zou hij allang door roofdieren zijn uitgeroeid. Er zijn enkele soorten struisvogels, maar hun verschil is niet groot. De struisvogel die Zuid-Afrika kent wordt ten zuiden van de Sambezi aangetroffen. De secretarisvogel staat hier op zijn nest boven in een doornboom. Het dammen is evenals het schaken een spel waarvan men weet, dat het reeds eeuwen geleden door onze voorouders werd beoefend. De geschiedenis vertelt, dat het zyn oorsprong vond in Egypte in de tyd der Pharao's. Men heeft in de loop der tijden herhaaldeiyk prenten, platen, etsen en zelfs stenen afbeeldingen gevonden, welke betrekking hadden op het damspel. In de geschiedenis der spelen, die van oudsher door de volkeren der aarde wer den beoefend, heeft het damspel dan ook vaak een zeer grote plaats ingenomen. Naast het schaken is er byna geen spel aan te wyzen waarin de menselijke geest zozeer tot uiting kan komen. Talloze pro minente geleerden hebben dit reeds vast gesteld. In onze tyd overgaande, moeten wij, eigenlyk tot ons leedwezen, vaststellen, dat het damspel in de wereld niet tot een uniforme speelwyze is gekomen. Dit in tegenstelling tot het schaakspel. Cana da, Engeland, Portugal en zelfs Duitsland hebben hun eigen manier van dammen. Het damspel, zoals het in ons land wordt beoefend, noemen wy „Pools dam men". Deze benaming vindt zijn oor sprong in het feit, dat deze manier van dammen omstreeks 1830 werd samenge steld door een zekere Efraim van Emb- den, een in Parys wonende Pool. Dit „Pools dammen" heeft, vooral in ons land, veel beoefenaars gevonden. Zonder chauvinistisch te worden kun nen wij vaststellen dat de Hollanders hierin ware meesters zyn. Reeds 3 Hol landers: Herman Hoogland, B. Springer en P. Rozenburg behaalden in sterk be zette internationale tournooien de titel „Wereldkampioen". In „Die Ostfriesische Zeitung" van 11 augustus 1956, een Duits dagblad, lazen wij in een reisindruk over Holland: „Van elke drie Hollanders kan er minstens één dammen." Deze buiten landse stem zegt meer dan genoeg. De Koninklijke Nederlandse Dambond, kort af genoemd K.N.D.B. is in Nederland de grote organisatie der dammers. Onder haar leiding werken de zogenaamde dis- trictsdambonden. Enige jaren geleden is de Werelddam- bond gesticht waarbij zich vrywel de meeste dambonden hebben aangesloten. Aan het onder auspiciën van de Wereld- dambond georganiseerde tournooi om de wereldtitel namen reeds Zwitsers, Ita lianen, Belgen, Canadezen, Fransen, Al gerijnen en zelfs één Chinees deel. Juist door de stichting van de Werelddambond is het damspel meer dan ooit in de volle publieke belangstelling komen te staan. Wij kunnen over het dammen en wat daarmede samenhangt nog zeer veel ver tellen. Ons artikel echter zou dan een boek worden. Wij besluiten nog slechts met te constateren dat het damspel zich heeft ontwikkeld tot een der schoonste geestesspelen. Hiermede hebben wij het zonder aan de waarde van andere spelen afbreuk te doen de plaats gegeven die het ten volle toekomt. Renswoude, J. Ph. Sopar. risten kunnen aanschouwen in de Natio nale Kruger Wildtuin of in het Kalahari- gemsbok park op de grens van Zuid-West Afrika. Alleen de mannetjes hebben de grote krulveren die zoveel gevraagd zyn in de modewereld. De wijfjes zijn kleiner en hebben lichtbruine veren. Het man netje en wijfje bouwen samen aan het nest. Dit is geen groot werk want er wordt vaak alleen maar een holte in de grond gemaakt, 's Nachts broeit het man netje op de grote eieren en overdag het wijfje omdat haar vaalgrijze kleur haar onopvallend maakt. Een struisvogel-ei is ongeveer gelijk aan twee dozijn hoen der-eieren. Een van de eigenaardigste kenmerken van het struisvogel-mannetje is zijn stem: Wanneer een mens het ge luid 's nachts hoort klinkt dit byna als het gebrul van een leeuw. Maar laat ons nog eens iets gezelligs bekijken op de grote Vrijstaatse vlakte, n.L de secretaris-vogel. Hy heeft zyn naam te danken aan de lange veren, wel ke rechtop achterop zyn kop staan en veel op een schrijfpen lykt. Men ziet hen gewoonlyk op hun lange poten bezig om statig en rustig naar voedsel te zoeken. Ze zijn ook bekend als slangenvangers maar ze eten ook padden, ratten en mui zen, jonge vogels en grote insecten. Ze zijn overal in het land te zien op open stukken veld, ook in de Krüger wildtuin. Hoewel de langbeen secretaris-vogel dik wijls lange einden loopt zonder te vlie gen, kan hij niettemin goed vliegen. Ze bouwen dikwyls hun platte nest in een In een vogelkooi kon de proefnemer door middel van spiegelbeelden de bewe gingen van de diertjes in het oog hou den, terwyl de vogels slechts aan de bo venkant de koude konden waarnemen. Dr. Sauer heeft met verschillende standen sterren op verschillende tijden van het jaar geëxperimenteerd en is tot ver bazende gevolgtrekkingen gekomen. Het is bekend dat de „Grasmücken" over Spanje naar Afrika trekken. Uit de bewegingen die de experimentele Kasper- Hauser vogeltjes in het planetarium ge maakt hebben, is ook duidelyk gebleken dat zij volgens de sterren boven Duits land in de richting van Spanje willen vliegen. Toen de proefneming herhaald werd met een gewijzigde sterrenhemel alsof het vogelkooitje verder naar het zuiden van Duitsland gelegen was, hebben die dier tjes uit hun bewegingen duidelijk ge toond dat dit weer richting Spanje is maar vanuit Oostenrijk of N. Italië naar Spanje! Tijdens de lezing heeft Dr. Sauer ver teld dat hij ook delen van de sterren- Er was eerst een groot aantal van deze vogels in het droge deel van het land, maar ze zijn bijna uitgeroeid terwille van de waardevolle vlerk- en staartveren van de mannetjes. Toen men grote troepen struisvogels aantrof is men omstreeks 1870 met struis- vogelboerderyen begonnen, maar de in eenstorting van de verenmarkt heeft hun getal erg uitgedund. Maar op sommige plaatsen vooral nabij Oudtshoorn in Klein-Karoo, bevinden er zich nog velen. Van de oorspronkelyke wilde troepen zijn nog enkelen overgebleven en leven in de Transvaalse bossen en velden. Het is leuk om te zien hoe twee man netjes met elkaar bakkeleien, zoals toe- Zandstraat 7 Veenendaal De blauwe kraanvogelembleem van Zuid-Afrika.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1963 | | pagina 3