Oorlog werd gestaakt om
samen Kerstfeest te vieren
Kerstnacht
Als de Kerstman puzzelt
Soldaten verbroederden
zonder orders
Kerstwonder in de eerste wereldoorlog
Een vreemde geheimzinnige stilte lag over
het door granaten omwoelde land van Frank
rijk en Vlaanderen. Geen enkel geweerschot
verbrak de stilte, het gehamer van de mitrail
leurs was opgehouden en geen kanon loste
zijn vernietigende lading op een gebied, dat
sen uur geleden nog slagveld was
Het was werkelijk „geheel rustig aan het front"
- en ieder, die nu op het oorlogsterrein zou ko
men, zou de indruk kunnen krijgen, dat de
oorlog op dit moment afgelopen was. Maar de
oorlog was nog maar nauwelijks begonnen. Hij
hield alleen even de adem in voor iets, dat als
een wonder aandeed - het Kerstwonder van
1914
Tot op heden weet nog niemand hoe het ge
beurde. Er was geen overeenkomst, geen for
meel „staakt het vuren" maar iets van de
geest van Kerstmis was tijdelijk over de drie
miljoen Britse, Franse en Belgische soldaten
gekomen. Voor een ogenblik stopten zij er mee
elkaar te doden. En dit deden zij zonder orders
en zonder iemand hiervoor toestemming te
vragen
„Kom te voorschijn -
Wij schieten niet"
„Soli Deo Gloria"* gaf Kerstcantate
Het Ger. Kerkkoor „Soli Deo Gloria"
gaf zaterdagavond in de Petrakerk een
uitvoering van de Kerstcantate Osanna
in Excelsis' van J. Nauta. De bangstel-
ling was vrij groot. De medewerken
den aan deze uitvoering waren mevr.
P. Pomp-v. d. Bovenkamp, sopraan; de
heer L. P. van Voorthuizen, tenor en
Bob van Stempvoort, orgel. Hei litur
gische deel werd door ds. J. Overduin
verzorgd.
Een maand tevoren had de Paus een beroep gedaan op de vertegenwoor
digers van de strijdende landen het bloedvergieten op de geboortedag van
Christus te staken. Er werd echter niet op geantwoord en toen Kerstmis
aanbrak, had niemand iets gedaan. De stryd was gewoon doorgegaan. Maar
tegen de avond van de vierentwintigste december was de intense schietparty
minder geworden. Steeds minder schoten werden er gewisseld, en om zes
uur was het aan het gehele front van Yper tot Belfort - stil We zullen
er wel nooit achterkomen hoe het gebeurde. We weten alleen, dat op die
avond Tommy, Fritz en Pierre hun eigen vrede regelden.
grote verbroedering. Pruisische gar
de-luitenants en kapiteins ontmoetten
him Britse collega's en wisselden groe
ten en glazen cognac uit, terwijl zij el
kaar hun visitekaartjes overhandigden
niemansland weer leeg. Langzaam
slenterden de mannen terug naar hun
respectievelijke stellingen, stopten
hun pakjes weg en namen hun gewe
ren weer in de hand. Kort na midder
nacht begonnen de geweren weer „hun
dodende taal te spreken". Het Kerst-
wonder was teneinde.
Aan beide zijden namen de mili
taire hoge commando's energieke
stappen om een dergeiyke „wapen
stilstand" in de toekomst te voorko
men. Legerorders werden uitgevaar
digd, die zware straffen inhielden
voor „verbroedering met de vqand
in de stellingen, onverschillig naar
aanleiding van welke gelegenheid
dan ook". Gedurende de volgende
drie jaren werd de oorlog niet on
derbroken voor een „wapenstil
stand" gedurende de Kerst. Maar
niemand, die deel had aan de
Kerstgebeurtenis van 1914 zal ooit
het korte moment vergeten van
„Vrede op aarde - In mensen een
welbehagen
Toen de duisternis over de linies
viel zagen waarnemers van de Queen
's Westminsters,, die juist naar hun li
nie zouden gaan, honderden gekleurde
lichtjes branden langs de gehele Duit
se linie. Enkelen van de Britten be
gonnen „Stille Nacht" te zingen.
Steeds meer stemmr i vielen in totdat
het een machtig koor werd van dui
zenden stemmen
De Duitsers wachtten tot het lied
ten einde was en daarna barstten ze
los in een grote juichkreet. Mannen
van de andere kant schreeuwden
„Kom te voorschyn! We zullen niet
schieten!
Langzaam verschenen de eerste
Britse hoofden boven de rand van dc
loopgraven. Toen alles rustig bleef,
klommen de soldaten - aarzelend - uit
de loopgraven en deden enkele voor
zichtige stappen in de richting van de
vijandelijke linie. Daar verschenen
eveneens mannen in het veldgrijs, rie
pen groeten en kwamen naar de En
gelsen toe.
Kerstwonder
Verder naar het oosten, waar de
Belgische troepen tegenover de Duit
sers lagen aan weerszyden van de
Yzer, verschenen aan beide zgden plot
seling borden, waarop „Vrolijk Kerst
mis" geschreven stond. Dit was voor
de Belgen en Duitsers het sein uit hun
loopgraven te komen. De half bevro
ren rivier lag tussen hen. Binnen enke
le minuten bekogelden honderden man
nen elkaar met Duitse sigaren en Bel
gische kazen terwijl ze vrolijk lachten
als een van de „projectielen" niet
goed was gericht en in het water be
landde.
In de Franse linies begon de plot
selinge wa(ienstilstand met een lied.
Officieren en manschappen zongen
gezamenlijk een oud Frans kerstlied.
Toen het lied ten einde was, wen!
het een ogenblik stil. Toen kwam van
de Duitse kant precies hetzelfde
lied - alleen de woorden waren an
ders. Die nacht waaiden duizenden
witte vlaggen langs het gehele front
Een spontane belofte, dat het
„staakt het vuren" gedurende de
volgende dag - Eerste Kerstdag -
tou voortduren!
Kapitein Bruce Bairnsfather - de
cartoonist van de bekendste soldaat
van de oorlog „Old Bill" - werd in de
vroege morgen wakker. Hij gluurde
heel voorzichtig uit zijn loopgraaf en
kon zyn ogen niet geloven. „Het nie
mansland stond vol met groepen man
nen in uniform en ze waren in een vro-
ïyk gesprek gewikkeld" schreef hij
later. Twee dagen eerder zou dit vol
komen onmogelyk zyn geweest. Ko
ning George en keizer Wilhelm kon
den hier niet voor gezorgd hebben. Al
leen met Bill en Fritz was dit moge-
l«k!
Zelfs de officieren deden mee aan de
Voetbal
De Britse soldaten hadden geduren
de deze nacht duizenden kerstpuddin
gen ontvangen en de Duitsers hadden
wijn gekregen. Er ontstond een leven
dige „handel" - flessen Duitse Rgn-
wyn tegen Engelse p uddingen. De
mannen aten en dronken met elkaar,
poseerden voor foto's en droegen el-
kaars helmen en met elkaar zongen ze
hun lievelingsliedjesToen de
stemming steeds hoger steeg brulden
aangeschoten grenadiers „Tipperary"
terwgl mannen van de koninkiyxe
veldartillerie in koor zongen „Die
Wacht am Rhein". Na de lunch wer
den er voetbalwedstrijden gespeeld
tussen het Engelse en Duitse front.
Waar geen bal was werd er een ge
maakt, van oude lappen.
Langs het gehele front was de win
terlucht gevuld met muziek. Aan de
oever van de Marne verzorgde een
volledige band van een Frans regi
ment een concert van klassieke mu
ziek voor Duitse toehoorders!
Maar toen de avond viel werd het
Jerusalem, met zijn paleis
en tempel, ivaarvan ied're reis
de pelgrims op een vrome wijs
zingen in hunne psalmen
op 't godshuis in gewijde pracht,
ligt thans vergeten in de nacht,
waarin der englen legermacht
de lofzang doet weergalmen.
De hoge heren, die de Wet
voor eeuwig hebben vastgezet
en nooit verlegen zitten met
antwoord op vele vragen,
behoeders van Gods rijksgebied,
zij kennen nog het nieuwe lied,
het nieuwe evangelie niet:
In mensen welbehagen!
ü-
In Bethlehem, vergeten, klein,
daar wilde 't Kind geboren zijn
in ruwe krib, in doeken rein
in schamelheid gewonden,
voor de eenvoudigen van geest.
Voor hen was het Geboortefeest,
zü zijn naar Hem op weg geweest
en hebben Hem gevonden.
Naar 't Kind, dat daar in doeken
leit
en ons uit alle nood bevrijdt,
voerde de Ster, die zij verblijd
in 't duister zagen stralen,
die vorsten en die herders leidt
naar Hem, die uit Zijn
heerlijkheid,
uit d'eeuwigheid in onze tijd
tot ons wou nederdalen.
L. van Schooten.
Na inleidend orgelspel door Bob van
Stempvoort, met een improvisatie van
„Komt allen tezamen" volgde een sa
menzang „Op U, mijn Heiland blijf ik
hopen". Ds. Overduin las uit de Heilige
Schrift een gedeelte uit Lucas 1.
De meditatie van ds. Overduin had
als uitgangspunt dat Jezus Christus in
de wereld kwam om het verlorene te
zoeken en te redden. Ds. Overduin be
klemtoonde dat het doel van ons leven
is om God te ontmoeten.
Het Kerstfeest wordt overal voor ge
bruikt en soms misbruikt. Wie God
kwijt is, is alles kwijt, zo luidde de sa
menvatting van deze meditatie.
De Kerstcantate „Osanna in Excelsis"
werd vlot uitgevoerd. Het koor ver
tolkte de Lofzang van Maria op uit
nemende wijze. De duetten van de so
praan mevr. Pomp en de tenor, de heer
Van Voorthuizen, stonden zangtecfynisch
op een hoog peil. De declamatie tussen
de verschillende zangnummers werd
verzorgd door ds. Overduin.
Tot slot van deze Kerstwijdingsavond
zongen koor en gemeente „Hoe zal ik U
ontvangen", waarvan het laatste cou
plet staande werd aangeheven.
KERSTFEEST
in een „witte" wereld
(vervolg van pag. 1)
Mevr. Wind-van Manen (75) vond
het vorig jaar een prachtig Kerst
feest. Ze herinnert zich nog dat een
Kerstverhaal van een bejaarde be
woner „geweldig insloeg". Een
Kerstverhaal vol spanning, want de
verteller was een oud Marineman,
die alle wereldzeeën heeft bevaren.
„Een Kerstmis in volle zee", had
een historische achtergrond.
De verteller van dit boeiende Kerst
verhaal, de heer P. J. Privee (84) wist
nog niet zeker of hij dit weer zou her
halen op het feest van woensdag. Hij
zal beslist nog stof te over hebben, want
na jaren zwerven over de wereldzeeën
ankerde hij in de Rlbderhof. Jaren
lang was de heer Privee bij de Marine
en deed mee met de krijgsverrichtingen
op Zuid-Celebes en Timor. Zijn borst
werd met vele onderscheidingen gesierd.
Ook in de Ridderhof zal de ware Kerst
sfeer niet ontbreken, zo verzekerde de
directrice ons nog.
Eenzamen
Zuster Teresa uit het Zendings Diaco-
nessenhuis in Amerongen vertelt dat de
voorbereidingen voor de Kerst reeds op
de eerste Advent beginnen. Op 1 decem
ber werden de verpleegden al met zang
gewekt Het eigenlijke Kerstfeest wordt
altijd op de 24ste december gevierd.
Op elke etage van het huis zingen de
diaconessen Kerstliederen. Treffend is
het dat er ieder jaar mensen naar dit
huis komen, overigens uit alle delen
van het land, om in een rustieke om
geving het Kerstfeest mee te vieren.
Dat zijn de eenzamen zegt zuster Te
resa, die even onder ons willen zijn om
gezamenlijk dit heilsfeit te herdenken. De
meesten bespreken dan weer voor vol
gend jaar. De sfeer in het huis bevalt deze
mensen zodanig dat ze soms tot Oud en
Nieuw blijven. Hier in de bossen van
De trouwe puzzelaars zullen tijdens de komende feest
dagen gezellig in huiselijke kring bijeen, weer volop ge
legenheid krijgen zich met veel energie op de Kerstpuzzel
te storten.
Evenals voorgaande jaren brengen wij ook dit jaar
weer een Kerstpuzzel die zeker enkele prettige puzzel
uurtjes zullen bezorgen. Zij, die erin slagen de juiste op
lossing te vinden, kunnen worden beloond met een van
de volgende prijzen
le prijs: een grote doos luxe dames- of herenpost bedrukt
2e prijs: een gratis jaarabonnement op ons blad
3e prijs: een doos luxe dames- of herenpost bedrukt
4e prijs: een doos Oud-Hollandse visitekaartjes bedrukt
5e prijs: een doos glad-wit visitekaartjes bedrukt
Schrijft u de oplossing van de Kerstpuzzel op een brief
kaart en stuurt u die voor donderdag 2 januari a.s. naar
onze puzzelredaktie: Parallelweg 10, Veenendaal.
Over de uitslag, die in ons blad van woensdag 8 januari
wordt gepubliceerd, kan niet gecorrespondeerd worden.
Wij wensen al onze puzzelaars prettige feestdagen toe en
veel succes met het oplossen van deze prijsvraag.
VAN LINKS NAAR RECHTS:
2 gelijk een feest
9 tuinbouwproduct
11 overledene
13 geestige nabootsing
16 niet toegevend
18 leraar in godsdienstige zaken (Moh.)
21 vorm van teren
22 een der muzen
25 aanblik
28 en anderen (afk.)
29 engelse jongensnaam
30 verlaagde toon
31 klaar
32 rang in het leger (afk.)
33 herkauwer
35 jongensnaam
36 vreemde munt (afk.)
37 welwillende lezer (Lat. afk.)
39 gewicht (afk.)
41 en anderen (afk.)
43 gedachte
45 kledingstuk
47 karakter
49 kledingstuk
50 germaanse godheid
51 openbaar vervoermiddel
53 lichaamsdeel
55 het zijn
57 naaml. vennootschap (Fr. afk)
58 titel (afk.)
60 jongstleden (afk.)
61 titel (afk.)
62 afstandsmaat (afk.)
63 voorzetsel
65 kindergroet
66 oppervlaktemaat (afk.)
67 zangnoot
69 aanzien
71 vreemde munt (afk.)
73 licht ontvlambare stof
76 koers van het geld
79 ooievaar
80 het kalken
83 van geen waarde
86 beginnen, weggaan
87 insecteneter
89 vogel
92 grensplaats aan de Rijn
VAN BOVEN NAAR BENEDEN
1 bijwoord
2 zangnoot
3 moesplant
4 rang in het leger
5 het Goudland
6 zelfingenomen
7 jongensnaam
8 lidwoord
10 zangstem
12 onverstandig
14 tegen
15 klein beetje
16 indisch vleesgerecht
17 meisjesnaam
19 aanzien
ZO geneesheer
23 warmtebron
24 briefaanhef (afk.)
2G onmeetbaar getal
27 boom
32 laatstleden (afk.)
34 soortgelijk gewicht
36 rijwiel
37 vlakke landstreek
38 windrichting (afk.)
40 stookgereedschap
42 slang
44 eerste vrouw
45 bevel
46 luchtvaartmaatschappij (afk.)
48 verhoogde toon
52 modern communicatiemiddel
54 godsdienst (afk.)
56 verdriet
59 dus (Eng.)
60 bevestiging
64 vogel
65 plaats in Overijssel
67 onbuigzaam
68 van de datum
70 Nederland (afk.)
72 inwendig orgaan
74 hals
75 verharde huid
77 jongensnaam
78 voorzetsel
81 bar
82 deel v. d. kachel
84 nauwe
85 zijrivier van de Donau
87 verlaagde toon
88 eerste persoon (afk.)
90 meisjesnaam
91 heilige (afk.)
Amerongen kun je je ontworstelen aan
alle rumoer en drukte en beleef je de
dingen rondom de geboorte van Christus
en de Blijde Boodschap die het Kerstge
beuren uitstraalt, intenser aldus het
plaatsvervangend hoofd der diaconessen.
Onder indruk
Mevr. Breekveld (57) momenteel op
genomen in het Chr. Streekziekenhuis
in Bennekom, is een Veenendaalse. Ze
voelde zich ook Veenendaalse toen zij
donderdagavond verbonden was met de
grote garage waar de Volkskerstzang
werd gehouden. Wij waren allemaal
onder de indruk, want het was prachtig,
aldus mevr. Breekveld.
De koren begeleid door het elektr.
orgel zongen uitstekend. De woorden
van Dr. Graafland, speciaal die gericht
waren tot de zieken, hebben ons bij
zonder getroffen.
Wat de Kerstviering in het Streek
ziekenhuis betreft, de meeste din
gen moeten nog komen, zegt mevr.
Breekveld, maar ongetwijfeld zal
het een groots gebeuren worden.
Dinsdagavond gaan we allen naar
de recreatiezaal voor de viering van
het feest. Met bed en al worden we
daarheen gereden.
Er waren overigens in de afgelopen
dagen al drie zangkoren hier die Kerst
liederen zongen, w.o. het Sola Fidekoor
uit Veenendaal, het Enka Mannenkoor
en het eigen Zusterkoor.
Die zusters komen op 1ste
Kerstdag al om vijf uur
langs de zaal om de pa
tiënten met Kerstliederen
te wekken. Meer dan 60
zusters zullen hun stem la
ten klinken. Er wordt zeer
veel voor de patiënten ge
daan, zo zegt mevr. Breek
veld.
VOOR EEN IEDER
Zo vieren wij allen, thuis,
in ziekenhuizen of andere
inrichtingen, de wondere
geboorte van het Kind van
Bethlehem, dat in deze
donkere wereld neerdaalde
om Zijn licht te doen schij
nen voor alle volken.
Het lied
„Daar is uit 's werelds
duistere wolken"
Een licht der lichten
zal zeker ook worden aan
geheven door hen, die aan
bed of aan hun kamer zijn
gebonden. Zij vieren het
Kerstfeest in een „witte"
wereld, de wereld van za
len, zusters en (hopelijk)
van Kerstzegen.
Op zaal 35 van het Chr.
Streekziekenhuis te Benne
kom wordt mevr. Breekveld
uit Veenendaal liefderyk
verzorgd door haar
zaalzuster Zwanette Koch.
