Uit de geschiedenis van Rhenen IX
Jeugi\
DE MAAGD VAN KEULEN
EN DIE VAN RHENEN
Een monument van Gothische bouwkunst
Deutz en Rlienen
0
WIVRO l ET
Ds. K. van de Pol gaat met emeritaat
KRUISWOORDPUZZEL
Een geheimzinnige sleutel in het
grootzegel
V. A. B.
KIRPESTEIN
«puistjes
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 17 APRIL 1964
Nr. 31
afcaiol
Exterieur van St. Cunerakerk en Koningshuis van het zuidwesten uit. Te
kening in pen en aquarel door Pieter Jansz. Saenredam 1644. Tekening in
eigendom van de Teylerstichting, Haarlem. Cliché Centr. Museum Utrecht.
Iti ons vorige stuk schreven wij dat de legende van Cunera toegevoegd werd
aan de oudere van sinte Ursula. Onmiddellijk dringt zich nu de vraag op hoe
en waarom dat gebeurde. Om een bevredigend antwoord hierop te kunnen geven
moeten we onze blik over de huidige landsgrens richten. Daar lagen invloedrijke
kloosters met rijke bezittingen in landerijen en andere inroerende goederen, gewoonlijk verkregen door schenkingen. Aan de Ruhr in Rijnland lag de abdij Werden,
door Bonifatius gesticht en door vele Friezen en Groningers rijkelijk begiftigd, een abdij, die ook grote bezittingen in Overijsel verwierf. Opmerkelijk is het dat
de oudste kerken in Twente en Drente langs de weg liggen die van Werden naar die streken leidde en daar aansloot op de oudere weg over de Hondsrug naar
Groningen). Een andere rijke abdij was Corvey aan de Wezer, die op den duur geheel Westerwolde in bezit kreeg. Niet minder invloed ging uit van het klooster
Fulda waar Bonifatius begraven ligt. Bij Keulen lag het wat jongere klooster Deutz.
De abdij Deutz nu bezat goederen in de
omgeving van Rhenen. later aan de graaf
van Gelre verkocht. In zijn mooie boek
over Rhenen is professor Van Iterson
van oordeel dat aan de Keulse monniken
het verband moet worden toegeschreven
tussen de Ursulalegende en die van Cu
nera.
Een lezer uit Doorn opperde naar aan
leiding van ons laatste artikel in een
brief de veronderstelling, dat de vermel
ding van de naam Radboud of Hayno
haar grond zou kunnen hebben in het feit
van de oude bewoning van de streek bij
Rhenen. De ontdekking van het grote
maar uit de overlevering genoteerd met
alle risico's van onjuistheid.
Dat er zó vroeg, in de tijd van Wille-
brord, reeds een parochiekerk geweest zal
zijn, valt te betwijfelen. Wel wordt al
gemeen aangenomen dat even buiten de
voormalige Bergpoort op het thans nog
aanwezige Cunerabergje in de volks
mond klerenbergje genoemd een ka
pel gestaan heeft.
Op een schilderij in het Rijksmuseum
de belegering en inname van de stad
Rhenen door de Kleefsen in 1499 voor
stellend zien we aan de horizon op een
heuveltje een kapel- of kerkachtig ge
bouwtje, dat de Cunerakapel geweest kan
zijn.
In een werkje uit het midden der 12e
Interieur van schip en zijbeuken van het zuiden naar het noorden gezien.
Paneel van Saenredam uit 1655. Prachtig lijnenspel van pijlers en gewelf-
ribben. Ruimte en stilte zijn voelbaar gemaakt. Paneel in eigendom van
het Koninklijk Kabinet van Schilderijen „Mauritshuis". Cliché Centraal
Museum Utrecht.
grafveld op de Donderberg, ging de
schrijver voort, heeft aangetoond dat er
in vroeger eeuwen een belangrijke ne
derzetting heeft bestaan. Hij vroeg zich
tenslotte af of dit feit in de tijd van ont
staan der legende en van de teboekstel-
ling ervan misschien nog vaag aan de
bevolking bekend kan zijn geweest.
Wat hiervan te denken? In sommige
oude handschriften die de Cuneralegende
verhalen en die eerst uit het einde van
de 14e eeuw dateren, dus negen eeuwen
na Cuncra's leven en dood, komt de naam
Radboud niet eens voor. Latere hand
schriften en vooral gedrukte verhalen
noemen de naam Radboud wel. Wij ver
moeden dat de Keulse monniken bij ge
ruchte wel eens de naam van de Friese
koning Radboud gehoord zullen hebben
en deze Radboud hebben geïdentificeerd
met de Radboud die Cunera redde uit de
handen der Hunnen. De herinnering van
de destijds sterk vlottende bevolking moet
men niet te hoog aanslaan. De Franse
geschiedschrijver Robert Aron vergelijkt
het menselijk geheugen met auto's, die
voor zes maanden gegarandeerd worden
maar waarvoor de fabrikant na afloop
van die termijn niet meer instaat!
Een kerk
Tussen 1230 en 1258 werd Rhenen tot
stad verheven. De geschiedschrijver
Arend van Slichtenhorst verhaalt in 1653
in zijn zevende boek van zijn veertien
Boeken van de Gelderse Geschiedenissen:
„Ten zeiven tyde (1347) liet de
Bisschop (Jan van Arkel) aen de
grensen van Gelderland Rhe
nen vast maecken, (versterken) e n-
de met een muyr omringe n." Op
merkelijk is het nu, dat de bouw van de
Cunerakerk eerst omstreeks 1450 aan
vangt, dus veel, véél later. Klaarblijke
lijk bestond er al vóór 1450 een kerk.
Omstreeks 1400 was die er al, want in
een Tielse kroniek wordt verhaald dat
Steven van Lienden in 1400 de stad Rhe
nen in een duistere herfstnacht in brand
stak, waarbij de gehele stad met inbegrip
van de kerk verloren ging.
In 1388 is er al sprake van een pastoor.
Een archiefstuk uit dat jaar te Utrecht
bewaard is mede bezegeld door de pas
toor van de parochiekerk: ,E n d e ick
Roloff, priester ende cureyt
(parochiepriester of pastoor) der ker
ken van Rienen soe hebb
ic desen brieff medebesegelt
mit mynen segell tot ene ge-
t u y c h e."
In een boekje getiteld Dat leven
ende die Passie ende Verhef-
finghe vander heyliger maget
sinte Kunera lezen wij„Die hey-
lighe bisscop bedoeld !s Wille-
bord nam dat weerdighe 1 i-
chaem metter dwelen ende
h u v e n (halsdoek en hoofdbedekking)
ende verhievet uut ter eerden
met love. Ende met sanghe
met priesteren ende clercken
te Rienen in der heyligher
kercken ende heret seer eer-
1 y c k e n (met luister) verhven in
een c a s s e." Dit is natuurlijk geen ver
slag van een tijdgenoot of ooggetuige,
eeuw „Het leven van Meinwerc, bisschop
van Paderborn" wordt uitdrukkelijk mel
ding gemaakt van de verering van de
maagd Cunera te Rhenen. Klaarblijkelijk
geschiedde dat in genoemde kapel.
Het grootzegel der stad
Maar daarnaast moet een grotere kerk
bestaan hebben. Verrassend is het dat in
het grootzegel der stad, voor het eerst
aangetroffen in archiefstukken uit 1258,
boven een burcht met drie torens een
sleutel geplaatst is, waarvan de baard uit
de hoofdletters S en P bestaat. In een
scherpzinnig betoog heeft professor Iter
son in zijn reeds genoemd boek uiteen
gezet, dat deze letters, beginletters van de
woorden Sanctus Petrus, wijzen op het
patroonschap van sint Petrus. Dit heeft
na verloop van tijd moeten plaatsmaken
voor dat van de locale heilige, Cunera.
De schrijver stelt de verandering van
patrocinium na de brand van 1400.
Uitbreiding van de kerk
Toen na dat jaar de toeloop van pel
grims groter werd, besloot men de kerk
te verbouwen en te vergroten. Rijke ga
ven werden door de beevaartgangers ge
offerd. Een stimulans vormde de aflaat
brief van kardinaal Nicolaas van Cusa,
waaruit wij vertalen: „begerende
dat de parochiekerk der stad
Rhenen gelegen in Utrecht op
de heilige dagen in een groot
getal, ter ere ook van alle hei
ligen met eerbied bezocht en
de eredienst aldaar verricht
hebben en ten dienste van de
ze kerk hun milddadigheid
bewezen, tot haar opbouw,
versiering, vergroting en ver
betering en z." Uit deze passage
blijkt overduidelijk dat de reeds aanwe
zige kerk vergroot werd.
De Cunerakerk
Betreden wij de kerk, dan voelen wij
ons terstond opgenomen in een gewijde
sfeer van ingetogenheid, bezinning en
gebed, een intimiteit versterkt door de
warmrode kleur van wanden en zuilen.
Oorspronkelijk waren deze echter be
pleisterd, blijkens de tekeningen in pen,
aquarel en krijt en de geschilderde pa
nelen van Pieter Jansz. Saenredam, die
wij in 1961 in het Centraal Museum te
Utrecht mochten bewonderen. Monumen
tenzorg wilde bij de restauratie de be
pleistering weer aanbrengen. Rondwan
delend in de kerk, kregen wij de indruk
dat een blanke bepleistering de verticale
tendens van de pijlers zou kunnen ver
sterken. Want wat bij een bezoek ook
opvalt, is, dat de kerk vrij laag is, in
tegenstelling tot de meeste gotische ka
thedralen waarin opstrevende pijlers de
gewelven „hemelhoog" heffen, zoals in
de domkerk te Utrecht. Toch biedt die
minder hoge ligging der kruisgewelven
het voordeel hen te bewonderen wat bij
de in duister gehulde gewelven der ka
thedralen veel minder mogelijk is.
De betrekkelijke hoogte der gewelven
zal vermoedelijk veroorzaakt zijn doordat
het oude dwarsschip in de tweede helft
van de 15e -eeuw werd verbouwd en ver
groot, waarbij aan beide zijden even
hoge beuken werden aangebracht, aan
de noordzijde één, aan de zuidzijde een
dubbele. Zodoende werd de kerk wat
m ennoemt een hallenkerk.
Bezoekt men in hej westen en midden
van ons land gotische kerken, dan treft
men daar steevast houten tongewelven
aan. hoog in de kap aan de kapconstruc
tie bevestigd.
In het oosten evenwel, waarvan Rhe
nen als een voorpost verschijnt, vindt
men altijd stenen gewelven, die de ruim
te ritmisch verdelen.
Dat de Cunera stenen gewelven kreeg,
zal ongetwijfeld ook bevorderd zijn door
de schatten gelds die geofferd werden.
Als afscheiding tussen de oudste delen
van het gebouw, het koor en het dwars
schip is een oxaal gebouwd, waarop
vroeger de zangers een plaats vonden, in
vroege renaissancestijl, in Franse druif
steen uitgevoerd en gedragen door vier
sierlijke roodgeaderde marmeren zuiltjes.
Het is versierd met allegorieën op ver
schillende deugden en op leven en dood.
Door twee gebeeldhouwde deuren komt
men in het koor, eveneens tussen fraaie
zuiltjes.
Buiten komend valt ons de levendige
zuideringang op met zijn stoep en aller
lei versieringen. Als de naar het westen
dalende zon haar strijklicht langs de in
gang schuift, langs consoles en baldakij
nen, bespeuren wij iets van de pracht
der Gothiek.
De toren
Weten wij van de kerk niet het juiste
jaar van stichting, van de toren, uit nog
rijkere giften betaald, is dat wel bekend.
In de noordermuur lezen wij:
Desen toorn is begonne
Te bouwen, daegs voor Pane
ras. synde XI Mayo in den
Ja re 1492.
(Met Pancras is bedoeld St. Pancratius,
aan wie ook de kapel op kasteel Ter
Horst in Achterberg was gewijd en die
op 12 mei herdacht wordt)
De zuidermuur draagt het inschrift:
A(nno) MDXXXI (1531)
DEN XXVIII Mayo
IS DEESEN THO(REN)
VOLBOUT.
De geledingen van de toren herinneren
aan de Domtoren te Utrecht. Maar hoe
stug en strak is de Utrechtse toren ver
geleken bij de vloeiende lijnen van de
Rhenense, al heeft de laatste markante
loodlijnen!
Het zware karakter van de onderste ge
leding wordt doorbroken door het over-
kraagde portaal en een paar blinde ven
sters. De eerste verdieping heeft tussen
de steunberen in de hoeken aan iedere
zijde een groot venster, geflankeerd door
diepe nissen met vensterversieringen. Zij
eindigt in een balustrade met pinakels
die de zwaarte van de onderbouw en
verdieping in luchtige trant opheffen. Het
baksteen-metselwerk van beide is door
regen met lagen speksteen, die de wer
king der profielen versterken.
De tweede verdieping springt in en is
hoger dan de eerste en derde. Zij is rij
ker versierd aan de hoeken. Langs de
galmgaten zijn ter weerszijden blinde
vensters die zo diep zijn, dat zij in el
kander overgaan, zodat de hoeken vrij
komen te staan en spontaan boven de
balustrade naar de derde verdieping wij-
Een afbeelding van S(anc)ta Kunera uit
het Memorieboek van Je Kunerabroeder-
schap te Kampen.
Oudste geheimzegel. Cunera staat
hier met in de rechterhand de worg-
doek, in de linker een sleutel. Het
omschrift luidt: Secretum c i-
vitatis Rene, geheimzegel van
de stad Rhenen. 15e eeuw.
Foto Rijksarchief Utrecht.
zen, de achthoekige lantaarn, geheel
doorwerkt en rijk gedecoreerd.
De oorspronkelijke fraaie bekroning,
een klokvormige helm waarop een kleine
lantaarn met kruis zal bij de restauratie
hersteld worden.
Tijdens de brand in 1897 door blik
seminslag veroorzaakt, toen lekkende
vlammen tegen de toren omhoogkropen,
begon naar men verhaalt het caril
lon te spelen en stond de toren daar als
een martelares op de brandstapel, jube
lend temidden der vlammen, als wij deze
overlevering mogen geloven.
Als een fenix is zij uit haar as herre
zen
D. Philips
Grootzegel der stad Rhenen. Gipsafgietsel 1483. Foto Rijksarchief Utrecht.
Een kasteel met drie torens, rond gedekt. De middentoren geopend en voor
zien van twee gekanteclde weergangen. De courtines (wallen) zqn ieder
voorzien van drie openingen en eveneens gekanteeld. Het schildhoofd is
beladen met een liggende sleutel. De baard vertoont de letters S en P.
Het omschrift luidt: Sigillum burgensium de Rene, zegel van de burgers
van Rhenen.
LICHTGEVOELIG GLAS
VOORKOMT VERBLINDING
In Amerika wordt lichtgevoelig glas in
de handel gebracht, dat donkerder zou
worden indien het sterk belicht wordt en
zijn oorspronkelijke helderheid weer te
rugkrijgt als deze sterke belichting af
neemt.
Met deze kwaliteiten is de toepassing
van dit glas voor de ruiten van vliegtui
gen en auto's e.d. ideaal. Geen plotselinge
hinderlijke verblinding weer, die helaas
maar al te vaak tot ernstige verkeers
ongevallen leidt. Het glas „verschiet" al
leen van kleur bij een bepaalde licht
sterkte. De fabrikant van dit lichtgevoe
lige glas heeft zijn nieuwe produkt ge
durende een periode van twee jaar met
succes beproefd met gebruikmaking van
zowel natuurlijke als kunstmatige licht
bronnen.
AMFIBISCHE VAKANTIE
Een Amerikaanse fabriek brengt een
caravan op de markt, die men tevens als
woonboot kan gebruiken. De carrosserie
van deze amfibie-caravan is uit één stuk
en absoluut waterdicht. Het materiaal
van de romp bestaat uit platen van een
speciale plastic. Wanneer men de cara
van-woonboot in het water rijdt of duwt,
zorgt een ingebouwde ponton voor extra
drijfvermogen.
VEENENDAAL
CITY-MOTORS-EDE
AANSTEKER
WERKT OP BATTERIJTJE
Voor elektrische zaklantaarns gebruikt
men thans vaak nikkel-cadmium accu-
tjes, die een vrijwel onbeperkte levens
duur hebben. Is de accu leeg dan kan men
haar opladen door het element eenvoudig
in het stopcontact te steken: binnen be
trekkelijk korte tijd kan het dan het
lampje weer voeden.
Thans is in Amerika een aansteker in
de handel gebracht, die volgens hetzelfde
principe werkt. Ieder kent de aanstekers,
die voorkomen op het instrumentenbord
van auto's en die met een eenvoudige
handbeweging worden aangesloten op 't
circuit van de auto, waardoor kortslui
ting in de kop van het instrumentje ont
staat en een dunne draad gaat gloeien.
Volgens ditzelfde principe is de aan
steker ontworpen, met dien verstande dat
het batterijtje de nodige stroom levert.
Prijs in de Verenigde Staten ongeveer
50,—.
PUROL-POEDER
OPLOSSING
Horizontaal: 1. doek, 4. dadel, 8, vier, 11.
nar, 13. fee, 14. sok, 15. on, 17. ter, 19.
lis, 20. N.T., 21. set, 23. poorter, 26. pas,
27. geduld, 29. roemer. 32. nel, 33. era,
35. nat, 37. An, 39. esp, 41. pen, 42, Ee,
43. toer, 44. otter, 45. Dirk, 46. el, 47.
non, 49. opa, 51. ge, 52. die, 53. ale, 55.
aal, 57. Kassei, 59. raster, 62. bes, 63.
tempels, 65. som, 67. ei, 68. ten, 69. Scm,
71. si, 72. dor, 73. Est, 75. rit, 77. Gent,
78. Sneek, 79. soms.
Vertikaal: 1. doos, 2. en, 3. kat, 5. af, 6.
deur, 7. e.e., 8. vos, 9. ik, 10. rots, 12. re-
puls, 14. sirene, 16. neg, 18. rol, 19. Leo,
20. nar, 22. ten, 24. ode, 25. tra, 26. pet,
28. deernis, 30. mandaat, 31. kater, 34.
ratel, 36. deken, 38. nol. 40. pon, 41. pro,
42. erg, 48. oester, 50. passer, 52. das, 53.
alm, 54. ere, 56. les, 57. kei, 58. een, 60.
als, 61. ros, 62. Belg, 64. pose, 66. Mies,
68. tot, 70. mis, 72. dn, 73. en, 74. te,
76. To.
HET KONINKLIJK BEZOEK
AAN MEXICO
H.M. de Koningin (links) en H.K.H.
prinses Beatrix (rechts) bewonderen de
prachtige kostuums van een Mexicaan
se dansgroep tijdens het bezoek aan
een woonwijk in Mexico-stad, gebouwd
door het Mexicaanse Instituut voor So
ciale Zekerheid. Naast de prinses mevr.
Lopez Mateos, echtgenote van de pre
sident.
Elf jaar predikant te Veenendaal
Wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd is door de provinciale
kerkvergadering van Gelderland met ingang van 1 mei a.s. emeritaat verleend
aan ds. K. van de Polpredikant van de Hervormde Gemeente van Lunteren.
Klaas van de Pol werd op 26 juni 1898 uit een landbouwersgezin te Putten op
de Veluwe geboren en was tot ongeveer zijn vierentwintigste jaar werkzaam op
de boerderij van zijn vader. Naderhand bezocht hij eerst het Marnix-gymnasium
te Amersfoort en studeerde vervolgens nog theologie aan de rijks universiteit te
Utrecht, waar hij op 31 januari 1933 zijn kandidaats- en bijna vijf maanden
later op 22 juni 1933 zijn kerkelijk voorbereidend examen aflegde.
Nadat de heer Van de Pol ruim vier
maanden later in november 1933 door het
provinciaal kerkbestuur van Noord Hol
land was toegelaten tot de evangeliebe
diening in de Nederlandse Hervormde
Kerk, werd hij op 21 januari van het
daaropvolgend jaar (1943) door wijlen ds.
H. A. de Geus, toen nog predikant te De
Ds. K. van de Pol
emeritaat
Bilt in Utrecht, bevestigd als predikant
van de hervormde gemeente van Har-
dinxveld in de classis Gorinchem. Op 21
maart 1937 verwisselde ds. Van de Pol
deze gemeente met die van Wierden, van
waar hij op 24 april 1940 naar die van
's-Gravenhage vertrok. Ds. Van de Pol
is in Den Haag twee en een half jaar
werkzaam geweest in de voormalige
wijkgemeente IV/V met als centra de
wijkgebouwen „Elim" aan de Hooigracht
en „Pniël" aan de Boomsluiterskade.
Op 1 november 1942 verwisselde ds.
Van de Pol de hervormde gemeente van
's Gravenhage met die van Ede, vanwaar
hij op 10 juli 1949 naar die van Veenen
daal vertrok.
Sinds 18 september 1960 dient ds. Van
de Pol de hervormde gemeente van Lun
teren, waar hij werd bevestigd door ds.
C. J. P. Lam, toen nog predikant te Lun
teren en thans zendingspredikant in
dienst van de Gereformeerde Zendings-
bond te Eldoret in Kenya (Afrika).
Ds. Van de Pol is een zeer bekende fi
guur in de kringen van de Gereformeer
de Bond in de Nederlandse Hervormde
Kerk. Sinds 1947 is hij lid van het hoofd
bestuur van de Gereformeerde Zendings-
Bond en sinds enige jaren is hij ook lid
van het dagelijks bestuur van het Pro
testants Christelijk Streekziekenhuis te
Bennekom. Tijdens zijn ambtsbediening
als predikant van de hervormde gemeen
te van Veenendaal was ds. Van de Pol ook
nog enige jaren praeter van het breed
ministerie van de ring Rhenen.
Van zijn hand verschenen enige preken
in de serie „Genade voor Genade".
Tijdens zijn ambtsbedoening als pre
dikant van de hervormde gemeente van
Hardinxveld gaf ds. Van de Pol daar
mede de stoot tot de oprichting van een
verenigingsgebouw en verder werd daar
in die periode de kerk gerestaureerd en
vergroot. Te Wierden was hij mede een
van de oprichters van een kleuterschool,
terwijl daar in die jaren de kerk ook nog
werd vergroot. Tijdens zijn verblijf te
Ede kwam daar een bejaardentehuis tot
stand, dat na zijn vertrek een bejaarden
centrum werd. Te Veenendaal gaf ds. Van
de Pol mede de stoot tot de oprichting
van de hervormde Rehoboth-school.
Naar wij tenslotte nog vernemen ligt
het in de bedoeling van ds. Van de Pol
om zich na zijn emeritaat metterwoon te
Ede te vestigen. Omdat hij op verzoek
van de kerkeraad als bijstand in het pas
toraat zijn ambtswerk te Lunteren zal
blijven voortzetten, zal ds. Van de Pol
nog geen afscheid van de hervormde ge
meente van Lunteren nemen.
Hor. 1. nauwsluitend, 4. ontelbaar, 8.
Europeaan, 11. voorzetsel, 13. bolrond
vruchtje (spreekt), 14. niet vast, 15. voor
voegsel, 17. duw, 19. voorzetsel, 20. uit
roep, 21. bijb. figuur, 23. metalen pot om
in te koken (ZN), 26. schraal, 27, goeder
tierenheid, 29. ingang, 32. papegaai in
N. Zeeland, 33. vlinderachtig insektje, 35.
telwoord, 37. koning van Basan, 39. ge
bed, 41. jongensnaam, 42. water in N.
Brab., 43. lichaamsdeel, 44. uitruster van
schepen, 45. gepelde gerst, 46. emeritus
(afk.), 47. water in Utrecht, 49. wees-ge
groet gebed, 51. voornaamw., 52. meisjes
naam, 53. vlaktemaat, 55. grond die bij
een hoeve behoort, 57. stad in Duitsland,
59. gem. in N.Brab., 62. rivier in Rusland,
63. stad in Duitsland, 65. telwoord, 67.
telwoord, 68. haag, 69. hoenderachtige
vogel, 71. gebod, 72. bosgod, 73. berg
weide, 75. optelling, 77. zonderling, 78.
kip met kuikens, 79. tweetal.
Vert. 1. wang, 2. atmosfeer (afk.), 3.
speelgoed, 5 water in Friesland, 6. ge
wicht, 7. afkorting van item, 8. platvis,
9. boom, 10. genoeg gekookt, 12. vrucht,
14. deel van een woord, 16 bijwoord, 18.
wiel, 19. onbep. voornaamw., 20. bijwoord,
22 eikenschors, 24. deel van een auto, 25.
onbep. voornaamw., 26 boom, 28. veters,
30. ooievaarachtige vogel (meerv.), 31.
bladerkroon, 34. bestelling, 36. mannelijk
dier, 38. kleefmiddel. 40. lichaamsdeel, 41.
vogel, 52. verouderd woord voor kwaad,
48. gem. in Limb., 50. mengsel van lijn
olie met hars, 52. voorzetsel, 53. bier
soort, 54. plechtige gelofte, 56. tovergo
din, 57. heks, 58. arbeidseenheid, 60. ei
kenschors, 61. laag schoven op de dors
vloer, 62. op die plaats, 64. alleenzang,
66. akelig, 68. scharnier van een hengsel,
70. speelgoed, 72. familielid, 73. telwoord,
74. voornaamw., familielid.