Autorijden leren? HeetkeF höj. C. DROST Aaf-is '+1 PERSOONLIJKE LENINGEN JAWIKO ekktrisöW kölcew- LEDING WAAR ALLES OOR IS! U OOK? H Supp-hose- Noodklokken over Washington L.HEU Auto verhuur ASC01 nette meisjes ADVERTEREN DOET VERKOPEN ELEKTRO TECIIN. BEDRIJF „DE LELIE" GeHa van Leeuwen Leewis tf tt duvelstoejager H. B. GAASBEEK VAN DELFT'S KINDERWAGENS NAAR G. J. KOOPS REPARATIES KUNSTGEBITTEN handhaaft zijn OUDE PRIJZEN voor Chem. Reinigen A. G. v. d. BERG voor Luxe- en vrachtwagen erkende rijschool Tricotfabriek J. DIEPEVEEN Zn Boslaan 17 Veenendaal Telefoon 3364 ELEKTRO-MOTOREN DIESEL-BRANDSTOFPOMPEN DYNAMO'S STARTMOTOREN Grote voorraad ONDERDELEN Weer een mode-mogelijkheid meer voor de moderne man. Een kostuum waar U in hoort en de zon bij moet! Meesterlijk valt de kraag, meesterlijk is het gesneden en wat U er in doet't valt altijd goed. De stof? Een fraaie .,pinhead".f 149,- Deze kolbert- en pantalonkombinatie is een variatie uit vele, die U spontaan tot een sportieve keuze bewegen. Het kolbert is uitgevoerd in het nieuwe Peacock dessin. De Terlenka pantalon is zoomloos en kreukloos... Ook de kwaliteit is onkreukbaar! Voor de man die een fris modespoor volgt! Kolbert f 69,- Pantalon f 39,75 VOOR EEN GOEDE WASVERZORGING KOOPT UW DRANKEN Slijterij en Wijnhandel „DE ZWAAI" Bestrijdt VOORJAARSMOEHEID met Kousenhuis tempo Garage R. Vonk Parallelweg 3-5 - Veenendaal Fl. 7.05 j Soldaten en burgers stromen terug uit Virginia over de brug over de Pontomac. Legerwagens, getrokken door ossen en muilezels, verdringen de rijtuigen van de burgers. Verscheidene ingezetenen van Washington brengen de nacht in het open veld door. Hun rijtuigen zijn in be slag genomen voor gewonden. Anderen zagen hun rijtuig in elkaar gekraakt on- dei wcg in het gedrang. Hun paarden zijn door officieren opgeëist. De ooiiogscor- respondent Russell heeft nu kopij. Hij schrijft naar de „London Times" over het leger van de Verenigde Staten in ter men die hem de naam Bull-Runs-Russell bezorgen cn de haat van de Yankees op de hals halen. Hoofdstraat 43-43 Veenendaal Groots assortiment in VOUWWAGENS KINDERWAGENS WANDELWAGENS Renault - Dauphine Dr. Colijnstraat 27 II VEENENDAAL Sneller, beter en goedkoper I BARNEVELD Gortstraat 12 - Veenendaal GARAGE Nieuweweg 41. tel. 2535 Veenendaal Lijkauto en 8-persoon» auto's voor Begrafenis- rüden. Ie KLAS STALHOUDERIJ Voor trouwrijden: grijze trouwkoets met witte schim mels, volgrijtuigen met 1 of 2 paarden. Voor begrafenisrijden: le kl. lijkkoets en volgrijtuigen. FIRMA R. v. d. WEERD Slunterweg 58 - Ede - Tel. 8253. COSTUUM qf MANTEL /./J DEMI JAPON I 7C TOPPER 4 jumper":::: 100 VEST Davidsplein 8 VEENENDAAL Telefoon 08385-2407 SPECIAAL in BRILLEN Hoofdstr. 511 Veenendaal AÏP.AAPCKANTOQR Kerkewijk 110 - Veenendaal Tel. (08385) 2252-3900 KERKEWIJK 110 - VEENENDAAL Telefoon 08385 - 2252 - 3900 VERZORGT VOOR U VOOR ELK DOEL Eenvoudlaan 10a - Veenendaal - Tel. 4130 b.g.g. 2983 heeft in haar confectie- afdeling plaats voor enkele voor diverse werkzaam heden. HOOG LOON PRETTIGE WERKKRING ZATERDAGS VRIJ Aanmelden: Veenendaalse- weg (bij station De Klomp) Veenendaal. In de brief met folder die U onlangs van de P U.E.M. hebt gekregen, werd U een modern electrisch fornuis met pannen 'n half jaar op proef aange boden! Dit kunt U ook krijgen via Uw in stallateur: P.U.E.M.-condities: Vlugge aflevering - Blijvende service Vlotte en nette aanleg Probeert U het ook eens! Wij geven U gaarne thuis of telefonisch alle gewenste inlichtingen. WIJ REPAREREN AL UW: (zo mogelijk een bruikleen-motor beschikbaar) NIEUWE EN GEBRUIKTE MOTOREN VOORRADIG Levering van alle voorkomende Elektr. Apparaten en „TEN" autoradio's. Aanleg van Licht- en Kracht-installaties. W. DE KRUIJF ZUIVELSTRAAT S VEENENDAAL TELEFOON 08385-2532 HOOFDSTRAAT 90 VEENENDAAL TELEFOON 08385-2163 B. Hoogstede Veerweg 121 Wageningen Telefoon 08370-2663 bij de speciaalzaak met de grootste sortering Verlaat 2 Telefoon 3610 Veenendaal de elegante 100°/o nylon steunkous MET EN ZONDER NAAD IN MODEKLEUREN Zandstraat 84 - Veenendaal De 2cv is Europa's meest veelzijdige auto beklimt Franse bergen, heeft ruimte voor lange Noren, draagt zachthandig Italiaanse babies, bruint Nederlandse vakantiegangers onder zijn open dak. En vraagt haast géén lires, francs, guldens voor benzine en onderhoud. Met WOLF-gereedschappen werkt U in de tuin gemakkelijker en vlugger. De grond zonder moeite culti veren, hem fijn verkruimelen, rationeel zaaien, de planten aanaarden, los en luchtig houden, onkruid wieden, alles gaat zo eenvoudig en vlug met WOLF-gereedschappen. Gron dig werk tot dicht langs de planten, zonder te bukken, zonder inspanning, WOLF-ge- reedschappen worden gewoon getrokken! WOLF-cultivator vanaf Verst. WOLF- cultivator Fl. 16,15 WOLF-handfrees Fl. 14,85 WOLF-zaaimachine Fl. 35,- WOLF-aanaarder Fl. 8,50 WOLF-tandschoffel Fl. 7,45 Laat de vooruitstrevende WOLF-gereedschappen vrij blijvend in Uw eigen tuin demonstreren en vraag ook ons WOLF-prospectus, dat alle bijzonderheden over de gehele collectie bevat: l S Voor Veenendaal en omstreken HOOGSTRAAT 7 VEENENDAAL beëedigd als Makelaar en taxateur in roerende en onroerende goederen, verzorgt gaarne voor U VERZEKERINGEN HYPOTHEKEN WONINGBEHEER T A Y A HTTÏTQ AAN- EN VERKOOP VAN VASTE GOEDEREN Hoofdweg 101a Telefoon 259 Ederveen ,,Ik kan die jongens daar in het Zuiden niet als vijanden zien." Lincoln vouwde zijn handen op de rug in elkaar en begon de kamer op en neer te lopen. „Enkele rijke plantersfamilies hebben deze zaak opgedreven. Het volk weet niet wat het wil. Het wordt meegesleurd in een avon tuur op leven en dood. Een ellendige slachtpartij, als er niet gauw een eind aan komt. Alleen om een maatschappij- vorm te handhaven, die geen bestaans recht meer heeft in onze democratische tijd. Feudale grootgrondbezitters zijn hier de aanstichters. En Beauregard was wild om oorlog te voeren. Waarom heeft hij bevolen tot de beschieten van fort Sumter? Omdat hij bang was, dat het conflict nog vreedzaam kon worden op gelost. En heel het Zuiden juichte hem toe. „Onze Napoleon" noemen ze hem." De generaal knikte. Ja, dat was Beau regard. Hij was niet zonder bewondering voor hem. Een man, die durfde in te grij pen als hij het nodig oordeelde. En hij verfoeide Lincoln, die een oorlog een el lendige slachtpartij durfde noemen. Geen greintje militair gevoel had die man, die met zijn lange benen de kamer op en neer maaide, dat hij er duizelig van werd. „Jefferson Davis is een fatsoenlijk man," ging Lincoln door „Met hem was te pra ten geweest. Hij had begrip voor ons standpunt kunnen hebben. Maar wat kon hij doen als voorlopig president? Vóór hij bij stemming benoemd zal worden hebben ze de vijandelijkheden geopend. Hoe hebben ze gejuicht in hun kranten na de beschieting van fort Sumter! „Deze eerste grootse scène in het openingsdra ma van wat, naar we veronderstellen, een meest gewichtige militaire actie zal zijn." De generaal knikte vermoeid' Dat was Beauregard, al zou een krantenman het van hem hebben overgenomen. Ah, dat was militaire eer en glorie. De Zuiderlin gen hadden het geheim ervan. Maar Lincoln ging door. „Lieve hemel, wat een bombast. En dat om het recht te nemen een fort te beschieten waarvan de bezetting al uitgehongerd was. Er is bombast nodig om iets recht te praten wat krom is. Eenvoudige woorden zijn daar te goed voor." De generaal kreunde. Deze genadeloze man greep hem aan in de moeilijkste uren van zijn leven. Hij bewonderde het mili taire elan van de Zuiderlingen. Maar het was fout, het was fout. Zoveel geestdrift verspild aan een onwettige zaak. Aan een uitzichtsloze zaak. Want hij, de grote generaal van de natie, de winnaar van de oorlog tegen Mexico, hij zou hen be strijden. Hij moest hen bestrijden. Dure plicht gebood hem. Heilige eed aan de Unie, een halve eeuw geleden afgelegd. „Deze mensen hebben geen begrip van wat de moderne tijd eist," ging Lincoln door. „Vurige verdedigers van de vrijheid noemen ze zich, maar ik vraag je, wat voor vrijheid. De vrijheid een rijk leven te leiden van het zweet dat ze de kleur ling uitpersen. Verdedigers van de vrij heid met slavernij als een positief goed. Ik beschouwde Alexander Stephens als mijn vriend. We zaten naast elkaar in het Congress. Ik was een keer tot tranen geroerd door een redevoering van hem. We voelden ons sterk tot elkaar aange trokken. Een bezienswaardig paar moe ten we geweest zijn. Hij zo klein en smal als een schooljongen; nooit meer dan vijf tig kilo heeft hij gewogen. En ik daar naast als de reus uit de prairie; een soort railsplitter uit de sage om kinderen bang j mee te maken. En nu is hij de aanvoer der van de partij die het heftigst invoer van nieuwe slaven eist; een empire wil hij stichten aan de Caraïbische Zee, dat j slavernij tot hoeksteen zal hebben. Ste- phens, Stephens, mijn broeder, hoe mid- i deleeuws is je brein gebleven. Een slaven- rijk in ons democratisch Amerika." De generaal had zich behoedzaam laten zakken aan zijn beddekwast. Deze on behouwen zoon van het onbehouwen Westen had gelijk. Geen werkelijkheids- zin hadden ze, daar in het Zuiden. Te zeer geïsoleerd zaten ze op hun planta ges, te zeer ingesponnen waren ze in hun rijkdom, te veel gekoesterd hadden ze hun heerszucht dan dat ze de wereld zou den kunnen zien zoals hij was. Hij woon de niet voor niets jaren in New York, hij kende de Yankees. Ze zouden doorzetten. Met hun onverwoestbare energie zouden ze hun doel bereiken. Hun kennis van de techniek, hun industrie zou hun de middelen aan de hand doen. Zijn hart bloedde om het Zuiden. Zijn zwaard hoordde de Unie toe. Hij voelde zich weer zachtjes afglijden in de slaap. „Hij zal winnen, hij zal win nen," prevelde hij geruststellend. De pijn in zijn benen nam af als de slaap over hem kwam. Lincoln draaide zijn lange lichaam om en bekeek de grijsaard in het bed. Be doelde hij Beauregax-d. Of sprak hij over Mc Dowell Een humoristische grijns vertrok zijn tragisch gezicht. Haalde de oude de twee klasgenoten door elkaar? Voor het verloop van de oorlog zou dat waarschijnlijk niet veel uitmaken. Met zachte schreden ging hij de kamer uit. In Washington is de zondag rustig ge weest. Niemand vermoedt enig onheil. De president voelt zich niet op zijn ge mak. In de nacht voor de slag heeft hij een vreemde droom gehad. Een schip met volle zeilen wordt voortgedreven door 'n razende storm. Bij het ontwaken heeft hij zich afgevraagd wat dat betekenen mag. De tegenstelling, die een onlogica inhoudt, heeft hem getroffen. Geen schip vaart met volle zeilen in de storm. Heeft de storm het ovei-vallen? Hij heeft eer- 1 der een dergelijke droom gehad, herin nert hij zich nu, maar nooit zo helder. Het eigenaardige dat hij, een man van de prairie, van watei'vlakten en schepen droomt, treft hem. Zijn er beelden in zijn bewustzijn blijven hangen uit de tijd, dat hij als vlotschipper op de Mississippi voer? Het is mogelijk, maar waarom komt dan juist nu, in de nacht voor een dag van grote beslissing, een dergelijk beeld hem verontrusten? De onbegrijpe- lijke droom laat hem niet los. Geen goed zeeman jaagt zijn schip met volle zeilen dcor 'n storm. Is hij zelf die onkundige zeevaarder? Heeft hij de natie in een waaghalzig avontuur gesleept Hij heeft het schip niet zien vergaan. Na zijn bezoek aan generaal Scott is zijn j onrust nog groter geworden. Hij zoekt de eenzaamheid van zijn slaapkamer op en bidt vurig dat God, die hem aan het hoofd van dit volk heeft gesteld in tijd van j nood, hem wijsheid mag geven. Daarna i gaat hij naar het departement van oor log, waar de telegrafisten zitten te wach ten op berichten van het front. Tegen de avond komen ze binnen. Het leger trekt terug. Hoe langer hoe alai"- merendcr worden ze. Eindelijk komt de noodkreet: redt Washington; de vluch tende troepen willen zich niet laten for meren. De ondernemende fotograaf, Matthew Brady, is alles kwijtgeraakt. Hij heeft I een stem in zijn binnenste gehoord, die zei: „Ga", en hij ging. Hij bleef zijn in nerlijke stem volgen; hij zou geen Yan kee zijn als hij het bij die eerste mislukte poging opgaf. In de volgende oorlogs jaren huurde hij een stuk of wat helpers en met hen reed hij de slagvelden af en volgde het leger op zijn marsen. Met hun gebrekkige apparatuur en als donkere kamers ingerichte wagens maakten zij vijfendertigduizend foto's. Het was de eerste oorlog, die een uitvoerig fotogra fisch verslag kreeg. De gehele volgende dag wankelen solda ten in gescheurde en bemodderde kleding de stad binnen. Uitgeput van de veldslag en een mars van zesendertig uur staren ze als slaapwandelaars voor zich uit. Vol komen ongeoefend zijn ze begonnen met alles weg te gooien wat hun hinderde: geweren, randsels, voedsel. Sedert een et maal hebben ze niet gegeten. In deze slag maakt een jonge man van midden twintig zich verdienstelijk als drager van gewonden. Hij heeft al eerder getoond snel en op eigen initiatief te kunnen handelen. Na de slag bij Bull Run wordt hij met een zonnesteek Washing ton binnengedi-agen. In de ontzettende hitte heeft hij zich afgebeuld met het dragen van gewonden. Andrew Carnegie, die een baantje heeft bij de Pennsylvania Spoorwegmaatschappij; de jeugdige spe culant in olie- en antracietvelden. Zelfs in de meest tragische omstandigheden laat de humor geen verstek gaan. Een van de boerenjongens uit het Noorden, naar het front getrokken om zijn bi-oer te zien vechten en overwinnen, heeft de hele dag door de bossen gekropen. Zijn broer heeft hij niet gezien, maar het avontuur op zich zelf is voldoende hem gelukkig te maken. Niet eens begrijpend dat de slag verloren is, heeft hij aan de kant van de weg een heerlijke maaltijd gehad van kip en wijn uit een picknickmand die hij vindt in een omgekanteld rijtuig. De dag is warm en de wijn smaakt goed. Het is- de eerste wijn van zijn leven. Moe en slaperig heeft hij zich uitgestrekt op een bed in een lege woning, door de officieren voor kantoor gebruikt. Hij is jong en ge zond en zijn slaap is diep. De volgende morgen is hij zeer verbaasd als hij bene den komt. Heeft het leger in de nacht andere uniformen gekregen? Gisteren hadden ze blauwe, nu zijn het grijze. De officieren zitten in een kring aan ta fel. Ze zijn vriendelijk en bieden hem aan met hen te ontbijten. Waar hij vandaan komt, willen ze weten. Is dit soms zijn ouderlijke woning Als hij begint te pra ten, weten ze aan zijn Yankee accent met één uit het Noorden te doen te hebben. Ze lachen daverend als hij hun vertelt hoe hij op zoek gegaan is naar zijn broer. Als aandenken geven ze hem een geweer mee van een gesneuvelde soldaat. Wie weet is het van diezelfde broer, zegt er een. De jongen uit het Noorden keei't terug naar Washington en schrijft naar huis, dat hij zich als vrijwilliger heeft opge geven. Hij was nog geen achttien, had toestemming van zijn vader moeten heb ben. Dié toestemming was hem gewei gerd. Maar wie in Washington zal zich nu déarom bekommeren? Dit eerste le ger, gevormd uit vrijwilligers voor drie maanden, is in chaos; voor zover ze niet gesneuveld of gewond zijn, zijn ze er vandoor gegaan. Geen reden voor de Yankees het op te geven. Een nieuw le ger zullen ze vormen. Eén vui'ig republikein heeft toch kans gezien Richmond te bereiken. Het is een lid van het Congress. Uitgetrokken per rijtuig met wijn en koude kip, is hij te voet verloren geraakt in het bod. Door de koude van de nacht overvallen, zoekt hij beschutting in een schuur. Daar wordt hij de volgende morgen door soldaten van het rebellenleger gevonden. Hij moest het wel als zijn gerechte straf aanvaarden. Had zijn vrouw hem niet hei-haalde malen voorgehouden, dat het slecht met hem zou aflopen als hij zoals blijkbaar zijn gewoonte was doorging de sabbat te ontheiligen? En daar ging hij nu: als gevangene van de verfoeide Jeffereon Davis. Naar Rich mond! (wordt vervolgd)

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 14