floryn
Berko - Electro
I
uinbouwkoekje
afijn. een fevtsévan
Renswoude van 1794 - 1814
AMERONGEN
25 JAAR BIJ HET
ONDERWIJS
Setter Set
lé ny'ons
ARAM
ARAM
Kronprinz metalen haardroogkap
De verdedigingslinie rond Renswoude
Renswoude moest
manschappen leveren in
Franse tijd
Goede oefening voor
reservisten
doet
langer
ZEER OUDE GENEVER
IN DE NIEUWE ROSELLA KLEUREN
Fa. L. HEY
DE
GROTE
OPSTAND
f100,- tot (300.- terug
voor uw oude wasmachine of centrifuge
bij aankoop van 'n WASAUTOMAAT, o.a.
A.E.G., Castor, Zanker e.a. merken.
'n Vierkante Agitator
Wasmachine
met oliebad, waarop 2 jaar garantie, met
lichte transportschade, nu f 250,
met verwarmingf 275,
idem met pomp en verwarming f 298,
'n Compressor Koelkast
130 liter inhoud, BERKO PRIJS f 298,-
150 liter inhoud, BERKO PRIJS f 398,-
210 liter inhoud, BERKO PRIJS f 538,-
Ook diepvrieskisten vanaf f 598,-
en 5 jaar garantie.
met wandstatief en extra staand
statief hoog droogvermogen, ther
misch beveiligdf
BERKO PRIJSf
59,50
49,50
SCHOONMAAKTIJD
VERLICHTING VERNIEUWEN
Leuke wandlampjes vanaf
f 5,50
Mooie triangels vanaf
f 22,50
5-lichts kronen vanaf
f 27,50
Handstofzuigers vanaf
f 49,50
Sledestofzuigers vanaf
f 99,—
Nu de kachel uit is, voor de kille
avonden 'n straler, badkamer- of
ventilatorkachel en 'n radiator
BERKO PRIJS vanaf
f 9,75
'n Centrifuge met beveiligde
deksel
geheel emaille nuf 99,
Bauknecht centrifuge, 4 kg inh.,
met veiligheidsdeksel f 258,
BERKO PRIJSf 225,—
Castor centrifuge met veiligheids
deksel, 3V2 kgf 179,
BERKO PRIJSf 149,—
Voor T.V. - Radio
Wasmachines
De laatste 6 wascombinaties
tegen spotprijs
Agitator met oliebad waarop 2
jaar garantie incl. Honitex tafel
blad.
f 375,—
Centrifuges en verlichting
PATRIMONIUMLAAN 45-47 - VEENENDAAL
TELEFOON 08385-2954
MAANDEREIND 50 - EDE - TEL 08380-3059
Al onze apparaten In huurkoop met betalings
spreiding
Ruton handmixer
met 3 snelheden, verkoop f 42,50
Hierbij gratis prachtige mengkom
winkelwaardef 4,50
Wij komen geheel
vrijblijvend bij U
thuis demonstreren!
Het beste, meest gesor
teerde en goedkoopste
adres
Wie thans over de Dorpsstraat door het ogenschijnlijk zo kleine dorp Renswoude
rijdt krijgt van de gemeente een volkomen verkeerde indruk. Zo te zien enkele
huizen, weliswaar oude en soms zelfs schilderachtige woningen, een originele
oude Hero. Kerk, in een flits vangt men iets van het imposante kasteel op en
dan is het weer voorbij. Men heeft Renswoude gezien.
Rcnswondenaren weten wel beter.
Het dorp is naar het noorden en zuiden zeer uitgestrekt en bezit een prachtig
natuurschoon. Eén van die stukjes natuur, bijna ongerept en weinig bezocht, is
Fort Daatselaar, tot natuurmonument verklaard.
Beschouwt men bijgaand schetskaartje
van Renswoude omstreeks 1865, dan ziet
men dat deze schans slechts één van de
vijf verdedigingswerken van de gemeen
te uitmaakte.
En zo zitten we al weer midden in de
historie.
Reeds in 1629 toonde de Grebbelinie
haar waarde in de strijd tegen de Span
jaarden. In deze 17e eeuw werden in elk
geval de ontwerpen gemaakt van de for
ten, die deel uitmaken van de stellingen
in de Gelderse Vallei. Deze forten of
flrt Ö**UU/iu»
t-U't ~t,t.
Een schetskaartje van Renswoude om
streeks 1865. Fort Daatselaar was een
van de vijf verdedigingswerken van de
gemeente.
schansen, die in tegenstelling met vele
andere in ons land nog grotendeels intact
zijn, zijn: Fort Daatselaar, Fort Buurt -
steeg, Fort de Roode Haan, de Schalm
en de Batterij aan de Engelaar.
Daatselaar en Engelaar zullen hun
naam wel te danken hebben aan de boer
derijen daar in de buurt.
In de jaren 1745 -1746 legde men van
de Grebbe af een versterkte linie tot
Amersfoort. De aarden wal, in deze ge
meente Slaperdijk en Groeperkade ge
heten, bezat de belangrijke mogelijkheid
tot inundatie door de Gelderse Wetering
en de beken welke de Eem vormen.
Aangezien het landschap tussen Greb
be en Amersfoort erg glooiiend is, moes
ten dwarsdijken of dammen gelegd wor
den. In deze dammen bevinden zich ste
nen sluisjes die het water van het ene
land op het andere moeten kunnen bren
gen. Om doorsteken te voorkomen is in
deze dijkjes een stenen verschansing ge
legd. De Groeperkade nu is een van deze
dwarsdijken.
In 1794 gaf het Gerecht van Renswou
de bevel om het hout aan de forten Daat
selaar en Buurtsteeg te kappen. Ook aan
het overige deel van de linie moest de
houtbegroeiing weggehakt worden. De
forten werden daarna bezet door Ierse
dragonders die de Franse troepen moes
ten tegenhouden.
Toen de Fransen naderden vluchtten op
15 januari 1795 de dappere dragonders!
De forten konden hun doelmatigheid niet
bewijzen.
In 1806 zagen de Fransen wel degelijk
de waarde van deze verdedigingslinie in,
want Renswoude moest meebetalen aan
de defensie van de Grebbelinie. Boven
dien moest de bewoners paarden en soms
ook mensen beschikbaar stellen om ka
nonnen te rijden.
Als het aan Generaal Kraijenhoff ge
legen had was de hele Grebbelinie in 1809
opgeheven; deze man onderschatte de
strategische betekenis van de Gelderse
Vallei. Het is echter niet doorgegaan en,
al waren de resultaten triest, in de oor
logsdagen van 1940 heeft de linie haar
verdedigbaarheid wel degelijk bewezen!
LEVERING MANSCHAPPEN
Op de 23e van oogstmaand 1809 kreeg
het gemeentebestuur van Renswoude de
aanschrijving om vier manschappen te
leveren voor de twaalf Bataillons vrij
willigers. Deze mannen moesten gezon
den worden naar Luitenant-Kolonel van
Schcllebeek in Utrecht.
We vonden nergens dat dit inderdaad
is gebeurd.
Op 11e wijnmaand van genoemd jaar
kwam het verzoek eis!) dat Rens
woude in combinatie met Gelders Vee-
Mevrouw N. P. de Vroom-Mesman
heeft haar 25 jarig jubileum gevierd
als onderwijzeres bij het gewoon lager
onderwijs. Mevrouw de Vroom begon
haar loopbaan op 1 januari 1928 te
Boskoop. Daar heeft zij gewerkt tot mei
1932, waarna zij verbonden werd aan
een bijzondere school te Ede. Meer dan
12 jaar bleef zijn in Ede n.l. tot juli
1944.
Na een aantal jaren in tijdelijke
dienst aan verschillende scholen ver
bonden te zijn geweest, werd mevrouw
De Vroom met ingang van 1 septem
ber 1958 in tijdelijke dienst aangesteld
aan de openbare lagere school te Ame-
rongen, in verband met ziekte van de
onderwijzeres, mevrouw C. R. Derksen-
Stunkel. In de raadsvergadering van
6 oktober 1958 werd zij in vaste dienst
aan deze school aangesteld.
Tijdens de laatste vergadering van
het college van burgemeester en wet
houders werd aan dit jubileum extra
aandacht besteed. Namens het gemeen
tebestuur bood de burgemeester zijn
gelukwensen aan. Hij sprak zijn grote
waardering uit voor haar werk.
Het hoofd van de school, de heer Van
Bergen, sloot zich hierbij volledig aan.
De jubilaresse ontving de gebruikelijke
enveloppe met inhoud.
In haar dankwoord toonde mevrouw
De Vroom zich blij verrast voor de
vriendelijke geste van het gemeente
bestuur. Voor de kinderen van de
school was het die dag natuurlijk ook
feest.
RUILBEURS
De eerstvolgende Nutsruilbeurs in
zaal Lievendael is op 9 mei a.s. Het is
de laatste in dit seizoen.
Voor menigeen, die zijn blik op de
nog bladerloze takken van verschil
lende bomen laat vallen, is 'n boom
een boom en meer niet. Verder laat
het hen onverschillig. Is het mis
schien voor hen „onbekend maakt on
bemind", of gaan zij welbewust
„ziende-blind" aan het vele mooie,
dat de natuur hun biedt, voorbij?
Ziet men dan niet, dat verschillen-
boomsoorten thans in hun bloei hun
bruiloftsfeest vieren En dat nog wel
vóórdat ze zich met hun bladeren ge
tooid hebben. Aan de Iep kunnen we
beneden zien, dat ze uit hun winter
slaap ontwaakt zijn, omdat hun nog
bladerloze, doch reeds bloeiende tak
ken naar beneden hangen. De Els en
de Ratelpopulier heffen hun bloem-
katjes echter boven in hun kronen
hoog in de lucht. Wanneer men daar
maar enig begrip van heeft, zien we
toch wel heel duidelijk dat er daar
boven aan die bladerloze takken
reeds heel wat omgaat.
Neem eens een bloeiende tak van
een Iep in de hand en wat ziet u?
Aan de kale tak bevinden zich een
groot aantal bloemhoopjes, terwijl de
bladknoppen nog in diepe slaap zijn.
De bloemkatjes van de Hazelaar
hebben maandenlang hun ontwaken
uitgesteld. Reeds vroeg in de herfst,
toen de bladeren afvielen, waren ze
reeds aanwezig en ze trotseerden
geheel alleen en onbeschut aan de
takken hangende, moedig de ijzige
adem van koning winter, de felle kou
en storm. De gezwollen helmknopjes
zaten echter onder de sierlijke schub
ben, die om een dunne draadvormige
as gerangschikt, samen het katje
vormen, veilig geborgen. Bij het aan
raken van een tak van de Hazelaar
wordt men tot straf bepoeierd met
een wolk van geel stuifmeel. Miljoe
nen uiterst kleine celletjes (want elk
van deze stuifmeelkorreltjes is een
celletje, waarin het vermogen berust
om, als het op de rechte plaats valt,
een jong leven op te wekken) gaan
door de aanraking van de tak verlo
ren. Na verloop van enkele dagen
vallen de katjes verdroogd af.
Maar, zo hoor ik vragen, waar ko
men de hazelnoten vandaan?
Bomen vieren hun bruiloftsfeest!
Ga er niet achteloos aan voorbij!
Zoeken en waarnemen
Niet van deze katjes, want daar
aan vindt men niet anders dan meel
draadjes en geen enkele stamper, ter
wijl toch (gelijk u nog wel bekend
mag zijn uit de schooljaren) alleen
uit de stamper de vrucht ontstaat.
Aan een takje zien wij enkele knop
pen, die dikker zijn dan de overige.
Deze zijn aan hun top min of meer
geopend en daar steken enige fijne,
purperrode draadjes uit. Gezien?
Welnu, dat zijn de stempels, de top-
gedeelten van de stampers die het
stuifmeel der hoger hangende katjes
opvangen en het door hun daartoe
goed ingericht weefsel naar de wieg
voeren, waarin het eitje sluimert, om
dit tot kieming op te wekken.
Versta de kunst om te zien en
waar te nemen, dan zal men reeds nu
overal, op veld en weide en langs de
wandelpaden, volop leven vinden en
genieten van het vele wonderlijke en
schone dat de natuur ons biedt. Te
vens kan men nieuwe kracht putten
uit de onuitputtelijke bron, die overal
vloeit, ons door moeder natuur volop
aangeboden. U weet: liefde is ondeel
baar, doch kan duizenden malen wor
den weggeschonken. Dit is ten op
zichte van de natuur dubbel waar!
Terwijl ik dit „praatje" met u hou,
is het buiten akelig guur weer. En
toch? Ziet eens om u heen, ondanks
kou en hagel- en sneeuwbuitjes heb
ben de laatste weken wonderen ge
daan. De vroegbloeiende heesters
vieren ook al hun bruiloftsfeest, an
dere zitten weer dik in knop. Hoort
hoe de trillers van onze gevederde
vrienden in tuinen, plantsoenen, op
velden, weiden en in bossen tot een
melodieus geheel samensmelten.
Inderdaad: de planten- en dieren
wereld zijn innig aan elkaar verbon
den. Laten we daarbij niet vergeten,
dat iedere plant aan één, ja vaak aan
meerdere insekten inwoning verleent,
geheel vrijwillig zonder tussenkomst
van ambtenarij en bovendien ver
schaft de plant naast de vrijwillige
inkwartiering ook nog gratis voed
sel!
Al kunnen we niet spreken van een
lieflijk zachte aprilmaand, toch wan
delt de echte liefhebber (ster) met
veel genoegen door de tuin of parken,
óf trekt de bossen en velden in om
te genieten van alles wat daar leeft.
Wie bij de natuur in de leer gaat en
daarbij zoekt èn vindt èn waarneemt
voelt de guurheid van het weer niet.
Kamerplanten Voor de kamer
planten is het een gebiedende eis deze
de onontbeerlijke bemesting toe te
dienen. Zij staan met hun wortels ge
heel ingesloten in de pot en zitten dus
evenals een vogel in een kooitje, in
een kleine ruimte gevangen. Geef dus
de kamerplanten geregeld de bekende
kamerplantenmest en koop deze niet
van onbekende herkomst van één of
andere langs de deur jengelende
koopman, doch bij uw vertrouwde
handelaar. Neem de bladeren van
bladplanten, o.a. Ficus, Palm e.d.
tweemaal per week af met een natte
spons. Stof verstopt de poriën in het
blad en belet de noodzakelijke adem
haling. Tocht is zeer funest voor de
planten, daar dit luis, dode bladpun-
ten en meerdere narigheid tot gevolg
heeft.
uw kamerplanten steeds aan de spel
regels. Zij zullen u door haar rijke
groei en bloei hun dankbaarheid to
nen. Laat flora's kinderen u geen
gerechtvaardigd verwijt maken door
hun minder kleurig en fleurig aan
zien.
Verwaarloos de Amaryllis, die zo
fraai stond te pronken met haar
grote bloemkelken, thans niet. Zij
moet na de bloei krachten in de bol
verzamelen om het volgend jaar weer
te kunnen bloeien. Éénmaal per week
bemesten en tijdig water geven is nu
het parool! Doet men dit niet dan
behoeft er geen bloei verwacht te
worden. Zo goed als wij ons voeden,
moeten de planten ook gevoed wor
den. Nog al te vaak worden zij stief
moederlijk behandeld.
Het Kaaps viooltje (Saintpaulia
ionantha) noem ik een plezierig ka
merplantje. Vorm en kleur doen ons
aan het Maartse viooltje denken. Zij
bloeit maanden lang met blauw-vio-
lette bloemen. Er zijn tegenwoordig
ook Saintpaulia's in andere kleuren.
Onze vaderlandse kwekers staan voor
niets! Felle zon verdraagt zij niet,
echter vraagt zij wel een licht plaats
je. Tocht is ook funest en zij laat dat
spoedig bemerken. Komen er bonte
vlekjes of streepjes op het blad dan
bewijst zij hiermede op de tocht te
staan. Geef haar om de veertien da
gen bemesting.
In de bloemenwinkels ziet men
weer fraaie bloeiende Cineraria's
staan. Het is wel een tijdelijke be
woonster van onze kamer, doch het
is zeker een welkome gast.
Deze plant mag nimmer in de zon
staan. Het gevolg zou zijn, dat de
bladeren krullen en als levenloos om
laag gaan hangen. Ook kachelwarm-
te is funest, want dan komt de lui
zenplaag opzetten. De plant vraagt
koelte en vocht, dus geregeld gieten
en af en toe de bladeren besproeien.
Haal deze schone bloeister in uw ka
mer, zij geeft u bij goede verzorging
een lange levensduur en veel genot.
Houdt u zich bij de verzorging van Rhenen
E. J. Grijsen
Fort de Rode Haan,
een van de vijf verde
dig in gsio er ken in Rens
woude. Door de glooi
ing van het landschap
moest men dwarsdijken
of dammen aanleggen.
nendaal een man moest leveren voor Zij
ne Majesteits garde. Weer vonden we
geen enkele naam.
Toch bracht ook Renswoude haar offers
in de strijd.
Daarover volgende keer.
S. Laansma.
NUTSAVOND
Op 29 april a.s. is er in de raadzaal
weer een Nutsavond, de laatste in dit
seizoen. Jhr. Mr. L. H. N. F. M. Bosch
ridder van Rosenthal, burgemeester van
Rhenen. zal dan een causerie houden
met als onderwerp „Een wandeling
door Rhenen". Vlet bestuur hoopt dat
deze laatste avond door velen bezocht
zal worden. Het beloofd dan ook een
prettige en interessante avond te wor
den.
Vrydagavond werd er voor de reser
ve Rykspolitie te Amerongen een grote
paraatheidsoefening gehouden. De ploeg,
bestaande uit 11 man heeft hierby kun
nen tonen, dat zy in staat was het ge
leerde in praktyk te brengen.
De opgave was als volgt: Bij het
kantoor van een plaatselijke industrie
was een roofoverval gepleegd op de
boekhouder. De boekhouder was be
wusteloos geslagen en er werd een
groot bedrag aan geld ontvreemd.
De reservisten toonden dat zij vol
ledig voor hun taak berekend waren.
Met bekwame spoed begaf men zich
naar de plaats van het misdrijf. Eerst
werd hulp verleend aan de boekhou
der en vervolgens stelde men een on
derzoek in naar de dader(s).
Tijdens dit onderzoek kwam er een
melding binnen dat in een sigaren
winkel een diefstal was gepleegd. De
eigenaar kon een vrij duidelijk sig
nalement opgeven. Hierdoor gelukte het
binnen korte tijd de dader hiervan in
het dorp op te sporen en te arresteren.
Bij het verhoor kwam aan het licht
dat deze ook de overval in de fabriek
had gepleegd.
Deze oefening werd bijgewoond dooi
de burgemeester van Amerongen en
door de reserve adjudant Key uit De
Bilt, alsmede een districtsbestuurder.
Eensgezind was men vol lof over het
werk van de reservisten, voor wie het
een uitstekende praktijkoefening bleek.
N.V. DISTILLEERDERIJ M. DIRKZWAGER Az. SCHIEDAM
Hoofdstraat 45, Telefoon 2165
Frans Halslaan 26 Telefoon 3044
I
De situatie zoals die te
genwoordig is rond fort
Buurtsteeg in Rens
woude. De forten of
schansen in Renswoude
zijn neg grotendeels in-
takt.
Een kort ogenblik slechts is de roeiboot in Arams
gezichtsveld, dan verdwijnt het bootje achter de
huizen, die de smalle grachten der stad insluiten.
„Dat waren de gebroeders Avidis", wendt Aram
zich tot Viola, „ze moeten dezelfde vluchtgang ge
nomen hebben, waarlangs Crithon ontsnapte, toen
het koopmanshuis de eerste keer door de opstande
lingen belegerd werd! Ik moet hen zien te volgen,
want ik ben bang, dat Avidis niet zal vluchten
zonder zijn kostbare graanvoorraad mee te nemen.
Jij, Viola, gaat snel terug naar het kasteel, de enige
plaats, waar je veilig bent, nu het hele volk in op
stand is!" Zonder haar antwoord af te wachten snelt
Aram de verlaten straten door in de richting, waar
in de roeiboot verdwenen is. Bij een brede gracht
gekomen ziet hij de boot naderen en haastig ver
bergt Aram zich achter een boogbrug. Hij ziet hoe
de roeier opgewonden in de verte wijst, waar grote
rookwolken boven de daken uitstijgen. Dan glijdt
de boot onder de brug door en hoort hij de stem
van Avidis: „Ja vrind, dat is ons pakhuis dat daar
in de vlammen opgaat. Die plunderaars zullen den
ken, dat het graan verbrand is en de wanhoop zal
hun vechtlust wel doen afkoelen, hehehe!"
(wordt vervolgd)
berko laat u profiteren! Door lage prilzen wegens enorme indoop!