floryn Berko - Electro I uinbouwkoekje afijn. een fevtsévan Renswoude van 1794 - 1814 AMERONGEN 25 JAAR BIJ HET ONDERWIJS Setter Set lé ny'ons ARAM ARAM Kronprinz metalen haardroogkap De verdedigingslinie rond Renswoude Renswoude moest manschappen leveren in Franse tijd Goede oefening voor reservisten doet langer ZEER OUDE GENEVER IN DE NIEUWE ROSELLA KLEUREN Fa. L. HEY DE GROTE OPSTAND f100,- tot (300.- terug voor uw oude wasmachine of centrifuge bij aankoop van 'n WASAUTOMAAT, o.a. A.E.G., Castor, Zanker e.a. merken. 'n Vierkante Agitator Wasmachine met oliebad, waarop 2 jaar garantie, met lichte transportschade, nu f 250, met verwarmingf 275, idem met pomp en verwarming f 298, 'n Compressor Koelkast 130 liter inhoud, BERKO PRIJS f 298,- 150 liter inhoud, BERKO PRIJS f 398,- 210 liter inhoud, BERKO PRIJS f 538,- Ook diepvrieskisten vanaf f 598,- en 5 jaar garantie. met wandstatief en extra staand statief hoog droogvermogen, ther misch beveiligdf BERKO PRIJSf 59,50 49,50 SCHOONMAAKTIJD VERLICHTING VERNIEUWEN Leuke wandlampjes vanaf f 5,50 Mooie triangels vanaf f 22,50 5-lichts kronen vanaf f 27,50 Handstofzuigers vanaf f 49,50 Sledestofzuigers vanaf f 99,— Nu de kachel uit is, voor de kille avonden 'n straler, badkamer- of ventilatorkachel en 'n radiator BERKO PRIJS vanaf f 9,75 'n Centrifuge met beveiligde deksel geheel emaille nuf 99, Bauknecht centrifuge, 4 kg inh., met veiligheidsdeksel f 258, BERKO PRIJSf 225,— Castor centrifuge met veiligheids deksel, 3V2 kgf 179, BERKO PRIJSf 149,— Voor T.V. - Radio Wasmachines De laatste 6 wascombinaties tegen spotprijs Agitator met oliebad waarop 2 jaar garantie incl. Honitex tafel blad. f 375,— Centrifuges en verlichting PATRIMONIUMLAAN 45-47 - VEENENDAAL TELEFOON 08385-2954 MAANDEREIND 50 - EDE - TEL 08380-3059 Al onze apparaten In huurkoop met betalings spreiding Ruton handmixer met 3 snelheden, verkoop f 42,50 Hierbij gratis prachtige mengkom winkelwaardef 4,50 Wij komen geheel vrijblijvend bij U thuis demonstreren! Het beste, meest gesor teerde en goedkoopste adres Wie thans over de Dorpsstraat door het ogenschijnlijk zo kleine dorp Renswoude rijdt krijgt van de gemeente een volkomen verkeerde indruk. Zo te zien enkele huizen, weliswaar oude en soms zelfs schilderachtige woningen, een originele oude Hero. Kerk, in een flits vangt men iets van het imposante kasteel op en dan is het weer voorbij. Men heeft Renswoude gezien. Rcnswondenaren weten wel beter. Het dorp is naar het noorden en zuiden zeer uitgestrekt en bezit een prachtig natuurschoon. Eén van die stukjes natuur, bijna ongerept en weinig bezocht, is Fort Daatselaar, tot natuurmonument verklaard. Beschouwt men bijgaand schetskaartje van Renswoude omstreeks 1865, dan ziet men dat deze schans slechts één van de vijf verdedigingswerken van de gemeen te uitmaakte. En zo zitten we al weer midden in de historie. Reeds in 1629 toonde de Grebbelinie haar waarde in de strijd tegen de Span jaarden. In deze 17e eeuw werden in elk geval de ontwerpen gemaakt van de for ten, die deel uitmaken van de stellingen in de Gelderse Vallei. Deze forten of flrt Ö**UU/iu» t-U't ~t,t. Een schetskaartje van Renswoude om streeks 1865. Fort Daatselaar was een van de vijf verdedigingswerken van de gemeente. schansen, die in tegenstelling met vele andere in ons land nog grotendeels intact zijn, zijn: Fort Daatselaar, Fort Buurt - steeg, Fort de Roode Haan, de Schalm en de Batterij aan de Engelaar. Daatselaar en Engelaar zullen hun naam wel te danken hebben aan de boer derijen daar in de buurt. In de jaren 1745 -1746 legde men van de Grebbe af een versterkte linie tot Amersfoort. De aarden wal, in deze ge meente Slaperdijk en Groeperkade ge heten, bezat de belangrijke mogelijkheid tot inundatie door de Gelderse Wetering en de beken welke de Eem vormen. Aangezien het landschap tussen Greb be en Amersfoort erg glooiiend is, moes ten dwarsdijken of dammen gelegd wor den. In deze dammen bevinden zich ste nen sluisjes die het water van het ene land op het andere moeten kunnen bren gen. Om doorsteken te voorkomen is in deze dijkjes een stenen verschansing ge legd. De Groeperkade nu is een van deze dwarsdijken. In 1794 gaf het Gerecht van Renswou de bevel om het hout aan de forten Daat selaar en Buurtsteeg te kappen. Ook aan het overige deel van de linie moest de houtbegroeiing weggehakt worden. De forten werden daarna bezet door Ierse dragonders die de Franse troepen moes ten tegenhouden. Toen de Fransen naderden vluchtten op 15 januari 1795 de dappere dragonders! De forten konden hun doelmatigheid niet bewijzen. In 1806 zagen de Fransen wel degelijk de waarde van deze verdedigingslinie in, want Renswoude moest meebetalen aan de defensie van de Grebbelinie. Boven dien moest de bewoners paarden en soms ook mensen beschikbaar stellen om ka nonnen te rijden. Als het aan Generaal Kraijenhoff ge legen had was de hele Grebbelinie in 1809 opgeheven; deze man onderschatte de strategische betekenis van de Gelderse Vallei. Het is echter niet doorgegaan en, al waren de resultaten triest, in de oor logsdagen van 1940 heeft de linie haar verdedigbaarheid wel degelijk bewezen! LEVERING MANSCHAPPEN Op de 23e van oogstmaand 1809 kreeg het gemeentebestuur van Renswoude de aanschrijving om vier manschappen te leveren voor de twaalf Bataillons vrij willigers. Deze mannen moesten gezon den worden naar Luitenant-Kolonel van Schcllebeek in Utrecht. We vonden nergens dat dit inderdaad is gebeurd. Op 11e wijnmaand van genoemd jaar kwam het verzoek eis!) dat Rens woude in combinatie met Gelders Vee- Mevrouw N. P. de Vroom-Mesman heeft haar 25 jarig jubileum gevierd als onderwijzeres bij het gewoon lager onderwijs. Mevrouw de Vroom begon haar loopbaan op 1 januari 1928 te Boskoop. Daar heeft zij gewerkt tot mei 1932, waarna zij verbonden werd aan een bijzondere school te Ede. Meer dan 12 jaar bleef zijn in Ede n.l. tot juli 1944. Na een aantal jaren in tijdelijke dienst aan verschillende scholen ver bonden te zijn geweest, werd mevrouw De Vroom met ingang van 1 septem ber 1958 in tijdelijke dienst aangesteld aan de openbare lagere school te Ame- rongen, in verband met ziekte van de onderwijzeres, mevrouw C. R. Derksen- Stunkel. In de raadsvergadering van 6 oktober 1958 werd zij in vaste dienst aan deze school aangesteld. Tijdens de laatste vergadering van het college van burgemeester en wet houders werd aan dit jubileum extra aandacht besteed. Namens het gemeen tebestuur bood de burgemeester zijn gelukwensen aan. Hij sprak zijn grote waardering uit voor haar werk. Het hoofd van de school, de heer Van Bergen, sloot zich hierbij volledig aan. De jubilaresse ontving de gebruikelijke enveloppe met inhoud. In haar dankwoord toonde mevrouw De Vroom zich blij verrast voor de vriendelijke geste van het gemeente bestuur. Voor de kinderen van de school was het die dag natuurlijk ook feest. RUILBEURS De eerstvolgende Nutsruilbeurs in zaal Lievendael is op 9 mei a.s. Het is de laatste in dit seizoen. Voor menigeen, die zijn blik op de nog bladerloze takken van verschil lende bomen laat vallen, is 'n boom een boom en meer niet. Verder laat het hen onverschillig. Is het mis schien voor hen „onbekend maakt on bemind", of gaan zij welbewust „ziende-blind" aan het vele mooie, dat de natuur hun biedt, voorbij? Ziet men dan niet, dat verschillen- boomsoorten thans in hun bloei hun bruiloftsfeest vieren En dat nog wel vóórdat ze zich met hun bladeren ge tooid hebben. Aan de Iep kunnen we beneden zien, dat ze uit hun winter slaap ontwaakt zijn, omdat hun nog bladerloze, doch reeds bloeiende tak ken naar beneden hangen. De Els en de Ratelpopulier heffen hun bloem- katjes echter boven in hun kronen hoog in de lucht. Wanneer men daar maar enig begrip van heeft, zien we toch wel heel duidelijk dat er daar boven aan die bladerloze takken reeds heel wat omgaat. Neem eens een bloeiende tak van een Iep in de hand en wat ziet u? Aan de kale tak bevinden zich een groot aantal bloemhoopjes, terwijl de bladknoppen nog in diepe slaap zijn. De bloemkatjes van de Hazelaar hebben maandenlang hun ontwaken uitgesteld. Reeds vroeg in de herfst, toen de bladeren afvielen, waren ze reeds aanwezig en ze trotseerden geheel alleen en onbeschut aan de takken hangende, moedig de ijzige adem van koning winter, de felle kou en storm. De gezwollen helmknopjes zaten echter onder de sierlijke schub ben, die om een dunne draadvormige as gerangschikt, samen het katje vormen, veilig geborgen. Bij het aan raken van een tak van de Hazelaar wordt men tot straf bepoeierd met een wolk van geel stuifmeel. Miljoe nen uiterst kleine celletjes (want elk van deze stuifmeelkorreltjes is een celletje, waarin het vermogen berust om, als het op de rechte plaats valt, een jong leven op te wekken) gaan door de aanraking van de tak verlo ren. Na verloop van enkele dagen vallen de katjes verdroogd af. Maar, zo hoor ik vragen, waar ko men de hazelnoten vandaan? Bomen vieren hun bruiloftsfeest! Ga er niet achteloos aan voorbij! Zoeken en waarnemen Niet van deze katjes, want daar aan vindt men niet anders dan meel draadjes en geen enkele stamper, ter wijl toch (gelijk u nog wel bekend mag zijn uit de schooljaren) alleen uit de stamper de vrucht ontstaat. Aan een takje zien wij enkele knop pen, die dikker zijn dan de overige. Deze zijn aan hun top min of meer geopend en daar steken enige fijne, purperrode draadjes uit. Gezien? Welnu, dat zijn de stempels, de top- gedeelten van de stampers die het stuifmeel der hoger hangende katjes opvangen en het door hun daartoe goed ingericht weefsel naar de wieg voeren, waarin het eitje sluimert, om dit tot kieming op te wekken. Versta de kunst om te zien en waar te nemen, dan zal men reeds nu overal, op veld en weide en langs de wandelpaden, volop leven vinden en genieten van het vele wonderlijke en schone dat de natuur ons biedt. Te vens kan men nieuwe kracht putten uit de onuitputtelijke bron, die overal vloeit, ons door moeder natuur volop aangeboden. U weet: liefde is ondeel baar, doch kan duizenden malen wor den weggeschonken. Dit is ten op zichte van de natuur dubbel waar! Terwijl ik dit „praatje" met u hou, is het buiten akelig guur weer. En toch? Ziet eens om u heen, ondanks kou en hagel- en sneeuwbuitjes heb ben de laatste weken wonderen ge daan. De vroegbloeiende heesters vieren ook al hun bruiloftsfeest, an dere zitten weer dik in knop. Hoort hoe de trillers van onze gevederde vrienden in tuinen, plantsoenen, op velden, weiden en in bossen tot een melodieus geheel samensmelten. Inderdaad: de planten- en dieren wereld zijn innig aan elkaar verbon den. Laten we daarbij niet vergeten, dat iedere plant aan één, ja vaak aan meerdere insekten inwoning verleent, geheel vrijwillig zonder tussenkomst van ambtenarij en bovendien ver schaft de plant naast de vrijwillige inkwartiering ook nog gratis voed sel! Al kunnen we niet spreken van een lieflijk zachte aprilmaand, toch wan delt de echte liefhebber (ster) met veel genoegen door de tuin of parken, óf trekt de bossen en velden in om te genieten van alles wat daar leeft. Wie bij de natuur in de leer gaat en daarbij zoekt èn vindt èn waarneemt voelt de guurheid van het weer niet. Kamerplanten Voor de kamer planten is het een gebiedende eis deze de onontbeerlijke bemesting toe te dienen. Zij staan met hun wortels ge heel ingesloten in de pot en zitten dus evenals een vogel in een kooitje, in een kleine ruimte gevangen. Geef dus de kamerplanten geregeld de bekende kamerplantenmest en koop deze niet van onbekende herkomst van één of andere langs de deur jengelende koopman, doch bij uw vertrouwde handelaar. Neem de bladeren van bladplanten, o.a. Ficus, Palm e.d. tweemaal per week af met een natte spons. Stof verstopt de poriën in het blad en belet de noodzakelijke adem haling. Tocht is zeer funest voor de planten, daar dit luis, dode bladpun- ten en meerdere narigheid tot gevolg heeft. uw kamerplanten steeds aan de spel regels. Zij zullen u door haar rijke groei en bloei hun dankbaarheid to nen. Laat flora's kinderen u geen gerechtvaardigd verwijt maken door hun minder kleurig en fleurig aan zien. Verwaarloos de Amaryllis, die zo fraai stond te pronken met haar grote bloemkelken, thans niet. Zij moet na de bloei krachten in de bol verzamelen om het volgend jaar weer te kunnen bloeien. Éénmaal per week bemesten en tijdig water geven is nu het parool! Doet men dit niet dan behoeft er geen bloei verwacht te worden. Zo goed als wij ons voeden, moeten de planten ook gevoed wor den. Nog al te vaak worden zij stief moederlijk behandeld. Het Kaaps viooltje (Saintpaulia ionantha) noem ik een plezierig ka merplantje. Vorm en kleur doen ons aan het Maartse viooltje denken. Zij bloeit maanden lang met blauw-vio- lette bloemen. Er zijn tegenwoordig ook Saintpaulia's in andere kleuren. Onze vaderlandse kwekers staan voor niets! Felle zon verdraagt zij niet, echter vraagt zij wel een licht plaats je. Tocht is ook funest en zij laat dat spoedig bemerken. Komen er bonte vlekjes of streepjes op het blad dan bewijst zij hiermede op de tocht te staan. Geef haar om de veertien da gen bemesting. In de bloemenwinkels ziet men weer fraaie bloeiende Cineraria's staan. Het is wel een tijdelijke be woonster van onze kamer, doch het is zeker een welkome gast. Deze plant mag nimmer in de zon staan. Het gevolg zou zijn, dat de bladeren krullen en als levenloos om laag gaan hangen. Ook kachelwarm- te is funest, want dan komt de lui zenplaag opzetten. De plant vraagt koelte en vocht, dus geregeld gieten en af en toe de bladeren besproeien. Haal deze schone bloeister in uw ka mer, zij geeft u bij goede verzorging een lange levensduur en veel genot. Houdt u zich bij de verzorging van Rhenen E. J. Grijsen Fort de Rode Haan, een van de vijf verde dig in gsio er ken in Rens woude. Door de glooi ing van het landschap moest men dwarsdijken of dammen aanleggen. nendaal een man moest leveren voor Zij ne Majesteits garde. Weer vonden we geen enkele naam. Toch bracht ook Renswoude haar offers in de strijd. Daarover volgende keer. S. Laansma. NUTSAVOND Op 29 april a.s. is er in de raadzaal weer een Nutsavond, de laatste in dit seizoen. Jhr. Mr. L. H. N. F. M. Bosch ridder van Rosenthal, burgemeester van Rhenen. zal dan een causerie houden met als onderwerp „Een wandeling door Rhenen". Vlet bestuur hoopt dat deze laatste avond door velen bezocht zal worden. Het beloofd dan ook een prettige en interessante avond te wor den. Vrydagavond werd er voor de reser ve Rykspolitie te Amerongen een grote paraatheidsoefening gehouden. De ploeg, bestaande uit 11 man heeft hierby kun nen tonen, dat zy in staat was het ge leerde in praktyk te brengen. De opgave was als volgt: Bij het kantoor van een plaatselijke industrie was een roofoverval gepleegd op de boekhouder. De boekhouder was be wusteloos geslagen en er werd een groot bedrag aan geld ontvreemd. De reservisten toonden dat zij vol ledig voor hun taak berekend waren. Met bekwame spoed begaf men zich naar de plaats van het misdrijf. Eerst werd hulp verleend aan de boekhou der en vervolgens stelde men een on derzoek in naar de dader(s). Tijdens dit onderzoek kwam er een melding binnen dat in een sigaren winkel een diefstal was gepleegd. De eigenaar kon een vrij duidelijk sig nalement opgeven. Hierdoor gelukte het binnen korte tijd de dader hiervan in het dorp op te sporen en te arresteren. Bij het verhoor kwam aan het licht dat deze ook de overval in de fabriek had gepleegd. Deze oefening werd bijgewoond dooi de burgemeester van Amerongen en door de reserve adjudant Key uit De Bilt, alsmede een districtsbestuurder. Eensgezind was men vol lof over het werk van de reservisten, voor wie het een uitstekende praktijkoefening bleek. N.V. DISTILLEERDERIJ M. DIRKZWAGER Az. SCHIEDAM Hoofdstraat 45, Telefoon 2165 Frans Halslaan 26 Telefoon 3044 I De situatie zoals die te genwoordig is rond fort Buurtsteeg in Rens woude. De forten of schansen in Renswoude zijn neg grotendeels in- takt. Een kort ogenblik slechts is de roeiboot in Arams gezichtsveld, dan verdwijnt het bootje achter de huizen, die de smalle grachten der stad insluiten. „Dat waren de gebroeders Avidis", wendt Aram zich tot Viola, „ze moeten dezelfde vluchtgang ge nomen hebben, waarlangs Crithon ontsnapte, toen het koopmanshuis de eerste keer door de opstande lingen belegerd werd! Ik moet hen zien te volgen, want ik ben bang, dat Avidis niet zal vluchten zonder zijn kostbare graanvoorraad mee te nemen. Jij, Viola, gaat snel terug naar het kasteel, de enige plaats, waar je veilig bent, nu het hele volk in op stand is!" Zonder haar antwoord af te wachten snelt Aram de verlaten straten door in de richting, waar in de roeiboot verdwenen is. Bij een brede gracht gekomen ziet hij de boot naderen en haastig ver bergt Aram zich achter een boogbrug. Hij ziet hoe de roeier opgewonden in de verte wijst, waar grote rookwolken boven de daken uitstijgen. Dan glijdt de boot onder de brug door en hoort hij de stem van Avidis: „Ja vrind, dat is ons pakhuis dat daar in de vlammen opgaat. Die plunderaars zullen den ken, dat het graan verbrand is en de wanhoop zal hun vechtlust wel doen afkoelen, hehehe!" (wordt vervolgd) berko laat u profiteren! Door lage prilzen wegens enorme indoop!

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 6