Ds. A. Ter louw
in zware industrie
Donkere wolken boven Chr. Tamboer en
Pijpercorps «Prins Bernhard»
DE HOOGOVENS ZIJN HUIDIGE WERKGEVER
Definitieve R.K. parochiële coördinatie
commissie (P.C.C.)
RENSWOUDE
BEDRIJFSPRAKTIKUM VAN
PREDIKANTEN
Advies voor
vakantiegangers
DERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 19 JUNI 1964
Nr. 49
DS. A. TERLOUW
Industriepredikant
te Veenendaal
ZOALS op deze pagina onder het hoofd „Bedrijfspraktikum van predikanten*' is afgedrukt, heeft ook Veenendaals indu
striepredikant Ds. A. Terlouw gedurende de maand juni een andere werkgever. Vier weken lang bevindt hij zich temidden
van in werkpak gestoken hoogovenarbeiders. Dagelijks ziet hij thans witheet-sissende brokken metaal op rollen aan zich voorbij
glijden, in welk proces hij thans ook deel heeft op een plaats waar op andere tijden van het jaar een „volleerd" metaalarbeider
zijn brood verdient. Ook de achtuurs ploegendienst ontloopt hij niet, waaronder een nachtdienst van een dito aantal uren. Deze,
voor een predikant nogal vreemde werkzaamheden, hebben hoofdzakelijk ten doel om niet alleen de mentaliteit van arbeiders
in een „zwaar" bedrijf te leren kennen, maar ook om straks in de praktijk van industrie predikant met alle facetten van een fa
brieksarbeider op de hoogte te kunnen zijn.
FASCINEREND BEDRIJF
Ds. Terlouw is over het bedrijf in
IJmuiden bijzonder enthousiast. Het is
een geweldige onderneming. Want niet
aan metaal alleen wordt aandacht ge
schonken, maar tevens in de nevenbe-
drijven is het een bedrijvigheid van
belang. De bijprodukten, zoals gas aan
gemeenten, chemische produkten, ce
ment (steenwol) vormen alles bij elkaar
een geweldige produktie met daaraan
verbonden de nodige werknemers.
Verder laten we ds. Terlouw zelf
aan het woord om van zijn aktivi-
teiten en wetenswaardigheden ver
slag te doen.
„Toen ik werd „aangenomen" moest
ik de normale keuring, gesprekken met
personeelchefs enz. aan den lijve onder
vinden. Zo ongeveer het eerste wat mij
voor ogen werd gehouden waren de
drie peilers waarop, volgens insiders,
het bedrijf is gebaseerd n.l.: veiligheid,
kwaliteit en kwantiteit. Deze drie woor
den hebben, zoals ik later gewaar werd,
bij alle arbeiders een min of meer ma
gische klank. Dit wordt er dan ook met
de paplepel ingegeven van het prille
begin af aan.
Daarvoor zijn uiteraard de lijnen
reeds getrokken waarlangs moet
worden geknipt. Dat lijnentrekken
is ook een onderdeel van mijn werk,
zodat ik in de wandel wel eens
„lijntrekker" wordt genoemd.
Dit alles gaat vrijwel geheel automa
tisch en aan de lopende band, waarbij
de mens alleen maar wat „bijstuurt".
Bij het voorgaande ben ik ten nauw
ste betrokken. Over al die andere
werkzaamheden zullen we het een an
dere keer wel eens hebben, want dan
zouden we nu de gehele „Vallei" wel
vol kunnen schrijven met allerlei tech-
arbeiders door de automatisering niet
zo geweldig zwaar meer. De grootste
opgaaf voor de mannen (en dus ook
voor mij) is wel de achturige werkdag
onder deze omstandigheden. En dan te
bedenken, dat ook zaterdags wordt ge
werkt.
Als tegenprestatie krijgt iedereen
eenmaal in de 16 dagen een extra
vrije dag. Maar ja, het arbeidspro
ces moet nu eenmaal doorgaan,
want het stilleggen van het bedrijf
is een zeer kostbare geschiedenis.
Toch is het geenszins eentonig werk.
Over het algemeen zijn alle werkzaam
heden een verantwoordelijke aangele
genheid. Mocht er door onachtzaamheid
van één der werknemers iets fout gaan
dan is dit een zeer grote schadepost.
Zc'n brok reeds voorbewerkt staal ver
tegenwoordigt dan ook een zeer aan
zienlijk kapitaal. Vooral dat „knippen"
van de platen is een zeer nauwkeurig
en verantwoordelijk werk.
Doel
Ja, en waarom ben ik daar nu eigen
lijk. Dat is allemaal nogal veel omvat
tend. Het is voor mij in ieder geval een
onderdeel voor de studie voor het doc
toraal examen theologie, met als onder
deel de industriële verhoudingen te le
ren kennen. Voor ons industrie-predi-
Veiligheid
Dat er aan de veiligheid van en voor
het personeel de nodige zorg wordt be
steed was mij al vlug duidelijk. Strenge
voorschriften en kostbare apparatuur
zorgen ervoor dat de uiterste veiligheid
wordt betracht. En dat is dan ook wel
hard nodig. Reeds op één der eerste da
gen dat ik daar werkte was ik getuige
van iets, wat mij de schrik om het hart
deed slaan.
Een naar myn idee gigantisch grote
magneet „vervoerde" hoog in de lucht
een plaat metaal om het op een vast
gestelde plaats te brengen.
Nog niet geheel op die plaats aange
komen onderbrak de machinist reeds
„het contact" en het brok metaal plofte
weliswaar niet geheel op de verkeerde
plaats, maar toch wel enkele decimeters
daarnaast. De veiligheid neemt een zeer
grote en belangrijke plaats in.
In productieproces
Het produktieproces van het metaal
is al even modern als de wijze waarop
wordt gewerkt. Het staal wordt gewalst
bij een hitte van plm. 1300 tot 1700 gra
den Celsius. Als ik die afdeling benader
dan sla ik automatisch de handen voor
mijn gezicht om mijzelf tegen die ont
zettende hitte te beschermen. Het is
bijna ongelofelijk, dat de door de wol
geverfde arbeiders daar rondwandelen
alsof het vanzelfsprekend is. Toch vergt
dit ontzettend veel van die mensen.
In de „cockpit" wordt bijna alles vol
automatisch geregeld en bediend. Als
enig bedrijf in Europa maakt men hier
ook gebruik van foto-elektrische cellen,
waaruit alles vanaf afstand kan worden
waargenomen.
Lopende band
Nadat het gloeiend hete metaal door
de walsen is gedraaid komt de plaat
via een rollerband op het „koelbed",
waaraan ik werkzaam ben. Ook daar is
de plaat dikwijls nog zo heet, dat ik de
hitte slecht aan mijn ogen kan ver
dragen en moet ik mijn gezicht met de
handen beschermen. Maar allengs be
gon ik daar aan te wennen.
De platen worden op het „koelbed"
gesorteerd. Alle maten worden in milli
meters uitgedrukt. De platen gaan ver
volgens naar de schaarlijn om „geknipt"
te worden.
Tijdens zijn opleiding als
industriepredikant heeft
ds. Terlouw vele excur
sies moeten meemaken,
w.o. die naar de mijnen
in Limburg. Op de hier
naast afgebeelde foto
ziet U hem met collega's
geheel links staande net
boven" gekomen.
nische verhandelingen, waarvan
thans toch maar bitter weinig weet.
Oorverdovend
Het zal wel duidelijk zijn dat bij al
dit stalen gedoe er een kakefonie van
geluiden in de grote hallen weerklinkt.
Het gesis van het afkoelende staal, het
ontstellend schrille geluid van over el
kaar schuivende stalen platen en aller
lei andere geluiden maken een mens
in het begin bijna dol. Toch moet ik
zeggen, dat dit geluid mij niet zo erg
leek, dan in sommige Veenendaalse be
drijven en dan met name enkele weve
rijen.
Toen ik daarmee kennis maakte, met
dat razendsnelle geklik en gedreun,
dacht ik soms m(jn zinnen te zullen
verliezen.
Ook aan het „gevaar" went men als
je er even in vertoeft. Toen ik na dat
eerder omschreven ongelukje met die
magneet en stalen plaat een tijdlang
in de cabine van de machinist had ge
zeten en alles op een hoogte van onge
veer 15 meter had bekeken, raakte ik
wat meer met de zaken vertrouwd, ter
wijl ik tevens het geheel eens beter
kon overzien. Want tenslotte moet men
echt wel geruime tijd in zo'n bedrijf
werkzaam zijn, wil je van de werk
zaamheden om je heen enige notie krij
gen. Toch moet men niet vergeten, dat
zo'n stalen plaat, die dus van de mag
neet afstortte, maar liefst ongeveer 9
ton weegt. Dan schrik je toch wel even
tjes!
Geen bijzonder zwaar werk
Ondanks de „zware industrie" zijn de
werkzaamheden tegenwoordig voor de
Gedurende de maand juni heeft een groep van 17 predikanten een be
drijfspraktikum als gewoon arbeider bij de Hoogovens te IJmuiden en
de A.K.U. te Arnhem.
Dit praktikum is een onderdeel van een begeleide studie voor het doc
toraal examen theologie, met als onderdeel de industriële verhoudingen,
waarmede een jaar geleden een aanvang is gemaakt, in samenwerking
met de Theologische Faculteit van de Rijksuniversiteit te Utrecht, de
Theologische Faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam en de
Theologische Hogeschool te Kampen.
Studieleider is dr. J. C. C. Rupp, direkteur van het Universitair Instituut
Vormingswerk Bedrijfsleven te Utrecht.
De betrokken predikanten behoren tot verschillende protestantse kerken,
n.l. Hervormd, Gereformeerd, Doopsgezind en Christelijk Gereformeerd.
Een deel van hen is werkzaam als industrie-predikant bij een Stichting
voor Evangelie en Industrie, de anderen zijn in een gewone gemeente
werkzaam.
De deelnemers zijn overwegend in kostgezinnen ter plaatse onderge
bracht, enkelen pendelen naar dorpen in de omgeving.
De bedoeling van dit praktikum is, dat men de uit de studie verkregen
inzichten zal kunnen toetsen aan de praktijk van het bedrijfsleven.
kanten zijn veel zaken van belang. Bv.
de band van de werknemer met zijn
bedrijf.
Arbeidsleven van de man in z'n
verhouding tot zijn gezin. De in
vloed van de industrie cp de indus
triewerknemer. Deze invloed kan
vaak tot het geestelijke leven van
de man en zijn gezin doorwroeten.
Zes maal acht uur per week (het z.g.
schuifroostersysteem) is dan ook alles
behalve een lichte werkweek. Dit sys
teem heeft zeer duidelijke nadelige ge
volgen voor cultureel en geestelijk le
ven. Men stompt hierdoor wat af en
men kan vrijwel niet deelnemen aan
verenigings- of kerkelijk leven. Vooral
dit laatste zit ons uiteraard wel hoog,
dat is duidelijk.
Het loon is, voor zover ik dat om mij
heen heb kunnen vernemen, vrij be
hoorlijk. Maar daar staan dan ook wel
enkele offers tegenover.
Nut
In het begin, toen ik dus hoorde dat
ik op de Hoogovens moest gaan wer
ken, heb ik nogal wat geageerd op mijn
tewerkstelling. Ik zag er n.l. niet zo
het nut van in. Maar nu ik het zware
ploegenstelsel aan den lijve heb moeten
ondervinden, zie ik het nut van ons
verblijf aldaar wel terdege in. In de
toekomst zal ik veel met soortgelijke
arbeiders te doen krijgen en dan is het
zonder meer duidelijk dat het zeer nut
tig is, dat ik weet waarover ik praat
en waarover mijn gesprekspartners, in
dit geval de arbeiders, het hebben.
In de kost
Ik ben met nog twee arbeiders (dus
geen collega's) in de kost in een ar
beiderskosthuis. Een Friese en een
Drentse werkman zijn mijn huisgeno
ten. Voor de rest pendel ik op en neer
naar het werk, net als alle andere
werknemers.
Schakering
Op het bedrijf komt men mensen
vanuit alle windstreken tegen. Van
Limburgers tot Groningers en van Ha
genaars tot Twentenaren. Vooral lie
den van het „platte land" kunnen niet
altijd direct hun draai vinden in dit
grootsteedse gedoe. Men komt derhalve
nog wel eens wat minder plezierige
dingen tegen, maar over het algemeen
voelt een ieder zich hier op zijn plaats.
Hieraan wordt dan ook door de be
drijfsleiding de grootst mogelijke zorg
besteed. Alles bij elkaar is het een rijke
schakering van landgenoten.
Het predikant zijn
Het is niet lang een geheim gebleven
dat er enkele predikanten tussen de
werklieden zijn geloodst. Na enkele da
gen was ik dan ook al „ontmaskerd".
Vooral de woordkeus, handelingen en
vooral de „onhandigheid" deden me al
gauw door de mand vallen. De mensen
namen het nogal lakoniek op en heb
ben er alleen maar plezier in ons in
hun midden te hebben.
Zonder dat ik daarvoor aanleiding heb
gegeven ben ik al enkele malen bena
derd door een Babtist, een Oud Katho
liek en een Ned. Hervormd werknemer,
die mij kwamen vertellen, dat zij to
taal niets meer aan het kerkelijk leven
deden. Op die wijze kwamen zij bij mij
min of meer „te biecht" en waren te
vreden met mij hierover te kunnen pra
ten. Vanzelfsprekend zijn deze gesprek
ken in „eigen tijd" nogal eens voort
gezet. Zo ziet U maar, dat wij ook on
gevraagd en onaangediend ons werk
kunnen blijven doen."
j.l. Maandagavond heeft de Parochiële Coördinatie Commissie tijdens een geanni-
meerde bijeenkomst officieel gestalte gekregen. Enige maanden geleden werd overge
gaan tot oprichting van een voorl. P.C.C. welke reeds als vruchten afwierp de op
richting van een Katholiek Vrouwengilde en een Baby-sit-eentrale. De huidige P.C.C.
stelt zich op op de eerste plaats ten doel te komen tot meer en betere samenwerking
tussen de verschillende katholieke verenigingen, clubs, stichtingen, instellingen e.d. in
Veenendaal en bovendien deze groeperingen op alle mogelijke terreinen te adviseren
en zo nodig ook te stimuleren.
Doortrekkers" en voorts nog vele andere
bestuursleden en parochianen.
Op de tweede plaats stelt de P.C.C. zich
ten doel de verlangens en behoeften van
de Veenendaalse Katholieke bevolkings
groep te onderzoeken en indien mogelijk
en nodig aandeze verlangens en behoef
ten te voldoen b.v. door de oprichting van
nieuwe clubs of de organisatie van be
paalde aktiviteiten.
Met name op sociaal terrein verwacht
men goede resultaten van het werk van
de P.C.C. In de afgelopen maanden is
het reeds gekomen tot een nauwere sa
menwerking tussen Herwonnen Levens
kracht en de Zonnebloem, er bestaan
plannen om ook de Katholieke buiten-
wijze op te gaan vangen, nieuw ingeko-
landse werknemers op de een of andere
men parochinanen zullen voortaan dooi
de P.C.C. worden bezocht en ruimschoots
ingelicht over het gehele katholieke pa
rochiële leven in Veenendaal, kortom: er
is reeds veel gedaan door de P.C.C., maar
er valt nog veel meer te doen. Ook het
parochieblad De Schakel zal nog meer
dan voorheen het geval was dienstbaar
worden gemaakt aan het gehele parochië
le leven, waartoe o.a. de redakteur van
dit blad voortaan ook deel uit zal maken
van de P.C.C., waarin o.m. ook zitting
hebben de eerw. kapelaan H. Boonk als
geestelijk adviseur en vertegenwoordiger
van de geestelijkheid en de heer A. A. van
Campen, die het voorzitterschap op zich
heeft genomen, voorts zal de P.C.C. nog
met een tweetal mensen worden uitge
breid.
Al deze boven genoemde zaken werden
tijdens deze bijeenkomst, die gehouden
werd in het R.K. Jeugdgebouw ,,'t
Aquarium", ruimschoots bediskussieerd
en bekommentariseerd, met als uiteindelijk
resultaat de definitieve oprichtnig van
de P.C.C.
Onder de aanwezigen merkten wij o.m.
op de zeereerw. heer pastoor G. C. J.
Goes en de eerw. kapelaan H. H. Boonk;
de heer A. A. v. Campen, voorl. en thans
definitief voorz. v. d. P.C.C.; mej. Jong-
ma, maatschappelijk werkster; de heer
J. B. Paagman, voorz. v .d. Caritas en v, h,
Katholiek Streekcentrum voor Maatschap
pelijk Werk; de heer M. G. H. Hendriks,
voorz. v. d. K.V.P. afd. Veenendaal en
de heer Th. A. Slijderink, voorz. v. h.
NKV afd. Veenendaal; mevr. Beemer,
voorzitster v.h. Katholiek Vrouwengilde;
de heer C. Huybens, vertegenwoordiger
v. h. Kerk- en Schoolbestuur; de heer
Rosemeyer, vertegenwoordiger van de
R.K. Openbare Uitleenbibliotheek „Gillis
van Schonebeeke"; de heer H. Macco,
voorz. v. d. „Stichting R.K. Jeugdwerk
Veenendaal"; mevr. W. Verhaaf, akela v.
d. „St. Raphaëelhorde"; mej. M. J. Kui
pers, Guido v. d. „St. Theresiagidsen-
groep"; de heer M. Zuppellie, voorz. v. d.
R. K. Sportvereniging „Unitas '48"; de
heer P. I. E. Philips, redakteur v. d.
Schakel en voorz. van de Instuif „R.K.
Jong Veenendaal"; de heer G. Heynen,
voorz. v. d. R.K. Jeugdvereniging „De
Gepromoveerd
Maandag 15 juni j.l. promoveerde aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht onze
vroegere plaatsgenoot, drs. H. Konings
tot doctor in de Wiskunde en Natuur
wetenschappen op het proefschrift: „On
the indoleacetic acid converting enzyme
of pea and its relation to geotropism,
straight growth and cell wall proper
ties."
Een dezer dagen zal in een zeer speciale bestuursvergadering van het Chr. Tamboers en Pijpenkorps
„Prins Bernhard" een uitermate belangrijke beslissing moeten vallen. In overleg met de commissie van
advies zal men dan moeten overwegen of het korps nog bestaansrecht kan hebben. De reden van dit alles
is te zoeken naar de geringe belangstelling van de huidige jeugd voor vrije tijdsbesteding op het gebied
waarmee dit korps zich pleegt bezig te houden. Men heeft er alles aan gedaan om het tijdig te doen keren,
maar alle inspanningen zijn tevergeefs geweest. Nieuwe kleding en instrumenten liggen te wachten op le
den, maar die komen niet. Het is dus ondenkbaar, dat zeer binnenkort Veenendaal een muziekkorps, wat
zo langzamerhand tot de inventaris behoorde, zal zien verdwijnen.
GROOTS VERLEDEN
Voorzitter (tamboer) D. J. Bouman kan
en wil er nog bijna niet aan geloven, dat
dit zijn korps, waarvan hij nu reeds 28
jaar aktief lid is, moet overkomen. Niet
begrijpend schud hij zijn hoofd als hij
zegt, dat n de moeilijkste jaren, toen er
nog een enorm gebrek aan geld was, de
leden bij drommen kwamen toestromen.
En nu, nu er uniformen en instru
menten liggen te wachten op leerling-
muzikanten, voelt de tegenwoordige
jeugd er niet meer voor om middels
een aantrekkelijk verenigingsleven
vrijwel kosteloos, alleen contributie,
muziek te maken.
Met weemoed denkt hij terug aan de
tijd, en dat is nog niet eens zo lang ge
leden, dat dit korps een der meest ge
vraagde was in Nederland. Soms moest
men op een zaterdag drie of vier marsen
maken om aan de vraag te kunnen vol
doen. Dat dit werd bereikt kwam enkel
aan het enthousiasme waarmee werd ge
oefend en dan blijven de resultaten niet
uit. Thans is dat allemaal taboe, want
een degelijk korps met een zware onder
bezetting heeft nu eenmaal geen recht
van bestaan. En daarover zal een dezer
dagen de ongelofelijk zware beslissing
moeten vallen.
Vergeefse moeite
Alles is er aan gedaan om tot resul
taten voor wat betreft de bezetting van
de vacatures te komen. Er zijn ledenver
gaderingen gehouden, waarbij vooral op
introductie werd aangedrongen om meer
animo te kweken. In samenwerking met
de „Instuif" zijn er jeugdcontactavonden
en gespreksavonden belegd om vooral de
jeugd van Veenendaal tot aktiviteiten te
krijgen. Alles was tevergeefs. Op een
avond waren er liefst 40 jeugdigen aan
wezig, maar niet een melde zich aan als
lid. Men gaf de voorkeur aan de brom
fiets en de televisie. Dit laatste kwam
er uit de gesprekken wel niet duidelijk,
maar toch zeker voor een goed verstaan
der begrijpelijk voort.
bezetting
Normaal gesproken zal de bezetting van
het korps ongeveer 75 of 80 man moeten
bedragen. Dan pas is er van een Tamboer
en Pijpenkorps iets te maken. Thans wer
ken wij met slechts 40 leden, waarvan er
10 nog moeten worden opgeleid en er
4 in militaire .dienst vertoeven. Al met
al een hopeloze zaak, zonder een glimpje
uitzicht.
Instrumentarium voor handen
Goed onderhouden uniformen liggen te
wachten op de dragers. In prima staat
verkerende instrument, zoals le fluiten,
2e fluiten, mars- en concerttrommels en
zijdrummen liggen te wachten op de a.s.
niet zo'n gebrek.
muzikanten. Aan geld is er momenteel
Dat was in de moeilijke jaren wel eens
anders, toen alles hutje bij mutje moest
worden gedaan om de eindjes aan el
kaar te knopen. Maar juist daardoor is
destijds het korps groot geworden.
Hoogtepunten
Het Tamboer en Pijperkorps „Prins
Bernhard" heeft vele hoogtepunten ge
kend. Altijd weer marcheerde het b.v.
voor „Sparta", de plaatselijke gymnastiek
vereniging, uit om hen te begeleiden dooi
de straten van Veenendaal. Bij de jubilea
van de NCRV, gedurende de bekende
„Jubo" was het Veenendaalse korps het
enige betaalde wat aanwezig was.
Altyd weer werd een beroep gedaan
om deel te nemen en de zaak met de
bekende klanken op te luisteren. Legio
contacten zyn er in de loop der jaren
gelegd en onderhouden. Iedereen leef
de sterk mee en zorgde er voor altyd
van de party te zyn.
Pijnzend glijden de vingers van voor
zitter Bouman over de foto's in een spe
ciaal daarvoor bestemd plakboek. Nog
ziet hij alle gebeurtenissen de revue pas
seren in het zo rijke verleden van een
korps, dat misschien gedoemd is te ver
dwijnen. Reeds achtentwintig lange ja
ren is hij lid van „Prins Bernhard" en
trots laat hij het zegel zien wat werd
verstrekt door de secretaris van de Prins
der Nederlanden, toen men had verzocht
zijn naam te mogen voeren.
Beroep
Nog wil hy niet geloven dat het einde
van een zo'n korps geweten moet worden
aan de lusteloosheid van de tegenwoordige
juegd, waarvan altijd zo wordt gezegd dat
zij zo zelfstandig en handelend kan op
treden. Nogmaals wil hij een beroep doen
op iedereen zich aan te melden als lid
en zich te bekwamen in het bespelen van
een der klaar liggende instumenten. De
studie kan onmiddellyk een aanvang ne
men.
Uiterste
De op handen zynde belangrijke verga
dering zal dus de allesomvattende beslis
sing moeten doen. Uitscheiden of door
worstelen. DIT KAN ZELFS DE LAAT
STE VERGADERING VAN HET BE
STUUR ZIJN, zo is het thans met het
korps gesteld.
haast ondenkbaar
Het is haast ondenkbaar dat dit korps
van Veenendaals straten zal verdwijnen.
Geen „Pypcrkorps" meer op Koninginne
dagen ter begeleiding van de schoolkin
deren. Geen „Pypcrkorps" meer op Na
tionale en andere feestdagen. Geen
„Pyperkorp»" meer op louter feestelijk
Veenendaalse aangelegenheden. Nee, daar
kunnen we bijna niet in geloven!!!
KL meisjes- en
Knapenvereniging dagje uit
Nadat eerst de Herv. Jeugdverenigin
gen en daarna de Bejaarden het er eens
van hadden genomen, was het dinsdag
16 juni de beurt aan de Herv. jongens
en meisjes om er eens een dagje uit te
vliegen.
Om half acht reeds togen 34 jongelui
onder de wei-toevertrouwde leiding van
de dames Van de Peut en Van der Pol
en de heren Bakkenes en Van der Meij-
den met een comfortabele touringcar in
de richting Tiel. Via dit fruitstadje ging
de reis naar 's-Hertogenbosch, om even
buiten deze stad een kop koffie te nut
tigen in uitspanning „De Ster".
Vervolgens reed het gezelschap langs
Kaatsheuvel en Waalwijk naar „De Ef-
teling". Daar werd zichtbaar en hoor
baar genoten. Inmiddels lieten diverse
knorrende magen weten dat ze op vul
ling wachtten. Men zeeg dan ook om
half twee bij Eindhoven in het gras
neer om de meegebrachte waren te nut
tigen, bevochtigd door een flesje limo
nade.
Hierna werd het oorlogsmuseum in
de open lucht te Overloon bezichtigd,
waar speciaal de jongens hun hart op
haalden. Om half zeven gingen de jon
gens en meisjes naar speeltuin „Tivoli"
in Berg en Dal. Vooral de botsautootjes
vielen zeer in de smaak. Na twee uur
werd de terugreis ondernomen en om
half tien arriveerden allen zonder na
righeid of ongelukken, met de herinne
ring aan een prettige dag, weer in
Renswoude.
Er komt tyfus voor in Europa
In de krant lezen we af en toe berich
ten over het voorkomen van tyfus in som
mige landen van Europa. Hoewel er dit
jaar wat meer over geschreven wordt,
is de situatie sinds jaar en dag al zo dat
in een aantal landen, speciaal van Zuid-
Europa, af en toe tyfusgevallen voorko
men. Omdat het vakantieverkeer steeds
intensiever wordt en de warme landen
druk bezocht worden, willen we wijzen
op de voorzorgsmaatregelen die u kunt
nemen.
Een infectie van voedsel of drinkwater
Dat het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding waarschuwt voor deze ziekte is
gelegen in het feit dat tyfus, evenals een
aantal minder ernstige infecteuze darm
ziekten, een kwestie is van infectie van
drinkwater en voedsel; waarbij vooral
drinkwater het grootste gevaar oplevert.
Wanneer u dus met vakantie naar de
warme landen gaat, raden we u aan
vooral met uw drinkwater voorzichtig te
zijn. Dit geldt niet alleen wanneer u kam
peert en dus zelf voor alles zorgt, maar
ook wanneer u gebruik maakt van hotels.
Over het algemeen kunt u aannemen dat
de grote waterleidingbedrijven betrouw
baar zijn. Anders wordt het echter wan
neer men met een meer primitieve in
stallatie te doen heeft of wanneer het
water betrokken wordt uit een put of
i-egenton. In twijfelgevallen kunt u alle
risico vermijden door het water te koken.
In café's en restaurants kunt u dan dran
ken bestellen waarvan u weet dat het
water ervoor gekookt is (koffie en thee)
of industrieel klaargemaakte dranken, die
u kant en klaar van onder de kroon-
kurk ingeschonken krijgt.
Wat te doen in een tyfusgebied:
Wanneer u een courantenbericht leest
over enkele tyfusgevallen in het gebied
waar u reeds uw vakantiereservering ge
maakt hebt, kunt u daar rustig heen gaan,
maar u moet uw voedings-hygiënische
maatregelen verscherpen. Het is dan niet
meer een zaak van drinkwater alleen,
maar van de gehele voedingshygiëne en
in het byzonder ook van persoonlyke
hygiëne.
Wat het voedsel betreft moet u oppas
sen met rauwe groenten, bijvoorbeeld sla.
Het is namelijk niet altijd zeker dat die
gewassen worden met betrouwbaar water.
In het algemeen kunt u aannemen dat uw
voedingsmiddelen betrouwbaar zijn als zij
gekookt of gebakken zijn. Dit geldt dus
niet alleen voor de macaroni, aardappelen,
gi'oente, maar vooral ook voor het vlees.
Deze gerechten moeten dan ook heet op
gediend worden. Let ook op het afwas-
water; gebruik hiervoor gekookt water.
Bij alle infecteuze darmziekten, maar in
het bijzonder bij tyfus geldt een strenge
toilethygiëne, waarbij het handen wassen
een grote plaats inneemt.
Wat zwemmen betreft kan gezegd wor
den dat breed open water geen gevaar
oplevert mits niet binnen enkele hon
derden meters een uitmonding van een
riolering is. De zee is in elk geval be
trouwbaar.
Wyzingcn van vakantieplannen is niet
nodig
Dit bericht wordt gegeven, omdat wij
u gaarne een onbezorgde vakantie gun
nen. Zoals reeds opgemerkt werd, behoeft
u beslist niet een voorgenomen reisplan te
wijzigen door berichten over enkele ty
fusgevallen. De preventie van deze ziekte
is dus een kwestie van hygiëne.
HET PIJPERCORPS
„PRINS BERNHARD"
IN GLORIETIJD
Al vrij gauw na de oor
log '40-'45 was het corps,
groter nog dan vroeger,
bij allerlei gebeurtenis
sen weer even actief en
gewaardeerd. Op de foto
hiernaast marcheert het
corps op Koninginnedag
1946, gevolgd door gym
nastiekvereniging Spar
ta, door de Hoofdstraat
van Veenendaal. Voorop
loopt de heer Bouman,
die steeds een stuw
kracht voor de vereni
ging is geweest. Zoals al.
tijd genoten de Pijpersj
zeer veel belangstelling.
