30 Jaar geleden van Breda Zn. Sportvelden nog niet in gebruik dit jaar SCHERPENZEEL Parochie van de Heilige Cunera te Rhenen f» TE KOOP WOONHUIS VIERDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 3 JULI 1964 Nr. 53 Op 4 juli 1934 stierf „the radium woman" Madame Curie. Als Poolse wilde ze veel voor haar land betekenen, als Francaise loste ze deze belofte in. MOEILIJKE JEUGD IN BEZET GEBIED Optomistische geluiden over zelfwerkzaamheid in Eist en Rhenen AMERONGEN Veenendaler toegelaten tot het predikambt Kerkdiensten in 't bejaardencentrum Kerkmuziek in diskrediet Officieel een parochie sinds 1943 favoriet in de kleine klasse S. J. VAN WIJK Charmeuze onderjurken, m. 38 en 40 f2,45 grotere maten f 2,95 Nylon onderjurken f 3,95 en f 4,95 Zwarte nylon jupons f 1,95 Gekleurde nylon jupons f 2,95 A-keus weekenders, pracht kwaliteit, norm. f 14,95 nu voor f 8,95 Weer volop jongens tricot nylon overhemden in donkere kleuren, vanaf f 7,95 Dr.Slohde Bruïnepl. 29 - Tel. 2091. Polen vóór de eerste wereldoorlog. Geschiedenisles in de hoogste klas van een lagere school. De kinderen luisteren aandachtig. Ze nemen elk woord, dat gezegd wordt, gretig in zich op. Maar ook luisteren ze gespannen tiaar elk ander geluid, dat in de school xoeerklinktWant de onderwijzeres vertélt over de geschiedenis van hun eigen landen dat is verboden! Daarom luistert de klas zo aandachtig naar het verhaal van de lerares, maar daarom hoort ze ook elk ander geluid in de school. Want elk ogenblik kan de Russische inspecteur binnenkomen De juf stelt vragen: „Wie roos koning Stanislas Augustusf" Een der kinderen antwoordt: ,flij was de Poolse Koning, die regeerde vanaf 1764". Het meisje vertelt verder over deze koning, over zijn goede eigenschappen, maar ook over het grote gebrek van deze Koning, het gemis aan moed De naam van het kleine Poolse kind, dat in alle ernst dit antwoord geeft, is Manga Sklodovski bij ons beter bekend onder haar latere naam: Madame Curie. De jeugd van Madame Curie draagt duidelijk het stempel van een leven in bezet gebied. Haar vader, leraar aan een Poolse school, hèt instituut waar de Rus sificatie van het Poolse volk het meest intensief werd doorgevoerd, komt steeds in conflict niet alleen met zijn geweten, maar ook met de door de Czaar aange stelde uiteraard Russische inspec teurs, die nauwlettend toezien, dat het Poolse nationalisme bij de jeugd niet wordt aangewakkerd. Dat zoals hierboven is weergege ven tóch de Poolse geschiedenis aan de schoolkinderen wordt bijgebracht, be wijst weer eens, dat een volk nimmer met dwang kan worden getransformeerd tot het staatsburgerschap van een bezet tende mogendheid. Het bewijst wel het tegengesteldeJuist de liefde voor het eigen volk en land wordt in een derge lijke situatie versterkt Deze liefde voor Polen is bij Madame Curie, zelfs in haar verdere leven, dan ook zeer sterk aanwezig. Ze wilde wat voor Polen betekenen. De moeder van Manya sterft reeds jong. Vader Sklodovski zijn geweten won het van de inspecteur wordt als leraar ontslagen. Het vrij grote gezin moet nu op een andere manier door het verhuren van kamers aan studenten aan de kost komen. Bovendien wor den de kinderen, die in staat zijn om wat te verdienen, aan het werk gezet. Manya wordt gouvernante. Ze verdient een ka rig loon, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor haar zuster Bronia, die in Pa rijs medicijnen studeert. Het is deze zus ter, die, later getrouwd met een uit Po len uitgeweken arts, Manya uitnodigt om ook naar Parijs te komen om aldaar wis- en natuurkunde te gaan studeren. LIEFDE VOOR FRANKRIJK LIEFDE VOOR EEN FRANSMAN. Aan de beroemde universiteit van de Franse hoofdstad, de Sorbonne, loopt de begaafde studente Manya college. Ze valt spoedig op door haar buitengewone intelligentie en door haar ijver en doorzettingsvermogen. Spoedig is ze ver trouwd met de ontberingen van een ar me student. Haar kamer is kaal en on verwarmd, haar eten is schaars, ze lijdt honger, maar het deert haar niet. Ze studeert, studeert en studeert Haar boeken en natuurkunde-instrumen- ten zijn haar enige levensgezellen. Ze vergeet soms een paar dagen te eten, haar honger naar kennis is groter Deze laatste zinnen zijn misschien wat uit de tijd en klinken wellicht theatraal, maar kunnen toch niet gemist worden bij een levensbeschrijving van deze unie ke vrouw. In 1893 behaalt de studente op 26-ja- rige leeftijd haar graad in de Physica, het jaar daarop in de wiskunde. Na een kort verblijf in Polen keert Manya weer terug naar Parijs. Ze maakt al wat naam en krijgt opdracht voor een wetenschappelijk onderzoek. De „Vereniging tot bevordering der Nationale Industrie" vraagt van haar 'n verhandeling over de magnetische eigen schappen van verschillende soorten staal. Voor de uitvoering van deze opdracht is ruimte nodig. Professor Lippmann raadt haar aan om eens een bezoek te brengen aan een leraar voor natuur- en schei kunde om hem te vragen of er op zijn school niet ergens 'n lokaal leeg staat... Ze brengt dat bezoek aan de bewuste man en'ontmoet... Pierre Curie. Pierre Curie is een echte wetenschapsman, be scheiden van aard, reeds bekend als ge leerde, vooral in het buitenland. Zijn visie over vrouwen is kort en krachtig. In zijn dagboek schrijft hij eens: „Vrou welijke genieën zijn zeer zeldzaam In Manya ontdekt hij echter zo'n zeld zaamheid. Ook ontdekt hij, dat ondanks haar sober leven, of juist misschien wel daardoor, deze jonge Poolse een heel aantrekkelijke vrouw is Twee geleerden worden verliefd op el kaar Manya meent, dat ze een keus moet doen tussen Polen en Frankrijk. Haar eigen familie overtuigt haar ervan dat door het ene te doen, het andere nog niet behoeft te worden uitgesloten Op 26 juli 1895 trouwen Pierre en Ma nya. Hun duurste huwelijkscadeaux zijntwee fietsen, waarmee ze zwervend door Frankrijk op huwe lijksreis gaan. HUISVROUW EN GELEERDE. Het echtpaar Curie wijdt zich geheel aan de wetenschap. Ze huren een etage woning in Parijs. Het interieur bestaat uit een vurenhouten tafel en twee dito stoelen. Er ligt geen kleed over de tafel noch op de vloer. Er hangen geen schil derijen aan de wand. Dit alles ter voor koming van huishoudelijke werkzaamhe den, zoals stof afnemen, boenen, borste len, kleden kloppen. Maria Manya heeft inmiddels haar naam verfranst beperkt dus haar huishoudelijke werk tot het absolute minimum. Wèl zorgt ze elke dag voor een vaas met verse bloe men Maar aan eten koken ontkomt ze niet en ze bemerkt, dat natuurkunde- proeven haar beter afgaan dan culinaire experimenten. Gelukkig maar, dat Pierre ook ten aanzien hiervan zijn aangeboren bescheidenheid behoudt. DE GROTE ONTDEKKING Marie legt met goed gevolg haar doc toraal examen af voor natuurkunde en wiskunde. Nu nog de doctorsbul Marie wil hiervoor iets ontdekken, dat nog onbekend is, maar wat Ze leest op zekere dag een verslag van een haar onbekende Henri Becque- rel. Het gaat over stoffen, die licht in zich hebben. Ze geven - zo zegt Becque- rel st'alen af zonder enig contact met het zonlicht. Uranium is zo'n stof. Dit artikel laat Marie niet los. Telkens leest ze weer de interessante verhandeling. Ze praat er met haar man over. En ze be sluit vooi de ontdekking van Bequerel een verklaring te geven. Op een zolder kamer in de school voor Physica in Pa rijs begint ze met haar onderzoek. Ze weet, dat ze zich plaatst voor een bij kans onmogelijke taak. Behalve de bij drage van Becquerel bestaat er geen lec tuur over dit nog geheel vreemde onder werp. Maar ze begint. Ze ontdekt elk bekend element op het vermogen to'. lichtuitstraling, dat ze met een nieuw woord radio-activiteit noemt. Ze ontdekt, dat Uranium en Thorium deze activiteit bevatten. Daarna onderwerpt ze de delf stoffen aan een onderzoek. De mineralen die Uranium en Thorium bezitten, zijn vanzelfsprekend radio-actief. Van elk ac tief mineraal meet ze de hoeveelheid Uranium en Thorium. En elke keer maakt ze het zelfde optelsommetje, een voudig weergegeven als: Het totaal aan radio-activiteit van een delfstof is gelijk aan de radio-activiteit van de zich daarin bevindende Uranium of Thorium. Maar niet altijd klopt de rekensomSoms is het totaal van het mineraal veel en veel hoger dan de termen, gevonden uit de bekende actieve elementen. Heeft ze zich vergistZe telt nog eens en nóg eens Nee, een fout is er niet gemaakt. Maar maar dan maar dan is er maar eén verklaring mogelijk Sommige delfstoffen bevatten een ge heel onbekende stofveel en veel ster ker radio-actief dan de bekende elemen ten Opgewonden zoeken Pierre en Marie Curie verder Op 12 april 1898 komt de eerste ver klaring: „Pekblende en Chalcoliet zijn veel sterker radio-actief dan Uranium zelf". Marie en Pierre zijn, ze weten dit nu heel zeker, op een heel belangrijk spoor. Ze beginnen nu het zeer actieve pek blende te ontleden in zijn elementen. Ze ontdekken, dat de radio-activiteit voort komt uittwee chemische bestandde len. Twee elementen In juli 1898 vinden ze één element. „Jij moet het een naam geven", zegt Pierre. Zijn vrouw, overtuigd van het gewicht van de ontdekking, denkt aan haar voor nemen, dat ze als kind reeds meedroeg: Iets voor Polen doen. „Ik noem het Po lonium," is haar antwoord. Heel de wereld zal weten dat Polen „nog niet verloren" is. Daarna gaat Marie naar huisom haar baby Irène te verzorgen Een korte rustperiode onderbreekt het speurwerk. Maar nog is de taak niet volbracht. Ook de andere „lichtgever" zal gevonden worden. Op 26 december 1898 wordt in een ver handeling voor de Academie voor Na tuurwetenschappen geplubliceerd: „De nieuwe radio-actieve stof bevat 'n nieuw element, dat wij voorstellen Radium te noemen De radio-activiteit van Ra dium moet enorm zijn LICHT EN DUISTERNIS. Het absoluut bewijs voor de aanwezig heid van Radium moet echter nog wor den geleverd, door het vaststellen van het atoomgewicht van het element. Dit betekent, dat de belde geleerden Radium moeten hebben om het te wegen. „Het zit in pekblende," zo rede neert het echtpaar. En aan deze stof zal Radium moeten worden onttrokken. Maar waar krijgen ze zo gauw pekblen de vandaan? Ze weten, dat in Bohemen glas wordt gefabriceerd uit de begeerde delfstof. Ze vragen of ze de afval, nadat de Uranium voor de glasfabricatie eruit is gehaald, mogen hebben. De Boheemse glasproducenten stellen het afvalproduct gratis beschikbaar. Alleen het vervoer zal geld kosten. De Curies offeren tot op de laatste cent al hun geld op voor het transport tussen Bohemen en Parijs. In een oude schuur, tegenover hun laborato rium, worden karrevrachten van die ge heimzinnige bruine poeder opgeslagen. En uit acht ton pekblende onttrekken de beide geleerden na bijna 4 jaren zwoe gen één gram radium Op een avond, als ze voor de zoveelste maal weer terug gaan naar de schuur, straalt een zacht schijnsel hun tegen Het atoomgewicht van Radium wordt vastgesteld 226. De geleerden geven zich gewonnen Pierre en Marie worden beroemd. Ze staan voor de keuzePatent aanvra gen op de fabricatie van Radium en rijk worden ofgeheel in de geest van de wetenschap, hun vinding gewoon prijsgeven aan de wereld Ze kiezen het laatste en blijven arm. Radium wordt een toverwoord over de gehele wereld. Het geheimzinnige ele ment licht gevend warmte afge vend inbrandend in de mensenhuid Benoemingen en ereprijzen vallen de „uitvinders" ervan ten deel. 10 december 1903. Madame Curie en Henri Becquerel delen de nobelprijs voor natuurwetenschappen. Festiviteiten, diners, wetenschappelijke samenkomstende Curies worden overal uitgenodigd. Koningen en presi denten maken kennis met het wereldbe roemde echtpaar, datmaar matig in genomen is met deze bekendheid Want Pierre en Marie schuwen de publi citeit. In hun vakanties proberen ze de mensen te ontvluchten, eenzaamheid is voor de twee geleerden geen kwelling maar een zegenOp 19 april 1906 keert Marie terug van zo'n vakantie. Haar man Pierre is reeds een paar da gen eerder naar Parijs gegaan om wat zaken te regelen Marie komt later met haar twee dochtertjes thuis, waar ze haar echt genoot dood aantreft. Het wiel van een zware sleperswagen heeft zijn hoofd ver brijzeld Marie kan de slag van dit verlies, op een moment, dat 't leven haar toelacht, maar moeilijk te boven komen. Toch zet ze het werk van haar man voort. En met succes. Het gelukt haar als eenling Radium-metaal te maken In 1911 ontvangt ze de nobelprijs voor scheikunde. Zo doceert aan de Sorbonne. Ze sticht en vervult hiermee de lief ste wens van haar overleden man het „Institut du Radium Pavilion Curie". In de eerste wereldoorlog organiseert ze X- straalposten voor de veldhospitalen in Frankrijk. Na de oorlog bezoekt ze Amerika, dat reeds 50 gram Radium bezit. Ze weet er één gram van los te krijgen voor haar laboratorium. In 1925 legt ze de eerste steen voor een Radium-instituut in War schau, hoofdstad van een vrij Polen En ze werkten werktRadium is altijd in haar aanwezig. Ze ademt het in, het brandt in haar huid, het veran dert haar bloed Ze verwaarloost elke veiligheidsmaat regel tegenover haar geliefde, maar o zo gevaarlijke uitvinding Op 4 juli 1934 sterft Madame Curie aan een onbekende ziekte De dokto ren kunnen geen doodsoorzaak geven Ze begrijpen er niets van maar be ginnen later iets te vermoeden en krijgen dan zekerheid Marie Curie is vermoord door haar ei gen ontdekking (NADRUK VERBODEN) j Eén van de nieuwe sportvelden in Eist f* wordt kaalgeschoren door de Heide tnaat- schapppij nog l jaar *r:' wachten dan spelen er de plaatselijke ver- enigingen op. In Eist en omgeving doen geruchten de ronde, dat dit jaar september de nieuwe sportvelden bij de Engweg vrij gegeven worden voor de verenigingen. Tijdens de vergadering van afgelopen woensdagavond van de sportcommissie Rhenen, die wij voor u bij mochten wonen, bleek echter niets minder waar te zijn. September 1965 is echter de streef datum, maar de Heidemaatschappij heeft in principe toegezegd dat als het mogelijk is, de velden in beperkte mate iets eerder bespeeld zouden kunnen worden, zodat sportminnend Eist nog even moet wachten. Overigens komt er voor hen werk aan de winkel, want nu de velden helemaal klaar zijn, en de velden alleen nog maar hoeven „aan te ster ken" wordt het tijd om met de accommodatie op de velden te beginnen. Dit vormde samen met een dito plan voor het sportveld „Candia" de grootste kluif voor de leden van de sportcommissie woensdag j.l. ZELFWERKZAAMHEID Eist: De heer Eimers uit Eist liet de overige leden optimistische geluiden ho ren uit Eist. De grootste belanghebbende voor de velden daar, de v.v. Musketiers, kan een redelijk aantal mensen leveren om te helpen bij de bouw van kleedge legenheden e.d. „Ook de v.v. Oranje-Wit is bereid zoveel mogelijk te helpen," al dus de heer Eimers. RHENENOok in Rhenen zijn genoeg vrijwilligers te recruteren die met de bouw van de benodigde bouwwerken wil assisteren, zodat ook hier met „weinig" geld iets moois kan verschijnen. Het woord is nu aan gemeentewerken. Zij moet met plannen komen hoe of de verschillende bouwwerken gaan worden. Hiervoor gaan de leden van de Sport commissie binnenkort eerst nog een reis maken langs de verschillende sportac commodaties in de omgeving. Verder is men van plan om binnenkort bijeenkom- INGEZONDEN In de week van 611 juli is de collec te voor de blinden onder het motto „De Fakkels Bijeen". Huis aan huis zullen onze collectanten weer een beroep op uw milddadigheid doen. Wij hopen dat u hen niet teleur zult stellen en dat heel Vee- nendaal blijmoedig mee mag werken aan een goede collecte voor onze blinde me demensen. Bij voorbaat onze hartelijke dank. Het comité. sten te beleggen, waar de mensen van gemeentewerken samen met de vrijwilli gers die willen helpen bij de bouw, van gedachten kunnen wisselen, om zo sa men de verschillende plannen op te stel len. Wie weet krijgen we nog eens een wedstrijd: „Wie doet het beter Rhenen of Eist". LANDBOUWER AANGEREDEN Woensdagmiddag werd de landbou wer Van Ginkel van Ruwinkel te Scherpenzeel, toen hij met zijn met paard bespannen wagen aan de kant van de Utrechtseweg stil stond, aange reden door een auto, bestuurd door W. K. uit Veenendaal. De bestuurder van de auto bleek te diep in het glaasje te hebben gekeken en werd, evenals het paard, licht gewond. Beide voertuigen moesten worden weggesleept. ONWEL GEWORDEN De 61-jarige Wilgenburg, wonende te Renswoude, werd woensdagmorgen tij dens een bezoek aan de weekmarkt plotseling onwel en kwam zodanig met zijn hoofd op de straatstenen terecht dat de ontboden geneesheer overbren ging naar het ziekenhuis noodzakelijk achtte. WEGENSCHOUW Er wordt nog eens aan herinnerd dat burgemeester en wethouders van Amerongen op vrijdag 10 juli a.s. de wegen gaan schouwen die onder beheer of toezicht van de gemeente staan. Men heeft dus nu nog de tijd te zorgen dat b.v. overhangende takken en heggen gesnoeid worden, zodat men een aan schrijving voorkomt. E.H.B.O. MET VAKANTIE Het EHBO-bestuur te Amerongen maakt bekend dat er vanaf heden geen oefenavonden meer gehouden zullen van het vakantietijdperk. Het ligt in worden, in verband met het aanbreken de bedoeling om in de maand septem ber weer te gaan starten. Hierover zal nog nader bericht volgen. HUISVUIL MOEILIJKHEDEN Het komt nogal eens voor dat bij het ophalen van het huisvuil bladen van tijdschriften, kranten e.d. de straat op dwarrelen in plaats van in de wa gen te belanden. Na overleg met de huisvuilophaalexploitant blijkt nu dat dit euvel gedeeltelijk is te wijten aan de onvoldoende wijze waarop deze zaken worden verpakt. Bij het optil len valt de bundel volkomen uit el kaar. Het touw is te dun, zit te los e.d. Men wordt daarom verzocht er voor te zorgen dat pakkesi, papieren zakken en dergelijke zaken goed samengebonden, bij de vuilnisemmer worden klaargezet. NAAR HUIS Twee inbrekers hebben een bank in Dublin beroofd. Een van hen drong via een keldergat tot achter de loketten door en gaf het geld uit de geldladen door aan zjjn compagnon die buiten stond. Toen de politie hen te pakken kreeg kon ze niets anders doen dan de twee dieven naar hun huis terug brengen. De ene was 5 en de andere 6 jaar oud. avqlfts Araof De heer D. Hakkenberg te Veenen daal is, na met goed gevolg de ker kelijke examens te hebben afgelegd, toegelaten tot het ambt van predi kant der Gereformeerde Gemeente (synodaal). Hij heeft reeds een groot aantal beroepen ontvangen. De heer Hakkenberg was vroeger bij het onderwijs; het laatst was hij onderwijzer aa nde Veenendaalse Joh. Calvijnschool. Door de Geref. Gem. Synodaal te Rhenen werd een beroep uitge bracht op kand. D. J. Hakkenberg uit Veenendaal. procent van de psalmmelodieën kennen. Na honderd jaar kent ons volk zijn psalmboek nog steeds niet ge heel, aldus spreker. Scherpe aanvallen deed de heer Frenkel op voorgangers voor wie het psalmboek, muzikaal gezien, een achtergebleven gebied is. Voorgan gers, die psalm 80 laten zingen op de melodie van psalm 105, wegens zogenaamde onzingbaarheid en die psalm 146 laten vertolken op de „welbekende" wijs of die in hun kerkbode een peildooi voeren voor de herziening van die slechte ouder wetse wijzen. Maar het zijn niet alleen voor gangers, die volgens de voorzitter van de Gereformeerde Organisten vereniging op dit terein het kerk volk danig misleiden, doch ook kerkeraden, die een bepaalde bun del gevuld met wat men noemt „geestelijke liederen" hebben inge voerd, zonder advies van classis of synode of zelfs hun eigen organist. Spreker bepleitte een plaats voor de kerkmuziek en -zang bij de op leiding van predikanten. Ook de grote hervormers hadden een hoge opvatting van de kerkmuziek. Aan de theologische opleidingen van pre dikanten worden steeds hogere eisen gesteld. De heer Frenkel wees echter op een zeer groot mankement in hun kennis, n.l. op het terrein van de kerkmuziek, kerkzang en de plaats van een en ander in het liturgisch geheel. Tot slot voerde de G.O.V.-voor- zitter een pleidooi voor samenwer king van alle groepen met de gere formeerde organistenvereniging om te komen tot een juist inzicht in alles wat er momenteel gaande is op het liturgische erf. Met ingang van a.s. zondag wordt in het Herv. Bejaardencentrum „De Engelenburg" iedere zondag een kerkdienst voor de bewoners van dit tehuis gehouden. Deze gods dienstoefeningen dragen het karak ter van normale kerkdiensten, maar ze zullen iets korter van duur zijn met het oog op de leeftijd van de beziekers. Ds. van Dieren wil over zijn con flict met de Hervormde Kerk alleen nog maar van man tot man spreken. De zaak ds. van Dieren is nog steeds niet van de baan. Ds. van Die ren te Ede kwam voor het eerst in het nieuws (en is er nog steeds niet uit) omdat hij weigerde langer de sacramenten doop en avondmaal te bedienen, naar aanleiding van het besluit van de Hervormde Sy node de vrouw in het ambt toe te laten. Toen ds. van Dieren op grond daarvan enkele maanden geleden werd geschorst begon hij „wilde" kerkdiensten te beleggen in een ga rage aan de Schaapsweg te Ede. Daarmee had hij in feite tevens een eigen kerkgenootschap gesticht, dat zich thans heeft gepresenteerd als „Hervormde Evangelisatie". Met ingang van 4 juli is ds. van Dieren uit het ambt van predikant der Nederlandse Hervormde Kerk onzet. J.l. zondagmorgen heeft de toen nog geschorste predikant het een en ander gezegd naar aanleiding van dit laatste besluit in een dienst van „zijn" gemeente. Ds. van Dieren wil het conflict niet voor het forum van het volk uitvechten en iemand die meent dat hij een onrechtmatige daad heeft gedaan kan hem altijd thuis vinden voor een persoonlijk gesprek. Hij had de bewuste stappen uit nood genomen, omdat volgens hem het bedienen van de sacramenten naar de inzettingen van Christus in de Hervormde Kerk niet meer mo gelijk was. Tijdens de jaarvergadering van de landelijke Gereformeerde Organistenvereniging, die onlangs in Veenendaal werd gehouden heeft de voorzitter van deze organisatie, de heer H. K. W. Frenkel scherpe kri tiek geleverd op de wijze waarop tegenwoordig met het kerklied en de kerkmuziek ordt omgesprongen. De heer Frenkel vreesde het ergste voor de toekomst. Een vrees, die hij meende te kunnen staven met de uit slag van een enguête die niet zo lang geleden op een middelbare school is gehouden. Daaruit bleek, dat de jonge mensen nog maar tien De parochie van de Heilige Cunera te Rhenen is een uitgestrekte parochie en omvat Rhenen, Achterberg, Kesteren, Ochten, Lienden, Op- heusden en officieel nog Amerongen en Eist. De parochie telt thans 900 zielen, waarvan in Rhenen circa 800. Tot 1938 kerkte men in Wageningen en later op diverse plaatsen in Rhenen, men had onder anderen een houten noodkerk, die op een gegeven moment door brand werd verwoest. In 1958 kwam de Gedachteniskerk gereed en deze werd met Kestmis in gebruik genomen. Deze kerk was door een steentjesaktie gebouwd als Nationale Gedachteniskerk aan de Grebbe en tevens Parochiekerk. De huidige hoofd- luchtmachtaalmoezenier Kolonel Monseigneur R. Verhoeven was de eerste pastoor van de parochie, gevolgd door pastoor G. Geerdink Johannink. Daarna kwam pastoor H. C. Vredendaal en vanaf 1961 is Drs. J. A. Wielens pastoor van de Parochie van de Heilige Cunera. De gedachteniskerk aan de Grebbe fungeert eigenlijk niet en toch weer wel als gedachteniskerk, daarover verschilt men wel eens van opvat ting. Een gedachtenismonument is het ongetwijfeld, hoewel diverse landelijke gebeurtenissen op de Grebbeberg plaatsvinden op het Grebbekerkhof. Als monument heeft de kerk een belangrijke functie, zo vertelde ons pastoor Wielens en er komen oo kveel toeristen kijken in de eerste plaats omdat het een ge dachteniskerk is en in de tweede plaats omdat het een mooie kerk is. Deze kerk behoort tot de mooiste moderne kerken die na de oorlog zijn gebouwd. In zekere zin is het nog een traditionele kerk door de sfeer die er heerst. Als men er bin nentreedt weet men meteen dat men in een kerk is. Er worden te genwoordig kerken gebouwd die ook voor andere doeleinden worden gebruikt en uiterst functioneel zijn. Zo'n gebouw is pas kerk wanneer er iets gebeurt, wanneer er een dienst is. Dan is het pas een Gods huis een bedehuis. Hier heerst de uitgesproken sfeer die bij een kerk behoort, men zit rond het altaar, iedereen kan de dienst volgen, ieder een is er dicht bij. Men weet hier dat het iets is van de gehele ge meenschap. Dit is een kerk die functioneel is en toch aansluit bij de traditie. Over het algemeen is men in de parochie zeer kerkelijk, er zijn wei nig onkerkelijken onder de katholie ken. Dit valt hier heel hard mee, omdat er in Rhenen veel import is. Er zijn katholieken uit alle stre ken van het land hierheen gekomen. Men komt vooral des zondags goed naar de kerk. Vooral 's morgens om 8 uur is de deelname aan de Mis en aan de Communie zeer goed, om kwart voor tien is het wat minder. Het is tegenwoordig zo, dat men ook van de zijde van de kerk meer dan vroeger rekening houdt met de behoefte van de mensen, want het is zo, dat de waardering voor de mooie dingen ook kan verdwijnen wanneer men te veel van het goede krijgt. Ik vind het belangrijk, aldus pastoor Wielens dat men ook wat de verhouding van de ker ken onderling betreft verder gaat kijken dan de neus lang is en eens ziet hoe het bij an deren is. De mensheid gaat langzamerhand ontdekken dat niemand de waarheid in pacht heeft, maar dat overal waarheid en geloof is. Men moet kennis nemen van elkaar en dat is ook plaatselijk het geval. Als kerken staan we voor één doel, we moeten naar buiten zien en el kaar ontmoeten. Dit is ook belang rijk voor alles wat er is aan on kerkelijkheid. Als men ziet dat er kerken zijn en dat er eensgezind heid is, dan spreekt het veel ster ker aan naar buiten. In de Parochie zijn alle mogelijke verenigingen, doch er is een gradua tie in de activiteiten. Het R-K. Vrou wengilde heeft een groot ledental en een goed jaarprogramma. Op de normale bijeenkomsten is altijd een groot aantal mens enaanwezig. Ook de vergaderingen van de R.K. mili tairen het aantal is hier uiteraard niet zo groot zijn altijd actueel en goed bezet. Er is een jeugdgroep die in een kelder onder de kerk de beschikking over een mooie ruimte heeft en 2 x per week bijeenkomt in de vorm van een soort instuif met een hobbyavond. Ook is er wel eens een dansavondje. De jeugdavonden worden meestal door een 40 a 50 belangstellenden bezocht. Bij ons is het jeugdwerk meer ontspanning, dus meer e enindirecte beïnvloe ding dan een directe met een bij bellezing. Misschien hebben wij, als we het bekijken met het oog op de reformatie een andere visie op de natuurlijke waarden, de natuur lijke realiteiten van het leven. Prins Bernhardlaan 22 Tel. 3029 Veenendaal ZJ<Campeertenten LUCHTBEDDEN en al uw andere kampeerbenodigheden VERKOOP en VERHUUR Uw vanouds bekende adres Ochten Telef. 03444-282. JULIANASTRAAT 66 Leeg te aanvaarden. Te bevr. Dennelaan 69 bis of Panhuis 77, Veenendaal.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 7