30 Jaar geleden
van Breda Zn.
Sportvelden nog niet in gebruik dit jaar
SCHERPENZEEL
Parochie van de Heilige Cunera te
Rhenen
f»
TE KOOP
WOONHUIS
VIERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 3 JULI 1964
Nr. 53
Op 4 juli 1934 stierf „the radium woman" Madame Curie. Als Poolse wilde ze veel voor haar
land betekenen, als Francaise loste ze deze belofte in.
MOEILIJKE JEUGD IN
BEZET GEBIED
Optomistische geluiden over zelfwerkzaamheid in Eist
en Rhenen
AMERONGEN
Veenendaler toegelaten
tot het predikambt
Kerkdiensten in 't
bejaardencentrum
Kerkmuziek in
diskrediet
Officieel een parochie sinds 1943
favoriet in de
kleine klasse
S. J. VAN WIJK
Charmeuze onderjurken, m. 38
en 40 f2,45
grotere maten f 2,95
Nylon onderjurken f 3,95 en f 4,95
Zwarte nylon jupons f 1,95
Gekleurde nylon jupons f 2,95
A-keus weekenders, pracht
kwaliteit, norm. f 14,95 nu voor f 8,95
Weer volop jongens tricot
nylon overhemden in donkere
kleuren, vanaf f 7,95
Dr.Slohde Bruïnepl. 29 - Tel. 2091.
Polen vóór de eerste wereldoorlog. Geschiedenisles in de hoogste klas van een lagere school. De kinderen luisteren
aandachtig. Ze nemen elk woord, dat gezegd wordt, gretig in zich op. Maar ook luisteren ze gespannen tiaar elk ander
geluid, dat in de school xoeerklinktWant de onderwijzeres vertélt over de geschiedenis van hun eigen landen
dat is verboden! Daarom luistert de klas zo aandachtig naar het verhaal van de lerares, maar daarom hoort ze ook
elk ander geluid in de school. Want elk ogenblik kan de Russische inspecteur binnenkomen
De juf stelt vragen: „Wie roos koning Stanislas Augustusf"
Een der kinderen antwoordt: ,flij was de Poolse Koning, die regeerde vanaf 1764". Het meisje vertelt verder over
deze koning, over zijn goede eigenschappen, maar ook over het grote gebrek van deze Koning, het gemis aan moed
De naam van het kleine Poolse kind, dat in alle ernst dit antwoord geeft, is Manga Sklodovski bij ons beter bekend
onder haar latere naam: Madame Curie.
De jeugd van Madame Curie draagt
duidelijk het stempel van een leven in
bezet gebied. Haar vader, leraar aan een
Poolse school, hèt instituut waar de Rus
sificatie van het Poolse volk het meest
intensief werd doorgevoerd, komt steeds
in conflict niet alleen met zijn geweten,
maar ook met de door de Czaar aange
stelde uiteraard Russische inspec
teurs, die nauwlettend toezien, dat het
Poolse nationalisme bij de jeugd niet
wordt aangewakkerd.
Dat zoals hierboven is weergege
ven tóch de Poolse geschiedenis aan
de schoolkinderen wordt bijgebracht, be
wijst weer eens, dat een volk nimmer
met dwang kan worden getransformeerd
tot het staatsburgerschap van een bezet
tende mogendheid. Het bewijst wel het
tegengesteldeJuist de liefde voor het
eigen volk en land wordt in een derge
lijke situatie versterkt
Deze liefde voor Polen is bij Madame
Curie, zelfs in haar verdere leven, dan
ook zeer sterk aanwezig. Ze wilde wat
voor Polen betekenen.
De moeder van Manya sterft reeds
jong. Vader Sklodovski zijn geweten
won het van de inspecteur wordt als
leraar ontslagen. Het vrij grote gezin
moet nu op een andere manier door
het verhuren van kamers aan studenten
aan de kost komen. Bovendien wor
den de kinderen, die in staat zijn om wat
te verdienen, aan het werk gezet. Manya
wordt gouvernante. Ze verdient een ka
rig loon, niet alleen voor zichzelf, maar
ook voor haar zuster Bronia, die in Pa
rijs medicijnen studeert. Het is deze zus
ter, die, later getrouwd met een uit Po
len uitgeweken arts, Manya uitnodigt
om ook naar Parijs te komen om aldaar
wis- en natuurkunde te gaan studeren.
LIEFDE VOOR FRANKRIJK
LIEFDE VOOR EEN FRANSMAN.
Aan de beroemde universiteit van de
Franse hoofdstad, de Sorbonne, loopt de
begaafde studente Manya college. Ze
valt spoedig op door haar buitengewone
intelligentie en door haar ijver en
doorzettingsvermogen. Spoedig is ze ver
trouwd met de ontberingen van een ar
me student. Haar kamer is kaal en on
verwarmd, haar eten is schaars, ze lijdt
honger, maar het deert haar niet.
Ze studeert, studeert en studeert
Haar boeken en natuurkunde-instrumen-
ten zijn haar enige levensgezellen. Ze
vergeet soms een paar dagen te eten,
haar honger naar kennis is groter
Deze laatste zinnen zijn misschien wat
uit de tijd en klinken wellicht theatraal,
maar kunnen toch niet gemist worden
bij een levensbeschrijving van deze unie
ke vrouw.
In 1893 behaalt de studente op 26-ja-
rige leeftijd haar graad in de Physica,
het jaar daarop in de wiskunde.
Na een kort verblijf in Polen keert
Manya weer terug naar Parijs. Ze maakt
al wat naam en krijgt opdracht voor
een wetenschappelijk onderzoek.
De „Vereniging tot bevordering der
Nationale Industrie" vraagt van haar 'n
verhandeling over de magnetische eigen
schappen van verschillende soorten staal.
Voor de uitvoering van deze opdracht is
ruimte nodig. Professor Lippmann raadt
haar aan om eens een bezoek te brengen
aan een leraar voor natuur- en schei
kunde om hem te vragen of er op zijn
school niet ergens 'n lokaal leeg staat...
Ze brengt dat bezoek aan de bewuste
man en'ontmoet... Pierre Curie. Pierre
Curie is een echte wetenschapsman, be
scheiden van aard, reeds bekend als ge
leerde, vooral in het buitenland. Zijn
visie over vrouwen is kort en krachtig.
In zijn dagboek schrijft hij eens: „Vrou
welijke genieën zijn zeer zeldzaam
In Manya ontdekt hij echter zo'n zeld
zaamheid. Ook ontdekt hij, dat ondanks
haar sober leven, of juist misschien wel
daardoor, deze jonge Poolse een heel
aantrekkelijke vrouw is
Twee geleerden worden verliefd op el
kaar Manya meent, dat ze een keus
moet doen tussen Polen en Frankrijk.
Haar eigen familie overtuigt haar ervan
dat door het ene te doen, het andere nog
niet behoeft te worden uitgesloten
Op 26 juli 1895 trouwen Pierre en Ma
nya. Hun duurste huwelijkscadeaux
zijntwee fietsen, waarmee ze
zwervend door Frankrijk op huwe
lijksreis gaan.
HUISVROUW EN GELEERDE.
Het echtpaar Curie wijdt zich geheel
aan de wetenschap. Ze huren een etage
woning in Parijs. Het interieur bestaat
uit een vurenhouten tafel en twee dito
stoelen. Er ligt geen kleed over de tafel
noch op de vloer. Er hangen geen schil
derijen aan de wand. Dit alles ter voor
koming van huishoudelijke werkzaamhe
den, zoals stof afnemen, boenen, borste
len, kleden kloppen. Maria Manya
heeft inmiddels haar naam verfranst
beperkt dus haar huishoudelijke werk
tot het absolute minimum. Wèl zorgt ze
elke dag voor een vaas met verse bloe
men Maar aan eten koken ontkomt
ze niet en ze bemerkt, dat natuurkunde-
proeven haar beter afgaan dan culinaire
experimenten. Gelukkig maar, dat Pierre
ook ten aanzien hiervan zijn aangeboren
bescheidenheid behoudt.
DE GROTE ONTDEKKING
Marie legt met goed gevolg haar doc
toraal examen af voor natuurkunde en
wiskunde. Nu nog de doctorsbul
Marie wil hiervoor iets ontdekken, dat
nog onbekend is, maar wat
Ze leest op zekere dag een verslag
van een haar onbekende Henri Becque-
rel. Het gaat over stoffen, die licht in
zich hebben. Ze geven - zo zegt Becque-
rel st'alen af zonder enig contact met
het zonlicht. Uranium is zo'n stof. Dit
artikel laat Marie niet los. Telkens leest
ze weer de interessante verhandeling. Ze
praat er met haar man over. En ze be
sluit vooi de ontdekking van Bequerel
een verklaring te geven. Op een zolder
kamer in de school voor Physica in Pa
rijs begint ze met haar onderzoek. Ze
weet, dat ze zich plaatst voor een bij
kans onmogelijke taak. Behalve de bij
drage van Becquerel bestaat er geen lec
tuur over dit nog geheel vreemde onder
werp. Maar ze begint. Ze ontdekt elk
bekend element op het vermogen to'.
lichtuitstraling, dat ze met een nieuw
woord radio-activiteit noemt. Ze ontdekt,
dat Uranium en Thorium deze activiteit
bevatten. Daarna onderwerpt ze de delf
stoffen aan een onderzoek. De mineralen
die Uranium en Thorium bezitten, zijn
vanzelfsprekend radio-actief. Van elk ac
tief mineraal meet ze de hoeveelheid
Uranium en Thorium. En elke keer
maakt ze het zelfde optelsommetje, een
voudig weergegeven als: Het totaal aan
radio-activiteit van een delfstof is gelijk
aan de radio-activiteit van de zich daarin
bevindende Uranium of Thorium. Maar
niet altijd klopt de rekensomSoms
is het totaal van het mineraal veel en
veel hoger dan de termen, gevonden uit
de bekende actieve elementen. Heeft ze
zich vergistZe telt nog eens en nóg
eens Nee, een fout is er niet gemaakt.
Maar maar dan maar dan is er
maar eén verklaring mogelijk
Sommige delfstoffen bevatten een ge
heel onbekende stofveel en veel ster
ker radio-actief dan de bekende elemen
ten
Opgewonden zoeken Pierre en Marie
Curie verder
Op 12 april 1898 komt de eerste ver
klaring: „Pekblende en Chalcoliet zijn
veel sterker radio-actief dan Uranium
zelf".
Marie en Pierre zijn, ze weten dit nu
heel zeker, op een heel belangrijk spoor.
Ze beginnen nu het zeer actieve pek
blende te ontleden in zijn elementen. Ze
ontdekken, dat de radio-activiteit voort
komt uittwee chemische bestandde
len. Twee elementen
In juli 1898 vinden ze één element.
„Jij moet het een naam geven", zegt
Pierre.
Zijn vrouw, overtuigd van het gewicht
van de ontdekking, denkt aan haar voor
nemen, dat ze als kind reeds meedroeg:
Iets voor Polen doen. „Ik noem het Po
lonium," is haar antwoord.
Heel de wereld zal weten dat Polen
„nog niet verloren" is.
Daarna gaat Marie naar huisom
haar baby Irène te verzorgen
Een korte rustperiode onderbreekt het
speurwerk. Maar nog is de taak niet
volbracht. Ook de andere „lichtgever"
zal gevonden worden.
Op 26 december 1898 wordt in een ver
handeling voor de Academie voor Na
tuurwetenschappen geplubliceerd: „De
nieuwe radio-actieve stof bevat 'n nieuw
element, dat wij voorstellen Radium te
noemen De radio-activiteit van Ra
dium moet enorm zijn
LICHT EN DUISTERNIS.
Het absoluut bewijs voor de aanwezig
heid van Radium moet echter nog wor
den geleverd, door het vaststellen van
het atoomgewicht van het element.
Dit betekent, dat de belde geleerden
Radium moeten hebben om het te
wegen. „Het zit in pekblende," zo rede
neert het echtpaar. En aan deze stof zal
Radium moeten worden onttrokken.
Maar waar krijgen ze zo gauw pekblen
de vandaan? Ze weten, dat in Bohemen
glas wordt gefabriceerd uit de begeerde
delfstof. Ze vragen of ze de afval, nadat
de Uranium voor de glasfabricatie eruit
is gehaald, mogen hebben. De Boheemse
glasproducenten stellen het afvalproduct
gratis beschikbaar. Alleen het vervoer
zal geld kosten. De Curies offeren tot op
de laatste cent al hun geld op voor het
transport tussen Bohemen en Parijs. In
een oude schuur, tegenover hun laborato
rium, worden karrevrachten van die ge
heimzinnige bruine poeder opgeslagen.
En uit acht ton pekblende onttrekken
de beide geleerden na bijna 4 jaren zwoe
gen één gram radium
Op een avond, als ze voor de zoveelste
maal weer terug gaan naar de schuur,
straalt een zacht schijnsel hun tegen
Het atoomgewicht van Radium wordt
vastgesteld 226. De geleerden geven
zich gewonnen
Pierre en Marie worden beroemd.
Ze staan voor de keuzePatent aanvra
gen op de fabricatie van Radium en rijk
worden ofgeheel in de geest van
de wetenschap, hun vinding gewoon
prijsgeven aan de wereld Ze kiezen
het laatste en blijven arm.
Radium wordt een toverwoord over de
gehele wereld. Het geheimzinnige ele
ment licht gevend warmte afge
vend inbrandend in de mensenhuid
Benoemingen en ereprijzen vallen de
„uitvinders" ervan ten deel.
10 december 1903. Madame Curie en
Henri Becquerel delen de nobelprijs voor
natuurwetenschappen.
Festiviteiten, diners, wetenschappelijke
samenkomstende Curies worden
overal uitgenodigd. Koningen en presi
denten maken kennis met het wereldbe
roemde echtpaar, datmaar matig in
genomen is met deze bekendheid
Want Pierre en Marie schuwen de publi
citeit. In hun vakanties proberen ze de
mensen te ontvluchten, eenzaamheid is
voor de twee geleerden geen kwelling
maar een zegenOp 19 april 1906
keert Marie terug van zo'n vakantie.
Haar man Pierre is reeds een paar da
gen eerder naar Parijs gegaan om wat
zaken te regelen
Marie komt later met haar twee
dochtertjes thuis, waar ze haar echt
genoot dood aantreft. Het wiel van een
zware sleperswagen heeft zijn hoofd ver
brijzeld
Marie kan de slag van dit verlies, op
een moment, dat 't leven haar toelacht,
maar moeilijk te boven komen. Toch zet
ze het werk van haar man voort. En met
succes. Het gelukt haar als eenling
Radium-metaal te maken
In 1911 ontvangt ze de nobelprijs voor
scheikunde. Zo doceert aan de Sorbonne.
Ze sticht en vervult hiermee de lief
ste wens van haar overleden man het
„Institut du Radium Pavilion Curie". In
de eerste wereldoorlog organiseert ze X-
straalposten voor de veldhospitalen in
Frankrijk.
Na de oorlog bezoekt ze Amerika, dat
reeds 50 gram Radium bezit. Ze weet er
één gram van los te krijgen voor haar
laboratorium. In 1925 legt ze de eerste
steen voor een Radium-instituut in War
schau, hoofdstad van een vrij Polen
En ze werkten werktRadium
is altijd in haar aanwezig. Ze ademt het
in, het brandt in haar huid, het veran
dert haar bloed
Ze verwaarloost elke veiligheidsmaat
regel tegenover haar geliefde, maar o zo
gevaarlijke uitvinding
Op 4 juli 1934 sterft Madame Curie
aan een onbekende ziekte De dokto
ren kunnen geen doodsoorzaak geven
Ze begrijpen er niets van maar be
ginnen later iets te vermoeden en
krijgen dan zekerheid
Marie Curie is vermoord door haar ei
gen ontdekking
(NADRUK VERBODEN)
j Eén van de nieuwe
sportvelden in Eist
f* wordt kaalgeschoren
door de Heide tnaat-
schapppij nog l jaar
*r:' wachten dan spelen
er de plaatselijke ver-
enigingen op.
In Eist en omgeving doen geruchten de ronde, dat dit jaar september
de nieuwe sportvelden bij de Engweg vrij gegeven worden voor de
verenigingen. Tijdens de vergadering van afgelopen woensdagavond
van de sportcommissie Rhenen, die wij voor u bij mochten wonen, bleek
echter niets minder waar te zijn. September 1965 is echter de streef
datum, maar de Heidemaatschappij heeft in principe toegezegd dat als
het mogelijk is, de velden in beperkte mate iets eerder bespeeld zouden
kunnen worden, zodat sportminnend Eist nog even moet wachten.
Overigens komt er voor hen werk aan de winkel, want nu de velden
helemaal klaar zijn, en de velden alleen nog maar hoeven „aan te ster
ken" wordt het tijd om met de accommodatie op de velden te beginnen.
Dit vormde samen met een dito plan voor het sportveld „Candia" de
grootste kluif voor de leden van de sportcommissie woensdag j.l.
ZELFWERKZAAMHEID
Eist: De heer Eimers uit Eist liet de
overige leden optimistische geluiden ho
ren uit Eist. De grootste belanghebbende
voor de velden daar, de v.v. Musketiers,
kan een redelijk aantal mensen leveren
om te helpen bij de bouw van kleedge
legenheden e.d. „Ook de v.v. Oranje-Wit
is bereid zoveel mogelijk te helpen," al
dus de heer Eimers.
RHENENOok in Rhenen zijn genoeg
vrijwilligers te recruteren die met de
bouw van de benodigde bouwwerken wil
assisteren, zodat ook hier met „weinig"
geld iets moois kan verschijnen.
Het woord is nu aan gemeentewerken.
Zij moet met plannen komen hoe of de
verschillende bouwwerken gaan worden.
Hiervoor gaan de leden van de Sport
commissie binnenkort eerst nog een reis
maken langs de verschillende sportac
commodaties in de omgeving. Verder is
men van plan om binnenkort bijeenkom-
INGEZONDEN
In de week van 611 juli is de collec
te voor de blinden onder het motto „De
Fakkels Bijeen". Huis aan huis zullen
onze collectanten weer een beroep op uw
milddadigheid doen. Wij hopen dat u hen
niet teleur zult stellen en dat heel Vee-
nendaal blijmoedig mee mag werken aan
een goede collecte voor onze blinde me
demensen.
Bij voorbaat onze hartelijke dank.
Het comité.
sten te beleggen, waar de mensen van
gemeentewerken samen met de vrijwilli
gers die willen helpen bij de bouw, van
gedachten kunnen wisselen, om zo sa
men de verschillende plannen op te stel
len.
Wie weet krijgen we nog eens een
wedstrijd: „Wie doet het beter Rhenen
of Eist".
LANDBOUWER AANGEREDEN
Woensdagmiddag werd de landbou
wer Van Ginkel van Ruwinkel te
Scherpenzeel, toen hij met zijn met
paard bespannen wagen aan de kant
van de Utrechtseweg stil stond, aange
reden door een auto, bestuurd door W.
K. uit Veenendaal. De bestuurder van
de auto bleek te diep in het glaasje te
hebben gekeken en werd, evenals het
paard, licht gewond. Beide voertuigen
moesten worden weggesleept.
ONWEL GEWORDEN
De 61-jarige Wilgenburg, wonende te
Renswoude, werd woensdagmorgen tij
dens een bezoek aan de weekmarkt
plotseling onwel en kwam zodanig met
zijn hoofd op de straatstenen terecht
dat de ontboden geneesheer overbren
ging naar het ziekenhuis noodzakelijk
achtte.
WEGENSCHOUW
Er wordt nog eens aan herinnerd
dat burgemeester en wethouders van
Amerongen op vrijdag 10 juli a.s. de
wegen gaan schouwen die onder beheer
of toezicht van de gemeente staan. Men
heeft dus nu nog de tijd te zorgen dat
b.v. overhangende takken en heggen
gesnoeid worden, zodat men een aan
schrijving voorkomt.
E.H.B.O. MET VAKANTIE
Het EHBO-bestuur te Amerongen
maakt bekend dat er vanaf heden geen
oefenavonden meer gehouden zullen
van het vakantietijdperk. Het ligt in
worden, in verband met het aanbreken
de bedoeling om in de maand septem
ber weer te gaan starten. Hierover zal
nog nader bericht volgen.
HUISVUIL MOEILIJKHEDEN
Het komt nogal eens voor dat bij
het ophalen van het huisvuil bladen
van tijdschriften, kranten e.d. de straat
op dwarrelen in plaats van in de wa
gen te belanden. Na overleg met de
huisvuilophaalexploitant blijkt nu dat
dit euvel gedeeltelijk is te wijten aan
de onvoldoende wijze waarop deze
zaken worden verpakt. Bij het optil
len valt de bundel volkomen uit el
kaar. Het touw is te dun, zit te los e.d.
Men wordt daarom verzocht er voor te
zorgen dat pakkesi, papieren zakken en
dergelijke zaken goed samengebonden,
bij de vuilnisemmer worden klaargezet.
NAAR HUIS
Twee inbrekers hebben een
bank in Dublin beroofd. Een
van hen drong via een keldergat
tot achter de loketten door en
gaf het geld uit de geldladen
door aan zjjn compagnon die
buiten stond. Toen de politie
hen te pakken kreeg kon ze
niets anders doen dan de twee
dieven naar hun huis terug
brengen. De ene was 5 en de
andere 6 jaar oud.
avqlfts
Araof
De heer D. Hakkenberg te Veenen
daal is, na met goed gevolg de ker
kelijke examens te hebben afgelegd,
toegelaten tot het ambt van predi
kant der Gereformeerde Gemeente
(synodaal). Hij heeft reeds een groot
aantal beroepen ontvangen.
De heer Hakkenberg was vroeger
bij het onderwijs; het laatst was hij
onderwijzer aa nde Veenendaalse
Joh. Calvijnschool.
Door de Geref. Gem. Synodaal
te Rhenen werd een beroep uitge
bracht op kand. D. J. Hakkenberg
uit Veenendaal.
procent van de psalmmelodieën
kennen.
Na honderd jaar kent ons volk
zijn psalmboek nog steeds niet ge
heel, aldus spreker.
Scherpe aanvallen deed de heer
Frenkel op voorgangers voor wie het
psalmboek, muzikaal gezien, een
achtergebleven gebied is. Voorgan
gers, die psalm 80 laten zingen op
de melodie van psalm 105, wegens
zogenaamde onzingbaarheid en die
psalm 146 laten vertolken op de
„welbekende" wijs of die in hun
kerkbode een peildooi voeren voor
de herziening van die slechte ouder
wetse wijzen.
Maar het zijn niet alleen voor
gangers, die volgens de voorzitter
van de Gereformeerde Organisten
vereniging op dit terein het kerk
volk danig misleiden, doch ook
kerkeraden, die een bepaalde bun
del gevuld met wat men noemt
„geestelijke liederen" hebben inge
voerd, zonder advies van classis of
synode of zelfs hun eigen organist.
Spreker bepleitte een plaats voor
de kerkmuziek en -zang bij de op
leiding van predikanten. Ook de
grote hervormers hadden een hoge
opvatting van de kerkmuziek. Aan
de theologische opleidingen van pre
dikanten worden steeds hogere eisen
gesteld. De heer Frenkel wees echter
op een zeer groot mankement in hun
kennis, n.l. op het terrein van de
kerkmuziek, kerkzang en de plaats
van een en ander in het liturgisch
geheel.
Tot slot voerde de G.O.V.-voor-
zitter een pleidooi voor samenwer
king van alle groepen met de gere
formeerde organistenvereniging om
te komen tot een juist inzicht in
alles wat er momenteel gaande is
op het liturgische erf.
Met ingang van a.s. zondag wordt
in het Herv. Bejaardencentrum „De
Engelenburg" iedere zondag een
kerkdienst voor de bewoners van
dit tehuis gehouden. Deze gods
dienstoefeningen dragen het karak
ter van normale kerkdiensten, maar
ze zullen iets korter van duur zijn
met het oog op de leeftijd van de
beziekers.
Ds. van Dieren wil over zijn con
flict met de Hervormde Kerk alleen
nog maar van man tot man spreken.
De zaak ds. van Dieren is nog
steeds niet van de baan. Ds. van Die
ren te Ede kwam voor het eerst in
het nieuws (en is er nog steeds niet
uit) omdat hij weigerde langer de
sacramenten doop en avondmaal
te bedienen, naar aanleiding van
het besluit van de Hervormde Sy
node de vrouw in het ambt toe te
laten.
Toen ds. van Dieren op grond
daarvan enkele maanden geleden
werd geschorst begon hij „wilde"
kerkdiensten te beleggen in een ga
rage aan de Schaapsweg te Ede.
Daarmee had hij in feite tevens
een eigen kerkgenootschap gesticht,
dat zich thans heeft gepresenteerd
als „Hervormde Evangelisatie".
Met ingang van 4 juli is ds. van
Dieren uit het ambt van predikant
der Nederlandse Hervormde Kerk
onzet.
J.l. zondagmorgen heeft de toen
nog geschorste predikant het een
en ander gezegd naar aanleiding van
dit laatste besluit in een dienst van
„zijn" gemeente. Ds. van Dieren wil
het conflict niet voor het forum van
het volk uitvechten en iemand die
meent dat hij een onrechtmatige
daad heeft gedaan kan hem altijd
thuis vinden voor een persoonlijk
gesprek.
Hij had de bewuste stappen uit
nood genomen, omdat volgens hem
het bedienen van de sacramenten
naar de inzettingen van Christus in
de Hervormde Kerk niet meer mo
gelijk was.
Tijdens de jaarvergadering van
de landelijke Gereformeerde
Organistenvereniging, die onlangs in
Veenendaal werd gehouden heeft de
voorzitter van deze organisatie, de
heer H. K. W. Frenkel scherpe kri
tiek geleverd op de wijze waarop
tegenwoordig met het kerklied en de
kerkmuziek ordt omgesprongen. De
heer Frenkel vreesde het ergste
voor de toekomst. Een vrees, die hij
meende te kunnen staven met de uit
slag van een enguête die niet zo
lang geleden op een middelbare
school is gehouden. Daaruit bleek,
dat de jonge mensen nog maar tien
De parochie van de Heilige Cunera te Rhenen is een uitgestrekte
parochie en omvat Rhenen, Achterberg, Kesteren, Ochten, Lienden, Op-
heusden en officieel nog Amerongen en Eist. De parochie telt thans 900
zielen, waarvan in Rhenen circa 800. Tot 1938 kerkte men in Wageningen
en later op diverse plaatsen in Rhenen, men had onder anderen een houten
noodkerk, die op een gegeven moment door brand werd verwoest. In 1958
kwam de Gedachteniskerk gereed en deze werd met Kestmis in gebruik
genomen. Deze kerk was door een steentjesaktie gebouwd als Nationale
Gedachteniskerk aan de Grebbe en tevens Parochiekerk. De huidige hoofd-
luchtmachtaalmoezenier Kolonel Monseigneur R. Verhoeven was de eerste
pastoor van de parochie, gevolgd door pastoor G. Geerdink Johannink.
Daarna kwam pastoor H. C. Vredendaal en vanaf 1961 is Drs. J. A. Wielens
pastoor van de Parochie van de Heilige Cunera.
De gedachteniskerk aan de Grebbe
fungeert eigenlijk niet en toch weer
wel als gedachteniskerk, daarover
verschilt men wel eens van opvat
ting. Een gedachtenismonument is
het ongetwijfeld, hoewel diverse
landelijke gebeurtenissen op de
Grebbeberg plaatsvinden op het
Grebbekerkhof. Als monument heeft
de kerk een belangrijke functie, zo
vertelde ons pastoor Wielens en
er komen oo kveel toeristen kijken in
de eerste plaats omdat het een ge
dachteniskerk is en in de tweede
plaats omdat het een mooie kerk is.
Deze kerk behoort tot de mooiste
moderne kerken die na de oorlog
zijn gebouwd. In zekere zin is het
nog een traditionele kerk door de
sfeer die er heerst. Als men er bin
nentreedt weet men meteen dat
men in een kerk is. Er worden te
genwoordig kerken gebouwd die
ook voor andere doeleinden worden
gebruikt en uiterst functioneel zijn.
Zo'n gebouw is pas kerk wanneer
er iets gebeurt, wanneer er een
dienst is. Dan is het pas een Gods
huis een bedehuis. Hier heerst de
uitgesproken sfeer die bij een kerk
behoort, men zit rond het altaar,
iedereen kan de dienst volgen, ieder
een is er dicht bij. Men weet hier
dat het iets is van de gehele ge
meenschap. Dit is een kerk die
functioneel is en toch aansluit bij
de traditie.
Over het algemeen is men in de
parochie zeer kerkelijk, er zijn wei
nig onkerkelijken onder de katholie
ken. Dit valt hier heel hard mee,
omdat er in Rhenen veel import
is. Er zijn katholieken uit alle stre
ken van het land hierheen gekomen.
Men komt vooral des zondags goed
naar de kerk. Vooral 's morgens om
8 uur is de deelname aan de Mis
en aan de Communie zeer goed, om
kwart voor tien is het wat minder.
Het is tegenwoordig zo, dat men
ook van de zijde van de kerk meer
dan vroeger rekening houdt met de
behoefte van de mensen, want het
is zo, dat de waardering voor de
mooie dingen ook kan verdwijnen
wanneer men te veel van het goede
krijgt.
Ik vind het belangrijk, aldus
pastoor Wielens dat men ook
wat de verhouding van de ker
ken onderling betreft verder
gaat kijken dan de neus lang
is en eens ziet hoe het bij an
deren is. De mensheid gaat
langzamerhand ontdekken dat
niemand de waarheid in pacht
heeft, maar dat overal waarheid
en geloof is. Men moet kennis
nemen van elkaar en dat is ook
plaatselijk het geval.
Als kerken staan we voor één doel,
we moeten naar buiten zien en el
kaar ontmoeten. Dit is ook belang
rijk voor alles wat er is aan on
kerkelijkheid. Als men ziet dat er
kerken zijn en dat er eensgezind
heid is, dan spreekt het veel ster
ker aan naar buiten.
In de Parochie zijn alle mogelijke
verenigingen, doch er is een gradua
tie in de activiteiten. Het R-K. Vrou
wengilde heeft een groot ledental en
een goed jaarprogramma. Op de
normale bijeenkomsten is altijd een
groot aantal mens enaanwezig. Ook
de vergaderingen van de R.K. mili
tairen het aantal is hier uiteraard
niet zo groot zijn altijd actueel
en goed bezet. Er is een jeugdgroep
die in een kelder onder de kerk de
beschikking over een mooie ruimte
heeft en 2 x per week bijeenkomt
in de vorm van een soort instuif met
een hobbyavond. Ook is er wel eens
een dansavondje. De jeugdavonden
worden meestal door een 40 a 50
belangstellenden bezocht. Bij ons
is het jeugdwerk meer ontspanning,
dus meer e enindirecte beïnvloe
ding dan een directe met een bij
bellezing. Misschien hebben wij, als
we het bekijken met het oog op
de reformatie een andere visie op
de natuurlijke waarden, de natuur
lijke realiteiten van het leven.
Prins Bernhardlaan 22
Tel. 3029 Veenendaal
ZJ<Campeertenten
LUCHTBEDDEN
en al uw andere kampeerbenodigheden
VERKOOP en VERHUUR
Uw vanouds bekende adres
Ochten Telef. 03444-282.
JULIANASTRAAT 66
Leeg te aanvaarden.
Te bevr. Dennelaan 69 bis of Panhuis 77,
Veenendaal.