De koning o d b n e d e r o s w e g e n Onweer A, Setter Set EDERVEEN SCHERPENZEEL Top in verhuren van auto's TWEEDE BLAD „DE VALLEI'' VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1964 Nr. 62 -L TE LANG hebben we u aan de grillige wisselin gen van moeder natuur blootgesteld, door U daar bij het Berghuis onder Amerongen eerst te laten vernikkelen van de kou en vervolgens te laten verzengen in de gloeiende stralen van de zon. Zo'n rare zomer is ongekend. Maar een mens mag ook wel eens wat rust hebben. Ondertus sen zult U de opschriften op de hardstenen platen van het herplaatste Waterlo-monument wel uit uw hoofd kunnen spellen. Intussen zijn we op nader onderzoek uitgeweest. In de regel zeul ik mijn gasten dan helemaal tot boven aan dat prachtige erosiedal. Maar deze keer sloegen wij ergens linksaf en kwamen precies achter het Berghuis in een soort sprookjesbos terecht. Daar staan grillige specimen van boomgroei die zó uit een sprookjesfilm van Walt Disney overgeplant konden zijn. Dat een mens nooit oud genoeg is om te leren en dat men om iets buitengewoons te ontdekken zó maar ergens' heen behoeft te lopen ondervonden wij op ondubbelzinnige wijze. Het landschap, met al zijn ruigheid zo'n erosiedal eigen, schijnt er zich bijzonder voor te lenen vreemde en bizarre ge wrochten aan te trekken. Er staat één zó grotesk gegroeide beuk dat U die eens moet gaan bekijken vóór iemand het zo nodig zal vinden er de bijl in te zetten. Zo'n natuurwon der diende eigenlijk bij de wet beschermd te worden. Over grillige wonderen der natuur bij 't Berghuis, kijvende bijenhouders en een legendarische „tunnel" Er zou eens bloed gevloeid hebben bij de „Roode Heg" maar etymologisch verklaart men dat anders. De oude Scherpenzeelse weg L.C I OP DE BLUVENDE SERVICE VRN uw HOORTOESTEL erkend lid Twist over het bijenzetten Paardekop en Rode Heg Het Hoge Huis in Eist Tunnel Liefst niet aan jongelui Risico doet langer niet nylons /^sSb IN DE NIEUWE ROSELLA KLEUREN Fa. L. HEY Toekomst H00FDSTR.54 TEL3184 NflflST DE APOTHEEK VEENENDADL Stel u voor: een reusachtige, breed- uitgestoelde beukenstronk met takken als stammen zo dik. Dat geval is zéker een paar honderd jaar oud. Na gekapt te zijn heeft men bepaald de stomp te laten zitten en er ontstond een stoel „hakhout". Anders kan ik het niet om schrijven. Gevolg was een bizar groei sel dat haar weerga niet heeft. Het óller, aller wonderlijkste is de dunnere tak die in zo'n boomstam dikke tak a.h.w. geënt zit, en vanaf het begin- DE OPSLAG BIJ ELST Een buitengewoon mooi plekje aan de Ryn, met een weg er naar toe die zo oud is als het do.rp zelf en die aan de andere kant aansluit op een aan tal boswegen, die op hun beurt allemaal in de richting gaan van die éne, oeroude bos weg óver de berg, de onvolprezen mooie Ou de Scherpenzeelseweg. Over dit alles viel de stilte. Wie die weet te zoeken en te vinden is een gelukkig mens. Dikwijls hoor je de verzuchting slaken dat alles boorde vol men sen zit. Dan kent men die prachtige omge ving van Eist maar heel slecht. Wie daar rust zoekt vindt deze op haast een steen worp van de drukke verkeersader door het dorp. Foto M. W. Struycken - Eist. punt een Siamese-tweelingstak gaat vormen om vervolgens met een aller merkwaardigste overgang één stam te vormen. Wat kan de natuur toch bizar en speels tegelijk zijn. Vreemd, héél vreemd. Zou de één of andere kunste naar zoiets „moeizaam" hebben uitge dacht, hij had er beslist de titel „boom copulatie" aan gegeven. Gaat dat zien, burgers en buitenlui, u zult er met ver wondering naar staan te kijken! Van hier naar ginder is niet zo ver. Dat „ginder" is het hoogste punt (63 meter) in de omgeving. Er heeft iemand eens een eik geplant. Die staat daar nu maar eenzaam te koekeloeren. Wij zou den een bosfeetje moeten worden om op het uiterste takje een ruim uitzicht te hebben. Waarmede ik dan maar zeg gen wil dat het bos rond ons zó hoog geworden is dat wij hiér zelfs alle uit zicht moeten missen. Dan maar weer wandelen in de koel te van de bossen. Waar je heen gaat is van minder belang; 't is hier overal „prachtig mooi", om 't maar eens op z'n Veens te zeggen, en ergens kom je wel op de Oude Scherpenzeelse weg uit. Of op de oude Cunera-bedevaartweg met dat mooie fietspad tussen Pratten- burg en Amerongen. Waar beide oer oude wegen elkaar kruisen wil ik u hebben. En dan mag u links of rechts kijken, het is dé koning onder de boswegen, die Oude Scherpenzeelse weg, waar in het verleden de karmannen met hun huifkarren de goederen uit de Gelderse Vallei naar de Opslag bij de Rijn in het lieve dorpje Eist brachten. In de richting Eist heb je aan de linkerkant het Galgenveld met de Gal- genberg. Als de Vrijheer van Ameron gen iemand veroordeeld had tot de strop, dan werd die uit het dorp via volgde ook het geschut. In één dag waren ter weerszijde van de huidige Boeren- laan lage „wallen" gelegd; ze liggen er nog! Bij de Fluit is maar een nauwe doorgang. Daarom heette op oude kaarten die Boerenlaan ook wel Franselaan. Wat mij evenwel als „Rode Heg" werd aange wezen bleek niet juist te zijn. Dat is op mijn Veldnamenkaart van Amerongen het bos bij de zgn. Fluitwal, dus boven het Kleine Bladbos. In dat laatste ligt nog een merkwaardig perceel grond. Het Let de nóg bestaande Schelmenweg ge voerd. Dit is een zijweg en het spookte er vroeger hevig Nu moeten wij over het hobbelige pad met de brede heidestroken. Die weg heeft een wat eigenaardige naam. Ze heet dè Bijenstal tot waar de Franse- weg begint. Iedere inwoner van Ame rongen of Eist kan u de Boerenlaan wijzen. Dat is een prachtige laan met twee rijen beuken ter weerszijde. Pre cies op de plaats waar de Boerenlaan afbuigt ligt dan het object waaraan die Bijenstal de naam ontleent: de Ou de Bijenschans. Er is over dat recht van bijenzetten in het verleden heel wat te doen ge weest. De bewoners van het Amerongse gedeelte van Eist betwistten die van de Rhenense zijde dat recht van bijen volken zetten. Maar de Vrijheer van Amerongen hakte de knoop door: geen trammelant over een vrije plek. Nu hadden die van de Amerongse kant een slagboom, over de weg geslagen en eis ten „tol" van diegeen die er met een wagen vol bijenkorven passeren wilde. Dat mocht niet meer van hun heer Adriaan Godard van Reede! Dicht bij deze plek ligt nóg een bij zonder geval. Ergens daar in het bos met dichte hakhoutbegroeiing liggen vier heuveltjes: één grote en er omheen drie lagere, 'k Heb ze wel eens bezocht, maar er is niets meer mee aan te vangen. Eigenlijk is er vandalisme gepleegd tót en met. De wortels van het hak hout en van de daar tussen aange plante sparren hebben namelijk alles wat aan aardewerk en graf- giften in deze tumuli nog aanwezig was kapot gegroeid. Niet ver er vandaan vond de schrij ver een schitterende, geslepen bijl van een harde zwarte steensoort. En zelfs een paar héél mooie pijlspitsen van vuursteen. Ja, en nog een weefsteen! Die zijn bepaald afkomstig van nóg zulk een tumulus, zoals zulk een graf heuvel deftig heet. Met dat al: wat een rijke plek is dat daar. Hiér heb je de Germaanse tijd, de Middeleeuwen, en óók de Franse tijd gebroederlijk met hun eigen mo numenten bijeen liggen! Dat bijenhou- den is al zo oud als de mensheid. In een 16e eeuwse oorkonde staat deze plek reeds genoemd als „die bieen- camp". Op een kaart uit 1678 nog als Bijenschants! Vermoedelijk heeft hiér tussen Eist en Amerongen die beruchte veldslag tussen de Staatse en Spaanse troepen plaatsgehad Maar wat zéker is, dat is dat hier in 1672 een onderkomen voor paarden ingericht was. Dat moet ook de oorzaak geweest zijn dat de inwoners van Eist en Amerongen in allerijl gevlucht zijn. Toch duurde de bezetting maar één en kele dag, want toen het leger van de Zonnekoning de Amerongse dijk op ging heet „de vinkenbaan". Daar werden in vroegere jaren de slagnetten opgesteld, stonden de kooitjes met „lokvinken" en was er dus het domein van de vogelaar gevestigd. Dan is daar nog een perceel grond wat een uitzonderlijke naam draagt: de paar dekop. Er wordt óók al weer gefluisterd dat er iets met oorlog of zo mee van doen geweest is. Maar dat is het niet Dat stuk grond ontving de naam aan de vorm die het had. Van een paardekop dus. Nou ja, een paradehoofd dan In ons land heb je tientallen percelen die deze naam dragen en altijd gaat het in zulke gevallen om de vorm! Goeie mensen, wat is er al gefantazeerd over de naam Rode Heg. Maar die treft men ook elders aan. Daar zou eens bloed gevloeid hebben! Veel bloed; de grond zou er van rood gekleurd geweest zijn maar dat betwijfel ik sterk. In de meeste gevallen betekent dat „rode" in dit soort veldnamen slechts „gerooide heg", een plek dus waar bomen gerooid zijn en waar op de kaalslag bouwland aange legd werd. Dat klopt, daar wel. Of ik, wij, ons niet bezwaard moeten voelen de omgeving van haar glorie te ontdoen? Weineen! 't Is toch stukken beter dat wij de waarheid weten. En je geniet er geen stuk minder door van de natuur. Het dorp Eist was tot voor een paar jaar een zeldzaam werkstuk van 17e eeuwse bouwkunst rijk. Iedere rechtgeaarde Elstenaar en ei zijn er velen weet direct wat ik be doel: het Hoge Huis. Helaas viel het onder slopershanden en dat betekende voor het dorp en lelijke verarming. En dat in een tijd waarin rijke mensen zulke huizen voor kapitalen kopen, ze laten het op knappen en er een prinsheerlijk leventje gaan leiden. Neen, die sloperij van dat juweel van landelijke rust vindt de schrij ver persoonlijk maar een boos bedrijf. En wordt om deze woorden nu niet meteen spinnijdig. Niemand die het beter met onze schone omgeving meent dan ondergetekende. Heus, het landschap be staat uit louter bomen en romantische laantjes. Ook de monumenten van cul tuur en kunst horen er in thuis. Ons landschap is een vermenging van natuur en cultuur. Het is door de mens gemaakt. En men praat dan liever niet van onconfortabel. Deftige mensen kruipen tegenwoordig DE OUDE SCHERPENZEELSEWEG „Een ruig bosgezicht moet je ruig behandelen," zegt onze schrijver, tekenaar, veldbioloog enz. Deze tekening maakte hij met een forse penseel en een potje oost-indische inkt. Ee.rst durfde hy niet zo best, maar op den duur merkte hy toch dat het op deze wyze ook kon. Hy heeft getracht in deze tekening het ene moment vast te leggen waarop hy het zag. Hy vertelde ons: „Je zou op dat mo ment een foto kunnen nemen. Het is dus een impressie van een moment." knus onder een ouderwetse schouw, die ze uit een boerderij hebben laten over brengen naar een door hen gekocht ver vallen boerderijtje, steken op de plaat van een echte potkachel gezellig de benen bij elkaar en ontvangen hun licht uit een versmade ouderwetse petroleumlamp. Nu gaan plotseling jonge boerendochters uit Zuid-Holland naar de steden en kopen al die spullen die voor een krats van de hand gedaan werden tegen kapitale prij zen terug om er weer het eigene mee te scheppen. Iets zeldzaams en moois moest men liever nooit wegdoen. Even nemen wij U nog mee naar de Opslag te Eist. Wat een prachtig plekje is dat! 't Ligt daar al eeuwen te dromen aan de Rijn. Een mooi oud huis achter oude, geschoren linden. Die naam ontleen de deze plek aan het feit dat daar héél, héél vroeger de goederen opgeslagen wer den die met het „pottenschip" uit Keulen of met de houtvlotters uit het Rijnland Dreigend drijft de zwarte lucht door de vreemde stilte aan, tvaar de bomen roerloos zwijgend op de storm te wachten staan, die zijn gesel plots'ling uit zal zwaaien in een wild, onstuimig, gierend waaien. Heftig schuddend tak en twijgen schiet hij uit in wilde vaart, en zijn stoot gaat met een felle blauwe bliksemstraal gepaard. Krakend knalt de donder los, razend breken alle krachten met een tomeloos geweld uit de koop'ren zwavel wolken, wijl de felle bliksem dolken priemen over weid'en veld. Met een kletterend geklater stromen stralen hemelwater op de droge aard neer. Alle elementen woeden! Als een geselende roede is dit ontzagwekkend weer. Na een tijd van spannend wachten, zwijgend bij elkaar geschaard, neemt 't geweld van woeste krachten langzaam af, en dankbaar vaart er een zucht van stil ontspannen over mens en dier en aard! Waar de bui straks werd geboren is de hemel opgeklaard. D'een na d'ander treedt naar buiten, omgeven nog door stil ontzag. De ozongeur die drijft alomme is zuiver als de eerste dag! A. H. HET VOORMALIGE HOGE HUIS IN ELST De heer de Kleuver vertelde ons dat hij het heel erg jammer vond dat het Ho ge Huis in Eist gesloopt was. „Elk rechtgeaarde stad zou er trots op zyn een dergelyk huis binnen de grenzen te hebben, als het gerestaureerd was zou het zeker de moeite waard geweest zijn, maar ja het is afgebroken en daar doen we niets meer aan," aldus onze schryver. De foto werd gemaakt door M. W. Struy- ken uit Eist. POSTDUIVENNIEUWS De E.V.P.V. De Luchtreiziger nam af gelopen week deel aan de wedvlucht Tergnier Frankrijk. De duiven werden losgelaten om 6.45 uur. Aankomst der eerste duif 11.48.13 uur en behaalde een snelheid van 1019.4 meter per minuut. Het was K. v. d. Heuvel die de eerste prijs haalde en ook de 2e prijs wist te winnen. De verdere uitslag is: K. v. d. Heu vel 1, 2, 41, 45; R. Sukkel 3, 16, 17; J. v. d. Sluis 4, 34; C. Heikamp 5, 32; A. Slotboom 6; W. J. v. Dam 7, 19, 28, 40, 47; H. de Vos 8, 9, 10; H. v. Kooten 12, 14, 18; H. Drost 11, 46; B. H. C. Schuurman 13, 25; G. Fasse 15, 36, 37, 38, 44; O. Neheman 20, 26; A. v. d. Bo- venkamp 21, 31, 35; A. v. Barneveld 22, 23; H. Zwijnen 27; G. J. Bovenschen 29; J. W. Kerseboom 30; Jac. Keiman 39, 42; D. v. d. Pest 43; H. v. Ravenswaaij 49. De inkorving voor het Bondsconcours St. Denis is niet op donderdag a.s. maar vrijdag a.s. van 7 tot 8 uur. Inschrijf lijsten bij het secretariaat: Dr. Kuyper- straat 22, Veenendaal. meekwamen. Dan maakten de kooplui hun roeiboten los en brachten de waren aan de wal. Dat was nog eens goedkoop ver voer! En nu begrijpen wij ook waarom die Oude Scherpenzeelseweg zo zorgvuldig om alle verhogingen van het heuvelland heen kronkelt. Die mooie grijsblauwe Keulse potten, inmaakpotten en de nu zo gewilde „watermannetjes" waren immers niet bestand tegen hotsen en botsen! Van het verhaal dat bij de Opslag een tunnel onder de Rijn door ging naar de Gelderse zijde, geloof daar nu maar niets van. Die van Gelre zouden overigens de Stichtsen hebben zien aankomen. Niet voor niets lag daar in de uiterwaarden bij Ingen het machtige kasteel Geldersweerd! Neen, die tunnel is een sprookje. Dat kon den ze niet eens voor elkaar boksen Adriaan P. de Kleuver P.V. „DE ZATERDAGVLIEGERS" Op 18 juli 1964 werd met 53 duiven deelgenomen aan een wedvlucht vanaf Orleans. De duiven werden losgelaten om 5.30 uur en de eerst aankomende duif meldde zich reeds om 13.26 uur bij de heer J. D. Heikamp, wat een snel heid betekent van 1103.48 meter per minuut. De uitslag gaf het volgende beeld: J. D. Heikamp 1, 2, 6; C. J. Stuivenberg 3, 7; W. Davelaar 4; Gebr. Gijsbertsen 5. 9; J. v. Ojik 8; Fl. Wurtman 10; C. W. de Koning 11. NOG GEEN AANNEMER VOOR BOUW 21 WONINGEN Het ziet er naar uit dat de bouw van de 21 woningwetwoningen uit het bouwvolu me 1963 nog wel enkele maanden op zich zal laten wachten. Van gemeentewege zoekt men contakten met aannemers, die de werkzaamheden op zich willen nemen. Besprekingen met een bouwfirma uit Vee nendaal waren reeds in een vergevorderd stadium, maar de bouwprijs blijkt voor de bleek een verschil van 12 tot 14 mille op de algehele bouwprijs te bestaan. De aan nemer verklaarde het werk voor de ge noemde prijs niet te kunnen uitvoeren, zodat een en ander weer teruggespeeld werd naar het betrokken Departement van Bouwnijverheid. Intussen wachten de Ederveense woningzoekenden maar weer rustig af. betrokken firma niet lonend te zijn. Er OPENING SPEELTUIN Zaterdagmiddag was er feest in de Nieuwstraat in Scherpenzeel ter ere van de opening van de speeltuin. Wel zal er nog veel aan moeten gebeuren, maar de afrastering is geplaatst en de weg er naar toe is afgezet. Zaterdag heerste er een gezellige drukte met de kinderspelen. De jeugd beneden de 14 jaar kregen verschillende versnaperin gen en konden nog een aantal aardige prijzen winnen. Elk deelnemend kind kreeg een prijs. Burgemeester C. P. Hoijtema van Konijnenburg gaf door zijn aanwezig heid blijk van zijn belangstelling en de voorzitter van de buurtvereniging, de heer I. Stuivenberg begroette hem en leidde hem rond om meteen hem van de opzet hiervan op de hoogte te bren gen. De eerste burger van Scherpenzeel toonde voor alles zeer grote belangstel ling. De buurtvereniging de Nieuw straat hoopt met medewerking van de gemeente er een zeer geschikte speel tuin van te maken. Na de kinderspelen ging het naar de boerderij het Vliet, waar werd touw getrokken over de Lunterse beek en de verliezers met een nat pak naar huis gingen. Na acht uur 's avonds was er feest op het terrein voor de ouderen. De bedoeling was een dansje te maken en andere gezellige spelletjes. De regen was echter een paar maal spelbreker, zodat de belangstelling spoedig terug liep. Er bleef echter de gehele avond een gezellige stemming heersen. De autoverhuurbedrijven moeten op het ogenblik de top van het jaar verwerken. Vele mensen huren in deze tijd van het jaar een wagentje om er al dan niet met vrouw en kinderen op uit te trekken, een dagje of een paar weken, naar het buitenland of lekker dicht bij huis. Dat huren van wagens voor een langere tijd geeft de verhuurders enkele problemen, want voor de mensen die zo maar een dagje uit willen zijn er dan geen wagens meer voorhanden. Daarom houden de meeste verhuurders voor deze mensen een auto thuis, zodat ze hen niet hoeven teleur te stellen. De grote trek van de huurwagens gaat op het ogenblik, volgens de meeste verhuurders, naar het buitenland, wat voor hen extra kosten en ad ministratie met zich meebrengt, Dat verhuren van auto's is op zich zelf een eigenaardig en riskant beroep. Hele mooie wagens, de trots van de verhuurders, worden maar zo aan wild vreemden meegegeven. Dat „maar zo" is nog wel te bezien, want de meeste verhuurders ktyken bijvoorbaat eerst eens goed wat voor vlees ze in dit geval niet in de kuip, maar in de wagen krygen. Zo zijn er bijvoorbeeld verhuurbe drijven die in het weekeinde geen wagens aan al te jonge mensen mee geven. Ook zijn er verhuurders die de huurder in spé eerst in de wagen ach ter het stuur zetten en er een ritje mee in de buurt gaan maken. Dan blijkt al gauw dat de wagen in goede of ver keerde handen is. Daarnaast staat echter dat de meeste verhuurbedrijven ook een rijschool be heren, zodat verschillende huurders daar opgeleid zijn voor het rijbewijs, waardoor de eigenaar van de huurauto bij voorbaat weet wat voor een rijder er met zijn wagen op uittrekt. Aan dat verhuren van auto's zijn ook heel wat risico's verbonden, want het is altijd nog maar de vraag of de wa gen weer zonder schade in de garage terugkomt. Daarom zijn de verzeke ringskosten enorm hoog. Een verhuurder vertelde ons dat hij voor een busje per jaar 1500 gulden verzekeringspremie moet betalen. Daarnaast komt ook nog dat vele huurders onkundig en onvoorzichtig met de gehuurde wagens omgaan, waardoor nog wel eens mankementen aan de wagens ontstaan. In vele geval- de sportieve ontspanning vour iedereen 3 midget-golfpark GREBBEBERG-rhenen naait Ouwahandi Di«r«npark midget-golfbaan ede-centrum t«g*nov«r het station naast het zwembad aan de Bennekomseweg 15 dagelijks geopend van 10-22 uur len draait dan de verhuurder voor de onkosten op. Een verhuurder vertelde ons dat het naast een riskant ook een spannend beroep is, want als een wagen later dan het afgesproken uur thuiskomt, stijgt de spanning ten top. Gelukkig vertelde hij erbij dat hij niet allereerst over de wagen maar over de mensen inzat, wat toch een menslieyend gebaar is. Hoofdstraat 45, Telefoon 2165 Frans Halslaan 26 Telefoon 3044 Wordt de wagen in de prak gereden, wat blijkens de krantenberichten en politieberichten nog wel eens voorkomt dan rijzen er weer grote moeilijkheden, want het kan zijn dat de wagen die nu „total loss" is de volgende dag ver huurd is. Wat dan? De mensen willen weg, maar er is geen wagen. Vele ver huurders kopen dan als de reparatie te lang gaat duren maar een nieuwe wagen zodat men de klant weer tgn dienste kan zijn. Het is een bekend feit dat vele men sen die vroeger op de fiets reden, nu een eigen wagentje bezitten, wat met zich meebrengt dat ze uiteraard geen wagen meer gaan huren. De verhuur ders hebben dan ook naar hun zeggen veel „last" van de goedkope tweede hands wagens en de beroemde kneus jes, zodat het huren van auto's ener zijds afneemt. Anderzijds komen er, in het bijzonder zakenmensen, steeds meer mensen ach ter dat het huren van wagens in ver houding goedkoper is dan het hebben van een eigen wagen. In de eerste plaats wordt alleen betaald, wanneer de wagen ook werkelijk rijdt en even tuele slijtage kosten komen op rekening van de verhuurder. Verder rijdt men op deze manier ook altijd in goede en vrij nieuwe wagens, want een huurauto wordt gemiddeld na twee jaar vervangen door een nieuwe. Op deze wijze rijden er huurauto's die nooit bij de eigenaar terug komen, om dat hij steeds bij dezelfde huurder blijft. Vooral in Amerika heeft deze manier van autohuren een grote vlucht genomen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 3