325 JAAR
HERVORMDE KERK TE RENSWOUDE
Geanimeerde vergadering van
„Philadelphia" in Rhenen
Al veel belangstelling voor concert van
Ritmeesterkoor
Grote belangstelling voor keuring
fjordenpaarden
S. LAANSMA
Met het beschrijven van de
historie van de kerk en het
weergeven van het interieur
van het kerkgebouw is het
laatste woord over de Ned.
Herv. Kerk te Renswoude
beslist nog niet gezegd. Naast
het gebouw bezit deze ge
meente diverse goederen.
Onroerende wel te verstaan.
En over deze bezittingen gaat
het in dit artikel.
HET HOFSTEEDJE
ONDER LUNTEREN
Het diakonie-huis te
Renswoude
Een legaat
Het huisje ten oosten van
het oude kerkhof
Het Lauta van
Aysma-fonds
GESLAAGDE
ORGELBESPELING
EDERVEEN
J. J. DONDORP SPRAK
Nieuwe taak voor diaconiën
Voorlopig bestuur
Aanvoer iets geringer
X
Hockeyclub „De Salamanders"
was actief
Bevroren vlees brengt
uitkomst
De in 1940 brandende molen van Rens-
woude, waaraan de Molenstraat haar
naam dankt.
Uit een stuk gedateerd 18 maart 1700
blijkt op welke manier de diakonie van
de kerk aan haar deel van deze hof
stede gekomen is.
„Helmert Jacobsz. en Beertje Hen-
drikx echtelieden, Thijs Willemsz. en
Geurtje Gijsberts echtelieden, hebben
in een eeuwig on wederroepelij ke erf-
koop verkocht voor 160 carolus gulden
aan en ten behoeve van de diaconie
van de hoge vrije Heerlijkheid van
Renswoude ieder een twaalfde part van
zekere hofstede, land, enz. gelegen on
der Ede; begrensd ten oosten Bruijn-
horst, ten zuiden Evert Bruijnisz. ten
noorden en westen de weduwe van Jan
Willems, als vrij allodiaal erf en goed
met generlei lasten bezwaard."
Het stuk werd ondertekend door bo
vengenoemde verkopers, enkele getui
gen en Ds. Henr. van Culemborch, pre
dikant ten Renswoude.
Hoe lang deze hoeve in diakonaal be
zit gebleven is werd niet gevonden in
het oud archief der kerk.
Dat Frederik Adriaan, baron van
Rhede, vrijheer van Renswoude en Em-
mikhuizen, een warm hart aan de Herv.
Kerk toe heeft gedragen, blijkt uit het
feit, dat hij in 1736 een stuk grond aan
de diakonie heeft geschonken. Dit stuk
was ongeveer 100 roeden of „een hond"
groot en was gelegen op de hoek van
de Scherpenzeelse en Barneveltse weg,
tegenover de Renswoudse Korenmolen,
zoals in de acte van 28 juni 1736 ver
meld staat.
Op deze grond was toen reeds het z.g.
diakoniehuis gebouwd en nog thans is
dit gedeelte bekend onder de naam
„Kromme Hoek".
Bij elkaar werden in de loop der ja
ren aan de Kromme Hoek ten behoeve
van de diakonie negen woningen ge
bouwd, welke het begin vormden van
de tegenwoordige Molenstraat. De naam
van de straat ligt voor de hand, aan
gezien de diakoniehuisjes, die begin
dezer eeuw afgebroken werden, tegen
over de omstreeks 1940 afgebrande Ko
renmolen stonden. Op de plaats van de
korenmolen staat thans de meelfabriek.
Maria Duijst van Voorhout, Baron
nesse Douarière van Rheede, vrouwe
van Renswoude bepaalde in haar tes
tament van 10 maart 1749, dat de dia
konie van de Herv. Kerk te Renswou
de aan obligaties de som van f 2000,
zou krijgen.
Deze adellijke weduwe van de in 1738
overleden baron Frederik Adriaan,
stierf in 1754. Ongeveer een jaar na
haar dood werden de obligaties aan de
diakonie overhandigd op 5 mei 1755.
Op 10 februari 1814 verkocht Wille-
mijntje Ceelen, weduwe van Hendrick
Rozant, een huis, hof en erf te Rens
woude, bekend onder nummer 9, voor
f 190,aan de diakonie van de Kerk.
Het huis werd ten oosten begrensd
door het oude kerkhof, ten westen door
het Kerksteegje, ten zuiden door Hui-
bert Tijssen van Drosselaar en ten noor
den door de weduwe van Gerrit Ver
meer.
Voor de verkoop werd onderhandeld
met Jan van der Woerd, schoenmaker
te Renswoude, als gevolmachtigde van
President, Ouderlingen en Diakenen
van het Armenbestuur te Renswoude.
Het huis, bestaande uit drie wonin
gen, was bezwaard met een jaarlijkse
erfpacht ten behoeve van „de Hoogwel-
geborene Heer Joost Gerard Godart
Taets van Amerongen, rentenier te
Renswoude."
Bij de verkoop waren als getuigen
aanwezig Huibert Tijssen van Drosse-
I laar en Jacobus de Liefde, onderwijzer
I te Renswoude.
In 1864 werden de eigendommen en
fondsen van de Herv. Kerk te Rens
woude nog eens vermeld:
I. Een huis en erf staande bij de kerk
te Renswoude getekend no. 9 en be
staande uit drie woningen.
II. Een huis en erf staande in de
Kromme Hoek no. 31 en bestaande
uit drie woningen.
III. Een huis en erf staande in de
Kromme Hoek no. 33 en bestaande
uit zes woningen.
IV. Enkele aandelen.
Het Hofsteedje bij Lunteren is dan
kennelijk weer verkocht.
Het is merkwaardig in het kerkelijk
archief van Renswoude een puur Friese
geslachtsnaam tegen te komen en dan
nog wel een dubbele.
Toch heeft de Herv. diakonie aan
deze familie haar meest belangrijke
bezit te danken, een bezit dat voor
namelijk bestaat uit gronden gelegen
in Brabant.
Doch eerst een stukje historie om
één en ander te verduidelijken.
Omstreeks 1820 vestigde een land
bouwer uit Friesland zich te Renswou
de. Deze landbouwer heette Hessel
Lauta van Aysma en was gehuwd met
een zekere Jacoba Meertense. Uit hun
huwelijk werden drie kinderen ge
boren, waarvan één te Renswoude. Op
27 mei 1822 werd in de Herv. Kerk al
daar gedoopt Anna Magdalena Corne
lia, dochter van Hessel Lauta van Ays
ma en Jacoba Jansen Van Hessel zal
verder weinig bekend zijn geworden.
Het enige wat nog van hem te vermel
den valt is, dat hij een boerderij aan de
Monnikeweg bewoonde en op 6 dec.
1828 aldaar is overleden. Dan zwijgt
de historie over dit gezin.
Blijkbaar zijn de beide dochters naar
Breda getogen, aanvankelijk met hun
broer. De laatste, Jacob Lauta van Ays
ma, was in 1856 's Rijksontvanger te 's-
Graveland.
Twee jaar daarvoor, om precies te
zijn op 31 juli 1854, stierf te Breda
Jonkheer Adriaan Hendrik Lauta Ays
ma, broer van de in 1828 te Renswoude
gestorven Hessel. Kennelijk had Adri
aan Hendrik geen kinderen, want in
1856 bleek, dat zijn bezittingen ver
deeld werden onder de drie kinderen
van zijn overleden broer Hessel. Alle
drie kregen in contanten of in grond
de som van f 19.675,(acte van deling
de dato 7 jan. 1856).
Voor de volledigheid moet nog ver
meld worden een derde broer van
bovengenoemde Hessel (overl. 1828) en
Adriaan (overl. 1854), namelijk Jacob
Lauta van Aysma.
Jacob Lauta van Aysma was al in
1792 rentmeester der Domeinen te Hoge
Zwaluwe. Hij bezat daar een flinke
buitenplaats en land in de Zonzeelse
polder. Van hem zijn evenmin kinderen
bekend, zodat na zijn overlijden te
Hoge Zwaluwe in 1830 de goederen die
hij naliet voor de naaste bloedverwan
ten bestemd werden. Deze goederen
waren de stukken grond, die via de
drie kinderen van Hessel aan de diako
nie van Renswoude zouden komen.
Tenslotte werd bepaald, dat alle be
zittingen, na het overlijden van Anna
Magdalena Cornelia Lauta van Aysma,
te weten de gronden liggende in de ge
meenten Zwaluwe, Terheijden, Zeven
bergen, Made en Strijen en enkele pol
ders (alle gelegen in Noord-Brabant),
aan de Herv. diakonie van Renswoude
zullen komen.
Jonkvrouw A. M. C. Lauta van Ays
ma stierf te Utrecht op 6 sept. 1898.
Sinds die tijd heeft de diakonie van
de Herv. Kerk te Renswoude de gron
den in Noord-Brabant onder haar be
heer.
Tenslotte zij nog vermeld, dat deze,
in 1898 uitgestorven, tak van het Friese
geslacht Lauta van Aysma in 1825 in
de adelstand werd verheven.
De eerste orgelbespeling van dit sei
zoen kan zeer zeker een succes wor
den genoemd. Zaterdagavond j.l. zorg
den twee gebroeders Zwart voor een
aantrekkelijk programma.
Het programma van de eerste orga
nist Dirk Jansz. Zwart was aanmerke
lijk gewijzigd. Het luidde als volgt:
1. a. Fantasie Ps. 24 van J. Zwart met
samenzang van vers 1 en 5; b. Trio
„God in den hoog alleen zij eer", Dirk
Jansz. Zwart; 2 uit sonate I van A.
Guillemant a. Pastorale en b. Finale;
3. Variaties en finale over een oud Ne
derlands lied van Jacob Bijster; 4. In
leiding, variaties en fuga over Ps. 105
van Dirk Jansz. Zwart met samenzang
van vers 1.
Het programma van Jaap Zwart
bleef ongewijzigd. Beide organisten de
den de naam Zwart eer aan en kwali
tatief was er niet veel verschil te be
speuren.
Waarschijnlijk zullen volgend jaar ju
ni, omstreeks de Jan Zwart herdenking
alle vier de broeders Zwart gezamenlijk
een herdenkingsconcert in Veenendaal
verzorgen.
De eerst volgende orgelbespeling
wordt op 31 oktober a.s. gehouden
(Hervormingsdag) door Rutger van
Mazijk.
DRIE PRIJZEN VOOR WANDELCLUB
P.B.S.V.
De wandesportvereniging van de
Prinses Beatrixschool heeft zaterdag
deelgenomen aan de 8ste Wolmars. Men
was met vijf groepen aanwezig, waar
van drie een prijs behaalden. Een wel
zeer mooi resultaat. Er werd een eerste
en derde prijs behaald met het wande
len en een extra prijs voor de grootste
schoolwandelclub.
VROUW VIEL VAN FIETS:
HERSENSCHUDDING
Zondagmiddag fietste de 50-jarige
mevr. V. uit Renswoude op de Brink-
landerweg te Ederveen. Plotseling
kreeg zij een loslopende hond voor haar
wiel, zodat de vrouw kwam te vallen.
Met een hersenschudding en verschil-
lende kneuzingen werd zij naar het
Streekziekenhuis in Bennekom ver-
I voerd.
Donderdagavond j.l. heeft in het jeugdgebouw „Antenne" de oprichtingsverga
dering van de afdeling Rhenen van Philadelphia plaats gevonden. De vergade
ring, die geopend werd door de heer W. Bulsink, voorzitter van de afdeling Vee
nendaal, waartoe de inwoners van Rhenen tot nu toe behoorden, droeg een zeer
intiem karakter. De heer Bulsink las Ps. 146, waar die God geprezen wordt, die
een helper is van de behoeftige, de mens, die in nood verkeert. De spreker was
blij, dat nu ook in Rhenen een afdeling komt, waardoor de zorg voor de gehan
dicapten ook hier meer gestalte zal krijgen.
Nu het winterseizoen met rasse schreden nadert beginnen alle ver
enigingen, zang- en muziekkoren met hun activiteiten. Het 60 leden
tellende Ritmeester Mannenkoor zal op donderdag 1 oktober a.s. een
groot zangconcert geven in de Petrakerk aan de Kerkewijk.
Voorzitter van het hoofdbestuur van
Philadelphia, de heer J. J. Dondorp,
die bekendheid verkreeg door gesprek
ken over de geestelijk gestoorde mens
voor radio en T.V., gaf voorlichting
over de problematiek van de gestoorde
mens.
Hij achtte zich gelult^ig niet alleen
ouders, maar ook vrienden van het af
wijkende kind onder zijn gehoor te
hebben. Naast schoolhoofden en kerke-
raadsleden waren er ook bestuurders
en gemeente-ambtenaren aanwezig.
Zeer duidelijk belichtte hij de taak
die de maatschappij heeft ten aanzien
van deze naaste. „De ouderverenigin
gen hebben veel werk verricht. Er is
openheid gekomen voor deze nood in
ons land. Met uw aanwezigheid op deze
plaats verricht u een daad, daar het
belang van genoemde groep u ter harte
gaat. Zeer veel is er nog te doen voor
deze medemens.
Het werk behoeft niet te bestaan in
het opzienbarende. U kunt al veel be
tekenen, wanneer u oppast bij een af
wijkend kind, om de ouders te ont
lasten.
Wanneer 1 januari de Bijstandswet
in werking treedt, zijn er geen armen
meer wordt er gezegd. De kerk zal zich
dan echter hebben te bezinnen op een
andere taak, een nood waar zij in het
verleden niet aan toe gekomen is, maar
waar zij nu meer dan ooit mee gecon
fronteerd wordt. De ontstellend grote
behoefte aan tehuizen, dagverblijven,
clubs enz. zal de kerk moeten inspire
ren tot daden", aldus de heer J. J. Don-
dorp.
Nadat deze rede met grote aandacht
was gevolgd, kwam het tot een gesprek,
waarin verschillende problemen wer
den besproken en tevens de taak van
de landelijke vereniging en van de af
delingen duidelijk gesteld werd.
De heer Bulsink stelde het voorlopig,
uit vier leden bestaande, bestuur voor.
Als secretaris zal optreden de heer P.
Kalverda, Spoorbaanweg 31 Rhenen,
tel. 2351.
Het was donderdagmorgen een drukte van belang nabij de Klompersteeg, waar de
jaarlijkse Fjordenpaardenkeuringen werden gehouden. De aanvoer was ditmaal iets
kleiner dan vorig jaar, maar de kwaliteit van de jonge, vurige fjordenpaardjes, was
weer gestegen. De fjordenpaarden ingevoerd uit Scandinavië zijn zeer sterk en leven
dig. Bovendien hebben deze paardjes een sobere leefwijze, zijn tevreden met weinig
voedsel en zijn bijzonder geschikt in koude streken, omdat zjj geïmporteerd uit het
hoge noorden veel kou zou kunnen verdragen. De aangevoerde paardjes waren van
bijzondere kwaliteit, het was een imposant gezicht een fjordenpaardenmoeder met
haar kroost te zien opdraven voor een jury, die met al deze paardenkracht maar een
moeilijke taak had.
Voor de duidelijkheid een klein stamboompje:
Jan Lauta van Aysma X Anna Magdalena van Gils
Jacob (Hoge Zwaluwe)
(1763-1830)
Hessel (Renswoude)
(1755-1828)
Jacoba Meertense
Adriaan (Breda)
(1782-1854)
Jacob
Jannigje (t 1875)
Anna M. C. (t 1898)
Na het overlijden van Jannigje Cornelia Lauta van Aysma, overl. te Utrecht,
6 maart 1875, werd in het sterfhuis aan de Ganzenmarkt de inventaris opge
maakt. Hierbij waren aanwezig haar zuster Anna Magdalena Cornelia Lauta
van Aysma, die bij haar woonde, en Ds. Eduard Wilhelm Heinecken, predikant
der Herv. Gemeente te Renswoude.
Uit het testament van de overledene blijkt, dat:
1. Anna M. C. haar kleren, sieraden, inboedel, enz. krijgt;
2. de Herv. Gem. te Renswoude ten behoeve van de armen aldaar f 5000,ont
vangt;
3. de Herv. Gem. van Utrechts Veenendaal voor de armen f 1000,krijgt;
4. het Diaconessenhuis te Utrecht f 1000,ontvangt;
5. aan het Nederl. Zendelinggenootschap te Rotterdam f 1000,vermaakt wordt;
6. de zusters Aaltje en Gijsje Hardeman te Veenendaal een lijfrente van f 100,
per jaar zullen ontvangen;
7. de predikanten te Renswoude een bedrag van f 100,krijgen;
8. de Herv. Gem. van Renswoude uit de vruchten en inkomsten van de erfenis
aan haar nog in leven zijnde broer Jacob Lauta van Aysma een lijfrente van
f 500,per jaar moet geven.
Het bestuur kwam tot dit prijzens
waardige initiatief omdat gemeend werd
dat er grote behoefte bestaat aan een
dergelijk concert.' Het is dus voor de
eerste maal dat het Ritmeesterkoor een
concert met zoveel medewerkenden orga
niseert. Aanleiding daartoe was de stij
gende belangstelling in Veenendaal voor
zanguitvoeringen van klasse. Vooral het
Diet Kloos, alt
optreden van het Urker Mannenkoor op
Kerstavond 1963 bleek een grandioos suc
ces, evenals de uitvoering die het Mannen
koor „Aurora" uit Utrecht tijdens de
Paasdagen in Veenendaal verzorgde. Het
bestuur van het Ritmeester Mannenkoor
was zo getroffen door de overweldigende
Voor de ouderen roept de Molenstraat
op onderstaande foto herinneringen op.
C.P.B. BEGINT WINTERSEIZOEN
De Chr. Plattelandsvrouwenbond afd.
Veenendaal begint in de komende week
met het nieuwe vergaderseizoen. Het
programma voor de eerstvolgende we
ken luidt als volgt:
24 september: ds. E. F. Vergunst,
Ned. Herv. predikant te Ede spreekt
over het onderwerp: „Mijn reis naar
Israël". Toelichting met dia's.
29 oktober: voorlichtingsavond ver
zorgd voor de Coöp. Condensfabriek
Friesland (De Friese Vlag).
26 november: mej. Hoekendijk uit
Heemstede spreekt over „Het leven in
donker Amsterdam".
21 december: Kerstavond verzorgd
door de heer A. Visser, hoofd Juliana
van Stolbergschool te Veenendaal.
Al deze vergaderingen worden gehou
den in hotel „De Korenbeurs". Het be
stuur wekt alle leden op de bijeenkoms
ten te bezoeken. Eventuele nieuwe le
den zijn van harte welkom.
Bertus van der Vliet
belangstelling (in de Oude Kerk bij Urker
Mannenkoor 1600 mensen) dat men over
woog om zelf ook eens een zangconcert
te organiseren. De plannen daartoe be
stonden dus reeds enkele maanden, de
vaststelling van de datum is van recente
aard.
Het blijkt overduidelijk dat vooral het
KI. J. Mulder
Protestantse publiek en dan speciaal de
ouderen een zeer ruime belangstelling
heeft en zeer graag luistert naar het een
voudige geestelijke lied, zoals o.a. de liede
ren van Joh. de Heer, die in de dertiger
jaren graag beluisterd werden. Daaren
boven worden negro-spirituals bij
zonder geapprecieerd. Hierop is dan ook
het uit te voeren programma grotendeels
gericht.
Aan het concert werken o.m. mede:
De zeer bekende en veel gevraagde
organist Klaas Jan Mulder uit Kam
pen, de gem. zangver. Soli Deo Glo
ria uit Scherpenzeel, de alt Diet
Kloos uit Dordrecht en Jan Janssen,
bariton en koorlid van Ritmeester.
Na orgelbespeling van KI. J. Mulder,
waarbij hij een toccata en fuga in d. kl. t.
van J. S. Bach vertolkt, zingt het Man
nenkoor een drietal werken o.a. van Pa-
lestrina. De negro-spirituals komen even
eens aan bod. Het zeer treffelijke My Lord
what a morning waarin de heer J. Jans
sen een baritonsolo zingt valt bij elke
uitvoering bijzonder in de smaak. Tot
slot zingen alle medewerkenden „Vaste
rots van mijn behoud", waarbij alle aan
wezigen zich bij het 2e, 3e en 4e vers
in het koor zullen mengen.
Als bijzonderheid kan nog worden op
gemerkt dat er bij de uit te voeren num
mers een vertaling wordt verstrekt, het
geen het volgen van de tekst zeer verge
makkelijkt. Bij het bestuur zijn kaarten in
voorverkoop verkrijgbaar, maar tevens op
de avond van de uitvoering aan de ingang
van de kerk.
Het concert in de Petrakerk zal onge
twijfeld een grote belangstelling trekken,
omdat bewezen is dat Veenendaal in alle
opzichten zeer „zang-minded" is.
Deze keuringscommissie bestond uit
de heren W. v. Helden, Maassluis; in
specteur J. H. Wilmink, Breda; G. J.
Bouwhuis, Hardenberg; H. Stadman,
Beilen en H. Smit uit Zwolle.
De keuringsuitslagen waren als volgt:
Rubriek I, hengstveulens: een 2 A
prijs voor Ina van de eigenaar G. Hen
ken te Veenendaal.
Rubriek II, merrieveulens: 1 A prijs:
Yvonne van J. Hoogenboom, Eemnes; 1
B Imma van D. Raat, Weesp; 1 C G.
v. Oostenbrugge, Renswoude; 1 D Ing-
mar van B. J. van Bon, Arnhem; 1 E
Ingrid van W. C. v. Meerveld, Eder
veen.
2 A prijs: Isolde van G. Breeschoten,
Veenendaal; 2 B Ilse van W. Beyer,
Veenendaal; 2 C Ida van A. van Doorn,
Veenendaal; 2 D Inge van J. H. van
Ingen, Kesteren; 2 E Inetta van M. Dek
ker, Ede.
3 A prijs: IIja van Ch. W. van Agten,
's-Graveland; 3 B Ide van A. van Roe
kei, Veenendaal; 3 C Ikara van W. van
Ekris, Achterberg; 3 D Ivonne van J.
Lagerwey, Rhenen.
Rubriek III: 1 jarige merries: 1 A
prijs: Hilma van A. J. Hilhorst, Soest;
1 B Herminia van A. v. Roekei, Vee
nendaal; 1 C Helma van G. Wegerif,
Eemnes; 2 A prijs: Hertie van G. v. d.
Brink, Bennekom; 3 A prijs: Henie van
W. v. Ekris, Achterberg.
Rubriek IV: 2 jarige merries: 2 D
prijs voor de heer Schut uit Hoender-
lo.
Rubriek V: 3- en 4 jarige merries: 1
A prijs: Elfje van G. Wegerif, Eemnes;
1 B Marleen van Ch. W. van Agten,
's-Graveland; 2 A Fieneke van N. A.
Roeleveld, Kockengen; 2 B Fina van
C. v. Oosterbrugge, Renswoude; 2 C
Corrie van A. Davelaar, Uddel; 2 E
Marga van Th. v. Geltferen, Laren;
3 A prijs: Eviera van W. Beyer, Vee
nendaal.
Rubriek VI: 5- t.e.m. 8 jarige mer
ries: 1 A Jopie van G. van Dijk, Koot
wijkerbroek, tevens modelpaard; 1 B
Filippine van B. J. van Bon, tevens
qualificatie modelpaard; 1 C Celia van
G. van Doorn, eveneens modelpaard; 1
D R. v. d. Weerd, modelpaard; 2 A Lot
te van R. van Wijde, Ederveen; 2 B
Beatrix van M. de Ridder, Wouden
berg.
2 C Lize van P. Maassen, Ede; 2 D
Cora van A. J. Hilhorst, Soest; 2 E
J. Davelaar, Veenendaal; 3 A prijs: Ma
rie van W. van Ekris, Achterberg; 3 C
S. Koog; 3 D Simca van L. de Gooyer,
Blaricum.
Rubriek VII: 9- t.e.m. 12 jarige mer
ries: 1 A prijs: Tsjitske van M. Dek
ker, Ede, tevens modelpaard; 2 A Ja-
nette van H. J. Folmer, Overberg; 2 B
Gulla van D. Raat, Weesp; 2 C Flora
van W. C. van Meerveld, Ederveen; 3 A
Rensje van J. Lagerwey, Rhenen.
Rubriek IX: modelmerries: 1 A prijs:
Truusje van H. J. Beyer, Veenendaal,
tevens stermerrie van de keuring; 3 A
prijs: Johny van A. van Roekei, Vee
nendaal.
Rubriek X: stermerries: Frida van
G. Henken, Veenendaal, een eerste
prijs en kampioen van de gehele keu
ring.
Jan Janssen, bariton
BIJBEL OP EEN POSTZEGEL
De Bijbel telt 773.746 woorden. Op de
wereldtentoonstelling te New-York is
thans op een stukje papier ter grootte van
een postzegel vijf bij vijf cm ge-
exposeerd, waarop de gehele inhoud van
het Oude en Nieuwe Testament voor
komt. De inhoud van de Bijbel is gere
produceerd langs foto-chromatische weg
volgens een nieuw procedee, dat het mo
gelijk maakt een verkleining te bewerk
stelligen, 120 maal sterker dan die van
de microfilm, die men thans algemeen
gebruikt om documenten en boeken te
reproduceren ter besparing van ruimte
in archieven en bibliotheken.
ECHTER 3-1 NEDERLAAG TEGEN
OOSTERBEEK
Aangemoedigd door een vry talrijk pu
bliek betrad de hockeyclub „De Salaman
ders" verleden week zondag opgewekt het
veld op het Sportpark. ZU schotelde de
toeschouwers, die zoveel enthousiasme niet
hadden verwacht, een buitengewoon pitti
ge wedstrijd voor. Het veel jongere Oos
terbeek (gemiddelde leeftijd 18 jaar) had
grote moeite de felle Salamanders te be
dwingen. Bij de rust had Oosterbeek een
1-0 voorsprong.
Na de pauze bleek Oosterbeek toch over
iets meer adem te beschikken, maar De
Salamanders bleven goed partij geven.
Het spel werd open gehouden en vele aan
vallen werden dan ook via de sterk spe
lende buitenspelers opgezet. Hoogendoorn
redde voor de Salamanders de eer, nadat
er reeds verschillende goede scoringskan
sen op het nippertje door Oosterbeek
konden worden verijdeld. Eindstand 1-3.
De jongeren van „De Salamanders" ver
loren van de Oosterbeekse jeugd met 4-2.
De Veenendaalse verdediging liet in deze
wedstrijd enkele steken vallen, hetgeen
tot Oosterbeekse doelpunten leidde.
Het programma voor de eerste helft
van dit seizoen luidt:
27 sept.: Kromhouters Il-Salamanders;
4 oktober: Salamanders-Apeldoorn VI; 11
oktober: Beker of inhaalwedstrijden; 18
oktober Arnhem VII-Salamanders; 25 ok
tober Salamanders-Union VII; 1 novem
ber: Beker- of inhaalwedstrijden; 8 no
vember: Wageningen IV-Salamanders; 15
november: Oosterbeek V-Salamanders; 22
november: Beker- of inhaalwedstrijden.
De jeugdcompetitie begint op 26 sep
tember a.s. De indeling is nog niet bekend.
Deze zomer bereikten de prijzen van
vers rundvlees een record-hoogte. Dank
zij de toegenomen invoer is die top thans
gepasseerd. Toch zal men er rekening
mee moeten houden, dat hoge prijzen van
rundvlees zich ook in de toekomst zullen
handhaven. In alle landen van de EEG is
een tekort aan rundvlees. Meer welvaart
betekent meer vleesgebruik.
Hoewel het vleesverbruik in Nederland
per hoofd van de bevolking vóór Italië
het laagst is in de EEG is er dus kans,
dat de Nederlandse huisvrouw haar gezin
door de hoge prijzen nog minder vlees
gaat voorzetten. Dit behoeft echter niet!
Bevroren vlees dat uit Zuid- en Noord-
Amerika in ons land wordt geïmporteerd
smaakt even goed als het rundvlees en
ligt belangrijk lager in prijs.
Er bestaat intussen een zekere weer
stand tegen het gebruik van bevroren
rundvlees. Deze stamt uit de tijd dat de
koeltechniek in opslag en behandeling
van bevroren vlees nog tekortschoten. Het
is echter een sprookje dat bevroren rund
vlees thans, als het goed wordt behandeld,
in enig opzicht achter zou staan bij vers
rundvlees.
Hoe moet de huisvrouw bevroren vlees
behandelen? Zij moet er zorg voor dra
gen dat het vlees langzaam tot ontdooi
ing komt en zodoende zo min mogelijk
vocht verliest. Het ontdooien dus vooral
niet forceren. Vlees dat eenmaal is ont
dooid mag niet opnieuw worden ingevro
ren. Dit komt de kwaliteit niet ten goede.
Kan men bevroren vlees ook direct
klaar maken? Vleessoorten die gedurende
lange tijd in de pan moeten sudderen kun
nen in bevroren toestand in de pan wor
den gedaan. Wel moet worden vermeld,
dat bevroren vlees erg spettert als het in
de hete boter wordt gebraden. Biefstuk
of roastbeef, vlees dat van binnen rauw
behoort te zijn, moet echter eerst geheel
tot ontdooiing komen, alvorens het kan
worden gebakken. Door bevriezing ver
andert het vlees niet van samenstelling.
Alle belangrijke voedingsstoffen en mine
ralen blijven bewaard, wat niet het geval
is bij vlees, dat is ingeblikt.
In de uitvoerlanden wordt het vee spe
ciaal voor slacht en invriezen van het
vlees gefokt.
U zult, als het bij u op tafel komt op
merken, dat uw gezin mits het vlees
op de juiste wijze is behandeld het
verschil tussen bevroren en vers vlees
niet opmerkt!
REVOLUTIE
In Israël gaat men een aktie voeren
voor het verbeteren van de kookmetho-
den. Vooral in de Kibboets wordt er te
veel volgens traditionele, ouderwetse ge
woonten gekookt. De echtgenote van de
president van het parlement zegt daar
om: „Als men revolutionair wil zijn op
het politieke en sociale vlak dan zal men
dat ook moeten zijn op dat van de gastro
nomie." Men organiseert nu een concours
waarbij prijzen van f 3000,worden uit
geloofd voor de bereiders van de sma
kelijkste en gezondste gerechten.
