HERFST-
IMPRESSIES
Schaakver. „Veenendaal" was weer aktief
RENSWOUDE
AMERONGEN
Bevolkingsonderzoek op longafwijkingen
EDERVEEN
DERDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 23 OKTOBER 1964
Nr. 84
Gelooft U in het sprookje van de herfst?
Ik wel! Want het wonder van de herfst bestaat!
Is het niet een bosfee die iedere herfst opnieuw haar kleurig palet aan
de bomen afveegt? Zijn het geen kabouters, die met hun bekers vol ro
de wijn morsen als ze, op de paddestoelen gezeten, afscheid nemen van
de zomer? En omhangen elfjes de berken dan niet met een ragfijne
sluier? Is de donkere jeneverbesstruik aan de heiderand niet de verper
soonlijking van een gebochelde kobold, die daar de wacht houdt om
het verborgen levend bosvolkje te waarschuwen nu wij op het punt staan de geheimen van het bos te ontsluieren? Ja, en zit daar
tussen het riet van de heideplas niet een sater op zijn Pansfluit te blazen om een luidruchtig voorbij wiegende bachant met zoet
gepijp tot zoet minnespel te verleiden? Of, „zou ik dit allemaal in mijn fantastie beleven? Waren die fijngesluierde, langs de
berkensingels fladderende elfjes dan tóch slechts een golvende herfstnevel? En was het gepijp van vrolijk over elkaar buitelen
de toontjes soms de verlate zang van een roodborst? Allemaal tot uw dienst! En tóch geloof ik in het sprookje van de herfst!"
VORMENRIJKDOM BIJ ONZE PADDESTOELEN
SLAPERDIJK BIJ PRATTENBURG
M.A.C. „Veenendaal"
organiseert oriëntatierit
Wegvervoer demonstreert vóór
Rijkswegenfonds en tegen
Weg- en tolgelden
Onderlinge wedstrijd en competitieduel
R.K. Instuif arrangeerde
Shirley en The Driftin Five
BRANDWEEROEFENING
UITGESTELD
ANTWOORD '64
Oud plaatsgenoot overleden
OVERLEDEN
Jubileum bij Galak
BEVOLKING WORDT
DOORGELICHT
Adriaan P. de Kleuver
Veldbioloog
Om iets van het herfstwonder te er
varen bekijken wij samen eens een
doodgewone paddestoel. Op het eerste
gezicht is het eigenlijk een vreemd ge
val dat zo maar in een paar uur tijd
uit de bodem schiet. Je ziet een platte
of bolvormige „hoed" op een steel en
soms slechts, een beker of een bol.
Vreemd en raadselachtig; ja, voor de
niet ingewijden zelfs mysterieus. Pad
destoelen zijn dan ook geen „planten",
al behoort alles wat er mede samen
hangt wél tot het plantenrijk.
„Hoor die eens," zal menig lezer zeg
gen, haal dan maar eens een padde
stoel uit de grond, dan zul je zien dat
er wortels aan zitten." Mis, beste men
sen, wat U voor wortels aanziet de
witte draden aan de voet van de pad
destoelen dat is de „plant". Of laat ik
u maar direct uit de droom helpen, het
is de onder de grond levende zwam,
waarvan de paddestoel het vrucht
lichaam is. Hoe vreemd het ook moge
schijnen, er is een vergelijking moge
lijk met een vruchtboom en zo'n on
dergrondse zwamvlok. Aan een vrucht
boom zitten appels, peren, ja al naar
des vruchtbooms aard, en in die vruch
ten in wezen óók vruchtlichamen
zitten pitten, het zaad dus opgebor
gen. Maar ergens gaat deze vergelij
king toch ook weer mank. Een padde
stoel draagt helemaal geen zaad maar
heeft een daarmede enigszins verge
lijkbaar onevenredig groot aantal spo
ren. Het zijn dus sporeplanten en ap
pels en peren komen van zaadplanten.
Weet u wat u eens doen moet?
Haal van een paddestoel, 't liefst
van zo'n mooie rode met witte spik
kels, die vliegenzwam genoemd
wordt, de hoed af en leg die op een
tochtvrij plekje op 'n velletje papier
met de bol naar boven. Na een paar
uur neemt u voorzichtig de hoed
van het papier zonder die te ver
schuiven.
Er heeft zich aan dat papier iets
wonderlijks voltrokken. Er staat een
duidelijke „tekening" op van lijnen
die straalvormig uit het middelpunt
komen. Tenminste, „als U als in ons
geval een plaatjeszwam bij de kop had.
Zou u zo'n reusachtige hoed van het
Eekhoorntjesbrood genomen hebben,
dan stond het papiertje vol puntjes,
van sporen die uit gaatjes kwamen.
Dan had u met een gaatjeszwam ge-
experimenteerd.
Voor u liggen daar miljoenen ja
u leest het heus goed voor u liggen
miljoenen microscopisch kleine sporen.
Zó daalt vanuit de hoed een gestage
regen van miriaden sporen die, als de
wind er onderdoor strijkt, hoog in de
lucht meegevoerd worden. Met uw
hand „schept" u ze uit de lucht zon
der ze te voelen, met uw mond ademt
u ze in zonder er iets van te proeven
en in een zonnestraal dansen er dui
zenden en nog eens duizenden en dat
is het enige wat er van te merken is.
Wat een verspilling zult u zeggen. En
och, dat valt nog al mee.
Als alle boontjes, graszaad, kerse-
pitten of wat dan ook tot ontwikke
ling kwamen en planten werden
dan zou er voor ons geen plekje
meer vrjj zjjn.
De natuur selecteert zelf dit groei
proces. Het kan gebeuren dat zo'n spore
in humusrijke bosgrond terecht komt
en daar „ontkiemt". Dan ontwikkelt
zich ondergronds een zgn. zwamvlok,
de ons welbekende witte draden in
bladgrond (bosveen) en dood hout. Op
die draden ontstaan in het vochtige
jaargetijde verdikkingen, waaruit de
vruchtlichamen ontstaan die wij met
de naam paddestoelen aanduiden. De
werkelijkheid is beslist niet zo myste
rieus.
Wie denkt dat aan zo'n zwamvlok in
de grond veel verschil op te merken is
die slaat de plank vorstelijk mis. Oh
zeker, de doorgewinterde kenners zul
len nog wel verschilpunten weten aan
te wijzen, maar voor de leek is het al
lemaal één pot nat. En tóch bestaan er
ook allerlei groepen, orden en families.
Men onderscheidt o.m., plaatjes-, gaat
jes-, stekel-, buik-, koraal-, nestzwam-
men, etc.
De mede afgedrukte tekening ver-
duidelijkt de geweldige vormen
rijkdom méér dan we met veel
woorden kunnen doen.
In alle tijden waren de mensen gein-
teresseerd in deze wonderlijke natuur-
produkten. Onze voorouders zagen in
dat plotselinge verschijnen alléén maar
het werk van het boze. De schrikbaren
de giftigheid van veel soorten sprak
een woordje mee en er ontstonden af-
A. Ondergrondse zwamvlok (mycelium) met vruchtlichaamvorming.
B. Doorsnede van een jonge, juist boven de grond gekomen exemplaar.
C. Gele stekelzwam, een vry zeldzame paddestoel met onder de hoed stekels.
D. Morielje, heerlijk smakende voorjaarszwam.
E. Vliegenzwam, bekende prachtige plaatjeszwam met grote rode hoed vol wit
te stippen; zéér giftig.
F. Hanekam of cantharel, de meest bekende eetbare.
G. Satansboleet, forse paddestoel met dikke rode steel en onder de hoed gaatjes;
wonden worden blauw; zéér giftig.
H. Kleverige koraalzwam, op glad afgezaagde dode stompen.
I. Gekraagde aardster, de zeldzaamste buikzwam van de Amerongse berg; spo
ren ontsnappen uit opening!
J. Parelstuifzwam, die meestal in groepjes van drie tot zeven langs bospaden
staat.
K. Geschubde inktzwam, veel bq elkaar op vruchtbare grond; wordt later zwart
door kleurstof (naam).
L. Zwavelzwam, de meest schadelijke zadelzwam die voorkomt op levende
loofbomen. Tekening van Adriaan P. de Kleuver.
schuwwekkende namen als Judasoor,
heksenboleet en satansboleet. Waar de
heksen in een kring gedanst hadden
ontstond een heksenkring! Ach arme,
wat wist men nu van een centrale
zwamvlokkern van waaruit naar alle
richtingen zwamdraden groeien en op
een gunstig moment aan de einden de
bekende vruchtlichamen zich gaan
ontwikkelen. En al naar de soort alle
maal tegelijk. Sprookjesachtig zijn
soms de namen die het volk er aan gaf,
maar altijd wel iets uit de wereld van
mythen en legenden als elfenbankje,
ridderzwam, koningsmantel, etc. En
ook merkwaardige namen naar het ui
terlijk voorkomen als schaapje en flu
weelpootje.
Het is overigens gevaarlijk goedje.
Gelukkig is de angst onze beste
leidsvrouwe. Graag willen we u
aanraden zo maar niet met een de-
ter mineerboekje bij u op paddestoe-
lenoogst uit te gaan. Zonder bijzon
dere kennis van wat eetbaar, niet
smakelijk of levensgevaarlijk is, is
vergelijken met zo'n mooi gekleurd
plaatje in feite een poging tot zelf
moord.
Maar kunt u het kaf van het koren
scheiden, dan zult u met mij om het
hardst de hoogfijne smaak van cantha
rel, champignon, biefstukzwam en wat
al niet meer roemen Dan leer je dat
er nog veel meer te genieten valt. In
1963 waren er erg veel honingzwam
men. Iemand zei mij op een excursie:
„die moet je héél jong eens plukken;
fantastisch zijn die." Dat deed ik dus
maar eens en waar bij oude beuken-
stompen de grond aan het barsten was,
daar groef ik hele klompen uit en 't
moet gezegd worden óók die zijn puik
in het gebruik.
Zompig licht en stage regen
Melden 't herfsttij, allerwegen
Vallen blaad'ren, kil en nat
Zijn de wegen volgespat
Deze strophe uit een gedicht dat ik
schreef in 1963 stelt ons een geheel an
der herfstverschijnsel voor ogen. U
begrijpt het al: verkleurend blad en
het afvallen er van. Al wandelende
temidden van gulden en brokaatrode
bladertooi, al schuifelend met onze
voeten door het afgevallen beukenblad
raken wij nog meer in de ban van het
herfstwonder. „Waarom toch sterven
de bladeren en steken de kale takken
straks met een hulpeloos gebaar ten
hemel?" Ziedaar de vraag die ons be
zig houdt. En het antwoord? Dóódsim
pel, het nodige zonlicht ontbreekt! Als
Deze onvolprezen mooie aanzet van de Slaperdijk bü Prattenburg voert ons naar
het beste paddestoelen gebied van onze omgeving. Voor u het heuvelige terrein
ingaat is er een brede bosweg (openbare weg!) naar het Egelmeer. Zelfs in een
droge zomer als nu komen daar nog heel wat soorten tot ontwikkeling. Maar
pas op! Het is verraderlijk goedje, die paddestoelen. Wilt U ze eten, ga dan met
een kenner op stap om eerst het kaf van het ko.ren te leren scheiden. Er zijn
moordenaars onder de meest onschuldig lijkende soorten.
Tekening van Adriaan P. de Kleuver
het vol-zomer is zijn de kleuren het
diepst. Dan weerkaatst het „volle"
groen als het ware de gloed van de
zon. Het begon schuchter, met teer
meigroen, toen de zon hoger en hoger
de hemeltrap besteeg. Zulk jong blad
heeft nog maar weinig bladgroen (chlo-
rophiel) en met het warmer worden
en het lengen van de dagen vermeer
dert het bladgroen. En als de grote
winterrust aankomt, dan onttrekt de
plant dit onmisbare levenselixer aan
haar bladeren en hoopt het op voor ko
mende tijden. In de winter is zo'n
boom net een ijskast! En de gele en
rode kleurstoffen blijven in het blad
achter. En die maken dan de dienst
uit. Maar niet lang! De bomen maken
al andere voorbereidingen!
Zodra het afbraakproces van de chlo-
rophiel ten einde loopt ontstaat aan de
voet van de bladsteel een dun kurk-
laagje maar nog is het blad met de
boom verbonden. En dan onstaat ander
maal tussen het kurklaagje en de
bladvoetschijf een slijmerig vocht.
Let nu op wat er gebeurt
als er nachtvorst geweest is! Eerst nog
zitten de bladeren als het ware vast
gevroren aan de takken. Niet zodra
ontdooit dat laagje vocht en blad na
blad laat los van de boom. U begrijpt
het al: Via een slijmlaagje leek het nog
ergens opEn dan komen wij
warempel nóg een keer bij de padde
stoelen terecht. Hebt u al opgemerkt
dat bij de zwammen ook bij de
groengetinte! ieder spoor van blad
groen ontbreekt? Het zijn afvalplanten,
die teren op dode organische stoffen.
Het door rottingsbacteriën aangetaste
afgevallen blad dient de er tussen le
vende zwam tot voedsel.
Wat een wondere kringloop van
opgaan, blinken en verzinken laat
ieder jaar opnieuw de natuur ons
zien. Maar bovenal, wat een wijs
beleid toch van de Schepper! Wat
een zorg toch voor het voortbe
staan van het leven, nu al vele
miljoenen jaren lang. Zó wapent
de natuur zich tegen de komende
gevaren.
Het is niet al „goud" dat er blinkt
gedurende de overgangstijd van zomer
naar winter. Het loofhout dat met haar
bont patroon de inslag vormt op het
stramien van het bos, is geplaatst te
gen een fond van donker dennegroen.
Men spreekt wel van immergroen
naaldhout en dat roept dan associaties
op met nooit afvallend blad. Eén vormt
direct al een uitzondering op de regel:
de larix! Op onze wandeling door het
dennenbos zakken wij diep weg in het
er onder liggende naalden pakket. Ja,
óók al die naalden vallen ééns af. Om
dat ze zo smal zijn is het adem vlak zo
gering en overwintert het jonge „blad"
aan de topjes van de takken en spre
ken wij van wintergroene bomen.
Boven ons suiselt de wind door de
kruin van het dennenbos. Onder onze
voeten knerpt het dorre hout en knis-
teren de droge naalden. Alle stammen
zijn aan de voet bedekt met korstmos
sen en de bodem voelt vochtig door het
dek van slaapmos. Hier en daar kleurt
het wijnrood van een verdwaald kren-
tenboompje en plekt het oranjerood
van de verkleurende bosbessenstruikjes
Door het naaldmozaiek sluipen de
goudhaantjes, onze kleinste zangvogel
tjes en een legertje mezen van kuif-
tot zwartkop-, van kool- tot pimpel- en
niet in het minst die buitelende en ba-
lanserende staartmeesjes,allemaal pui
ke insectenverdelgers. Een bonte specht
drumt het hele bos wakker als een
echte jazz muzikant; repen bast hangen
in flarden van de dode spechtenboom en
rap is de vogel in de weer om de ver
borgen insecten met een flinke haal
van de tong naar binnen te werken.
Een veelvervig gerokte markolf
wiekt op en zaait schrik onder het
kleine spul. Dat is zo de aard bij
Vlaamse gaaien.
Dit is leven! Het is onjuist om van
doodskleed en lijkwade te spreken als
straks een sneeuwenvel over veld en
beemd getrokken wordt. De winter-
knoppen en fijne takjes, de dikke tak
ken en de stammen van de bomen zit
ten barstens vol opgehoopte levens
kracht. Zoals de lente het voorspel is
van de zomer, zo preludieert de herfst
naar de grote rust in de symphonie van
de schepping. Het kleurig spel van
de herfst spreekt van vergankelijkheid
en verwachting beide. De natuur is
slechts ziek van verlangen naar de
lente. En als de herfstkoortsen door het
bos gesidderd hebben en de grote rust
voorbij zal zijn, dan gaat de Lentefee
alles weer omhangen met dat bruilofts
kleed. De herfst weeft geen doodskleed,
maar roept op tot bezinning.
Het sprookje wordt gewis weer wer
kelijkheid.
De Motor- en Automobielclub „Veenen
daal" organiseert op zaterdag 24 oktobei
weer een oriëntatierit voor auto's, mo
toren en bromfietsen. Om half drie wordt
gestart b(j hotel „La Montagne".
Om tegemoet te komen aan de wensen
van beginnelingen en nog minder gerouti-
neerden is besloten deze rit in twee cate-
goriën te splitsen.
De A-klasse is voor hen, die reeds de
nodige ervaring hebben opgedaan, in de
B-klasse kunnen alle overige deelnemers
worden ondergebracht.
Voor elke categorie zijn aparte prijzen
beschikbaar. Het ligt in de bedoeling om
de laatste 3 ritten te laten meetellen voor
een competitie zowel voor de A als voor
de B-klasse.
Er wordt dus gereden om een A en B
kampioenschap. De inschrijving voor a.s.
zaterdag is open een half uur voor de
start.
De Nationale Organisatie voor het Be-
roepsgoederenvervoer Wegtransport, waar
bij het merendeel van de Nederlandse
wegvervoerdersondernemers is aangeslo
ten, belegt a.s. zaterdag 24 oktober een bij
zondere algemene ledenvergadering, welke
vergadering het karakter zal hebben van
een demonstratie voor een Rijkswegen
fonds en tegen weg- en tolgelden.
De vergadering vindt plaats in Marcanti
aan de Jan van Galenstraat in Amsterdam
en begint om 10.30 uur v.m.
De N.O.B. Wegtransport werkt ook op
andere wijze mee aan de aktie van de
wegverkeers- en wegvervoersorganisaties
voor versnelling van de wegenbouw, maar
zonder invoeren van weg- en tolgelden.
Intussen zijn 60.000 plakkaten vervaar
digd, die op de vrachtwagens van de 6000
aangesloten bedrijven zijn aangebracht.
Deze plakkaten in een formaat van 25 x
65 cm dragen de leus: „Wegenfonds: Ja,
Weggeld: NEE".
KAMPIOENSCHAPPEN VAN
„DE ZATERDAGVLIEGERS"
De Postduivenvereniging „De Zaterdag
vliegers" hield zaterdag j.l. de onderlinge
kampioenschappen. Het was een spannen
de wedvlucht waarbij de volgende resul
taten werden geboekt:
Vitesse: 1. C. J. Stuivenberg; 2. W.
Davelaar; 3. G. Ariesen KI.
Duifkampioen: C. J. Stuivenberg.
Midford: 1. C. J. Stuivenberg; 2. W.
Davelaar; 3. Gebr. Gijsbertsen.
Duifkampioen: W. v. d. Haar.
Fond: 1. W. Davelaar; 2. Gebr. Gijs
bertsen; 3. C. J. Stuivenberg.
Duifkampioen: C. J. Stuivenberg.
Generaal Oude Duiven: 1. C. J. Stuiven
berg; 2. W. Davelaar; 3. Gebr. Gijsbertsen.
Jonge duiven: 1. J. D. Heikamp; 2. Gebr.
Gijsbertsen; 3. C. J. Stuivenberg.
Duifkampioen: J. D. Heikamp.
Navluchten: 1. C. J. Stuivenberg; 2. J.
van Ojik; 3. Gebr. Gijsbertsen.
Duifkampioen: C. J. Stuivenberg.
Generaal: 1. C. J. Stuivenberg; 2. Gebr.
Gijsbertsen; 3. W. Davelaar; 4. J. D. Hei
kamp; 5. J. van Ojik.
De Veenendaalse Schaakvereniging
draait in deze weken op volle toeren.
Maandagavond werden de volgende onder
linge wedstrijden gespeeld:
B. de Haas-R.Meyer afg.
J. N. Elenbaas-C.Wijnberger 1-0
D. J. Kruidhof-Beyer 1It-1/t
A. v. d. Bovenkamp-L. Ebskamp 0-1
J. W. Doelens-Heikamp 1-0
Blokland-de Kleuver 0-1
Dillen-de Koning 0-1
D. J. v. Manen-Ravenswaay 1-0
ter Hogt-H. G. Kruidhof »/«-»/«
Zaterdagavond 17 oktober j.l. ontving
het eerste tiental van de Veenendaalse
Schaakvereniging bezoek van het sterke
SMB uit Nijmegen. De uitslag is tot dus
ver 6-3 in het nadeel van de Veenendaalse
schakers, maar er is een afgebroken
partij. Waarschijnlijk zal de eindstand
6Vï-3Vi worden en zelfs is er hoop op
een 6-4 resultaat.
Na een inleidend woord van voorzitter
Elenbaas werd de strijd aangebonden. Er
werden voor het merendeel aantrekke
lijke wedstrijden gespeeld. Vooral aan het
8e en 9e bord werd het spannend toen
beide zwartspelers op hetzelfde veld een
stuk offerden. Beide aanvallen sloegen
evenwel niet door. Heykamp moest in een
ontwrichte stelling nog een stuk offeren
om tegenspel te houden, maar verloor
tenslotte de partij. Inmiddels had de te
genstander van Griffioen nog een kwali
teit geofferd en bood onmiddellijk daarna
remise aan, hetwelk zijn tegenstander
accepteerde. De partij aan bord 5 waar
Luchsinger met wit openingsvoordeel
kreeg ging helaas verloren door een on
verwachte loperzet van de tegenstander,
waardoor wit op straffe van een mat-
positie een stuk en de partij verloor.
Boelens, aan bord 1 spelend raakte een
pion achter. Na ruil van stukken gaf zwart
de pion terug. De zwarte koning werd in
goede positie gemanoeuvreerd, waarna
een niet tegen te houden pion kon pro
moveren, hetgeen de doorslag gaf.
De partijen aan de borden 2 en 7 resp.
gespeeld door Konings en Elenbaas werden
successen voor de Veenendalers. Konings
trok listig door het centrum op en ver
kreeg overwicht. Aan bord 3 speelde v. d.
Bovenkamp een Franse partij. Hij liet een
steekje vallen en verloor een pion en de
partij. De spelers aan bord 4 wogen tegen
elkaar op. Het was een van weerszijden
gezond gespeelde positiepartij, die dan
ook in remise eindigde. Bord 6, waar
Kruidhof een onregelmatige Indische ope
ning ten tonele voerde. Kruidhof liet toe
dat zijn tegenstander het centrum innam.
Hij werd in een matstelling geplaatst.
De laatste partij aan bord 10 waar Kets
de Veenendaalse kleuren hooghield werd
'na 40 zetten afgebroken. Kets heeft remise
in de hand.
Schaakclub „Veenendaal" kan terugzien
op een sportieve schaakstrijd.
Voor het distriktsbal, dat a.s. zondag 25
oktober in de concertzaal van Musis Sa
crum te Arnhem wordt georganiseerd,
werden door het bestuur van de R.K. In
stuif distrikt „Z.W. Veluwezoom" gear
rangeerd het o.a. door het Europees Song
festival 1964 in Knokke zo bekend gewor
den teenerzangeresje SHIRLEY en de via
T.V. en radio Veronica niet minder bekend
geworden DRIFTIN FIVE met zanger
TONY RITCHIE. Bij het distrikt zijn aan
gesloten de Instuifafdelingen Ede, Ooster
beek, Renkum, Veenendaal en Wagenin-
gen.
Het bal wordt ditmaal in Arnhem ge
houden op de eerste plaats om het geheel
wat grootser te kunnen opzetten, getuige
de hierboven genoemde artisten, op de
tweede plaats om ook alle Oosterbeekse
en Arnhemse Instuifjongeren ruimschoots
1 in de gelegenheid te stellen dit bal te
kunnen bezoeken en daardoor nader ken
nis te kunnen maken met deze vorm van
Instuifwerk. Voorheen zijn alle distriks-
bals, -tuinfeesten, -sportmiddagen, -kader-
dagen e.d. steeds georganiseerd in Wage-
ningen, Rhenen en Renkum, zodat nu
eindelijk ook de andere hoek van het dis
trikt aan haar trekken komt! Vermeldens
waard is nog dat het distriktsbestuur re
gelmatig (meestal ééns in de 4 a 5 weken)
met de afdelingsbesturen bijeen komt om
te overleggen, ideeën uit te wisselen, sug
gesties over en weer te doen, eikaars pro
gramma's te vergelijken en eventueel
aan te passen, gezamenlijke aktiviteiten
enz. enz. en dat zowel het distriktsbestuur
als de diverse afdelingsbesturen geheel
zijn samengesteld uit jongelui uit de In
stuif, die ook geheel zelfstandig hun ver
eniging „runnen". Dit is bij vele andere
jeugdverenigingen nog steeds niet het ge
val; langs de Z.W. Veluwezoom heeft dit
systeem in de afgelopen jaren bewezen
het Instuifwerk zeer ten goede te komen
en in de meeste afdelingen wordt dan ook
'n zeer groot percentage van de R.K. jon
geren van 17 en ouder regelmatig bereikt.
De R.K. Instuif stelt voor, zoals bekend,
o.m. ten doel de R.K. jongeren gezonde
en verantwoorde ontspanning te bieden
en op deze wijze voor de jeugd de vrije
tijd te maken tot een positieve faktor in
haar opgang naar volwassenheid.
OPTREDEN VOORDRACHTS
KUNSTENAAR
De alom vermaarde voordrachtskunste
naar de heer J. B. Oosterwelder uit Am
sterdam, zal op uitnodiging van de Herv.
Jeugdvereniging Immanuël op maandag
avond 2 november in gebouw Rehoboth
te Renswoude, het één en ander van zijn
Kunst ten gehore brengen. Met deze avond
zal het „sprekers"-seizoen van genoemde
vereniging een aanvang nemen.
Binnenkort zullen de inwoners vaa Amerongen een oproep ontvangen om een rönt-
gcnologisch borstonderzoek te ondergaan. Dit bevolkingsonderzoek vindt plaats in een
speciaal voor dit doel ontworpen auto, welke gemakshalve op een aantal plaatsen in|
de gemeente een standplaats zal krijgen. Het te houden onderzoek betreft iedereen,
die op 1 januari 1964 15 jaar en ouder was.
Daar de laatste jaren via de scholen in
een onderzoek op longafwijking wordt
voorzien nemen schoolgaande kinderen
aan het thans op handen zijnde onderzoek
geen deel.
Hoewel de laatste jaren de tuberculose
een afdalende lijn vertoont, is en blijft
deze ziekte toch nog zeer gevaarlijk.
Niet alleen de longen, doch ook afwijkin
gen van de andere borstorganen, zoals
hartziekten, tumor, enz. kunnen bij een
dergelijk onderzoek naar voren komen.
Afwijkingen, zoals voornoemd kunnen
door de röntgenfoto's tijdig worden ont
dekt, waardoor de kans op volledig her
stel veel groter wordt.
In verband hiermede is het ten zeerste
gewenst, dat elke opgeroepene ook ver
schijnt.
Voor het goed en vlot functioneren van
het onderzoek is het tevens gewenst, dat
de volgende wenken goed in acht worden
genomen:
1. Geef in ieder geval aan de oproep
gehoor;
2. Wanneer U absoluut verhinderd bent
aan het onderzoek deel te nemen, zendt
dan de oproepingskaart terug aan dé
gemeentesecretarie, met vermelding van
de rede van het niet verschijnen;
3. Voor het maken van de röntgenfoto is
ontkleding niet noodzakelijk, doch dan
dienen de knopen in de kleding alleen
voor te komen over het midden van
de borst en rug;
4. De kosten, aan het onderzoek verbon
den, bedragen f 1,50 per persoon en
dienen te worden betaald bij de aan
melding in de schermbeeld-auto.
Zijn er onder de aanmelders mensen,
voor wie de kosten een bezwaar vor
men om aan het onderzoek deel te
nemen, kan men zich ter gemeentese
cretarie vervoegen voor gehele of ge
deeltelijke ontheffing van het te be
talen bedrag.
Namens het gemeentebestuur wordt op
een ieder een dringend beroep gedaan om
mede te werken van dit bevolkingsonder
zoek.
Wanneer U echter absoluut niet kunt of
niet wilt deelnemen aan het te houden
onderzoek, wordt U vriendelijk verzocht
CONTACTAVOND NED. PROT. BOND
Maandagavond 26 oktober zal door
de Nederlandse Protestantenbond, afd.
Amerongen-Leersum, de eerste contact
avond in dit seizoen worden gehouden
in haar kerkgebouw aan de Immink-
straat IA te Amerongen. Mej. Duf our
uit Wageningen zal dan aan de hand
van lichtbeelden een causerie houden
over Israël. Het belooft een interes
sante avond te worden,, waar ook niet-
leden welkom zijn.
De reeds aangekondigde grote brand
weeroefening te Amerongen, waaraan
wordt deelgenomen door de vrijwillige
brandweren van Amerongen, Eist,
Leersum en Langbroek kan op 24 ok
tober a.s. geen doorgang vinden, aan
gezien juist op die dag de nieuwe bur
gemeester van Leersum wordt inge
huldigd.
Daardoor kan het Leersumse korps
niet meedoen, terwijl ook de burge
meesters van de deelnemende gemeen
ten niet aanwezig kunnen zijn.
Er wordt naar gestreefd de oefening
in ieder geval nog deze maand te hou
den. De juiste datum is echter nog niet
bekend.
WONINGVERBETERING GEREED
De verbeteringen aangebracht aan
een twaalftal woningen van de Wo
ningbouwvereniging zijn thans gereed.
Voor de bewoners betekent dit een
aanzienlijke verhoging van het woon
genot. Het ligt in de bedoeling dat op
31 oktober a.s. te 10 uur een bezichti
ging plaats vindt van de verbeterde
woningen door het college van b. en w.,
tezamen met het bestuur van de wo
ningbouwvereniging alsmede de raad
van commissarissen.
In het kader van de Kerkbouwactie
Antwoord '64 zijn ook in Amerongen
goede resultaten bereikt. Via de wer
kers van de Ned. Herv. Kerk kwam
een bedrag bijeen van niet minder dan
11.049,39 aan kontanten en toezeggin
gen. Bedragen die reeds gegireerd wer
den zijn hierbij niet inbegrepen.
Van Geref. zijde kwam een totaal
bedrag van f 8.988,50 op tafel, verdeeld
als volgt: Amerongen f 4.166,Leer
sum f 4.182,50 en Eist f 640,
Een resultaat dat er wezen mag, en
een genoegdoening voor allen die er
aan hebben medegewerkt om dit re
sultaat te boeken. Amerongen heeft vol
mondig ja! gezegd.
Ten zijnen huize te Utrecht overleed
vrijdagnacht geheel onverwacht de
heer Jan Vonk. De heer Vonk vestigde
zich in 1953 als tandarts te Amerongen,
waar hij de praktijk van de overleden
tandarts Lunshof overnam.
Hij dreef deze praktijk tot medio
1964 waarna hij naar Utrecht vertrok.
Hij was verbonden aan de tandheel
kundige kliniek aldaar. De heer Vonk
bereikte de leeftijd van 40 jaar. Hij
laat een vrouw en 3 jonge kinderen
achter. Nog vrijdagavond was hij bij
vrienden te Amerongen op bezoek. Deze
waren de laatsten dig_hem in leven ge
zien hebben.
zo spoedig mogelijk na de ontvangst van
de oproepingskaart deze terug te zenden
met opgaaf van reden betreffende het
niet-verschijnen.
Met nadruk worden de betrokkennen
erop gewezen, dat bij dit onderzoek op
longafwijking er absoluut geen reden be
staan voor de z.g. „stralingsangst". In
tegendeel. Er is namelijk komen vast te
staan, dat zonder enig gevaar voor de
betrokkene twee-maal per jaar een rönt
genfoto kan worden gemaakt.
Hoewel de standplaatsen van de door
lichtingsauto op de oproepingskaart wor
den vermeld, treft U toch onderstaand de
standplaatsen volledigheidshalve nog even
aan.
Amerongen-Hof
Maandag 2 november van 13.30-17.00 en
18.30-20.30 uur; dinsdag 3 november van
13.30-17.00 en 18.30-20.30 uur; woensdag
4 november van 13.30-17.00 en 18.30-20.30
uur.
Overberg. School aan de Haarweg
Donderdag, 5 november van 14.00-17.00
en 18.30-20.30 uur.
Eist. Fabrieksweg (bij transformatorhuisje)
donderdag 5 november van 11.00-12.00
uur.
Op 15 oktober j.l. is de 23-jarige Ni-
colaas van Laar uit Amerongen over
leden tengevolge van de verwondingen
welke hij opliep door het verkeersonge
val enige weken geleden te Eist. Van
Laar stierf in het ziekenhuis te Am
sterdam.
Onder grote_ belangstelling vond de
teraardebestelling van het stoffelijk
overschot plaats, 21 oktober j.l., op de
nieuwe algemene begraafplaats te Ame
rongen. Vooraf werd een rouwdienst
gehouden in de Herv. Kerk. Een groot
aantal bloemstukken bedekte de kist.
Vele buurtgenoten en talrijke oud
collega's van de Ritmeester Sigarenfa
brieken te Veenendaal volgden Van
Laar bij zijn laatste gang. Ook enkele
vertegenwoordigers van het Algemeen
Ziekenfonds Neder Veluwe, waarbij
hij enkele dagen werkte, waren aan
wezig. In de kerk en op de begraaf
plaats werd het woord gevoerd door
ds. G. Kaastra, Ned. Herv. predikant
te Amerongen.
Opnieuw viel er onder het personeel
van de N.V. Hollandia te Amerongen
(beter bekend als Galak) een jubileum
te vieren. Ditmaal was het de beurt
van de bedrijfsleider te Amerongen, de
heer A. Smits.
Hij begon zijn loopbaan bij de Galak
als administrateur. Direct na de oor
log werd hij chef de bureau. Deze func
tie behield hij tot 1955. In het begin van
dat jaar werd hij benoemd tot bedrijfs
leider. Tot 1955 heeft hij zich volkomen
in het bedrijf weten in te werken. Ook
de technische kant heeft hij zich vol
komen eigen weten te maken.
De herdenking van dit heuglijke feit
vond plaats op woensdag 21 oktober j.l.
In tegenwoordigheid van de directie,
personeelschef en een afgevaardigde
van het personeel van het bedrijf te
Amerongen werd aan de jubilaris een
diner aangeboden in hotel De Donder-
berg te Leersum. Uiteraard waren er
ook geschenken, waarbij het personeel
te voorschijn kwam met een fraaie ver
rekijker.
Hiermede is de jubileumviering voor
de heer Smits nog niet beëindigd, want
het ligt in de bedoeling om binnenkort
een bijeenkomst te Rotterdam te doen
volgen waar alle jubilarissen van dit
jaar nog eens in aanwezigheid van de
gehele Hollandia Galak familie gehul
digd zullen worden.
Zoals elders in ons blad vermeld, zal
vanwege de Stima de gehele bevolking
van de gemeente Ede worden doorgelicht
t.b.v. een uitgebreid onderzoek op long-
tuberculose. De bevolking van Ederveen
krijgt op donderdag 5 en vrijdag 6 no
vember gelegenheid aan dit onderzoek
mede te werken.
De School met de Bijbel aan de Schras
zal worden ingericht als onderzoeklokaal.
De tijden, waarop de doorlichting door het
Stima-team zal plaatsvinden zijn:
Donderdag 5 november van 14.00-16.00
en 18.15 tot 20.00 uur.
Vrijdag 6 november van 10.00-12.00, van
14.00-16.15 en van 18.15 tot 20.00 uur.
Iedere inwoner werke mee het onder
zoek zo intensief mogelijk te doen zijn
Want in voorgaande onderzoekingen is
gebleken dat, zij het in kleine aantallen,
wel degelijk gevallen van t.b.c. werden
ontdekt. Het is in het belang van allen,
zowel volwassenen als kinderen, deze
ziekte op te sporen en te bestrijden.
KUS
In het tijdperk van de ruimtevaart
is een (gestolen) zoen zelfs geen 150.000
gulden waard! heeft mej. Catherine
Looney uitgeroepen toen de rechter te
Los Angeles haar eis tot schadever
goeding afwees. Zij had deze eis inge
diend omdat toen zij op het laborato
rium voor ruimtevaart zich even met
odeur stond te besprenkelen, de 45-
jarige Richard Gaylor, gehuwd en va
der van drie kinderen, van de gelegen
heid had gebruik gemaakt om haar een
(lange) kus in de nek te geven. De
heer Gaylor verdedigde zich voor de
rechter door op te merken dat de odeur
van die aard was dat hij „het beest in
de man deed ontwaken". Wat de rech
ter heel goed kon begrijpen. Mej. Loo
ney moet nu de kosten van het proces
betalen. Het duurde twee volle weken.
