Een parel van het Sticht ROSELLA Setter Set „cArityöto het Treeker Meertje NYLONS in de nieuwste FLORTN Oratorium „Joshua" in de Cunerakerk te Rhenen CHEVROLET DERDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 30 OKTOBER 1964 Nr. 86 Geen overdreven kop, maar pure werkelijkheid Midden in de bossen van Woudenberg ligt een idylle: A. P. de Kleuver, veldbioloog SCHERPENZEEL kleuren KIEST U BIJ: Fa. L. HEY ELST EDE Uw bril een sieraad! IK ZIE 'T AL Nieuwe uitgave van „Het Speelgoedboek" VAN G. F. HaNDEL S)tck 9iup V.A. B. KIRPESTEIN CITY-MOTORS-EDE ACTIE ZWARTE ZES GROOT EN KLEIN Een plas waarin donkere dennen zich weerspiegelen en een diepblauwe hemel met voortjagende wolkenstoeten weerkaatst wordt, is het schoonste wat men zich kan indenken. In onze nabije omgeving ligt zulk een idylle, een juweel in zijn soort, het intieme Treeker meertje. Het water is er zó helder dat onder het glinsterende oppervlak de gele zandbodem zichtbaar is. Achter de statige dennenbossen strekt zich een enorm heideveld uit met gele zandkoppen van de zandverstuivingendie des zomers blikkeren in het helle zonlicht en nu de herfst-vlagen er over donderen wat onheilspellends hebben. Een eenzaam oord in een verlaten wereld waar wij als in dromen verzonken over verre vlakten turen. Vroeg in het voorjaar al gingen wij naar dit plekje, een paar kilometer boven Wou denberg midden in het oeroude Westerwoud met naar het noordwesten dat wijde uitzicht over de Leusder heide. Wij wilden iets zien van het liefdespel van de kor hoenders. De heide u)as nog bruin na de lange winter en schemerig nog kwamen de over de heide verspreid staande jeneverbesstruiken boven de ochtendnevel uit; precies oude, gebogen wijfjes, heksjes zou je haast zeggen die zó uit het sprookje van Hans en Grietje weggelopen konden zijn. Och, dat is maar spelen met woorden: er bestaati en er bestonden geen heksen ,een tortelduif tot ons door. Verder niets In dit pastorale landschap zou een kudde schapen passen. Voor instand houding van de heide zou dat zelfs gewenst zijn. Je ziet in gedachten de herder al ronddwalen.De schaaps kooi is er nog wel, een héél romantische zelfs, maar het wollig vee is de weg gegaan van alle kudden in de buurt daar. Soms vind je ergens de bosgrond hevig omwoeld. Dat is werk van de wilde zwijnen. In een bos vonden wij geen enkel bosbessenstruikje meer overeind staan! Op de wortels van de dennen daar moeten veel „truffels" ge zeten hebben, die lekkere paddestoelen die je alleen maar als bruine bobbbel- tjes te zien krijgt of helemaal niet. Die wilde varkens weten er wel ware moordkuilen zijn. Alléén in de vennen tussen Hatert en Over-Asselt vond ik ze in nog dichter begroeiing. Dit plantje is wel het grootste natuur wonder van onze lage landen bij de zee. Welk een aanpassing aan de om geving! Een plant die het vermogen bezit kleine insecten te verschalken en te „verorberen" is nu eenmaal geen alledaags geval. Om te kunnen leven moeten alle or- HET TREEKER MEERTJE De toegang tot dit unieke natuurreservaat is niet vrij. U kunt evenwel kaar ten aanvragen by „Van Oudts Het Schoutenhuys" te Woudenberg. Ze zyn erg zuinig op dit prachtige stukje natuurschoon. Naar ik hoop en vert,rouw willen eventuele bezoekers daar wel rekening mee houden? Dan behoeft de een de ander er nooit op aan te zien als er onverhoopt iets mis zou gaan. Tekening van Adriaan P. de Kleuver. Een blik van verstandhouding wis selen wij toen plotseling een vreemd geluid ons oor bereikte. Ze komen! En ja, dan naderen over het smalle hei depaadje een drietal prachtige vogels. Uit een naar de grond gebogen vlieg den vóór ons strijkt nog een vierde korhaan neer, die al direct met de vleugeltoppen en wijd gespreide staart veren over de grond gaat slepen. Zo iets doen de kemphanen ook, maar dit is bij de korhoenders toch nog onein dig eleganter. De kleurpracht van de korhanen is in één woord fantastisch. Geheel zwart met zo'n metalige glans, witte banden in de vleugels en boven de ogen een grote rode vlek en de staart is naar twee zijden liervormig omgebogen. De hennen daarentegen zijn bruinrood met donkere dwarsstre- pen. Een prachtige schutkleur is dat tussen die bruine heidepollen. Je merkt zo'n broedende korhen niet eens op al loop je er vlak langs heen. Als de eerste zonnestralen over de horizon glippen schalt plotseling de roep van een balderende korhaan over het woeste, ontoegankelijke veld, die onmiddellijk beantwoord wordt door de elders schuilende hanen. Dat is de uit nodiging tot het amoureuse spel. Nu is het zaak jezelf doodstil te houden want aan toeschouwers hebben ze hevig het land. En wij willen dit schouwspel niet missen door het zelf in de war te laten lopen. En dan begint het lieve leven. Na 'een slijpend ksj-ksj „koert" de haan met een erg raar klin kend roetoetoetoe - roeiki - oerr-oerr- oerDat kostte mij enige moeite deze klanken „verstaanbaar" neer te schrijven. De korhaan maakt bij dit al- lerkoddigste geluid wel zéér wonder lijke bewegingen en windt zich meer en meer op. Onderwijl zitten de hen nen er onbewogen bij als gold hun al dit amoureuse gedoe niet. En hóé an ders is het in de werkelijkheid. De haan is daar druk doende het broederf te „verdedigen". In het begin zie je de hanen nog in groepjes bijeen, maar gaandeweg worden ze al eenza mer. Iedere haan verzamelt op 't laatst een groepje van 5 a 6 hennen om zich en dan is dat hele balderen voor de rest van het jaar van de baan. Ze zijn altyd buitengewoon schuw. Slechts de jagers, de heiboeren en de veldbiologen kennen ze. Tien tegen één dat myn lezers er nog nooit één gezien hebben! In de donkere dennenbossen van „De Treek" zie je meermalen een zwarte specht, die vroeger wintergast uit de Duitse Middelgebergten was en de laatste jaren tot in onze omgeving doorgedrongen^ is. Van de Grebbe tot in het Gooi toe broeden ze nu al. 't Is een pracht van een vogel, diep zwart met een rode „pet". Een grote vogel ook, die met golvende vlucht van stam naar stam gaat. Daar peuren ze met hun lange, wonderbaarlijk ingerichte tong insecten onder de schors weg. Wij zijn eens rustig in de buurt van de „spechten-smidse" gaan zitten en zagen hoe onze zwarte specht daar bezig was in de spleet van een boom een sparappel vast te zetten en met felle snavelhouwen begon af te pellen. Het ging om de zaden tussen de schubben. Reeds van verre hadden wij die doffe snavelroffel gehoord en wisten precies waar de zwarte specht zat. Wij gingen op dat geluid af. Het klinkt zo to taal anders als de trommelmuziek van de groen bonte specht die er het vrouwtje mede wil bekoren. En dat geeft altijd prijs. Opmerkelijk is overigens de stilte rond dit ven. Een weldadige stilte, zo dat je even opschrikt als een paar bos- duiven luid klepperend overvliegen en een groene specht haar blijde lach door de immense stilte laat schallen, geruisloos zweven tientallen libellen boven het water. Een boompieper zit op gindse eenzame sparretop, vliegt even op om zijn liedje te fluiten, dat smeltend wegebt als die weer neer strijkt. Van ver dringt het gekoer van raad mede! met hun bewegelijke neusschyf halen ze zo'n heel bos overhoop. De bosbouwer ziet ze dan ook liever gaan dan komen. Wat je er plenty te zien kunt kry- gen? Reeën! Die komen op het hel dere water af! Het bodemrelief is zeer geacciden teerd. Hoogten en laagten wisselen el kaar af. Dit is zo het normale beeld van een gebied met zandverstuivingen. Waar die bebost zijn, als hier bij De Treek en Heischoten, levert dat een verrukkelijk mooi landschapstype op. Zo is de hoge stuifwal bij het ven be zet met oude dennen en jeneverbes struiken Daardoor is het ven voor de helft beschaduwd. Waar de zon vrij spel heeft is de oever en het water lekker verwarmd. Wij zijn op blote voeten door het water gestapt en het was daar bepaald lauw. Niet zodra kwamen wij in de beschaduwde zóne of het water werd kouder. En dit oefent uiteraard op de plantengroei een merkbare invloed uit. Allereerst is er het veenmos, dat maar steeds schijnt te blijven groeien. Van boven groeit het steeds door, ter wijl het aan de onderzijde afsterft. De vergane delen vormen allengs een soort hoogveen. De lange, losse aan- maakturf bestaat er grotendeels uit. Zolang evenwel een natte toestand blijft bestaan „verdrinkt" het en blijft het een laagveenvormer. Echt hoogveen ontstaat eerst als het veenmos zo ver naar boven gegroeid is dat de afster vende delen een dor kussen gaan vor men. En daar is de veenvorming rond het Treeker meertje nog niet aan toe. In dit veenmos dat een sterk ve rende en zuigende werking heeft - toen wij er met blote voeten door liepen spoten straaltjes water tus sen onze tenen omhoog - groeien plantjes die men gerust biologische wonderen mag noemen. Het verheugt mij nu eens over een plantje te kunnen schrijven dat iets doét. Ik bedoel de zonnedauw, het „vleesetende" plantje van voedselar- me, natte heide velden en uit dit vol komen voedselarme, veenmosmilieu. Rond ons staan duizenden van die plantjes, die, hoe nietig ze mogen zijn, DS. J. v. d. BLINK SPREEKT Ds. J. van den Blink, vlootpredikant te Overveen, zal donderdagavond om halfacht in gebouw Filalethus, voor de leden van de Ned. Chr. Vrouwenbond spreken over het onderwerp: „Ik en God, of God en ik". ganismen voedsel tot zich nemen. Plan ten nemen dit voedsel met hun wor tels op uit de bodem. Buiten was algen en wieren - en als hier veenmos - groeit op zulke schrale grond bijna niets. Aan de schaduwzijde van het ven staat nog wat lavendelheide en beenbreek en tussen de zonnedauw ook veenbes. Dat is dan alles. Plat op het veenmos zien wij een kransje van spa tel vormige blaadjes die omkranst zijn met rode haren aan welks top een klier tje zit dat een kleverig vocht afgeeft. begrijpt het al: „dauw van de zon". Die rode haren komen in beweging als een kevertje of vliegje er mede in aanraking komt. Ze buigen zich naar het midden en die kleine druppeltjes vloeien samen en vormen samen één druppel, waarin het insect verdrinkt. Dat vocht bevat een pepsinehoudende stof en die maakt dat dat diertje ver teerd wordt. Door huidmondjes neemt het blaadje dan dit voedsel op. Wil men mij wel geloven dat ik mij altijd en thousiast neerzet om dit natuurwonder te beschrijven. Er staan zelfs twee soorten van: de „kleine" met lepel- vormige blaadjes en de „ronde" met ronde blaadjes. Vindt U ze eens ergens, laat ze dan maar rustig staan. Al zou U ze nog zo verwennen, ze nemen het niet. In een armoedig milieu voelen ze zich het beste thuis. Alles naar z'n aard, moet men maar denken. De zon nedauw in haar kleine hoekje en wij in het onze. Zó heeft de Schepper dat gewild. Zo openbaart zich in het kleine tóch Gods grootheid. BALDERENDE KORHAAN Zo staan de hanen van de korhoenders dan in gevechts houding tegenover elkaar. Wie mocht menen dat het ernst is slaat de plank vorstelyk mis. Dat hele gedoe is in feite niets dan een amoreus spelle tje om indruk op de hennen te maken. Tekening van Adriaan P. de Kleuver. GESLAAGD Voor het eerste deel van het examen gemeente-administratie I slaagde de heer J. Kroesbergen te Eist. De heer Kroesbergen werkt op de afdeling maatschappelijke zorg van de Veenen- daalse gemeentesecretarie. Hoofdstraat 45, Telefoon 2163 Frans Halslaan 26 Telefoon 3044 (Ingezonden) KOLLEKTE KANKERBESTRIJDING De onlangs door de Ned. Vereniging tot steun aan het Kon. Wilhelmina Fonds in deze gemeente gehouden kol- lekte heeft een bedrag van f 8059,82 opgebracht, welke opbrengst weer ho ger is dan het vorig jaar. Hartelijk dank aan al degenen, die door hun gift of als kollektant hebben medegewerkt om dit mooie resultaat te bereiken. (Ingezonden) Voor wie van lezen houdt, is dit be langrijk nieuws! Er zijn 2 kisten vol boeken voor u aangekomen. Ze blijven hier de hele winter in Eist en u kunt ze lezen. Een aantal Elstenaren gaan nu reeds voor de zevende keer van deze gelegenheid gebruik maken. Het zijn boeken die de Algemene Provinciale Bibliotheek Centrale be schikbaar gesteld heeft. U kunt ze le zen voor slechts 10 cent per week. Deze lage prijs is mogelijk doordat er zonder winstoogmerk wordt gewerkt en de overheid dit werk subsidieert. De boeken worden in het algemeen iedere donderdag uitgeleend tussen 7 en 8 uur door H. Zachte, Beatrixstraat 6. Er is een grote verscheidenheid aan lectuur. Zo zijn er streekromans en fa milieromans. Avontuurlijke boeken en detectives. Humoristische boeken, maar ook boeken over oorlog en verzet. En kele schrijversnamen: Piet Bakker, Godfried Bomans, Carmiggelt, Agathe Christie, Antoon Coolen, Willie Corsari, Den Doolaard, Johan Fabricius, L. de Jong, Hans Martin. Ook voor de jeugdige lezers vanaf 12 jaar is er een groot aantal boeken. We gens de grote belangstelling van vorig jaar, zelfs meer dan voorheen. We noe men enkele titels: Avontuur op Hek- seneiland, Buffeljager, Bestemming maan, Het Indianenboek, Anne-Marie bouwt luchtkastelen, Netties hartewens, Tot weerziens, Mar joke. Het mysterie van de „Victory". Zo is er dus een ruime keus voor jonge en oudere boekenvrienden. Op donderdag 5 november kunt u uit de 153 boeken kiezen. U bent welkom. Wilt u s.v.p. ook familieleden of ken nissen op de hoogte brengen? N.V. DISTILLEERDERIJ M. DIRKZWAGER Az SCHIEDAM GEMEENTE EDE GROEIDE MET RUIM 1000 ZIELEN IN 7 MAANDEN Uit de bevolkingsstatistiek van de ge meente Ede blijkt dat het inwoners aantal in het tijdvak 1 jan. 1964 t/m 31 aug. met 1068 is gestegen tot een totaal aantal van 64.528. Er blijkt in Ede een mannenover- schot te zijn, want het aantal mannen overtreft dat der vrouwen met 600. Aantal mannen op 31 aug. 32.569, aan tal vrouwen 31.959. Uit de loop der bevolking bleek dat het aantal zielen door geboorten met 969 is gestegen, door vestiging met 2340. Daarentegen vertrokken er 1987 per sonen en overleden er 254. De vermeerdering met 1068 in ge noemde periode is een gevolg van een geboorte overschot van 715 en een ves- tigings overschot van 353. OPTICIËN SPECIALIST Prins Bernhardlaan 4 (Zwaaiplein) Veenendaal - Telefoon 3784 LEVERANCIER VOOR ALLE ZIEKENFONDSEN De unieke uitgave „Het Speelgoed- boek" verschijnt nu al 17 jaar, maar toch is het boekje altijd weer een ver rassing. Ook nu weer: de 1964-1965 editie, 64 kleurige pagina's dik, staat boordevol nieuws op het gebied van verantwoord speelgoed en goede spel len. Nouveauté's zijn bijvoorbeeld een schaalmodel-sportscar (Cox Corvette Sting Ray) met een echte brandstof motor, de populaire TV-Quiz Wacht woord als huiskamerspel, een roman tische burcht om zelf te bouwen. Verder vindt de speelgoedzoekende alle beroemde merken broederlijk bij een: van Marklin tot Meccano, van Jumbo tot Schuco. De artikelen zijn alle zeer scherp en duidelijk afgebeeld, de artikelomschrijving, met vermelding van de uitbreidingsmogelijkheden, is helder. Met „Het Speelgoedboek" in de hand kan men werkelijk thuis uitkiezen; men weet precies wat men koopt. Het boek je kost maar 25 cent en is verkrijgbaar in de speelgoedwinkels. M ERE-PLATFORM VOOR NIEUW-GEKOZEN AMERIKAANSE PRESIDENT Voor het Capitool in Washington is reeds het steigerwerk opgetrokken voor het ereplatform, waar de nieuw-gekozen Amerikaanse president - Lyndon B. John son of Barry Goldwater - 20 januari 1965 zal worden beëedigd. Op 10 november a.s. hoopt de C.O.V. „Euphonia" te Rhenen een uitvoering te geven van het OratoriumJoshua" van G. F. Handel. Medewerking verlenen: Ted Gerritsen-Snijders, sopraan; Sibylle Raaphorst, alt; Albert van der Heide, tenor en David Holles telle, bas. Begeleiding van het Radio-Bachorkest en Leni v. d. Lee, clavecimbel. Het geheel staat onder leiding van Gijsbert van Zanten. Van het grote aantal Oratoria dat Handel schreef worden „The Messiah" en enkele anderen vrij veel uitgevoerd. Wanneer men echter weet welke mees terwerken er schuilen onder de plm. 30 Oratoria, die Handel schreef, vraagt men zich af wat toch de oorzaak is, dat we die zo zelden of nooit horen. De laatste jaren heeft de Nederlandse Handelvereniging op dit terrein baan brekend werk verricht, zich speciaal ten doel stellende minder gangbare Oratoria bekendheid te geven. Maar de meeste koren houden zich blijkbaar nog aan het algemeen bekende reper toire. Spelen hier technische problemen een rol of zijn er andere bezwaren? Hoe het ook zij, de C.O.V. „Eupho nia" heeft het prijzenswaardig initia tief genomen een zeker voor onze om geving onbekend Oratorium, „Joshua" in studie te nemen en uit te voeren. De tekst ontleende de componist vrij nauwkeurig aan het Bijbelboek Jozua. Het werk bestaat uit 3 delen. Het eer ste deel brengt na een korte instru mentale inleiding de inhuldiging van Jozua als leider der Israëlieten, nadat het volk de drooggevallen bedding van de Jordaan is overgetrokken. Zeer sug gestief is het tot stilstand komen en terugstromen van de rivier uitgebeeld. Een engel verschijnt, oproepend tot de verwoesting van Jericho, welke oproep door Jozua en het volk wordt overge nomen. Het tweede deel behandelt in rijke instrumentatie en muzikale symboliek de val van Jericho, bewerkt door de wonderlijke ineenstorting der muren tijdens de zevende rondgang om de stad. Aan het einde van het tweede deel het wonder van de zon, die op Jozua's bevel blijft stilstaan, dit wordt door een 24 maten lar.g aangehouden A uitgebeeld. Het derde deel begint met de ver deling van het veroverde land, hierbij wordt aan Kaleb het hem beloofde Hebron toegewezen. Slechts de stad Debir moet nog worden veroverd. Ka- leb zegt de overwinnaar zijn dochter Achsa toe. waarna Othniël ten strijde trekt. Hij keert zegevierend terug, wordt ingehaald en met Achsa ver enigd. Tenslotte wordt na een oproep van Kaleb een danklied aan Jehova ge bracht. De uitvoering in de Cunerakerk wordt gegeven in de Engelse versie met de oorspronkelijke orkestbezetting. Gezien de goede naam, die „Euphonia" zich o.a. heeft verworven met haar jaarlijkse uitvoering van de Johannes-Passion van J. S. Bach, de bijzondere sfeer en acoustiek van de Cunerakerk belooft dit weer iets moois te worden. HOOFDSTRAAT«4 YEHNEHDAAL PASFOTO'S M101 VEENENDAAL OPLOSSING PUZZEL NO. 20 Horizontaal: 1 eva; 4 begerig; 6 are; 7 lea; 9 non; 11 nog; 13 slaap; 15 dos; 17 iep, 19 ada, 21 adéle, 23 sek, 25 irene, 28 ter, 29 rollade, 30 Ede, 31 ereis, 33 aar, 34 Sedan, 36 ets, 38 sté, 39 gal, 40 lorre, 43 kol, 44 dam, 45 ont, 47 man, 49 Lienden, 50 nee. Vertikaal: 1 egaal, 2 ver, 3 arena, 4 bel, 5 gen, 8 esp, 10 opa, 11 nederig, 12 gil, 14 adelaar, 15 dar, 16 sandaal, 18 eerst, 20 Diest, 21 Ate, 22 ere, 23 sla, 24 kar, 26 eed, 27 een, 32 iel, 35 eek, 37 sla, 38 sen, 41 Ommen, 42 ronde, 44 dal, 46 tin, 48 Ane. Invoegen op de autosnelweg is iets anders dan het oprijden van welke andere drukke weg dan ook. Om op de autosnelweg te komen, moet men zich inpassen in een verkeer met zeer hoge snelheden. Direct de snelweg oprijden zonder eerst voldoende snelheid te maken, kan aanleiding zijn tot gevaarlijke situaties, zelfs tot ongelukken. De juiste wijze van invoegen is, aldus Verbond voor Veilig Ver keer en Rijkspolitie in de Actie Zwarte Zes, eerst de snelheid aan te passen aan die van het verkeer op de snelweg. Die snelheid kan men opvoeren op de in- voegstrook. Is de invoegstrook te kort, dan kan de manoeuvre op de vluchtberm worden voortgezet. Wanneer de snelheid overeenkomt met die van het overige verkeer, kan men de invoëgstrook of de vluchtberm verlaten en zich veilig in de hoofdstroom voegen. Is de invoegstrook kort, en is er geen vluchtberm (of is deze door een op onver standige wijze geparkeerde auto versperd) dan kan men het beste stoppen aan het begin van de invoegstrook. Het is dan mogelijk, zodra de weg vrij is, toch eerst nog enige snelheid te maken, alvorens de autosnelweg op te rijden. Met groot bedoelen w(J natuurlijk Zowel letterlijk als figuurlijk De Judoreus, die op de mat Wel moeite met z'n tegenstander had Maar In de houdgreep hem versloeg Schoon 't krachtverschil niet veel bedroeg Velen waren tot tranen toe beroerd Toen Kamlnaga werd gevloerd Zo leefde men met Geeslnk mee De veroveraar van goudplak twee Die er nu weer Is bijgekomen Zelf had ik er van liggen dromen Van het begeerde tweede goud van 'n beenworp en een greep, die houdt Nu bracht ons land wat men vaak hoort Wel eerder grote mannen voort Bijvoorbeeld In de „gouden eeuw" Toen menig vechtjas Fries of Zeeuw Zijn steentje bijdroeg tot 's lands glorie Echter, dat alles Is historie Naar sportprestaties echter gemeten Staat vast, men zal 't niet gauw vergeten (Ook zal men 't nog wel vaker lezen) Dat ook 'n klein land groot kan wezen Heel 't land leeft mee met het succes Dat was weer Holland op z'n best Als ook 't bewijs, dat, al Is ons landje klein (Zie boven) het toch groot kan z|jn. Onjuist invoegen. j. M.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 5