De Inspecteur komt HELSE! si ROSELLA IL VOEDSEL UIT AARDOLIE CffiiYÜOlëf SCHERPENZEEL ARAM ARAM Nieuwe middelen in de strijd tegen de vruchtboomkanker EDE TWEEDE BLAD „DE VALLEI" VRIJDAG 11 DECEMBER 1964 Nr. 98 Toestanden in de lagere school te Veenendaal, Rhenen, Amerongen, Renswoude en Woudenberg. Rapporten uit 1836 en 1842 Inspectie hajyn een vieux vanfloiyn Veenendaal Rhenen Amerongen Tweede verslag Rhenen Amerongen vooruit! Leersum Twee jubilarissen N.V. Boxal Dronken achter stuur Q l? V.A. B. KIRPESTEIN Onrustige Zenuwen? Het spookslot aan de Tiber Renswoude Woudenberg Belangrijke aanvulling voor arme landen NYLONS in de nieuwste kleuren KIEST U BIJ: Fa. L. HEY VOOR DE BOER VOLLEYBAL Alle hoofdteams van de PANTERS dit weekend in de strijd in uitwedstrijden DAMES Enige gegevens met betrekking tot het Stima-onderzoek in Ede Sedert de Reformatie moest het onderwijs dienen om kennis van de ware religie bij de jeugd aan te kweken en paapse stou tigheden te weren. De Staten van Holland, Friesland, Utrecht, Gelderland en Zeeland maakten verordeningen, provinciale synodes als die van Dordt in 1574 en 1578, van Middelburg en s Gravenhage in 1586 namen besluiten in die geest. Steden en dorpen bleven niet achter en gaven schoolreglementen in de vorm van instructies. Toen de Nationale Dordtse Synode in 1574 werd gehouden, kwam uiteraard het onderwijs ter sprake. Zij adviseerden maatregelen te nemen om overal scholen te stichten. De scholen uit de vóór-reformatorische tijd waren immers verdwenen. De Dordtse besluiten waren zó omvanrijk en van zóveel gewicht, dat ze wel „de christelijke grondwet der opvoeding" genoemd worden. De scholen moesten opleiden tot god zaligheid en de fundamenten der chris telijke leer onderwijzen. Alleen school meesters, die lid waren van de Gere formeerde kerk - in die dagen de naam voor de Hervormde kerk - mochten be noemd worden. Met klem werd predi kanten en personen uit de magistra tuur aangeraden de scholen geregeld te bezoeken. Door de ijver van de ker kelijke overheid kende ons land ge durende de 17e eeuw een voor die tijd bloeiend schoolwezen. In de steden had men stadsscholen, voorbereidend voor de universiteit, en lagere scholen. Ook waren er zoge naamde bijscholen, bijvoorbeeld schrijf- scholen en Franse scholen, de laatste door zuidnederlandse refugés, later ook door Fransen geleid. Het houden van bijscholen was verboden aan Roomsen en aan dissenters als Lutheranen, Re monstranten, Mennisten en andere niet tot de Staatskerk behorende Hervorm den. (De tolex-antie-idee kwam eerst in het laatst van de 18e eeuw op, om in de 19de eeuw daadwerkelijk doorwer king te vinden). Op het platteland had men voorna melijk lagere scholen. Zo werd in 1679 te Veenendaal aan de Hoogstraat de eerste lagere school gesticht, dus lange tijd vóór in 1900 de leerplicht kwam. In het midden van de 19e eeuw vond men een particuliere school voor meis jes op de plaats van hotel-restaurant De Korenbeurs. Nog later verrees de eerste bewaarschool van mevrouw de weduwe Kennedy, een Schotse van origine. Of was zij een Ierse? Toen in de Franse tijd het onderwijs door wetten werd geregeld, kwamen er ook instructies voor de schoolop zieners en de commissiën van onder wijs, gevormd door de gezamenlijke schoolopzieners van een departement - ons land was toen in departementen verdeeld -. Het instituut van de inspec tie bleef na het vertrek der Fransen bestaan. Tussen 1830 en 1850 waren er onge veer 80 schoolopzieners, die naast hun ambt als predikant, notaris, jurist e.d. voor f 400,per jaar de scholen in hun ressort inspecteerden. Hun rapporten zijn helaas verloren geraakt. Wel heb ben wij gelukkig de beschikking over de verslagen van mr. Henricus Wijn beek, die sinds 1811 de Latijnse scho len als inspecteur bezocht en sedert 1832 bovendien de lagere en middel- bare scholen, tezamen niet minder dan 5000 scholen! In het juist verschenen Jaarboekje van Oud-Utrecht deelt dr. R. Reinsma interessante dingen mee, ontleend aan deze rapporten. Uit Wijnbeeks verslag nopens de staat der lagere scholen in de provincies Utrecht, Groningen en Drente, bezocht in de loop van 1836, citeren wij een en ander over de toe stand in het derde en vierde school district. Veenendaal wordt met lof vermeld. „Het schoollokaal is een voortreffelijk, ruim en helder gebouw, waarin een getal van 450 kinderen gemakkelijk ge plaatst zijn. Het is in tweeën afgedeeld door glazen deuren. Tusschen de beide zalen was een Russische kagchel ge metseld, die 's morgens vroeg in de winter werd gestookt en dan voor den ganzen dag genoegzame warmte door dit gebouw verspreidde. Bij dit schoon lokaal steekt zeer ongunstig af een paar vertrekjes, die den onderwijzer en zijn huisgezin tot woning moet ver strekken. De onderwijzer G. J. Kit be hoort onder de bekwaamste. Met een vasten gang onderwijst hij het lezen naar de klankmethode, de taalkunde en daarmede de beide ontledingen van volzinnen met gepaste verstandsont wikkeling, waartoe ook getallen en vormleer oordeelkundig werden aan gewend. Het schrijven was fraai: het zingen ook zeer goed, doch de oefening daarin geschiedde alleen bij het aan gaan der school. Vele kinderen treden er de school niet binnen dan na het eindigen van het zingen. Overdreven godsdienstige begrippen maken hunne ouders vooringenomen tegen het zin gen, omdat het geen psalmgezang is." (Vormleer is de oude naam voor aan schouwelijke meetkunde. De klank methode bij het spellen wordt nóg toe gepast). Ook Rhenen wordt geprezen. „In dit stadje is slechts ééne school. Zij wordt in een zeer groot lokaal gehouden en bezocht door meer dan 200 leerlingen. Er werd zeer goed onderwijs gegeven in het Nederduitsch, in het lezen naar de klankmethode, waarbij den leerlin gen een zeer gepaste leestoon werd eigen gemaakt, en in de beginselen der taalgronden. De getalleer bereidde hen zeer doelmatig voor op het rekenen. Het schrijven voldeed mij ook. Doch de meester, van een zwak zenuwgestel zijnde, kon niet de minste beweging verdragen en moest gedurig stilte ge bieden. Uit het groot schoolvertrek daalt men langs eenige trappen naar een kleinere kamer, waar onderwijs in het Fransch, als het zoo heeten mag, ge geven werd. Want de uitspraak en de regels waren gebrekkig." „Aan het schoollokaal ontbreekt ge noegzame ruimte voor het 225 tal leer lingen en een toereikend getal schrijf tafels; aan de school zelve een onder meester. De onderwijzer A. Dijkerman, ofschoon niet onbekwaam, schoot nog- tans te kort in het bewaren van orde en stilte en het tegengaan van onhebbe lijkheden. Het geheele onderwijs be paalde zich tot lezen, schrijven, rekenen en zingen, en dat alles niet boven het middelmatige." In 1842 bezocht mr. Wijnbeek weer de scholen. Voor de tweedemaal prijst hij de Veenendaalse school, „een mo delschool". „Het onderwijs was hier onder den verstandigen en ijverigen G. J. Kit op denzelfden doelmatigen voet gebleven. Deze school verdient, evenals die te Doorn, den naam van modelschool. Des morgens wordt er van 7 tot 9 school gehouden voor een 100 tal armenkinderen. Daar was het onderwijs zeer eenvoudig en regt ge past voor die kinderen. De Russische kagchel, waardoor de twee zalen der scholen verwarmd moe ten worden, voldoet niet. Zij zal door eene andere vervangen worden. De reden van klagte over het slechte woonhuis van den onderwijzer is op geheven. Hetzelve is vergroot en ver beterd." „Rhenen, waar slechts ééne school is, doch in tweeën gedeeld, zijnde het eene voor de Nederduitsche armen- en bur gerkinderen, het andere de Fransche school. Beide waren op den vorigen goeden voet gebleven. Zij zoude nog beter zijn, indien er een alleszins be kwame ondermeester, zoo nodig voor het getal leerlingen, niet ontbrak." „Het onderwijs van A. Dijkerman vond ik hier, sedert mijn vorige bezoek, verbeterd. De klankmethocjp^was inge voerd; de leestoon was gepast; van rede- en taalkundige ontleding werd veel werk gemaakt. Ook van het oor deelkundig rekenen uit het hoofd. Het tweestemmig gezang was zuiver en lie felijk. Het schrift was goed. Er heerste thans orde en stilte, doch het lokaal was in slechter staat. De steenen vloer lag aan stukken. Den burgemeester heb ik cp dit gebrek opmerkzaam gemaakt met het gevolg dat de vloer kort daar na, volgens bericht van de schoolop ziener, hersteld is." Mr. Wijnbeek bezocht in Amerongen ook een Franse jongens- en dito meis jesschool, de eerste van W. C. Stamp- focrt, de laatste van mevrouw Clasina Henrica Lis. Gok Leersum kreeg een beurt. „Hier is alles gebrekkig, het lokaal en het onderwijs van den hoogbejaarden D. N.V. DISTILLEERDERIJ M. DIRKZWAGER Az SCHIEDAM Woensdag 2 dec. herdachten de heer A. van Nieuw Amerongen en de heer T. Diepeveen het feit dat zij I2V2 jaar in dienst waren van N.V. Boxal. Tijdens een feestelijke bijeenkomst in de bedrijfskantine werden enkele toespraakjes gehouden. De heer Schothorst (technisch direc teur en bedrijfsleider) dankt beide ju bilarissen voor het vele werk dat zij voor de N.V. hadden gedaan. Tevens gaat dank aan uw echtgenotes, aldus spreker, ook zij hebben vele van uw „vrije uren" afgestaan aan het be drijf. Tenslotte overhandigde de heer Schothorst de jubilarissen het speldje „12V2 jaar Boxal" alsmede een bedrag onder couvert. De algemeen directeur (Drs. N. Schutte) sprak als tweede een geluk wens uit en hoopte dat beiden nog lang in dienst zouden zijn van de N.V. De heer Willemsen sprak daarna na mens de personeelsraad. In zijn betoog wees hij op de prettige en vriend schappelijke samenwerking van de af- gelopij 12V2 jaar. De heer Diepeveen en de heer van Nieuw Amerongen spraken tot slot hun dank uit aan de directie en alle aan wezigen en hoopten ook in de toekomst hun werk'op dezelfde voet te doen voortzetten. SEGNI AFGETREDEN President Segni van Italië is afgetre den. Hier zien we het 73-jarige staats hoofd met zijn kleinkinderen, voor de eerste maal na zijn hartaanval in au gustus, gefotografeerd in het Quirinale te Rome. Zaterdagavond werd de autobestuurder G. L. uit Loenen aangehouden omdat hij volslagen dronken achter het stuur zat. Na proces-verbaal te hebben opgemaakt liet men de auto weer vertrekken omdat een mede-inzittende die nuchter was en over een geldig rijbewijs beschikte de wa gen verder kon besturen. VEENENDAAL CITY-MOTORS-EDE UITREIKING PRIJZEN POSEIDON Donderdag 10 december om 7.45 uur ko men de leden van de zwem- en poloclub Poseidon '59 in Marktzicht bijeen. Op die avond zullen de prijzen der clubkam pioenschappen uitgereikt worden en zal verder de avond verzorgd worden door Fred van Dorp met vertoon van dia's van de Olympische spelen te Tokio. Vrijdag 11 en zaterdag 12 december wordt door de Scherpenzeelse Harmonie Caecilia in hotel Boszicht de jaarlijkse uitvoering gegeven. Na de pauze wordt door de ATS het toneelstuk Strikt zakelijk, door Willem van Boxtel opgevoerd. NA AANRIJDING VERKEERD ADRES OPGEGEVEN Een voor het hotel De Hertog van Gelre in de Dorpstraat geparkeerd staande auto, eigendom van de heer V. uit Amers foort, werd maandagmorgen door een tot nog toe onbekende bestuurder van een grijze Opel aangereden, tengevolge waar van beide auto's behoorlijk werden be schadigd. De bestuurder van de grijze Opel, die de aanrijding veroorzaakte heeft aan om wonenden wel een adres en naam opgege ven, alvorens hij wegreed, doch deze ge gevens bleken na een door de politie inge steld onderzoek, niet te kloppen. GESPAARD Gedurende de maand november werd bij de Rijkspostspaarbank alhier ingelegd f 26.713,64 en terugbetaald f 19.504,32. Over dezelfde periode bedroeg de inleg bij de Nutsspaarbank f 74.085,50 en werd terugbetaald f 39.916,91. DOOR HOND DOODGEBETEN Door een hond, waarvan de eigenaar tot nog toe onbekend is, zijn in de nacht van zondag op maandag, twee rashanen en enkele kippen doodgebeten welke eigen dom waren van de landbouwer Tiggelaar, wonende in de Nieuwstraat. Mijnhardt's Zenuwtabletïen 32 „Wat hebt U?" schreeuwt Aram, op zijn te genstander toespringend, „ik heb U nog geen en kele maal geraakt!!" MerlinMerlin," kreunt de man nauwelijks hoorbaar. Dan slaat hij als een blok achterover en blijft roerloos liggen. Aram staart nog verbijsterd naar de bewegingloze gestalte aan zijn voeten als achter hem de waar- Versteegh. Doch hijwordt geholpen door een zeer bekwamen ondermeester, die op eene eenvoudige wijze alleen datgene onderwijst, wat boerenkinderen kunnen gerekend worden in hunnen volgenden leeftijd te zullen noodig heb ben. Onder Rhenen behooren", gaat mr. Wijnbeek voort: a. ACHTERBERG tus schen Rhenen en Veenendaal. Ik vond er een net schoolgebouw en woning, liggende op eene hoogte, vanwaar men een verrukkelijk uitzigt heeft, maar waar een put of waterpomp ontbrak, zoodat de onderwijzer genoodzaakt was dagelijks een kwartier uur ver het wa ter te halen. Ik heb op verzoek van den onderwijzer den burgemeester hier over onderhouden, met dat gevolg, dat kort daarna eene pomp gezet is, waar van ik door den schoolopziener onder - rigt ben geworden. Wat voorts het onderwijs van J. J. Landman betreft, het is doodeenvoudig en beperkt; er wordt gespeld, eentonig gelezen, een weinig gerekend en matig geschreven. Gelukkig hebben de een voudige boeren hier geen hooge oplei ding noodig. b. ELST: hier is het onderwijs van E. van Altena op eenen beteren voet. De klankmethode is ingevoerd; de lees toon, het schrift, het rekenen uit het hoofd, het rede- en taalkundig ontle den en het gezang, alles beviel mij." „In een goed lokaal vond ik in L. van Oostveen een braaf, eenvoudig, doch droog en stijf onderwijzer. De spelmethode was nog in gebruik. Er werd nogtans op goeden toon gelezen, vrij goed geschreven, goed uit het hoofd gerekend en niet alleen met de maten en gewigten, maar ook met de munten bekend gemaakt. Het gezang was schreeuwend. Des Zaterdags, nadat de kleinen en de twee Roomschen de school verlaten hebben, wordt hier in den Bijbel gelezen." Wij moeten helaas in mineur eindigen met Woudenberg. „Met de school alhier is het ellendig gesteld. De onderwijzer C. Lagerweij vond ik er niet in. Ik ver nam, dat hij er zelden komt. Alleen 's morgens te elf en 's namiddags te 3 ure, telkens slechts voor een half uur. Een ondermeester, op zich zeiven niet ongeschikt, moet dus het geheele werk alleen verrigten en schoot daarbij te kort. Het geheele onderwijs is hier ge brekkig. De schoolmeubelen zijn ook in slechten staat. Ik heb den burgemeester en naderhand den Gouverneur verslag gedaan van den ellendigen staat van zake. Deze heeft mij verzekerd de zaak in orde te zullen brengen. Het scheen dat men den hoogbejaarden onderwij zer, die niet onbemiddeld is, met het genot van eenig pensioen zal ontslaan." Tot zover de citaten, die niet alleen een beeld schetsen van het onderwijs dier dagen - dat veel beter blijkt te zijn dan gewoonlijk beweerd wordt -, maar ook de opvattingen verraden, die toen heersten. De schrijver, inspecteur mr. Henricus Wijnbeek, treedt uit de verslagen naar voren als een vooruit strevend man, die zijn tijd jaren voor uit was. Hij is kritisch, opbouwend, scherp in zijn oordeel, stimulerend. Daarom juist vallen zijn meningen als zouden kinderen van armen en boeren genoeg hebben aan een minimum van onderwijs zo tegen. D. Philips De lange reeks produkten, welke uit het zwarte, vloeibare goud, de aardolie, kan worden gemaakt, is opnieuw uitgebreid. Franse geleerden hebben een re volutionaire methode ontdekt om uit ruwe olie een voedselprodukt te maken, dat een bijzonder welkome aanvulling kan betekenen op het arme dieet van vele volkeren, die nog in zeer povere omstandigheden leven. Het mag een vreemd idee zijn, olie te eten, maar de Fransen geloven, dat hun vinding een grote toe komst tegemoet gaat. Het consumeren van olie is overigens niet helemaal een juiste omschrijving. De Franse vinding berust op een merkwaardige combinatie van levende organismen en de rijke voedingsbodem, die bepaalde samenstellin gen van de olie voor deze (micro)-organismen bieden. Alfred Champagnat, wetenschappe lijk leider van een Franse oliemaat schappij, ontdekte namelijk, dat be paalde gistsoorten - in feite micro-or ganismen - buitengewoon goed gedijen op oliebestanddelen, die ontstaan als ruwe olie tot een temperatuur van 350 tot 400 graden Celsius wordt verhit. Deze „kweek op olie" van de voor het blote oog onzichtbare, zeer kleine le vende wezentjes, kan heel goed een voedselpreparaat opleveren, dat vooral rijk is aan eiwitten en het eveneens voor het menselijk lichaam onmisbare lysine, een aminozuur. De vinding van Champagnat dateert uit 1957. Sindsdien zijn de laborato riumproeven afgesloten. Met dusdani ge resultaten, dat bij Marseille een proefproject is ingericht, dat per dag duizend kilo van het gevonden prote- ine-vitamineconcentraat kan produce ren. Wanneer men de eetgewoonten be kijkt van de talrijke mensen, die nog op het randje van een bestaansmini mum leven, wordt de betekenis van de vinding duidelijk. De bevolking van de arme landen leeft voornamelijk op plantaardig voedsel. Het vlees is te schaars en te duur. Ziekten zijn dan vrijwel onvermijdelijk, doordat het plantaardige voedsel alleen niet vol doende bouwstoffen voor het mense lijk lichaam kan leveren. Met name ontbreken de nodige ei witten om aan de behoeften van het li chaam te kunnen voldoen. Eiwitten zijn - hier komt de scheikunde weer even schuwende stem van Presto klinkt: „Messireü Daar komt Merlin!!" En als hij het hoofd wendt, kijkt Aram recht in de starre, hypnotische blik van de magiër. „Hij zal het U niet meer lastig maken." zegt Merlin met een vluchtige blik op de man aan zijn voeten. „Hij was een gevaarlek zwaardvech ter, Aramhet leek mij beter he: met mijn ma gische krachten onschadelijk te maken, voor hij U te vlug af was„Is hijis hij dan?" vraagt Aram ontzet. „Dood, ja," zegt de tovenaar toonloos en zijn koude ogen kijken de ridder strak aan (Wordt vervolgd) Hoofdstraat 45, Telefoon 2165 Frans Halslaan 26 Telefoon 3044 om de hoek kijken - opgebouwd uit moleculen van verschillende amino zuren. De geleerden hebben tot nu toe zo'n twintig verschillende aminozuren ontdekt, welke onmisbaar zijn om de functies van het menselijk lichaam in stand te houden. Enkele van deze zuren komen echter vrijwel niet in plantaardig voedsel voor. Tarwe bijvoorbeeld - in vele landen vrijwel het enige voedsel - bevat slechts 13% eiwitten, gedroogd rundvlees daar entegen al 59%. Alleen al om het nodi ge lysine te verkrijgen zou men voor dezelfde hoeveelheid 22 maal zoveel tarwemeel moeten eten als gedroogd rundvlees. Het uit aardolie gewonnen proteïne- vitamineconcentraat bevat vijftig tot zestig procent eiwit, vooral het percen tage lysine is hoog. Wel mist het con centraat sommige andere essentiële voedingsstoffen, maar die komen weer in voldoende mate voor in het gewone plantaardige menu. Vooral belangrijk is, dat het voe dingsconcentraat op zeer goedkope wij ze kan worden verkregen. Naar schat ting zal het kweken slechts één vijf tiende tot één dertigste van de prijs van vlees gaan kosten. Deze lage kosten zijn mogelijk geworden doordat het gistingsproces, ook voor de bereiding van andere olieprodukten, grote voor delen oplevert. De microben hebben alleen maar belangstelling voor de koolwaterstoffen in de olie, en dat zijn juist de stoffen, welke bij de bereiding van allerlei olieproducten moeten wor den verwijderd. De olie-etende gist- stoffen maken dus ook het raffine- ringsproces gemakkelijker. Bij invoering op grote schaal van het Franse procédé - en alles wijst in die richting - zou per jaar, op basis van de huidige olieproductie, 3,5 miljoen kilo van het vitamineconcentraat kun nen worden geproduceerd. Dit zou wel heel welkom zijn, gezien de schaarste aan dierlijke eiwitten in de wereld. Geen wonder, dat de wereldgezond heidsorganisatie, de voedsel- en land bouworganisatie van de Verenigde Na ties en de UNICEF grote belangstelling hebben voor de Franse vorderingen. Men zoekt nu naar wegen om het rijke voedsel in een aanvaardbare vorm te kunnen aanbieden. Gedacht wordt aan een concentratie in een soort bouillonblokjes, welke dan in het water kunnen worden opgelost. Eén ding is al bewezen: het uit het gistingsproces van de olie gewonnen preparaat bevat geen enkel bestanddeel, dat schadelijk kan zijn voor het menselijk lichaam. Smaak heeft het ook niet. Maar daar weten de voedselspecialisten wel raad mee. Het is vrij gemakkelijk om het „bouillonblokje", gewonnen uit olie, de smaak van welk geliefd artikel dan ook te geven. Vruchtboomkanker wordt bij appel- en perebomen teweeggebracht door een schimmel, die de bast doodt en het omliggende weefsel prikkelt tot een kanker achtige uitgroeiing, waardoor verdikkingen op de stam ontstaan. Over deze ziekte heeft de heer D. D. Mulder van de Stichting Boom en Vrucht", gedetacheerd bij het Proefstation te Wïlhelminadorp, onlangs voor de radio een korte beschou wing gehouden. De parasitaire aantasting kan de dood van een tak of een hele boom tengevolge hebben. Schattingen van de jaarlijkse schade lopen uiteen van 2 tot 4 miljoen gulden. Deze reeds lang bekende ziekte is sedert 1958 weer bij zonder ernstig geworden. Plaatselijk kan teelt van bepaalde appelrassen bijna onmogelijk worden. Hoewel de oorzaak van vruchtboom kanker reeds sedert 1880 bekend is, le vert de bestrijding nog steeds moeilijk heden op. De bestrijding is zo arbeids intensief, dat ze bij de huidige toe stand op de arbeidsmarkt, nauwelijks uitvoerbaar is. Men moet n.l. alle aan wezige kankers wegzagen of uitsnijden en met een beschermend wondafdek- middel insmeren. Ongelukkigerwijs leidt de cultuurmethode van de moder ne fruitteelt, waarbij de bomen aan pa len en draad worden gekweekt, tot ster kere aantasting, aangezien er gemakke lijk kleine verwondingen van de bast ontstaan, waardoor de schimmel kan binnendringen. Andere omstandighe den, die volgens praktijkervaringen tot meer kankeraantasting aanleiding ge ven, zijn sterke groei door zware stik stofbemesting en een onregelmatige watervoorziening van de boom door wisselende grondwaterstand. Sedert enkele jaren wordt door het Proefstation voor de fruitteelt in de volle grond te Wilhelminadorp onder zoek verricht om tot een meer afdoen de en goedkopere bestrijding te komen. Het gaat in principe om vervanging van mechanische (wegzagen en uitsnijden) door chemische bestrijding. Hierbij staan twee wegen open. Het voorkómen van nieuwe infecties, of het genezen van kanker. Men kan nieuwe infecties ten dele voorkomen, door in het najaar, vlak vóór en tijdens de bladval, een bespui ting met een koper- of kwikhoudend middel uit te voeren. Deze werkwijze heeft vooral resultaat op zeer zwaar besmette percelen, waar geen mechani sche bestrijding wordt toegepast. Ook jonge aanplantingen kunnen op deze wijze worden beschermd. Deze methode wordt op bescheiden schaal plaatselijk door de rijkstuinbouwvoorlichtings- dienst aanbevolen. De behandeling van bestaande kan kers heeft een tweeledig effect. In de eerste plaats geneest men de kankers. In de tweede plaats voorkomt men de produktie van de schimmelsporen, die nieuwe infecties kunnen veroorzaken. Voor behandeling moet men beschikken over een krachtig schimmeldodend mid del, dat voldoende diep in bast en hout doordringt. Engelse onderzoekers me nen hierin te zijn geslaagd met een kwikverbinding in een organisch op losmiddel. De arbeid wordt daarbij tot een minimum beperkt door slechts de dode bast met een staalborstel te ver wijderen en de wonden met het miridel in te smeren. De methode wordt thans op de Proeftuin van de „Stichting Boom en Vrucht" te Kesteren op zijn waarde beproefd. Vruchtboomkanker treedt niet ieder ieder jaar even ernstig op. De ziekte kan jarenlang onbetekenend zijn en dan ineens in zeer ernstige mate alge meen voorkomen. Dit hangt samen met de weersomstandigheden. Het schijnt, dat veel regenval in de tweede helft van het jaar epidemisch optreden in de hand werkt. Heeft men enkele natte najaren achtereen gehad, dan lijkt de waarschijnlijkheid groot, dat de ziekte in boomgaarden en in boomkwekerijen in versterkte mate zal optreden. Extra attentie is dan op zijn plaats. Men zal zich afvragen, waar de ziek te vandaan komt, als men alleen vol komen gezonde bomen heeft geplant. Hiervoor doen zich enkele mogelijk heden voor .In de eerste plaats zijn appel en peer niet de enige planten waarop de schimmel kan groeien. Ook beuk, wilg, populier en lijsterbes kun nen als waardplant optreden en een bron van besmetting vormen. In de tweede plaats kunnen de jonge boomp jes, die men plant, reeds zijn besmet, zonder dat het zichtbaar is. Op het ogenblik is de situatie bijzon der gunstig, omdat de zomers en na jaren al enige jaren niet zo regenrijk zijn geweest. Dit kan echter over enke le jaren weer geheel anders zijn en het is te hopen, dat wij dan ook beschik ken over enige genezend werkende mid delen, die geheel kankerdodend zijn. De dames van Panters 1 trekken van avond naar Hilversum om aldaar de dames te ontmoeten van Huizen. Deze laatste ploeg is een formatie die al ja renlang samen speelt en voor de jonge Panters dames zal het moeilijk zijn om tegen deze hechte ploeg tot winst te komen. IIEREN Beide herenformaties uit de eerste Openbare lagere school Maandereind 57, laatste opstelplaats van het Stima-team, gedurende ondervermelde tijden: vrijdag 11 december 1964: 10.00 uur tot 12. 14.00 uur tot 16. 18.15 uur tot 20. maandag 14 december 1964: 10.00 uur tot 12. 14.00 uur tot 16. 18.15 uur tot 20. dinsdag 15 december 1964: 10.00 uur tot 12. 14.00 uur tot 16, 18.15 uur tot 20. woensdag 16 december 1964: 10.00 uur tot 12. 14.00 uur tot 16. 18.15 uur tot 20, donderdag 17 december 1964: 10.00 uur tot 12, 14.00 uur tot 16. 18.15 uur tot 20. 00 uur 15 uur 00 uur 00 uur 15 uur 00 uur 00 uur 15 uur 00 uur 00 uur 15 uur 00 uur 00 uur 15 uur 00 uur Allen, die om welke reden dan ook, nog niet aan het onderzoek deelnamen, kun nen op bovenstaand adres alsnog terecht. Met inachtneming van de uren van openstelling kunnen de hierbedoelde per sonen zelf hun tijd bepalen. Tot op heden is de opkomst goed ge weest. In alle dorpen zijn er aanzienlijk meer personen voor het toestel geweest dan in 1959. Gebleken is echter, dat op de uren, dat de voetbalwedstrijd Dukla Praag-Real Madrid op de TV werd uitgezonden, het aantal bezoekers tot de helft was terug gelopen. Het bezoek liep ook terug bij minder gunstig weer. Dit zijn uiteraard geen redenen om het onderzoek achterwege te laten. Laat men zich goed realiseren, dat het vorig onderzoek vijf jaar geleden werd gehouden en dat het zeker weer drie jaar zal duren eer een volgend onderzoek zal plaatshebben. Men heeft nu in elk geval nog tot 17 december a.s. de gelegenheid. klas trekken naar Woerden. Panters 1 speelt morgenmiddag om vier uur te gen het sterke Valbovol 3, waarvan Panters 2 enkele weken geleden de tot nu toe enige wedstrijd verloor. Voor Panters 1 een zeer moeilijke taak om sukses te behalen, doch gezien het re sultaat van de laatste wedstrijd dur ven we het op een puntenverdeling te houden. Panters 2 speelt eveneens om vier uur in een andere zaal tfü^n het nog zonder puntenverlies aan de kop prij kende Hercules 1. Panters 2 moet dus winnen om de twee punten achter stand weg te werken. Bij verlies wordt het hiaat vier punten. Er wacht de Veenendalers dus slechts één taak, te winnen door fel aan te vallen en de Woerdenaren geen kans geven om hun eveneens sterke aanval in de kiem te smoren. Een belangrijk weekend dus voor de Panters herenformaties.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1964 | | pagina 3