KONINKLIJKE SCHEEPÏESWOLFABRIEKEN
oudste bedrijf van
Veenendaal
noq bruisend van
rmmn i m i
vitaliteit
Export naar alle werelddelen
Vestiging nevenbedrijf in Land van
Maas en Waal
In januari present op Wolparade
in New York
Sterke mechanisering van
productieproces
Haags Politie Mannenkoor „Entre Nous"
V. A. B.
KIRPESTEIN
CITY-MOTORS-EDE
TWEEDE BLAD „DE VALLEI"
VRIJDAG 18 DECEMBER 1964
Nr. 100
VOLLEYBAL
Zaterdagmiddag alle
PANTERS teams in het veld
in aantrekkelijke duels
Morgenmiddag treden het eerste dames
team en de beide herenformaties uit de
eerste klas aan in thuiswedstrijden in de
zaal van het Chr. Lyceum aan de Tuin
straat. Om twee uur steken de dames
van wal tegen het altijd solide TJnitas uit
Doorn. De Veenendaalsen krijgen het
weer bar moeilijk, maar wie zal het zeg
gen of de jonge meisjes thans wat meer
zijn ingespeeld om voor een verrassing te
zorgen. Het belooft in ieder geval een
aantrekkelijk duel te worden.
Om drie uur komt het 2e herenteam
aan de beurt. Polonia-II uit Utrecht is
de tegenstander van morgenmiddag en
verkeert eveneens aan de goede helft
van de standenlijst. De heren van Pan-
ters-II moeten er op bedacht zijn grote
tegenstand te ontmoeten en alles in het
werk stellen om in ieder geval de beide
punten thui6 te houden wil men nog een
kleine kans behouden op een eventueel
kampioenschap. Om vier uur dan het eer
ste herenteam van de Panters heren tegen
Cito-III uit Zeist. Het wordt zeer moeilijk
voor de Veenendalers, doch het spelen in
eigen huis kan morgenmiddag de doorslag
geven. De punten zijn bovendien broodno
dig voor dit vrij jonge Panters-team.
Om vijf uur speelt dan nog Panters-IV
(jeugdteam) tegen de ploeg van Levu-I uit
Utrecht. We houden het op een Panters
overwinning gezien de stand op de rang
lijst. Ditzelfde team speelde verleden week
tegen lijstaanvoerder VCM-III in Maars-
sen en behaalde het zoveelste gelijke spel
in uitwedstrijden. Een bijzonder goed re
sultaat van deze jeugdploeg, die in de
tweede helft van de competitie ongetwij
feld een mooie kans heeft een gemoti
veerde gooi te doen naar een kampioen
schap.
Het jeugdteam van de dames won in
Utrecht vrij gemakkelijk van het studen
tenteam USS-V met 3-1. Ook deze meis
jes doen het goed en draaien steeds beter.
Het derde herenteam sloeg verrassend de
ploeg van Tibra-II met 3-0, waardoor
eveneens nog een gerede hoop op een bo
venste plaats blijft bestaan.
VEENENDAAL
(Ingezonden)
Verzorging warme
maaltijden
Het comité tot verstrekking van
warme maaltijden deelt mede, dat
het om organisatorische redenen
noodzakelijk is^ dat zij die ge
bruik willen maken van de diens
ten van dit comité, zich opgeven
uiterlijk 1 week vóór de datum
waarop zij voor de eerste maal
een maaltijd wensen te ontvan
gen. Men kan zich opgeven bij het
sekretariaat: Bergweg 92, telefoon
3918.
De Kon. Scheepjeswolfabrieken. in
het hart van Veenendaal, vanuit de
lucht gezien. Rechtsboven: Het gro
te spinnerij gebouw met 5 verdie
pingen. Linksboven: De kantoorge
bouwen op de hoek Hoofdstraat -
Zandstraat. Links beneden: de che
mische afdeling.
Foto K.L.M.
In het (kloppende) hart van de industrieplaats Veenendaal, midden in het centrum tekenen
zich de contouren af van een grote industrie, de Kon. Scheepjeswolfabrieken. Ieder, die Vee
nendaal vanuit noordelijke richting binnenkomt voelt zich bij de nadering van het centrum om
kneld door twee reusachtige vangarmen, behorende bij het complex van de Scheepjeswolfabrie
ken. 't Is alsof de bezoeker met zijn neus op het feit wordt gedrukt dat hij een nijvere industrie
plaats binnengaat. Glijdend door een grote bocht staat hij plotseling in het hart van de plaats.
De Kon. Scheepjeswolfabriek accentueert in hoge mate de Veenendaalse bedrijvigheid. Snel
verkeer dat zich van oost naar west vice versa spoedt wordt in de avonduren opmerkzaam
gemaakt op dit wereldbekende bedrijf. In rode neonletters glinstert de merknaam langs de zui
delijke hemel. Ofschoon de Scheepjeswolfabriek nu al meer dan anderhalve eeuw haar produk-
ten vervaardigt en duizenden Veenendalers binnen haar poorten hun dagelijks werk verrichten,
volgden vooruitstrevende direkteuren de ontwikkelingen op de voet en blijft het bedrijf zich
scharen in de rij van industrieën, die door het leveren van een qualitatief hoogstaand produkt,
de markten in binnen- en buitenland bezetten.
Scheepjeswol er in de toekomst ook
toe moeten overgaan.
Bedrijfsgebouwen
Drs. W. Werker, tech. adj. directeur,
gaat ons voor tijdens een rondleiding
door de verschillende afdelingen en in
formeert ons op prettige wijze over de
gang van zaken.
Het 5 verdiepingen tellende spinne
rijgebouw dateert uit 1938, maar werd
in de jaren '53 en '63 steeds met een
verdieping uitgebreid. Op de hoogste
etage staan verschillende experimen
tele spinmachines van de nieuwste ma
kelij. Oudere machines worden gelei
delijk aan vernieuwd. In totaal troffen
we 112 van deze spinmachines aan.
Het werken in deze grote fabrieks
hallen van 1600 m2 oppervlakte, geeft
geen beklemmend gevoel omdat de op
stelling der machines een zekere ruim
heid van beweging waarborgt.
De verdiepingen zijn met liften on
derling verbonden. Kleedkamers
en wasgelegenheden op elke etage
completeren de fabrieksruimte. In
het midden van het grote spinne
rijgebouw is de controle-afdeling,
die zeer nauwkeurig werkt.
De garens worden op gelijkmatigheid
van dikte en op vochtgehalte gecontro
leerd. Een kleine staf is met dit dage
lijks onderzoek bezig. In de spoelerij
werken nog slechts enkele vrouwelijke
werkneemsters en ook in de opmaak-
afdeling.
Door de stichting van het bedrijf in
Bergharen (zie boven) kan mogelijk de
ze arbeidsschaarste worden opgeheven.
In de 22 ketels, die in de ververij zijn
geplaatst worden de wolpartijen op
kleur gebracht. Sommige ketels bevat
ten meer dan 300 kg, anderen slechts
20 kg. Grote transportbanen, hoog in de
hal aangebracht, brengen de ketels naar
de gewenste plaats.
In grote droog- en krimpmachines
krijgt het produkt een verdere bewer
king, waardoor de bekende strgtten
verkregen worden. De ververij werojp
1961 gebouwd.
Research
In het laboratorium is men dagelijks
bezig met scheikundige research. De la
boranten hebben daarvoor een speciale
opleiding genoten. Voor zeer gespecia
liseerde onderzoekingen worden wel
wetenschappelijke instituten ingescha
keld.
En wat te zeggen over het koepel
ronde kantoorgebouw, over het che
misch bedrijf aan de overzijde van de
Nieuweweg, waar 60 man in continu-
arbeid bezig zijn. van de in 1959 ge
bouwde fraaie kantine.
Al deze afdelingen maken deel uit
van het in onze lekenogen gigantische
bedrijfscomplex van de Kon. Scheepjes
wolfabrieken, waarover een boekwerk
te vullen zou zijn.
Deze kolommen gaven slechts een
summier beeld van een in Veenendaal
se bodem geworteld bedrijf dat de tij
den heeft verduurd, nog springlevend
is, maar zich in haar drang naar ver
dere expansie geremd ziet door een te
kort aan werknemers.
Wanneer deze leemte kan worden
opgevuld staat onomstotelijk vast
dat de toekomst van de Kon.
Scheepjeswolfabrieken, evenals
haar verleden, roemrijk en glorie
vol zijn.
In dit garenlaboratorium worden dage
lijks honderden kwaliteitsproeven ge
nomen.
Blik in de
Franse Spinnerij,
waar de kolossale
spinmachines zijn
opgesteld.
naald met een nieuwe modecollectie op
de markt te verschijnen.
Een in kleuren uitgevoerd boekwerk
met 80 van de exclusiefste modellen,
toont de collectie 1965. Hieraan werkt
een eigen ontwerp-afdeling mee. Vier
of vijf dames, zeer gespecialiseerd op
modegebied geven richtlijnen en/of
aanwijzingen.
Alles spitst zich toe op kwaliteit en
de klant wordt grilliger in zijn eisen.
Een speciale teener- en twencollectie
doet de jonge vrouw van heden water
tanden. Men geeft de jongedame het
gevoel „zo kan ik er uitzien". De ver
koop wordt er door gestimuleerd.
Scheepjeswolmodellen worden in
veelkleurige folders en boeken geëta
leerd. De directie toont bereids een
fraai uitgevoerd modellenboek, geheel
zikale medewerking verleende bij in
ternationale wedstrijden in het Olym
pisch Stadion, o.a. bij de onvergetelijke
wedstrijd Benfica - Real Madrid.
Onder leiding van de dirigent, de
heer De Graaf, heeft de harmonie zich
qualitatief naar een hoger plan bege
ven. Men kent binnen de Scheepjes
wolfabrieken een druk verenigings
leven. Er is een ontspanningsvereni
ging, een tafeltennisclub, een henge
laarsvereniging en niet te vergeten de
voetbalvereniging Merino's.
Wat de harmonie betreft kan nog
worden opgemerkt dat zelfs de kin
deren van de muzikanten al komen
oefenen. Wie de jeugd heeft, heeft
de toekomst
Zaterdagavond 19 december a.s. zal er, zoals reeds eerder werd be
richt, een speciale kerstdienst worden gehouden, die uitgaat van de
Hervormde Jeugdraad te Veenendaal, in de sfeervolle Oude Kerk op
de Markt.
Het Haags Politie Mannenkoor „En
tre Nous" zal aan deze avond haar
medewerking verlenen. Dit koor be
staat reeds 55 jaar en is alom in den
lande bekend o.a. door een hele serie
grammofoonplaten, terwijl het ook gro
te bekendheid verkreeg door het vele
optreden voor de radio.
gevangenschap van een Israëliër in het
concentratiekamp „Auschwitz".
Zoals gewoonlijk, zal aan het einde
van de avond gezamenlijk het Ere zij
God worden gezongen. Het zal dit keer
gepaard gaan met tegenzang van het
koor. De toegang tot deze avond, is als
gewoonlijk, geheel vrij.
PERSONEEL
De Kon. Scheepjeswolfabrieken bie
den werk aan 700 werknemers, maar
de orderportefeuille is van een derge
lijke omvang, dat al deze mensen niet
aan de vraag kunnen voldoen. Een
voudig gezegd, ook de Scheepjeswol
fabriek kampt met het landelijke pro
bleem een tekort aan arbeids
krachten en dan met name vrouwe
lijke werkneemsters, voor wie in dit
bedrijf talrijke mogelijkheden zijn.
Teneinde dit probleem op te heffen,
althans te verzachten, trad de directie
in contact met het gemeentebestuur van
het kleine plaatsje Bergharen in het
land van Maas en Waal en verkreeg
toestemming aldaar een nevenbedrijf te
stichten. De plannen zijn in een ver
gevorderd stadium.
Onder supervisie van de Veenendaal
se firma Boers werd een bescheiden ge
bouw neergezet, waarin enkele tiental
len meisjes opgeleid zullen worden tot
spoelster. De directie hoopt in de nabije
toekomst een 40-tal vrouwelijke ar
beidskrachten aan te kunnen trekken,
waarop gezien de getrokken informa
ties, een gerede kans is.
Het probleem blijft in Veenendaal
zelf nog bestaan, want de woningnood
in deze plaats biedt weinig perspectief.
Hoewel het gemeentebestuur zich
krachtig beijvert industriegebieden te
plannen - waarbij men uiteraard de
werkgelegenheid voor toekomstige ge
neraties op het oog heeft - blijft het
nijpende woningtekort een handicap
voor de vestiging van werknemers van
buiten. Nieuwgevestigde bedrijven zul
len dus hoogstens de werknemers van
de oudere bedrijven kunnen aantrek
ken, zodat een vicieuse cirkel ontstaat.
Dit probleem houdt de directie van
de Scheepjeswolfabrieken ernstig be
zig. Het is in feite het grootste pro
bleem, want de ontwikkelingen ron
dom de verkoop en het creëren van
nieuwe afzetgebieden geven reden tot
gematigd optimisme.
Historie
Even wegduikend in de rijke historie
van de Kon. Scheepjeswolfabrieken
moeten we ons verplaatsen naar het
eind van de 18de eeuw, toen zich een
zekere Steve van Schuppen in Veenen
daal met wolkammen bezig hield. De
naam van zijn zoon, Dirk Stevenszoon
van Schuppen, geboren op 30 januari
1803 zou voorgoed een bekende klank
in Veenendaal blijven behouden.
Deze D. S. van Schuppen was een
vooruitstrevend man, die in 1837 be
sloot de gekamde wol voortaan in Lei
den te laten spinnen om zodoende de
kostprijs te drukken en aan de winke
liers voor een lagere prijs te kunnen
leveren.
Tegen deze manoeuvre kwamen ve
len in het geweer, vooral de kleinere
wolkammers. Er dreigden onlusten, re
den waarom hij de plannen even in de
ijskast liet. Maar een half jaar later
zette hij toch door en plaatste tevens
een rosmolen op het fabrieksterrein
waardoor de toen nog primitieve ma
chinerie op gang werd gebracht.
De watersnoodramp van 1855 berok
kende vrij ernstige schade aan het be
drijf van D. S. van Schuppen.
Uit een opgave uit 1843 blijkt dat
op 1 januari van dat jaar bij D. S.
van Schuppen „wollenstoffenfa-
briek" 26 arbeiders en 4 kinderen
werkten met een totale opbrengst
in 1842 van 16.700 ponden garen en
sajet. In 1855 zullen deze cijfers
ongetwijfeld hoger hebben gelegen.
Aangenomen mag worden dat het
getal werknemers al wel tot 50 was
gestegen. D.S. van Schuppen stond
reeds in die tijden aan de top van
de plaatselijke industrie, ook en
vooral wat de hoogte der lonen be
trof.
Kort na de ramp van 1855 overleed
D. S. van Schuppen. Zijn zoon Steve
van Schuppen voerde nadien de direc
tie en vergrootte het bedrijf door de in
voering van betere kam- en spinma
chines. In 1865 ging hij met stoomkracht
werken. Deze heer S. van Schuppen
stierf ongehuwd en liet het bedrijf na
aan andere afstammelingen van de fam.
van Schuppen.
Twee directeuren van de N.V. Kon.
Veenendaalse Sajet- en Vijfschachtfa-
brieken v./h. Wed. D. S. van Schuppen
en Zoon, de heren Leinweber en Cal-
lenbach drukten hun stempel op het
bedrijf en hun namen zullen geboek
staafd blijven in de geschiedenis van
Veenendaal als twee voortreffelijke
„captains of industry".
De heer Callenbach overleed onlangs
in Nijkerk. In 1949 werd aan het be
drijf het praedicaat koninklijk toege
kend. De huidige directie wordt ge
voerd door de heren drs. W. A. Frede-
rikse, M. Sliedrecht en mr. C. C. P.
de Vries.
Mechanisering
Terugkerend tot het heden, springen
in de huidige bedrijfsvoering enkele
moderne aspecten in het oog. Een
steeds verder schrijdendende mechani
sering en automatisering. Het verven
van de wol geschiedt in continu-kam-
baden. Een geheel nieuwe spinnerij
werd aangebouwd en ingericht.
Er is een andere toestand ontstaan
dan b.v. 10 jaar geleden. Door de aan
schaf van de meest moderne machines
werd het mogelijk meer produktie te
verkrijgen, waarvoor minder mankracht
nodig was. Een derde van de werkne
mers van het aantal uit de vijftiger
jaren haalt thans dezelfde produktie.
Men is ook bij Scheepjeswol bezig
aan een automatisering, waarbij ten
slotte de arbeider alleen maar zijn con
trolerende taak overhoudt en de fijn
gespecialiseerde machines de produktie
leveren.
Collectie
Aan het uiteindelijke produkt, het
mooie strengetje of bolletje breiwol,
worden steeds hoger eisen gesteld. Zo
er één produkt aan de mode onderhevig
is, mag de wol zich wel vooraan op
stellen. Jaarlijks veranderen de vor
men en kleuren. Vooral de gebreide
bovenkleding wordt steeds modieuser.
Kon men vroeger nog toe met het
tonen van de verschillende kwaliteiten
en kleuren, thans gelden andere nor
men. In de meest gelezen damesbladen
ontwaart men de chiqste modellen pull
overs, blazers, jumpers enz. En Scheep
jeswol moet erbij zijn om vers van de
in Perzische lettertekens gehouden. In
het midden een statiefoto van onze Ko
ninklijke familie.
De roem van Scheepjeswol daalde
neer in de smalle straatjes van Te
heran. Gesluierde winkeldames bui
gen zich over de Hollandse brei-
modellen. Maar niet alleen het Na
bije- of Verre Oosten wordt van
Veenendaalse produkten voorzien.
Groot is de export naar de landen
van de E.E.G. en zelfs naar Ame
rika en Canada.
Begin januari organiseert een zeer
bekend Amerikaans damesblad een ex
clusieve breimodeshow in New York.
Scheepjeswol is present op de parade
der mannequins. Ook in Canada, zij het
op bescheidener schaal, zal Scheepjes
wol aanwezig zijn.
Terwijl wij ons even bezinnen op deze
wereldomspannende verkooporganisatie
trippelt een der eigen jongedames door
het directiekantoor. Gekleed en getooid
naar super-Amerikaanse begrippen.
Loshangende trui, sportief en exclusief.
Daarbij geschoeid geheel overeenkom
stig deze kledij. Amerikaanse mode 1965
draaide even voor onze ogen voorbij.
Scheepjeswol weet waar het accent
moet vallen. De verkoopafdeling volgt
de grillen van Moeder Mode op de
voet. Men weet waar Koning Klant
naar hunkert. De collectie van dit Vee
nendaalse bedrijf is al een bezienswaar
digheid op zichzelf.
Personeelsbeleid
De directie staat een vooruitstrevend
personeelsbeleid voor ogen. Grote be
kendheid geniet de Scheepjeswolhar-
monie, die reeds meerdere malen mu
Het eindreseultaat nadat de wol door
de grote krimpmachine is gegaan.
Het meest populair ia het koor mis
schien wel bij de militairen. Op hoog
tijdagen concerteert dit koor n.l. nogal
eens voor onze soldaten. Verschillende
tournee's maakte het koor in de afge
lopen tijd. Op een tournee door Duits
land, in 1956, werd b.v. te Essen een
concert gegeven voor meer dan 3 dui
zend bezoekers.
Elk jaar worden er fotowedstrijden
georganiseerd. Vakantiefoto's die het
meest geslaagd zijn, worden beloond.
Het werken bij Scheepjeswol schept
verantwoordelijkheid, al was het alleen
al om de eer van het 165-jarige bedrijf
hoog te houden.
Het 75 man sterke koor treedt op in
politie-uniform. Dirigent is Jan v. d.
Waart, terwijl als begeleider optreedt
de 's-Gravenhaagse beiaardier Henk
Herzog, die ook de samenzang aal be
geleiden.
Voor de a.s. kerstdienst is het pro
gramma uiteraard geheel afgestemd op
het Kerstfeest. Er komt o.a. op voor:
Nu sijt wellecome; Boven de starren;
Stille Nacht. Bovendien heeft het koor
in haar repertoire een ontroerend gees
telijk lied opgenomen, een lied, dat in
de oorlogsdagen ontstaan is, tijdens de
De werkruimten werden laatstelijk
uitgebreid en gemoderniseerd. Ook van
recente datum is de bepaling, dat in de
fabriek gerookt mag worden
De vraag of Scheepjeswol al over
woog om buitenlandse arbeiders aan
te stellen kon de directie niet direct
positief beantwoorden, al verheelde
men niet dat deze zaak al onderwerp
van bespreking was in de Onderne
mingsraad. Het arsenaal raakt plaat
selijk en misschien zelfs landelijk uit
geput en door de feiten gedwongen zal
Het nieuwe atelier van Scheepjeswol te
Bergharen, waar 40 meisjes werk zul
len vinden.
