Blijf bij me Marianne
'1 i flfc
MARGARINE
DE GRUYTER
12.» GESPAARD is 25.°° WAARD
NASI
CALTEX EDELHAARDOLIE
SUPER GOUD
HAWAII ANANAS HALVE SCHIJVEN 89
ZOETZUUR S?.49
CRONIVIT KOFFIE J.94
GOED
KOPER
REUZE TAFELRIJST or
KANT EN KLAARRIJST
EXTRA
GORENG
Voor chemisch reinigen
Stikstof: stof met onbegrensde
mogelijkheden
Gelderland als Europese provincie
ens
en;
alleens
Een helder volk
kiest schone
warmte...
kiest Caltex
Edel-
haardolie
*krista!zuiver
i; De Kolenman
N.V.
Dit kwaliteits product wordt
U in Veenendaal met de
meest coulante bediening en
service geleverd door de
Veenendaalse Oliecomb.
De Kolenman N.V.
Veenendaal
Laat uw tank ook eens door
ons vullen met deze kristal-
zuivere olie!
U zult tevreden zijn.
U belt 2314
en we staan met de meeste
spoed voor uw deur.
van uw garderobe
VAN HOFWEGEN
„ACHTEROM"
TE KOOP
AANGEBODEN
WONINGRUIL
Nieuwsblad
„DE VALLEI"
Koelproblemen
Onbeperkte mogelijkheden
Jaarverslag van C.B.T.B. met internationale noot
•s
ii
ELK 2e PAK DE GRUYTER
ELKE 2e POT DE GRUYTER
ELK 2e PAK DE GRUYTER
PAKKEN DE GRUYTER
Voor verheugende gebeurtenissen
Drukkerij „De Gelderse Vallei''
met 60 KROONTJES gratis
LITERBLIK
Tel. 2314
Veenendaal
Dr. Slot. de Brulneplein 29 - Veenendaal
Telefoon 3404
DONDERDAG MEEGEGEVEN. ZATERDAGS TERUG
BRENG EEN BEZOEK AAN
SLIJTERIJ EN WIJNHANDEL
Wij hebben voor u de grootste sortering
Wijnen, binnen- en buitenl. gedistilleerd.
Groenelaan 23 (achterom) tel. 3434
Veenendaal
Plaats een vraag en
aanbod-advertentie
1-10 woorden f 1,50
elk woord meer 10 cent
Parallelweg 10
Telefoon 2022
Een van de merkwaardigste industriële produkten van onze tijd is stikstof;
vroeger wist men niet wat men er mee moest beginnen, tegenwoordig kan de
industrie er vrijwel van alles mee doen, want er blijken honderden taken voor
deze stof te zijn weggelegd. Haar toepassingen bestrijken een terrein van chi
rurgie tot het diepvriezen van levensmiddelen of het nabootsen van situaties,
welke de mens op zijn ruimtevaartreizen zal ontmoeten. Stikstof heeft twee gro
te voordelen; het is een van de trage scheikundige elementen; het doet nage
noeg niets. Zo vormt bijvoorbeeld een „deken" van stikstof een bescherming
tegen ontploffingsgevaren, zoals bij de fabrikage van stoffen, die aan benzine
worden toegevoegd om het „pingelen" tegen te gaan bij het verpoederen van be
paalde metalen en in de brandstoftanks van vliegtuigen.
Verder is vloeibare stikstof bijzonder
koud; het kookt bij 196 graden Celsius on
der nul. Tientallen levensmiddelen konden
tot voor kort met de gebruikelijke metho
den niet doelmatig worden bevroren, om
dat de temperatuur niet snel genoeg daal
de. Bij langzaam bevriezen vormen zich
namelijk kleine ijsnaaldjes, die de tere
celwanden doorboren. Tomaten werden
daardoor papperig, aardbeien verloren
hun kleur en gesneden uien werden als
van rubber. Tegenwoordig dompelt men
deze en andere voedingsmiddelen een
voudig in vloeibare stikstof, waardoor on
middellijk bevriezing plaatsvindt; hun
oorspronkelijke structuur blijft daardoor
behouden.
Jarenlang heeft men met koelproblemen
gekampt met betrekking tot koelauto's en
koelwagons. Haperde er iets aan de tech
nische constructie van de koelinstallatie,
dan kon dat het verlies van de kostbare
lading betekenen. Met de koelinstallaties,
die op vloeibare stikstof werken, kan
echter niets gebeuren. Deze installaties
bestaan uit een reservoir, een klep en een
thermostaat. Bij het openen van de klep
valt de druk boven de superkoude stik
stof weg, waardoor deze begint te ko
ken. De daarbij vrijkomende damp dringt
tot alle hoeken en gaten door en produ
ceert elke gewenste temperatuur.
In de Verenigde Staten laden de vracht
chauffeurs niet alleen dieselolie maar ook
een voorraad stikstof. Speciale stikstof
stations zijn dan ook als paddestoelen
uit de grond geschoten. Vloeibare stik
stof wordt, net als benzine, overgepompt
en kan met gering verlies onder lichte
druk in vaten met superisolatie worden
opgeslagen.
Stikstof biedt uiteenlopende mogelijk
heden. Zo vonden Franse ingenieurs een
opmerkelijke toepassing voor de door
vloeibare stikstof geproduceerde super-
koude.
In een Parijse voorstad moest men het
leggen van een riool staken, toen de bouw
put sneller water maakte, dan men het
grondwater kon wegpompen. Men sloeg
nu een aantal buizen in de aarde erom
heen en goot deze vol met een vloeibare
stikstof. Het duurde niet lang of de grond
was keihard; er sijpelde geen water meer
door en het werk kon worden voortge
zet.
Stikstof is er in overvloed. Achtenze
ventig procent van de dampkring bestaat
uit stikstof. Ongeveer een halve eeuw ge
leden ontdekten Duitse onderzoekers, dat
men door middel van katalysators een
zeer hoge druk, stikstof aan waterstof
kon binden, waardoor de ammonia werd
gevormd, die de basis zou worden voor de
moderne kunstmestindustrie. Tot voor een
tiental jaren bleef het gebruik van stik
stof tot deze toepassing beperkt. Thans
zijn de mogelijkheden welhaast onbeperkt.
De houdbaarheid van appels en peren
wordt verlengd door stikstof in de pakhui
zen te blazen. Ook voor tuinbouwgewas-
sen zal men zonder twijfel deze stof gaan
benutten. Het heeft een grote conserve
rende werking. Als bewijs daarvan, geldt
het bevriezen van het mannelijk zaad van
stieren, dat na tien jaar nog in staat
bleek om levende kalveren te verwekken.
De oogchirurgie maakt er gebruik van
door met een door stikstof gekoelde naald
losgeraakte netvliezen op hun oorspron
kelijke plaats vast te lassen. Een twee tot
vijf seconden durende aanraking met een
tot 40 graden onder nul door stikstof ge
koelde naald levert namelijk een uitste
kende hechting op; beter dan bij welke
andere methode.
Het verbruik van stikstof bedroeg tien
jaar geleden buiten de kunstmestindustrie
slechts 56'/2 miljoen kubieke meter. Thans
aldus „Het Beste" is dit cijfer tot 1900
miljoen kubieke meter gestegen. Men
verwacht, dat in 1970 de consumptie tot
4.000 miljoen kubieke meter zal stijgen,
hetgeen een opmerkelijk sukses is voor
een stof, die enkele decennia terug als
waardeloos werd beschouwd.
MACHINALE SPINAZIE
In de Verenigde Staten zijn de laatste
jaren diverse nieuwe spinazierassen op de
markt verschenen. Afgezien van het feit
dat men bij de ontwikkeling van deze
rassen de produktie en kwaliteit zeker in
de gaten heeft gehouden is het accent
echter vooral gevallen op de mogelijk
heden deze spinazie machinaal te oog
sten en te verpakken. Hierdoor maakt dit
oude produkt, waarnaar het publiek toch
veel vraagt, weer een goede kans. Bij de
nieuwe (hybride) rassen ziet men dat het
blad meer rechtop staat, veel groter is
dan normaal en tamelijk gesteeld. Daar
bij moet men bedenken dat spinazie meer
en meer op rijen wordt geteeld. Dit ver
gemakkelijkt het zaaien en het oogsten,
aldus „Zaadbelangen".
AALTJES IN DE TUIN
Niet alleen in landbouw- en tuinbouw-
gronden kunnen de aaltjes schade doen
aan de plantengroei, maar vooral ook in
de tuintjes. Aaltjes zijn kleine, wormvor
mige diertjes met een gemiddelde lengte
van één milimeter. Met het blote oog zijn
ze dus onzichtbaar. Speciaal de aaltjes
soorten die uitgerust zijn met een mond-
stekel zijn schadelijk. Vooral in siertuinen
(rozenparken) en ook nutstuinen (aard
bei etc.) kunnen deze aaltjes belangrijke
schade doen aan de groei van de ge
wassen. Of bij eventuele groeiafwijkin-
gen werkelijk sprake is van aaltjesscha-
de, kan alleen door onderzoek worden
vastgesteld. Aangezien ontsmetten van de
grond in tuintjes moeilijk te verwezen
lijken is en ook duur is een goede vrucht
wisseling en ook het telen van afrikaan-
tjes de aangewezen weg om ze kwijt te
raken. Natuurlijk kan men ook verse en
nagenoeg aaltjesvrije grond inbrengen,
maar dit is een nogal bewerkelijke en
daardoor vaak dure aangelegenheid.
De Gelderse Christelijke Boeren- en Tuindersbond is reeds in het begin van het
nieuwe jaar gereedgekomen met haar verslag over 1964. In een zestigtal pagina's
wordt de leden een overzicht gegeven van het verrichte werk. De grondslag van deze
organisatie blijkt reeds uit het voorwoord, dat als titel draagt: „Het werk onzer han
den". Op de titelpagina is het betreffende tekstgedeelte uit psalm 90 afgedrukt, in
zinvolle correspondentie met een bundel korenaren op de omslag.
Uit de inhoud treft allereerst de fotore
portage van de receptie bij de secretari
aatswisseling, een hoogtepunt dat een be
zoek van Minister Biesheuvel en diens
echtgenote waardig bleek. De oud-secre
taris de heer J. Heij werd gekozen tot
wethouder van de gemeente Arnhem. Zijn
foto staat direct na het voorwoord afge
drukt, met de woorden van het hier zo
passende gezang: „Gij hebt o albestiprend
Koning, de plaats bestemd voor ieders wo
ning", enz.
Het onderwijs neemt bij de CBTB een
centrale plaats in. „De intieme en inten
sieve omgang van leraar en leerling" zoals
het verslag zegt, vormt de opgroeiende
jeugd. Het gedoceerde vak is daarbij niet
doorslaggevend. De Gelderse CBTB be
heert een 20-tal scholen. Het lagere land
bouwonderwijs geniet wat minder belang
stelling dan voorheen. De veranderde
beroepskeuze van de agrarische jeugd
speelt hierbij een rol. Het landbouwhuis-
houdonderwijs daarentegen blijft haar
reeds grote omvang behouden.
Van de overige activiteiten vermelden
we, dat er 6 huishoudconsulentes werk
zaam zijn, 3 agrarisch-sociale- en 3 eco-
nomisch-sociale voorlichters en 1 leiding
gevende kracht. Een 5-tal boekhoudbu-
reaus bieden service op fiscaal gebied,
terwijl de leden voor typisch juridische
problemen bij 4 rechtskundige adviseurs
terecht kunnen. Uit het adressenmateri-
aal blijken voorts de talrijke vertakkingen,
die een landbouworganisatie in deze tijd
heeft.
Het verslag geeft niet alleen een opsom
ming van feiten. Met name is ook aan
dacht besteed aan de ontwikkeling op
internationaal gebied. De boeren en tuin
ders worden voorbereid op hun positie in
de EEG. Een tabel met vergelijkend cij
fermateriaal van de EEG-landen draagt
het veelzeggende opschrift „Gelderland
ligt in Europa!"
Wanneer de boeren en tuinders zo doel
bewust hun plaats in de EEG gaan inne
men, stellen ze in elk geval hun kansen
zo gunstig mogelijk.
RANTSOENBEREKENING PER
COMPUTER IN V.S.A.
De „Dairy herd Improvement Associa
tion" heeft wegen gezocht om de vee
houders te helpen zijn inkomen op peil
te houden en uit te breiden. Deze po
gingen hebben tot resultaat gehad dat
iedere 12e koe in de VSA nu via een com
puter gevoerd en verzorgd wordt. De
op deze wijze gehouden dieren lieten pro-
duktiestijgingen zien van 25-60°/#, aldus
landbouwdocumentatie. De boeren die ge
bruik maken van dit rekentuig zijn ver
bonden met het Computer Centrum aan de
Cornell Universiteit. De bezitter van iede
re veestapel geeft dagelijks zijn aanteke
ningen op en de computer verwerkt de
gegevens die 38 aspecten van voeding en
melkprodukten omvatten.
Na 15 seconden geeft die computer aan
hoe de veestapel het beste kan worden ge
voerd. Als voorbeeld wordt een bedrijf ge
noemd van 2000 dieren met een gemiddel
de produktie van 7800 1. Dit is meer dan
het dubbele van de gemiddelde Ameri
kaanse produktie. De dieren worden ge
houden in loopstallen, tweemaal daags op
precies dezelfde tijd gemolken door de
zelfde man die alleen de machine bedient;
de rest gaat automatisch. Het geven van
voer is zelfs zo geregeld dat de koe auto
matisch meer voer krijgt als zij haar
melk vlugger laat schieten.
12
Oh, ja, we z\jn goede bekenden,
lachte Joachim. Hij keek Marianne
aan, en gedurende een seconde voel
de ze zich hem weer even nabij als de
vorige namiddag, toen ze zijn voor
hoofd gestreeld had.
Daar ben ik nieuwsgierig naar!
Waar hebt u elkaar dan leren ken
nen? Niemand kwam er toe het hem
te verklaren, want de deur ging we
derom open. Mevrouw Zoltenaar, ae
generaalsvrouw. ruiste naar binnen;
een majestueuze dame in het zilver
grijs met blauw gespoeld haar. Ze
werd gevolgd door een slank, rood
harig meisje, bij wier aanblik Mari
anne onverhoeds een lichte steek :n
het hart bespeurde.
U kent elkaar zeker wel, glimlachte
Joachim, toen hij de dames aan el
kaar voors'olde. Mevrouw Zoltenaar
ontkende dit. Z° had Veronika en vroe
ger ook Marianne vast en zeker wel
eens ontmoet, ze moest hen eenvou
dig hebben opgemerkt, maar ze deed
alsof ze de be'de zusters nog nooit
had gezien.
Vera Zoltenaar. Van dichtby was
het roodharige meisje nog jonger,
knapper en bekoorlijker dan Marianne
gedacht had. Ze droeg een groene
jurk, een briljanten ring en een gou
den armband. Ze bekeek Marianne
eerst nieuwsgierig; dan, toen ze ver
nam dat zij de moeder van de beide
kinderen was, scheen haar belangstel
ling te verminderen.
Hopelijk valt er spoedig iets te
drinken, Joachim, ik heb zo'n dorst.
Steders meldde dat de thee geser
veerd was. Evenals de vorige middag
geautoriseerde
vertaling door
Jane Roberts
waren er tallloze iekkernyen. Klaas
en Ellie, nog een beetje beduusd door
de vreemde omgeving, dronken keu
rig netjes hun chocolade terwijl ie
volwassenen wat praatten. Vera
dweepte me: het meer en het zeilen.
Ik ben veel te zelden hier. Tante
moet zich er maar op voorbereiden
dat ik hier helemaal niet meer van
daan ga.
Vroeger kon men jou Immers nooit
uit de stad weglokken, merkte me
vrouw Zoltenaar verwijtend op.
Alleen is net meer wel wat klein,
vervolgde Vera. Men zou een grotere
boot moet hebben, een zeewaardi
ge. Ze keek Joachim aan. Zou jij
daar geen zin in hebben, Joachim?
Marianne kromp een beetje ineen,
telkens als Vera Joachim tutoyeerde.
Het was natuurlijk belachelijk, dat
ze zich daaraan stoorde. Die twee
kenden elkaar vermoedelijk reeds
lang, maar waarom was ze een beet
je teleurgesteld over deze middag?
Ze had zich daar zoveel van voorge
steld. Na het theedrinken verlieten
ze de lichte eetzaal met de schitteren
de mahoniehouten meubelen en keer
den terug naar het woonvertrek waar
cocktails werden geschonken. Ellie,
die intussen haar bevangenheid had
overwonnen, klom op Joachims
schoot. Marianne wilde haar meteen
berispen, maai Joacinm glimlachte
slechts.
Laat naar maar, vond hij.
Marianne bemerkte, dat Vera het
voorhoofd fronste en dat de generaals
vrouw haar misnoegd aanzag. Ze
voelde zich onbehaaglijk. Vera hield
zich bezig aan de bar. Ze vroeg le
aanwezigen naar hun wensen. Klaas
begon het te vervelen in de kring
der volwassenen. Hij liep de kamer
door en naderde een vitrine. Een
glimlachende, dikke boeddha trok
hem aan. Hij opende zachtjes de
blinkende glazen deur en strekte zjjn
hand naar het kleine kunstwerk uit.
Pas op! schreeuwde mevrouw Zolte
naar,die hem met de ogen gevolgd
was. Oh, die kinderen! Geërgerd
schudde ze het hoofd.
Marianne werd rood en sprong
overeind. Klaas kwam al terug. Ik
wilde er alleen maar naar kijken, ma
ma, verzekerde hij zachtjes.
Alles maken ze kapot! vloog me
vrouw Zoltenaa- op. Het was niet
moeilijk te raden, dat ze het niet erg
op kinderen begrepen had. Ook Vera
keek onvriendelijk in hun kring. Dok
ter Grijssens probeerde de situatie
met een grapje te redden. Joachim
zelf haalde de boeddha en gaf deze
aan Klaas. Maar Mariannes vreugde
over de uitnodiging was bedorven.
Vroeger dan ze van plan geweest
was, verklaarde ze naar huis te willen
gaan.
Tevergeefs probeerde Joachim haar
daarvan terug te houden. Dokter
Grijssens sloot zich bij hen aan.
Volgende week moet u mij echter
dat pleziertje doen, zei hij onderweg.
Hij had hen allemaal in zijn auto ge
zet. Ik heb er al met mijn moeder
over gesproken We stellen spoedig
een datum vast. Hij aarzelde, dan
keek hij Marianne glimlachend van
terzijde aan. U moet mevrouw Zolte
naar maar niet au serieux nemen,
vond hij, alsof hij haar gedachten
had geraden.
Marianne schudde het hoofd, maar
natuurlijk nam ze mevrouw Zoltenaar
wél au serieux. Ze voelde zich ter
neergeslagen. Zij trouwens niet al
leen, ook Veronika liet het hoofd han-
Ik had het me zo gezellig voorge
steld, mompelde ze toen ze weer
thuis waren.
's Avonds gingen de belde zusters
op de veranda zitten. Veronika was
bezig een vestje te breien voor Ellie.
Marianne wilde wat lezen, doch gaf
dit spoedig op. Het werd al donker.
Ik loop nog even naar het meer,
zei ze, terwijl ze opstond. Ze sloeg
een wit gebreid vestje om haar schou
ders. Er waaide een fris briesje over
.iet water, toen ze het riet naderde.
Ze slenterde over het pad langs de
bocht. Verlaten en donker lagen de
botenhuisjes daar. De „Nimf" wieg
de zich traag op de golven. Toen ze
langs het botenhuis van de Kortens
kwam, aarzelde ze even. Een merk
waardig verlangen tenminste net
terras te betreden, overviel haar. Ze
liep het stoepje op. Het was bijna don
ker. Het hout kraakte onder haar
schreden. Ze liep door het smalle
gangetje, dan zag ze het terras met
de ligstoelen en het tafeltje voor
zich liggen. Ze bleef bij de balustrade
staan en keek uit over het donkere
water, waar de wind overheen blies.
Het rook sterk naar door de zon ver
warmd hout, naar water en wier. Ze
haalde diep adem. Nog steeds voelde
ze zich teleurgesteld en de vallende
avond, de aanbrekende nacht deed n
stille weemoed in haar hart opwellen.
Maar wat had ze dan verwacht, wat
gehoopt? Ze had Veronika verboden
datgene uit te spreken, waaraan ze in
stilte haar hart gehecht had. Zijn huid
zijn voorhoofd, zijn haar onder haar
vingertoppen...
Verschrikt wendde ze zich af om
weg te lopen. Op dit moment bewoog
er iets in een van de stoelen. Iemand
richtte zich snel op en stak zijn hand
naar haar uit.
Pas nu bemerkte ze, dat ze niet
alleen was geweest. Als verlamd
bleef ze staan.
HOOFDSTUK IV
Toe gaat u nog niet weg, smeekte
hij zachtjes. Het hart klopte haar In
de keel. Nog steeds was ze niet
in staat zich te verroeren, zo erg was
ze geschrokken. (Wordt vervolgd)
uw
VOORDEL
VAN 57
iPRUS
JAM
UITGEZONDERD: DE APPELJAMS
f:;
ïphus
KAPUCIJNERS
SAMEN
GELDIG IN DE WEEK VAN 27 JANUARI T/M 2 FEBRUARI 1965 1"^"
laat men „fijn" drukwerk vervaardigen zx>als geboor
tekaartjes, ondertrouwkaarten, visitekaartjes etc.
Raadpleegt U onze collectie
Parallelweg 10 - Veenendaal - Telefoon 2022*
