1964
redelijk jaar voor bedrijfsleven
Kamer van Koophandel rapporteert
Echter stijging van lasten en verscherpte concurrentie
Vestiging van accijnskantoor in Veenendaal?
AMERONGEN
DE KLOMP
Aquarellen en beeldhouwwerken in het
Streekmuseum
RENSWOUDE
RIIENEN
SCHERPENZEEL
SPORTSTICHTING
AAN VERWONDINGEN
BEZWEKEN
METAALINDUSTRIE
Tricotageindustrie en
gebreide goederen
Spinnerijen en weverijen
Canada heeft een nieuwe
vlag
Broodbakkerijen
Sigarenindustrie
40 JAAR WIJKVERPLEGING
TE LEERSUM
OORZAAK EN GEVOLGEN
BEELDENDE KUNST TE RHENEN
OPLEIDINGSCURSUSSEN
VOOR VOETBAL
SCHEIDSRECHTER
50 JAAR GETROUWD
Jits Bakker
Lagere landbouwschool in
gebruik genomen
Het stokje en het beroep
Wim Harzing
Jos Harzing
BENOEMING
BESTUURSLID
IMKERSJAARVERGADERING
In de vacature ontstaan door het be
danken van dokter A. C. Harting is be
noemd tot bestuurslid van de gemeente
lijke sportstichting, de heer J. W. van der
Gaast te Veenendaal.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Utrecht en Omstreken constateert in het verschenen jaaroverzicht over 1964 dat dit jaar
voor het zakenleven een redelijk goed jaar was. Weliswaar moest het hoofd worden geboden aan een sterke stijging van de personeelskos
ten en andere bedrijfslasten, maar desondanks zijn vele bedrijven erin geslaagd door vergroting van de afzet, rationalisatie van het voort-
brengings en/of distributieproces hiervoor dekking te vinden, zij het dan dat de netto winst per eenheid produkt vaak een daling te zien gaf.
Niet slechts de binnenlandse markt heeft zich bevredigend ontwikkeld, maar ook de buitenlandse gaf goede resultaten ondanks de krachtige
concurrentie. In diverse gevallen zouden de resultaten nog beter zijn geweest, ware het niet dat het gebrek aan arbeidskrachten dat nog ver
scherpt wordt door de woningnood en het vaak lang uitblijven van vergunningen voor de bouw van fabrieken en andere bedrijfspanden pro-
duktie en afzetmogelijkheden verloren hebben doen gaan. Ook het niet zelden onvoldoende functioneren van het postverkeer, de onvol-
In het Stads- en Academisch Zieken
huis te Utrecht is gisteren overleden de
19-jarige J. H. A. wonende te Veenendaal,
die op 23 december van het vorige jaar
met zijn bromfiets op de Wageningselaan
verongelukte.
doende capaciteit en overbelasting van het telefoonverkeer, het achterop raken van de wegenbouw bij de verkeersontwikkeling zijn belem
merende factoren van niet geringe betekenis. In de sector van de kleinere bedrijven dreigen meerdere ondernemingen achterop te raken,
doordat ze niet de concurrentiekracht kunnen opbrengen, die nodig is in de mededingingsstrijd met grotere Nederlandse en buitenlandse
bedrijven. De bundeling van krachten, welke in de sector van de grotere bedrijven te zien is, heeft hier nog onvoldoende navolging gevon
den aldus het rapport van de K. v. K. Voor wat betreft de in onze omgeving gevestigde branches volgt hier een kort gespecificeerd overzicht: i
De prijsontwikkeling van grondstoffen
en halffabrikaten bevond zich in stijgen
de, soms zelfs zeer stijgende, lijn. De bin
nenlandse omzetten waren in het alge
meen gelijk aan die van 1963 of hoger,
ondanks de in sommige bedrijven toege
nomen concurrentie van buitenlandse
zijde.
De orderpositie wijkt in het alge
meen niet veel af van die van het
vorige jaar. Bij sommige bedrij
ven trad een verbetering in. De
bedrijfsuitkomsten zijn in het al
gemeen bevredigend. Meerdere be
drijven wisten in 1964 uitbreidin
gen en vernieuwingen tot stand te
brengen. De arbeidsvoorziening
baart nog steeds grote zorgen.
Gedeeltelijk wist men enige verlichting
te verkrijgen door het aanstellen van bui
tenlandse arbeidskrachten. De mogelijk
heden daartoe zijn echter begrensd. Het
tekort aan arbeidskrachten zal ook in 1965
invloed uitoefenen op de te verwachten
resultaten.
De uitkomsten in deze tak zijn niet
onbevredigend al moest met een lagere
winst genoegen worden genoemen. Som
mige bedrijven zagen de omzet op de bin
nenlandse markt teruglopen. Deze ontwik
keling wordt verklaard uit de toenemen
de buitenlandse concurrentie en uit de
lange zomer- en winterperiode, welke tot
gevolg had dat de afnemers zeer laat hun
orders plaatsten.
De personeelsvoorziening liet veel te
wensen over. Het aantal werkende
vrouwen neemt thans eerder af dan
toe.
De verwachtingen over 1965 zijn gema
tigd optimistisch. Een ontspanning op de
arbeidsmarkt zou bijzonder welkom zijn.
Kritiek wordt geoefend op het beleid van
gemeentebesturen, die nieuwe bedrijfsves
tigingen animeren, terwijl de aanwezige
bedrijven niet weten hoe zij aan de no
dige werkkrachten moeten komen, mede
door het woningtekort dat het veelal on
mogelijk maakt arbeidskrachten van bui
ten aan te trekken.
In deze bedrijfstak was de binnenlandse
omzet niet bevredigend. Als oorzaken
hiervan worden o.m. genoemd de grotere
voorraden welke bij de handel aanwezig
zijn en de verhoogde importen uit het
Oostblok, Honkong en het Midden-Oosten,
welke goederen tegen dumpprijzen wor
den verhandeld. De export wist zich beter
te handhaven.
Canada heeft met ingang van gisteren,
15 februari, zijn nieuwe vlag. Overal
ter wereld is de oude gestreken en ver
vangen door de nieuwe met het es
doornblad. Ook in ons land. In Den
Haag werd met enig ceremonieel bij de
Canadese ambassade het oude dundoek
neergehaald en het nieuwe gehesen. Dit
gebeurde in aanwezigheid van de am
bassadeur, W. F. Buil, minister Luns
en de Koninklijke Militaire Kapel. Op
de foto toont de ambasadeur met twee
Canadese jongeren het nieuwe dundoek
van Canada.
Technische verbeteringen hebben
het mogelijk gemaakt de produk-
tie per man op te voeren, hetgeen
bij de krappe arbeidsmarkt een
eerste vereiste is. Het aanbod van
gehuwde vrouwen neemt niet toe,
terwijl ook het aanbod van meis
jes zeer ontoereikend is, hetgeen
bedrijven ertoe noopt elders werk
zaamheden te laten verrichten.
De minder sterke positie van de Neder
landse textielindustrie doet het moeilijk
zijn een voorspelling voor 1965 te wagen.
De binnenlandse omzetten van de wol
spinnerijen hebben zich over het algemeen
niet onbevredigend ontwikkeld, ondanks
concurrentie uit België en Frankrijk. De
export bleef hierdoor ten achter. Er moest
met 'n lagere winstmarge genoegen wor
den genomen. Ook in deze bedrijfstak is
het zeer moeilijk het personeelsbestand op
peil te te houden.
De omzet handhaafde zich op een rede
lijk niveau of vertoonde een lichte stij
ging. Door de verenigde bakkersbedrijven
zullen stappen worden ondernomen om
het Min. van Econ. Zaken te wijzen op
het zeer lage rendement voor de brood
bakkerijen. In 1965 zal de broodprijs moe
ten stijgen om de huis- aan huisbezor
ging te kunnen handhaven. De arbeids
voorziening verloopt ook hier nog steeds
moeizaam.
De omzetten waren stabiel tot stijgend,
waaraan in de sector van de sigarenin
dustrie heeft medegewerkt het Ameri-
Op 20 februari a.s. zal de Ver
eniging tot Christelijke Wijkver
pleging te Leersum 40 jaren be
staan. Dit heugelijke feit wordt ge
vierd op 27 maart a.s. in de zaal
van Valkenheide te Maarsbergen.
Op deze avond zal o.a. optreden
Jules de Corte.
Eigenlijk werd de vereniging reeds
in 1921 opgericht. In dat jaar schonk
de Duitse keizer als dank voor zijn
verblijf te Amerongen aan de Amerong-
se gemeenschap het Johaniter Hospitaal.
Enkele jaren geleden werd dit gebouw
afgebroken. Er werd toen een commis
sie van bijstand gevormd voor de ver
pleging van patiënten thuis. Op 20 fe
bruari 1925 werden de officiële statuten
van de vereniging vastgelegd zodat toen
in feite de Chr. Wijkverpleging werd
opgericht.
In het jaar 1963 was inmiddels in
Amerongen het Groene Kruis opgericht.
In de loop van de tijd is het werkge
bied van de Chr. Wijkverpleging daar
door eigenlijk geheel in Leersum komen
te liggen. Er zijn in Amerongen nog wel
enkele leden overgebleven doch dit is
slechts een fractie van het totale leden
tal van de Vereniging.
In de loop van deze 40 jaar is de
Chr. Wijkverpleging van een kleine ver
eniging uitgegroeid tot een orgaan,
waar vrijwel elke Leersummer lid van
is. Zij neemt op het gebied van de zie
kenverpleging, de preventieve gezond
heidszorg en op aanverwante gebieden
van de zorg voor de volksgezondheid
een uiterst belangrijke plaats in.
kaanse rapport betreffende de invloed van
het roken op de gezondheid en de prijs
verhogingen welke overigens door het pu
bliek door op goedkopere produkten over
te gaan, slechts ten dele zijn gevolgd. De
buitenlandse concurrentie nam nauwelijks
toe. De personeelsvoorziening is bij di
verse bedrijven zeer moeilijk mede door
de woningschaarste. Zo is jeugdig per
soneel moeilijk te krijgen evenals onge
schoolde mannen.
Diverse bedrijven in het rayon hebben
noodgedwongen hun produktie gede
centraliseerd. Een bedryf bracht de
prGduktie zelfs naar België over waar
de arbeidsmarkt gunstiger is en bouw
vergunningen vlot worden verleend.
Grote investeringen in gebouwen en
technische installaties vonden plaats. Over
het algemeen wordt ook in 1965 een be
vredigende bedrijvigheid verwacht. Er
wordt echter aangedrongen op vergroting
van de woningproduktie, uitbreiding van
de belastingfaciliteiten voor de werkende
gehuwde vrouw, vestigning van een ac- I
cijnskantoor te Veenendaal en versnelling J
van de afgifte van bouwvergunningen i
voor bedrijfsgebouwen. I
Onderstaande foto laat zien wat er
over bleef van het stenen gebouwtje
behorende bij de weegbrug aan De
Klomp op het terrein van hotel restau
rant De Klomp. De auto bestuurd door
de heer mr. J. M. Th. van S., komende
uit Utrecht met bestemming Ede, kwam
gisteren in de hiervoor gelegen bocht
in een slip op een tamelijk glad weg
dek. Hij reed vervolgens over de mid
den berm en na nog enkele paaltjes te
hebben geraakt, tegen de voorkant van
het gebouwtje. Hierdoor draaide de au
to een halve slag om zijn as en kwam
tenslotte met de zijkant tegen het ge
bouwtje met een geweldige klap tot
stilstand. De bestuurder liep een klein
letsel aan zijn hand op.
„Rhenen" van Jits Bakker
In de woestijn van triviaal vermaak, dat wolken stuifzand van ontspanning en
verstrooiing dag-in, dag-uit over ons uitstrooit, zijn concerten en tentoonstellin
gen ware oasen, die verademing, luwte en schaduw bieden aan het gemoed, dat
van luidruchtigheid alleen niet kan leven.
Het totaal vernielde
weegbrughuisje aan
De Klomp, dat het moest
afleggen tegen de
ernaast staande
personenauto.
Het ligt in het voornemen van
de Scheidsrechterscommissie van
de Afdeling Utrecht van de KNVB
bij voldoende deelname op 15
maart 1965 te beginnen met een
nieuwe opleidingscursus voor
scheidsrechters.
Deze cursus zal gedurende zeven ach
tereenvolgende maandagavonden plaats
vinden. Kosten zijn aan het volgen van
deze cursus niet verbonden.
Bij voldoende deelname zal de cursus te
Amersfoort, Hilversum, Utrecht en even
tueel andere plaatsen, worden gehouden.
Voor het volgen van deze cursussen
worden mannelijke candidaten gevraagd
(waarbij vooral wordt gedacht aan oud
spelers of jeugdleiders) in de leeftijd van
18 tot 35 jaar.
Opgaven voor deze cursussen kunnen
worden gedaan tot 4 maart 1965 aan de
K.N.V.B., Biltstraat 194 te Utrecht.
Reeds gedane opgaven behoeven niet te
worden herhaald.
Op 27 februari 1965 is het 50 jaar ge
leden dat Gerard v. d. Weerd en Maria
Jansen te Ede in het huwelijk traden.
De eerste jarenj van hun huwelijk
woonde het echtpaar Van de Weerd in
Veenendaal om d,aarna te Renswoude
voorgoed een wonjng te betrekken.
De heer v. d. Weerd bleef echter in
Veenendaal werken bij de Ritmeester-
fabriek en dit gedurende meer dan 30
jaar. Hij was daar tabakmenger en
enige jaren baas van een kleine afde
ling. Zijn gezondheidstoestand dwong
hem vervroegd met nensioen te gaan.
Hoewel de heer Van de Weerd voor
't oog kerngezond lijkt heeft de rheu-
matiek hem volkomen aan zijn stoel
gekluisterd. Zijn liefste wens is dan
ook een invalidenwagentje! „Doch,
waar haal ik het geld vandaan?" aldus
de vandaag juist 76 jaar geworden
heer v. d. Weerd.
Het echtpaar Van de Weerd-Jansen
heeft vier kinderen, zeventien klein
kinderen en vijf achterkleinkinderen.
Het echtpaar v. d. Weerd-Jansen
Op zaterdag 27 februari a.s. kan men
het gouden bruispaar gelukwensen
tussen 3 en 5 uur op de Van Reedeweg
no. 31 te Renswoude.
Als wij het Streekmuseum te Rhenen
betreden, werden wij steeds herinnerd
aan het verdiepte realisme van Ver
meer en De Hoogh, die de stilte en de
aandacht schilderden. De warmbruine
estriken op de vloer, de blanke muren,
de bogen der poortjes, het gezeefde
licht, dat boven de gesloten luiken
binnenvalt, scheppen een sfeerrijk in
terieur, bij uitstek geschikt om er kunst
werken te exposeren.
Ditmaal tonen twee beeldhouwers, va
der en zoon Wim en Jos Harzing uit
Rijsenburg, en de Renkumse schilder
Jits Bakker proeven van hun kunnen.
De menselijke geest is geneigd ver
schijnselen te rubriceren: de beide
beeldhouwers zou ik gematigde realis
ten en de schilder een impressionist met
een sterk en innig natuurgevoel willen
noemen.
Deze schilder exposeert aquarellen en
tekeningen. Het is een genoegen in de
ze tijd de kunst van de aquarel weer
te zien beoefend. Zij is een der moei
lijkste technieken door haar royaal ge
bruik van verf en het transparante ka
rakter der kleuren, waarbij de tint van
het papier moet meewerken, eigen
schappen, die zich bovenal lenen tot de
verbeelding van het landschap in ge
bieden als Engeland en ons land, waar
de vochtige atmosfeer de vormen als
in een droom vervaagt.
De eerste aquarellisten streefden nog
naar een nauwkeurige topografische
BROMFIETS GEVONDEN
De bromfiets van de heer R. uit Rhe
nen, die enkele dagen geleden uit de
portiek van een flat was ontvreemd, is in
Wageningen teruggevonden.
Tydens de ouderavond, die woens
dagavond in de Chr. lagere landbouw
school werd gehouden, werd het nieu
we gedeelte, dat sinds januari officieus
in gebruik was genomen, officieel ge
opend. Deze plechtigheid we,rd ver
richt door de ere-voorzitter, jhr. W. H.
de Beaufort. Uit de toespraak van jhr.
W. H. de Beaufort bleek onder meer,
dat de school in 1930 is opgericht. Nu
byna 35 jaar later moet het gebouw
een grondige uitb.reiding ondergaan.
Het onderwijs is in zijn geheel in een
revolutionair stadium en ook het land
bouwonderwijs gaat hierin met zijn tijd
mee. Ik ben, aldus .spreker, erg ver
heugd dat ik dit gebouw voor geopend
verklaren mag.
Vooraf had de voorzitter van de com
missie van toezicht, de heer J. M. Hou
terman, de bijeenkomst met gebed en
schriftlezing geopend. In het bijzonder
werd welkom geheten jhr. W. H. de
Beaufort als ere-voorzitter, de burge
meester van Scherpenzeel, mr. C. P.
Hoytema van Konijnenburg, wethou
ders en raadsleden van diverse gemeen
ten uit de omtrek, inspecteur van het
landbouwonderwijs, de heer J. J. Man-
SQhot, de heer Israël, hoofduitvoerder
van „De oude IJssel" uit Ter Burg, die
het nieuwe gedeelte uitgevoerd heeft,
en vele anderen.
Het tegenwoordige hoofd van de
school, de heer J. Werner, zei dat wij
voor onze naam sinds kort het woord
Christelijk voeren. Dit brengt een hele
verantwoordelijkheid met zich mee. Ik
kan echter wel zeggen, dat het niet al
leen het woord is, maar dat het van de
oprichting af werkelijk Christelijk ge
weest is.
De inspecteur van het landbouwon
derwijs, de heer J. J. Manschot beklem
toonde de noodzaak van een goed con
tact tussen bestuur en personeel. Het
vertrouwen van het bestuur is hard
nodig. Vooral in deze tijd, nu het aan
tal leerlingen overal in het land terug
loopt en het in dit geval geen uitzon
dering is. De toekomst moeten we nu
echter niet met angst tegemoet gaan
zien, aldus spreker. Er zullen wel veel
jongens komen, die wel niet allemaal
boer worden, maar die toch in de agra
rische sector hun opleiding wensen en
ook nodig hebben. Ik wens u alle goeds
toe en hoop met u, dat het de school na
deze uitbreiding goed zal gaan.
De heer Houterman dankte de spre
kers en droeg het beheer van de school
aan de heer Werner over. Tenslotte
werden allen rondgeleid door het ge
bouw en konden de ouders met de ver
schillende leraren praten over de vor
deringen van de leerlingen.
OPPER OVERGEPLAATST
De opperwachtmeester der rijkspoli
tie, de heer C. Reedijk, is overgeplaatst
naar Oost- en Westsouburg (Z.) en
komt voorlopig, wegens gebrek aan een
woning in zijn standplaats, te wonen
in de plaats Nieuw en St. Joosland.
Zijn vertrek was vastgesteld op 15 fe
bruari j.l. (gisteren).
Onze voorvaderen konden er wat
van maken. Ik las eens, aldus lezen
wij in een plaatselijke kerkbode,
dat een beroep wel op de volgende
wijze tot stand kwam.
Men nodigde een kandidaat of
predikant uit de dienst te leiden.
En midden onder de preek stond
dan een ouderling op, ging de kerk
uit, liet de deur wijd open staan
en liep zo ver het kerkhof op als
de stem van de predikant reikte. En
daar waar de stem in het niet ver
smolt, zette hij een stokje in de
grond en zocht dan zijn plaats in de
kerk weer op.
De volgende zondag herhaalde zich
dit tafereel. Nadat op deze wijze
een stuk of wat stokjes in de grond
gepoot waren, ging men kijken
wiens stokje het verst van de kerk
deur geplant was en welke voor
ganger dus de hardste stem had.
Op hem werd dan het beroep uitge
bracht.
„Centraal Weekblad"
weergave van de natuur en van ge
bouwen, maar allengs brak zich een
meer kunstzinnig verlangen baan om
het onderwerp meer subjectief bewogen
te behandelen, waarbij gevoel, fantasie
en droom een grote rol gingen spelen.
In Engeland waren het vooral de oudere
Turner en zijn volgelingen - meesters,
die wij tien jaar geleden te Utrecht
zagen op de tentoonstelling Vroege En
gelse aquarellisten - die in deze rich
ting gingen, te onzent Weissenbruch,
de Marissen en Hobbe Smith.
Jits Bakker treedt in hun voetspoor.
Hij is wars van een koele topografische
benadering van landschap of architec
tuur, maar geeft zich totaal over aan
zijn romantisch verlangen, graag ver
toevend aan rivieroevers, bij mysterieu
ze waterlopen, in stille dorpen, op de
grens van twee werelden en alles wat
zijn gretige ogen zien, vertolkend in een
atmosferische voordracht.
Het best is hij in landschappen, die
verlatenheid suggereren in een door
melancholie vervulde ontroering, zoals
in Drielse veer (4), Eenzaamheid (5),
Herfsttij der middeleeuwen (10), Ver
dwijnend licht (13), Koude grootsheid
(27), De Kabeljauw (12) en De Lek (6).
Bakker zet op eigen wijze de traditie
van de grote meesters van de aquarel
uit de Haagse school voort. Zijn werk
herinnert soms aan dat van mannen
als Edzard Koning, die voor de oude
albums van Verkade prachtige aqua
rellen maakten, een niet gering com
pliment.
Hij hoede zich echter voor een te grote
vlotheid, waartoe het schilderen met
waterverf verleiden kan. Dan ontbreekt
de visie en wordt het werk spoedig il
lustratief en journalistisch.
Behalve aquarellen toont Bakker ook
hoe vaardig hij de tekenstift hanteert.
In weinig lijnen drukt hij het karakter
van steden als Venetië (7) en Verona (8)
uit.
Van hem zagen wij lange tijd geen
nieuw werk. Zijn jeugdwerk, reactie op
het zoete idealisme in de religieuze
beeldhouwkunst, kenmerkte zich door
een symbolistische opvatting, een ver
eenvoudiging van de vorm gepaard aan
een strenge stylering, werken van in
gekeerdheid, devotie en mystiek. Ik
denk aan beelden als Serafijnse liefde
e.d.
De vijf werken, die hij nu toont - te
weinig in aantal om Harzings ontwikke
ling te kunnen volgen - bewijzen dat
hij vrijer van vorm en gevarieerder
van onderwerp is geworden. De sport
bijvoorbeeld wist zijn aandacht te trek
ken. De grote in teakhout gesneden
groep suggereert kracht en gespannen
heid en vormt een mooie eenheid. Het
kleine reliëf in gebakken gruisklei, een
herrijzende vogel voorstellend, munt uit
door fijnheid. De in grès uitgevoerde
Constantijn en Helena blijken dienend
aan de architectuur te zijn gedacht, een
geheel vormend met de muur.
Het moet voor een jong beeldhouwer
een moeilijke opgave zijn na de illuste
re voorbeelden van Rodin, Maillol, Re
noir, Bourdelle, Wouters en Moore, om
maar enige baanbrekers te noemen,
plastieken te scheppen die een per
soonlijke visie op het onderwerp geven
in een persoonlijke vorm. De jonge Har
zing blijkt het probleem bevredigend te
kunnen oplossen. Hij is anders dan zijn
vader, speelt graag met de vorm en
weet dingen vol gratie te maken. Heel
mooi is het zittend meisje, in brons ge
daan: het leunen op de armen, het ont
spannen zitten, de strengeling der be
nen, 't is alles boeiend van ritme,
schroomvol, juveniel. Verrassend is het
geestige bronzen kindergroepje, blijd
schap vertolkend in wervelende bewe
ging.
Jos Harzing blijkt ook een bekwaam
portrettist te zijn. De drie kinderkopjes
met hun prille trekken en de spontani
teit in hun oogopslag zijn raak getrof
fen.
Al met al een boeiende, prettige ten
toonstelling, een bezoek overwaard!
Tot en met 27 februari alle werkdagen,
behalve op woensdag, van 11-12.30 en
van 14-17 uur. Op dinsdagavond van
19-21 uur.
D. Philips
De vereniging tot bevordering der
bijenteelt in Nederland, afdeling Vee
nendaal, houdt op vrijdag 19 februari
a.s. haar jaarvergadering in hotel De
Korenbeurs.
