Dorp aan de Grift (11)
1 "mm
Heer Sweder van Abcoude
Regen, wind en plezier op Maanland
ARAM
SCIIERPEN/EEL
EDE
Zee
koningin
Nieuwsblad „DE VALLEI"
dinsdag 27 juli 1965
a
Aan de oever van het Gein verhief zich in de
middeleeuwen een slot, het huis Abcoude, in
bezit van en bewoond door de heren van die
naam. Een hunner was Gijsbrecht van Abcou
de, levend omstreeks 1350 en gehuwd met Jo
hanna van Hoorne, die hem twee zonen schonk,
Sweder en Willem. Sweder erfde van zijn moe
der de goederen Gaasbeek bij Brussel en Loon
ten westen van de Maas.
Veelvuldiq voorkomen van
de naam Gaasbeek
Hardnekkige fabels
De vlakten van het welige Vlaande
ren gaan met zachte welvingen over in
heuvelland. De korenakkers, weiden en
boomgaarden glooien in vloeiende lijnen
naar de wegen en beekdalen. Stoeten van
bomen trekken plechtig door het bekoor
lijk deinende land: het land van Pieter
Bruegel de Oude, de Boeren Bruegel.
Hij dwaalde door Vlaanderen en Bra
bant en schilderde hun landschappen
om-hun-zelfs-wil, vol licht en atmosfeer
en stemming. Zijn panelen en doeken
in Brussel zagen wij de Volkstelling te
Bethlehem die merendeels in Wenen
bewaard worden, verbeelden het Vlaamse
maar vooral het Brabantse landschap,
vaak vervagend in een nevelig verschiet.
Tot op heden heeft Brabant zijn zuiver
Bruegeliaans karakter ongerept bewaard.
Zijn dorpen en stadjes liggen gevlijd op
de flanken der heuvels of in de dalen.
Hun huizen, opgetrokken uit warmrode
baksteen, waarvan de gloed zich voegt bij
de felle kleuren van deuren en kozijnen,
liggen niet strak langs een rooilijn, maar
lijken als bij toeval neergezet, wat de
plaatsen een beeld vol afwisseling en be
weeglijkheid verleent.
Toen wij uit Vlaanderen naar Brussel
reden, zagen wij van verre reeds de in
drukwekkende boomgroepen van kasteel
Gaasbeek, gebouwd op de fundamenten
van een verwoeste oudere burcht uit de
13e eeuw.
Het is nu bezit van de Belgische Staat
en vormt een staalkaart van stijlen: go-
thiek, renaissance, barok, rococo, Napo
leonstijl en romantiek. Wandelt men er
buiten om. dan ziet men, links beginnend,
op de hoek een toren met een nog zuiver
vestingkarakter. Dan volgen de ontman
telde wallen. Aan de rechterzijde komend
beschouwt men de Rode Toren, die al
versieringen heeft. De sierende elementen
nemen bij de jongere delen toe in weel
derigheid, om overdadig te worden in de
middentorens, die iets van een filmdecor
hebben. Op de binnenhof staat rechts de
Keizer Kareltoren, een gaaf renaissance
bouwwerk.
Even weelderig als het exterieur zijn
de kunstschatten in het kasteel bij de
verzameling waarvan wijlen de dichter
Maurice Roelants als conservator zich
verdiensten heeft verworven. De inven
taris omvat meubelen, aardewerk, porse
lein, emaillewerken, beelden uit hout.
ivoor, albast en zilver. Oosterse, Brusselse
en Doornikse tapijten, portretten, waar
onder een beeltenis van Egmont, rijk aan
expressie, luchters, huisraad en schilde
rijen.
Roelants vatte de betekenis van Gaas
beek eens als volgt samen: Het kasteel
Gaasbeek is allereerst een ryk historisch
patrimonium, dat vrijheid, verzet tegen
machtswelllust en gewetensdrang, Staats-
zin en cultuur heeft uitgestraald.
Toen het geslacht Abcoude was uit
gestorven, kocht graaf Lamoraal van
Naar Gaasbeek I Egmont, onze Egmont en die van Beet-
hovens ouverture, de burcht, die toen een
bolwerk werd van humanisme, tolerantie
en gewetensvrijheid. Hij woonde er met
zijn vrouw Sabina van Beieren en hun
elf kinderen Geestverwant van De Zwij
ger en van de graaf van Hoorne, deelde
hij het lot van de laatste op het schavot
te Brussel.
Heer Sneder van Abcoude
Bijna een eeuw lang zijn de Abcoude's
heren van Gaasbeek geweest. Sneder was
echter ook heer van Loon, Putten in Z.H.,
Strijen in N.B. Bovendien bezat hij eigen
dommen en rechten o.a. in Loenen a. d.
Vecht en Soest. Van zijn schoonzuster
Maria van Walcourt ontving hij ten over
vloede bezittingen en het erfelijke maar
schalksambt van Henegouwen, zodat hij
tenslotte aan het hoofd stond van een uit
gestrekt domein, dat hem tot een van
van de voornaamste heren van Brabant
maakte. Daarbij was hij raadgever van
de Brabantse hertog en van de bisschop
van Utrecht en werd weldra maarschalk
van het Sticht en ontving de rechterlijke
macht in zijn domeinen.
Gaasbeek verwoest
In 1376 stond hij Gaasbeek en Loon
aan zijn broer Willem af, van wie het
Ewouts- en Elisabethsgasthuis te Wijk bij
Duurstede een portret bezit. Sweder ver
trok naar Abcoude om vijf jaar later op
Gaasbeek terug te keren. Hierna wilde hij
zijn gebied verder uitbreiden. Hij had
het oog geslagen op de meierij te St.
Genesius-Rode en vroeg de hertogin van
Brabant de gronden te mogen afkopen.
Dit kwam de raad van schepenen te
Brussel ter ore. De raad, voorgezeten
door Everaard 't Serclaes, verzette zich:
van het grondgebied mocht niets ver
vreemd worden volgens de bepalingen
van de Joyense Entrée of Blijde Inkomst
van 1356. Toen Everaard kort daarop van
Lennik naar Brussel reed, werd hij door
Willem van Kleef en de baljuw Melis
Utenenghe en hun helpers overvallen.
Zij hieuwen zijn voet af, rukten zijn tong
uit en lieten hem zo liggen. Everaard
stierf. Er passeerden twee mensen, die
hem voorzichtig in hun rijtuig legden
en naar Brussel voerden. Onderweg ont
moetten zij Everaards aanhangers, die de
schepen naar de Grote Markt droegen.
De Brusselaars waren woedend, beleger
den en verwoestten het huis Gaasbeek.
Enige tijd geleden heeft J. Vercruysse
in het maandschrift van het geschied- en
oudheidkundig genootschap van Vlaams-
Brabant „Eigen Schoon en De Brabander"
getracht Sweder in zijn eer te herstellen
door de gebeurtenis nauwkeurig te on
derzoeken. Hij acht Swedern onschuldig
in overeenstemming met de kroniek
schrijver van de „Brabantsche Geesten"
(d.i. Brabantse geschiedenissen) Jan van
Boendale. Ook de hertogin achtte Sweder
onschuldig. Vercruysse verwijt hem de
Op de binnenplaats
van kasteel Gaasbeek
bij Brussel.
Cliché C.G.T.
Foto Lumiere
moordenaars in zijn slot onthaald te heb
ben. Sweders vrouw Anna van Leyningen
zou de misdadigers bevel tot handelen
hebben gegeyen.
Het slot bleef niet lang verwoest. Een
jaar later, in 1389, werd met de herbouw
begonnen en na enige jaren was het weer
herrezen.
Kinderen
Sweder had een zoon Jacob, en drie
dochters, Maria, Jolanda en Johanna. Zo
als de meester heren van zijn tijd had
hij Bastaard- of speelkinderen: Willem,
Beatrijs, Renata, Isabella, Ida en Ma-
belie.
den Enghe" ten noorden van de stad
Utrecht nabij de Vecht, Bloemendaal „in
Valle florum" geheten, de plaats waar
het klooster gebouwd werd, aangeduid,
zoals de kroniekschrijver van het convent
verhaalt, door nachtelijk hemellicht. Van
daar ook de naam Nieuw Licht. In 1397
volgde de voltooiing.
Wie te Utrecht de Amsterdamse straat
weg volgt en bij het Ondiep rechtsaf gaat,
ziet nabij de Vecht een groep hoge bomen
een klein poortgebouw oprijzen, de in
gang van het voormalige klooster. Het
opschrift Chartreuse, later vervormd tot
Kartuize, herinnert aan het feit dat Bruno
van Keulen in 1084 met zes gezellen naar
de wildernis Chartreuse bij Grenoble
trok om daar in eenzaamheid en stil
zwijgen een leven van gebed en boete te
gaan leiden, de oorsprong van de Kar
tuizerorde, die het coenobitische, het ge
meenschappelijke leven in een coenobium
of monasterium of klooster, verenigt
met het anachoretische, het eenzame klui
zenaarsleven.
Schenkingen
Sweder schonk het klooster Nieuw
Licht, goederen, renten en alles wat daar
toe behoorde Helaas stierf hij plotseling
op weg naar Rome gedurende het Heilig
Jaar 1400 in het stadje Radda in Toscane.
Zijn broer Willem werd nu de tweede
stichter en weldoener. In het cartula-
rium, een verzameling oorkonden, berus
tend in het Rijks Archief te Utrecht en
in dat, hetwelk te Antwerpen bewaard
wordt en dat wij enige jaren geleden kon
den inzien, lezen wij dat de Abcoude's of
Gaasbeeks op 18 juli 1433 vele landerijen
en hofsteden in het gerecht van Soest,
van Amersfoort en Schalkwijk en ook
„het goed Ymmichusen in het gerecht
van Rynswoude" aan het klooster ver
maakten. Ook kochten de Utrechtse mon
niken goederen te Emmikhuizen o.a. van
Otto Wolfswinkel, een eigennaam die nog
te Renswoude voorkomt. De landerijen
werden door het convent verpacht. Een
merkwaardige pachter was Evert Goyers-
soon, een patriarch van 80 jaar, die meer
dan 50 jaar op Emmikhuizen de schapen
hoedde, schaapskooien op de berg wist
te staan en op het Grote Venlo en veen
branden had gezien.
Een register, eveneens in het Utrechtse
archief, bevat de namen van personen, die
aanzienlijke giften in geld en goederen
aan het convent schonken. Een ander re
gister bevat een lijst van giften beneden
100 Stichtse ponden (goudguldens) met de
namen der gevers. Op de omslag van het
laatste staan de namen van personen, die
in het klooster begraven wensten te wor
den. Ook Sweder is er begraven.
Behalve de gx-onden te Emmikhuizen
verwierf Nieuw Licht ook bezittingen
op de Zuidhollandse eilanden en in de
Grote Hollandse Waard. Tevens ontving
het de inkomsten van het veer te Rhenen,
die meester Philips Codde, doctor in de
medicijnen, in 1462 verleende.
Grootgrondbezit
Het klooster werd rijk, Zijn eigendom
men vormden, evenals die van andere
kloosters, op den duur een bedreiging
voor gezonde sociaal-economische ver
houdingen. Uitbreiding van particulier be
zit bijvoorbeeld werd er door belet en
bovendien verhoogde de voortschrijdende
amortisatie (goederen in de dode hand) de
op de burgerij drukkende belastingen,
Wat er rest van het Grote
Venlo, vroeger een beboste
heuvel.
Hardnekkige fabels
Het Karthuizerconvent stond dus te
Utrecht en niet te Emmikhuizen. De
bezittingen en eigendommen der monni
ken strekten zich uit van de Munniken-
weg in het zuiden tot de Munnikenbeek in
het noorden. Genoemde weg en beek zyn
niet door hen gegraven. Zij deden ander
werk: het afschrijven en versieren van
boeken, waarom zij vermaard waren. Hun
handschriften zijn thans een kostbaar
bezit van de Universiteitsbibliotheek te
Utrecht.
De Munnikenweg is zo genoemd omdat
hij langs de grens van hun terreinen liep
en niet omdat de monniken langs die weg
naar de kerk te Veenendaal liepen. Die
kerk was er niet eens, moest nog ge
bouwd worden! En monniken verbleven
niet te Emmikhuizen! Zij woonden op
Nieuw Licht aan de Vecht te Utrecht,
zoals wij reeds zagen.
De Monnikenbeek is door de pachters
gegraven om de kloostergronden te schei
den van die van de heer van Renswoude.
De weg is ook door de pachters aange
legd om het Grote Venlo (omgeving Ven-
delse weg) te kunnen exploiteren. Op die
weg kwam later een tol.
Wandelen we op de Munnikenweg en
kijken wij noordwaarts, dan zien wij uit
over de oude kloostergronden.
Toen de tijden van de Reformatie aan
braken, voltrok zich de liquidatie aan de
kloostereigendommen. Na de secularisatie
kwamen de Emmikhuizergronden aan de
heer van Renswoude.
De naam Gaasbeek
De kloostergronden nabij Emmikhuizen
tot aan de Nieuweweg (die vroeger Veld-
jesgraaf heette) en de Munnikenweg, wa
ren oorspronkelijk bezittingen van de
Gaasbeeks. Wie daar als boer of pachter
of vervener woonde, noemde zich later:
Van Gaasbeek. Er zullen ook wel mensen
in betrekking bij die heren geweest zijn.
En wellicht hebben de nakomelingen van
de natuurlijke kinderen der Gaasbeeks
zich vol trots naar die machtige invloed
rijke familie genoemd. Alleen genealo
gisch onderzoek kan dit uitwijzen.
Geen klooster op Emmikhuizen! Wat
dan wèl? Een volgend maal zullen wij
trachten dat raadsel op te lossen.
D. Philips
„Maanreiziger" de lucht in
m
■'if
-T.
Gezicht op de Emmïkhuizerberg, eertijds bezit van het Karthuizerklooster te
Utrecht.
Sweder moest naar Vercruysse's oor
deel een vroom, ruw en streng, maar
rechtvaardig en toegenegen man zijn ge
weest en geen wrede, meinedige tyran
of een goddeloze, buiten de kerkelijke ge
meenschap gestoten.
Kloosterstichting
Dominee Dr. R. C. H. Römer schreef in
1854 in zijn „Geschiedkundig Overzigt van
de Kloosters en Abdijen in de voormalige
graafschappen van Holland en Zeeland",
dat door de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde in 1852 met goud bekroond
werd en nog een standaardwerk is: „Wie
de geschiedenis van eenig land, van eenig
gewest, van eenige stad wenscht te kennen,
hij zal dien mensch niet vervuld kun
nen achten, zoolang hij onbekend is met
de kloostergestichten, die er bestonden
en werkten". Ook de geschiedenis van
Emmikhuizen en Veenendaal hangt sa
men met een kloosterstichting, die Swe
der in 1392 bewerkstelligde. Op 20 februa
ri van dat jaar kocht hij gronden „in
m
waarvan deze goederen waren vrijgesteld.
Er rees verzet tegen het grootgrondbe
zit der kloosters bij landadel en burgerij,
ondanks beider respect voor de geeste
lijke, culturele en sociale verdiensten der
kloosterlingen. Reeds de Henegouwer
graaf Willem III nam maatregelen tegen
vergroting van kloosterbezit. De Beierse
hertogen verscherpten deze nog en ook
Karei V en Philips II lieten zich hierin
niet onbetuigd.
Wel kwam er ook grootgrondbezit bij
particulieren voor, maar overerving leid
de hier vaak tot splitsing, die de zaak
weer enigszins saneerde. Maar bij kloos
terbezit was van vererving geen sprake.
De maatregelen tot inperking van kloos
terlijk grootgrondbezit troffen tenslotte
doel. Armoede was het gevolg. Of het
Utrechtse klooster gedeeld heeft in de
verarming, valt niet te zeggen, want de
rekeningen zijn helaas verloren gegaan.
Wel schijnen de processen die het
Utrechtse convent om de gronden bij
Emmikhuizen voerde en de conflicten met
de Veenraden te wijzen op vermindering
van rechten en verkleining van bezit.
De deelnemers aan het vakan
tiefestijn Maanland, georganiseerd
door de Instuif hebben de laatste
dagen te kampen met het slechte
weer. Vooral tijdens het weekend
heeft de harde wind veel schade
aan de huizen en andere bouwsels
aangebracht.
Kennelijk had de maanreiziger die bij
de ingangspoort staat genoeg van deze
planeet want de stormachtige wind maak
te hem los van de aarde. Nijvere handen
hebben hem inmiddels met touwen ge-
PUZZELRIT VOOR
VAKANTIEGANGERS
Vakantiegangers en inwoners van
Scherpenzeel en omgeving kunnen, voor
zover zij een fiets of bromfiets bezitten,
vrijdag 23 juli deelnemen aan een leuke
puzzelrit, die door de CJV, afdeling
Scherpenzeel is georganiseerd. Vanaf 18.30
uur kan men hiervoor inschrijven in Fil-
lalethus. Ook dit keer zijn mooie prijzen
door de vereniging beschikbaar gesteld.
V.V.V. AUTOTOCHTEN
Op twee achtereenvolgende zaterdag
middagen heeft de VVV autotochten uit
gezet, met de bedoeling de nieuwe bewo
ners onderweg attent te maken op een
mooi dijkje of op een bezienswaardigheid
in de omgeving. De plaatselijke voorzit
ter, de heer W. J. Cramer, de secretaris,
de heer H. Verkerk en de heer Ad. G.
Muller hebben de tochten gereden en ge
timed. Men moet rekenen op twee en
een half uur per rit, beginnende om 2.30
uur vanaf het gemeentelijk zwembad voor
de eerste tocht op 24 juli en van de ULO-
school aan de Glashorst voor de tocht op
31 juli. Men kan zich aanmelden bij de
boekhandel Jac. van Hardeveld, Dorps
straat. Ook niet leden, vakantiegangers
kunnen hiervan profiteren.
Onderweg zullen kleine wandelingen
worden gemaakt, o.a. naar een schilder
achtig vennetje, waarin talloze waterlelies
bloeien, een oude schans uit de tijd van
de Grebbelinie als verdediging van het
vaderland zo tussen de 17e en 18e eeuw
en enkele slaperdijken, restanten van het
innundatiesysteem uit die jaren.
Het ligt in de bedoeling, dat niet auto-
bezittters zullen worden ingedeeld bij wie
in zijn wagen nog plaats over heeft, in de
hoop dat op deze manier velen deze rit
ten meemaken.
Orgelconcerten in Hervormde
kerk te Ede
Door de jaren heen is er in Ede een
traditie ontstaan dat in de nieuwe Her
vormde Kerk er in de zomer orgelcon
certen gegeven worden. Dit jaar zullen er
in totaal vijf gehouden worden en wel de
laatste woensdag van juli en de woens
dagen in augustus. Het comité Orgelcon
certen Ede heeft organist Feike Asma
bereid gevonden de concerten te verzor
gen. Het programma van a.s. woensdag
avond bevat o.a.: Twee geestelijke liede
ren van Jan Zwart; Praeludium et Euga
in c-moll van Joh. Seb. Bach en ook een
werk van Asma zelf: Postludium en Ko
raal Psalm 138. Toegangsbewijzen kan
men aan de kerk verkrijgen en de aan
vang is gesteld op 20.00 uur.
kluisterd zodat hij in ieder geval nog tot
vrijdagavond hier moet verblijden. Het
ziet er trouwens niet zo best voor hem
uit, want vrijdagavond klokslag half ne
gen zal het dorp opzettelijk door de tijde
lijke bewoners in brand gestoken worden.
Dat belooft een enorm vuurwerk te wor
den waarbij de lancering van een echte
raket op Cape Kennedy kinderspel is.
De leiding die permanent op „Maan
land" verblijft heeft dit weekend de han
den vol gehad de raketten, huizen en an
dere bouwsels overeind te houden. Toch
moest praktisch de gehele maandagmor
gen besteed worden aan het verrichten
van reparaties.
De belangstelling voor dit kinderva-
kantiefestijn blijft goed. Ondanks het
slechte weer. Gelukkig heeft men als uit
wijkplaats het Instuifgebouw achter de
hand. Vooral gisteren werd daar druk ge
bruik van gemaakt om tenminste een
goed onderdak te hebben voor de vele
buien.
Het bevalt de kinderen in het kamp
enorm. Enkele kinderen die wij naar hun
mening vroegen zouden dezelfde avond
met hun ouders op vakantie gaan maar
ze hadden er niet veel zin in: Ze bleven
liever in Veenendaal op „Maanland".
Petitie aan regering en
volksvertegenwoordiging
inzake de vivisectie in
ons land
Aan de Nederlandse regering en aan
de leden van de Eerste en de Tweede
Kamer is een petitie aangeboden, waar
in door een 150-tal Nederlanders aan
gedrongen wordt op een wettelijke re
geling van de vivisectie in ons land.
Op het ogenblik zijn, aldus de petitie,
de laboratoriumdieren practisch onbe
schermd, terwijl jaarlijks toch meer
dan 1.1 miljoen warmbloedige dieren
door dierproeven in ons land het le
ven laten.
Daar een controlerende instantie ont
breekt, zijn excessen, zowel bij de be
handeling als bij de verzorging der die
ren, niet uitgesloten. Zo kan men op
het ogenblik dieren onnodig aan pijn
lijke proeven onderwerpen. Allerlei
proeven kunnen op meer plaatsen ge
nomen worden, omdat elke coördinatie
ontbreekt. Bij het onderwijs kan men
met dieren experimenteren, terwijl an
dere methoden even effectief en mo
reel verkieslijker zouden kunnen zijn
voor de studenten. Ook bestaat de ze
kerheid niet, aldus de petitie, dat met
voldoende voortvarendheid gezocht
wordt naar methoden van onderzoek
die dierproeven onnodig kunnen ma
ken.
Onder de 150 Nederlanders die de pe
titie indienden, treffen wij vele be
kende namen aan, zoals dr. W. Drees,
dr. ds. J. J. Buskes, Prof. dr. F. J. J.
Buitendijk, Harriet Freezer, Henk van
Ulsen, Willem van Iependaal, Bert
Garthoff, mr. G. B. J. Hiltermann, dr.
ds. Okke Jager, ds. H. J. Kater, ds. G.
P. Klijn, Hildo Krop, Jean Dulieu, prof.
dr. M. Minnaert, A. Roland Holst, Hans
Tiemeyer, enz. Ook meer dan 40 art
sen behoren tot de ondertekenaars.
Verder trekt het de aandacht dat de
voorzitter, de vice-voorzitter en de
secretaresse van het hoofdbestuur van
de Ned. Vereniging tot Bescherming
van Dieren mede deze petitie indienen.
HONGER VERSCHIJNSELEN
Speciaal uit de zandgebieden komen
berichten dat de suikerbieten hongerver-
schijnselen vertonen (o.a. fosfaatgebrek)
op overigens goed bemeste percelen. Aan
vankelijk- in de regenrijke weken- groei
en de bieten goed, maar nu het droger
wordt, gaan ze langzamer groeien of ergo
staat de groei stil. Bij optrekken blijkt dat
de wortelpunten dikwijls afgerot zijn. De
oorzaak is ongetwijfeld een complex van
factoren. Als gevolg van de vele regen
zijn veel planten-voedingsstoffen naar
diepere lagen verdwenen, speciaal op de
lichtere gronden. Wetenschappelijke proe
ven hebben dit bevestigd. Belangrijker is
ongetwijfeld het feit dat de structuur van
de grond (speciaal bij de zwaardere) ten
zeerste is verslechterd door de zware
regenval. Dergelijke grond wordt bij
droogte bikkelhard.
Het gevolg is dat het daardoor verzwak
te wortelgestel de gevraagde diensten
onvoldoende kan vervullen, waardoor
hongerverschijnselen niet uitblijven.
ZOMERTIJD EXCURSIETIJD
Tussen hooi- en graanoogst nemen vele
boeren de kans waar om er een dagje
tussen uit te trekken. Sommigen doen dat
met het gezin; anderen gaan een dag uit
met andere leden van organisaties en ma
ken er een excursie van. In dit verband
willen wij wijzen op de mogelijkheid om
een excursie te maken naar het Bedrijfs-
laboratorium voor Grond- en Gewason-
derzoek te Oosterbeek. Het nieuwe labo
ratorium voor grondonderzoek, voor een
belangrijk deel gemechaniseerd, is in de
afgelopen maanden reeds door vele ex
cursies bezocht. Ook vele buitenlanders
uit vrijwel alle werelddelen hebben de
gelegenheid aangegrepen om kennis te
nemen van de wijze waarop het grond
onderzoek in Nederland wordt verricht.
Speciaal de onderzoekers van de landen
achter het IJzeren Gordijn zijn ten zeer
ste geïnteresseerd, met het oog op een
goede verdeling van de schaarse kunst
meststoffen. Tijdig aanvragen van de ex
cursie is ten zeerste gewenst.
ONVERDRAAGZAAMHEID BIJ
BLOEMEN
Verschillende bloemen verdragen el
kanders nabijheid niet, aldus het „vak
blad voor Bloemisterij". In één vaas zette
men rozen en anjers in een tweede ro
zen en reseda en in nog drie vazen de
bloemen afzonderlijk.
Het resultaat van de proef was verbluf
fend. Reeds de volgende dag waren de
rozen en reseda volkomen verwelkt, of
schoon ze vers gesneden waren.
De anjers stonden er nog goed bij, maar
hadden alle geur verloren. De bloemen
die echter ieder apart in de vazen ston
den, waren nog volkomen fris en hadden
ook nog niets aan geur ingeboet. De plan-
tenontdekker Daumann heeft deze proe
ven genomen. Hij constateerde b.v. ook
dat lelietjes van dalen bijzonder onver
draagzaam zijn. Wanneer men ze samen
zet met andere voorjaars bloemen, dan
verwelken die zeer snel. Menig tuinbe-
zitter zal ook al wel ontdekt hebben dat
op plaatsen waar Convallaria's in massa's
groeit, de andere voorjaarsbloemen dood
gaan of niet opkomen. Met beuken kun
nen ze het echter goed vinden.
KORTE MANNEN ALLER LANDEN,
VERENIGT U!
In Spanje is een vereniging van „kleine"
mannen opgericht. De toelatingseisen zijn
ons niet precies bekend, maar wel het in
hoge mate pratische doel: om voor de le
den de eerste rijen in concert- en schouw
burgzaal te reserveren.
Poortgebouw van het Kart
huizerklooster te Utrecht.
Omstreeks 1770 door A. F.
Schürman vervaardigde ko
pie naar een in 11744 gete-
kent gezicht op het klooster
Chartroise. In het onder
schrift staat St. Roosen, een
verhüspeling van Chartroi
se.
20. Terwijl Aram en Ambre wegslenteren over het
dek zegt de tovenaar nijdig. „Nog geen dag aan boord
en daar loopt hij al vrij rond!! Pas op je tellen schip
per. of het goud, dat ik je beloofd heb voor zijn ont
voering, gaat aan je neus voorbij!! „Maak je geen
zorgen, Merlin," antwoordt kapitein Eén-oog. „Hij kan
hier niet ontsnappen en over een paar dagen heb je
je zin en zit hij voor de rest van zijn leven vastgeklon
ken op een galei Inmiddels verloopt de kennisma
king tussen Aram en Ambre allesbehalve vlot. „Je
hebt me nog niet eens bedankt voor je bevrijding,"
zegt het meisje koeltjes, „is dat nu de hoffelijkheid,
waar jullie, edele ridders, zo beroemd om zijn?" Aram
leunend over de railing, haalt onverschillig zijn
schouders op. „Die hoffelijkheid is niet van toepas
sing op meisjes, die zich in zeeroverskleren steken en
er een gewoonte van maken hun gasten als galeislaaf
aan de Moren te verkopen," zegt hij droogjes. Met een
driftig gebaar van gekwetste trots wendt zij zich om
en loopt weg. En gelijktijdig komt een der matrozen
met een dreigende flikkering in zijn ogen voor Aram
staan. „Je hebt onze zeekoningin beledigd, maat,"
gromt hij woedend, „en dan krijg je met mij te doen!!"
(Wordt vervolgd)
