i
leest het liefst
Plato en de Bijbel
BEN GOERION Hij spreekt Engels met een sterk Russisch accent. Omdat hij bovendien last heeft van zijn gebit,
een feest vooraf...
vrijdag 3 september 1965
11
Danielle Hunebelle)
Over de wereldvrede:
Over Israël:
Over het communisme:
De visie van Tsraëls „wijze oude man" op de toe
komstige ontwikkeling van de wereldpolitiek, de be
dreiging van zijn land en de mens als deel van 'n
denkend universum.
is het soms moeilijk hem te volgen. Maar zijn verteltrant is levendig. Zijn korte armen beschrij
den gebaren en met zijn sterke worstelaarshanden onderstreept hij nadrukkelijk elke opmerking.
We zijn op weg naar Ber-Shiva, de stad van de zeven bronnen. De oude Dodge, die ons erheen moet brengen, slingert op de
weg vol kuilen als een schip op een stormachtige zee. Als we bij kruisingen even moeten stilstaan herkennen inzittenden van
andere auto's mijn metgezel. Kinderen wuiven naar hem en ouderen knikken hem glimlachend toe, zoals men bij een ver-
trouwe vriend doet.
„Mijn metgezel staakt het gesprek even en draait het raampje open. „Waar komen jullie vandaan?" Nu staat ook de andere
auto stil. „Uit Marokko," antwoordt de chauffeur, een man met sterk gebruind gelaat en kroeshaar. „En jullie?" Dat is be
doeld voor de inzittenden van een andere auto, die achter de eerste is blijven staan. „Wij komen uit Iran!" Dan draait de man
"naast mij het raampje weer dicht en de oude Dodge vervolgt hotsend haar weg door de Negebwoestijn. „Waar was ik geble
ven?", vraagt Ben Goerion, oud-minister-president van Israël en „wijze man" van dit jonge land, dat hij tijdens de bittere strijd
om zijn onafhankelijkheid en in de moeilijke jaren daarna met groot inzicht en veel moed heeft bestuurd.
pe geboorte van het nieuwe
Israël
De crises rondom Jerusalem en
Suez
IN AKTIE
8 Nare gedachten
9 De jongens bij de loods
Drie wereldproblemen
Het conflict tussen Rusland en
China
De toekomst van Israël
Een roepstem in de woestijn
Nieuwsblad „DE VALLEI"
BEN GOERION (Exclusief interview van
Drie grote problemen moeten opge
lost worden:
de vereniging van Europa.
de erkenning van communistisch
China.
de hulp aan de onontwikkelde
gebieden.
Lukt dit, dan kan een atoomoorlog
vermeden worden!
In Israël wonen 2.300.000 Joden. Er
omheen 50 miljoen Arabieren. Wij
kunnen alleen maar overwinnen door
onze geestkracht.
De enige plaatsen op de wereld, waar
echt communisme bestaat, zijn de
kibboetzim in Israël.
20.000 BOEKEN ENALLES
GELEZEN!
'In zijn sober ingerichte woning in Tel-
"Aviv heb ik daarop een vraaggesprek met
deze vitale grijsaard (Ben Goerion is 77
jaar), wiens machtige en doorgroefde kop
met de wilde haardos niet schijnt te pas
sen bij zijn vrij kleine en knoestige ge
stalte. Wat het meest bij hem opvalt, is
'zijn ontembare energie. Als men met hem
'ispreek voelt men onmiddellijk te doen te
hebben met een machtige persoonlijkheid
een man, die geschiedenis heeft gemaakt.
Praat men wat langer met hem, dan
'komt men al evenzeer onder de indruk
van zijn brede ontwikkeling en zijn
scherpe verstand.
De muren van zijn werkkamer worden in
genomen door boekenplanken. Zij reiken
tot de zoldering. Hij bezit 20.000 boeken
en hij stelt ze aan de bezoeker voor als
oude vrienden: hier staan de oude Grie
ken, daar een complete Russische ency
clopedie; politieke werken en op andere
planken wijsgerige werken en boeken
over de grote wereldgodsdiensten. Ben
Goerion leest Hebreeuws, Russisch, Duits,
Engels, Frans, Spaans, Grieks, Latijn en
Turks. De meeste van deze talen spreekt
hij ook!
„Ik heb alles gelezen", zegt hij, „ik heb
overal het antwoord gezochtmaar
ik heb het niet gevonden! „Als men hem
vraagt, welke boeken hij boven alle an
dere stelt antwoordt hij: „De Bijbel en
Plato!"
Tijdens het intervieuw beantwoordt hij
ongedwongen alle vragen. Wat hij zegt,
lijkt soms verbijsterend simplistisch. Hij
is niet afkerig van kwinkslagen, zijn toon
is vaak gemoedelijk. Maar hij schuwt niet
zijn visie te geven op zeer moeilijke
vraagstukken en de diepe dingen van het
leven. Soms spreekt deze oude socialist,
die bezeten is van idealen als gelijkheid
en vrede, als een geïnspireerde. Dan is
opeens weer de nuchtere politicus aan het
woord, de staatsman, die de door hem
'geleide vrijheidsstrijd van zijn land tot
'een goed einde heeft gebracht. Hij filoso
feert graag. En dan wordt duidelijk,
waarom deze man, nadat hij afscheid had
genomen van het openbare leven, zich
eerst wekenlang in een boeddistisch
klooster heeft teruggetrokken en daarna
is toegetreden tot een kibboetz voor jon
geren, een landbouwkolonie in de Negeb
woestijn, waar hij werkt aan de geschie
denis van het nieuwe Iraël.
WAT IS HET BELANGRIJKSTE
BESLUIT VAN UW LEVEN
TOT DUSVERRE GEWEEST,
MENEER GOERION?
Dat ik naar Israël ben geëmigreerd in
plaats van in mijn geboorteland Rusland,
te blijven. Ik ben afkomstig uit Plonsk,
eeh klein Pools stadje, dat toen nog tot
het tsarenrijk behoorde. Mijn vader was
jurist en een aanhanger van het zionis
me. Toen ik 19 was trokken enkele vrien
den en ik met een boot naar het toenma
lige Jaffa. Toen ik de kust van Palestina
zag begon mijn hart sneller te kloppen.
Mijn lot was vöor altijd bezegeld!
WAT WAREN DE MOEILIJKSTE
OGENBLIKKEN IN UW LANGE
LOOPBAAN?
Eigenlijk heb ik alleen maar moeilijkhe
den gekend. Het was moeilijk de mensen
naar Israël te trekken, het verwoeste land
weer op te bouwen, stedelingen op het
land te laten leven, hun een nationale
taal te geven terwijl er 70 talen waren;
ik moest tegen de natuur strijden, tegen
mensen en regeringen. Maar de ergste
moeilijkheden bezorgden mij de Engelsen
na het einde van de tweede wereldoorlog
Ik voorzag, dat de Engelsen met hun
troepenmacht van 100.000 man onmogelijk
het hoofd zouden kunnen bieden èn aan
de Arabieren, èn aan de Joden en aan de
Amerikaanse druk ten gunste van Jood
se emigratie naar Palestina. Ze zouden
Palistina moeten verlaten maar na hun
vertrek zouden wij in staat moeten zijn
onszelf te verdedigen.
Ik ben toen naar de Verenigde Staten ge
gaan om te onderhandelen over de aan
koop van wapens. Men gaf mij geld om
rollend materiaal te kopen maar hoe kon
ik militaire voertuigen laten rijden onder
de neus van de Engelsen? Ik stuurde een
vriend naar Tsjecho-Slowakije en een an
der naar Frankrijk om er tanks en gewe
ren te kopen. Het was uiterst moeilijk.
Wij hadden geen enkele officiële status.
Hoe konden ze ons dan wapens verschaf
fen? Toen zei ik tot mezelf: „We moeten
de zelfstandige staat Israël uitroepen, dan
staan we sterker!"
Het leek een waanzinnig plan. De Ameri
kanen zeiden: „Doe dat niet! Jullie zijn
met 600.000 mensen, de Arabieren met 30
miljoen! Jullie hebt alleen een politiele-
gertje, de Haganna; zij beschikken over
geregelde troepen. De Arabieren in Pa
lestina worden gesteund door Engeland,
Egypte, Jordanië en Irak. Jullie staan al
leen; ze roeien jullie uit!" Desondanks
riep ik de staat Israël uit, op vrijdag, 14
mei 1948. Tegen vier uur in de middag
dansten de mensen dronken van vreugde
in de straten. Ik was echter triest ge
stemd want ik wist, wat ons te wachten
stond. Het was het ontroerendste en
moeilijkste moment uit mijn hele loop
baan!
UW LOOPBAAN ALS STAATS
MAN WORDT GEKENMERKT
DOOR OGENBLIKKEN ZOALS U
ZOJUIST BESCHREEF, WAARBIJ
U, ALLEEN TEGEN ALLEN, UW
ZIN DOORZETTE EN WON.
WAARAAN GEHOORZAAMT U
DAN? AAN UW INNERLIJKE
OVERTUIGING? AAN UW
INTUÏTIE? OF AAN UW VERLAN
GEN DE HANDSCHOEN OP TE
NEMEN?
Nee, ik denk goed na, ik bereken de ri
sico's en ik meet de kracht van mijn te
genstanders. In 1949 bijvoorbeeld beves
tigden de Verenigde Naties, onder katho
lieke druk, de internationalisering van de
heilige plaatsen, waartoe reeds twee jaar
tevoren besloten was. Als hoofd van de
staat kon ik mij hiermee niet verenigen.
Ik verplaatste daarom de zetel van de
regering en het parlement naar Jeruza
lem. Ze zijn er nu nog. Van de internatio
nalisering kwam niets terecht. Ik han
delde toen tegen het advies van iedereen
in: enerzijds omdat ik in mijn recht stond,
anderzijds omdat ik er op rekende, dat
de Verenigde Naties geen leger naar Je
ruzalem zouden sturen. De loop van de
gebeurtenissen gaf mij gelijk.
WERD OP DIE WIJZE OOK DE
SUEZ-AFFAIRE NIET EEN
OVERWINNING VOOR ISRAEL?
Ongetwijfeld. We hadden in nog geen 100
uur het schiereiland Sinai bezet en we
besloten er voorlopig te blijven; ook toen
Engeland en Frankrijk zich uit de actie
terugtrokken De Verenigde Naties ver
zochten ons dringend het gebied te ver
laten maar ik wilde garanties. Drie maan
den lang heb ik, ondanks de dreigemen
ten van de Russen en de politieke druk
van de Amerikanen, de onderhandelingen
voortgezet Daaraan is het te danken, dat
we nu vrijheid van scheepvaart hebben
in de Roode Zee en dat de Egyptische
overvallen op onze grensdorpen zijn ge
staakt.
U BENT IN DE GELEGENHEID
GEWEEST DE MEESTE GROTE
STAATSLIEDEN VAN ONZE TIJD
PERSOONLIJK TE ONTMOETEN.
WELKE HEBBEN DE GROOTSTE
INDRUK OP U GEMAAKT?
President de Gaulle en daarna president
Kennedy. Ik ontmoette de Gaulle twee
maal. in 1958 -en in 1961 Hij gedroeg zich
eenvoudig, zonder plichtplegingen. Het
was natuurlijk een potsierlijk gezicht, als
we naast elkaar stonden: hij is heel lang
en ik ben heel klein. .Als het nodig is,
schrijf me dan!" zei de Gaulle. En sinds
dien schrijven wij elkaar Tijdens de
'Jeugdvervolg verhaal door Rik Valkenburg
- 's Middags gaan Rinny en Marijke
samen naar het politiebureau. Er is daar
echter nog niets van de vijfentwintig
gulden bekend. Weer een teleurstelling
<ius.
Ook de andere schoolkameraadjes
hebben vandaag helpen zoeken, maar
het hielp allemaal niets. Het geld bleef
r.weg. Helaas. En dat terwyi de actie nog
rmaar twee dagen zal duren. Het geld
was juist zo welkom, want elke gulden
is van betekenis. Jammer.
Niemand durft eigenlijk geloven, dat
er genoeg geld voor de auto zal binnen
komen. Er is zoveel nodig. De auto hoeft
"wel niet helemaal door het geld van de
actie betaald te worden, maar toch wel
voor een behoorlijk gedeelte. Twee dui
zend gulden was er al, voordat de actie
"hegon. Maar de rest willen de scholen
dan toch maar graag zelf opbrengen.
Daar doen ze hun uiterste best voor. En
daarom is het zo jammer, als er geld
verloren raakt.
i Rinny prakkizeert erover, waar haar
geld toch gebleven zal zijn. Iemand moet
het toch gevonden hebben? Maar waar
om is het dan niet aangegeven? Was het
soms een oneerlgke vinder?
Een dief dus eigenlijk?
- Of?
Zou misschien iemand het uit haar
mantelzak gepakt hebben?
Als Rinny daaraan denkt, schrikt ze.
Ze herinnert zich dat Marijke, toen bij
die oude loods, tegen haar aanbotste en
zich vastgreep aan haar mantel.
Zou Marijke soms?
Zou?
Maar gelijk zet Rinny deze lelijke ge
dachte van zich af. Hoe kan ze zoiets
van haar vriendin denken? Marijke is
het liefste meisje van haar klas en van
de buurt.
Nee, dat kan Maryke niet gedaan heb
ben. Maar wie dan wel? Iemand
anders kan ook haast niet! Marijke is
altijd het dichtst bjj haar in de buurt. En
vanmorgen in het bjjzonder! Bah, wat
een nare gedachten heeft ze nu toch.
Rinny kan er wel om huilen.
O, wist ze maar waar het geld ge
bleven was. Dan was ze die vervelende
gedachten ook kwijt!
's Avonds komt Maryke een poosje op
bezoek btf Rinny. Dat gebeurt 's avonds
niet zo vaak. Marijke's moeder is ook
meegekomen. En dat gebeurt wèl vaker.
Het gesprek gaat natuurlijk over het
verloren geld. Na een poosje zegt moe
der: „Laten we er maar over ophouden,
mensen. Al dat gepraat helpt toch niet".
Tegen Marjjke en Rinny zegt ze:
„Gaan jullie maar wat spelletjes doen,
in de kinderkamer. Anders bljjf je er
maar over denken en dat is niet nodig".
Rinny en Marijke zyn spoedig samen
bezig. Eerst lukt het niet erg, maar na
een poosje vergeet Rinny alles en gaat
ze weer helemaal op in het spel. En zo
vliegt de avond om. Het is spoedig bed
tijd. Marijke en haar moeder gaan weer
naar huis.
„Wat is het toch fijn, om met Marijke
te spelen", denkt Rinny, als ze even
later in bed ligt. Daarom wil ze ook be
slist niet slecht van Marijke denken. Dat
doet pün van binnen
Maar het is moeiljjk, want steeds
komt die gedachte weer bij Rinny terug.
En toch wil ze dat niet. Vreemd is dat.
„Here", bidt ze even later, „laat het
geld toch alstublieft weer terecht ko
men. Enne geef mij toch
Rinny weet niet wat ze verder bidden
moet. Maar ze voelt wel, dat haar gebed
niet af is
Ze gooit zich om, op haar andere zij
en dan opeens begint ze te neuriën. Het
is een liedje wat ze voorheen geleerd
heeft, van de juf, waar nu de actie voor
gevoerd wordt.
Ze heeft het gebedsliedje nog nooit zo
mooi gevonden als nu:
Laat slapend op U wachten,
Heer, dan slaap ik zo gerust.
Geef mij heilige gedachten
En wees in de droom mijn lust
Twee jongens lopen op dezelfde mor
gen druk met elkaar te praten. De ene
heet Jan en de andere Kees.
Jan kijkt een beetje sip, maar Kees
glundert van plezier. Geen wonder trou
wens, want Kees heeft weer eens een
geschenk gekregen.
„Ik mocht ze zelf gaan kopen, Jan!"
zo begint hij. „Ze kosten vierentwintig
gulden. En snel dat ze zijn, joh! Fantas
tisch!"
Jan meesmuilt een beetje Hij is ja
loers. Kees kan altijd van alles krijgen.
En h\j, Jan, krijgt bijna nooit eens wat.
Nu heeft Kees weer nieuwe rolschaatsen
gekocht. Jan zou ze ook zo graag heb
ben, maar vader zegt dat ze het geld wel
beter kunnen gebruiken.
„Het groeit een kleermaker tegen
woordig niet op de rug", antwoordt va
der steevast, als Jan om rolschaatsen
zeurt. „En als wij jou rolschaatsen
geven, willen je broertjes en je zusjes
er ook gelijk een paar hebben. En dat
gaat niet, maat!"
Jan snapt wel dat hij voorlopig weinig
kans maakt.
Als Kees nou maar niet zo liep op te
scheppen. Waarom moet hij die vent ook
altijd tegenkomen?
Enfin, ginds bü de hoek van de straat
moet Kees een andere kant uit. Gelukkig
maar.
„Bonjour", groet Jan als ze zover zü'n.
„Tabé, Jan", groet ook Kees. „Ik ga
weer fün een poosje rolschaatsen, joh!"
„Je doet maar wat je niet laten kunt",
gromt Jan voor zich heen.
BahHet wordt vandaag weer een
dag van niks. Jan geeft een harde schop
tegen een leeg groentenblikje.
Nóg een trap!
Nóg één!
De bus zeilt met een boog naar de
gracht en ploft bovenop een eend, die
daar aan het zwemmen is. Het beestje
snatert van schrik.
„Net goed!" denkt Jan.
lunch hief de Gaulle zijn glas en bracht
een dronk uit op „Israël, onze gealllëer-
de!" Wij stonden toen alleen; ik zal dat
ogenblik nooit vergeten.
Kennedy ontmoette ik voor het eerst toen
hij nog senator was. Hij was toen nog erg
jong. Toen ik hem als presiden terug zag
was hij een heel andere persoonlijkheid.
Hij had iets, dat mij aan president Wilson
deed denken. Een nieuw type van intel
lectueel.
HEBT U PRESIDENT JOHNSON
OOK ONTMOET? EN DE RUSSI
SCHE REGERINGSLEIDERS?
Ik heb Chroesjtsjef nooit ontmoet en in
de Sovjetunie ben ik sinds 1923 niet meer
geweest. Lyndon Johnson heb ik in 1960
gesproken. Ik geloof, dat als hem niets
overkomt, Johnson één van de grootste
Amerikaanse presidenten zal worden. Hij
zal dezelfde lijn volgen als Kennedy,
maar met meer gevoel voor realiteit. Hij
zal de armoede bestrijden, het onderwijs
verbeteren en meer gelijkheid scheppen
tussen blank en zwart. Ik heb veel ver
trouwen in hem.
j
HOE BEKIJKT U DE WERELD
VAN VANDAAG EN DIE VAN
MORGEN? WELKE VRAAGSTUK
KEN ACHT U HET BELANG
RIJKST VOOR DE TOEKOMST?
Ik zie drie grote problemen. In de eerste
plaats dat van de eenheid van Europa,
dan dat van de erkenning van commu
nistisch China en tenslotte de hulpverle
ning, door de Verenigde Staten en Eu
ropa, aan de onderontwikkelde gebieden.
Als we de drie problemen weten op te
lossen zullen we een atoomoorlog kunnen
vermijden We zullen dan met algemene
ontwapening kunnen beginnen, zodat we
in de loop van een jaar of tien naar een
wereldregering kunnen toegroeien. Ik
bedoel daarmee, dat elk land zijn onaf
hankelijkheid zal kunnen behouden, maar
niet meer over een leger zal beschikken
alleen nog over een politiemacht. Politiek
en economisch zullen alle landen met el
kaar verbonden zijn Ik geloof, dat dit
werkelijkheid kan worden op voorwaarde
dat Europa één wordt, dat de nieuwe lan
den geholpen worden en dat men commu
nistisch China als een gelijke van de an
dere wereldmachten accepteert.
KUNT U DEZE STELLINGEN
NADER TOELICHTEN?
Een Verenigd Europa zou, met zijn hoge
beschaving en zijn 300 miljoen inwoners,
de grootste macht van de wereld kunnen
worden. Op het ogenblik zijn er slechts
twee grootmachten, de Sovjetunie en de
Verenigde Staten Zij hebben de beste
wapens en de sterkste legers Een derde
grootmacht is er op het ogenblik niet
Maar een Verenigd Europa zou deze toe
stand radicaal veranderen Nooit zal Rus
land een hecht Verenigd Europa aanval
len. Ik voorzie, dat Sovjet-Rusland over
20 of 25 jaar een democratie zal zijn ge
worden. Europa en de Verenigde Staten
zullen dan socialistische landen zijn, zoals
de skandinavische staten nu. De verschil
len tussen West- en OostDuitsland zullen
zo vervaagd zijn dat de hereniging geen
moeilijkheden meer op zal leveren. De
wereld van morgen zal geregeerd worden
door de arbeiders en de geleerden. De
wetenschap wordt de grote macht, die
het militaire en economische bestel omver
zal werpen
WAAROM BENT U ZO N
OVERTUIGD VOORSTANDER
VAN DE ERKENNING VAN
COMMUNISTISCH CHINA?
Ik zou graag naar China toe willen; ik
heb een levendige belangstelling voor het
land Zo goed als de Russen veranderd
zijn door hun contacten met het buiten
land zullen de Chinezen een ander ge
zicht tonen zodra ze niet meer zo geiso-
leerd zijn. De mensen in China zullen een
hogere levensstandaard gaan eisen, en
meer vrijheid, net als de mensen in Rus
land hebben gedaan.
Wat de huidige situatie betreft: China zal
ongetwijfeld gaan beseffen, dat het niet
tegelijkertijd tegen de Verenigde Staten
en tegen Rusland kan vechten. De Rus
sische tsaren hebben de Chinezen grote
gebieden afgenomen en dat hebben zij
nooit vergeten. Nu zijn ze onafhankelijk
en sterk, ze hebben de bom en ze willen
hun gebieden terug. Dat is de achtergrond
van de moeilijkheden met Rusland. Maar
ik ben er zeker van, dat ze tot een verge-
Jan geeft
er een schop
tegen
Hij is zijn boze bui nog lang niet te
boven.
In de verte ziet hu wat meisjes ren
nen. Hü hoort hun gejoel en geschreeuw.
Ze hebben meer pret dan hjj, dat merkt
Jan wel.
Kijk, twee meisjes rennen deze kant
uit. Ze hollen tot vlak bü de oude loods
en botsen dan tegen elkaar. Ze vallen
büna.
Hé, wat is dat?
Er gebeurt iets!
Kijk, er valt wat uit de mantelzak van
lijk zullen komen. Nooit zullen de Rus
sen atoombommen op China werpen. De
Russen zullen er zich uiteindelijk reken
schap van geven, dat er drie maal zo
veel Chinezen als Russen op de wereld
zijn er China de betwiste gebieden terug
geven.
WAARAAN ONTLEENT U DE
KRACHT EN DE OVERTUIGING,
DIE U BEZIELEN? BENT U
GELOVIG?
Zeker, ik ben gelovig. Ik aanvaard de
leer van Spinoza. Ik geloof, dat God en
het universum één zijn. We kunnen ons
God niet voorstellen, maar de kosmos
denkt, ook dan, wanneer wij geen enkele
binding met haar hebben. Alles in de na
tuur is God! Toen de natuurkundige Niels
Bohr me hier bezocht vroeg ik hem: „Wat
is het verschil tussen deze tafel en de
hersenen?". „Daar is geen verschil tus
sen", was het antwoord. „Denkt de kos
mos dan?". „Waarom niet?" antwoordde
Bohr. Het is ondenkbaar dat wij mensen
op deze kleine planeet Aarde het enige
deel van de kosmos zouden zijn, dat
denkt. Ongetwijfeld bestaan er ergens
wezens, die al duizenden jaren existeren.
Elk menselijk wezen bezit iets eeuwigs,
iets dat trilt sinds het ontstaan van het
leven in de oceanen. Trouwens, ik ben
ervan overtuigd, dat het slijtproces, het
ouder worden van de rrtens, spoedig door
de wetenschap beteugeld zal worden en
dat men de mensen drie, misschien wel
vijf eeuwen zal laten leven. Waarom niet?
BELIJDT U DE JOODSE GODS
DIENST?
Neen, ik praktizeer niet, maar ik geloof
aan de Bijbel en aan de voorspellingen
van onze profeten. Zij hebben een glimp
ontvangen van de nieuwe tijd, waarin de
volkeren elkaar niet meer zullen bestrij
den. Alhoewel er geen verbinding be
staat tussen het universum en ons, geloof
ik toch, dat de profeten er dichterbij
stonden dan de gewone stervelingen.
HOE ZIET U DE TOEKOMST VAN
ISRAEL? GELOOFT U IN DE
STABILITEIT VAN DE STAAT,
DIE U HEBT OPGERICHT?
Ik kan U zeggen wat ik hoop. Ikzsou
willen, dat er hier 4 a 5 miljoen Joden
woonden, in plaats van 2.300.000. Ik zou
willen, dat de woeste gebieden geheel
ontgonnen waren, dat is nu maar voor
65®/* het geval. Ik zou willen, dat alle
mannen hun opleiding bekroonden met
universitair onderwijs. Ik zou willen,
dat Israël, economisch gezien, één ge
weldige kibboetz werd, een machtige pro-
duktiegemeenschap. Ik zou willen, dat
deze gemeenschap een voorbeeld werd
voor de wereld. Zal dat alles mqgelijk
zijn? Ik weet het niet. Ik zie natuurlijk
moeilijkheden, die deze droom kunnen
verstoren. Allereerst het gevaar van de
totale uitroeing van alle Joden. Hitier
heeft er al 6 miljoen vermoord. Vergeet
niet, dat er 50 miljoen Arabieren om ons
.ïeen wonen!
HOE STERK ZIJN DE LANDEN,
DIE U BEDREIGEN?
Laat ik beginnen met Egypte. Het Egyp
tische leger is op dit moment nog minder
sterk dan het onze en het heeft de han
den vol in Jemen. Wij zijn in staat het te
vérslaan. Maar hoe zal de situatie over
vijf jaar zijn? Ik heb respect voor de in
telligentie van Nasser; hij is de meest in
vloedrijke staatsman van de Arabische
wereld, de enige die zowel het leger als
het volk geheel achter zich heeft staan en
praktisch geen oppositie ontmoet. Nas
ser zegt: „De oorlog is onvermijdelijk.
Maar ik ben nog onvoldoende voorbereid.
Ik begin de oorlog niet eerder dan wan
neer ik klaar ben". Daarom is de taak
van minister van defensie in Israël zo
zwaar!
In Saoedië-Arabië leven zes miljoen Ara
bieren. Net als in Jemen kan men hier
moeilijk van een leger spreken. Jordanië
bezat 20 jaar geleden een uitstekend le
ger, dat onder Brits commando stond. Nu
is het Egyptische leger sterker. Met Syrië
zouden we in 24 uur klaar zijn. En dan
zijn er nog Irak en de Libanon. Maar
de eigenlijke kracht van Israël kan moei
lijk in politieke of militaire termen wor
den uitgedrukt. Dat moet u nooit verge
ten. Er leeft in ons land een feestelijke
en morele kracht, die het erfdeel is van
een geschiedenis van duizenden jaren.
U VERKLAARDE ZO EVEN, DAT
U ZOU WILLEN, DAT UW GE-
dat ene meisje. Jan ziet het duidelijk.
Het is een briefomslag. Die moet het
meisje natuurlü'k posten.
Jan schreeuwt iets naar de meisjes.
Maar ze zijn al omgedraaid en hollen
terug naar hun groepje. Jan merkt wel
dat ze helemaal opgaan in hun spel. Ook
dat meisje, dat de brief verloor.
„Suffie!" scheldt Jan hardop.
Hü loopt naar de brief en neemt zich
voor deze snel naar het meisje te bren
gen. Hij vindt het toch wel sneu voor
haar
Maar dan merkt Jan, dat er een blan
co envelop ligt. Er staat niets op. Geen
enkel adres en geen postzegel. Nou, daar
had hü dan niet zo'n drukte over hoeven
te maken.
Een gewone, lege briefomslag
Bah!
Jan geeft er een schop tegen. De enve
lop fladdert weg.
Maar dan!
Er steekt een klein stukje van een
MEENSCHAP EEN VOORBEELD
VOOR DE WERELD ZOU WOR
DEN. WAT BEDOELDE U DAAR
PRECIES MEE?
Ik dacht daarbij aan de kibboetz. Ik ge
loof dat de organisatie van de kibboetz,
zoals die bij ons in Israël bestaat, niet al
leen bewonderenswaardig, maar zelfs
uniek is in de wereld. Vele landen, ook
Sovjet-Rusland en communistisch China,
zouden zich erdoor kunnen laten inspire
ren. Ik zal nooit de verbazing van de
Russische ambassadeur in Engeland,
Maiski vergeten, toen hij onze dorpen be
zocht. Dat was in 1940. „Hoeveel mensen
omvatten ze?" vroeg hij. „Ongeveer
20.000", antwoordde ik. „Hoeveel verdie
nen ze?" „Niets". Wij kennen hier geen
salarissen". „Zoudt U dit systeem met 2
miljoen mensen ook kunnen volhouden?"
vroeg hij. „Waarom niet?" vroeg ik, „wat
voor een verschil zou dat maken?"
Toen ging ik tot de aanval over. „Gaat
het in uw kolchozen niet enigszins op
dezelfde manier toe?" vroeg ik. „Oh nee,
helemaal niet", antwoordde hij verschrikt.
Zuiver communisme bestaat naar mijn
mening daaruit, dat de productiemiddelen
aan allen toebehoren en dat ieder werkt
overeenkomstig de capaciteiten die hij
beschikt en beloond wordt naar zijn be
hoeften. In Sovjet-Rusland met zijn
staatskapitalisme waar een minderheid
de wet uitmaakt en de vrijheid een aan
fluiting is, hoeft men een dergelijk sy
steem niet te zoeken. In Rood China
evenmin. De enige plaatsen op de wereld,
waar een dergelijk communisme bestaat,
zijn de kibboetzim in Israël!
WAAROM HEBT U ZICH UIT HET
OPENBARE LEVEN TERUGGE
TROKKEN? U GENIET EEN UIT
STEKENDE GEZONDHEID. BENT
U DE MENING TOEGEDAAN, DAT
U UW TAAK VOLBRACHT HEBT?
Niemand volbrengt ooit een taak. Maar ik
ben 15 jaar minister-president en minis
ter van defensie van mijn land geweest.
Ik zei u reeds, dat de functie van minis
ter van defensie zeer zwaar is in het
steeds bedreigde Israël. Je leeft voortdu
rend in een sfeer van gespannenheid. Als
er grensdorpen zijn aangevallen moet je
order geven voor vergeldingsaanvallen,
terwijl je weet dat daarbij ongetwijfeld
ook kinderen gedood zullen worden. De
verantwoordelijkheid die je draagt, put
je uit. Daarom besloot ik, na 15 jaar mi
nister te zijn geweest, mijn plaats af te
staan aan een ander.
Ik maakte in die tijd juist een inspectie
reis door de Negebwoestijn. Ik wilde mij
op de hoogte stellen van de situatie in de
verschillende landbouwkolonies en na
gaan of de nieuwaangekomen immigran
ten zich goed aanpasten. Op zekere dag
ontmoette ik midden in de woestijn een
aantal jonge mensen. Er was op die plaats
geen water, er groeide struik noch boom.
De jongelui behoorden tot geen enkele
partij. Zij vormden een onafhankelijk
groepje, dat besloten had het leven in de
stad vaarwel te zeggen en een landbouw
kolonie, een kibboetz. in de Negeb te
stichten. Het was alsof ik een roepstem
hoorde. Deze jongelui begonnen met niets.
Ik besloot bij hen te blijven, in de kib
boetz van Stehboker. Ik legde mijn func
ties neer, liet een gedeelte van mijn bi
bliotheek naar de Negebwoestijn over
brengen en begon in de kibboetz aan het
schrijven van de geschiedenis van het
nieuwe Israël. De jongeren weten daar
weinig van. Voor hen is de staat Israël
een natuurlijke gegevenheid
Zij beseffen niet wat voor een prijs er
voor betaald is.
Ik wil dat zij zullen gaan beseffen hoe
alles en allen tegen ons waren: de na
tuur, de mensen in de omgeving, onze
buurstaten, de regeringen van grote lan
den. Wij bereikten ons doel omdat er on
der ons mensen waren, die over een geest
van zelfopoffering en ontembare wils
kracht beschikten, mensen die de opbouw
van Israël als hun levenstaak zagen.
Als er één les uit de Joodse geschiedenis
getrokken kan worden, dan is 't deze, dat
de kwaliteit belangrijker is dan de kwan
titeit Het bezit van grote aantallen is
belangrijk Maar wij beschikken er niet
over. Wij kunnen alleen maar overwinnen
met onze geestkracht Ik hoop, dat mijn
boek deze les duidelijk zal maken en mijn
volk daardoor de eerstkomende 25 jaar
zal kunnen helpen.
(Copyright OPERA MUNDI)
bankbiljet naar buiten. Er gaat een
schok door Jan. Schichtig kijkt hü om
zich heen.
Niemand let op hem.
Dan grist hü alles weg
Even aarzelt hü nog.
In de verte rennen de meisjes.
Dan stopt Jan de envelop onder zijn
trui en loopt een andere kant uit. Een
eindje verder durft hij pas goed te kijken
wat er in de envelop zit.
Vijfentwintig gdlden!
Rolschaatsen!!!
Jan ziet het groepje kinderen naar
school gaan, die daar in de buurt staat.
Het is een andere schooi, dan waar hij
op is. Zijn school heeft al herfstvacantie.
Jan draait zich om en loopt weg.
Daardoor ziet hg niet dat die twee
meisjes buiten het schoolplein blüven
staan. En ook niet hoe één van hen zo
verdrietig huilt. Jan wil ook niet kijken!
Hü heeft een plan! Een slecht plan!
Arme Rinny (wordt vervolgd)
de grote keuze...
de exclusieve modellen...
de speciale afdeling...
maken het uitzoeken van de
bruidsjapon tot een feest
voorèf
I' Hoofdstraat 89 - Vcenendaal
