Uitslag Sint Nicolaas
puzzelwedstrijd
Eerste punten voor Panter
De Zending is kleurenbling I.
RHENEN
Nieuwsblad „DE VALLEI"
vrijdag 26 november 1965
17
TAFELTENNIS
Heropening kruidenierszaak
Noodzakelijke verhoging
Bijdragen met 120
omhoog
Te gewaagd
Kinderhuwelijken
Nog meer
kerktelefonische
ziekenuurtjes
Beroepen
Hulpprediker
Ds. Ader-park in Israël
En nu de winnaars:
De strijd tussen de twee laagst geptaatste teams van de le klas Panter en RTTV 2 is in
het voordeel van eerstgenoemde beslist. Panter won met 73 en deed daarmee de rode
lantaarn aan het Rhcnensc team over. RTTV 1 deed het uitstekend en gaf het toch lang
niet zwakke Treffers een 82 nederlaag te slikken. LTVClimax 1 bleef op de goede weg
door Panter met dezelfde cijfers te verslaan en LTV-Climax 2 stuurde Tios 2 voor de
tweede week in successie met lege handen terug naar Arnhem.
Panter—RTTV 2 7—3
Bij de thuisclub was J. Stuivenbcrg uitste
kend op dreef. Hij bleef zonder verlies. Zijn
broer, H. Stuivenberg, moest alleen in v. d.
Broek z'n meerdere erkennen en Bolderman
won van Meyer. Ook in het dubbelspel wa
ren de gebr. Stuivenberg deze avond sterker
dan v. d. Broek en Notermans.
RTTV—Treffers 8—2
Een onverwacht grote overwinning van
RTTV waarbij van Breenen driemaal tot
winst kwam. Zowel Doornkamp als Engelaar
wonnen van Asselman en Spaan maar bleken
tegen de jongere broer van deze laatste speler
niet opgewassen. Door dit reultaat bleef RT
TV leider LTV-Climax op de voet volgen
en vormt momenteel de enige ernstige bedrei
ging voor dit team.
LTV-Climax 1Panter 82
Regelmatige overwinning van LTV-Cli
max dat deze avond alleen van H. Stuiven
berg goede tegenstand kreeg. Deze speler, die
van de week de militaire dienst verlaat, komt
er steeds beter in en hij moest in deze wed
strijd voor de punten van Panter zorgen. Dit
lukte tegen v. Dam en v. Eist beiden in drie
games, maar tegen Vos bleef hij, eveneens
in drie games, net aan de verkeerde kant
van de score. Bolderman verloor alleen van
v. Dam in drie games de andere partijen ein
digden allen in twee games in het voordeel
van LTV-Climax.
Na vele jaren een levensmiddelenbedrijf
aan de Valleistraat gevoerd te hebben, heeft
de firma R. Kelderman de zaak overgedragen
aan de heer J. W. Broos, afkomstig uit Soest.
Deze breidde het bestaande artikelenassorti
ment uit met een afdeling groenten en fruit en
donderdag 25 november was het zover dat de
zaak voor het publiek opengesteld kon wor
den. Woensdagavond was men in de gelegen
heid de winkel te bezichtigen. De heer Broos
heeft het voor de huisvrouw zo prettige zelf
bedieningssysteem ingevoerd.
LTV-Climax 2—Tios 2 7—3
Tios was gehandicapt door het niet mee
spelen van zijn sterkste speler Bouman, die
om studieredenen was verhinderd. Hij werd
vervangen door Kik die niet tot winst kon
komen. Voor LTV-Climax won Middelhoven
driemaal. V. d. Berg verloor alleen van Be-
rendse en v. Manen moest in Berendse en
Besseling z'n meerdere erkennen.
Verdere uitslagen: RTTV 3—VSW 1
7—3, RTTV 4—RTTV 6 8—2. Ritac 3—
RTTV 5 3—7. RTTV 7—Shot 3 10-0.
RTC 2—RTTV 8 8—2, RTTV 9—Panter 3
3—7.
Voor donderdag 2 december a.s. staat de
derby tussen Ritac en LTV-Climax op het
programma. Bij eventueel verlies zou Ritac
dat enige jaren achtereen kampioen was, af
zakken naar de middelmoot. De Ritmeester-
mensen zullen hun huid dan ook wel zo duur
mogelijk proberen te verkopen.
Te Driebergen overleed op 11 november de wereldbekende zendingsman,
Prof. Dr. Hendrik Kraemer, op 77-jarige leeftijd. Deze, in zendings-vraag-
stukken zeer kundige, eenvoudige en bescheiden man, zei eens tot een tjonge
zendeling, die gereed stond om naar het hem toegewezen zendingsveld te ver
trekken: „Jonge man, bedenk altijd, dat de heiden van nü, straks je gelijke
is en later wellicht je meerdere is en boven je staat." Daarin ligt uitgedrukt,
dat de Zendingsarbeider als blanke alle meerwaardigheids-gevoelens moet
overwinnen en loslaten, kleurenblind moet zijn. Ook in de lectuurvoorziening,
brood voor het hart zal dat, wil het effectief werken, in acht genomen moe
ten worden. In de jaren van zendingsarbeid heeft deze jonge zendeling de
waarheid van het woord van Dr. Kraemer bevestigd gezien enbeaamd.
Westerse meerwaardigheid maar
geen Brood voor het hart
Zendeling Laubach, die op de Phi-
lippijnen werkte en in India zei, dat
hij de juiste houding en de weg tot de
harten vond, toen hij zijn blanke su
perioriteitsgevoel had overwonnen
door Gods genade. Dat meerwaardig-
heidsgevoel van de Westerse volken
over de niet-blanken, heeft er veel
kwaad gedaan.
Het blanke ras was zich bewust van
zijn technische, wetenschappelijke en
culturele meerwaardigheid en vroeg
daarvan ook de erkenning door de niet-
blanken. „In de 19e eeuw kreeg de
westerse cultuur door de ontwikkeling
van natuurwetenschap en techniek een
grote voorsprong op de andere cultu
ren. Dit leidde tot het befaamde supe-
perioriteitsgevoel van de westerse we
reld: de blanken van het westen ge
voelden zich boven de niet-blanken
van Azië en Afrika verheven. De ont
moeting van Europeanen en Amerika
nen met Aziaten en Afrikanen werd
daardoor in de eerste plaats een ont
moeting van blanken en niet-blanken,
van overheersers en overheersten, van
„beschaafden" en „on- of halfbeschaaf-
den", en pas in de tweede plaats en
vaak in het geheel niet een ontmoeting
van mensen en mensen
„Er is één grote beweging in de pro
testantse kerken van de laatste twee
en een halve eeuw geweest, die deze
verbinding van kerk, volk, ras en wes
terse cultuur doorbrak: de zending.
Deze beweging werd geboren uit een
brandende verwachting van het Ko
ninkrijk Gods, dat alle volken en ras
sen omvatten wil, ongeacht hun ras of
nationaliteit." (Het Rassenvraagstuk.
Herderlijk schrijven van de Generale
Synode van de Ned. Herv. Kerk, bl. 16.)
Jarenlang is de ontwikkeling van de
niet-blanken tot een hoger cultuur-ni
veau geleidelijk geweest. Maar geleid
fin bevoogd door de westerse volken.
En grotendeels gericht alleen op het
materiële. Deel geven aan het volle
leven van de westerse wereld. De wes
terse volken gaven de niet-blanke vol
ken de indruk dat ze het ideaal ge
grepen hadden: ongebroken leven, de
levensvolheid. En daarnaar verlangt
Na de heropening
van levensmiddelen,
bedrijf Br bos v.h.
KeldermanVallei
straat, een kijkje in
het interieur
elk volk. Maar de tweede wereldoor
log heeft deze geleidelijke ontwikke
ling plotseling versneld en verhevigd.
De oosterse volken en Afrika zijn op
drift geraakt, in gisting en worsteling
om, bevrijd van het koloniale juk zelf
standig te zijn. Maar kunnen ze daar
toe de krachten opbrengen? De wes
terse techniek en cultuur hebben hen
wel materiëlevooruitgang gebracht:
mijnbouw, olie-industrie, elektriciteits
werken, haveninstallaties enz., maar
ze hebben deze volken, sterk gebon
den aan hun stamgemeenschap, gods
dienst en hun cultuur, daarvan losge
weekt en in een geestelijk vacuum,
een geestelijk leegte gestoten en er
niets voor in de plaats gegeven. Zodat
ze openstaan voor allerlei geestelijke
stromingen die hen niet wezenlijk op
heffen en het leven echt zinvol maken.
„De mens zal bij brood alleen niet le
ven, maar bij alle Woord dat door de
mond Gods uitgaat." Nee, westerse
techniek en wetenschap en cultuur al
léén is geen brood voor het hart.
De Zendingsarbeiders-Cultuurdragers
Bij deze culturele beïnvloeding van
de niet-blanke volken was ook steeds
de Zending betrokken. Algemeen was
men geneigd deze hulp bij cultuur
overdracht als een waardevol element
te waarderen. Zelfs zij, die weinig of
geen waardering hadden voor de
fivangelie-prediking, erkenden toch
wel dat de zending door onderwijs op
de scholen, medische hulp enz. mee
werkte aan de verheffing van de niet-
blanken tot een hoger cultureel ni
veau. De prediking van het Evangelie
nam men op de koop toe. Heel sterk
wordt dat uitgedrukt door Alexander
Schweitzer (niet Albert Schweitzer),
die schreef:
„Het kleine westelijk deel van Eu
ropa is gerechtigd, in naam van de
beschaving en cultuur, de aarde te
beheersen, d.w.z. haar belangen
van de opgevoerde cultuur gel
dend te maken over de ganse aar
de door wereldhandel, kolonisatie
en zending". Maar dit is hoogmoe
dige rassenwaan! Andere schrij
vers hebben het gevaar dat er door
deze nauwe verbinding van zen
ding en culturele overheersing be
staat voor de Evangelie-prediking,
al vroegtijdig ontdekt.
Zo bijv. de Duitse zendingsman G.
Warneck, die al in 1879 waarschuwde.
Hij zegt dat de cultuur niet het voor
naamste doel van de zending is al heeft
ze wel een taak bij de overdracht.
Maar onze moderne beschaving staat
in dienst van ongebonden zelfzucht (in
1879 dus al!) en zoekt alleen econo
mische voordelen. En daardoor staat ze
de verbreiding van het Evangelie meer
in de weg dan dat ze die bevordert. De
westerse mogendheden hebben ook uit
zuiver economische motieven de drank
en de opium ingevoerd in gebieden,
waar ze de grootste ellende heeft aan
gericht. Ook Dr. Kraemer heeft vaak
op deze gevaren gewezen. In de laatste
tijden is dat inzicht in de gevaren voor
de zending verdiept en er wordt op ge
wezen en studie gemaakt van de vaak
moeilijke vragen op dit gebied. „Maar
ook de zendingsbeweging heeft zich
niet kunnen onttrekken aan het supe
rioriteitsgevoel van het „christelijke
Westen" in de 19e eeuw, zoals blijkt
uit de langdurige „bevoogding" der
niet-westerse christengemeenten." „Het
wegvallen vap derkoloniale verhouding
opent nieuwe mogelijkheden voor de
kerk van Christus om in alle volken,
rassen en culturen de mens te ontmoe
ten." (Rassenvraagstuk, bl. 18.)
Ook onder de niet-blanke christenen
worden de gevaren ontdekt en gepeild.
De neger Ds. Odidja van Ghana zei in
een interview dat de christianisering
van Afrika het gevolg is geweest van
een misverstand. Men meende door de
godsdienst van de Europeanen macht
en wetenschap te verwerven, om even
vol van leven en even vrij van angst
als de Europeanen te worden. Ten eer
ste gelukte dat niet, ondanks het ge
hoorzaam zingen en bidden en ten
tweede: de oorlog bracht aan het licht,
dat de Europeanen angst hebben, over
wonnen kunnen worden en hulpeloos
zijn.
En dan zegt hij tenslotte. „De chris
tianisering van ons continent is te
vaak het resultaat van een mis
verstand geweest. Des te beter dat
die fout eindelijk ontdekt is. Nu
pas kan ondubbelzinnig begonnen
worden met de evangelisering van
Afrika."
Men heeft de onmacht en angst van
de Europeanen ontdekt. De zelfgenoeg
zaamheid en zelfvoldaanheid. Daarom
zijn wij mede schuldig aan de grenzen
loze verwarring waaraan de Afrikaan
se volken ten prooi zijn. De kerken
worden geroepen tot grote waakzaam
heid en zelfonderzoek. Nog een enkele
uitspraak van de in 1964 overleden
zendingsman Prof. Dr. J. H. Bavinck,
die met zijn fijnzinnige geest de vraag
stukken gepeild heeft. Hij schrijft: „Het
kan niet ontkend worden, dat de Zen
ding meestal de ernst van deze dingen
niet voldoende doorzien heeft, zij heeft
ook te weinig critisch gestaan tegen
over de grondgedachten en drijfveren
van de Westerse cultuur. Ze heeft veel
al te naïef de Westerse wetenschap en
het Westers vermogen tot levensverrij
king aanvaard als een van de zege
ningen, waarover zij beschikken mocht
en ze heeft te weinig begrepen, dat er
in die zegeningen wel eens een aan
zienlijk element van vloek verborgen
kon liggen." „Ze was als regel te diep
doordrongen van de volstrekte supe
rioriteit van de Westerse beschaving
boven alle andere beschavingen." „On
wetend en stellig ook ongewild is de
Zending daardoor in meerdere delen
van de wereld mee oorzaak geweest
van de innerlijke ontwrichting." „En
toch beschikte de Zending over het
enige middel, dat heil zou kunnen
brengen." „De diepste oorzaak van de
onmacht, die ook de Zending telkens
op haar weg gevoeld heeft, is daarin
gelegen, dat wij, als christenen van
deze tijd, te weinig het door en door
gevaarlijke karakter van onze eenzij
dig technische cultuur doorzien hebben
en ook te weinig in ons persoonlijk le
ven tot een klare eenheid vanuit het
geloof gekomen waren." (Dr. J. H. Ba
vinck. Inleiding in de Zendingsweten
schap. Bl. 112.)
(Wordt vervolgd) J. M. M.
BENOEMING LID COMMISSIE
VAN TOEZICHT OP DE
HANDELSAVONDSCHOOL
Vólgens rooster treedt de heer D. van Zui-
lekom op 31 december aanstaande af als lid
van de commissie van toezicht op de handels
avondschool. Genoemd aftredend lid ver
klaarde zich herkiesbaar te stellen voor een
'vSor'
heer D. van Zuilekom met ingang van 1
januari 1966 opnieuw als zodanig te benoe-
De gemeentevergadering van de
geref. kerk te Rhenen heeft be
sloten zeer binnenkort een actie te
beginnen tot dringend noodzakelijke
verhoging van de vrijwillige bij
dragen.
Ook werd besloten dat - althans bij
huwelijksvoltrekkingen op het ge
bied van collecteren een stap zal
worden gedaan: in het vervolg zijn
er weer twee collecten, voor kerk
'en diaconie.
De vrijwillige bijdragen van de le
den der hervormde gemeente te
Scherpenzeel zijn, over het geheel
genomen, in twee jaar tijds met
maar liefst 120 procent omhoog ge
gaan. De kerkvoogdij verwacht dat
het streefbedrag van 25.000 gulden
zal worden overschreden.
In de kerkbode van 6 november
werd de gemeenteleden van her
vormd Renswoude een lezing door
ds. P. de Vries te Driebergen in het
vooruitzicht gesteld over „de ver
houding man-vrouw, jongen-meisje".
Thans bericht men dat het onder
werp na nader overleg is veranderd
in „Kerken en sekten" (let wel: niet
„Kerken en seksen"). Moge de ani
mo op maandag 29 november in „Re-
hoboth" er niet minder om zijn.
Een bejaarde kerkganger slaakt in
het gereformeerde kerkblad voor
Drente en Overijssel een zucht:
„Voor de tweede maal wordt be
kend gemaakt, dat huwelijksbeves
tiging is aangevraagd door en
enz. Bekende woorden, hè?
Toch wordt over dit paartje nogal
gesproken. Hij is 18 en zij is 17
jaar. Eigenlijk nog kinderen. Vroe
ger ging je trouwen als het zeker
was, dat je ook de kost kon ver
dienen. De tijden veranderen. De
jonge mensen gaan eerst bij de
„ouwelui" inwonen. En dan zien ze
wel verder.
Soms vraag ik me af, of het geen
tijd wordt, dat we twee huwelijks
formulieren krijgen: één voor het
bevestigen van huwelijken tussen
volwassenen en één voor dat tussen
kinderen. In het laatste zou dan, na
beschrijving van de zin van - en
de plichten in het huwelijk de clau
sule kunnen voorkomen:
„ofschoon onze kinderen deze din
gen hiet verstaan, zal men ze npcb--
tans van het huwelijk niet uitslui-*
ten". „Kerknieuws"
Na de hervormde gemeente te Vee-
nendaal gaat ook de chr. geref. Be-
thelkerk in die plaats een platen-
programma voor zieken en bejaar
den uitzenden via de kerktelefoon.
Deze - maandelijkse - uitzendingen
krijgen het karakter van een ver
zoekprogramma, waardoor men over
een behoorlijk schijven-arsenaal zal
moeten kunnen beschikken^1 De ge
meenteleden worden daarom opge
roepen een handje mee te helpen
door platen met psalmen en andere
geestelijke liederen voor slechts één
middag beschikbaar te stellen.
De herv. gemeente van Woudenberg
heeft ter voorziening in de tweede
predikantsplaats een beroep uitge
bracht op ds. P. J. Bos te Sprang.
Ds. Bos is een oud-Veenendaler.
Ds. D. L. Aangeenbrug, emeritus
predikant met als laatste standplaats
Rijssen, zal de gereformeerde ge
meente van Ederveen gaan dienen
als hulpprediker.
„Trouw" bericht, dat in het Neder
landse woud te Jeruzalem één van de
parken genoemd zal worden naar de
Nederlandse ds. Bastiaan Jan Ader.
Wij zouden dit misschien onvermeld
hebben gelaten, ware het niet dat
ds. Ader op 20 november 1944 met
nog vijf illegale werkers bij Vee-
nendaal werd gefusilleerd door de
nazi's. Op de plaats waar hij en zijn
kameraden werden vermoord - langs
de provinciale weg Veenendaal-Elst,
even voorbij de toegangsweg naar
het Bergbad - herinnert een een
voudig houten kruis nog altijd aan
deze droeve gebeurtenis.
Het verzoek tot het vernoemen van
hét park naar ds. Ader is uitge
gaan van voormalige Joodse onder
duikers uit Nederland aan het Joods
Nationaal Fonds te Jeruzalem. Het
besluit werd door dit fonds geno
men tijdens een bijeenkomst te Jeru
zalem op 5 mei 1961, waarbij mevr.
Ader tegenwoordig was.
Ds. Ader - zijn laatste gemeente
was N,ieuw-Beertax - heeft vooral
onbemiddelde Jóden uit de handen
van de bezetters gered.
En dit is dan een afdruk van de opgeloste puzzel die
wij organiseerden in ons blad van j.l. vrijdag.
We hebben bewondering voor de honderden puzzelaars,
die er blijkbaar veel plezier aan hebben beleefd, maar
die hun puzzel ook geheel wisten op te lossen en bo
vendien door vele meisjes en jongens alleraardigst
werden gekleurd. Er schuilen onder onze jeugdige lezers
echte kunstschilders, al zijn wij dan niet geheel bevoegd
om dat te beoordelen. Hartelijk dank voor jullie in
spanning. Door de vele inzendingen hebben wij, die de
uitslag vanzelfsprekend van tevoren wisten, er ook nog
plezier aan beleefd.
Sommige inzendingen zijn voorzien van toepasselijke
regels, die boekdelen spreken, maar daar ging het dan
ook om. En nu hebt dus gezien - zij het dan zeer
komisch getekend door onze tekenaar Jan Schoofs - hoe
de aftakking volgens plannen van de Nederlandse
Spoorwegen te Utrecht, zal plaats vinden.
De hoofdprijs, een elektrische trein met rails, gaat naar
Kees Brekelmans (11 jaar), Stationsplein 2, Veenendaal.
Van harte gefeliciteerd Kees.
De jeugdprijswinnaar, met f 20,- in de vorm van een
waardebon, die dus bovendien de tekening het aardigst
heeft gekleurd is
f. Hofland (12 jaar), Emmalaan 4, Rhenen.
Ook deze winnaar van harte proficiat.
en niet minder de winnaars van de waardebon van f 10,-
n.l.: Jannie Budding, Ruiterpad 25, Achterberg (11 j.)
A. van Deelen, Oude Holleweg 40, Renswoude (7 j.J;
R. van Laar, Bergweg 14, Atnerongen; J. Krop, Irene-
straat 1, Eist (U.)Piet Vos, Nieuwstraat 5, Scherpen
zeel (11 jaar); Mej. J. van Dam, Rijksstraatweg 9,
Eist (U.); Henk Gaasbeek, Hoofdweg 46, Ederveen
(14 jaar); W. Silfhout, Achterbergseweg 166, Rhenen;
J. Schoeman, Dr. Colijnstraat 291, Veenendaal (14
en de winnaars van de waardebon van f 5,- n.l.Al. van
Maanen, Arnhemseweg 2, Renswoude; Piet v. d. Veen,
Kerkewijk, Veenendaal (8 jaar); C. de Jong, President
Kennedylaan 236111, Amsterdam-2 (73 jaar); A. Wes-
tra, Nieuwe Veenendaalseweg 2, Rhenen; Mevrouw
Meurs, Bergweg 64, Veenendaal.
EERVOLLE VERMELDING:
Pietie Ooms, Bergweg 54, Veenendaal (15 j.), prachtig
geverfd. Rijk Slok, Oranjestraat 3, Veenendaal (13 j
op triplex en mooi gekleurd.
De waardebon kunt U op ons kantoor komen afhalen,
waarna wij in overleg met U een winkelier er op zullen
vermelden, waar U de bon naar keuze kunt gaan besteden.
Nieuwsblad „DE VALLEI", Parallelweg 10, V' daal.
