IVOROL
Drie bevrijdingsimpressies
P
E
L
CHEVROLET
MOEDERDAG
I HENNY JANSEN
5
TUSSEN DE BONGERDS
Directie August Stenman zeer
geinteresseerd in de sport
•a
Tanden blank-Adem fris
Onbetwist de beste tandpasta
V.A.B.
RHENEN
OVERBERG
SCHKRiv, n/EEL
Nieuwsblad „DE VALLEI"
vrijdag 6 mei 1966
uit Rhenen, Renswoude en Veenendaal genoteerd door Rik Valkenburg
Na een vergeefse poging gedaan te hebben bij iemand anders, stapten
wij zomaar het loodgietersbedrijf van de heer Ernst van Waveren, He
renstraat 42, te Rhenen binnen. Zonder afspraak en zonder dat wij hem
kenden. Wij vroegen hem een spontane impressie. De heer Van Wave-
ren is in Rhenen een bekend brandweerman. Hij was direct bereid mede
werking te verlenen, al had hij er eerst liever nog met een collega over
gesproken. Doch het geluk was hem gunstig, want nauwelijks begon hij
te vertellen of hij onderbrak, terwijl hij naar buiten wees: „Ah, daar komt
mijn vriend Jansen aan, die was er ook bij. Dat treft!"
En zo werd zijn betoog af en toe aangevuld door opmerkingen van de
heer G. Jansen, Emmalaan 17, te Rhenen.
wogen dag. We moesten binnen blijven
en tegen twaalven passeerde een over
dekte vrachtwagen. Ik was zo stom naar
voren te lopen, toen de wagen enkele
huizen verder stopte. Er sprongen ge
wapende Duitsers uit de auto, die naar
mij brulden: „Halt! Stehen bleiben!"
Maar ik vluchtte angstig weg ik-was
pas 15 jaar en rende een deelschuur
binnen. Vliegensvlug de trap op en de
donkere hanenbalken in. Even later een
militair in de deur: „Kom mal heraus!"
De kerel richtte het geweer 'omhoog
naai' mij. Daardoor meende ik dat hij mij
zag en antwoordde: Jawohl, ik kom.
Ik werd, ondanks heftig protest van
mijn moeder, die inmiddels ook gearri
veerd was, gearresteerd en meegevoerd.
Het bleek dat er een grote razzia gaan
de was. En dat, terwijl wij het geraas
van de voorbijtrekkende Bevrijders te
Lunteren en Barneveld, konden horen.
Veel Renswoudenaren werden eveneens
gepakt en we moesten even buiten het
dorp barricaden opwerpen. Bomen om
hakken enzovoorts, om de geallieerden
in hun opmars te stuiten. De meeste
bomen echter lieten we „per ongeluk"
verkeerd vallen.
Tegen half zes klonk er plots een
mitrailleursalvo van Engelse carriers,
vanaf het Nieuwe Werk (kanaal). De
De heer E. van Waveren te Rhenen.
Elektriciteits- en loodgietersbedrijf.
Zoals u weet moesten wij in de
herfst 1944 zo begint de heer van
Waveren evacueren. Eerst de „onder
kant" van Rhenen en later de „boven
kant". De Herenstraat vormde de
grens van deze twee kanten. Overal
trokken de mensen heen en de brand
weer was het laatst aan de beurt. Wij
werden gestationeerd te Doorn. Persoon
lijk kon ik met mijn vrouw terecht bij
mijn schoonouders te Zeist. Daar werd
ik bij een razzia gepakt en naar Arn
hem getransporteerd, we^t ik een tien
tal weken gedwongen w^j» mee, te wer
ken aan de bunkerbouw van de O.T.
Toen kon ik dus geen brandweerdiensten
verrichten. Jansen heeft toen nog wel
het één en ander meegemaakt, meen
ik"
„Inderdaad neemt de heer Jansen
nu het woord ik heb nog moeten
helpen blussen en ruimen na het bom
bardement op de tramremise „Zanden-
berg" te Doorn. We vonden daar een
vrouw onder het puin, waarvan de
levensgeesten al geweken waren. Ze was
net overleden. I>aar de Duitsers nogal
inpikkerig waren, hadden wy de ladder
wagen van onze brandweer onderge
bracht ergens op een boerderij, tussen
Leersum en Doorn. We maakten er een
soort hooiberg van. Goed gecamoufleerd.
Zo was het toch, Ernst?"
Van Waveren knikt. „Ja, ik herinner
het me nog. We waren vóór alles brand
weerman. Ook tijdens de bevrijding. De
capitulatie was nog maar nauwelijks een
feit, of er was al weer contact. Daar
onze commandant niet aanwezig was,
berustte de leiding bij de onder-comman
dant, de heer H. de Rhoter. We konden
benzine halen in Utrecht. In Zeist kre
gen we van een geallieerde ordonnans
de instructie om een villabrand te blus
sen. Daarna boden de bevrijders ons, als
tegenprestatie, een heerlijke maaltijd
aan, in het Jagershuis te Zeist. Mensen,
wat smaakte dat
Toen wij weer in Doorn kwamen, kre
gen we het verzoek om de wettige bur
gemeester van Rhenen, Baron d'Aoumale
van Hardebroek, te gaan halen op het
kasteel „De Leeuwenburg" te Neerlang
broek. Natuurlijk deden we dat, waarna
we onze burgervader naar het nood-
gemeentehuis in Eist konden brengen.
Daar liepen juist wat S.S.-ers, die uit de
richting van Veenendaal kwamen. Ik
denk dat ze er de boel onveilig maak
ten, maar agent Gerzen wist er wel raad
mee. Met een paar ondergrondsen open
de hij het vuur op de kerels, waarna
deze het op een lopen zetten. Ze werden
gelukkig spoedig in de kraag gegrepen
en gevangen genomen.
Ook moesten we naar Rhenen om te
controleren of onze woonplaats reeds
bewoonbaar was. Dat was echter beslist
niet het geval. Het leek ons één grote
puinhoop, hoewel we er veel geallieerde
militairen zagen lopen. We moesten ons
steeds meldden op Hotel „De Stuyven-
berg" te Eist. Het duurde nog heel wat,
voor in Rhenen alles weer op zijn poot
jes stond en alle evacué's mochten
terugkeren. Maar één ding vonden we
toch wel het voornaamste: WE WAREN
WEER VRIJ!!
De heer Henk Veldhuizen, nu wonend
op Boompjesgoed te Veenendaal, geeft
zijn ondervindingen als volgt weer: „De
elfde april 1945 was voor ons een be-
De heer Henk Veldhuizen,
Kantoor, Scheepjeswol.
In Renswoude was het toen nog een
chaos. We mochten er niet binnen
komen. De 9e mei werden we zelfs nog
teruggestuurd. Echter op 11 mei moch
ten we onze woonplaats weer binnen
trekken. We waren thuis, en dat in be
vrijd Nederland. ALLE VLAGGEN
GINGEN UIT!!!"
Wij vroegen de heer Teus van Beek,
Achterkerkstraat te Veenendaal, gros
sier in galanteriën enzovoorts, naar zijn
indrukken over de bevrijding. Na een
kleine aarzeling bleek dat hij er toch wel
voor voelde om ons daarover iets te ver
tellen. Hij begon als volgt:
„Goed, ik zal het dan hebben over
de bevrijding, zoals we die beleefden in
de Achterkerkstraat, de hoogst gelegen
straat van Veenendaal en daardoor wel
licht ook een der oudste wijken. Ik was
in die aprildagen gewoon thuis en niet
meer op mijn onderduikadres in Scher-
penzeel, want de controle op persoons-
Het schouwspel
dat velen zich
steeds blyven
herinneren.
Men mocht niet op straat komen en
eenmaal per dag werd een utir vrijge
geven om water te halen uit de dichtst
bijzijnde pompen.
De spanning onder de mensen, die
weinig of geen eten meer hadden en
verstoken waren van elektriciteit en
tevens in die dagen niet uit de kleren
kwamen, was groot. Maar de „Engelse
zender", waarnaar braaf geluisterd
werd, hield de moed er goed in en dat
Majesteit gevierd, 's Morgens om 8 uur
stonden de jongens van „Kamp Over-
berg" al rond de vlaggemast geschaard,
waarbij de directeur een korte toespraak
hield tot de jeugdige toehoorders. Hier
na volgde traditioneel het vlaghijsen
onder de tonen van het Wilhelmus van
de Harmonie „Ons Genoegen" uit Ame-
rongen.
In de ochtenduren vond er een voet
balwedstrijd plaats tussen het personeel
en het kampelftal, welke in een 5-2
overwinning eindigde voor het kamp
elftal. De rest van de dag werd gevuld
met een veldloop en volksspelen.
Mede dank zij het stralende weer trok
één en ander wel belangstelling.
In het tydperk 1940-'45 heeft Rhenen
heel wat van de oorlog te lijden gehad.
Duitsers vluchtten in paniek naar het
kasteel en wij naar het dorp. De Tom
mies trokken door de Barneveldsestraat
en deelden chocolade en sigaretten uit.
We waren bevrijd Wat een verschil
met deze morgen. Renswoude moest
echter verduisterd blijven, dus gingen
we bijtijds naar bed. Morgen zouden we
wel verder feesten. Al heel vroeg in de
morgen hoorde ik het marcheergeluid
van voorbijtrekkende troepen. Ik het bed
uit en snel'naar het raam. Met een ruk
gooide ik de luiken open enkeek in
de grimmige gezichten van een lange rij
Hollandse S.S.-ers uit Veenendaal, die
mij toesnauwden de luiken te sluiten.
Och, wat een ontzettende teleurstelling!
We waren weer Duits
Wat moesten we nog veel doorstaan,
voor de werkelyke bevryding kwam.
Vrouwen en kinderen vluchtten naar
Barneveld. Ik moest ordonnansediensten
verrichten via van Dam op Ubbeschoten.
In het weiland werd nog op m\j gescho
ten en Jan Bakkenes kwam hier om het
leven
Onze groep vluchtte verder. We slie
pen in een schuur tegenover de Schans
(Grote Beek). Er was nog een schiet
partij van de ondergrondse, waar ook
Jan Trip (Overeem) bij betrokken was,
tegen de S.S. Er trok een grote tank
door de Nederwoudse beek, Er was ook
infanterie bij. En schieten dat ze daar
deden. Bar!
Tenslotte kwamen we in Barneveld
terecht, waar we in een tentenkamp
brood en chocolade kregen. Het was
daar reuze gezellig, vond ik. Na een
week kwamen ook de andere Rens
woudenaren in Barneveld aan. Ons ver
blijf daar duurde 3 weken. Toen werd
onder luid feestgewoel bekend gemaakt,
dat Duitsland gecapituleerd had en
Nederland dus bevrijd was.
bewijzen en dergelijken, was de laatste
tijd noggl willekeurig, daar de wanorde
in de terugtrekkende Duitse troepen
steeds groter werd. En terugtrekken
deden ze!
Tegen de twintigste april begonnen de
Engelsen met hun tankgeschut te vuren
op Veenendaal. Daardoor zaten de 20ste
en 30ste april de kelders van Eltheto,
de familie Takken, de familie Veldhui
zen en die van ons (dit waren de groot
ste kelders in het voorste deel van de
straat) vol met mensen. Het lawaai van
de explosies was soms zo groot dat de
oude Willem Bouwman, die stokdoof
was en ook bij ons in de kelder verbleef,
soms verrast omhoog keek en zei: „ik
geloof, dat ze schieten"
Het monument te Renswoude,
Herdenking en Bevrijding.
Geplaatst aan de Barneveldsestraat.
De heer T. v. Beek uit de Achterkerk
straat te Veenendaal.
was wel nodig, want de granaten vielen
soms dicht in de buurt. U zult zich nog
wel de schade herinneren aan de Julia-
nakerk, het Postkantoor, de Frisia enzo
voort
Toch duurden die weken bijzonder
lang. Dag en nacht hoorden we explo
sies. Dan weer veraf, dan weer onver
wacht dichtbij. En in het donker was
aan de oostelijke kant van Veenendaal
dikwijls het schieten met lichtspoor
munitie te zien.
Toen kwam het moment, dat ouderen
in onze straat nooit meer zullen ver
geten en dat voor hen de zichtbare be
vrijding was. Op dinsdagavond 8 mei,
zetten namelijk een paar S.S.-ers onze i
straat voor het laatst op stelten, door j
hele houders leeg te schieten uit hun
automatische geweren. Wanneer dan I
tegen negen uur geheel onverwacht
twee pantserwagens van de Irene-
brigade de Achterkerkstraat binnen
rollen, is het hek van de dam. De nog
in de straat aanwezige S.S.-soldaten
worden bijna gelyncht.
Zo was dan ook dit deel van Veenen
daal eindelijk bevrijd. En nu gaan wij,
één en twintig jaar later, weer bevrij
dingsdag vieren. Laten we dan niet ver
geten, dat daar'de dodenherdenking aan
vooraf gaat. Immers, hoeveel Veenen-
dalers, die ook zo graag de bevrijding
hadden willen vieren, hebben vóór deze
datum hun leven moeten laten?
Ik denk nu in het bijzonder aan mijn
vriend, de K.P.-er Sander de Kleuver,
die op 21 maart 1945 in Amsterdam
werd gefusilleerd, nadat hij een paar
dagen daarvoor in Renswoude, met nog
twee anderen, gearresteerd werd.
Het kan daarom niet anders dan dat
ik (en met mij vele anderen) de be
vrijdingsdag nooit los zal kunnen zien
van de dodenherdenking"
DOVO nederlaag-toernooi door Stenman geadopteerd
De directie van August Stenman N.V. v/h Veenendaalse IJzerindustrie is
zeer geïnteresseerd in de sportbeoefening. Het DOVO-nederlaag toernooi werd
geadopteerd door dit bedrijf en dit toernooi heeft dan ook de naam „Stenman"
toernooi gekregen. August Stenman heeft een grote wisselbeker beschikbaar
gesteld aan de vereniging die DOVO de grootste nederlaag zal toebrengen.
Het is een nog betrekkelijk jong be
drijf dat gespecialiseerd is in het ver
vaardigen van hangend sluitwerk. Het
Stenman-concern zetelt in Zweden (4
fabrieken, het hoofdbedrijf is in Eskil-
stuna gevestigd) en heeft daarnaast nog
vestigingen in Denemarken en Holland.
Ook de directies van de bedrijven in
Zweden en Denemarken zijn zeer in de
sport geïnteresseerd en steunen deze in
allerlei vorm.
Toen de directie te Veenendaal op de
hoogte kwam van het plan van DOVO
liet men dan ook direct een positief ge
luid horen. Bij het zoeken naar contac
ten met de Veenendaalse Industrie om
deze voor het nederlaagtoernooi te in
teresseren kwam vooral van de zijde van
Aug. Stenman een reactie die resulteer
de in gesprekken van het DOVO-bestuur
met de directie van Stenman. En reeds
tijdens de j.l. gespeelde wedstrijd tegen
de Elinkwyk-jeugd gaf de directie blijk
van belangstelling door acte de presence
te geven.
KIRPESTEIN
VEENENDAAL
CITY-MOTORS - EDE
Unitas moest tegen
lijstaanvoerder De Meern
met 42 het hoofd buigen
Unitas heeft het j.l. zondag tegen
koploper De Meern niet kunnen bol
werken en moest met een 42 neder
laag genoegen nemen. De zege van De
Meern is beslist verdiend te noemen
aangezien Unitas tegen de hogere as
piraties van De Meern niet op kon. Na
ongeveer een kwartier spelen was het
uit een corner Broekhuizen die met een
kopstoot De Meern de leiding gaf.
Unitas mocht hierna een penalty we
gens hands nemen en de stand was we
derom gelijk. Dit duurde niet lang want
De Meern liet even later het tweede
doelpunt aantekenen. Ze liepen onge
veer een kwartier na rust uit tot 31
waarna Unitas zich enigszins herstelde
en met een goed doelpunt op 32
kwam. Echter De Meern bleef de betere
ploeg en dat resulteerde in de 40e mi
nuut in het vierde doelpunt. Unitas
vocht verbeten terug om een beter re
sultaat te bewerkstelligen maar De
Meern gaf niets meer toe. De situatie
van Unitas is na deze nederlaag nog
steeds precair te noemen.
Niet alleen op voetbalgebied is Sten
man echter positief, ook de wielersport
stimuleert zij daadwerkelijk. Stenman
stelde vorig jaar bij de populaire Tour
de Ouwe Jan de prijzen beschikbaar en
dit jaar zullen zelfs de zoons van perso
neelsleden van Stenman deelnemen.
Het ligt in de bedoeling dat t.z.t. de
prijs zal worden uitgereikt van het
Nederlaagtournooi door een directielid
van August Stenman.
ONS GENOEGEN.
De vereniging van zaterdag-vliegers
hield zaterdag jl. een concours vanaf
België en wel Vilvoorde, op een afstand
van ongeveer 144 km. Bij een lossing
van 8.30 meldde de eerste duif zich om
10.42 bij W. v. d. Haar, daarmee een
snelheid behalend van ongeveer 1092 m.
per minuut.
De uitslag is: W. v. d. Haar, 1, 22:
H. v. Ginkel, 2, 11, 21; J. v. d. Haar, 3.
9, 20; H. G. Reede, 4, 16; G. Ariessen
KK 5. 6, 7, 12, 18; T. Schoeman, 8, 14;
G. Ariessen BO, 10; A. Slotboom, 13 en
D. v. Ginkel, 15, 17, 19.
TAFELTENNIS
GEEN PROMOTIE VOOR
S.T.V.-CLIMAX
Het is STV-Climax niet gelukt pro
motie naar de overgangsklasse te be
werkstelligen. De laatste wedstrijd tegen
Red Star uit Goorle werd een punten
verdeling, wat niet genoeg was om de
kleine kans te behouden.
SVE 4 promoveert nu zeker. Daar de
uitslag Arena-SVE 4 nog niet bekend
was, is het nog niet zeker wie samen
met de Utrechtenaren promoveert.
STV-Climax 2 leed in de degradatie
wedstrijden ook een nederlaag tegen
Arena 4.
STV-ClimaxRed Star 5-5.
Het was jammer, dat Middelhoven
door nervositeit beneden zjjn kunnen
bleef. Op een gegeven moment hadden
de Veenendalers een 4-1 voorsprong door
twee overwinningen van Vos en één van
Van Dam en door een zege in het dub
belspel. Red Star kwam daarna goed
terug en ontnam STV-Climax alle hoop
door naar 5-4 uit te lopen. In het laatste
enkelspel wist Van Dam nog te zege
vieren, zodat STV-Climax uit deze com
petitiewedstrijd althans nog 1 punt over
hield.
STV-Climax 2—Arena 3 2-6.
Ook hier veel nervositeit, waardoor
onnodig wedstrijden verboren gingen.
Van Manen en Van Eist wonnen beiden
één maal, maar verder lieten de spelers
uit Berg en Dal het niet komen.
Zojuist vernamen wij nog, dat Arena 3
met 6-1 van SVE heeft gewonnen, zodat
deze beide teams dus promoveren. Door
Red Star een puntje te ontfutselen heeft
STV-Climax dus aan z'n sportieve plicht
voldaan en beide teams zullen het het
volgend jaar weer in de 1ste klas moe
ten proberen.
WEER GEEN
KAMPIOENSCHAP
VOOR R.H.C.
Het is het eerste herenteam van de
Rhenense Handbalclub weer net niet
gelukt om het Kampioenschap te beha
len. Na de hele competitie de ranglijst
te hebben aangevoerd, heeft RHC nu
haar Waterloo gevonden. In de wed
strijd tegen nummer twee op de rang
lijst, Achilles 2 uit Utrecht leed RHC
een 8-7 nederlaag.
In een bijzonder sportief gespeelde
en onder goede leiding staande wed
strijd heeft RHC haar tegenstander de
punten .iet cadeau gegeven. Aan een
gelijkspel hadden de Rhenenaren ge
noeg gehad en dat heeft er lange tijd
ook ingezeten. RHC had in het begin
van de eerste helft een licht overwicht,
hetgeen hoofdzakelijk was te danken
aan de goed sluitende verdediging met
Loet Bijker als laatste steen. De aan
val was ook nu niet, zoals we aan het
begin van deze competitie hebben ge
zien. Enkele spelers hadden zelfs een
volslagen off-day, waarmee de neder
laag eigenlijk wel is verklaard.
De rust ging in met een 6-5 voor
sprong voor RHC, maar hierna zag
RHC nog maar één keer kans om de
uitstekende Achilles keeper te passe
ren. Zelfs een penalty, genomen door
Cees van de Pol kon hier geen veran
dering in brengen. De RHC verdediging
kon door het vele werk naar een grootse
hoogte toegroeien en tot een minuut
voor het einde was de stand 7-7.
Een kleine fout in de RHC-verdedi-
ging stelde Achilles in staat om de
stand op 8-7 te brengen en daarmee
het kampioenschap binnen haar bereik
halend.
Met één punt voor op RHC en 2 wed
strijden nog voor de boeg - tegen zwak
ke tegenstanders - zijn zij bijna zeker
van het kampioenschap.
RHC tenslotte, ontvangt op Candia
het zwakke UHV 2 uit Utrecht en moet
hiervan met ruime cijfers kunnen win
nen en daarmee de bijzonder kleine
theoretische kans die RHC nog heeft,
behouden.
Tennisclub Rhenen in de
competitie
Ook het afgelopen weekeinde heeft
de Tennisclub Rhenen weer enkele wed
strijden gespeeld in de competitie van
de KNLTB. De uitslagen zijn als volgt:
Rhenen I -Quick Nijmegen 6-2.
Rhenen II-NVLTB Wageningen 4-4.
In de junioren competitie zijn de uit
slagen als volgt:
Rhenen-NVLTB 3-2.
Well Shot Arnhem-Rhenen 2-3.
f
wat u zoekt vindt u bij
DROGISTERIJ EN PARFUMERIE
MERING KONINGINNEDAG
OVERBERG.
Ook Overberg heeft weer op beschei
den wijze de verjaardag van Hare
jj Zandstraat 7 Veenendaal
Scherpenzeel-De Meeuwen
eindigde na een ruwe
wedstrijd in een 11
gelijk spel
Scherpenzeel-De Meeuwen is door de
zeer zwakke leiding van de scheidsrech
ter geëindigd in een blamage voor het
voetbal. Naar gelang de wedstrijd ver
streek werd het spel ruwer en de ene
trappartij na de andere volgde.
Een paar spelers van Scherpenzeel
moesten wegens verwondingen het veld
ruimen en nadat v. d. Broek zich al
verschillende keren had laten trappen
trapte hij op het eind eenmaal terug
waarna de scheidsrechter hem van het
veld stuurde. Na een half uur nam
Scherpenzeel middels Vonk de leiding
en daarna ontstonden nog diverse kan
sen voor de Scherpenzelers die echter
niet werden benut. Twintig minuten
voor rust maakte De Meeuwen gelijk
waarna zich verschillende incidenten
afspeelden. Een hoogst onverkwikke
lijke wedstrijd die maar zo snel moge
lijk vergeten moet worden.
feuilleton door Piet Terlouw
De kersenoogst viel Van Zoelen niks
tegen. Hij had op minder gerekend en
nu waren er meer manden en kistjes
vol dan hij wel dacht. Nog een paar
dagen plukken en dan was 't weer ge
daan voor van 't jaar. Aan de appel
en perebomen had nog niet veel bloe
sem gezeten, dus dat werd wat fruit
voor eigen gerief of om aan die en
gene een beetje te verkopen. De moeite
echter niet waard voor de veiling.
Om zes uur gingen Van Dam, Gert
en Neeltje naar huis.
„Tot morgen," zeiden ze tegen Van
Zoelen en Chrisje.
„Ja, tot..." Opeens zweeg Chrisje,
want zij zag Gert in een ondeelbaar
ogenblik tegen Neeltje knipogen, ter
wijl zijn mond het woord „vanavond"
vormde. Ze zag, dat Neeltje heel vlug
terug knikte.
En toen de anderen het hek door
gingen en haar vader zijn klompen
langs de muur zette, liep ze snel naar
binnen, de trap op, naar haar kamertje.
Haar hoofd was opeens vol gedach
ten. Zie je nou wel? Zie je nou wel?
Die twee, dat was een stel. Gert liep
met een ander. Had ze daar nu steeds
op gewacht? Had hij dan nooit gezien,
dat zij nog altijd van hem hield? O,
waarom? Waarom?
Zij ging op de rand van haar ledikant
zitten en geluidloos begon ze te hui
len
HOOFDSTUK VII
De volgende dag was Chrisje heel
wat stiller dan op de eerste plukdag.
Steeds weer kwelde haar de gedachte,
dat Gert en Neeltje vrijda. Zij had soms
ogenblikken, dat ze kwaad zou kunnen
zijn op Neeltje, maar daar gaf ze niet
aan toe. Ze begreep dat Neeltje er niets
aan kon doen. Een stil verdriet had
zich in haar hart vastgezet en dat ging
er niet uit door 's avonds in bed te lig
gen schreien. Ze zou met Gert willen
praten om hem te zeggen, dat zij zo
veel van hem hield. Ze zou willen vra
gen, waarom hij Neeltje als meisje ge
nomen had en niet haar. Ze zou... nee,
ze wist niet wat ze wilde.
Toen de pluktijd voorbij was. kwam
ze soms dicht in Gerts buurt. Neeltje
was weer weg. Ze was nu weer alleen
met hem. Ze deed aardig en vriendelijk
tegen hem, maar 't was, alsof hij het
niet merkte. Och ja, hij deed vriendelijk
terug, maar zo was hij altijd geweest.
Chrisje wilde méér, ze wilde, dat hij
zijn arm om haar heen legde net als
vroeger, toen ze samen van school naar
huis liepen; maar hij deed het niet.
Natuurlijk deed hij dat niet. Hij had
immers al een meidje.
Dan, op een dag, houdt ze het niet
langer uit. Gert is alleen in de schuur
en ze gaat naar hem toe.
„Gart," zegt ze.
„Jao?" Hij kijkt verwonderd naar
haar ernstige gezicht, dat een beetje
bleek is. Hij ziet opeens, dat ze kringen
onder haar ogen heeft en dat ze er niet
zo fleurig meer uitziet, als een poosje
geleden. Ze is nog wel bruin van de
zon, maar daaronder ligt toch een
grauwheid, die hij nooit eerder bij haar
bemerkt heeft.
„Hedde moeilijkhedens?" vraagt hij.
„Ja... nee... ach, ik... Gart, ik moet
vanaovond eens met je praoten, kan
dat?"
„Ja, da kan wel. Waorover?"
Zo heeft hij Chrisje nog nooit mee
gemaakt.
„Da kan 'k zo nie zeggen, Gart. Ik...
Vanaovond. Goed?"
Haar onderlip trilt een beetje en ze
knippert wat met haar ogen alsof er
een vuiltje ingewaaid is.
„Da's best, deernie. Waor? Hier?"
„Nee, nee. Gunder." Haar hand wijst
de open schuurdeur uit naar de appel
bongerd. „Gunder, achterin de bongerd.
We... we moeten even helemaol al
leen zijn. Doe-de 't?"
„Zekers, netuurlijk wel. Maor ik...
ge doet zo vremd!"
Buiten klinken stappen over het
grint. Chrisje loopt naar het achter
deurtje, waar ze door verdwijnt, terwijl
vrouw Van Zoelen door de grote deur
binnenkomt.
„Is Chrisje hier ök, Gart?"
„Ze lópt net naor aachteren."
„Ze doet de laotste daogen zo vremd.
Witte gij nie wat 'r mankeerdt?"
„Nee, ik... eh... ik zou nie wéten, wat
'r schort vrouw Van Zoelen. 'k Heb nog
niks gemorken."
Vrouw Van Zoelen loopt weer door.
„Nou, dan zal 't wel...," hoort hij
haar nog mompelen, „maor da duurt
toch nooit zo laank."
„Wablief, vrouw Van Zoelen?"
„Oh... eh... niks jong, niks. 'k Wit
misschien al wat 't kan zijn."
Gert haalde z'n schouders op. 'n Rare
beweging. Hij snapte er geen fluit van.
Afijn, hij zou vanavond achterin de
bongerd wezen. Hij hoefde toch niet
naar Neeltje.
Toen greep hij een ben om de andijvie
in te doen, die hij moest gaan snijden.
De muggen dansten tussen de bomen,
waar hier en daar nog een enkel bloe-
sempje aanzat als een wit vlindertje.
De lucht was bedekt met schapen
wolkjes en wat zwaluwen scheerden
daarlangs met licht vleugelgetril.
Gert lag op zijn rug tussen het hoge
gras, dat zoet rook. Hij had een sprietje
tussen de tanden en hij wachtte. Zo nu
en dan lichtte hij even het hoofd op om
te zien of Chrisje nog niet aankwam.
Om hem heen sjirpten de krekels en
vlak bij hem hoorde hij het gegons van
de muggen. Languit lag hij, met de
handen onder het hoofd. Hij zou wel
kunnen slapen, maar hij deed het niet,
want zo dadelijk kwam ze om met hem
te praten. Hij begreep nog steeds niet,
waar ze het met hem over wilde heb
ben.
Hij zou wel samen met Neeltje hiei
willen liggen, t' Was hier zo heerlijk
rustig en geen mens zou hen zien.
Gert hoorde geritsel tussen het gras
en hij keek" op. Daar kwam Chrisje aan.
Ze boog een laaghangende tak opzij
en toen stond ze voor hem.
„Hedde al lang gewacht?" vroeg ze.
„Een ketier misschien."
Hij richtte zich op en steunde nu op
zijn elleboog. Chrisje stond tegen de
stam van een boomgeleund, maar Gert
lachte: „Gaot er bij zitten. Plek zat. 'k
Hoef geeneens op te schikken.
Ze lachte even, terwijl ze zich naast
hem in het welige gras liet zakken.
„Zo," zei Gert, „vertél het nou maar
es aon d'n ome."
Hij keek haar lachend aan hij zag
haar blauwe ogen op zich gericht. Ze
bezag hem lang, totdat hij met de ogen
knipperde en quasi naar een mug sloeg.
Wat moest ze toch van hem?
„Gart, is het waor da-ge... da-ge ver
kering het met Neeltje van Tongeren?"
Verwonderd keek hij naar haar. Zou
ze iets gemerkt hebben? Maar ze mocht
het eigenlijk gerust weten, want bin
nenkort zou iedereen hen door 't dorp
zien lopen.
„Jao, da hè 'k."
Chrisjes ogen keken hem nu niet
meer aan. Ze speelde met een takje en
het klonk als een zucht: „Zie-de wel."
„Maor wat is 't nou eigenlijk Chrisje.
Werd hij nu ongeduldig of verbeeld
de ze het zich maar? Haar blik dwaal
de weer naar zijn gezicht, dat vragend
stond.
„Ach jong, ik... Hedde dan nooit ge
morken, dat ik ook altijd zo veul van
oe hieuw?"
Opeens had ze 't gezegd en het ver
driet, dat de laatste dagen opgekropt
zat, moest er nu ook uit. Ze sloeg haar
handen voor de ogen en ze begon met
schokkende schouders te huilen. Ver
schrikt was Gert opgesprongen. Dat
had hij helemaal niet verwacht. Had
Chrisje dan altijd van hem gehouden?
En had hij dat dan nooit gemerkt?
Hij gaat op zijn knieën naast haar
zitten en zijn stem beeft wat, als hij
zegt „Chrisje, stil nou maar. Hoe komt
dat nou inénen?"
Maar ze antwoordt niet. Haar lichaam
leunt tegen hem aan en haar hoofd valt
tegen zijn brede borst.
Gert weet niet wat hij doen moet.
Hij kijkt om zich heen. Gelukkig is
er niemand te zien. Nee, dat had hij
nou nooit verwacht. Zijn hart klopt snel
en bonkend en Chrisje ligt daar tegen-,
aan en huilt maar. Onhandig streelt hij
haar donkerblonde vlecht, die als een
diadeem om haar hoofd heen ligt.
Chrisjes tranen maken een grote,
natte plek op zijn boezeroen. Hij voelt
het, want met deze warme dagen heeft
hij zijn hemd uitgelaten. Maar het geeft
niet. Wist hij maar wat hij moest zeg
gen om haar te kalmeren. Zou hij zijn
zakdoek nat maken in de sloot om die
op haar voorhoofd te leggen? Maar nee
dat kan niet. Ze leunt met hagr volle
gewicht tegen hem aan en door de on
gemakkelijke houding, waarin hij zit,
beginnen zijn benen te trillen.
„Stil nou maor, Chrisje, stil nou
maor," probeert hij te kalmeren.
Het huilen werd langzaam minder.
Voorzichtig legde hij zijn arm om
haar rug om haar weer gewoon te doen
zitten. Eindelijk was ze stil. Nu en dan
snikte ze nog even na. Toen ze haar
ogen wilde drogen, zocht ze vergeefs
haar zakdoek. Natuurlijk had ze die
niet meegenomen. Gert zag haar vra
gend aan.
