UIT DE OUDE DOOS
Veenendaal en omstreken
een feest vooraf...
Jan Verhoef vertelt.*.
VEENENDAAL
AMERONGEN
tlein
van^chuppen
EDERVEEN
Paradentose vernietigt het gebit
Nieuwsblad „DE VALLEI"
vrijdag 10 juni 1966
Kerkconcerten
Afscheid gemeentelijke
tuinman
ZUIVERE HUID
PUROL en PUROL-poeder
LAAT TOT HET EIND UW TANDEN ZIEN
*3. <T»Vfc» 4
f'it': fffr -W; I -"V- ï*- ''«t- ityï- -w--lit •-"'ir- 4t*Pi£-ifc'Ti^i" i4ï*|'V"I
Opgetekend door Rik Valkenburg
VEENSE BLAUWKOUSEN
In de vorige eeuw werd de huisnijverheid van grote betekenis, naarmate de ontginning
van de venen afnam. Het z.g. „wol kammen" werd 'n belangrijk middel van bestaan voor
vele Vcenendalers. Tal van huizen waren ingericht als wolkammershuis. Achter een
eenvoudig woonhuis bevond zich dan het gedeelte, dat voor het bedrijf in gebruik was:
een wasserij, een kammerij en een ververij. De wol werd meestal blauw geverfd. Daarmee
hangt samen de „uitschei": „Veenendaalse blauwkousen". De stichters van de Vcenen-
daalse textielnijverheid zijn voor een deel ondernemende en vooruitziende wolkammers
geweest, die, gebruik makend van steeds nieuwer mogelijkheden, de vleugels wijder en
wijder uitsloegen (zie „Vier Eeuwen Veenendaal"). Bij het begin van de negentiende
eeuw waren er te Veenendaal een zestigtal wolkammerijen. Deze hadden samen plm. 150
arbeiders in dienst, terwijl er een paar honderd spinsters thuis werkten. Daarnaast bestond
de wollenstoffenindustric, waairn 20 arbeiders, doorgaans thuis, aan 20 weefgetouwen
werkten. Die weefgetouwen waren vrij primitief. De kammen werden met de voeten op
en neer bewogen, terwijl de spoel met de hand heen en weer geslagen werd.
ONTSLAG OM EEN ONGELUKJE
De heer Jan Verhoef, een bekend
Veenendaler, wonend aan het Verlaat
37, begon zijn verhaal aldus: „Mijn
grootvader, Jan Verhoef, was wolkam
mer in een huis op het Benedeneind.
Toen hij een jaar of 30 was, verdiende
hij ƒ3,per week, waarvan hij zijn
gezin moest onderhouden. Hij woonde
op „Het Amsterdam" tegenover de
Mulderslaan.
hadden soms heel wat praats. Ze
konden soms heerlijk opscheppen tegen
over hun knechten. Eens kwam er zo'n
baas zijn werkplaats binnen en pochte
tegen zijn werknemers dat hij zulke
soep gehad had. Eer van de arme drom
mels reageerde: Ik zou ook best een
bord lusten. Hooghartig antwoordde
echter zijn baas: Dan moet jij je vette
pet maar uitkoken
heer J. P. C. Lemwebei, wiens moedei
een zuster van Steven v. "chuppen was.
Deze Leinweber had de volle sympathie
van zijn arbeiders. Ieder mocht hem
graag. Hij was dan ook een sociaal voe
lend mens, wien het wel en wee van
zijn ondergeschikten beslist ter harte
ging. Nog altijd wordt zijn naam met
ere genoemdEen soortgelijke
ontwikkeling maakt ook een ander
Veenendaals bedrijf door. Namelijk de
V.S.W., maar daar hopen we in een
ander artikel uit de oude doos, nog wel
eens op terug te komen.
LINGERIE
In die oude tijd begint Jan
weer waren de inkomsten erg zuinig.
Georganiseerde hulp bij ziekte en
andere noodge /allen bestond er niet.
Gezinshulp was onbekend. In sommige
gezinnen werd bittere armoe geleden.
Levensmiddelen waren spot en spot
goedkoop, maar geld was er niet. Een
kwartje betekende in die tijd een heel
bedrag, waarvoor je een tas vol levens
middelen kon kopen. Op een keer liep
er in de Zandstraat, op een verschrik
kelijke koude winterdag, een vrouw op
het pad langs de Grift. Eten had
die dag nog niet veel gehad. Plotseling
V.V. VEENENDAAL
HEEFT NIEUWE TRAINER.
Voetbalvereniging Veenendaal heeft
de heer W. v. d. Wiel uit Nijmegen als
trainer aangetrokken. De heer v. d. Wiel,
oud-NEC-speler, heeft zijn functie reeds
per 1 juni j.l. aangevangen.
GESLAAGD.
De heer J. Leppers uit Veenendaal is
geslaagd voor het examen Loonadmini-
strateur. Hij ontving zijn opleiding aan
de Leidsche Onderwijsinstellingen.
EMMABLOEMCOLLECTE.
De in april in Veenendaal gehou
den Emmabloemcollecte voor de t.b.c.-
bestrijding heeft opgebracht het mooie
bedrag van 3.826,27.
Het comité dankt allen die aan dit
resultaat hebben meegewerkt, in het bij
zonder de collectanten, heel hartelijk.
AUTO GESTOLEN.
Maandagavond om kwart over elf zette
de heer W. de G. uit Veenendaal zyn
auto in Eist langs de kant van de weg.
Toen hij om goed middernacht weer weg
wilde bleek het vehikel, een VW-bestel-
bus verdwenen te zijn.
De politie is naar de auto op zoek.
GOEDKOPE BENZINE.
Vrijdagavond heeft van ongeveer 20.00
uur tot 0.30 uur na middernacht een
wagen geparkeerd gestaan op de Raad
huislaan bij het NVV-gebouw.
In die tijd hebben onbekenden kans
gezien een groot deel van de benzine uit
de tank te laten lopen in een ander
reservoir.
De politie tracht de daders te achter
halen.
Voor die drie gulden moest hij behoor
lijk werken, maar hij had schik in zijn
vak. Soms moest hij ook ander werk
verrichten, want de wolkammersbaas
jes waren soms hele autoriteiten op
hun manier. Op een keer moest mijn
groffie op het land werken en kreeg
tegen etenstijd opdracht de drie bussen
met eten te gaan halen. Eén voor de
baas, één voor diens zoon en één voor
zicl-zelf. Aan twee bussen bevestigde
hij een touw en hing ze zo als een juk
om zijn schouder. De derde hield hij in
zijn handen. Op de terugweg brak het
touw en de bus van de baas viel in het
zand. Het meeste eten glipte er uit. Bij
de mannen aangekomen, nam de baas
het nogal gemoedelijk op, maar de zoon
wond zich er hevig over op. Het ge
volg was ontslag op staande voet. Toen
mijn grootvader thuis kwam vertelde
hij alles aan zijn vrouw en zei dat hij
over een paar dagen wel weer eens zou
gaan horen. Dan zou de boze bui van
de zoon wel weer gezakt zijn. Maar
mijn grootje was niet mis. Ze zei: je
hebt het hart niet dat je weer naar die
lui toegaat voor zo'n paar centen. Het
was een arme tijd en groffie Jan leefde
een poosje op paardenbonen en sla. Toen
ging hij werk zoeken bij Dirk Stevens-
zoon van Schuppen. De naam die ver
bonden blijft met de N.V. v/h Wed.
D.S. v. Schuppen"
EEN VRIJWILLIGE BURGERWACHT
VANWEGE DE WOLSPINNERIJ
Deze D.S. v. Schuppen had reeds in
het najaar van 1837 besloten zijn wol
voortaan machinaal te laten spinnen te
Leiden. Dat betekende voor hem een be
langrijke kostenverlaging, zodat hij te
gen veel lagere prijzen kon aanbieden
dan zijn collega's. Deze waren daar
over bijzonder ontstemd. Ze deden Van I
Schuppen heftige verwijten en er dreig
de ontlusten door te ontstaan. De toen-
malige burgemeester riep een soort vrij--
willige burgerwacht in het leven om de
betogingen te beteugelen. Dag en nacht
hield hij een ordonnans te paard tot zijn
beschikking om zo nodig, assistentie in
te roepen van de militaire commandant
te Amersfoort.
De oude straatbrug, vlak bij de
„Schupse-fabriek"Deze
fabriek werd door de ouden
ook wel aangeduid met:
DE FIRMA! - DE D.S.
DE SCHUP DE WED. VAN
SCHUPPEN, etc.
Het fabriekje van D.S. v. Schuppen
ging zich steeds meer uitbreiden en
nam tenslotte in het hart van de Vee
nendaalse burgerij een grote plaats in.
Als de fabriek aanging en uitging,
klonk er een bel. Dan was het zo, dat,
als er bijvoorbeeld op een verjaardag,
gevraagd werd hoe laat het was, de
mensen van de D.S., het precies wisten
te zeggen. Hun antwoord was dan ste
reotiep: „Bij ons aan de bel is het zo
en zo laat. De bel was a.h.w. hun moe-
derklok"
DE ONTWIKKELINGSGANG
Oudtijds kocht men de wol op bij de
Veluwse schapenboeren. Ze werd met
ontwaart ze tussen de sneeuw en de
ijzel een glinsterende munt. Ze bukt
zich en merkt dan dat het een kwartje
is. Wat een bedrag! Dat betekent eten
voor haar gezin. Ze wil h t kwartje
pakken maar helaas het zit vastgevro
ren. Muurvast zelfs. Ze graait met
haar nagels, ze speurt om zich heen of
ze een puntig voorw erp ziet, ze voelt
in de zakken van haar kleren, maar al
les tevergeefs. Ze durft ook niet van
deze plek weg te lopen, want dan vindt
een ander misschien deze buit. Om kort
te gaan, ze heeft het kwartje losge
kregen. Maar hoe dat precies in zijn
werk ging, is niet voor publicatie vat
baar. Alleen wil ik nog opmerken dat
het maar goed was dat de dames toen
WIELRIJDER TEGEN SCOOTER.
De heer B. v. D. uit Veenendaal reed
vrijdag over de Hoofdstraat in de rich
ting van de Nieuweweg. Ter hoogte van
bakker Schuring passeerde h(j 'n rjjwiel,
bestuurd door zyn plaatsgenoot C. H.
B. R. Op dit moment draaide R. naar
links de weg op. Hoewel van D. nog
probeerde te ontwijken, bleek een bot
sing onvermijdelijk. De schade viel mee.
WINKELDIEFSTAL.
Vrijdag werd in de Supermarkt mevr.
H. van M.-W. uit Amerongen aangehou
den verdacht van winkeldiefstal. Zij be
kende voor een bedrag van 22,voor
het merendeel aan vlees, meegenomen te
hebben.
Met een procesverbaal is zij heen
gezonden.
P.V. „DE SNELPOST" VEENENDAAL
De uitslag van de wedvlucht St. Ghis-
lai H, afstand 214 km nadat de dui
ven werden gelost om 6.45 uur. Eerst
aankomende duif 9.20.53. Snelheid
1376,6 m p. min., De uitslag was:
R. v. Doorn 1; E. Sukkel 2, 4. 25, 35,
38; J. Geuzenstem 3; H. Ulrich 5, 7, 11,
45; A. Merlijn 6, 23; A. D. v. d. Bosch
8, 30; G. de Geit 9, 12, 21, 22, 24, 26. 29,
34, 37, 39. 44, 48; C. v. Ginkel 10, 13, 20,
40, 43, 49; A. J. v. d. Kolk 14. 16; T. den
Hartog 15, 19, 27, 32, 36, 46; G. Diepen
veen 17, 28, 42; G. Heikamp 18, 31, 33;
W. v. Ravenswaay 41; E. Herwegen 47.
GESLAAGD.
Aan de Rijkskweekschool te Utrecht
is geslaagd voor het examen 2e leerkring
de heer A. J. M. Sauer te Amerongen.
De orgelcommissie van de Ned. Her
vormde Kerk te Amerongen heeft ook
voor dit zomerseizoen weer een ze
aantrekkelijk programma samengesteld.
Het eerste concert in deze serie vindt
plaats op dinsdag 14 juni a.s. in de Sint
Andrieskerk. De concerten vangen aan
om 20 uur. Voor a.s. dinsdag luidt het
programma: Cor Niessen, basbariton,
Stoffel van Viegen, orgel.
De volgende concerten vinden plaats
op 12 juli, met Endre Kovacs,, organist
te Boedapest, Sjef Bröcheler, solofluitist
van het Phil, orkest te Haarlem.
9 augustus treden op Alma Badings,
viool en Stoffel van Viegen, orgel en op
6 september a.s. Jac Moolenijzer met
klein dameskoor te Haarlem. Als orga
nist zal dan waarschijnlijk optreden Cor
Klee of Albert de Klerk.
De commissie hoopt ook dit jaar op
veel belangstelling voor deze serie.
Op 1 juni was het tijdstip aangebro-
De heer Van Schuppen ging toen
weer zelf aan het spinnen en wachtte
wijselijk een half jaartje tot de zaak
weer geluwd was. Toen zond hij zijn
wol weer naar Leiden en nu bleven de
heftige reacties van overige wolkam
mers achterwege.
Hiermede had D.S. v. Schuppen een
flinke stap gedaan op de weg, die voe
ren zou tot het stichten van eigen fa
brieken te Veenendaal.
BEL, BEL...
De wolkammerbaasjes van
vrogger vertelt Jan Verhoef verder
sen. We noemden het ook wel op de
lat zetten. Er waren ook fabrieksbedrij-
ven die er een gedwongen winkelnering
op na hielden. Dan werden de arbeiders
door dit systeem gedwongen bij be- ken. «lat de heer J. van Veenendaal de
paaide winkels hun inkopen te doen. De!ieeftUd van 65 jaar had bereikt en met
fabriek financierde dit en hield er ook|
nog een centje aan over. BegrijpelijkPens oen £,nK*
dat deze gang van zaken niet de sym-l Temidden van zyn buitencollega's,
pathie had van de bevolking. Maar men Burgemeester en wethouders, en perso-
had als arbeider niets in te brengen.
Vakcentrales bestonden nog niet. Het nee' Technische Dienst en secretarie
sociaal ontwaken, evolueerde slechts vond in de raadszaal het afscheid plaats
langzaam. Eén ding wil ik toch wel be- van de heer Van veenendaal.
nadrukken. Het saamhorigheidsgevoel
De scheidende tuinman werd toege
sproken door de Burgemeester, de Kring
architect en de voorman van de ge
meente, de heer J. van Boort.
Namens het gemeentebestuur kreeg
hij een schitterend boek over bloemen
en planten aangeboden terwijl hij van de
verdere collega's een enveloppe met in
houd kreeg aangeboden om aan te wen
den voor een reis, daar de heer Van
Veenendaal bijzonder graag dagjes uit
gaat om hier en daar de natuur te be
wonderen.
Voor mevrouw Van Veenendaal, die
haar man vergezelde was er 'n bouquet
bloemen.
Na het meer officiële gedeelte bleef
men nog enige tijd bijeen.
was in die tijd groter dan nu. Men
hielp elkaar waar men maar helpen
kon. Dat nam veel van de nood weg.
de hand gewassen en gekamd, waarna
ze door de vrouwen thuis gesponnen en
getwijnd werd met het spinnenwiel.
Bij de dood van D.S. v. Schuppen,
zette zijn weduwe het werk voort, ge
assisteerd door haar 19 jarige zoon Ste
ven. Deze installeerde in 1865 de eerste
stoommachine, waardoor hij met spin
en kammachines kon gaan werken. Dat
was toen een heel evenement voor Vee
nendaal. In 1885 stierf Steven van
Schuppen. Ongehuwd. Toen werd de
onderneming voortgezet onder leiding
van Notaris Dubois en de heer M. ten
Kate. Op 1 mei 1906 werd de leiding
van het bedrijf overgenomen door de
andere lingerie droegen dan nu
Gelukkig voor het mensje dat er op dat
moment geen publiek in de buurt
was!"
KOME-SCHUPPEN
„Een veel voorkomende betalings
wijze was vroeger het zogenaamde
„kome schuppen". Grote huishoudens
hadden altijd wel wat nodig, maar er
was geen geld. Dan kochten ze maar
op de lei. Een soort afbetalings-sys-
teem. Elke zaterdagmiddag kwam
dan de heer Hiensch bij de men in een
kwartje halen om hun schuld ai te los-
Een fraaie opname van
het oude marktplein. Op
de achtergrond het hotel
van Lent en rechts van
de Haas. Rechts op de
voorgrond een urinoir,
zoals er toen meer in
Veenendaal stonden.
Als je dan ziet hoe koud men soms te
genwoordig langs elkaar heen leeft"
De heer Jan Verhoef zwijgt even. Als
wij hem vragen of hij nog meer te ver
tellen heeft antwoord hij typisch Vee
nendaals: „Nog zat!"
Op deze foto van de
Hoge en Lage kant ziet
men op de achtergrond
de schoorsteen roken
van de oude D.S.-fabriek
(wordt vervolgd)
DE OMGEKEERDE WERELD
De meeste leden van Ons Genoegen
hebben zich zaterdag jJ. vergist in hun
prognose wat de tijd van thuiskomst
hunner duiven betreft. Gelost te St. De-
nis (412 km) mmet een N.O.-wind wer
den de duiven niet voor 11.30 uur terug
verwacht. Toen dan ook reeds om 10.50
de eerste zich bij G. Ariessen meldde en
waarschijnlijk eveneens bij verschillen
de anderen was er niemand om de con-
coursring in de klok te doen. In afwij
king van de gewoonte moesten de dui
ven dus op hun baas wachten alvorens
zij naar binnen konden.
De uitslag was: 1-6 G. Ariessen; 2-7
J. v. d. Haar; 3 W. v. d. Haar; 4-5 Mul-
ler-van Hal en 8 H. van Ginkel.
ROODE K RUTSCOLLECTE
De vorige week gehouden Roode Kruis-
eollecte te Amerongen, zonder Overberg
heeft in totaal opgebracht 1.359,94.
Ondanks de vele en grote geldinzame
lingen welke de laatste maanden in
Amerongen hebben plaatsgevonden heeft
deze opbrengst buiten alle verwachtin
gen in het record bedrag van vorig jaar
weer tenietgedaan. Alle collectanten,
waarvan er een enkele maal een zeer
onheuse weigering konden incasseren,
en alle goede gevers en geefsters wor
den namens het Roode Kruis afd. Doorn
zeer hartelijk dank gezegd voor de
medewerking en de vele goede gaven.
de grote keuze...
de exclusieve modellen...
de speciale afdeling...
maken het uitzoeken van de
bruidsjapon tot een feest
vooraf 1
I' Hoofdstraat 80 - Veenendaal
AANRIJDING
Vorige week vond op het rijwielpad
nabij het Rode Hert een aanrijding
plaats tussen een 7-jarige jongen met
zijn fiets en een bromfiets. De knaap
was op het rijwielpad aan het keren
toen de bromfietser naderde. Deze kon
de jongen niet meer ontwijken en reed
tegen het fietsje aan. De voorband van
de bromfiets scheurde kapot door de
botsing. En de jongen èn de bromfietser
kwamen met de schrik vrfl.
OPROEP NA AANRIJDING
Op donderdagavond, 26 mei j.l. vond
naby de woning Rijksstraatweg 4 een
ongeluk plaats waarby een bromfietser
tegen een daar ter plaatse staande boom
aanreed en daarbij nogal werd gewond.
Direct na het ongeluk hebben een
tweetal voetgangers, die in de buurt wa
ren door de bewoner van de woning no.
4 de politie en de dokter laten opbellen.
Toen de politie echter ter plaatse arri
veerde waren deze beide personen weer
verdwenen. In verband met het ver
strekken van mogelijke inlichtingen be
treffende dit ongeval wordt verzocht
aan die twee personen zich met de
plaatselijke politie in verbinding te stel
len. Mogelijk zijn het twee Amerongers
daar zij bij hun opbelverzoek de naam
van een Amerongse politieman hebben
genoemd.
DVSA-NIEUYVS
Zaterdagmiddag vond op het sportpark
„De Burgwal" de tweede wedstryd plaats
in het veteranentoernooi dat door DVSA
wordt georganiseerd. Thans werd er ge
streden tussen DVSA en Amsvorde uit
Amersfoort.
Onder grote publieke belangstelling
vond deze match plaats. Het werd een
vrij goede wedstrijd waarin duidelijk
bleek, dat de veteranen van Amsvorde
een veel beter geheel vormde dan de
Amerongers. Dit overwicht bleek ook
wel uit de uitslag, deze was n.l. 112
in het voordeel van de Amersfoorders.
Het positiespel van de gasten was veel
beter. Ondanks dat werd het een wed
strijd, welke de moeite van aanzien
waard was. Zaterdag a.s. wordt om
18.30 uur het toernooi voortgezet. Deze
wedstrijd zal gaan tussen de DVSA-vete
ranen en die van Oranje Wit uit Eist.
ZONDAG
Voor het eerste elftal stond er voor
zondagmiddag a.s. een vriendschappelij
ke wedstrijd op het programma. Aange
zien er echter geen tegenstander voor te
vinden is gaat dit niet door.
Zondag, 19 juni a.s. gaan de Ameron
gers n.l. deelnemen aan seriewedstrijden
in Wilnis. De tegenstander zal dan zijn
Nijenrode uit Breukelen.
VERGADERING
De leden worden nogmaals herinnerd
aan de buitengewone jaarvergadering
welke op maandag, 20 juni a.s. om half
acht zal worden gehouden in het Dorps
huis. Op de agenda staat o.a. verkiezing
elftalcommissie zaterdag en zondag als
mede benoeming van een toto-commis
saris. Het bestuur rekent op een grote
belangstelling.
SCHIETVERENIGING WILLEM TELL
Maandagavond kwamen de leden van
de Amerongse schietvereniging Willem
Teil weer bjjeen om het hoogst aantal
punten bijeen te schieten. Er werd ge
schoten in een drietal afdelingen.
De uitslag op buksschieten op 12 me
ter afstand werd als volgt: A. Duffels
88 p.; J. Burgers 86 p.; J. de Kroon 86
p.; H. den Uijl 95 p.; W. Engelaar 86
p.; W. van Veenendaal 96 p.; P. v. d.
Sigtenhorst 88 p.; J. de Greef 93 p.; A.
de Haas 91 p.; C. Schuchardt 88 p.; J.
L. Engelaar 85 p en G. Mulder 86 p.
Uitslag geweer op 100 meter: J. de
Greef 73 p.; A. Duffels 72 p.; W. van
Veenendaal 69 p.; C. Ploeg 68 p.; H.
Jonkman 67 p. en C. Schuchardt 61 p.
Uitslag revolver op 15 meter: H.
Schuchardt 57 p.; W. van Veenendaal
54 p.; J. van Leeuwen 53 p.; J. Burgers
51 p. en C. Ploeg 50 p.
OUDEN VAN DAGEN
GAAN UIT.
De Ederveense ouden van dagen gaan
volgende week 14 juni weer hun jaarlyks
uitstapje maken. Het doel van de reis is
ditmaal Overloon met o.a. de bezichti
ging van het Oorlogsmuseum en op de
terugweg een bezoek aan Berg en Dal.
Men hoopt 's morgens om 9.00 uur te
vertrekken en 's avonds om 7.00 uur
weer in Ederveen te arriveren, waarby
ongetwijfeld het Fanfarekorps „Irene"
wel een vrolijke noot zal blazen.
Vorige keer is men naar Rotterdam
geweest, waar een rondvaart door de
havens gemaakt werd en op de terugweg
Gouda werd aangedaan. Toen waren er
48 ouden van dagen. Men verwacht er nu
meer. Er is nog gelegenheid om zich op
te geven bij de heer T. Smit, post
kantoorhouder, tot a.s. zaterdag, waar
men kan zien of de grote bus van 54
personen wel voldoende is.
ADVENDO OEFENDE.
Advendo trok zaterdag met het eerste
en tweede elftal naar Scherpenzeel om
oefenwedstrijden te spelen tegen het
eerste en het tweede elftal van Vallei
vogels. Advendo 1 speelde met 3-3 gelyk,
terwijl Advendo 2 won met 7-4 van
Valleivogels 2.
Onder warme weersomstandigheden
werd het een aardige wedstrijd, waarin
de Vallei vogels technisch iets beter
waren, maar Advendo was iets sneller.
De Valleivogels naaien na 10 minuten de
leiding toen doelman Veldhuizen een
hoge voorzet misstompte en de midvoor
raak kon koppen, 1-0. 5 minuten later
werd het 2-0 door een zwak moment
in de Advendo-defensie. Advendo liet het
er niet bij zitten en 5 minuten voor de
rust schoot J. v. Beek raak uit een
prachtige voorzet van B. v. d. Brink, 2-1.
Na de rust zette Advendo een keurig
offensief in en na 2 minuten schoot G.
Markus keihard in. 2-2. Advendo drukte
door en na een kwartier was het B. v. d.
Brink die met een prachtig schot de
Valleivogels-keeper passeerde, 2-3. De
Valleivogels lieten het er niet bij zitten,
tien minuten voor tijd werd het gelijk
door de rechtsbinnen, 3-3. Valleivogels
wilden toen de volle winst maar doelman
Veldhuizen hield stand en het bleef ge
lyk ondanks drie fraaie schoten, die
meesterlijk werden gestopt.
Het was een aardige wedstryd met
verdiende stand
WILLEM TELL
Maandagavond werden door de leden
van de schietvereniging Willem Teil
weer onderlinge wedstrijden gehouden
waarbij de volgende resultaten uit de
bus kwamen:
J. D. de Greef 95 p.; G. Mulder 93 p.;
W. van Veenendaal 91 p.; A. Duffels 91
p.; A. Burgstede 91 p.; H. den Uijl 91 p.;
J. L. Engelaar 90 p.; C. Schuchardt 87
p.; R. Labruyère 87 p.; J. van Leeuwen
86 p. en J. Burgers 84 p.
SLUITING SECRETARIE
Dinsdag, 14 juni a.s. zal de gemeente
secretarie de gehele dag gesloten zijn.
Voor zaken, de burgerlijke stand betref
fende en welke geen uitstel kunnen lei
den is dit bureau geopend van 9.00 uur
tot 9.30 uur.
Over het algemeen gelooft men, dat de mens met het klimmen der jaren zijn tanden en
kiezen moet kwijtraken. Dat is niet juist. Iedereen zou tot op hoge leeftijd met zijn oor
spronkelijk gebit kunnen rondlopen, indien men het goed zou verzorgen. Met driemaal
tanden poetsen per dag is men er niet. Men raakt namelijk de tanden niet kwijt door
tandbederf alleen, maar ook door een ontsteking van het tandvlees rond de tanden. Deze
ziekte wordt de paradentose genoemd en uit zich in de vernietiging van de in-
terdentale tandvleespapil, 'n verlaging van de tandvleesrand, waardoor de tan
den langer schynen te worden. Tenslotte is de verlaging van de kassen het
resultaat.
tandvleespapil, een verlaging van de tandvleesrand, waardoor de tanden langer schijnen
te worden. Tenslotte is de verlaging van de kassen het resultaat.
Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie is paradentose een van de meest verbreide
ziekten. Bij de volken met een gebalanceerd primitief dieet komt dit verschijnsel veel
minder voor dan in de beschaafde landen. Generaties lang werd verondersteld, dat tand
bederf de belangrijkste oorzaak voor het verval van het gebit was. Langza
merhand is men echter een andere mening toegedaan.
tandvleesweefsel geïrriteerd is en geïnfec
teerd, d.w.z. dat chronisch etensresten in de
ruimten tussen de tanden en in de tandvlees
zakjes achterblijven. Dit heeft tot gevolg, dat
het onderliggende kaakbof zich terugtrekt.
Hiermede vertoont zich het. klassieke beeld
van paradentose.
Naarmate zich afvalstoffen verzamelen,
gaat zich ook een kalkachtige substantie,
tandsteen, vormen. Het is met de tanden
borstel grotendeels te verwijderen, de rest
moet door de tandarts iedere drie tot zes
maanden worden verwijderd.
„Tegenwoordig", zegt John H. Mosteller,
hoogleraar aan de Loyola Universiteit in
New Orleans, in het maandblad Het
Beste van juni „behoeven de mensen
zelden een vals gebit te krijgen wegens
tandbederf.
De grote boosdoener is paradentose" Dat is
merkwaardig indien men weet, dat deze ziek
te doeltreffend kan worden bestreden.
BOUWSEL
Onze tanden en kiezen vormen een spec
taculair bouwsel met een groot aantal opzien
barende mogelijkheden. Zij moeten immers
voedsel kunnen snijden, stuktrekken, fijndruk-
ken en vermalen. Een volledig gebit is dus
een eerste vereiste, willen al deze aktiviteiten
zonder schade verlopen. De wortels passen
precies in holten in het kaakbeen. Zij zijn
omgeven door duizenden vezeltjes, die van
het kaakbeen door het omgevende vlies naar
de wortels lopen. Het tandvlees bedekt en
beschermt, deze ingewikkelde structuur en
houdt de tanden en kiezen op hun plaats. Het
tandvlees moet nauw om de tanden sluiten,
zodat geen voedsel en andere vreemde stof
fen tussen de tanden en het tandvlees blijven
zitten en zo ontsteking teweeg kunnen bren
gen. Gezond tandvlees voelt stevig aan en is
licht roze van kleur. Wanneer het tandvlees
REMEDIE
Er bestaan geen tabletjes, die ons van
paradentose kunnen afhelpen. Goed poetsen
is echter onontbeerlijk. Ook de ruimte tussen
de tanden en het tandvlees moet schoonge
maakt worden. Een onderzoek heeft aange
toond. dat die juiste wijze van tanden poetsen
een vermindering in de frequentie van para
dentose te zien gaf, namelijk 6.6 procent en
een aanmerkelijke daling in het aantal gaten.
Ook de frequentie van wortelvliesontsteking
liep met 26.3 procent terug. Verder dient,
zoals gezegd, het tandsteen geregeld te wor
den verwijderd Hoe langer men daarmee
wacht, hoe verder de paradentose voort-
schrijdt. De keuze tussen regelmatige tand-
ontstoken raakt. wordt>-t paarsrood, zwelt steen behandelingen en het voortdured dra-
op en gaat van de t wijken. Overvloe- gen van een prothese, zal voor niemand moei-
dig bloeden bij het poetsen bewijst, dat het lijk zijn.