LAANSMA'S DEGELIJK WERK OVER DE
GESCHIEDENIS
VAN
RENSWOUDE
TUSSEN DE BONGERDS
een feest vooraf...
HOOR
TO ESTE
vrijdag 24 juni 1966
10
Driejarig meisje
aangereden
R H K IN E N
RENSWOUDE
WAGENINGEN
A Volledige garantie op alle
toestellen
.Nieuwsblad „DE VALLEI"
feuilleton door Piet Terlouw
Diep in zijn keel gromde een lachje.
Hij beloofde zichzelf, ondanks de pech,
die hij vanavond had gehad, zijn kiezen
op elkaar te zetten. Ja verduld, hij zou
zijn eigen booritjes wel doppen.
Bruusk draaide hij zich naar Neeltje
om en hij klemde haar in zijn armen,
terwijl hij haar overal zoende, waar hij
maar kon.
„Jong," zei ze, „ge doe me zeer."
„Kan me niet verschèlen. 'k Fret oe op
met huid en haor."
Zijn greep werd echter losser en na
een keer speels in haar wang gebeten
te hebben, stond hij op.
„Ik..."
Opeens huppelden ijle fluittonen door
de lucht. Gert sprak niet verder, maar
Liet zich weer op de bank zakken. Er
kwam een glimlach om zijn mond. Daar
waren ze weer, die vrijbuiters.
Hij leunde achterover en legde zyn
arm om Neeltjes schouders heen.
Samen luisterden ze naar het fijne mu
ziekje, dat helder en klaar naar de ster
ren zweefde.
Gert moest denken aan de eerste keer,
dat hy het hoorde. Het had hem toen
weer moed gegeven voor de toekomst.
Er was toch nog muziek in het leven.
Als je het maar horen wilde.
Ja juist, als je het maar wilde horen
Maar wanneer er nu eens géén muziek
gemaakt werd. wat dan? Moest je het
dan soms zélf maken? Poe, hij had er
nogal een beste bui voor vandaag. Ja,
hij wilde wel muziek maken, maar dan
zo, dat horen en zien verging en dat de
boerderijen van die harde boeren in el
kaar duvelden van het lawaai. Een oor
logsmars zou het worden, waar de stuk
ken van af vlogen.
Gert stond zo nydig de bomen te be
spuiten, dat Van Zoelen lachend zei:
„Hé Gart! Ge staot gin braand te blus
sen, heur!"
Hij mompelde wat terug en draaide
het kraantje wat dichter.
Was het maar zo, dat hij een fikse
brand moest overweldigen. Dan had hij
tenminste iets waartegen hy kon vech
ten.
Vanmorgen was hij bij Van Zetten de
sproeimachine terug gaan halen, die uit
geleend was. Daar had hy zo eens langs
zijn neus weg gevraagd of Van Zetten
geen huisje voor hem wist te staan, zo
dat hij kon trouwen, waarop de boer
hem lachend gevraagd had, hoe lang hij
eigenlijk wel verkering had. Het had
Gert meer geraakt dan de bedoeling was
geweest. Hij had zijn lippen op elkaar
geperst om de vent niet naar de maan
te wensen.
Onderweg had hij zich lopen opwinden.
Dat was nou de tweede keer, dat ze
hem een klap veur de moei gaven. Hoe
veel keren zouden er nog volgen? Als
het aan hem lag, vertikte hij het nog
langer om ergens te vragen. Maar wan
neer hij aan Neeltje dacht, klemde hii
de kiezen tegen elkaar, dat ze knoersten
Het moest. Hij mocht zich niet laten
kennen om hddr Hoe meer hy het hoofd
zou stoten, hoe groter straks het geluk
zou zyn als ze voor altyd samen zouden
wezen.
En met die gedachte in zyn hoofd
zocht Gert de komende dagen verder.
Als hy met iemand in aanraking kwam.
van wie hy dacht, dat hy hem misschien
kon helpen, schoot hij een pyi af.
Maar het had geen resultaat. Ook niet.
wanneer hy vroef om een kamer op een
boerderij. O heden nee, de één had al
ellende genoeg meegemaakt door samen
woning in de evacuatietijd en by de an
der ging het onmogeiyk. omdat hij dan
door hün kamer naar de keuken moest.
Ach, ze zouden Gert van Dam wel willen
helpen, maar het ging nu eenmaal niet.
Hij zou het zelf wel begrypen, waor.
Nee, Gert begreep het niet en hij wilde
het niet begrijpen ook. Allemaal uit
vluchten, allemaal praatjes voor de
vaak.
Hij werd stiller en er kwam een ver
beten trek om zijn mond, die Neeltje.
hoe zij haar best er ook voor deed, niet
weg kon krijgen. Het enige, wat ze er
mee bereikte, was, dat hij zijn stug ge
sloten mond opende om de boeren uit te
maken voor spijkerharde krengen, die
iemand anders geen streepje geluk gun
den. Als ze het zelf maar goed hadden.
Als ze zelf maar geld als water konden
verdienen met hun fruit. Maar o wee,
als je terloops op een voorkamertje wees.
dat nooit gebruikt werd dan alleen om
de pronkstukken in te bergen en het
kammenet een plaats te geven, waar de
centen in weg gestopt werden. O, ze
waren poeslief voor je als je jezelf
voor een niet te hoog loon natuurlijk
kwam aanbieden om met de pluk te hel
pen. Maar kom niet vragen om een beetje
woonruimte onder hun grote, rieten da
ken. Nee, Gartje, dat gaat echt niet.
maar probeer het eens bij die ot die.
daar zyn juist mensen weggegaan, die
weer naar hun eigen dorp teruggekeerd
zijn. O, was hij daar al geweest. Nou,
maar als ze wat voor hem wisten, dan
zouden ze het direct bij hem laten zeg
gen. Nee, nee, geen dank, we waren op
de wereld om mekaar te helpen, waor.
Ze konden barsten, allemaal. En toch
had hij ze zo verduld hard nodig.
HOOFDSTUK XV
Nu zat opeens de mijt in de aardbeien.
Verleden jaar hadden ze juist voor het
eerst een flink perceel planten uitgepoot
met het vooruitzicht op een aardige
oogst, als alles goed zou gaan en nu
bleek, dat in de hartblaadjes deze kleine
diertjes zaten.
Enkele dagen geleden had Van Zoelen
het ontdekt en er Gert en zyn vader bij
geroepen. Hier en daar vertoonden de
blaadjes al bruinige strepen en het zou
niet lang meer duren of de planten zou
den zoveel van hun sap verloren hebben,
dat ze er by zouden gaan staan als ver
lepte dovenetels.
Wat moest er tegen gedaan worden?
Van Dam krabde eens onder de pet en
zei. dat het toch hevig zund' was. maar
daar schoot Van Zoelen niets mee op
Hy zou maar eens naar de Rijkstuin-
bouwconsulent fietsen om daar raad te
vragen.
En dat deed hy. dezelfde dag nog
Nu zat Gert hele dagen op de knieën
de jonge planten uit te steken. De mees
ten waren nog niet aangetast, maar alles
wat hij er uit haalde, zou gegast worden
Van Zoelen had een adres opgekregen,
waar hij dit kan laten doen. Wellicht zou
de oogst volgend jaar dan beter uitvallen
De zon brandde Gert op zijn rug en
nek, maar hy merkte er niet veel van
Eerst had hij al zyn aandacht nodig
bij het selecteren, doch toen hij het al
een paar dagen deed, gingen zyn ge
dachten weer aan het zwerven. En waar
zou hij anders aan denken, dan aan het
probleem, waar hij elke dag weer mid
denin zat. Een huisje of woonruimte
Telkens wanneer men hier of daar een
adres opgaf, sprong er een klein vonkje
hoop in zijn hart. maar iedere keer als
hy er geweest was. zat de moed hem
weer diep in de neuzen van zyn schoe
nen.
Was hij nu werkelyk zo afhankeiyk
van de mensen? Zou hy nu zelf met zyn
eigen handen zyn geluk niet kunnen bou
wen O, waarom had hy nu maar enkele
honderden guldens n,n niet enkele dui
zenden? Dan zou hij klaar wezen Dan
kon hy met een renteloos voorschot van
het Rijk een bescheiden huisje laten bou
wen Maar dat ellendige geld!
Opeens bloeide er echter een nieuw
gezichtspunt voor hem open. Dat hy
daar niet eerder aan gedacht had. Zou 't
niet mogeiyk zijn om van het geld. dat
hij had. een heel eenvoudig houten huisje
te laten maken? Het hoefde niet groot
te zijn. Een kamer, een slaapkamertje en
een keukentje. Meer niet. Nou ja, een
plee. maar die hoefde niet binnen te zijn.
Die zou wel tegen de achterkant aan te
plakken zijn. En als ze het huisje dan in
de hof bij hem thuis konden laten zetten,
hadden ze water bij de hand uit de
pomp achter het huis Elektrisch licht
was ook niet nodig. Hier of daar zou
nog wel een aardige petroleumlamp te
koop wezen En de onderkant van het
huisje zou mooi van steen te maken
wezen. Stenen warer immers vrij. En
dan moest het hout netjes gecarboleumd
worden Of geschilderd Ja, geschilderd.
Mooi groen m^t rood-witte luikjes voor
de ramen. Op het dak moesten vellen
asfaltpapier komen, dat was het goed
koopste en het hield evengoed de regen
tegen als ander spul. En dan* verduld,
wat een leuk huisje zou dat worden. Hij
kreeg het er gewoon warm van. Of deed
de zon dat Ook best mogelijk Hij
veegde met zijn zakdoek het zweet van
zijn hoofd en hals weg Vanavond moest
hij er beslist eens met Nee.tje over pra
ten.
(Wordt vervolgd)
De heer S. Laansma is in zijn boek
„Uit de historie van Renswoude", smaak
vol uitgegeven door de firma Van Har-
develd te Veenendaal, gelukkig anders
te werk gegaan. Hij heeft naast de ge
drukte bronnen bovenal de ongedrukte,
de oude archiefstukken, bestudeerd en
zyn vondsten gemonteerd tot een vlot
verhaald geheel.
Alzijdig als zijn belangstelling is, be
handelt hy niet alleen de kerkgeschiede
nis, maar ook die van het kasteel, Em-
mikhuizen, het onderwijs, de verdediging,
de gemeente vóór en na 1813, de be
staansmogelijkheden en de ruimtelijke
ordening, de ontspanning en het ver
enigingsleven.
In het eerste hoofdstuk over de oor
sprong van Renswoude valt vooral de
geschiedenis van de vele boerenhoeven
op, met soms mooie foto's geïllustreerd.
Vooral dat deel heeft hij met grote toe-
wyding en liefde geschreven, het beste
stuk van zijn boek.
In zyn conclusies geeft hy biyk van
de nodige voorzichtigheid, een onmisbare
conditie voor een historicus, een eigen
schap die hem siert. In geschiedenis
werken worden gauw fouten gemaakt
door haastige conclusies en slordig lezen.
Ik denk bijvoorbeeld aan de slipper die
prof. Bijhouwer maakte in zijn Het
Landschap van Bennekom in het overi
gens rijke herdenkingsboek „Een Ve-
luws dorp", waarin hij schreef: Al in
Frankische tijd moet daar (De Kraats)
een of ander soort bewoning aanwezig
zijn geweest. Het is dus best mogelijk
dat de Steenbergers, Jochemsens enz.
hun stamboom nog zouden kunnen te
rugvoeren op Karei de Grote en zyn
tijdgenoten, zoals volgens oorkonden
vaststaat voor een aantal grote hoeven
in de buurt van Renswoude!
Nu is er geen enkele oorkonde bekend
waaruit zou blijken dat er te Renswoude
hoeven uit de Karolingische tijd zouden
stammen! Laansma stelt hun ontstaan
terecht veel later. Hij zet nogal eens een
vraagteken of spreekt een vermoeden
uit, bewijzen van zorgvuldig wikken en
wegen. Zijn werk is degelijk verantwoord
en nochtans goed leesbaar door de leven
dige verhaaltrant. Renswoude mag zich
gelukkig prijzen nu een zo alleraardigst
boek te bezitten aan zijn historie gewyd,
vooral omdat het vijftig jaar geleden
verschenen werk van M. J. L. Baron
Taets van Amerongen niet meer te koop
is.
Ik veroorloof my hier op enige „Schön-
heitsfehler" te wijzen en enige tekort
komingen te signaleren en aanvullingen
te doen.
De Grebbe is niet identiek aan de
Kromme Eem, een ouder watertje.
Op een kaart uit ongeveer 1660
(Rijksarchief Utrecht) staat de Borch-
wal oosteiyk van de kerk getekend, het
geen Laansma's veronderstelling ver
sterkt en die van „Baron Max" weer
spreekt.
De plaats van de in 1535 gestichte
Salvatorkapel op de Emmikhuizerberg
is by overlevering wél bekend. Een oude
boer, wijlen de heer van Deelen, die
lange tyd op Emmikhuizen woonde, wist
te vertellen dat de kapel gestaan zou
hebben 70 passen ten westen van de
voormalige spoorbrug en 70 passen ten
zuiden ervan. Hy had dit van een nog
oudere boer vernomen.
De koepelkerk
Laansma verhaalt terecht niet de mon
delinge overlevering uit 1877 van Mr.
M. J. L. Baron Taets van Amerongen
Doorgaans is het met boeken over locale en regionale
geschiedenis zó gesteld, dat de schrijvers ervan enige hand
boeken raadplegen, zoals de „Tegenwoordige Staat der Ver-
eenigde Nederlanden", de ,JIistorie ofte Beschrijving van 't
Utrechtsche Bisdom", W. Moll's „De kerkgeschiedenis van
Nederland vóór de Hervorming" om er maar enige te noe
men, daar stukken uit overnemen, inclusief de fouten die
vooral oudere schrijvers maken, steunend vooral op mede
delingen van nóg oudere kroniekschrijvers, die soms weinig
betrouwbaar zijn.
Van het raadplegen van ongedrukte bronnen is bij be
doelde locale schrijvers geen sprake, alleen reeds om fiet
feit dat zij het ouwe Latijns-cursieve schrift niet kunnen
lezen.
Aan het aldus door hen gebreide verhaal voegen zij dan
nog enige lijkstaties van dominees of pastoors toe en hun
Itons is af.
Gisterenavond werd
op de Grote Markt
in Arnhem de gene
rale repetitl# van de
Nato-taptoe gehou
den. Het geheel bood
weer de bekende
kleurrijke en feeste
lijke aanblik.
Interieur Hervormde Kerk
te Renswoude.
veld, Voorthuizen en Putten. De zand
weg van de Arnhemse weg af tot aan de
grens van de gemeente Barneveld werd
toen beklinkerd. De firma G. Munnicks
van Cleeff te Utrecht leverde 1.294.500
klinkers, door de Nederlandse Rijnspoor
weg naar Veenendaal vervoerd en ver
der gedeeltelijk met vaartuigen naar
Renswoude gebracht. De firma R. 1. Hol-
tus voerde de bestrating uit tegen 20
tot 60 cent arbeidsloon per man en per
dag.
Behalve de tol die toen aan de Barne-
veldseweg werd ingesteld er waren
er nog vier naar de Zuiderzee was er
ook een oudere tol aan de Munniken -
weg.
In 17^9 staat in een erfpachtstuk dat
iemand „vrij en exempt sal syn van den
Tol staande op de Munnikkeweg
De Rode Haan was een herberg, waar
verkopingen werden gehouden, erfenis
sen geregeld, boedelscheidingen uitge
voerd.
De kleine schoonheidsfouten en hiaten
door mij hierboven genoemd, doen niets
af aan mijn waardering voor Laansma's
boek over ,,'t liefelijk Renswoude".
D. PHILIPS
Op de Dahliastraat liep het 3-jarige
meisje C. H. pardoes de weg op. op
het moment, dat een personenauto, be
stuurd door de heer J. W. B. naderde
Het was voor de heer B. niet moge
lijk het meisje te ontwijken. De kleuter
is met ernstige verwondingen in het
Julianaziekenhuis opgenomen.
KOP-STAART-BOTSING
Vrijdagochtend in alle vroegte deed
zich een klein ongeval voor op de
Rijksweg, waarbij drie auto's bescha
digd werden. Om ongeveer 6.10 uur
reden drie Duitsers achter elkaar over
de Rijksweg in de richting Utrecht
Plotseling ging de voorste naar links
en kwam in de middenberm terecht
Toen hij terugstuitte konden de achter
hem rijdende wagens hem en elkaar
niet meer ontwijken, zodat alle drie er
bij betrokken wagens materiële schade
opliepen, die door de chauffeurs onder
ling geregeld werd
Enkele minuten later gleed een an
dere Duitse personenwagen de midden
berm in. Deze wagen kon zonder schade
te veroorzaken of te krijgen zijn reis
vervolgen.
Botsing bij de Markt
Zaterdagmiddag omstreeks 18.00 uur
reden drie auto's over de Hoofdstraat
in de richting van de Markt By de
Markt gekomen moest de voorste wa
gen remmen voor een personenauto, die
van de Markt afkwam.
De tweede wagen, bestuurd door de
heer D. B uit Herne in Duitsland wist
tijdig te stoppen, maar de derde, be
stuurd door de heer O. van V uit Ede
slipte en raakte de Duitse wagen. Hier
door reed de Duitse auto door en raak
te de eerste wagen, bestuurd door de
heer F. M. uit Veenendaal. Alle auto's
werden beschadigd.
Bij het onderzoek bleek, dat de heer
Van V niet kon vertellen hij welke
maatschappij zijn auto verzekerd was.
Het gevolg hiervan was, dat deze wa
gen door de politie in beslag genomen
werd. Van V. kreeg een proces verbaal
voor zyn onkunde.
de grote keuze...
de exclusieve modellen...
de speciale afdeling...
maken het uitzoeken van de
bruidsjapon tot een feest
vooraf!
omtrent de herbouw van de koepelkerk.
Aan een gastmaal tijdens een diploma
tieke missie bij Karei I van Engeland
zou Johan van Reede bericht hebben
ontvangen dat de kerk zou zijn ver
brand. De gasten zouden toen hun mede
werking spontaan verleend hebben om
de kerk te herstellen. Johan van Reede
was echter eerst in 1647 gezant aan het
Engelse hof!
Laansma's mening dat er wellicht toch
een oudere kerk geweest zou zijn, is
niet houdbaar. Want in een resolutie van
de Staten van Utrecht, gedateerd 24
april 1638 lees ik „ter welcker plaetse
nochtans van oudts geene kercke ge
weest, noch althans niet en is, jae dat die
(d.w.z. inwoners) van Renswoude altijt
tot Scherpenzeel voorsegt selffs hebben
te kercke gegaen."
De bouwmeester van de kerk Is niet
bekend, schryft Laansma. In jaargang
1953 van het Bouwkundig Weekblad
schreven P. H. N. Briët en P. H. Cupe
rus over de ontwerpen. Zy vermoedden
dat het Gijsbert van Vianen was. die
later het kasteel ontwierp.
In de lyst van door Laansma geraad
pleegde werken mis ik node dr. Ozinga's
studie „Protestantsche kerken hier te
lande gesticht, 15961793. Onderzoek
naar hun bouw- en ontwikkelingsgeschie
denis (Amsterdam 1929). Dit werk wijdt
vele bladzijden aan de Renswouder kerk
als kunstwerk. Ozinga wijst als ontwer
per van de kerk naar Jacob van Campen
of een van diens naaste medewerkers in
overleg met hem. Mijns inziens ten on
rechte, omdat Van Campen de overgang
van het middenvierkant naar het acht
kant van de koepeltrommel stellig op ge
lukkiger, minder onhandige wijze zou
opgelost hebben.
De ondanks dit euvel monumentale
kerk is merkwaardigerwijs van de straat
af niet zichtbaar, maar geheel op zich
zelf geplaatst, rondom vry naar de wijze
van Italiaanse barokkerken. Kennelijk is
de kerk berekend op het effekt van het
Huis af gezien en op de fraaie stem
mige interieurwerking.
Het proces der protestantisering
Ondanks de tegenstand van de heer
van Scherpenzeel die de ingézetenen van
Renswoude tot betaling van een zekere
bijdrage wilde verplichten tot onderhoud
van de kerk te Scherpenzeel, stonden de
Staten aan Renswoude een eigen predi
kant toe. (De eerste predikant werd
niet door ds. Bossium te Amersfoort be
vestigd, maar volgens het Kerckenboeck
door ds. Vossium te Amerongen.)
In juli 1638 verstrekten de Utrechtse
Staten een subsidie van 2500 L voor de
bouw van een „huyskercke", die in april
1640 met 4000 L werd verhoogd (L be
tekent Libra gulden).
Bij de vele boerderynamen die Laans
ma noemt zoals Wagensveld, Ubbelscho-
ten, Overeem-Ravenhorst, Dashorst, De
Vliert, Wingelaar (De Beek) Wolfswin
kel, Abbelaar, Lichtenhorst en de Wolfs
haar, is sprake van „groot" en „klein"
De schrijver vermeldt de betekenis hier
van niet. Gewoonlijk meent men dat dit
verschijnsel slaat op de oppervlakte. De
toevoeging groot echter duidt aan dat
zo'n hoeve eens de oude hoofdhof of
stamsate was. Van het oude huis uit
werd dan een nieuwe hoeve gesticht
voor een zoon gewoonlijk, of voor éen
pachter of keuter. Uit piëteit werd de
tweede hoeve klein genoemd, hoewel ze
soms groter was dan de oorspronkeiyke.
Nog altijd heerst er onder de boeren
bevolking respect voor de vader of groot
vader.
Enige verklaring van de namen dier
boerderyen, van de -laren, -horsten en
-schotens ware gewenst geweest. Ik
denk aan de interessante naam Spik-
horst. Het woord spik of spyk of spek
betekent een primitief brugje van slie
ten, takkenbossen of plaggen, een twyg-
brug of vonder. In de nabyheid van
Spikhorst liggen nu nog twee brugjes
over een watertje dat naar de Lunterse
beek voert. (In Wageningen heet een
wegje langs het water Het Spijk.)
Bij de bespreking van Groot Wolfs
winkel had ik het mysterieuze volks
verhaal van de ronddolende schim, zoe
kend naar de schat verwacht. (Volks
geloof in de Geldersche Vallei door T.
Pluim, Eigen Volk jaargang 1930 en
Hans Hoffmann, Ze vonden geen rust in
Panorama 20 januari 1962.)
Plattegrond van de kerk te Renswoude.
Opmeting J. P. A. Antonietti.
Wegen
De Barneveldse weg werd in 1860
verhard als onderdeel van een weg naar
de oever van de Zuiderzee via Barne-
Brandlucht geroken
Vrijdagmiddag om ongeveer 1 uur
werd de politie gewaarschuwd, dat er
in een perceel aan de Buurtlaan Oost
een sterke brandlucht hing. De bewo
ners waren niet thuis.
De politie, die het geval in ogen
schouw ging nemen verschafte zich
toegang In de keuken bleek een pan
met vlees op te staan, waarvan de in
houd geheel verbrand was. Verdere
schade was gelukkig nog niet aange
richt
Brommer viel
De heer W V. uit Veenendaal reed
met zyn brommer over de Hoofdstraat,
vlak bij een voetgangersoversteekplaats,
toen de heer E E. A. C uit Nunspeet
vanaf de parkeerstrook de weg op
draaide V remde en kwam daarbij ten
val. maar wist de personenauto *e ont
wijken. De brommer liep schade op die
geregeld is.
Houthakkersdag
Zaterdag 25 juni wordt 's middags om
3 uur in het K.E plantsoen een specta
culaire houthakkerswedstryd gehouden.
Deelnemers kunnen zich aanmelden aan
het VVV-kantoor tot drie uui vóór de
aanvang van de wedstryd. De VVV zorgt
voor hout en bijlen. Aardige prysjes be-
Deelnemers moeten de leeftyd van 18
jaar bereikt hebben.
EXCURSIE
Woensdag 29 juni wordt vanaf het
VV V-kantoor op het Fred. v. d. Paltshof
een middagfietstocht gemaakt door Ach
terberg met een ezoek aan „De Hel"
onder leiding van Adriaan P. de Kleuver.
Vertrek 14.00 uur precies. Deelname
0,50 p.p.
Een byzondere tocht, die gaat door de'
oude stegen van de historische buurt
schap Achterberg. Deze wegen bewaren
veel geheimen en daarover gaat onze
excursieleider u volledig inlichten. Stuy-
venes was een écht kasteel en wat daar
nog van over is gaan wy bekyken. Wij
fietsen midden door de polder en komen
dan in het oude meentgebied. Hier waren
de Stads- en Dykersmeenten en lagen
de oude turf velden. Dit wijde groene
land met de hoge lucht erboven straalt
grote rust uit. En dan tot besluit een
kykje in het plassengebied van „De Hel".
Dit is een staatsnatuurreservaat met
zeer byzondere plantengroei en vooral
ook een buitengewoon -yk vogelleven.
Wie een kyker heeft kan daar plezier
aan beleven. Het is wel dringend aan te
bevelen een paar goede laarzen achter
op uw fiets te pakken. Dit zult u zeker
nodig hebben. Onze excursieleider is hier
opzichter over en zal u veilig door de
moerassen en plassen voeren. Een gewel
dige belevenis voor iedere échte natuur-
vriepd.
Voor de voetballiefhebbers
Zaterdag 2 juli 's middags om 2 uur
speelt het eerste elftal van „Candia 66"
een vriendschappeiyke wedstrijd tegen
het sterke „Velox" op het gemeentelijk
sportpark Candia.
Om 4 uur speelt het eerste elftal van
de zondagafdeling van „Candia 66" een
wedstryd tegen een andere „Velox"-
combinatie.
Het ligt in de bedoeling rond deze
wedstrijden, die bedoeld zyn als een pre
sentatie van de nieuwe vereniging „Can
dia 66" aan de Rhenense bevolking,
enige feestelijkheden te organiseren.
J.V. en M.V. in Renswoude
maakten uitstapje
Door de JV en MV in Renswoude
werd op woensdag 15 juni een uitstapje
gemaakt, dat voerde naar Noord-Bra
bant. Reeds toen de jongelui in de bus
stapten deed het zonnetje zyn best en
dat is zo de gehele dag gebleven.
De tocht voerde eerst naar Den Bosch
waar een kopje koffie genuttigd werd.
Via Boxmeer voerde de reis naar het
Oorlogsmuseum in Overloon.
In het begin van de middag vertrok
het gehele gezelschap weer uit Over
loon, in de richting Arnhem Vanuit
deze plaats werd een boottocht ge
maakt naar de Westerbouwing. waar
van een diner genoten werd. Op de
terugreis, die over Rhenen voerde
werd in De Grebbeberg aldaar nog een
verfrissing genoten, waarna de jonge
lieden om klokke 11 weer in Renswou
de arriveerden. Vermoeid maar vol
daan.
Examenuitslagen
Nijverheidsavondschool
Wageningen
3-jarige cursus A (in semi-parttime
verband) (vaktekenen, vaktheorie en
algemeen vormend onderwijs): Machine-
bankwerken, vuur- en plaatwerken:
Lienden: J. F. van Vliet; Rhenen: A.
Roelofsen. Elektrotechniek: Eek en
Wiel: B. Riemsdijk. Sanitairtechniek:
Ede: A. B Veenendaal- Veenendaal: J.
van Wijk. Timmeren: Veenendaal: Th.
Eimers. Schilderen: Veenendaal: A. v. d.
Pol, B. van Veldhuizen. Broodbanket
bakken: Achterberg: J. van Amerongen.
schikbaar gesteld door de R.M.C.
2-jarige vervolgcursus B (in semi-
parttime verband) (praktijk, vakteke
nen, vaktheorie en algemeen vormend
onderwijs): Machinebankwerken, vuur-
en plaatwerken: Ede: A. M. Möller.
Elektrotechniek: Ede: H. van Harten,
H B. J. Veenendaal; Veenendaal: W.
Diepeveen, J. Gaasbeek Sanitairtech
niek: Veenendaal: J. Bezemer, L. J. Hil-
lebrand, A. Scholten; Ede. J. Dekker;
Rhenen: A. Buitenhuis. Timmeren: Rhe
nen: W. Brouwers, A. G. Lammers, J.
van Neerbos; Lienden; J. F. H. de Haas.
Meubelmaken: Ede: H. Agelink, J. L.
Fluit; Veenendaal: H. J. Anbeek, J. B.
v. d. Brink; Achterberg: R. van der
Voort. Broodbanketbakken: Veenendaal:
B. va:t Kooten; Rhenen W. H. Kouse
band: Lienden: A. J. van Voorthuizen
t
apen ginnegappen tegen het publiek.
„Je moet ze zien die volwassen men
sen die proberen om de apen te laten
rondspringen. Sommigen staan te gillen
en boe te roepen, anderen trappen en
slaan tegen de tralies. En dan zijn er
ook nog mensen die als bezetenen langs
de kooi heen en weer rennen en staan
te dansen en t? springen. Meestal zijn
het de vaders die hun kinderen willen
vermaken.
Het leukste is dat de apen in het be
gin helemaal niet reageren. Vol verba
zing zitten ze stilletjes in de kooi te
kijken. Pas wanneer men tegen de tra
lies gaat trappen en slaan komen de
apen in aktie. Meestal is het resultaat
dat de kleinste kinderen beginnen te
krijsen en te huilen, omdat de apen dan
net zo gek doen als hun vader, waarom
ze zo hadden gelachen."
De minder prettige kant van de me
daille is de reactie van de volwassenen,
wanneer ze merken dat Mieke heeft
gezien hoe gek ze wel deden. ,Aan de
één kan je zien dat hij zich geneert,
maar er zijn ook mensen die schampere
opmerkingen over mij maken. Ik vind
het echter niet erg" zegt ze, „want ik
heb me voordat de opmerkingen ko
men al enorm geamuseerd."
Als apen
De mooiste plek in het Burgers' Dieren
park in Arnhem om volwassen mensen
gek te zien doen is de Theekiosk. Van
uit deze kiosk verkoopt de 16-j;'rige
Mieke van Korlaar in de vrije week
einden en in de vakanties kilo's snoep
en fruit En tussen de bedrijven door
kijkt ze dan naar het hok waar Grivet-
A Leveringen uitsluitend op
medisch advies
A Deskundige en blijvende
service
a. Desgewenst aan huis te
ontbieden
A Leverancier alle zieken-
fondsen
PRINS BERNHARDLAAN 4
(ZWAAIPLEIN) VEENENDAAL
Hoofdstraat 89 -
Veenendaal
j fO LO MtTln».
Doorsnede van de kerk te Renswoude.
Opmeting J. P. A. Antonietti.
Wat ik heel erg mis in Laansma's
boek is een beschouwing over het proces
der protestantisering. Philips van Hamal
was de laatste heer van Renswoude die
katholiek was. Zijn opvolger Johan van
Reede was reformatorisch. Als hoofd
van de heerlijkheid bewerkte hij de over
gang van zyn onderhorigen tot de Re
formatie. Daarbij kwam nog dat de laat
ste pastoor van Scherpenzeel waartoe
Renswoude kerkelijk behoorde zijn son-
tane verruild had voor de domineestoog.
Hij heette Henricus Mom wiens over
gang de Renswoudse katholieken dwong
naar een priester op kasteel Stoutenberg
te gaan en later zich te voegen bij de
statie Barneveld. In feite waren zij ver
stoken van directe zielzorg waarvoor het
katholicisme te Renswoude allengs stierf.
Bleef de ambachtsheer katholiek, dan
bleef zijn gebied dat ook.
Boerderijen
