Ttjobulette e.e.g.
REIN VEENENDAAL
Heeft nog enkele
te huur
zelfst. hulp i.d,
huishouding
D. G. SCHANS
ZOON
LEVERTRAAN
VITAMINEN
HENNY JANSEN
Drukwerk
Duizend jaar bloem-illustratie
iNieuwsblad „DE VALLEI"
vrijdag 23 september 1966
12
Ik ben blij voor u en voor mij...
Al voor 100,— contant heeft
u zo'n pracht Mobylette
VRAAG EN
AANBOD
Te koop
HOOFDSTRAAT
VEENENDAAL
Gevraagd
Woningruil
Te huur
Diversen
Van der Kolk Veenendaal N.V.
Kerkewijk 128 - Tel. 2244 - Veenendaal
Autobanden
Mevr. Cozijnsen
is het
visitekaartje
voor uw zaak
Drukkerij
De Gelderse Vallei'*
Unieke tentoonstelling
EDERVEEN
De R in de maand
dat een Mobylette nauwelijks of geen onder
houd vraagt. Zo'n model E.E.G.? Daar hebt u
geen omkijken naar. U hebt wel de lusten, maar
niet de lasten van niet-trappen-comfort! Dat
demonstreer ik u graag! Want ik sta er helemaal
achter!
voor
399,-
een volautomatische kaptein mobylettei
Gortstraat 1 - Tel. 2456 - Veenendaal
1,50 pr advertentie
t/m 10 woorden. Elk
woord meer 10 cent.
Orgel aangeboden door orga
nist, eiken i.g.st. voor slechts
125,—. Westersingel 35, Vee
nendaal.
Te koop Opel Rekord 1959
en Saab-96 1961. Beiden in
prima staat. v. d. Pol, De
Dijk 5, Achterberg.
Te koop een Claudius kolen-
convector en Renault-Dau-
phine, 1960. Schrijverspark
170 II.
Te koop van particulier DKW
au 1000 1961, 65.000 km. aan-
rijdingvrij. Tel. 03434-1971.
Te koop pr. eetaardappelen,
noordelingen. Ruisseveen 12,
Veenendaal.
Te koop meisjesfiets v. leeft,
v. 7-10 jr. Schrijverspark 107 I
Te koop heerlijke mesthanen
van T. Jansen, Dijkstraat 138
tel. 3267, Veenendaal.
Pr. aardappelen te koop H
Gerrits, Cuneraw. 288. Veen-
eind.
Te koop prima aardappelen.
Ook uw wintervoorraad kunt
u bestellen bij D. Versteeg,
Kampjesweg 17, Veenendaal.
Te koop zeldzaam mooie Pe-
kineesjes 6 weken oud met
prima stamboom. G. Oskamp.
Kerkstraat 5, Renswoude.
Prima kleiaardappelen voor
winterprovisie f 15.per
mud. Tel.: 08865-429.
Te koop i.z.g.st. zijnde Bran-
daris kolenhaard met toebe
horen. Prijs 1 75,J. Steen
laan 51 I.
Te koop aardappels. Harde
man, Spoorlaan 5, Achterberg
Pracht polyester zeilboot
360 cm. lang, 160 breed,
5 meter all. mast, groot zeil
en fok f 1.450,—. Karssen,
Maandereind 47, Ede. Tel.
8284.
Te koop prima eetaardappe
len f 12,— per mud. L. v. d.
Meijden, Cuneraweg 194, Ach
terberg.
Pekineesjes te koop met
stamboom. Tel. 3373, Veenen
daal.
Te koop winteraardappelen,
meerlander. M. v. d. Brink,
Boveneindsestraat 5, Reste
ren. Tel. 408.
Aangeboden weidehooi, paar-
denhooi, erwtenstro, tarwe-
stro. Gerritsen Fourages.
Ederveen. Tel. 08387-298.
Te koop prima aardappelen.
Hasselaar Middellaan 54, Vee-
nendaal.
Te koop Lemoen appels voor
hand of moes f 3,50 per kist
van 20 kg. R A. v. d Pep-
pel, Grebbesluis, Rhenen
Te koop wegens aanschaf
electr. pr. naaimachine (sa-
lonkast) merk Pfaff. G. A
Blankestijn, Schrijverspark
98 II. Tesselschadeflat.
Te koop VW, bj. 1956, i.pr.st.
Te bevr. zat. na 13.00 uur.
Boslaan 30, Veenendaal.
Te koop pr. consumptieaard
appelen van de hoge grond
Afgehaald f 13,— per mud.
Thuisbezorgen 14,Bij G
v. Laar, Oude Veenendaalse
Grintweg 19, Achterberg. Tel
08376-2719.
Te koop Sparta bromfiets.
Zuiderkade 20, Veenendaal
Te koop bloembollen voor ka
mer en tuin. Prijscourant gra
tis verkrijgbaar bij Fa. A. v.
d. Weerd, Beatrixstraat 76-80.
Veenendaal.
Te koop standaard schrijfma
chine i.pr.st. Te bevr. G A
v. Raay. Van Reedeweg 29.
Renswoude.
Wegens aanschaf centr. ver
warming aangeb. fraaie wa-
genblanke Daronette olie-
haard met tank en olieleiding
250,—. Dr. de Visserstraat
39, Veenendaal Tel. 3305.
Te koop woonhuis, 3 slaap
kamers, douche-cel. kelder en
vliering, 2 onder 1 kap.
Vraagprijs f 47.500,—. Zwijns-
bergen 15. Eist Tel 08377-382
Te koop Renault-Dauphine.
'61, eventueel genegen brom
fiets of motor in te ruilen
Schrijverspark 107 I. Veenen
daal.
Te koop toom beste biggen.
M Veld, Plantage Willem III.
Eist (Utr.)
Leren herenjas te koop, m.
54. G. Haalboom. Bantuinweg
23, Rhenen.
3 stuks tabac zeep f 1,25; 1 gr.
pak speculaas 98 ct.; 1 kg.
bananen 89 ct. Uw kruidenier
R. v. d. Brink. Middellaan 99
Tel. 2437.
Te koop mooie boxer. C van
Hardeveld, Haarweg 69 a.
Overberg.
Te koop kolenhaard. Emma-
laan 81, Veenendaal.
Wasmachine. Wie is liefheb
ber van pracht wasmachine
(Miele), geheel compleet voor
100,—. Nieuweweg 81. Vee
nendaal.
Te koop een kinderwagen. J.
Roeckplantsoen 48 II. Vee
nendaal.
Te koop een jonge boxer,
van 8 weken. Liefst 's avonds
na 7 uur Lindenlaan 24, Vee
nendaal.
Biggen te koop J. Veldhuizen
Rode Haan 28, Veenendaal
Te koop pr. eetaardappelen
voor winterprovisie. Wed. R.
van Beynum, Weteringsteeg
54, Achterberg. Tel. 08376-
2926.
Te koop moderne luxe da
mesmuiltjes in zwart, rood of
blauw f4,90 p.p. Schoenhan-
del, schoenmakerij Valken
burg, Gortstraat 25. Veenen
daal. Tel. 4372.
Te koop jongensbroeken, ter-
lenka-wol, v.a. f 16,95. Van
Beek, Pr. Berhardlaan 14.
Veenendaal.
Te koop speciale aanbieding
bloembollenpakket met 50
luxe tulpen (grote maat). 25
blauwe druifjes; 20 anemo
nen. Normale prijs 12,50 nu
f 10,—. Fa. A. v. d Weerd.
Beatrixstraat 76-80. Veenen
daal.
Te koop hand- en stoofperen.
Middelbuurtseweg 32, V'daal.
Eengezinswoningen (3 en 4 sl.
kamers) met centrale verw.
in VEENENDAAL. Totale
bouwkosten v.a. f 43.750.—,
waarop nog rijkspremie in
mindering komt) Reeds met
ƒ5.000,— kunt u deelnemen
Verdere financiering in over
leg. Inl.: Bouwfonds Ned
Gem., Regentesselaan 14,
Amersfoort, tel. (03490) 18841.
Te koop div. inruilwasmachi-
nes v.a. f25,— langzaamwas-
ser met elektr. wringer nu
f 150,—. Bico lanzaamwas-
combinatie met verwarming
nu f 275,Edy wascombina-
tie f 300,z.g.a.n. wasfornuis
85 ltr. f 100,—; Rondo grote
emaille kuip f 100,Bijna
fonkelnieuwe Ruton was
automaat van f 900,nu
f 550,—. Alles onder garan
tie. Wilhelminastraat 53, Vee
nendaal. Tel. 08385-3573.
Te koop bromfiets Berini
Westersingel 55 II, Veenen
daal.
Aangeboden prachtige bruids
japon met sluier, maat 38. Te
bevr. Kerkplein 1, Rhenen.
Te koop zolang de voorraad
strekt pr eetaardappelen van
de hoge grond (surprise 1450)
Per 70 kg. thuis bezorgd.
Dorpsstraat 65, Renswoude
Te koop z.g.a.n. kolenhaard.
Schaapsweg 109, Ede.
Te koop kinderwagen, kl
groen-crème z.g.a.n. spotprijs
Holleweg 8, Veenendaal.
Te koop graskalveren. Hen
ken, Zuid. Meentsteeg 19.
Achterberg.
Te koop aangeb. een Erres
wasmachine i.pr.st. Prijs f 50,-
Tevens over te nemen 51 ro
se afdektegels en 14 gewone
rose tegels 15x15 cm. L. Har-
tog, Dahliastraat 23. Veenen
daal.
Te koop wegen aanschaf auto
een scooter (Zündapp) i.g.st.
met toebehoren. Rozenstraat
54.
Te koop Opel Blitz i.g.st. We
gens opheffing v. bedrijf. Jan
v Roekei, Maanderbuurtweg
90, Veenendaal.
is dit seizoen het liefst
van stoeisterk, waswillig,
zó-weer-als-nieuw
Terienka. Kom eens
gauw kijken naar die
ha rtve rove rende
kollektie stoeisterke,
speelwijde jurkjes,
pakjes, schattige
dingetjes zoals: deze
overgooier in de
ligne Charleston,
in herfstbosmooie
nuances bruin,
16.75 (kl. st. p. m.)
of dit meisjesjurkje
met een heuse
Courrègesbies en 'n
grappige lage taille,
ook in prachtige
tinten bruin, met ook
zo'n lage prijs: 23.75
(kl. st. p. m.).
Vrijdagavond tot 9 uur geopend.
Woensdag tot 1 uur geopend.
I.g.st.z. kookfornuis, electr. te
koop. G. Diepeveen. Sav.
Lohmnastraat 126.
Te koop pr. onderhouden Ba-
tavus Whippet 1963. Dahlia
straat 2, Veenendaal.
Weer verkrijgbaar: heide-,
raat- en slingerhoning. C. v.
Holland, Ruisseveen 20, Vee
nendaal.
Te koop bromfiets, merk
Zündapp, bj. 1965. Markt 12,
Rhenen.
Te koop herenschoenen
nieuwste model Speciale aan
bieding f21.50 p.p De stap
pers heren en jongensschoe
nen met ijzersterke zolen
olie en zuurbestendig Voor
alle schoenwerk Schoenhan-
del, schoenmakerij Valken
burg Gortstraat 25 Veenen
daal Tel 4372
Tropische vissen te koop. Ei
gen kweek. Levend visvoer
verkrijgbaar Nijverheidslaan
90. Veenendaal.
Te koop gevraagd man en
popkanaries rode vogels sp
prijzen, zebravinken, Jap
meeuwen, Blankestijn, Dah
liastraat 39. Veenendaal Tel
2367.
Gevraagd wegens huwelijk
der tegenwoordige een flink
meisje voor hele dagen. Mevr
Brouwer. Acacialaan 1. Vee
nendaal.
Gevr. nette jongen voor win
kel en wijk. Levensmiddelen-
bedrijf Weevers, Mulderslaan
52, Veenendaal. tel. 4025.
Gevr. appelplukkers ook voor
gedeeltelijke dagtaak, gemak
kelijk boomvorm. Fruitbedrijf
P v. Westrhenen. commande-
rie Ingen, tel. 03443-266 of
342.
Wegens gasgebruik 2 kachels
te koop zwart en grijs.
Buurtsteeg 87
Te koop trouwjapon m. 38-40
lange sleep. Gr. v. Prinsterer-
straat 23, Veenendaal.
Onderwijzer zoekt ruime ka-
mer(s), liefst met kookgele
genheid. Eventueel op iets
langere termijn. Br. o nr
1423 a. h. bur. v. d. blad
Te koop Batavus bilonet. La-
rikslaan 16.
Klcurkanaries te koop, rood-
schimmel. Pr. Bernhardlaan
204, Veenendaal.
Te koop 700 rode en 600 WL
hennen. Buurtweg 7, Eder
veen.
Biedt zich aan net meisje
voor 2 dg. per w., 20 jr Liefst
als hulp i.d. winkel of huis
houding. Br. onder nr 1424 a
h. bur. v. d. blad.
Aangeb. mooi hoekhuis een
gezinswoning, tuin, voor en
achter, ruime inrit voor au
to Veenendaal-west. Gevr
eengezinswoning in Veenen-
daal-zuid. Br. o. nr. 1425 a
h. bur. v. d. blad.
Rhenen. Bovenduplex. 1 sl.
kamer, w.c., douche voor
zelfde of grotere woning, on
verschillig waar. Br. o. letter
K boekhandel Waiboer, Rhe
nen.
Voor verhuur van stoelen,
dissen, glas- en aardewerk
naar j Kool Holleweg 3
telef 2463 Alles prima ma
teriaal en gratis thuisbe
zorgd
Voor al uw paraplureparatie
„La Mode", Hoofdstraat 108.
Veenendaal.
Mals mager paardevlees
f 1,79; krabbetjes f0,59; rook-
woi-st f 1,98; schapevlees v.a
f 1,25. Alles per 500 gram
Slagerij J v. Rhee. Valleistr
23, Veenendaal.
Mantels-, japonnen en rokken
verkorten: „Tempo". Zandstr.
84.
Voor uw oogmake-up iets
nieuws: wimperverf voor
slechts f 2,50, compactpoeder
om uw wenkbrauwen aan te
zetten in zwart, bruin en
grijs. Huize Chic, Patrimo
niumlaan 13, Tel. 3891.
AlTOBOXEN
Dames laat nu uw oude hoed
opknappen of vervormen. „La
Mode", Hoofdstraat 108. Vee
nendaal.
Stofknopen-gespen-ceintuurs-
kousen repareren: „Tempo"
Zandstraat 84.
Geen ruwe handen meer, la-
noline crème met gratis bal
lon. Braber's Drogisterij en
Parfumerie Schrijverspark 75
Veenendaal Tel. 4123.
Voor het huren van stola's en
en doopjurken. „Le Mode"
Hoofdstraat 108, Veenendaal
Broekzakken of omslagen ka
pot. „Tempo" repareert voor
u. Zandstraat 84.
Knoopsgaten-plisseren-on-
zichtbaar stoppen: .Tempo"
Zandstraat 84.
Uw was schoon en droog in
'n wip in de washette Schrij
verspark 71, nu ook woens
dag en donderdagavond tot
9 uur open.
Maak zelf uw schrijfbureau,
commode, enz. Inl bij „De
Houtspecialist" Patrimonium
laan 55, Veenendaal tel 3520
Rits kapot in jack, pantalon
of rok. „Tempo" repareert
voor u. Zandstraat 84
Voor schoorsteenplaten naar
„De Houtspecialist" Patrimo
niumlaan 55. Veenendaal tel
3520
JAN
DE
RUITER
Verlaat
8
Tel. 2112
VEENENDAAL
GEVRAAGD
in gezin met kinderen
Kerkewijk 42,
Veenendaal
0 gasconvectors
0 sanitair
lood- en zinkwerken
Loodgietersbedrijf
Groenelaan 64., tel. 2826
Nijverheidslaan 35. tel. 4098
25 jaar ervaring op
gasverwarmingsgebied
Daarom juisl moet u ei verzekerd
van kunnen zijn dat de uiterste
zorg aan uw drukwerk wordt be
steed
Gaarne zullen wij u met een des
kundig advies terzijde staan.
Mogen wij u eens offerte maken?
PARALLELWEG 10 - VEENENDAAL - TELEFOON 2022*
Een bezoek aan Den Haag om, de historische schatten uit de Sovjet-Unie te
bezichtigen benutte ik om eens binnen te gaan of liever te schrijdenin het
statige en def tige patriciërshuis aan de Prinsessegracht 30, waarin het museum
Meermanno-Westreenianum huist, een particuliere verzameling van kostbare
handgeschreven werken en belangrijke oude drukken, enige jaren geleden aan
het Rijk geschonken en nu door een personele unie verbonden met de Koninklijke
Bibliotheek.
In 1960 werd dit museum met een nieuioe instelling verrijkt: het museum van
het boek, het boek voornamelijk als voorwerp van wetenschap en kunst.
Tot 1 oktober is er 'n expositie te zien,
getiteld Duizend jaar bloem-illustratie.
Het feit dat in Veenendaal, Eist, Rhenen
en Wageningen een schare natuurvrien
den woont wier belangstelling voor
alles wat groeit en bloeit en hen altijd
weer boeit vaak gewekt is door de heren
De Kleuver sr. en jr., deed mij besluiten
iets over deze unieke tentoonstelling te
schrijven.
Nu kan men deze uit tweeërlei oog
punt beschouwen: botanisch èn artistiek.
Het eerste laat ik gaarne over aan des
kundigen op dit gebied, mij beperkend
tot het historisch en kunstzinnige.
Veenendaal ligt in een botanisch rijke
omgeving. Men vindt er de karakteris
tieke flora van het moerasland, maar op
de zandruggen de flora van die gronden
en langs de Rijn de planten van de ri-
vierklei-landen. Vandaar de volgende be
schouwing.
Zeer bekoorlijk zijn de versieringen in
de handschriften waarvan er een twin
tigtal aanwezig zijn, twee respectieve
lijk uit de 10de en de 14de eeuw, terug
gaand op een reeds uit de 5de eeuw da
terend herbarium. In de achttien volgen
de manuscripten zijn de bloemillustra-
ties louter decoratief als omlijsting van
de bladzijden of als sierend element in
de initialen. Maar met welk een liefde,
overgave, toewijding en smaak zijn de
bloemen geschilderd op het fraaie perka
ment: akelei, aardbei, madeliefje, lis,
monnikskap, anjer, ereprijs, viooltje,
roos, kaasjeskruid, korenbloem, brem,
vergeet-mij-nietje, lelietje van dalen,
kl: ver, erwt, distel,, bomen en bladeren,
realistisch reeds gezien, en geschilderd
in sierlijke arabesken en briljante kleu
ren!
De handschriften zijn missaals, getij
denboeken, Jacob van Maerlants Per
naturen bloeme, antifonaria en gebeden
boeken.
Als de boekdrukkunst is uitgevonden,
komen de herbaria of plantenboeken, het
eerste uit 1484. Zij zijn geïllustreerd met
vrij stijve houtsneden, zonder veel be
grip voor de structuur der planten en
ontleend aan werken uit de late oudheid.
Uit Culemborg is een druk afkomstig
van een herbarium door Johannes Vel-
dener in 1484 uitgegeven, een Antwer-
pens uit 1511 en een uit 1514. Soms zijn
de houtsneden met de hand gekleurd zo
als in de herbaria in Passan verschenen
in 1485. In 1514 verschijnt het grote
plantenboek van Claes de Grave, in 1538
te Utrecht een van Jan Berntsz. Al deze
werken zijn zogenaamde incunabelen,
wiegedrukken, in losse lettertekens ge
zet, in de eerste periode van de boek
drukkunst, die nog in de wieg lag!
Betrouwbaarder werden de uitgaven
eerst in 1532, toen Otto Brunfels in
Straatsburg zijn herbarium liet ver
schijnen. De tekst is nog vrij slecht,
maar de houtsneden van Hans Weiditz
zijn subliem. Zie bijvoorbeeld zijn fraaie
prent van het zwarte nieskruid, ook
kerstroos genoemd en de nog mooiere
van de ossetong. Even fraai maar nog
nauwkeuriger zijn de houtsneden in het
werk dat Pier Andrea Mattioli in 1565
te Venetië liet verschijnen.
In de Nederlanden komen allengs de
Gruydenboecken, bijvoorbeeld dat van de
beroemde Dodoneus in 1554 „in den wel
eken die gheheele historie, dat es tge-
slacht, tfatsoen, naem, natuere, cracht en
de werekinghe, van den cruyden, niet al
leen hier te lande wassende, maer oock
van den anderen vremden in der medi
cijnen oorboorlck (van nut^), met grooter
neersticheyt begrepen ende verclaert es,
met der selver cruyden natuerlick naer
dat leren conterfeytsel daer by gestelt".
Dat laatste deed een groep houtsnijders,
wier werken door Hans Liefrinck ge
kleurd werden. Dodoneus werd gevolgd
door Clusius en Lohelius, die hun boeken
met fijne houtsneden lieten sieren.
De eerste aquarellen komen voor in
een boek van Clusius door hem zelf ge
schilderd.
De kunstenaars uit die tijd Neder
landers zijn van nature verdiepte realis
ten streven naar een natuurgetrouwe
weergave van de planten, vergezeld van
doorsneden van bloemen en vruchten
De schrijvers geven nog geen zuiver bo
tanische rangschikking. Hun boeken be
vatten rubrieken als kruiden in de ge
neeskunde, wortelen, bevallige bloemen
bomen en heesters. Alleen Clusius is min
der medicinaal en beschouwt de plan
ten meer op haar zelf.
RONDGANG IRENE EN CAECILIA
Woensdagavond 28 september a.s
zal het Ederveense fanfarekorps Irene
tezamen met de tamboers van het Vee
nendaalse Caecilia een rondgang ma
ken door de kom van Ederveen.
Tijdens deze rondgang zal huis aan
huis geprobeerd worden ballpoints te
verkopen, waarvan de opbrengst ten
goede zal komen aan het instrumenten
fonds.
Eist
GEBR. HEVEL OPENDEN NIEUW
PAND
Vorige week donderdag werd b\j de fa.
Gebr. Hevel aan de Hoofdweg een nieuw
pand geopend, waarvoor reeds in mei de
eerste voorbereidingen begonnen waren.
Toen had men namelijk het gehele
huis, met de winkel, tot de grond toe
afgebroken en was men daarna actief
gaan bouwen, zodat 4 maanden later
een splinternieuw winkelpand, met bo
venwoning voor de heer H. Hevel, ge
reed kwam.
In de opzet alles zo geriefelijk moge
lijk te maken is men volkomen geslaagd.
De winkel is groot er ruim en geheel
aangepast in de moderre stijl, met bij
zonder nieuwerwetse winkelinrichting.
Alle huishoudelijke artikelen zijn in
groepen ondergebracht en thans is het
ook mogelijk voor de firma om voor het
eerst gashaarden tentoon te stellen,
waarvan enkele moderne collecties aan
wezig zijn.
Ederveen kan trots zijn op deze nieu
we winkel, welke een verrijking vom
het dorp betekent. Bij de opening sier
den een aantal bloemstukken en fruit
manden het geheel nog extra op.
De eerste ets zien we in een planten
boek van Fabio Colonna uit 1592 en de
eerste handgekleurde gravure in dat van
Johann Theodor de Bry uit 1612. Mooie
handgekleurde gravures treffen we aan
in het door Crispijn vande Passé de
Jonghe in 1614 te Utrecht uitgegeven
werk Den blom-hof, inhoudende de rare
oft ongemeene blommen die op den te-
genwoordighe tijdt by de lief-hebbers in
estimatie gehouden werden (gewaar
deerd worden). Ghedeelt naer de 4 dee-
len des jaers. Noch hier by ghevoecht de
manier soo men dese bloemen naer haer
eyghen coleuren ofte verven sail' illumi
neren ofte afsetten (de kleuren verster
ken of verzwakken). De gravures zijn
van hemzelf en zijn familieleden. (De
Vande Passe's waren een kunstenaarsfa
milie). Een fraaie prent is bijvoorbeeld
die van de gladiolen.
Op de kruidenboeken volgen die van
de tulpen in de tijd waarin in deze plan
ten een dwaze handel gedreven werd. In
het beroemde tulpenboek in 16371639
uitgegeven door Jacob Marrel wordt met
dekverf, voorloper van onze plakkaat
verf, op perkament geschilderd, evenals
in dat van P. Cos, bloemist te Haarlem,
1637. Het bekendst is het tulpenboek
van Judith Leyster uit 1643, ook met in
dekverf geschilderde planten.
't Is alles even fraai, maar artistiek
spant Maria Sibylla Merian de kroon.
Zij was een dochter van een Zwitserse
graveur en uitgever, die een verzameling
Europese stadsgezichten tekende en uit
gaf. Maria was een schilderes, graveerde
en werkte als biologe. Zij schilderde
bloemen, vruchten en insecten en bereis
de met steun van de Hollandse regering
Suriname, waarvan zij flora en fauna be
schreef, haar werk illustrerend met ei
gen kopergravures. Zij bestudeerde het
leven van rupsen, vlinders en andere
kleine dieren en van de bloemen en
vruchten waarop deze leven.
Van haar toont de expositie twee
werken. Prachtig zijn Merians eigen
gravures, met de handgekleurd, bijvoor
beeld die van de tulp en de Kruisdistel
uit Der rupsen begin 17131714.
In de 17de en 18de eeuw leefde een
grote schare van bloemillustraties, die
werken als die van Jan Commelin, Jo
hann Wilhelm Weinmann, Linnaeus en
anderen verluchtten.
Opvallend zijn de flora's van Dene
marken uit 1761 en van Londen uit 1777
1798 met voortreffelijke gravures van
Engelse tekenaars. Een prachtige prent
in het laatste werk is die van de haag
winde, een lust voor het oog door de
vrije voordracht.
nu weer tijd voor
en
DROGISTERIJ
Zandstraat 7 - Tel. 2472
Een Nederlandse flora Flora Batava
begon in 1800 te verschijnen. De laatste
aflevering volgde in 1934. J. C. Sepp en
diens zoon namen het initiatief en ver
sierden de vroege delen met handge
kleurde litho's. De tentoonstelling laat
de delen 1, 2 en 3 zien, het le uit 1800,
het laatste uit 1911.
De flora van Java, bij Oud-Indisch-
gasten goed bekend, beschreven door
Karl Ludwig Blume is verlucht met
handgekleurde litho's van G. Severeyns
en anderen. Severeyns maakte ook chro
molitho's voor Bertha Hovla van Noo-
tens plantenboek uit 18631864.
Bij de tekeningen en aquarellen, in het
koetshuis opgehangen, noteerde ik mooie
prenten van Jan Moninckx (midden 17de
eeuw) en van Margaretha de Heer (id.)
o.a. haar Iris en vlinder. Van de reeds
genoemde Maria Sibylla Merian zien we
prachtige prenten van een rode dubbele
anemoon en vlinder, en van een blauwe
distel.
Hoe meer wij onze tijd naderen, hoe
meer de kunstenaars een eigen interpre
tatie van een bloem geven. Albertus Jo
nas Brandt 17881821 blijkt zijn tijd
vooruit te zijn geweest in zijn fraaie be
wogen visie op appelbloesemtakken en
Oostindische kers. In feite reeds een im
pressionist, vol variatie in de kleurver
schillen. Onze tijdgenoot Johan Haak uit
Wageningen, bekend van de Edese kerst
tentoonstellingen, maakte drie treffende
tekeningen met timmermanspotlood
een materiaal dat Van Gogh ook wel
hanteerde van i-ozebottels. Verder be
wonderde ik zijn papavers en zijn rid
derspoor.
Van Jan Voerman Jr. had ik graag de
originelen van zijn Verkade-plaatjes ge
zien. Zij ontbreken. Wel toont hij twee
cactusbioemen in zijn bekende poëtische
beschouwelijke trant.
Zeer begaafd blijkt Tia Worm-Wieg
man in haar bloemstudies. De Engelse
Cynthia Newsome-Taylor wint het nog
van haar, een zeer fijnzinnige gevoelige
kunstenares. Haar vit-op-zwait teke
ning van een roos is magnifiek.
Theo van Hoytema 18631917, van
wie ik mij prachtige getekende kinder
boeken herinner als Hoe de vogels aan
een koning kwamen, Het lelijke jong#
eendje en Twee hanen, is vertegenwoor
digd door een zwierige aquarel van or-
chideeën.
Summa summarum een tentoonstel
ling die veel schoons te genieten geeft,
zowel aan de kunstgevoeligen als aan
biologen en zich goed leent voor bezoe
ken van natuurhistorische verenigingen.
Maar haast u! Tot 1 oktober. Toegang
gratis, drachtige dia's van bladzijden
uit een Latijnse bijbel, de tweede histo
riebijbel uit de 15de eeuw, de rijmbijbel
van Jacob van Maerlant plm. 1330 en de
bijbel van Karei V uit 1370. pagina's
versierd met bloemen- en piantenmotie-
ven, worden automatisch geprojecteerd.
Vergeet u de tuin niet, waar nu de
herfsttijlozen bloeien
D. Philips
