Langs gebaande en
ongebaande wegen
V
WILLEM S IDEALEN
f t (i
mNm
SCHERPENZEEL
n HORLOGERIE
VAN MANEN
Nieuwsblad „DE VALLEI"
vrijdag 23 september 1966
6
Breng voor de afwisseling eens een bezoek aan de prachtige
Marschpolder.
Het wijde Betuwse land is óók de moeite waard.
Zodra de wegbermen bont en blauw staan van de bloemenweelde
en een uitbundig schijnend zonnetje de mensen naar buiten lokt
is het volop zomer. Dan lokken de stranden van Zuid-Europa. En wat
is ze eigenlijk leeg, zo'n luier-vakantie, waarbij je dag in dag uit
niets beters weet te doen dan wat bruin bakken tussen duizenden
andere tot op hun botten verhitte mensen. Is dat nu wat je jezelf
van je veertien vrije dagen voorgesteld hebt? Ondertussen heb je
de scheve toren van Pisa gezien. Wat staat dié scheef zeg je dan.
Nou, en in Aquoy aan de Linge staat ie ook scheef hoor en aan de
voet er. van ligt juffrouw Pisa begraven. Ga maar kyken. Waarmee
ik maar wil zeggen dat je heus in de vreemde niet behoeft te zoeken
wat je in eigen land hebt. Er zyn nog mensen die echt van onze eigen
omgeving houden. Zó veel, dat je ze met het mooiste weer nog niet
van honk kunt krijgen. En voor hen ga ik dan een fijne en lange
fietstocht uitstippelen. Wél dicht by huis, maar toch zo geheel an
ders. Zorg dat je met de fiets de Rynbrug by Rhenen over bent,
want daar beginnen wy.
Al zal ik nog duizend keer de brug
over gaan, altijd ontdek ik wat nieuws.
Het riviergezicht is zowel links als
rechts iets overweldigends. En nooit is
de sfeer dezelfde.
door Adriaan P. de Kleuver
Met tekening van de schrijver
Kom je 's morgens als in het oosten
de zon bezig is zich aan de hemel om
hoog te werken boven de zilveren och
tendnevels uit en kom je 's avonds als
de zonneschijf vlammend rood achter de
horizon zakt en het stadje Rhenen op
licht in de luisterrijke avondstond, altijd
voltrekt zich een natuurwonder aan uw
blikken. Je moet eens zien hoe de rode
zonneschijf een brede, vuurspetterende
baan beneden zich in het aan u voorbij
schietende water tovert. Daar wordt
een mens altijd lyrisch van. Daar kan
geen zuidelijk strand met onder
gaande zon inclusief aan tippen. Want
dit is Nederland op z'n best. Wie dit
niet mooi vindt, omdat hij het „ergens"
tóch nog mooier vindt, die blijve maar
thuis. Maar wie 't eigen land liefheeft
boven alles, die geniet hier in „eigen
huls", in de eigen omgeving van het
onvergelijkbaar mooie panorama met
het lieflijke stadje dat overgoten lijkt
met puur goud. Zó iets zou slechts de
vermaarde schilder Jongkind met fijne
tinten op een doek vastgelegd kunnen
hebben. Ja, zo'n schilderij ligt hier zo
maar levensgroot en levensecht op u te
wachten.
Natuurliefhebbers zijn doorgaans ge
specialiseerde mensen, als ze tenminste
tussen plantjes of vogels aan het gras
duinen zijn. Vreemd is het dat een aan
tal mensen uit natuurhistorische krin
gen het totale landschap niet eens meer
zien op 't laatst. Oh, ze vinden het prach
tig, maar met overgave hetzelfde on
dergaan, als ze dat verrukkelijke land
schap bij Rhenens Rijnbrug zien, din
wanneer ze een zeldzame vogel or plant
vinden, dat is er nu net niet bij. Bij het
zien van een schettergele wei vol bo
terbloemen zei eens iemand: „dat zou ik
nog mooier vinden als dat op de koop
toe nog allemaal zeldzame planten wa
ren". Nu meende die man dat hélemaal
zo erg niet. Want wat later reden wij
over een dijk waarvan het talud aan de
zonzijde werkelijk bont en blauw van de
bloemen zag.
Met recht! Bont in alle denkbare
kleuren en blauw van de wilde cicho
rei. 't Was niet in de Marschpolder die
keer. Maar ik wil u deze keer toch eens
mee nemen naar de meest bloemrijke,
plek uit de omgeving. Eigenlijk niet
meer dan een sloot langs een weg. Maar
wét voor een.
De Marschdijk tegenover Remmerden.
Je valt van de ene verbazing in de
andere als je door dit stukje Betuwe
fietst. Mede-pedaalridders kom je er
nooit tegen.
Het is een compleet vergeten deel van
ons zo dicht bevolkte Nederland. Nu
vind ik persoonlijk dat de mensen die
de toeristenkaart van ons land zó zwart
afschilderen, dat het lijkt of in de tfld
dat de helft van ons volk een nomaden
bestaan leidt iedere vierkante meter
bezet is, £1 te zwartgallige lieden zijn.
Onze mooie Betuwe is als geheel een
toeristisch nog onontdekt gebied. Het
heeft „het" niet wat de stadsmensen
willen: een zomerleven onder de vrije
hemel dat zo weinig mogelijk verschilt
van het leven thuis. Met dien verstande
dat er vrij wat meer lawaai gemaakt
wordt. Hier in de Marschpolder, niets
van dat al. Nergens de sporen van
homo sapiëns.
Er is een camping, maar daar komen
vele rustige mensen; je hoort of ziet ze
niet eens.
Zo'n kleisloot is écht anders dan een
veensloót en nóg wéér anders dan een
sloot in de hoge zandgronden. Zeer ka
rakteristiek voor de klei is de schitte
rende karmijn-rose zwanebloem, brede
bloemschermen op lange, slanke sten
gels. Waar deze staat vind je nog an
dere planten uit deze familie. Maar die
staan ook volop in de veengebieden
waterweegbree met wijdvertakte bloei-
stengels, en pijlkruid met als speren
uit het water stekende bladeren. Wat u
eens moet bekijken? De bloemen die al
lemaal drie bloembladen hebben; de
veelal driekante stengels en dito blade
ren en bij het pijlkruid de lancetvormige
bladstop met 2 dito sloppen, 't is &1
drie dat de klok slaat en dan is er bij
al deze soorten water- en moerasplan-
ten nóg een bizonder kenmerk. De ner
ven lopen allen parallel van bladvoet
naar de top. Wie maar een beetje kijk
op planten heeft weet nu al wel dat dit
z.g. éénzaadbolligen zijn. Maar wat
scheelt dat nu de gewone bewonderaar
van de natuur. Zo'n sloot is zonder meer
mooi, ook al weet je niets van de bio
logie af. Toch zei laatst iemand op een
excursie: „Wat ik altijd zo bizonder vind
is dat je op plekken die op elkaar ge
lijken altijd dezelfde bloemen bloeien".
Dat was nu eens een opmerking van
formaat. Dat zijn de vermaarde planten-
gezelschappen. Wij kunnen trouwens
van de planten nog wel eens wat leren.
Discriminatie heerst in zo'n gezelschap
van planten niet. Gebroederlijk leven ze
met elkaar al zijn ze helemaal geen
familie van elkaar. Bekijkt dat nu eens
zelfen leer dan in de Schepping
niets zonder doel is en dat niets aan
het toeval wordt overgelaten.
Bent u al eens op dat mooie binnen
dijkje langs de oude Rijnbedding ge
weest waar de populieren ratelen en
hun stammen weerspiegelen in de don
kere diepte van beide wielen. Waar je
door het ijlstaande hout de prachtige
watermolen van de Marschpolder ziet
staan. Aan de zonzijde staat die dijk op
plekken vol violetrose marjolein. Ja, ook
de heelblaadjes met hun gele bloem
hoofd jes. En oh, nog zo veel -meer:
blauw als de hemel bloeit de cichorei
en nóg blauwer zijn de grasklokjes, wit
zQn de bloemschermen van wilde peen
en bereklauw en vuurrood de zich aan
het lange gras optrekkende aardakes,
Net als ln het naburige dorp Omme
ren, waar de kerk letterlek tot een
puinhoop aan het vervallen is, zou de
kerk van Lienden een fikse opknap
beurt moeten hebben. Maar de heren
in Den Haag kopen liever straaljagers
dan eens een goeie greep in de buidel
te doen voor kerkrestauraties. Eerst
moeten, net als in Ommeren, de stenen
uit de muren vallen eer er over herstel
gepraat wordt. En dan nóg ls het een
ïydensweg. Al ging men er ln Lienden
maar toe over de buitenmuren te ont
bolsteren v. d. grauwe cementlaag die
er op het einde van de vorige eeuw
werd opgebracht. Tot myn vreugde be
merkte ik een dezer dagen dat ze ln
Kerk-Avezaath er mee doende zijn.
Bravo! Hoe het hoort moet men eens
in het mooie Betuwse dorp Ingen gaan
bekQken.
Lienden is beroemd om de zeldzaam
mooie pol-torenmolen „De Zwaan". De
ze stamt uit de 17e eeuw en heeft nog
het originele maalwerk. Al snuffelende
by De Slegte vond ik een Engels boek
over Hollandse molens. En laAt déér
nu dat molenjuweel van Lieden óók in
staan. De mulder liet mij eens het in
terieur zien. Om binnen te komen moest
ik toen door de heersende wind eerst
een stunt uithalen. De knecht en een
vrachtwagenchauffeur liepen zó maar
tussen de draaiende wieken door in en
uit met zak en al. Grote goedheid, zo
dacht ik, die doen daar telkens een stap
tussen leven en dood. Je moet dan op
een bepaalde stand van de wieken let
ten en gewoon één stap doen. Koekoek,
nog meerde stap tussen leven en
dood. Voor een leek althans. Maar goed,
ik waagde het er op enzzzzf, de
machtige wiek waaide als een reuzenzeis
van de dood achter mijn rug. 't Was
eenvoudig éven opletten en er gebeurt
niets met je. De Nieuwe molen te Vee-
nendaal noemt men een stellingmolen.
Hoog op de poten zullen we maar zeg
gen. Die van Lienden echter staat op
een hoogte, een pol, en de wieken gaan
dicht langs de grond. Dót is het ver
schil. Ja, Liendens molen verdiende in
dat Engelse boek wel terecht een plaats
ls neemt daar de baron met z'n gezin
hun intrek, 't Was op de laatst gehouden
excursie dat hij ons vriendelijk uitno
digde de plek waar eens dat machtige
bisschoppelijke slot gestaan heeft in
ogenschouw te nemen. Toen bracht ik
de deelnemers bij de Leede, een oude
Rijnloop, nu weinig meer dan een brede
sloot. „Kijk, zo vertelde ik toen, wij
staan nu op oude Stichtse bodem en een
paar stappen verder ligt het oude Gelre.
Maar vroeger zat dat zo glad niet. Om
er te kunnen passeren moest eerst
flink afgschoven worden aan de tolbe-
waarder van de bisschop van Utrecht.
Geef mij baron Van Till tot de Tollen-
burg maar. Die heeft aan het rijk voor
een appel en een ei een groot deel van
de Oude Rijnstrang en de pas er vlak
bij als natuurseservaat verkocht. Zo is
door hem historie en natuurschoon in één
prachtig monument behouden.
Als je de Tollenburgse dreef af fietst
kom je op de weg naar Kesteren. 't Is
al laat geworden en wij willen vanaf
de Rijnbrug de zon zien ondergaan.
Reeds kleurt de hemel met oranje en
violette tinten. Je kunt nu het beste
gaan via de Remsestraat. Dan kom je
langs sloten vol goudgeel bloeiend
blaasjeskruid, vol karmijnrode zwane
bloem en wegbermen, die letterlijk één
bloementapijt vormen. Bij de steen
oven kom je weer op de Marschdijk en
zo via een klinkerpaadje op de brug.
De zon, moe van al dat schijnen, staat
op het punt een duik in het oneindige
te nemen. Zo zien de dichters dat. Maar
er gebeurt iets doodnuchters. In tome
loze vaart wentelt moeder aarde om haar
as en alles wat wij waarnemen is puur
en puur gezichtsbedrog. Ze kunnen je
nu niet meer het zwijgen opleggen als
wijlen Kopernicus als je zo iets schrijft.
De mensheid heeft al lang bewezen dat
het grote boek van de wetenschap even
goed als de Bijbel begint met de woor
den „in de beginne schiep God hemelen
en aarde."
Adriaan P. de Kleuver
BEELDENDE KUNST TE
VEENENDAAL
Door het wegvallen van een aantal
woorden is in de bespreking van de
tentoonstelling in de brandweerkazer
ne onduidelijkheid ontstaan.
Bij de karakterisering van Dirk
Breeds werken is gezet: ,,'t Dorp (2)
tegen de blauw-violette achtergrond
voldoet minder en een gewaagde kleu-
renstelling van blauw en zwart is wat
al te cerebraal." Deze passage moet
luiden: ,,'t Dorp (2) tegen de blauw-
violette achtergrond voldoet minder
en het stilleven (4), een schaal op
voet, beladen met vruchten, met zijn
gewaagde kleurenstelling van blauw
en zwart is al te cerebraal."
Botsing bij Markt
Vorige week donderdag om 8 uur 's
avonds reed J. B. uit Ederveen in de
Hoofdstraat, richting Markt. Voor hem
stak de bestuurder van een personen
wagen de richtingaanwijzer naar rechts
uit en na de eerste beweging in deze
richting gemaakt te hebben, zwenkte
hij toch weer naar links. J. B., die
juist aan het passeren was, moest
daarom naar links uitwijken, waar
door hij in botsing kwam met de van
de andere kant komende Van B. uit
Ede, die ook juist een auto inhaalde.
De schade was vrij ernstig. De schul
dige bestuurder van de personenwagen
is tot nu toe onbekend.
Aanrijding bij Frisia
Vorige week vrijdag oln 2 uur 's
middags had een aanrijding plaats op
de Kerkewijk. Vóór de inrit van de
Frisia stond een Duitse vrachtwagen
geparkeerd, omdat de bestuurder
wachtte totdat H. van V. uit Veenen-
daal, met zijn bestelauto de inrit ver
laten zou hebben. De bromfietser,
mevr. Ter H., echtgenote van M. van
G., passeerde de Duitse vrachtauto en
botste daarop tegen de uit de inrit ko
mende bestelwagen. Met ernstige ver
wondingen is zij naar het ziekenhuis
overgebracht.
Incident op Sportpark
Zondagmiddag had op het Sportpark
een vechtpartij plaats tussen Unitas-
speler C. B. en de verzorger van Ma-
luka Muda, J. K. T. uit Barneveld. Bij
een vrije trap van Unitas kwam deze
verzorger het veld op om aanwijzingen
te geven. Het was d£ taak van de
scheidsrechter deze man van het veld
te sturen, maar deze verzuimde dat te
doen. Unitas speler C. B. maakte daar
op een opmerking tegen T., waarna de
laatste met twee vingers B. in de ogen
trachtte te steken. De politie werd ver
wittigd en B. heeft daarna aangifte
van mishandeling gedaan. Procesver
baal is opgemaakt.
Het jury-oordeel was zeer goed uitge
vallen, hoewel het dit jaar zeer moeilijk
was.
De reclame, die het bestuur dit jaar
gemaakt heeft, besloeg eigenlijk het ge
hele land. Men had de ANWB verzocht
het in een van hui bladen op te nemen
en zo kwam het dat mensen uit alle
delen van het land de tentoonstelling
bezochten.
Zo'n tentoonstelling kost veel geld en
daarom het bestuur genoodzaakt een
combinatie te zoeken tussen de bloemen
expositie en een andere trekpleister. Voor
die mensen die de tentoonstelling rustig
wilden bekijken, was er donderdag, vrij
dag en zaterdagmiddag volop de gele
genheid. De zaterdagavond was voor de
jongelui.
Al met al kan het bestuur terugzien
op een goed geslaagde tentoonstelling,
welke aan belangstelling niets te wensen
overliet.
Tenslotte de nummers van de loten
waarop een prijs viel:
rose: 475, 564, 697, 403, 948, 31, 494,
592, 474, 520, 26, 296, 268, 16, 625.
groen: 10, 562, 453, 403, 529, 992, 238,
754, 785, 256, 122, 506, 158, 448.
De prijzen kunnen afgehaald worden
bij bloemisterij Pluygers, Vlieterweg,
Scherpenzeel.
ToJ fa
die een boer in Lienden „aorpèèr" noem
de. Als vroeger de korenakkers in stop
pelvelden veranderd waren kwamen er
wel om die diep in de grond, zittende
knollen van die praachtige wilde lathy
russoort uit te graven om te koken. Ze
moeten héél vroeger wel als bizondere
lekkernij op de adelijke tafels geprijkt
hebben.
En nu gaan wi) niet zo maar op Stroe
aan zonder eens de sfeer van een écht
Betuws dorp „geproefd" te hebben.
Bloemen zijn mooi, maar de juwelen
van dorpen hebben ook hun bekoring.
Wij gaan bij de Nieuwe xcaai de dijk af
en nemen de weg naar Lienden.
Je komt dan langs de plek waar eens
het machtige slot Kermestein stond.
Niets herinnert er meer aan. Ja toch,
in de kerk van Lienden staan nog de
herenbanken van Kermestein waar eens
de heren van het dorp zetelden. Wonder
lijk toch dat overal de Godshuizen ge
spaard bleven en op een enkele uitzon
dering na (Echteld!) het wereldlijke
middelpunt, het kasteel, van het toneel
verdwenen is. Voor het heiligdom heeft
men altijd eerbied gehad. De toren van
Lienden is een machtige steenkolos en
ook de kerk heeft grote afmetingen. Ze
is binnen geheel van steen overwelfd
met sierlijk metselwerk. En er staat
een opmerkelijk mooi Nabes-orgel tegen
de torenwand. Alleen is het jammer dat
er zo ontstellend geknoeid is met de
voortreffelijke, kleurige beschiledering
van het koorgewelf. Dit koor is des te
opmerkelijk van wege de lage bouw.
Veelal steekt het koor boven het kerk
dak uit. Dit vroeg-gotische koor is even
wel een overblijfsel van de vroegere
kerk.
tussen Hollands molenpracht .Je hebt
allerlei- molentypen, Spaanse en Griekse
en Deense en nog meer, soms zéér ka
rakteristiek voor het landschap, maar
zo weloverwogen en zo volkomen een
eenheid met het landschap vormend als
een molen in onze lage landen treft men
het nergens. Zo'n molen kraakt en
knoerpt er maar op los en staat in z'n
eentje de tijd weg te malen. Die van
Lienden al drie eeuwen. Kerk en molen
dienden daar al eeuwen de mensen. Hoe
zinvol toch.
Wij gaan tot Aalst even voorbij Lien
den in de richting v&n Kesteren en gaan
by de Tollenburg weer naar de Oude
Rijnband yk.
En alweer een weelde van bloemen.
Vooral op het scheiden van de zomer
kan het gebeuren dat er een complete
nabloei komt na het maaien van de dijk-
taluds. Zelfs september geeft nog wel
kleurige dijken. En als het koren van
de akkers is loont het altijd de moeite
zo'n stoppelveld eens op te lopen. Dan
kan het gebeuren dat je diep in de
herfst héél zelzame plantjes te zien
krygt die dan pas hun kans krijgen,
't Meest opvallend is wel het felpaarse
spiegelklokje. Maar ook de helder rode
sterreoogjes van de guichelheil kQken
je grappig aan. Ze praten van de bloei
ende Betuwe. Maar ze kennen de weg
bermen met hun laaiende gouden gloed
van Jacobskruiskruit en aan de sloot
kanten de vurige vlammen van de
paarsrode kattestaart niet eens. Op de
excursie van V.V.V. Rhenen hebben de
mensen eerst pas goed de Marschpolder
leren kennen.
Je kunt ergens de dijk weer af naar
het huidige Tollenburg. Als het zomer
ERNSTIG ONGELUK
Vorige week deed mej. C. de G. aan
gifte van een aanrijding die op 13 sep
tember plaatsgevonden had. Een be
stelauto had volgens haar eerst stil
gestaan en was toen weggereden, waar
bij deze haar had aangereden. Mej. De
G. werd met een hersenschudding en
een gebroken sleutelbeen opgenomen
in het ziekenhuis. Van het ongeluk
weet zij zich weinig meer te herinne
ren. De bestuurder van de auto, J. v.
d. B., zegt niet gereden te hebben. De
politie heeft een onderzoek ingesteld.
NOORSE TANKER GESTRAND
Hoek van Holland: De 9.000 tons Noor
se tanker Anco State was dezer dagen
vastgelopen op het noorderhoofd b\j
Hoek van Holland. Het schip, dat ge
laden zou zijn met jzen explosieve stof
is inmiddels vlot getrokken en de ha
ven in gesleept.
FLORALIA-EXPOSITIE
TROK VELE BEZOEKERS
Zaterdagavond is de Scherpenzeelse
Floralia 1966, die gehouden werd in de
Gemeentelijke eierhal, besloten met de
traditionele bloemenverkoop en de trek
king van de verloting.
Yrydagavond bracht de Scherpenzeelse
boerenkapel een gezellig stukje muziek
ten gehore onder leiding van de heer
J. Valkenburg. De oud-Scherpenzeler, de
heer A. Valkenburg Tzn., tevens oud-
dirigent van de boerenkapel en Caecilia,
kon toch zijn boerenkapel, waar hij ja
ren voor had gestaan, niet vergeten en
op speciaal verzoek heeft hy nog een
nummer de boerenkapel gedirigeerd.
Zaterdagavond was de toeloop over
weldigend. De beatgroep The Beatniks
uit Ede trad op en dit trok vooral de
jongelui uit de verre omgeving naar
Scherpenzeel.
Aan het eind van de avond sloot de
voorzitter, de heer J. Koudys de ten
toonstelling en bedankte nogmaals alle
medewerkers, die geheel belangeloos
vele uren voor de tentoonstelling hebben
gewerkt. De heer A. Valkenburg Tzn.
leidde tenslotte de traditionale bloemen
verkoop.
In een korte nabeschouwing kan nog
worden gezegd, dat de hoeveelheid in
zendingen niet zo groot was als andere
jaren, maar dat de kwaliteit over het
geheel beter was. Ook de scholen hebben
meer aandacht besteed aan hun stands
Vooral aan de fijne afwerking ervan.
KELTUM
pleet
en staal
SOLA elite
HOOGSTRAAT 28
VEENENDAAL
Vergadering
Plattelandsvrouwenbond
De Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwenafd. Scherpenzeel, hield
woesdagavond onder presidium van
mevrouw Dijkstra-Willems haar eer
ste vergadering van dit seizoen in ho
tel „De Dennen".
De notulen werden gelezen, nieuwe
cursussen kwamen ter sprake. Deze
winter zal er een borduurcursus zijn
onder leiding van mevrouw Van Sta
veren en een vervolgcursus „Spreken
in het openbaar" door mej. Aafje Top.
Mevr. Werner, de huidige" presidente,
treedt af als bestuurslid om gezond
heidsredenen.
Er werd een lezing gehouden door de
heer Deyman over turfstrooisel, plan
ten en bloemen. De film die hierbij
vertoond werd over „Het niet verloren
paradijs" was zeer interessant. De be
langrijkste factor van het turfstrooisel
is dat bet een natuur-humus is, die
onontbeerlijk voor de grond is. Het is
zelfs geschikt voor het bewaren van
fruit. Er worden 2 miljoen balen per
jaar verkocht. De kalktoestand van de
bodem is zeer belangrijk. Turfstrooisel
wordt in de winter niet gebruikt om
de bollen e.d. af te dekken tegen vorst,
doch om de bodem rul te houden.
Na de causerie was er gelegenheid
tot het stellen van vragen. De spreker
werd een doos sigaren aangeboden en
na het zingen van het Bondslied sloot
de presidente de avond. De volgende
vergadering zal plaats hebben op 11
oktober in hotel Boszicht in samen
werking met het V.V.V., de Gelderse
Maatschappij van Landbouw, waarbij
de burgemeester, de heer mr. C. P.
Hoytema van Konijnenburg over zijn
reis naar Jordanië zal vertellen, toe
gelicht met door hem gemaakte dia's.
door Henk van Heeswyl»
„Erica" is bereid zijn vorderingen op
Overduin voor één of twee jaar in de
ijskast te zetten en bovendien kan me
neer Caron, als hij dit aanneemt, reke
nen op een nieuw, ruim crediet voor de
aanschaffing van grondstoffen. Als de
andere heren ook hun medewerking wil
len verlenen, ben ik er van overtuigd, dat
Overduin er weer bovenop komt."
Een oudere heer, die tot nog toe niets
voelde voor de suggesties van directeur
Goyenga, wendde zich nu tot Willem en
vroeg hem: „Wat denkt u er eigenlijk
zelf van, meneer Caron?"
En eenvoudige woorden gaf Willem
zyn repliek. Hoewel hij helemaal geen
redenaar was, ging het hem vrij vlot af.
In een rustig betoog zette hy uiteen, dat
hy helemaal niet gebrand was op een di
recteursbaantje in een half-failliet be
drijf. „Ik weet wat ik op dit ogenblik
heb: een klein fabriekje, dat zich specia
liseert op feiteiyk één artikel, in casu
mijn eigen vinding. Zoals u mogeiyk
weet, heb ik dit in bijna drie jaar opge
bouwd tot wat het nu is. Het is finan
cieel kerngezond. Ik kan dit aantonen
aan de hand van exacte cyfers. Ronduit
gezegd, voel ik er weinig voor me in een
avontuur te storten. Aan de andere
kantik heb by Overduin het vak ge
leerd en ik ben er dankbaar voor. Het
zou me spijten, als dit oude bedrijf zou
moeten verdwijnen. Wanneer ik een
eventueel verzoek, om daar de leiding
óp me te nemen, accepteer, dan moet ik
me gedragen weten door het volledige
vertrouwen van iedereen. U neemt ri
sico's, ik eveneens. Gaat het mis, dan
ben ik ook myn geld kwijt en kan weer
opnieuw beginnen. Ik bedoel maar dit:
ik weet, wat ik nu heb. Ik ga nu 's avonds
zonder noemenswaardige zorgen naar
bed. Op een paar centen hoef ik niet te
kijken. Ik kan me bepaalde uitgaven
permiteren, Tot op zekere hoogte ben ik
aan niemand verantwoording verschul
digd. Ik zit volop in de orders en verdien
goed. Mijn kapitaaltje groeit wekelijks.
Wat wil ik hiermee zeggen? Dat er voor
mij feiteiyk geen enkele aanleiding is om
plotseling over te stappen naar Over
duin. Financieel heb ik er dus geen enkel
belang by, integendeel. Als ik het dus
doe ik ben nog helemaal niet beslo
ten, en ik ben er ook helemaal niet ze
ker van, dat ik zo'n besluit zal nemen
dan zal dat alleen gebeuren, als ik
volledige vrqheid van handelen kryg. Ik
ben me er heus wel van bewust, dat ik
verantwoording verschuldigd zal zyn aan
de crediteuren. Tot nog toe had ik maar
één belang, dat van mezelf, van mijn be
drijf. Ik zal nu rekening moeten houden
met anderen, als ik het aanneem. Het
geen evenwel geen hinderpaal zal mogen
zyn in mijn beleid, als ik daar de leiding
overneem. Ik moet op myn manier kun
nen werken. Ik moet vry mandaat heb
ben om personeel te ontslaan en aan te
nemen. Myn eigen mensen neem ik na-
tuuriyk mee. Dat zyn mensen, die mijn
dozen kunnen maken. Daarmee ga ik
door. Ik ben bereid de heren maandeiyks
op de hoogte te houden. Van het aan
geboden crediet zal ik een dankbaar en
zo efficiënt mogelijk gebruik maken.
Alleenik wil dat iedereen, iedere
schuldeiser onvoorwaardelijk achter me
staat. Denkt u niet, dat ik niet besef,
welke verantwoordelijkheid ik op mijn
schouders neem. Dat is heel wat. U weet
nu, hoe ik er over denk. Als de heren
desondanks met mij in zee willen gaan,
dan zal ik dat graag vernemen. Nu. Op
dit ogenblik. Ik meen, dat dit zeer rede
lijk is. Ik doe concessies, maar ik meen
ze ook van u te mogen verwachten."
Goyeaga had, af en toe goedkeurend
knikkend, een enkele keer glimlachend
geluisterd. Toen Willem uitgesproken
was. zei hij: „Myne heren, u zult het wel
met my eens zijn, als ik vaststel, dat
hier een zakenman gesproken heeft, die
weet wat hy wil." Hy keek op de klok.
„Ik stel voor, dat we onze discussies nu
opschorten en eerst rustig lunchen. In
tussen kunt u er uw gedachten over la
ten gaan. Met een goed gevulde maag
zijn we misschien wat milder gestemd."
Die avond reisde Willem Caron naar
huis met een volledig mandaat van alle
voornaamste schuldeisers in zyn zak.
Men had hem volledig vertrouwen ge
schonken. In principe had hij toege
stemd per 1 april de leiding van Over-
duin's Cartonnagefabriek in handen te
nemen.
Op een der laatste dagen van maart
deelde hij per aangetekend schryven me
de, dat hy het verzoek van de crediteu
ren accepteerde. Voor de tijd van één
jaar was Willem Caron benoemd tot di
recteur van Caron's Cartonnagefabriek,
tegen een vorstelijk salaris.
HOOFDSTUK 7
In een dorp als Elzekamp weet ieder
een alles van elkaar. De benoeming van
Willem Caron tot directeur van Over-
duin's Cartonnagefabriek stond drie da
gen voor de eerste april al in de plaatse-
ïyke krant. Willem las het zelf tot zijn
grote verbazing en vroeg zich af: Hoe
zyn ze dat te weten gekomen
Nadat hij zijn brief, waarin hy mee
deelde de benoeming te zullen aanvaar
den, had gepost, was hy de volgende dag
naar het kantoor van Overduin gegaan
en had daar een lang gesprek gehad
met Van der Zande. Na afloop hadden
ze samen door het bedrijf gelopen, alle
machines bekeken en daarna boven weer
overlegd, hoe ze de produktie van de do
zen daar zouden onderbrengen. De af
deling ruw-cartonnage, die by Overduin
nooit veel betekend had, moest maar
worden opgeheven, vond Willem. Daar
door kwam er ruimte vrij in hal 3 en
daar konden zyn mensen dan de dozen
gaan maken. Hij kwam er nog eens een
middag, waarop hy met Van der Zande
alle personeelskaarten doornam. Er
moesten mensen worden ontslagen, daar
was niet aan te ontkomen. En hij be
sefte zeer wel, dat dit nog de moeilijkste
beslissing werd. De meeste namen kende
hij. Mensen, die jaar en dag Ln het be-
dryf werkzaam waren, gezinnen hadden
en hun vak verstonden. Het zou bij de
jongeren gezocht moeten worden. Vier
en dertig man werkte hier. Met de ze
ventien van zijn eigen bedrijf mee maak-
te dat één en vyftig. Maar voor één en
vijftig man was hier geen werk. Dit was
de le barricade al, waar. hij overheen
moest. Hoevelen zouden er nog volgen?
Tben het bericht in de krant had ge
staan, vertelde hij het de volgende mor
gen meteen aan zijn eigen mensen. „Voor
jullie verandert er alleen dit, dat we over
enkele dagen gaan verhuizen naar Over
duin. Hal 3 wordt vrygemaakt en daar
werkeri jullie geheel zelfstandig, precies
eender als hier. Niemand wordt hier ont
slagen, of hij zou zelf weg willen gaan.
Maken jullie je dus geen zorgen, want
daartoe is geen enkele reden. Ik zou
jullie kunnen vertellen, waarom ik deze
beslissing heb genomen, maar dat heeft
weinig zin. We weten allemaal onder
hand wel, hoe Overduin er voor staat.
Ik doe het niet voor mijn plezier, maar
ook voor de mensen daar. Een faillise-
menfc betekent werkloosheid voor vijfen
dertig man. Ik zal er nu in ieder geval
ruim de helft kunnen handhaven. Dat is
de enige oplossing."
Maar dat begrepen ze bij Overduin
niet zo best. Er waren dramatische to
nelen, toen elf man zijn ontslag kreeg.
„Wegens reorganisatie". Het kantoor,
waar Willem nu zetelde, werd bestormd.
En Willem had alle tact, waarover hy
beschikte nodig om de gedupeerde uit te
legden, waarom dit moest gebeuren en
waarom juist zy het slachtoffer werden.
„Ik vergeet jullie niet," zo besloot
Willem op besliste toon. „Zodra het ook
maar enigszins mogelijk is. komen jullie
hier weer terug."
Op een zonnige meimorgen reed de
vrachtauto van Overduin voor aan de
Herenweg en begon met de verhuizing
van „Caron's Eierdozen" naar de grote
fabriek aan de Geert van Elzeweg. Wil
lem hield persoonlijk toezicht, samen
met Friezen, zijn bedrijfsleider. Terwijl
ze hiermee bezig waren, stopte er een
auto en stapte Van Halen uit. De beide
mannen drukten elkander de hand.
„Nou? Heb ik niet gelijk gekregen?"
vroeg Van Halen lachend. I
„Dat staat nog te bezien," antwoord
de Willem voorzichtig. „Kom over een
half jaar maar eens terug, dan weet ik
misschien meer."
,Ma. Over een half jaar zijn de schul
den tot de helft gereduceerd. Als iemand
het kan, dan zeker Willem Caron. In
ieder geval wens ik u van harte veel
succes. Op ons kunt u rekenen, maar dat
weet u natuurlijk al van de baas."
Willem glimlachte. „Meneer Goyenga
is wel een goede zakenman, denk ik."
Van Halen knikte heftig. „Ik weet het.
Ik loop al heel wat jaartjes mee. U ge
niet zijn volle vertrouwen. O ja, dat is
waar ook: Ria wenst u ook veel succes.
Ik moest vooral niet vergeten het u te
zeggen."
„Dat vind ik aardig," antwoordde de'
ander, getroffen door deze belangstel
ling. „Wilt u haar bedanken en zeggen,
dat ik het heel erg op prijs gesteld heb?''
„Waarom doet u het zelf niet? Kom
eens een avondje buurten, als u tyd hebt,
u hebt nu toch ook een auto?"
Willem glimlachte. „Tja, de erfenis
van de jonge Overduin. Soms voel ik me
wel een beetje schuldig. Hij staat, om zo
te zeggen: op straat."
Wordt vervolgd.
