De weg naar de maan (3)
Leren LEVEN met het maan-se
Weekoverzicht beurs van Amsterdam
Kleurloze sfeer en weinig
handel op het Damrak
Man van
14 kilo..
Bij de opleiding van de
maanmannen kijkt men
niet op 'n miljoen
Kaartavond van
Musketiers
Handwerk
Leeggezogen
Pak van
30 mille
i
27 man
Proeven
Vrijwilligers
UNITED
STATES
Ontvangen boeken
WISSELMARKT
Tfc wandel door een kleine geul
tussen twee kraters. De grond
was zojuist nog betrekkelijk
zacht, ongeveer als een sintel-
baan. Rond de kraters is harde
steen. Wanneer ik er tegenop
klim, moet ik uitkijken niet te
vallen. Ik worstel mezelf om
hoog over ruwe lavabrokken,
puimsteen en scherpe, grove
steenslag.
KLM: ups and downs
Sterke drank
Pagina 7
In de woestijn van Texas staat het
maanlandingsvaartuig, de LEM, mid
den in een namaakwoestijn. De
schrijver van de artikelenreeks,
Eugen Semichov, zit op het plat
formpje vanwaar straks de eerste
mens de maan zal betreden.
De zon staat hóóg boven het
grauwe steriele landschap. Het is
gloeiend heet. Er is één vast punt
in deze grijsachtige situatie en
dat is verblindend wit: de LEM,
de maan-landingscapsule die als
een reusachtig insect op zijn ho
ge houterige poten staat.
Ik ben nu boven op de rand
van de krater, werk mezelf er
overheen en ga omlaag. Stenen
laten los. Ik glij omlaag met een
hoop rollende stenen achter mij
aan.
Op de bodem van de krater staat
een man in een wit ruimtepak brok
ken steen in kleine stukjes te hak
ken. Die stopt hij in een metalen
buis. Hoewel hij een meter of vijf-zes
lager staat dan ik, kan ik zien dat
hij moeite heeft zijn evenwicht te be
waren. Wanneer hij zich wat bruusk
beweegt, verliest hij de grond onder
zijn voeten. Hij zweeft een halve me
ter omhoog, tuimelt en komt op han
den en voeten weer neer.
Hij heeft slechts een-zesde van zijn
normale aardse gewicht. Maar dat
komt niet omdat hij op de maan staat
die een veel kleinere massa heeft dan
de aarde. Hij staat op de aarde en
zijn capriolen worden veroorzaakt
doordat hi' in een soort balans hangt
met een contragewicht. Daardoor
weegt hij nog maar veertien kilo. Hij
zweeft als het ware in een tuig dat
hem naar alle kanten vrijheid van
beweging laat. Boven de krater hangt
de lange arm van een kraan, waar
aan de balans met de man erin is op
gehangen.
Wij zijn als gezegd niet op de
maan. Wij bevinden ons op de vlakte
van Texas, dertig kilometer ten zuid
oosten van Houston. En het zonbe
schenen landschap is van de eerste
tot de laatste steen handwerk, een
fraai stukje handwerk. Achtduizend
vierkante meter maan-landschap is
hier uitgelegd, precies zoals de laat
ste verkenningen van de maan heb
ben aangetoond dat het moet zijn.
Ik bevind mij op het terreinencom
plex van Houston Manned Spacecraft
Center het grootste Amerikaanse
onderzoekingscentrum voor bemande
ruim te vluchten. Op dit stukje grond
van Texas is in nog geen drie jaar
een totaal nieuwe stad verrezen met
lage en hoge betonnen gebouwen
gebouwen met grote glazen ramen en
gebouwen zonder enig raam. Het
center heeft 200 miljoen dollar ge
kost, maar dat deert niemand want
de zaken floreren de laatste tijd voor
treffelijk: de Amerikanen voelen zich
niet meer achter bij de Russen. De
zesduizend man die hier werken zijn
in de beste aller humeuren.
Dit is de thuishaven van alle astro
nauten. Stuk voor stuk hebben ze hier
hun eigen kantoor met een eigen' se
cretaresse. Zij wonen met hun gezin
nen in bungalows langs de zeekant.
Er wordt daar gebouwd op een nooit
vertoonde schaal. Met man en macht
advertenties en grote reclameborden
langs de wegen, worden hier nieuwe
bewoners aangelokt. „Doe als uw
astronauten" schreeuwen de kleurige
borden: „En bouw uw villa hier. Kom
wonen tussen de mannen die de maan
veroveren. U kunt ze ontmoeten op
straat en bij het winkelen. Het zijn
aardige, fantastische mensen. Volg
hun voorbeeld: koop een huis in
ruimte-stad."
Maar niemand uit de jonge ruimte-
stad komt de hoge ijzeren hekken
binnen van het ruimte-centrum als
hij niet over een heel speciale kaart
beschikt. Het is dit centrum dat op 3
juni 1965; bij de lancering van Gemi-
ni-4, alle radioverbinding met de cap
sule tot zich trok en daarmee een
stukje van de glorie stal dat van
oudsher en ach, wat is „oud"
eigenlijktoebehoorde aan Cape
Kennedy.
En het gaat niet alleen om radio.
Hier in Houston worden de Ameri
kaanse astronauten in de breedte op
geleid voor hun taak in de ruimte en
op de maan. Zij wandelen stuntelig
rond in kunstmatige maan-entoura-
ges. Hun ruimtepakken en ruimte
schepen worden hier beproefd. En
hier staat 's werelds grootste
vacuiim-kamer, veertig meter hoog
en vijftien meter breed. Binnen haar
stalen wanden treft men complete
ruimtecapsules aan met bemanning
en alles wat erbij hoort. Sterke pom
pen kunnen de lucht er zover uit zui
gen dat hier een vacüm komt te
heersen, gelijk aan dat op 130 kilo
meter hoogte. Wanneer een capsule
in haar baan is gekomen, is zij min
stens 150 kilometer hoog.
De mannen die hoog in de ruimte
de deur van hun capsule openen en
naar buiten stappen, hebben dat al
ettelijke malen tevoren gedaan, hier
in deze leeggezogen stalen kolos.
Wanneer zij op de vloer van de lucht
ledige kamer staan, is het hun alsof
zij zich op de maan bevinden in
hetzelfde vacuüm en in dezelfde kou
of dezelfde hitte, want de tempera
tuur kan hier naar believen worden
geregeld om de mannen op hun uit
houdingsvermogen onder alle om
standigheden te testen. Zij worden
blootgesteld aan allerlei soorten stra
ling dezelfde die zij in de ruimte
zullen vinden. Zij moeten werken
binnen en buiten hun capsule. Zij ver
richten hier dezelfde taken die zij
straks, tijdens hun ruimtereizen te
doen krijgen. Urenlang vertoeven zij
in hun namaak-ruimte, voortdurend
Een aspirant-astronaut, hangend in
de balans die zijn gewicht tot een
zesde reduceert, is bezig om aan maan-
omstandigheden te wennen.
Het is op zichzelf een fantastisch
kunststuk dat, in weerwil van alle
eisen die eraan gesteld worden, ruim
tepakken niet meer hoeven te wegen
dan tien kilo. Ze kosten per stuk on
geveer 50.000 dollar. Zo'n pak bestaat
van binnen naar buiten uit zeven ver
schillende lagen, namelijk:
een laag ondergoed van los-gewe-
ven nylon,
—een dunne overall van fijn-geweven
nylon,
een ragfijn netwerk van dunne ny
lon buisjes voor ventilatie en koe
ling,
een zware dicht-geweven laag nylon
die precies om het lichaam past
zonder ergens enige extra druk uit
te oefenen,
een tweede dikke en dicht-geweven
laag nylon met soepele rubber ver
bindingsstukken op alle gewrichten,
een hermetisch gesloten laag nylon
met aluminium buitenkant; deze
laag is even ondoordringbaar als
een tubeless autoband,
een afneembare overjas gewe
ven in verschillende lagen en aan
de buitenkant bedekt met alumi
nium; deze cape is bedoeld als
extra bescherming op de maan; zij
bedekt de overlevings-centrale die
de astronaut op zijn rug draagt en
die bestaat uit zuurstofflessen en
pompen voor luchtcirculatie en koe
ling; er zit een capuchon aan die
over de helm kan worden getrok
ken.
Bij dit nogal gecompliceerde pak
horen dikke wanten die aangetrokken
worden over de druk-handschoenen
van het pak zelf. Aan de voeten ko
men lederen overschoenen, bekleed
met aluminium en met daarover nog
'n soort klompsokken van fiber. Alle
verbindingen zijn volledig luchtdicht.
Aan de schoenen kan men extra-grote
zolen vastmaken, bestemd om het lo
pen in maanstof te vergemakkelijken.
De ervaring heeft bewezen dat deze
beloerd door tv-camera's. Hun enige
verbinding met de buitenwereld is de
radio.
Voor zij de luchtledige kamer
binnengaan worden hun ruimtepak
ken getest in een afzonderlijke va-
cuüm-kamer. Deze pakken zyn
eigenlijk niet anders dan kleine
ruimtecapsules waarin een aardse
atmosfeer op peil wordt gehouden
met een kunstmatige luchtdruk,
temperatuur, vochtigheid en zuur
stofrijkdom. Een minuscuul klein
gaatje in zo'n pak betekent onmid
dellijk de dood. Het bloed zou be
ginnen te koken en terstond daarop
zou de man door de druk in zijn
lichaam exploderen.
Astronauten moeten zich makkelijk
kunnen bewegen in hun ruimtepak,
ook al staat het gespannen als een te
hard opgepompte band. Het mag niet
te zwaar zijn. Het moet bescherming
bieden tegen kosmische straling en
tegen micro-deeltjes die in de ruimte
en op de maan met een veel grotere
snelheid dan een capsule alles wat in
de weg komt bombarderen.
kleding tot nogal wat in staat is.
Verschille ide ruimtevaart-kandidaten
hebben er in een luchtledige koelkast
mee gezeten waarin de temperatuur
tot 180 graden Celsius onder nul was
teruggebracht.
Slechts het beste materiaal is goed
genoeg. Hetzelfde geldt voor de astro
nauten die hier in opleiding zijn. Hun
aantal schommelt rond de 27; zij die
de experimenten doorstaan kunnen
bogen op een ervaring die nagenoeg
geen gewoon mens zou overleven.
Hele horden van de meest krank
zinnige toestellen zijn geconstrueerd
om de menselijke geest en lichaam
aan de zwaarste proeven te onder
werpen. Sommige daarvan zijn voor
de opleiding bestemd.. Andere dienen
alleen de studie van menselijke reac
ties onder de gekste omstandigheden;
daaruit komen dan weer apparaten
voort die de mens in staat stellen zijn
bestaan te handhaven in een wereld
met totaal andere fysische grondwet
ten.
Dat is een vreemd bestaan. Om het
te kunnen uitzingen moet de mens be
ginnen met alles uit zijn geest te ban
nen dat hij op aarde bewust of onbe
wust heeft aangeleerd. Reflexen en
reacties die hem op aarde te stade
kwamen moet hij kwijt. Zijn gevoel
is slechts bedrieglijk. „Onder" en
„boven" bestaan niet meer. De her
sens moeten worden getraind in een
geheel nieuwe oriëntatie-techniek.
De proeven die een aspirant-ruim
tevaarder moet ondergaan zijn te
verdelen in makkelijke en moeilijke.
Eerst de makkelijke.
De astronaut neemt plaats in een
stoel die op een kogelgewricht alle
kanten uit kan draaien. Hij heeft een
handel naast zich waarmee h(j de
stoel horizontaal, recht, en stil moet
houden. Zijn opdracht is: dit te doen,
terwijl een zware machine de stoel
krachtig heen en weer schudt.
Hij gaat zitten in een andere stoel
die kan ronddraaien met een snelheid
van 160 omwentelingen per minuut.
Opdracht: zijn evenwicht te bewaren
en zijn spieren geheel normaal te la
ten werken.
Hij krijgt zijn gewone kleren aan
en moet een half uur lang in een
ruimte zitten, waar kunstmatig een
temperatuur wordt opgewekt die kan
variëren tussen 45 graden Celsius ón
der en 70 graden Celsius boven nul.
Terug in het ruimtepak moet hij
een afstand van acht kilometer hollen
over een hellend pad. Hij krijgt daar
60 minuten voor.
Hij wordt geblinddoekt op een stel
lage midden in een kamer met ge-
luidabsorberende muren, plafond en
vloer gezet. Daarna laat men ergens
in deze ruimte een klok tikken.
Vraag: waar komt dat getik precies
vandaan?
Hij krijgt een kikvors-pak aan en
wordt acht uur lang ondergedompeld
in een tank met water. Daarna moet
hij in evenwicht zien te blijven op een
bewegende vloer.
Hij moet proberen een heel klein
geschreven tekst te lezen, die een
eindje van hem af op de wand is ge
plakt. Onderwijl laat men een dozijn
luchtalarmsirenes op volle kracht
werken, zodat de hele kamer staat te
schudden.
Zoals gezegd: dat zijn de lichte
proeven. Er zijn ook zware. Man
nen worden op een door raketten
aangedreven slede in ontzaglijke
vaart tegen een stel buffers aange
schoten. Zij maken een duizeling
wekkende val aan een touw dat op
een gegeven moment strak trekt.
In centrifuges worden zij suizend-
snel in de rondte gedraaid, tot men
vermoedt dat zij alle oriëntatiever
mogen verloren hebben.
Maar de aspirant-astronauten heb
ben zoveel te doen en zoveel te leren
in korte tfld, dat zij simpelweg er
niet aan toe komen om alle proeven
uit te voeren die deze jonge weten
schap van hen vraagt. Bovendien: het
is óók weer niet de bedoeling dat zij
half gebroken in hun capsules plaats
nemen. Geen nood: altijd zijn er mas
sa's vrijwilligers die een stuk van het
proefdieren-werk willen overnemen.
Het zijn vaak studenten.
Ik heb er weken achtereen zien zit
ten, opgesloten in een namaak-capsu-
le gevuld met zuurstof en helium
waarin de luchtdruk nu eens ver
laagd, dan weer verhoogd werd.
De capsule staat in de Douglas la
boratoria 5n Santa Monica, CaÜfornië.
De inzittenden worden in een contro
lekamer gadegeslagen op tv-scher-
men. Zij besteden hun tijd ieder aan
hun eigen studie ze nemen boeken
en dictaten mee. Terwijl zij studeren
zoeken de experts van Douglas naar
stig naar het beste gasmengsel voor
een ruimtecabine.
Ik sta met de teamleider voor een
van de schermen en heb een kijkje
in de cabine. „Vanavond heb ik het
zo geregeld, dat ze zich in feite op
een Mount Everest-top bevinden",
zegt de man voldaan.
„Zingen jullie eens wat," vraagt hij
via de intercom. De jongens grijnzen
en zetten „Jingle Bells" in met
schrille kinderstemmen, zodat ze om
zichzelf moeten lachen.
De helium in hun atmosfeer heeft
hun stemmen van toon veranderd. Zij
zijn de .„cabinauten" zonder glorie,
wegbereiders als vele anderen voor
de trip naar de maan.
Zijzelf zullen zich geen meter van
de aardbodem verheffen. Dat zullen
anderen doen drie uit dertien ge
selecteerden; en die dertien zijn weer
uitgekozen uit de grotere groep van
27. Wie die drie precies zullen zijn is
niet bekend; hun namen zullen zes
maanden voor de start bekend wor
den gemaakt. Tot zolang trainen alle
dertien dag-aan-dag. Zij moeten voor
treffelijke en veelzijdige sportlui zijn,
nagenoeg raket- en capsulebouwers,
astronomen en geologen, testpiloten
en navigators, computer-deskundigen
en monteurs alles tegelijk. Hun
karakter is tot het uiterste getest en
hun lichamelijke conditie is beproefd
in overlevingsoefeningen in het
dampende oerwoud van Panama en
in de hete droogte van Nevada's
woestijn.
Zij moeten de all-round be
kwaamheid bezitten van een super
mens. En zij zullen elk greintje er
van broodnodig hebben, straks.
Van de uitgeverij Hollandia N.V. te
Baarn ontvingen wij de volgende her
drukken: „Armageddon" door Leon
Fris (5e druk, f 9,75); „Exodus" door
Leon Fris (25e drnk, f 9,75) en „Mila
18" door Leon Fris (15e druk, f 9,75).
De uitgeverij J. H. Kok te Kampen
zond ons de laatste tijd de volgende
boeken: „Evangelie en communisme
in Azië en Afrika" door prof. dr. J.
Verkuyl .(f 9,75); „Schema 13" door
dr. G. Th. Rothuizen (f 4,95); „Kinde
ren vertellen de Bijbel"; „Anina" (in
drie delen) door Sina Martig; „Janne-
ke redt het wel" door A. Oosterbroek-
Dutschun; „Stille tijd in vrije tijd"
door drs. J. H. Bavinck en „Alja uit
het oerwoud" door Janny ter Haar-
Kruize.
Behalve reeds besproken of nog
apart te bespreken boeken, zond de
N.V. „De Arbeiderspers" ons: „Het
Pessimisme" door Ludwig Marcuse;
„Die eeuwige sigaret" door A. H.
Cain; „De Hobbyclub" door Leonard
de Vries; „Huishoudboek" door P.
Bracken; „Grappen van Chroestsjow",
verzameld door H. Schewe; „De laat
ste der kolonialen" door O. Dijk; „Een
medische revolutie" (De moderne ge
neesmiddelen als mensenredders) door
R. Calder; „Zon op tafel" (geurige ge
rechten uit de landen om de Middel
landse Zee) door Wina Born; „Het
ezeltje", novelle door Paula Gomes;
„Puinruimen", gedichtenbundel door
Henny Vonk en „Een gat in de lucht",
gedichtenbundel door Harry Mester-
om.
Uitgeverij E. M. Querido deed on»
toekomen: „Casanova's terugkeer"
door Arthur Schnitzler; „Mijn aap
schreit" en „Het euvel Gods" door A.
Helman; „Mijn grootvader en ik" door
Top Naeff en „Een winterreis" door W.
Brakman.
Voorts ontvingen wij „Het hart in de
rugzak" door W. Smólski (uitg. West-
Friesland); „Zo beplanten wij onze
tuin" door Mien Ruys (uitg. Linnaeus
N.V.); „Jan Cremer in zijn hemd"
door G. Oversteegen (uitg. Boekentoto)
„Burgerlijk Wetboek en Wetboek van
Koophandel" (uitg. N.V. Kluwer); „Le
gende van de Witte-Wijvenkuil" door
H. Wilmink (uitg. „De Tijdstroom");
Encyclopedie voor jongeren, delen 5 en
6 (uitg. W. de Haan) en zes boekjes
van de Fanta Weekend Bibliotheek:
„Ginnegapj s en dijenkletsers"; „Wie
sprong er ook weer van welke toren?";
„Wat zullen we nu eens doen?"; „Geen
kind aan de kinderen"; „Voer voor
dagjesmensen" en „Wat zie ik daar nu
in het gras?".
ELST De voetbalvereniging Mus
ketiers heeft, teneinde de onderlinge
band van.de leden te versterken, deze
week weer eens een kaartavond geor
ganiseerd. De opkomst was goed en er
werd om de negen beschikbaar gestel
de prijzen enthousiast gestreden. De
eerstvolgende kaartavond wordt gehou
den op donderdag 24 november a.s.
Ook dan zullen weer mooie prijzen te
winnen zijn.
Voor leden, donateurs en toto-leden
wordt er een groots opgezette kaart
avond georganiseerd op donderdag 23
december. De uitslagen van deze week
waren moeilijk vast te stellen, daar er
drie deelnemers met een gelijk aantal
punten eindigden. Na loting werden de
eerste drie prijzen verdeeld onder res
pectievelijk: T. Eimers, J. Diteweg en
C. Henzen.
(Door onze economische medewerker)
AMSTERDAM Er is deze week,
vergeleken bij de vorige, weinig of
niets in de stemming op de effecten
beurs veranderd. De ene dag was zij
onvriendelijk, de andere dag vriende
lijk en weer een dag later kleurloos,
maar dat alles ging gepaard met een
geringe handel en soms verlaten open
hoeken. De omzetten van de aandelen
lagen nominaal tussen de f 1,8 en
f 2 miljoen, zodat de handel weer met
heel weinig genoegen moest nemen.
De kabinetscrisis is nog steeds niet
opgelost, zodat de beurs ook daar geen
moed uit kan putten. Wel kreeg zij
en dan vooral de internationale
fondsen een steuntje in de rug door
de vriendelijke stemming in Wall
Street. Woensdag kwam het Dow Jo-
nesgemiddelde voor industrie-aandelen
eindelijk weer eens boven de 100
(801,11), terwijl het 6 oktober nog op
744,32 stond. Donderdag 809,57. Die be
tere stemming ging nog gepaard met
het uitblijven van dringend Ameri
kaans aanbod op onze beurs, waardoor
een druk op de internationale fondsen
kon worden voorkomen.
Koninklijke Olie doet het in Wall
Street nog steeds behoorlijk en dit
vond op het Damrak zijn terugslag.
Vorige week vrijdag f 130,10 en giste
ren 136. Volgende week donderdag
zullen de resultaten over het derde
kwartaal bekend worden gemaakt. Wij
weten inmiddels wel, dat Shell Oil In
de V.S. over de eerste negen maanden
een 10 pet. hoger resultaat heeft ge
boekt.
Van Unilever valt weinig te zeggen
(De notering schommelde rondom de
f 79,-) waartegenover Phillips aantrok
van f 83,- tot f 84,70. Hier vooral was
het wegblijven van Amerikaans aan
bod van belang.
Een hoofdstuk apart vraagt A.K.U.
Het is nog maar kort geleden, dat de
gunstige cijfers van het derde kwar
taal en de eerste negen maanden kon
den worden gepubliceerd. Plotséling
werd eind vorige week bekend, dat de
directie van A.K.U. over het vierde
kwartaal in haar Nederlandse bedrij
ven een lagere winst dan vorig jaar
verwacht, tengevolge van de gestegen
kosten en de lagere opbrengstprijzen.
Dit plotselinge teleurstellende bericht
na de mooie cijfers kon men bepaald
niet waarderen op de beurs. Dan had
de directie dat maar tegelijk met de
publicatie van de kwartaalcijfers moe
ten vertellen. Het was ook in de koers
goed merkbaar: maandag bijna f 5,-
lager tot f 60,70. De week sloot op
f 61,20.
Van het scheepvaartfront geen
nieuws. Wel natuurlijk van de K.L.M.
Er wordt In New York druk gehan
deld, hetgeen bij ons in ups en downs
is terug te vinden. Vorige week vrij
dag f 362,-, maandag f 371,-, dinsdag
f 350,-, woensdag f 350,-, donderdag
f 349,- en gisteren f 348. Ter vergelij
king nog even: 13 oktober was de no
tering f 455,-, zodat er door de aan
kondiging van de emissie wel behoor
lijk wat van de koers is afgegaan.
In het begin van de week stonden
zowel Amsterdam Rubber als Deli Mij.
onder de druk. Maandag verloor Deli
zelfs f 3,-, later in de week was die
druk echter weer verdwenen. De oor
zaak was voor buitenstaanders niet
duidelijk.
Bij de lokale fondsen hebben winsten
en verliezen elkaar afgewisseld, zon
der dat het tot opzienbarende koers
veranderingen kwam. Bedrijfsberich-
ten waren nog de belangrijkste factor.
In de eerste plaats moeten wij dan
Porselein- en Tegelfabriek Mosa noe
men, waar de resultaten over de eer
ste negen maanden flink zijn tegenge
vallen. Maandag was het al direct -15
laten, woensdag -10 laten tot 260. Don
derdag kwamen kopers en verkopers
elkaar tegen op 260, waarna het eind
kwam op f 260,-.
Ook bij Ford zullen de resultaten la
ger uitkomen, omdat de verkopen ge
voelig zijn gedaald. Dat is overigens
niet alleen bij Ford het geval. Voor de
hele Nederlandse automobielhandel is
1966 niet gunstig verlopen: in de eer
ste negen maanden een verkoopdaling
van 21 pet., en dat natuurlijk door de
hogere omzetbelasting. Wij zullen dan
ook wel van meer autofondsen tegen
vallende berichten krijgen. Wie ge
dacht mocht hebben, dat nu ook de
koers onder druk kwam te staan, ver
gist zich: vorige week vrijdag 935 en
afgelopen donderdag 950, gisteren 964.
Er is nog een bedrijfstak, die van
de hogere belastingen (in dit geval de
accijns) te lijden heeft gehad. Men
verwacht, dat de verkoop van sterke
drank sterker zal dalen dan 20 pet.
Er is eind vorig jaar zeer veel ge
hamsterd, maar daarnaast speelt de
prijsverhoging een rol. Op de beurs
dacht men direct aan Bols, hetgeen
dinsdag zijn neerslag vond in een da
ling van f 1,50. Van een uitgesproken
verdere daling was echter geen spra
ke.
Omgekeerd konden wij wel lezen,
dat er meer bier is gedronken in ons
land. Wij kunnen beslist niet zeggen,
dat de bierfondsen hierdoor willig wer
den, maar van een lichte koersstijging,
vooral van Amstel en Heineken, kon
den wij toch. echt wel spreken.
In het tussentijdsverslag van de Am
sterdamse Belegging Maatschappij
vonden wij de vraag van de directie,
die zij in feite bevestigend beant
woordt, of de koersdaling van de aan
delen al niet zover was doorgegaan,
dat hierin reed vele kwade kansen zijn
verdisconteerd. Bij de voorkeur, die er
voor obligaties met een hoge rente be
staat, mag ook de belegger zich dit
inderdaad wel eens afvragen.
De wachtkamer waarin verschillende
geldleners zijn gaan zitten, is open
gegaan. De eerste, die er uit kwam,
is de Ned. Gasunie. Zij heeft 100
miljoen gulden nodig en wil daar
voor 7 1/4 pet. rente geven, tegen
een uitgiftekoers van 99 1/2. De be
legger maakt dan ongeveer 7,3 pet.
Wij zien hier wel uit, dat de rente
nog niet aan het dalen is gegaan. Op
de beurs verwacht men, dat er op
deze condities behoorlijk zal worden
ingeschreven. Komen er echter meer
geldvragers uit de wachtkamer, dan
kan nog alles veranderen.
Ter afsluiting nog even een terugblik
op oktober. Bij de internationale fond
sen waren er wel wat schommelingen,
maar per saldo is er niet veel veran
derd. Hetzelfde kunnen wij eigenlijk
ook voor de andere rubrieken zeggen.
Een lichte druk, die in wezen niet veel
om het lijf had. Het is een duidelijk
bewijs, dat de kopers niet goed weten
wat zij moeten doen. Maar de verko
pers weten het ook niet en daaraan is
het te danken, dat zij bij de verkoop
erg terughoudend zijn. Zou dat niet
het geval geweest zijn, dan zouden de
koersen behoorlijk naar beneden zijn
gegaan.
AMSTERDAM, 28 oktober. Londen
10.09}—10.10New York 3.61«—3.62A;
Montreal 3.34}—3.35; Parijs 73.22—
73.27; Brussel 7.23}—7.231; Frankfort
90.93—90.98; Stockholm .69.93—69.98;
Zürich 83.59—83.64; MUaan 57.88}—
57.93}; Kopenhagen 52.40}—52.45}; Os
lo 50.63}—50.68}; Wenen 14.00}—14.01};
Lissabon 12.59}—12.61.
