Eerste mens op
dode planeet
Laatkoersen en bescheiden
handel typeren situatie
Vioolconcours, fonds
„Oskar Back"
Tussen licht en donker is een
verschil van honderd graden
Het definitieve
begin.
Stuivertje
wisselen
Vallen
Klaar voor
de landing
Uit de baan
Honderd meter
Geland
Op de maan
AMSTERDAMSE BEURS BLIJFT ONZEKER
Harriman zet politiek
van V.S. uiteen
Staking in Griekse
ziekenhuizen
Te weinig onder
wijzers in Indonesië
Geen alkohol bij snelverkeer
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1966
Het is twaalf minuten voor vier, 's middags. Drie mannen liggen zwijgend in
hun voorgevormde cassettes, luisterend naar de stilte. Verdwenen is het loeien
achter hun rug, verdwenen de ijzeren hand die hen in hun ligplaatsen perste.
Hun ademhaling is weer normaal. Het is de dag, die eens zal komen in 1969.
In hun Apolloruimteschip zijn drie Amerikaanse astronauten (een gezagvoerder,
een tweede piloot en de systeem-technicus) onderweg.. Vijftienduizend kilo
meter achter hen ligt Merritt Island, Florida, vanwaar zij een half uur ge
leden zijn gestart. Hun hoogte: 185 kilometer. Zij zijn in hun eerste omloop
rond de aarde. Twee raketstadia zijn afgevallen. De derde is nog aangekop
peld, maar nu huiten werking. De computers doen geluidloos hun werk, stro
men informatie spuiend en stromen informatie ontvangend. De Apollo vol
tooit zijn eerste baan, begint aan de tweede. Nu rust de elektronische auto
maat een ogenblik. Op de seconde af is het tijdstip bepaald, waarop de derde
rakettrap weer in actie moet komen.
De Apollo heeft de Afrikaanse kust
overschreden en beweegt zich in de
richting van de Indische Oceaan. Be
neden opent zich opnieuw de peilloze
donkere diepte zonder reliëf. De tijd
klok tikt de seconden af.
En daar is het ogenblik. Op een
elektronische impuls start de motor
van de derde rakettrap. In enkele
ogenblikken stijgt de snelheid als een
hamerslag van 28.000 tot 39.000 kilo
meter per uur. De capsule rukt zich
los van de aardse aantrekkingskracht
en zwenkt het zonnestelsel in. Weg
van de aarde en in de richting van
een punt in de ruimte waar over drie
dagen de maan zal zijn. Nu is de
maanreis definitief begonnen.
En dit is de dag, waarvoor de drie
mannen in de capsule vijf jaar ach
tereen hebben getraind. De zwarte
ruimte waarin zij drijven is hun
vreemd noch vijandig. Zij doorschrij
den de stralingsgevaarlijke Van Al-
lengordel. Zij hebben een oogje op de
zon, ver opzij maar zij weten dat
het nog wel even kan duren eer er
zonne-erupties optreden, producenten
van een fatale kortegolfstraling.
Vier uur na de start moet een inge
wikkelde manoeuvre worden uitge
voerd. De drie bestanddelen van de
„maantrein" moeten onderling van
plaats verwisselen om de Apollocap-
sule contact te laten maken met de
LEM, het maanlandingsvaartuig
waarin straks twee mannen zullen
moeten overstappen.
Door het indrukken van een knop
in de Apollocabine exploderen achter
de Apollo de klampen waarmee de
Apollo met achter zich de service
capsule verbonden zitten aan de
stuwraket. De raket raakt los en in
zijn binnenste wordt een grote meta
len spin zichtbaar, een wonderlijke
hoekig bouwsel, de LEM.
Apollo en servicecapsule (waaraan
ook weer een stuwraket zit) maken
nu een draai van 180 graden, zodat de
neus van de Apollo boven de opening
van de raket komt. Centimeter voor
centimeter, manoeuvrerend met zijn
stuur raket j es, wurmt de gezagvoer
der de neus van de Apollo in de ope
ning die zich in het plafond van de
LEM bevindt. Het is een acrobatische
toer, maar het lukt. Iedereen her
ademt, want als dit niet zou lukken
lukt niets meer en is de hele onder
neming een fiasco.
De LEM wordt nu uit het raketres
tant getrokken door de raketjes van
de servicecapsule achteruit" te la
ten slaan. De lange metalen poten
worden zichtbaar. De operatie is ge
lukt. De derde trap van de aandrijf-
raket kan nu wegvallen.
Nog eenmaal werken de stuurraket-
ten; de combinatie (van voor naar
achter) servicecapsule, Apollo, LEM
draait zich 180 graden, zodat de LEM
voorop komt. Dan start de zwaardere
raketmotor van de servicebapsule en
zet de maantrein zich opnieuw in be
weging. Van de 3.000 ton startgewicht
op aarde is op dit moment nog maar
43 ton over de rest is gebruikt en
afgeworpen.
Computers controleren de koers. Er
wordt wat bijgestuurd. De snelheid is
40.000 kilometer per uur, maar nie
mand die daar iets van merkt. Er is
eigenlijk geen snelheid voelbaar om
dat er geen zwaartekracht is. Er is
oppervlakkig bezien ook geen
richting. Er is geen onder en geen
boven, geen links en geen rechts: het
is allemaal net zo breed als het lang
is.
De maan staat 400.000 kilometer
van de aarde. In theorie zou de Apol
lo de maan dus in tien uur kunnen
bereiken. Maar dat grapje gaat niet
op, want het ruimtevaartuig kan geen
rechte lijn volgen, het moet een na-
deringsbaan vliegen die een hyperbo
lische vorm heeft. Toch kunnen de
mannen ook met het blote oog zien
dat zij vorderen. De aarde wordt
kleiner en kleiner, de maan opzij
groter en groter. In het laatste et
maal van hun vlucht passeren zij het
punt waarop de aantrekkingskracht
van de maan groter wordt dan die
van de aarde. Nu vallen zij naar de
maan toe.
Soms trekken zij hun ruimtepakken
uit, eten en drinken wat uit tubes.
Zij slapen in ploegen; twee man zijn
altijd wakker, aan het werk met de
instrumenten en aan de radioverbin
ding met de aarde.
Het ogenblik komt waarop zij zich
in ruimtepak vastsnoeren in hun
ligplaatsen. Door met de stuurraket-
ten te manoeuvreren keren zij de
maantrein opnieuw 180 graden, zodat
de raket van de servicecapsule voor
op komt. Zij vliegen nu op 200 kilo
meter boven de nachtkant van de
maan, in de lus van hun hyperbool.
Zou nu de raket de dienst weigeren,
dan worden zij teruggeslingerd naar
de aarde.
De raket werkt. Voor het eerst
sinds drie dagen voelen de mannen
weer massa terwijl zij terugge
drukt worden in hun ligplaatsen.
De raket werkt als een rem die de
val naar de maan breekt. De snel
heid neemt af. Wanneer de raket
op een signaal van de aarde op
houdt, bevinden servicecapsule,
Apollo en LEM zich in een baan
rond de maan. Over de aarde valt
een scherpe scheiding tussen licht
een donker. De maantrein nadert
nu de van de aarde afgekeerde zij
de van de maan. Wanneer zij de
aarde „onder" zien gaan, vallen
abrupt de radiostemmen uit
Houston weg. Zij zijn alleen. Onder
hen het donkere maanoppervlak,
om hen heen de miljarden sterren,
fel fonkelend.
Het zonlicht is als een explosie
wanneer zij uit de maanschaduw op
duiken. De snelheid is nu 6.400 kilo
meter per uur. De radio zwijgt nog.
De Apollo beweegt zich nog steeds
boven de van de aarde afgekeerde
zijde van de maan. Onder hen ligt
Russisch „gebied": alle grote kra
ters en zeeën hebben hier Russische
namen sinds de Loenik hier tien jaar
geleden voor het eerst foto's nam. De
Russenhoever zouden die nu
zijn?
Maar al die gedachten weg! Het
wordt tijd vooi de landing. Boven de
zonnige westelijke horizon komt als
een blauwige bal de aarde op en met
een treedt het radiocontact weer in.
Snel worden de gegevens van beider
rekenapparaturen vergeleken. Alles
klopt. De capsule is precies in de be
rekende baan, 160 kilometer boven de
maan.
Onder de drie mannen schuiven de
„zeeën" voorbij: Mare Fecundidatis,
Mare Tranquillitatis steriele woes
tijnen met massa's kraters en
richels. Ver naar het zuiden zien zij
de wanden van de krater Alphonsus,
waar de Ranger-9 vier jaar tevoren
foto's nemend in te pletter is gesla
gen. Zij suizen over de centrale vlak
te en pikken er de zwakke signalen
op van een Surveyor die hier in de
cember 1968 is geland en nog altijd
werkt.
De schaduwen worden langer. Het
besluit is gevallen: de LEM zal lan
den in de buurt van de Mare Tran
quillitatis. De gezagvoerder en de
tweede piloot maken hun riemen los
en drijven weg van hun ligplaatsen.
Zij schudden de systeem-technicus
die alleen in zijn baan rond de maan
moet achterblijven, de hand. Hij voelt
zich lichtelijk teleurgesteld, maar zo zijn
de rollen nu eenmaal verdeeld.
De maanlandingsploeg kruipt voor
zichtig uit de neus van de Apollo-
kegel in de LEM over. De technicus
ziet onder het instrumentenpaneel
het gezicht van de captain verdwij
nen. Dan gaat het luik dicht.
In de krappe cabine van de LEM,
het maanlandingsvaartuig met zijn
vierkante opbouw op een klein plat
form en daaronder een bescheiden
Tekening van hoe het moet
zyn in 1969: de „maantrein"
in een baan rond de maan. Van
links naar rechts: de servicecap
sule met raketuitlaat, de kegel
vormige Apollo en voorop de
LEM, het maanlandingsvoertuig
(waarin juist een astronaut
kruipt). Op de achtergrond ziet
men juist de aarde ondergaan.
raketmotor plus de vier stakerige po
ten, worden luchtdruk, zuurstof,
brandstof en radioverbindingen ge
test. Het telemetersysteem werkt
naar behoren. Zowel de Apollocapsu-
le op 4 meter) als de aarde (op
le (op 4 meter) als de aarde (op
400.000 kilometer) zijn uitstekend te
bereiken.
De LEM na de landing op de maan. Een astronaut is bezig de ladder af te klimmen.
De maantrein passeert opnieuw de
horizon wanneer de klampen van de
LEM Apollo loslaten. Apollo vervolgt
zijn baan, de LEM zakt schuin weg,
in balans gehouden door kleine stuur-
raketten. De twee mannen staan
rechtop in hun cabine', vastgehouden
door gordels. Uitzicht hebben zij door
een klein driehoekig venster en een
soort periscoop. De overtrokken spin
die zij besturen daalt nauwelijks.
Daar is de horizon alweer. Het zon-
nefilter in het venster verduistert
zich automatisch. Zij schakelen de
binnenverlichting in. Alle instrumen
ten geven een groen licht. Twee na-
maakmanen op het dashboard draai
en regelmatig rond hun asjes, zodat
zij precies kunnen zien waar zich de
Apollo bevindt.
Het aftellen voor de landing is be
gonnen. Op „nul" ontbrandt de raket
motor onder het platform. De man
nen hangen nu in hun riemen. De
LEM krijgt vaart en schiet doelbe
wust op de Mare Tranquillitatis af.
De afstand wordt kleiner, de kraters
die zij passeren schijnen zeer dicht
bij. Nog vijftien kilometer te dalen.
Ingespannen bestuderen zij de uitge
kozen plek. De bodem lijkt voldoende
vlak. De beste plek is een kleine vlak
te vlak bij een krater die eruit ziet
als een hoefijzer.
„Landingsplaats O.K. Wij landen
tijdens de volgende omwenteling,"
rapporteren zij aan de Apollo en aan
Houston. Nu blijven zij nog met de
onzekerheid of op het laatste moment
niet een nauwelijks zichtbare helling,
een plotselinge richel de hele onder
neming zullen doen mislukken. Als de
poten van de LEM worden vernield,
is er van opstijgen geen sprake meer.
Zonsondergang de maannacht
zonsopgang weer. Deze omwenteling
heeft hun zeven kwartier gekost.
De raketmotor werkt opnieuw. De
snelheid neemt af. De poten steken
nu recht naar beneden. Dansend op
de brullende vlam van de motor
hangt de LEM honderd meter boven
de oppervlakte.
„Daar" schreeuwt de co-pilot en
hij wijst. Daar is het hoefijzer met
het stukje vlakke grond. De motor
is gestopt. Nu gillen alleen nog de
stuurraketjes, in vier groepen ter
weerszijden bevestigd. Als een he
licopter waggelt de LEM in de aan
geduide richting. Op het instrumen
tenbord gloeit een fel rood licht met
aftellende cijfers: 34, 33, 32. Nog
een halve minuut brandstof voor de
landing. Als het niet n u is, is
het nooit want dan is er nog juist
voldoende stuwstof over voor een
terugkeer naar de Apollo en de aar
de. De bodem lijkt vlak genoeg
„We landen" roept de gezagvoer
der.
„O.K." antwoordt de co-pilot.
Hun helmvizieren zijn gesloten.
Zuurstofcilinders beginnen hun inhoud
naar de ruimtepakken over te' pom
pen. Als de landing te hard is en de
lucht in de cabine zou ontsnappen,
houden zij toch het leven. Dan kun
nen ze de raketmotor van hun kleine
cabine starten, de rest van de LEM
achterlaten en spoorslags opstijgen,
naar de Apollo.
Met een snelheid van twee meter
per seconde daalt het toestel. Zij zijn
nu nog maar een paar meter hoog en
de raketvlammen waaien wat gruis
op. Maar niets is er verontrustend.
De captain knikt en duwt de handle
neer.
Een zachte stoot. Dan zakken de
schokdempers van de poten door.
De raketvlam dooft. De LEM, veer
tien ton zwaar op aarde, staat met
nog geen tweeëneenhalve ton ge
wicht hier op vaste bodem. De stil
te is volkomen.
D" mannen kijken door het ven
ster, zwijgend. De radio is stil. Alles
wacht.
Dan spreekt de captain: „LEM aan
Apollo. Wij zijn geland op de maan
in de Zee van de Rust, ongeveer 500
kilometer ten noorden van de maan-
evenaar. Alles is in orde."
Zijn boodschap gaat van de Apollo
naar Houston en vandaar in enkele
seconden over de wereld.
Elf minuten later komt een nieuwe
mededeling: „Maken ons gereed om
de maan te betreden."
De twee maanreizigers hebben het
terrein goed bekeken. Door de peri
scoop zien zij een vlakke grijze woes
tijn in hel zonlicht. De schaduwen
zijn volkomen zwart. Gebergten zijn
niet binnen gezichtsafstand, alleen
wat flauwe hellingen en enkele heu
vels, kleurloos in deze steriele we
reld. De buitenthermometer wijst een
temperatuur aan- van 84 graden Cel
sius. De bodem schijnt vrij stevig,
met hier en daar slechts wat steen
slag. De stralingsmeter geeft een
groen signaal. Ook de micrometeorie-
tenmeter signaleert geen gevaar.
Zij openen de luchtkranen. De
luchtdruk zakt tot de meter op 0
staat. Het luchtledig binnen is nu
even absoluut als het luchtledig bui
ten. De captain opent het luik.
Zijn ruimtepak is zwaar en ook de
dikke maancape heeft een heel ge
wicht. Op zijn rug heeft hij zuurstof-
flessen en pompen plus batterijen.
Toch weegt hij hier niet meer dan
zestien kilo. Zijn bewegingen zijn be
hoedzaam, zoals hij dat heeft geleerd.
Hij steekt eerst zijn voeten door de
kleine cilindrische opening. Dan volgt
de rest van zijn lichaam. Hij heeft
een veiligheidsstaf bij zich, een ca
mera en geologische gereedschappen.
Hij staat nu op het platformpje van
de LEM. Hij kijkt uit over de kale
vlakte. Onder het platform heeft de
uitlaatvlam van de raket een zwarte
plek tussen de poten gebrand. Hij ziet
de stralende sterren in de zwarte
lucht en de zon met zijn ongekend
fel licht. Dan gaat hij voorzichtig de
treden van de ladder af, langs één
van de poten.
Hij komt aan de laatste trede,
stapt in de schotelvormige voet van
de poot. Met zijn stok tast hij de
grond af. Die houdt. Hij zet een voet
buiten de schotel, zoals een begin
nend schaatser zijn voet op het ijs
zet. Dan trekt hij voorzichtig de twee
de voet bij.
Hij laat de ladder los.
Hij staat, licht-duizelend, op de
maan. Op de maan!
„Hallo LEM, hallo Apollo" zegt hij
„ik sta nu op de maan. Ik ga nu
lopen
Langzaam schuifelt hij vooruit, be
hoedzaam. Een paar meter verder
kijkt hij o:n.
Hij ziet de LEM, hoog op zijn po
ten. Hij ziet de sporen die hij ge
maakt heeft, in het fijne gruis.
En hij weet: die zullen er altijd
blijven. Nooit zal mos of planten
groei ze bedekken. En nooit zul
len regen, sneeuw of wind ze uit
wissen.
Want d< elementen zijn hier terug
gebracht tot een simpel minimum,
dat geen leven toelaat: hitte en kou,
een verblindend licht en het meest
absolute duister.
AMSTERDAM Het bestuur van het
begin dit jaar opgerichte studiefonds
„Oskar Back" zal voor het nationaal
vioolconcours, dat volgend jaar maart
zal worden gehouden, behalve een eer
ste prijs van 16.000 gulden nog een
tweede prijs ter beschikking kunnen
stellen van 1000 gulden. Zoals bekend
stelt voorts Donemus een prijs van
1000 gulden ter beschikking voor de
meest geslaagde interpretatie van de
Nederlandse compositie in de tweede
ronde. De inschrijvingen moeten voor
1 december worden gezonden aan het
secretariaat Prinsengracht 656 in Am
sterdam.
BONN President Johnson Is vast
besloten de communistische agressie in
Viëtnam een halt toe te roepen, maar
is niet van zins de oorlog uit te brei
den, zo heeft de Amerikaanse reizende
ambassadeur Averell W. Harriman
bij zijn aankomst in Bonn tegen de
Duitse regering gezegd.
Harriman bevindt zich momenteel
op een reis rond de wereld om de neu
trale landen en de bondgenoten van
Amerika een toelichting te geven op de
resultaten van de conferentie in Ma
nilla inzake Viëtnam.
De doelstellingen van president John
son in Viëtnam zijn zeer beperkt, zo
zei Harriman. Zij zijn voornamelijk ge
richt „om het volk van Zuid-Viëtnam
gelegenheid te geven over zijn eigen
toekomst te beslissen, zonder bemoeie
nis van buiten, en de agressie en de
poging Zuid-Viëtnam met geweld te on
derwerpen, tegen te gaan".
„Wij zullen van deze vastbeslotenheid
niet afwijken", aldus Harriman.
ATHENE In de GneKse zieken
huizen krijgen de patiënten maaitijden,
die zijn toebereid door militairen, zulks
als gevolg van een staking van 15.000
koks, verpleegsters en administratieve
werknemers, die hogere lonen wensen
en betere arbeidsvoorwaarden.
De minister van Volksgezondheid
noemde de staking, die 48 uur zal du
ren, ongerechtvaardigd. Hij zei dat de
regering maatregelen treft om aan het
merendeel van de wensen van de sta
kers tegemoet te komen.
Intussen hebben 20.000 artsen, tand
artsen en apothekers gedreigd het werk
neer te leggen, omdat zij vinden dat de
regering niet snel genoeg met een wets
voorstel komt ter regeling van hun sta
tus en pensioenen.
DJAKARTA. Het tekort aan on
derwijspersoneel voor lagere en mid
delbare scholen in Indonesië is sinds
de mislukte staatsgreep van vorig jaar
gestegen van 40.000 tot 93.000, zo heeft
de minister voor Lager Onderwijs en
Cultuur, Mangungpranoto, te Djakar
ta bekend gemaakt. Volgens hem wa
ren ongeveer 53.000 onderwijskrachten
bij de staatsgreep betrokken. Als nood
maatregel wordt op vele lagere schel
len les gegeven door mensen die juist
de middelbare school hebben afgelo
pen. Op andere plaatsen zijn de scho
len gesloten.
In Djakarta kan 25 pet. van de kin
deren geen onderwijs volgen als ge
volg van het tekort aan onderwijsper
soneel.
AMSTERDAM De maand november is op het Amsterdamse Damrak niet
al te gunstig in gezet. De handel kon niet van de grond komen, waardoor de
nominale omzetten In aandelen weer rondom de f 1,8 miljoen bleven cirkelen.
Maar het gebrek aan kooplust wordt nog beter getypeerd door de vele laatkoer
sen. Zij vertellen, dat er wel verkopers aan de markt waren, maar dat er geen
kopers kwamen opdagen. Dat er desondanks nog wel stof tot gesprek was, dan
ken w'ü aan het nodige bedrijfsnieuws: cijfers van Koninklyke/Shell, Hoogovens
en K.L.M., jaarverslag van Exploitatie Maatschappij Scheveningen en enkele
gunstige tussentijdse berichten.
In New York kon het Dow Jonesge-
middelde voor industrie-aandelen zich
boven de 800 handhaven, nadat 26 okto
ber de grens naar boven werd gepas
seerd. Donderdag was het gemiddelde
804,34.
Veel invloed is hiervan niet op de in
ternationale fondsen uitgegaan. Konink
lijke Olie trok wel iets aan, maar de
goede cijfers over het derde kwartaal,
die donderdag bekend werden gemaakt,
hadden een averechtse uitwerking: de
notering zakte f 4,50 tot f 133,10. Giste
ren werd het f 131,20.
In het derde kwartaal was de netto
winst voor het hele concern 3,8 pet. ho
ger dan een jaar geleden, in de afgelo
pen negen maanden was de netto-winst
5,5 pet. hoger. Dat viel de beurs tegen.
Men had op een beter derde kwartaal
gehoopt. Het probleem is echter ook
hier, dat de kosten sterker stijgen dan
de bruto-inkomsten.
Hoogovens kon zijn aandeelhouders al
leen maar meedelen, dat de winstdaling
in het derde kwartaal bijna 20 pet. was,
waardoor in de eerste negen maanden
van dit jaar de netto-winst ruwweg 20
pet. lager was dan vorig jaar. De Hoog
ovens worstelen met het probleem dat
de bedrijfskosten bijna dubbel zo hard
toenemen als de verkopen.
De K.L.M. komt tegenwoordig alleen
maar met goed nieuws. In het tweede
kwartaal van het boekjaar was de net
to-winst f 56 miljoen, tegen f 43 miljoen
een jaar geleden. In het eerste halfjaar
van het boekjaar was de netto-winst
f 89 miljoen tegen f 57 miljoen een jaar
geleden. In de koersen komen deze mooie
cijfers niet tot uiting. De aangekondigde
uitgifte van aandelen gooit daarbij roet
in het eten. Bovendien wordt de koers-
vorming praktisch van New York uit
gedicteerd. Vorige week vrijdag f 348,
woensdag was het f 363 en gisteren
f 326.
Van de andere internationale fondsen
valt weinig te zeggen. Unilever kon zich
goed handhaven, waardoor de notering
rondom de f 78 bleef zweven. Philips
stond echter onder druk. Hier was niet
vreemd aan, dat uit de tussentijdse me
dedeling van Beleggingsmaatschappij
Robeco was gebleken, dat het belang
bij Philips van januari tot oktober met
f 65.000 is teruggebracht tot f 40.000.
Van die f 65.000 is f 45.000 sinds juni
afgestoten. Een dergelijk bericht heeft
vooral psychologische gevolgen. De no
tering zakte van f 84,70 tot f 80,40.
AKU bleef de hele week rondom de
f 60.- schommelen. Gisteren ging er
echter met één klap f 4,- af op het be
richt dat AKU in Emmen de werktijd
tijdelijk verkort. Een typische angst
reactie van het publiek.
Het raadsel Exploitatie Maatschappij
Scheveningen is door het jaarverslag
niet opgelost. Wij weten alleen zeker,
dat de heer Zwolsman onvoldoende ka
pitaal had voor zijn vele plannen. Daar
om moest hij een deel van het onroe
rende goed verkopen. Verder hangt er
een waas over de balans, voornamelijk
door een andere wijze van winst-vast
stellen. De accountant kon zich hier dan
ook niet mee verenigen, zodat er een
nieuwe (de derde) accountant aange
trokken moest worden.
Er moge dan een papieren winst zijn
gemaakt, geld om dividend te betalen
(over 1964 15 pet.) is er niet en daarom
is het, dat aandeelhouders het dividend
in de vorm van een bonus krijgen: op
elk heel aandeel wordt een half aandeel
gratis gegeven. De beurt wacht nu nog
op een toelichting op het een jaar oude
bericht, dat f 1000 aandelen kunnen wor
den ingewisseld tegen f 3000 6 pet. obli
gaties. Men is bijzonder benieuwd in
welke vorm dat zal worden gegoten. Er
gaan sterke geruchten, dat het obliga
ties Grondbriefbank zullen worden.
Maandag zakte de koers 4 punten, maar
dinsdag gingen er 13 punten af tot 137.
Woensdag kwamen er 7 bij en donder
dag gingen er weer 4 af, waarna het slot
gisteren kwam op 133.
Er waren enkele goede bedrijfsberlch-
ten deze week. Albert Heyn kon zijn
omzet in de eerste negen maanden met
29 pet. opvoeren. Tapijtfabriek Des-
seaux zag zijn bruto-winst in het eind
juni geëindigde boekjaar met 34 pet.
omhoog gaan (het dividend komt van
13 op 14 pet.). Bij Key en Kramer (as-
faltprodukten) ging de omzet 20 pet. om
hoog, welke stijging sterker was dan de
kostenstijging. Vleesfabriek Homburg
rekent op dezelfde resultaten als over
1965.
Bij Stokvis is de omzetdaling in het
eerste halfjaar ingehaald, waardoor de
omzet in negen maanden gelijk is aan
die van dezelfde periode van vorig
jaar. Door de hoge kosten en
de hoge rentestand zal de winst over
1966 wel lager uitkomen dan die over
1965. Thomassen en Drijver tot slot ver
wacht over 1966 ongeveer een gelijk re
sultaat als over 1965.
De koersvorming bij de lokale indus
trie was nogal verdeeld, met opvallend
veel laatkoersen. Bovendien werden de
winsten of verliezen op andere dagen
van de week weer ongedaan gemaakt,
waardoor er niet veel lijn te bespeuren
was. Enkele uitzonderingen waren er
echter wel. Zo stonden Ford en Auto
Industrie Rotterdam duidelijk onder
druk (de verkopen in deze branche zijn
behoorlijk teruggelopen). De aandelen
van het American Hotel werden ook re
gelmatig aangeboden, waardoor er dins
dag tot en met donderdag 30 punten van
af gingen (tot 420 laten). Gisteren werd
het 420. Bols daarentegen werd ge
vraagd en was daardoor slechts tegen
oplopende prijzen te krijgen.
Op de obligatiemarkt wacht men met
spanning op de resultaten van de in
schrijving op de 7 1/4 pet. Gasunie,
die gisteren plaats had. Machinefabriek
Reineveld heeft inmiddels een obligatie
lening met een rente van 7% pet. aan
gekondigd. De uitgiftekoers moet echter
nog bekend worden gemaakt. Niets
duidt erop dat de rente naar beneden
gaat. Dit is ook de mening van het be
stuur van het Beleggingsfonds van Obli
gaties Rentefonds. Gezien de behoefte
aan kapitaal bij overheid en bedrijfsle
ven, zal de rente niet spoedig in belang
rijke mate zakken. Toch verwacht het
bestuur ook geen verdere stijging: voor
lopig is het plafond van de rentestand
bereikt. De tijd zal leren of deze pro
gnose juist is.
