Documentaire over Hongarije personalia
van Milo Anstadt op t.v.
ARAM
De
Gouden
Cobra
Van Goghs trekken
veel bezoekers
Rennies
Poolse film bekroond
in Teheran
Flitsen Clay-Williams
donderdag op t.v.
VANAVOND
Morgen
Maandag
Onderscheiden
Overleden
IEIEVIS1E
TELEVISIE
T.V. LANGENBERG
Pagina
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1966
Intussen neemt de kou van dag tot
dag toe, ze komen in steeds noorde
lijker streken, maar de sneeuw, de zo
vurige verbeide sneeuw, wil maar
niet vallen. Er worden sleden achter
de calèches gebonden voor het geval
dat ze eindelijk toch sneeuw zullen
vinden, maar hoe bijtend de noorden
wind ook waait, er valt geen enkel
vlokje van de hemel, de sleden hin
deren slechts het reistempo en geven
de kleine karavaan een lachwekkend
aanzien. Zo rijden ze van 's morgens
tot 's avonds over de erbarmelijke
wegen, soms gaat het over dichtge
vroren rivieren en meren, een paar
vissers lopen voor hen uit om de ste
vigheid van het ijs te proberen, dan
gaan ze op een veerpont een rivier
over en dan weer gaat het eentonig
verder, urenlang, dagenlang. Na Me
mel komen er geen posthaltes meer,
ze moeten bij de boeren paarden hu
ren en ze hebben er vierentwinitg no
dig, anders zouden ze het dorp hele
maal niet meer uit komen. „De tocht
begint me te vervelen", klaagt de
vorstin vanuit Liebau en ze voegt er
ditmaal aan toe: „Fietje kan beter te
gen de fatigue dan ik." Dat schrijft
ze op één februari. Op de zesde zijn
ze eindelijk in Mitau, zes kilometer
van de Russische grens, ier kunnen
ze een dag lang uitblazen, want van
hieruit wordt er een koerier naar Ri
ga gestuurd om de komst van de gas
ten te melden. Hiet worden de reizi
gers ook door de eerste Rus begroet,
een zekere kolonel Woheikow. die hen
de volgende dag tot aan de grens es
corteert.
Tussen Mitau en Riga treffen ze de
voormalige gezant, de latere hof
maarschalk Semjon Narysjkin, die ze
officieel in naam der Keizerin verwel
komt. Hij overhandigt een brief van
Bruemmer: de behoedzame opper
hofmeester verzoekt om toch vooral
de handkus niet te vergeten die de
tsarin van Johanna verwacht.
Om twee uur 's middags naderen
ze Riga, de poort van Rusland en
als bij toverslag wordt het sprookjes
land ontsloten.
Voor de stad, aan het hoofd van de
militaire en burgerlijke autoriteiten,
staat vorst Dolgoroekow te wachten.
Het staatsrijtuig staat gereed, de da
mes stappen erin en als ze over de
toegevroren grensrivier, de Duna, rij
den, dreunen de kanonnen vanaf de
vesting en luiden van alle kerken de
klokken. Voor het slot komt een ere
wacht in het geweer, wachtposten in
de voorhal, wachtposten voor elke
binnendeur, pauken en trompetten
schetteren, trommels worden gesla
gen, generaals en maarschalken bui
gen zich voor de handkus, de verte
genwoordigers van de adel maken
hun reverenties en zover het oog reikt
zien ze prachtige, kleurrijke, met
goud overladen uniformen van de Pe
tersburger gardes prijken.
„Het komt helemaal niet bij me
op," schrijft de vorstin, „dat dit al
les enkel voor mij arme plaatsvindt,
voor wie slechts hier en daar de
trom geroerd is en op andere plaat
sen zelfs dat nog niet." Vindt het dan
Inderdaad voor haar plaats? Prinses
Sophie al staat ze bescheiden ter
zijde terwijl haar moeder de buigin
gen van het allerhoogste gezelschap
in ontvangst neemt de kleine So
phie weet heel goed dat er voor haar
moeder, als zij alleen naar Rusland
gekomen zou zijn, geen enkele garde
soldaat zou zijn aangetreden. Ze weet
heel precies, dat alles, de kanon
schoten en erewacht en deze ijver
van adel en militairen om zich dien
stig te maken en op te vallen, nie
mand anders geldt dan de toekomsti
ge grootvorstin, de toekomstige kei
zerin, niemand anders dan haarzelf.
Het valt niet moeilijk te raden wat
zij, die thuis verwaarloosd en in een
hoek gedrukt was, bij deze geweldige
ommekeer voelt, met welk een exta
se ze al dit nieuwe en grootse beleeft
en in zich opneemt. In een uur be
grijpt ze hoe groot de macht van een
Russische tsarin is en op hetzelfde
ogenblik neemt ze het vaste besluit
zich tot iedere prijs, tot iedere
denkbare prijs meester te
maken van deze macht.
Terwijl het hele grensstadje bezig
is met de schitterende ontvangst van
de gasten, terwijl alles op de been is
om gezien te worden of om toch ten
minste iets van het zeldzame schouw
spel te zien, terwijl aller ogen op de
staatsiekoets gericht zijn waarin Rus-
lands toekomst zit merkt niemand
de eenvoudige calèche op die met
dichte gordijntjes voor de ramen en
geëscorteerd door betrouwbare mili
tairen de vesting binnen rijdt. En
toch was de bleke en afgetobde vrouw
die in deze calèche zit drie jaar ge
leden nog de almachtige regeerster
van het land, Anna Leopoldowna, en
hetzelfde volk heeft haar toegejuicht,
telkens als zij zich in het openbaar
vertoonde, en in dezelfde kerken die
nu hun klokken doen luiden voor de
toekomstige troonopvolgster werd
toen elke avond gebeden voor het
kind dat ze op haar schoot heeft:
want dat is Iwan, die bij zijn geboor
te tot Tsaar aller Russen werd ge
kroond. Nu zijn ze echter de gevan
genen van Elisabeth en ze worden
van de ene vesting naar de andere
gesleept; van ieder contact met de
buitenwereld verstoken, moeten ze
dag tot dag vrezen voor het naakte
leven.
Zonder ook maar enig opzien te
baren, worden de gevangenen het
fort binnen gevoerd en ondergebracht
in twee kale vertrekken met alleen
het allernoodzakelijkste. En 's avonds
gaat de commandant van de vesting,
generaal Saltykow, naar het slot om
de toekomstige bruid van de troonop
volger zijn opwachting te maken.
Voelt de veertienjarige Sophie de die
pe symboliek van dit toeval, dat ze
zelf op de drempel van het Russische
rijk, anderen herinnert aan degenen
die dit rijk verloren hebben, doordat
zij juist op het punt staat om de eer
ste trede van de troon te bestijgen,
de vulkanische bodem waarop die is
gegrondvest; wordt ze bevangen door
de huivering voor de vergankelijk
heid van het geluk, de onbestendig
heid van de mens? Nauwelijks. Ze
laat zich nogmaals uitvoerig de ge
schiedenis vertellen, hoe Elisabeth
in de nacht van de zestiende decem
ber 1741 aan het hoofd van een kleine
troep Preobrehandsky-officieren naar
het winterpaleis optrok en naar de
macht greep. En het zijn niet de on-
gelukkigen die binnen èèn enkel uur
van de hoogste troon gestoten en in
vertwijfeling gedompeld werden
het is de overwinnares met wie haar
fantasie zich bezighoudt en met wie
ze zich identificeert. „Aan het hoofd
van een kleine troep officieren
dat blijft als een eeuwig refrein in
haar hoofd, in haar hart gegrift.
We beschikken thans nog over de
berichten van de vorstin over deze
eerste grote ontvangst in Riga. Met
de bekrompen ijdelheid die haar zo
eigen is, somt ze alle mensen op die
haar zijn komen begroeten, nauwkeu
rig volgens rang en stand vermeldt
ze de voorname heren en dames en
ze vergeet zelfs niet degenen die wel
afgevaardigd, maar om de een of an
dere reden te laat of helemaal niet
aangekomen waren. Er ontbreekt één
naam in dit verslag en juist deze
naam wordt door de relaties van Ka-
rabanow genoemd in verband met
een episode die buitengewoon ken
merkend is voor Sophies karakter.
Het betreft generaal Braun.
Deze generaal Braun zo beweert
men voelde zich beledigd omdat
Sophie, vermoeid van de reis en de
woelige ontvangst, maar weinig aan
dacht aan hem schonk. Ze hoorde
daarvan en liet hem onmiddellijk het
verzoek overbrengen haar de volgen
de ochtend om zes uur op te zoeken.
Hij kwam en het tweetal voerde een
iang gesprek. Verstandige mensen
herkennen elkaar ogenblikkelijk,
ook als zij spreken in het jargon van
de conventionele hoftaal. De prinses
vat vertrouwen in hem op en trekt
profit uit dit eerste samenzijn met
een hoge Russische functionaris on
der vier ogen, en ze vraagt hem haar
eerlijk de mensen te beschrijven die
een rol spelen aan het hof van Eli-
sazeth. Ze stelt hem zelfe pen en papier
ter beschikking en brengt hem er toe.
met korte trefwoorden de karakters,
gebreken en deugden, zwakheden en
ambities op te schrijven van de belang
rijkste lieden. Ze belooft hem het diep
ste stilzwijgen en eeuwige dankbaar
heid, als hij haar waarheidsgetrouwe en
bruikbare inlichtingen geeft. De gene
raal doet dat en hij zal er later geen
spijt van krijgen.
In een tochtige koets met slechte
vering, met wollen maskers voor hun
gezicht en van de kou gezwollen voe
ten, vergezeld van een allerarmza-
ligst gevolg, zo waren de vorstin en
haar dochter naar Riga gekomen. In
kostbare sabelpelzen de eerste ge
schenken van Elisabeth aan haar
gasten gehuld, in de keizerlijke
slede waarvan de plaids en matras
sen met zijde bekleed zijn, getrokken
door tien vurige paarden, zo vertrek
ken ze uit Riga. Hun gevolg bestaat
uit:
1) Een eskader kurassiers uit het
regiment van de troonopvolger,
2) een afdeling van het Lijflandse
regiment,
3) de vice-gouverneur en de com
mandant van Riga,
4) de slee van kamerheer Naiysj-
kin, die echter meestal in de slee
van de vorstin zit,
5) een rij sleden van vertegenwoor
digers van de adel, de stedelijke
overheid en deputaties van ver
schillende corporaties,
6) een groot aantal officieren dat
naast de keizerlijke slee meega-
loppeert.
De keizerlijke slee is zo groot en
gerieflijk gebouwd dat je er gemak
kelijk in kunt liggen en er 's nachts
ook in kunt slapen. Zodoende gaat de
reis nu voort met verdrievoudigde
snelheid, ze stappen alleen maar uit
om de maaltijden te gebruiken en
van paarden te wisselen, en drie da
gen later zijn ze al in Petersburg.
Hier staat een oponthoud van ver
scheidene dagen op het programma,
opdat de dames hun toiletten „naar
de Russische mode kunnen laten ver
maken". Dat is een tactvolle om
schrijving. Elisabeth hecht grote
waarde aan de staatsie van haar hof
en heeft al wel voorzien dat haar gas
ten jammerlijk zullen afsteken bij de
geringste hofdames, en ze heeft er
voor gezorgd dat alles wat in Zerbst
is nagelaten in Petersburg op haar
kosten wordt aangevuld. Zelf heeft ze
Petersburg al verlaten en natuurlijk
is het grootste deel van de hofhou
ding, de diplomatie en de maatschap
pelijke elite tegelijk met haar naar
Moskou verhuisd. Deze verhuizing
van Petersburg naar Moskou en weer
terug vond bijna ieder jaar plaats en
als we de verhalen uit die tijd mogen
geloven, dan waren het telkens wel
zo'n honderdduizend personen die het
hof bij die gelegenheden van de ene
stad naar de andere aantrok. Maar
er waren altijd nog genoeg voorname
lieden in Petersburg achtergebleven
om het Winterpaleis met schittering
en levendigheid te vullen ter ere van
de arriverende gasten. „Om en nabij
duizend mensen," beweert de vor
stin. Er zijn door de keizerin vier hof
dames achtergelaten om haar te be
dienen. Ze bedankt Elisabeth in een
overdreven brief voor alle „onuitspre
kelijke weldaden, haar bij haar aan
komst bewezen", belooft reeds de
volgende dag haar reis voort te zet
ten om op de negende februari, vol
gens de Russische kalender, op de
verjaardag van de grootvorst in Mos
kou te zijn, envergeet weer met
één enkel woord van haar dochter te
reppen.
De Pruisische gezant Mardefeld en
de Franse gezant De la Chétardie
zijn ook in Petersburg achtergeble
ven: dus juist die mannen die Fre-
derik II haar heeft aangeraden te
vertrouwen. Zij hebben hun vertrek
waarschijnlijk opzettelijk uitgesteld,
om de vorstin, hun bondgenote vóór
alle anderen te kunnen spreken. Ook
de Engelse gezant is achtergebleven
vermoedelijk om een oogje in het
zeil te houden.
De vorstin begint hier dus al
meteen met haar diplomatieke mis
sie. Ze heeft geheime bijeenkomsten
met Mardefeld en De la Chétardie en
hoort natuurlijk hetzelfde als ze
van Frederik gehoord heeft. Bestoes-
jew zou woedend geweest zijn over
de keuze van de prinses van Zerbst
en hebben gezegd: „Ze willen de
grootvorst een huwelijk laten sluiten,
zonder dat wij grote Russen het we
ten, maar die zaak is nog lang niet
in kannen en kruiken." Daarmee be
doelde Bestoesjew, volgens zeggen,
dat hij de Synode op het hart zou
drukken tegen de huwelijksverbinte
nis tussen twee familieleden te pro
testeren. Maar, zeggen de beide ge
zanten verder, in werkelijkheid is dit
beletsel al door de bemoeienissen van
Elisabeth uit de weg geruimd.
„Kortom," schrijft de vorstin aan
haar man, „ik heb gemerkt dat alles
hier inderdaad zo staat als de koning
het me in Berlijn heeft voorgesteld."
Hoe kan het anders! Mardefeld is
enerzijds de informateur van Frede
rik en anderzijds zijn spreekbuis. Hoe
zouden dan de uitspraken van elkaar
kunnen afwijken „Dat soort men
sen," schrijft ze met betrekking tot
Bestoesjew, „hoef je niet te vrezen,
maar ze kunnen veel onheil stichten
als je niet je voorzorgmaatregelen
treft." Een zin vol tegenstrijdighe
den. Hieruit blijkt duidelijk dat de
vorstin met hernieuwde ijver, „om
voorzorgsmaatregelen te treffen", dat
wil zeggen met de bedoeling om
Bestoesjew ten val te brengen, uit
Petersburg vertrekt.
Er glijden ongeveer dertig sleden
in haar gevolg. Dat is wel een heel
andere reis dan die door Pruisen en
Pommeren! Langs de weg, waarover
ieder jaar het hele hof met zijn ge
volg trekt, en die daarom breed en
mooi is aangelegd, is gezorgd voor
elk denkbaar gemak voor de reizi
gers. Elisabeth heeft verscheidene
kastelen langs deze route, maar ook
de gewone halteplaatsen lijken eerder
op pronkerige kastelen dan op arm
zalige herbergen in Duitsland. Boven
dien heeft het hof voor alles omzich
tige voorzorgmaatregelen getroffen
de maaltijden zijn voorbereid, de
paarden staan getuigd. In de dorpen
lopen de mensen te hoop en zeggen
als ze de keizerlijke slee zien: „Daar
gaat de bruid van de grootvorst!"
Op de negende februari, de ver
jaardag van Peter, zijn ze dan ook
werkelijk bij de laatste pleisterplaats,
ongeveer tien mijl van Moskou. Het
eten wordt haastig naar binnen ge
werkt en dan beginnen de dames aan
hun toilet voor het hof. Sophie kiest
een nauwsluitende japon van roze
moiré en zilverdraad, zonder hoepel
rok. Dat weten we uit haar memoi
res: het is de eerste japon, die ze
zich herinnert. Tot dan toe heeft ze
niets onthouden van haar uiterlijk en
heeft ze het verwaarloosd; van nu
af aan wordt dat anders.
Met bontmantels over de staatsie
japonnen geworpen, bontmutsen over
de kapsels gestulpt, zestien paarden
voor de paradeslee gespannen en in
een vaart die voor die postkoetsen-
tijd formidabel is tien Duitse mij
len per drie uur! gaat het verder,
voort naar het hart van Rusland. In
tendant Sievers zit op de bok en
drijft de koetsier met onafgebroken
kreten tot de hoogste spoed aan. Na
tuurlijk is het al donker als ze de mu
ren van Moskou bereiken, maar des
ondanks wordt het bovendek van de
slee weggehaald om het volk de kans
te geven de hoge gasten te zien. Om
acht uur rijden ze vóór bij het Go-
lowin-paleis; gardeofficieren en de
lijfwacht van de keizerin bereiden
hun de ontvangst. In de voorhal
treedt Bruemmer ze tegemoet met
de beroemde lijfarts Lestoque, die
bij de troonsbestijging van Elisabeth
één van de belangrijkste rollen heeft
gespeeld.
In hun vertrekken gekomen, heb
ben de beide vrouweq amper de tijd
om hun bontmantels en mutsen af te
leggen. De grootvorst, de jonge Pe
ter, verschijnt in gezelschap van de
Prins van Homburg en zijn hofhou
ding. „Ik kon het niet meer uithou
den," zegt hij, „het liefst was ik u
tegemoetgesneld en had ik mezelf in
gespannen voor die trage slee!" Uit
wat later blijkt, moeten we wel op
maken dat dit teder-onstuimige op
treden en deze elegante woorden hem
zorgvuldig zijn ingeprent. Op dit mo
ment maakt de hartelijke begroeting
echter zowel op de vorstin als op So
phie een heel plezierige indruk.
Er wordt Sophie geen tijd gelaten
om haar toekomstige echtgenoot goed
op te nemen. Onmiddellijk komt er
een bode van de keizerin met de op
dracht de gasten naar haar te gelei
den. Peter biedt de vorstin zijn hand,
de Prins van Homburg de zijne aan
de prinses, ze gaan door een einde
loze reeks schitterende vertrekken,
door een dubbele erehaag van hove
lingen en hofdames, tot voor de
drempel van Elisabeths praalslaap-
vertrek. Daar staat, als toonbeeld
van majesteitelijke minzaamheid, in
een imposante hoepelrok, met een
reusachtige zwarte veer in het haar,
de keizerin.
Johanna vergeet, Bruemmers raad
indachtig, de handkus niet en zegt in
welgekozen bewoordingen hoezeer ze
de monarche erkentelijk is voor alle
bewijzen harer genade. „Alles wat ik
tot dusver voor u heb gedaan," ant
woordt Elisabeth, „is niets vergele
ken bij wat ik in de toekomst voor
uw familie zal doen. Mijn eigen bloed
is mij niet dierbaarder dan het uwe."
De VARA-televisie zendt op maandag
14 november het eerste van een drie
tal programma's over Oost-Europa uit,
die werden samengesteld door regisseur
Milo Anstadt. Deze programma's zijn
een gevolg van een reeds eerder gevoel
de behoefte om meer aandacht te be
steden aan de situatie in een aantal
Oosteuropese landen.
Hongarije is het land dat in de uit
zending van 14 november a.s. zal wor
den belicht.
Over het algemeen denkt men in West-
europese landen nog vaak dat de Oost
europese volkeren voornamelijk wor
den beziggehouden door de wens naar
meer vrijheid. De werkelijkheid is in
zoverre anders, dat alhoew' die vol
ken een behoorlijk verlangen hebben
naar meer geestelijke ruimte, de dage
lijkse problemen waarmee ze zich be
zighouden, een geheel ander karakter
hebben: kerk, onderwijs, cultuur, recre
atie, de levensomstandigheden van men
sen in het algemeen.
Het programma over Hongarije be
staat uit een grote documentaire, die
wordt onderbroken door gedeelten uit
amusementsprogramma's van de Hon
gaarse televisie. Na het tweede gedeel
te van de documentaire kan men kij
ken naar het televisiespel „De schei
ding", waarin een hedendaagse Hon
gaarse variant wordt gegeven op het
BELGRADO De tentoonstelling
van tekeningen en schilderijen van
Van Gogh, welke 30 oktober in het Na
tionale Museum Belgrado werd geopend
heeft de eerste week 26.000 bezoekers
getrokken.
Het blad „Politika" schrijft dat een
dergelijke grote belangstelling sedert
lange tijd niet in Zuid-Slavië is waar
genomen. In een artikel onder de kop
„Van Goghs triomf" schrijft het blad
dat in enkele dagen alle catalogi, repro-
dukties en prentebriefkaarten waren
uitverkocht.
ADVERTENTIE
Brandend maagzuur
helpen direkt
steeds weerkerende thema van de drie
hoeksverhouding met zijn eeuwig dra
matische complicaties.
De beide andere Oosteuropese lan
den, die in deze reeks de aandacht zul
len krijgen, zijn Tsjecho-Slowakije en
Polen. Samenstelling en regie: Milo
Anstadt.
(Maandag 14 november, 20.20 - 22.35
Nederland 1).
TEHERAN De Poolse film „Maan
Dieven" heeft de grote prijs gewonnen
van het Internationale Filmfestival dat
in de Iraanse hoofdstad Teheran onder
patronage van keizerin Farah is gehou
den. Er hebben 25 landen aan deelge
nomen.
Polen kreeg ook het gouden beeldje
van het festival, en een tweede voor de
beste kinderfilm: „Jan en zijn hond
jes".
Nederland kreeg een gouden beeldje
voor „Pan", door de jury van beoorde
ling beschouwd als de beste film
voor jonge mensen. Italië's „Diefachti
ge ekster" kreeg een gouden plaque,
zoals ook Israël voor „de jongen van
de overkant".
Zilveren plaques gingen naar de Duit
se inzending „Dorp der witte ooie
vaars", de Canadese film „Dance
Squared" en de Amerikaanse „A new
life for Jennifer".
De prijsuitreikingsplechtigheid werd
door keizerin Farah bijgewoond. Daar
na was er een ontvangst.
HILVERSUM De AVRO-tv zendt
donderdagavond 17 november van 22.05
tot 22.55 uur via Nederland 1 alsnog de
hoogtepunten uit van de wedstrijd Cas-
sius ClayCleveland Williams (uitda
ger) om het wereldkampioenschap bok
sen zwaargewicht voor profs.
De boksers komen namelijk reeds
maandagavond te Houston in Amerika
tegen elkaar in de ring. Van de wed
strijd wordt via „Early Bird" een tele
visiereportage naar Europa gezonden.
Slechts enkele landen nemen de recht
streekse reportage over.
Het Nederlandse commentaar bij de
november wordt verzorgd door de he
ren Theo Huizenaar en Coen Verhoeff.
^noe«.id
0 De algemene vergadeiing van de
Ver. Naties heeft prof. mr. A. J. P.
Tammes gekozen tot lid van de com
missie voor internationaal recht. Prof.
Tammes is hoogleraar aan de Universi
teit van Amsterdam, lid van de Kon.
Ned. Academie van Wetenschappen, lid
van het permanente hof van arbitrage
en o.a. voorzitter van de persraad.
0 Aan dr. A. C. J. de Vrankrijker, le
raar geschiedenis in Bussum, is in
Haarlem de gouden erepenning van
„Teyler's Tweede Genootschap" uitge
reikt door prof. dr. J. C. Boogman uit
Utrecht, lid van dit genootschap. Dr.
De Vrankrijker heeft „een voortreffelijk
antwoord" gegeven, aldus prof. Boog
man, op een prijsvraag betreffende de
strijd om de invoering van een meer
modern adequaat belastingstelsel in Ne
derland in de jaren 1843 en 1893.
0 Tijdens de vergadering van het Ne
derlands Normalisatie-Instituut, heeft
de voorzitter van het N.N.I., prof. ir.
L. H. de Langen, de legpenning uitge
reikt aan prof. dr. J. P. Mazure, de
nieuwe voorzitter van de Eerste Kamer,
uit waardering voor hetgeen deze voor
het normalisatiewerk heeft gedaan.
Vrijdag is in het Julianaziekenhuis
in Amsterdam op 70-jarige leeftijd
overleden prof. dr. mr. J. S. G. Mulia
uit Djakarta, die sinds 8 oktober in ons
land verbleef in verband met zijn ere
promotie aan de Vrije Universiteit op
20 oktober j.l. Vorige week vrijdag werd
prof. Mulia in het Julianaziekenhuis op
genomen, omdat zijn zwakke gezond
heidstoestand verergerde.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Valburg-Homoet: I. Boot
te Wijngaarden; te Renkum (vac. J. C.
van Hunnik): J. Voordouw te Giessen-
Rijswijk.
Bedankt, voor Eist (Utr.) (toez.):
H. J. de Bie, te Alblasserdam.
Geref. kerken
Beroepen te Vlissingen (vac. A. Ver
schoor): J. Baaijens, te Leimuiden.
Chr. geref. kerken
Bedankt voor Mijdrecht: B. Bijleveld,
te Bussum.
Geref. Kerken (vrijgemaakt):
Bedankt: voor Dalfsen: W. Wierin-
ga te Zuidbroek en Veendam.
Geref. gemeenten
Bedankt voor Oud-Beijerland: P. van
der Bjjl te Rotterdam-Zuid.
HILVERSUM I
18.00 L. instrum. ensemble. 18.20 L.
orkestmuz. en instrum. sol. 18.40 L.in
strumentaal ensemble en zangsol. 19.00
Nws. 19.10 Actualiteiten. 19.30 Zingening
liedjesprogr. 20.30 Verzoekplatenprogr.
22.10 Roulette: een spelletje met gram-
mofoonpl. 22.30 Nws. 22.40 Overweging
22.45 Goal...!: muz. sportprogramma
met comm., report, en gekruide nw.
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.10 Comm. op het nws.
18.20 KI. muz. (gr). 19.15 Boekenwijs
heid 19.35 L instrum ensemble. 20.00
Nws. 20.05 Promenade orkest, sol. en
klein omroepkoor: operettemuz. 20.50
Peenhaar, hoorspel. 21.55 Weerklank,
muziekrevue. 22.30 Nws. 22.40 L. gram-
mofoonmuziek. 22.50 Rakelinks: Actu
eel prog. 23.25 Babysitten: gevar. gr.-
muz. met praatje. 23.55-24.00 Nieuws.
NEDERLAND I
NCRV: 16.00 U ziet maar: prog. over
mensen en hun liefhebberijen. 17.00-
17.45 Voor de jeugd. NTS: 19.00 Nws.
in het kort. 19.01 Pipo de Clown.
TROS. 19.05 Mijn oom van Mars. 19.30
Jack Chandu: prog. over handlijnkun-
de. 19.35 Magie Hands. 19.40 Tros Fo
to Toto Kwis. NTS: 20.00 Journaal.
NCRV: 20.20 Attentie. 20.30 Stiefbeen
en Zoon, TV-spel. 21.10 Het blijft Hol
lands: muz. showpsog. 21.55 Close-Up:
gesprekken. 22.20 Farce majeure: pro
gramma over de gebeurtenissen van
de laatste 14 dagen. 22.40 Morgen is
het zondag. NTS: 22.45-22.50 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nws. in het kort. VARA:
20.01 Rawhide, TV-film. 20.50 Achter
het nieuws. 21.30 De Graaf van Monte
Christo, TV-feuilleton (VII). 21.55 Ten
toonstelling Zondagsschilders te Haar
lem. 22.05-22.10 Journaal (NTS).
81.
Een klein groepje mannen en één meisje lopen
haastig langs het rotsige pad, dat van het Toua-
reggs-paleis naar het zoutmoeras voert. Voorop gaat
hun onvrijwillige gids, onmiddellijk gevolgd door
Kims vader, in de ene hand een dolk, in de ande
re het knuistje van zijn teruggevonden zoon. Ach
ter hen komen Aram, Ambre en de metgezellen
van de Kadi. „Wil ik je dragen?" vraagt Aram
met een bezorgde blik op het meisje, dat met ver
trokken gezicht, steunend op zijn schouder, naast
hem loopt. „Neen... te gevaarlijk op die dunne
zoutkorst", zegt ze, hijgend van inspanning. „Het
is slechts een kleine schouderwond... ik ben er
wel eens erger aan toe geweest, vroeger, na een
gevecht op mijn oude trouwe schip..." De herinne
ring aan haar vroegere leven op de wijde zeeën
doet haar even glimlachen. Maar dadelijk verstrakt
haar gezicht weer. „Ik ben er nu tenminste zeker
van, dat mijn vaders moordenaar zijn verdiende
loon krijgt, zonder dat jij, mijn nobele vriend, het
kunt verhinderen", zegt ze scherp. Dan voelt Aram
hoe Ambre's arm van zijn schouder glijdt en nog
juist op tijd vangt hij het bewusteloze meisje in
zijn armen op...!
HILVERSUM I
KRO: 8.00 Nws. 8.10 Klass. kamer-
muz. (gr). 8.55 Inleiding Hoogmis.10.00
Audio: gevarieerd muz. pr. 12.00 Licht
ensemble: muz. van eigen bodem. 12.30
Nws. en mededelingen. 12.37 Buitenl.
comment. 12.50 Operamuz. (opn). 13.30
Voor de kinderen. 14.00 Saxofoonkwar
tet: mod. muz. NRU: Stereo :Concert-
gebouwork. en solist: mod. muz. KRO:
16.30 Cavalcade: Licht muz. program
ma. CVK: 17.00 Gereformeerde kerk
dienst. IKOR: 18.30 Zingt het voorbe
dachte lied: samenzang. 18.50 Kerk
veraf en dichtbij. NCRV: 19.00 Nws.
en weerpr. 19.07 Klass. kamermuz.
19.26 Brusselse kanttekeningen. 19.30
Geestelijke liederen. 20.00 Daar en nu,
lezing. 20.15 Klass. gramm. muz. KRO:
21.00 Melodieën en muzik.: Parijse
chansons en chansonniers rond de ja
ren 1900. 21.45 Licht instrumentaal trio:
jazzmuz. 22.00 Liedjesprogr. 22.25 Ac
tualiteiten. 22.30 Nws. 22.40 Geloven in
morgen: bezinning en gebed. 23.00 Ru
moer rond de rots, documentaire over
Spaans-Brits geschil omtrent Gibral
tar. 23.30 Jazz-rubr. met commentaar
23.55 - 24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
VARA: 8.00 Nws. 8.15 Sportmedede-
lingen en socialistisch strijdlied. 8.18
Voor het platteland. 8.30 Weer of geen
weer, gevarieerd progr. (Om 9.00 Sport -
mededelingen). 9.45 Nws. IKOR: 10.00
Onderweg: religieus progr. 10.30 Herv.
kerkdienst. 11.30 Vraag en antwoord.
11.40 Gr. muz. 11.45 De kerk in de spie
gel van de pers. AVRO: 12.00 Muzikaal
onthaal: bonte muzikele show. 13.00
Nws. 13.07 De toestand in de wereld,
lezing. 13.20 Radar: radio-periodiek.
14.00 StereorDansork. met zangsolisten.
NRU: 14.30 Sport: Marathon Sportre-
vue I. VARA: 17.00 Zondagclub: progr.
van toppers en poppers. 17.30 Het huis
met de gekroonde karnton, hoorspel,
(deel 7.) 17.50 Nws. NRU: 18.05 Mara
thon Sportrevue II. VARA: 18.30 Vrij
entree, cabaret. 18.50 Bij nader inzien,
discussies. VPRO: 19.30 Balans: ge
beurtenissen en opinies gewogen en ge
toetst. AVRO: 20.00 Nws. 20.05 Salzbur-
ger Festspiele 1966: Wiener Philharmo-
niker met solist: klass. muz. 21.15 Boe
ken met plaatjes: boekbesprekingen
afgew. met muz. 21.45 Voordr. 21.55
Combo met solisten. 22.25 Ik geloof
dat..., praatje. 22.30 Nws. 22.40 Actuali
teiten. TROS: 22.55 Voorgerecht. 23.00
Op de valreep: felicitaties. 23.10 Lichte
gr. muz. NRU: 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III
AVRO: 9.00 Nws. 9.02 Muz. Mozaïek.
KRO: 10.00 Nws. 10.02 Verknipt. 11.00
Nws. 11.02 Licht plaatjes en pr. - Kof
fie met Kees. VARA: 12.00 Nws. 12.02
Loco, een progr. zonder motief. 13.00
Nws.'13.07 Beat- en Popfestival. 14.00
Nws. 14.02 Rome- Athene: gramm.muz.
voor de buitenl. arbeiders. 14.32 The
Royal Artillery Band. 15.00 Nws .15.02
Ankara - Madrid: gr. platen voor de
buitenl. arbeiders. 15.32 Country en
Western muz. 16.00 Nws. 16.02 Muzik.
allerlei, met om pl.m. 16.30 Voetbalto-
to-uitslagen. 17.00 Nws. 17.02 Ned. ar
tiesten op de plaat.
NEDERLAND I
NTS: 15.30-17.00 Monitor, met om
pl.m. 15.50 Flipper en om pl.m. 16.30
Sportuitsl. CVK/IKOR/RKK: 19.00 uur
Bijbelvert. voor de kinderen. CVK/
IKOR: 19.05 Dwars-Bomen: discussie
tussen jongeren. NTS: 19.30 Sport. 20.25
Journaal. AVRO: 20.30 Kunstgr. 21.00
De Caterina Valente Show. 22.10 Dich
ters dichterbij: voordr. van gedichten
van Nederl. dichters. NTS: 22.30-22.35
Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 19.00 Johan en de Al verman:
vervolgverhaal voor de jeugd 19.30 Wie
zijn toch die Britten (dl.4), documen
tair progr. 20.00 Journaal. 20.05 Dr. Kil-
dare, TV-film. 20.30 Als een boeme
rang: The Villains, film. 21.20 Bewe
ging: maandelijks NTS-kunstprogram
ma. 22.05-22.10 Journaal.
HILVERSUM i
NCRV: 7.00 Nieuws en herhaling
Stereo: Licht instrumentaal ensemble
(opn.). 7.30 Nieuws. 7.32 Stereo: Lich
te orkestmuz. (opn.). 7.40 Radiokrant.
8.00 Nws. 8.10 NCRV-lied. 8.15 Gewij
de muz. 8.30 Nws. 8.32 Stereo: Lichte
grammofoonmuz. 9.00 Voor de zieken.
9.35 Waterstanden. 9.40 Voor de huis
vrouw. 10.25 Theologische etherleer
gang. 11.00 Lichte grammofoonmuziek.
12.22 Voor boer en tuinder. 12.27 Me
dedelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nws. 12.40 Variant: actualiteiten,
reportages en lichte grammofoonmuz.
13.30 Stereo: Lichte orkestmuziek, af
gewisseld met licht instrumentaal kwin
tet (opn.). 14.05 Schoolradio. 14.35 Ste
reo: Lichte muz. (opn.). 15.00 Stereo:
Populair klassieke muz. (opn). 16.00
Bijbeloverdenking. 16.30 Instrumentaal
ensemble en zangsolisten: Nederland
se liederen en dansen. 16.50 Klassieke
grammofoon muziek. 17.00 Overheids
voorlichting: Stichting Koninkrijks
Sportliga. Vraaggesprek met Jhr. Mr.
A. Feith. 17.10 Voor de kleuters. 17.25
Voor de jeugd. 17.40 Stereo: Lichte or
kestmuz. en zangsolisten (opn).
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn.
7.20 Lichte grammofoonmuz. VPRO:
7.55 Deze dag, meditatie. AVRO 8.00
Nws. 8.10 Act. 8.15 Lichte grammo
foonmuz. (8.30-8.35 De groenteman).
8.50 Morgenwijding. 9.00 Amusements-
muz. (gr). 9.40 Jeugdkoor: Franse
volksliederen. 10.00 Voor de kleuters.
10.10 Populair verzoekplatenprogram-
ma (gr.). (Om 11.00-11.02 Nws.) 12.00
Orgel en altsaxofoon: amusementsmu
ziek. 12.27 Mededelingen t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Modern platteland,
praatje v.h. Koninklijk Nederlands
Landbouw-Comité. 12.35 Licht orkest
(opn.). 13.00 Nws. 13.10 Act. 13.30 De
ontwikkeling van de opera (XX), mu
zikale lezing over de Italiaanse ern
stige opera in de 19e eeuw. 15.00 Voor
de vrouw. 16.00 Nws. 16.02 Klassieke
en moderne grammofoonmuziek. 17.00
Voor de padvinders. 17.05 Jazz- en
dansmuziek voor de jeugd.
HILVERSUM III
KRO: 9.00 Nws. 9.02 Licht gr. pr.
10.00 Nws. 10.02 Act. 10.05 Niet veel...
11.00 Nws. 11.02 Act. 11.05 A'dam 66:
lichte muz. en reportages. 12.00 Nws.
12.02 Act. 12.05 Lichte gr. 13.00 Nws.
14.00 Nws. 14.02 Act. 14.05 Even draai-
13.02 Act. 13.05 Gevarieerd platenpr.
en. 15.00 Nws 15.02 Klik, momentopna
me van een stukje Nederland. 16.00
Nws. 16.02 Act. 16.05 Tienershow. 17.00
Nws. 17.02 Act. 17.05-18.00 Verzoekpla-
tenproeramma.
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1966
DUITSLAND I
10.00 Nws. 10.05 Journaal (v. giste
ren). 10.20 Report, over econom. herv.
in Praag en Boekarest. 11.00 Festival
Flamenco Gitano. 12.00-13.00 Ac
tuele kroniek. 13.55 Nws. 14.00 Amuse-
mentsprogr. 14.30 Feuilleton. 15.00
Film over IJsland. 14.45 Gevar. zater-
dagmiddagprog. 17-15 Economie voor
iedereen. 17.45 Sportjourn. (Reg. pro
gramma: NDR 18.30 Literair progr.
19.00 Actualiteiten. 19.15Amusements-
programma. 19.58 Prog.-overz. VVDR:
Weekjournaal. 18.30 Hier und Heute.
19.10 TV-film. 19.38 Wat brengt Inter
mezzo de komende week? 19.40 De wa
terdraken.) 20.00 Journ. en weerber.
20.15 Science-fiction film. 21.15 Frag
menten uit de eenmansshow van César
Keiser. 21.45 Trekking 46e ronde Duit
se Lotto. 21.50 Journ. en weerber. Aan
sluitend: Woord voor de zondag. 22.05
Franse film. 23.25 Nws.
DUITSLAND II
14.40 Prog.-overz. voor de komende
week. 15.00 Prog. voor jonge kijkers.
15.25 Poppentrucfilm. 15.30 Western-f.
15.55 Reisreport. 16.20 Film. 16.45 Film.
17.40 Wandeling door de dierentuin.
18.00 Berichten en meningen uit de
Bondsstaten. 18.30 Filmkroniek. 18.55
Film. 19.27 Weerber. 19.30 Nws. en
weekkroniek. 20.00 Volksstuk. Aanslui
tend: Nws. 21.30 Comm. 21.40 Sportac-
tualiteiten, en Lotto-uitslagen. 23.00 N.
en weerber. 23.05 Justice est faite, be
kroonde franse speelfilm, (herh.).
ZONDAG, ;8 NOVEMBER 1966
DUITSLAND I
10.00 Nws. 10.05 Journ. (van giste
ren). 10.20-10.50 Die Fernseh-Eltern-
schule. 11.00 Progr. Overz. v.d. lopende
week. 11.30 Progr. over Bijbelse kin
derboeken. 12.00 Der Intern. Frühsch.
12.45 Weekjourn. 13.15 Regionaal week
journaal. 14.30 Die rote Geldbörse. TV-
spel. 15.45 Ali Baba und die vierzig
Rauber, Franse speelfilm, (herh.). 17.15
Herdenkingsprogr, 18.15 Gespr. 19.00
Reportages van buitenl. corresponden
ten. 19.30 Sportjourn. 20.00 Journ. en
weerber. 20.15 Die Geschichte des Ritt-
meisters Schach von Wuthenow, TV-
spel. 21.40 Nws. en weerber. 21.45 Ope-
ra-muz.
DUITSLAND II
12.40 Progr.overz. 13.00 Amusements-
progr. voor Italianen. 13.45 Filmrepor
tage. 14.30 Actualiteiten en muziek.
14.55 Nws. en weerber. 15.00 Schwar-
zes Elfenbein, Engelse documentaire
speelfilm. 15.30 Het geheim van de mijn
TV-feuilleton. 15.45 Portret van Ger-
trud von Le Fort. 16.10 Arad, reporta
ge. 16.20 In jenen Tagen, Duitse speel
film. 17.45 Nws., weerber. en sportber.
18.00 Filmreportage. 18.30 Filmreporta
ge. 19.00 Herdenkings-bijeenkomst.19.27
Weerber. 19.30 Nws. 19.40 Berichten en
meningen over Midden-Duitsland. 20.00
Schwarze Vogel, toneelstuk. 21.20 Con
cert. 22.25 Nws. en weerbericht.