Een machteloze strijd tegen
illegale gestichten
DrBeel - men noemt hem wel
de kabinettenmaker
Tegenstanders van kabinet-Cals
moeten de crisis oplossen"
Minder animo bij publiek om
zich te laten enquêteren
Drs. Den Uyl door de knieën?
Proefproces loopt op
niets uit
Treintoerisme wordt in
1967 aantrekkelijker
Drs. Nederhorst op P.v.d.A.-congres:
Grote brand na
klein ongelukje
GEKORTWIEKT
Schrijnend tekort aan ruimte roor gestoorden
TRAGIEK
PETSONFEL
WAAROM
Botsing blokkeerde
autosnelweg
Matroos verdronken
Man poogde vrouw
schoonvader
en
te
wurgen
Symbolisch
i)r
Tokeh
Hu
OPENHEID NODIG
ONDOORZICHTIG
Opschudding door
benzinedampen
Pagina
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1966
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••a a
(Var een onzer redacteuren)
DEN HAAG Ernstig geestelijk gestoorden worden door gemeentelijke
overheden ook naar niet-erkende verpleegtehuizen gestuurd. De overheid is
blij als ze kunnen worden opgenomen en betaalt grif de vaak fikse verpleeg-
prijs.
Intussen wordt op aandringen van de geneeskundige inspectie voor de geeste
lijke volksgezondheid een principieel proces gevoerd «tegen de directie van
een dergelijk tehuis wegens het zonder vergunning oprichten ervan.
Het is zeker niet het slechtste van de ongeveer honderdveertig inrichtingen,
die niet de door de Krankzinnigenwet vereiste vergunning bezitten.
Dokter J. B. M. Veraart, geneeskun
dig hoofdinspecteur voor de geestelij
ke volksgezondheid zegt: „Wanhopig
probeert men de ernstig zwakzinni
gen bij de erkende inrichtingen ge
plaatst te krijgen. Natuurlijk willen
de directies hen wel opnemen, omdat
ze er van zijn doordrongen, dat zulks
een pertinente noodzaak is. Maar als
er geen plaats is
Hij zegt ook: „Aan de andere kant
kunnen we niet tolereren, kunnen we
e i g e n 1 i jk niet tolereren, dat er zo
veel niet-erkende inrichtingen zijn. Ik
hecht enorme betekenis aan het feit,
dat er bij erkenning van overheidswe
ge eisen kunnen worden gesteld en er
meer controle mogelijk is. De meeste
van de niet-erkende inrichtingen wor
den gedreven uit winstoogmerk. Dat
betekent dat er bewust of onbe
wust soms wordt beknibbeld op
voor de geestelijk gehandicapten nood
zakelijke zaken als ruimte, personeel,
sanitair, revalidatie- en ontspannings
mogelijkheden. Ik zie het liefst een
van bovenaf te controleren stichtings
vorm met een directeur, die best een
goed, zelfs een flink, salaris mag ver
dienen."
Per jaar worden er in ons land
250.000 levende kinderen geboren. Min
stens drie procent daarvan is zwakzin
nig.
Van die 7.500 geestelijk gehandicap
ten zijn er 750 interneringsbehoeftig,
wat wil zeggen dat ze dermate ge
stoord zijn, dat opname in een inrich
ting de enige uitweg is. De gemiddelde
leeftijd van de gehandicapten wordt
door dokter Veraart „met een heel
groot vraagteken" geschat op 45
jaar.
Blijven de kinderen tot hun vijfde
jaar bij de moeder, dan moeten er
jaarlijks 40 keer 750 is 30.000 ernstige
gestoorden beslist worden opgenomen.
Er is plaats voor 24.000 gestoorden
waarvan er 17.500 in uit hoofde van
de krankzinnigenwet erkende inrichtin
gen verblijven. Er resten dus 6.500 ge
vallen, waarvan 4.000 in niet-erkende
inrichtingen min of meer tot de kre-
peergevallen kunnen worden gerekend.
Nuchtere cijfers, waarachter een we
reld van tragiek schuil gaat. Een
machteloze overheid, die aan de ene
kant blij is met elk „geval" dat kan
worden geplaatst, ook al is dat in een
„illegaal" tehuis, maar aan de andere
kant wanhopig poogt deze tehuizen te
controleren om mogelijke uitbuiting
van deze volkomen weerlozen te voor
komen en te bestrijden.
Het tekort blijft, wordt zelfs groter
doordat de bevolking toeneemt en de
geestelijk gehandicapten steeds ouder
worden naarmate de medische weten
schap vordert. En hoe meer handige
lieden voor een prik een oude villa ko
pen en deze tot verpleeginrichting
bombarderen om er een slaatje uit te
slaan, de goeden niet te na gespro
ken.
Een vicieuze cirkel, die ondanks het
feit dat er plannen bestaan om de op
namecapaciteit van de erkende inrich
tingen (volgens dokter Veraart met
achtduizend bedden) uit te breiden nog
lang niet schijnt te kunnen worden
doorbroken.
Werkte het te krappe bouwvolume
aanvankelijk vertragend op de realise
ring van de zo urgente uitbreidings
plannen waarin door het beleid van
de demissionaire minister Bogaers in
gunstige zin verandering is gekomen
nu kunnen de plannen door de
enorme schaarste op de kapitaalmarkt
niet worden verwezenlijkt.
dan dat waarmee de ziekenhuizen heb
ben te kampen. Dokter Veraart zegt:
„Aanvankelijk konden achttienjarige
meisjes worden opgeleid als leerling-
verpleegsters in tehuizen voor zwak
zinnigen, terwijl de leeeftijdsgrons in de
ziekenhuizen 21 jaar was. Al een jaar
of tien kunnen ook achttienjarigen in
ziekenhuizen terecht, waardoor de ani
mo voor de verpleging van zwakzinni
gen in die periode aanzienlijk is afge
nomen.
Daarbij komt nog dat men de ver
pleegster in een „gewoon" ziekenhuis
meer status toedenkt en natuurlijk
ten onrechto dan verpleegsters in
een psychiatrische inrichting.
Verder hebben we sinds kort een
opleiding tot zwakzinnigenverpleegster.
Een opleiding, jawel, maar helaas nog
niet erkend.
Het tekort aan verplegend personeel
doet zich uiteraard het meest gevoelen
in de niet-erkende tehuizen, waar een
verpleegster meestal met gebrekkig
materiaal en onder primitieve omstan
digheden moet werken, terwijl zij nau
welijks een opleiding krijgt. Niet-er
kende inrichtingen zijn meestal te
klein om voldoende armslag te hebben
voor het treffen van alle nodige voor
zieningen."
Stelt dokter Veraart, ondanks de op
somming van sombere feiten, het pro
bleem toch nog te rooskleurig voor?
Hij zegt immers: „Het is goed als
zelfs de ernstigst gestoorde kinderen
tot hun vijfde jaar de warmte van de
moeder ervaren. Dat levert winst op,
ondanks het verlies veroorzaakt door
het verdriet bij de onvermijdelijke
breuk."
Maar bedoelt hij: „Wanneer deze
kinderen tot hun vijfde jaar bij de
ouders blijven in plaats van meteen na
de geboorte in een tehuis te worden
opgenomen, hoeft er „slechts" voor
een opname-capaciteit van 40 keer 750
en niet voor een capaciteit van 45
keer 750 te worden gezorgd"?
Hij ontkent dat ten stelligste, bena
drukt dat het werkelijk het beste is
wanneer deze kinderen iets van de
moederbinding ervaren. En als hij het
over de plannen heeft om de opname
capaciteit uit te breiden, noemt hij
een aantal van 7.000 bedden, hetgeen
hij later rectificeert: 8.000 bedden.
Waarom nu juist het niet zo slecht
bekend staande verpleeghuis „De Eik"
te Amersfoort aangepakt wegens het
zonder vergunning oprichten ervan?
Dokter Veraart: „De overheid moet
controle kunnen uitoefenen. Eén van
onze inspecteurs ontdekte dat het te
huis zonder vergunning was opgericht
en toen werd de justitie ingeschakeld.
Er zijn tehuizen, waar de situatie rond
uit slecht is, raaar die we niet kunnen
aanpakken, omdat het volgens de
krankzinnigenwet weliswaar verboden
is een tehuis zonder vergunning op te
richten, hoewel nergens staat te lezen,
dat je geen ernstig gestoorde bejaarden
mag verplegen. Toevallig wisten we dat
„De Eik" er was gekomen".
De directie van „De Eik" heeft van
het proces en van de veroordeling
(f 25,— boete en drie maanden voor
waardelijk) geleerd. Gedurende het
proces zijn in het tehuis tal van verbe
teringen aangebracht, zegt dokter Ver
aart. Jammer vindt hij het dat er in
het arrest geen bijzondere voorwaarde
werd genoemd.
De procureur-generaal bij het Ge
rechtshof te Amsterdam, waar deze
zaak tenslotte na de kantonrechter te
rechtkwam, had die wel gevraagd:
„Dat binnen een jaar na het arrest in
het verpleeghuis de bepalingen der
krankzinnigenwet worden nageleefd of
de inrichting is opgeheven". In feite
betekent dit Immers dat het verpleeg
huis zonder vergunning zal kunnen
blijven voortbestaan.
Te weinig ruimte, onvoldoende sani
tair, ongeschoold en te weinig verple
gend personeel, directeuren die meer
aan het gewin dan aan het welzijn van
de aan hen toevertrouwde geestelijk ge
handicapten denken. En vooral: geen
controle.
In een 140 tehuizen worden krank
zinnigen „verpleegd" en niemand weet
precies welke afgrijselijke taferelen
zich daar soms afspelen.
UTRECHT Op de rijksweg
Utrecht-Amsterdam, ter hoogte van
Maarssen, zijn vrijdagochtend om half
zeven twee beladen vrachtwagens met
oplegger met elkaar in botsing geko
men. Twee personen moesten in het
Academisch Ziekenhuis in Utrecht wor
den opgenomen. De botsing blokkeerde
de oostelijke rijbaan van de rijksweg
volkomen, zodat het verkeer moest wor
den omgeleid.
De bestuurder van een Nederlandse
vrachtwagen, de 26-jarige J. S. uit
Amsterdam, reed vermoedelijk als ge
volg van oververmoeidheid, tegen de
achterzijde van een voor hem rijdende
Duitse truck met oplegger. De Neder
landse vrachtauto schampte weliswaar
af, maar ramde opnieuw zijn voorgan
ger, nu in de linkerflank. Beide vracht
wagens werden zwaar beschadigd. Door
de klap werd de bijrijder van de Ne
derlandse truck, de 21-jarige F. van H.
uit Amsterdam, uit de cabine geslin
gerd. Hij werd licht gewond. De chauf
feur werd met zware verwondingen
naar een ziekenhuis vervoerd.
De bestuurder van de Duitse truck,
de 39-jarige L. E. Tullius, kwam met
de schrik vrij. Beide vrachtwagens ver
voerden douanegoederen en zijn inge
schakeld bij het grensverkeer.
Het verkeer naar Amsterdam moest
tot negen uur via Utrecht en Maars
sen worden omgeleid. Van negen uur
tot half elf konden alleen personen-
sonenauto's de plaats van het ongeluk
passeren. Daarna werd ook voor het
vrachtverkeer de rijbaan weer vrijge
geven.
ROTTERDAM Bij het aan boord
gaan van het Duitse m.s. „John Kru-
se" dat in de Tweede Eemhaven in
Rotterdam lag, is de Duitse lichtma
troos H. M. W. Stocker in het water
gevallen en verdronken.
Er is noj wm
het tekort aafc Verplegen^ personeel.
Een tekort dat nog schrijnender is
DEN HAAG Vrijdagochtend om
streeks kwart over acht brak brand
uit in een fabriek van verlichtingsarti
kelen aan de Gortmolen in Den Haag.
De brandweer, die met veel materieel
was uitgerukt, kon na een uur meldéh
de brand meesier te zijn. De 20- rige
bouwvakarbeider, L. W. van Oven, die
werkzaam was bij uitbreidingswerk
zaamheden aan de fabriek en zich bij
het uitbreken van de brand op het toi
let bevond, was door de rookontwikke
ling in ademnoo- gekomért. Zijn ge
stand is thans redelijk. Hij is tor ob
servatie in h*-» zlekedntrfs Zuidwal op
genomen.
De brand is veroorzaakt door een
employé, die bij het verwarmen van
een verdunningsmiddel een bakje met
dit vluchtige en brandbare spul liet val
len. De employé, een 15-jarige jongen,
deed dit voor de man, die gewoonlijk
dit middel verwarmt, maar die een
vrije dag had.
In een oogwenk stond de hele zaak
in vuur en vlam. De 42 personeelsleden
renden allen naar buiten, waar plotse
ling het geschreeuw van de metselaar
werd gehoord. Hij kon door een perso
neelslid van de fabriek en een brand
weerman worden gered.
Het hele bedrijf is uitgebrand. De
schade wordt op een ton geschat. Door
groot en veel materieel ln te zetten,
kon voorkomen worden, dat de brand,
zich naar omliggende panden, waaron
der een papieropslagp Laats. uitbreidde.
UTRECHT Ongeveer driehonderd af
gevaardigden van Europese spoorwe
gen, reisbureaus en restauratiemaat
schappijen hebben van 7 tot en met
11 november in Amsterdam verga
derd over de vakantieplannen voor
het seizoen-1967. Er kwamen verschil
lende voor de toeristen plezierige be
slissingen uit de bus. Zo zal de rit
van de Zonexpres naar de Rivièra
anderhalf uur korter gaan duren, even
als de terugreis. Bovendien is beslo
ten, dat de Zonexpres volgend jaar
juni al twee keer gaat rijden in-
piaats van in juli, omdat de vraag
h&ar Junireizen, dank zij de vakantie
spreiding, is toegenomen,
ïfp.t Fransa toeristenusireau ga-t volgen
de zomf- ook ralaen uit Nederland
naar BkHtagne orfaniseren. Daarnaast
zal aan het „Parijse assortment een
driedaagse reis worden toegevoegd
die elkê dag ka* worden begonnen
AMSTERDAM De 32-jarige koop-
ma» G. E. N. heeft eajgisternaoM in de
woning van zijn schoonouders aan de
Orteliusstraat in Amsterdam getracht
zijn van hem gescheiden levende 25-
jaripa vrouw en zijn schoonvader te
wurgen.
K. was met een sleutel het huis bin
nengekomen. Hij begaf zich naar het
zolderkamertje, waar zijn vrouw sliep,
forceerde de deur en greep haar ver
volgens bij de keel.
Inmiddels was zijn schoonvader, de
57-jarige monteur R. D., op het lawaai,
naar boven gekomen. Hij raakte in ge
vecht met zijn schoonzoon, die hem
daarbij met een ceintuur de keel pro
beerde dicht te snoeren. De dader nam
vervolgens de vlucht, maar kon later
in de nacht worden aangehouden.
Voor de berging van het Engelse
zakenvliegtuig, dat woensdag in
het meertje de Ringwiel bij Oudega is
gestort, is de hulp ingeroepen van de
pontonniers van de Genie. Men hoopt,
dat zij middelen zullen vinden om het
vliegtuigje en de stoffelijke overschot
ten van da twee Inzittenden te bergen.
Verder komt er een rechtstreekse ver
binding naar Biarritz met de Pyrenee-
en.
Twee bekende vakantietreinen, de Berg
land- en de Hotelplanexpres, zullen
volgend jaar met grotendeels nieuwe
ligrijtuigen naar Zuid-Duitsland, Zwit
serland, Oostenrijk en Italië rijden.
Deze rijtuigen zijn op het ogenblik in
aanbouw bij de Duitse spoorwegen.
Het reiscomfort wordt er aanzienlijk
door verhoogd. Bovendien nemen de
ze extra-vakantietreinen uitsluitend
in Nedérland reizigers op, zodat de
nachtrust op het buitenlandse traject
niet kan worden verstoord door on
derweg instappende toeristen, er geen
bagageproblemen zijn en de plaats-
reserv—ing geldt van het begin tot
aan h«t eind vaa de reis.
Spoorwagen en reffibureaus »ei wachten,
dat het treintoerisme vanuit Ne Ame
land, onder mscr dank het grote
re effort en de toenSlhende reis
lust, ook volgend jaar zottier een Ver
dere groei te zien zal geven. De ver
wachting is ook, dat de animo voor
reizen in voor- en naseizoen groter
zal worden.
(Van onze Haagse redactie)
TAe Uabinette>rnaker is h(j genoemd;
een oneerbiedige naam voor een
man die bij uitstek respect lijkt af
te dwingen: dr. Louis Joseph Maria
Beel, vice-president van de Raad van
Slate, minister van Staat.
De naam Beel is een begrip gewor
den, dat in tijden van kabinetscrises
als vanzelf opduikt. Toen de kranten
begonnen te schrijven over het „ge
knutsel" van drs. Sehmelzer, hoorde
je op de Haagse tram al gauw zeg
gen: Dat moet Beel maar weer op
knappen
Daar is hij nu, in opdracht van de
Koningin mee bezig, hetgeen bewijst,
dat een trampassagier soms hetzelf
de over staatszaken denkt als een
Vorstin. Zo'n politiek begaafde tram
reiziger is misschien ook de uitvinder
van dat woord „kabinettenmaker".
Toch is dr. Beel geen man, die
naar populariteit heeft gestreefd. Een
zwijgzame, ernstige man, van wie
men zich niet kan voorstellen, dat
hij ooit lacht. Een man, die de ver
persoonlijking lijkt van de onkreuk
baarheid: de nauwgezette, strikt loya
le dienaar van 's lands zaken.
Dr. Beel, die 64 jaar is, kwam in
februari in 1945 in de landspolitiek,
als minister van Binnenlandse Za
ken in het tweede ministerie-Gerbran-
dy. Sindsdien keerde hij in ettelijke
kabinetten terug; tweemaal als mini
ster-president.
Zijn gezag groeide met de jaren
en waar wijsheid in staatszaken ge-
op een foute "itspraaJ' .«n eer ga
leis woord wees, antwoordde dr.
Beel, tot grote hilariteit: „Ach ja,
ik ben ook maar een tokeh!"
Toen hem was uitgelegd, dat hij
het weer fout deed en dat tokeh een
wandhagedis is, terwijl hij wel to
tok, dat is een volbloed Europeaan,
zou bedoelen, barstte hij in lachen
uit. Want het is allerminst waar,
dat dr. Beel geen gevoel voor hu
mor heeft.
Dr. Beel is de man van het eeuwi
ge compromis genoemd, en niet he
lemaal ten onrechte. Dat blijkt nu
weer bij zijn poging het kabinet-
Cals te lijmen. Hij kan echter een
gordiaanse knoop vastbesloten door
hakken, als zijn haarscherpe, sys
tematische werkwijze onwrikbaar
heeft uitgewezen, dat het moet.
boden was, werd een beroep op dr.
Beel gedaan, zoals in de moeilijke
dagen van de affaire-Greet Hofman,
nu tien jaar geleden, toen hij als een
van de drie wijze mannen het konink
lijk paar terzijde stond.
was ook hoge commissaris in
Indonesië, een man die letter
lijk het woord Linggadjati moeilijk
kon uitspreken. Toen een adjudant
hem eens, voor de zoveelste keer,
Beel staat buiten het dagelijk
se politieke bedrijf, maar heeft
als lid van de Raad van State, het
orgaan dat over concepten van alle
wetsontwerpen advies uitbrengt, er
toch voortdurend indirect contact
mee.
Hij is dan ook iedere dag op het
Binnenhof, waar hij in een beschei
den hoekje onder de zuilengang
waar in het toeristenseizoen een
souvenirverkoopster met 'n kraam
pje staat de deur van de Raad
van State binnengaat. Terzijde van
de Tweede Kamer, waar de politie
ke strijd soms fel woedt. Het is bij
na symbolisch.
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM „Laten nu degenen, die van het kabinet-Cals af willen, tonen
wat z(j waard z(jn door snel een kabinet te vormen, dat vervroegde verkiezingen
voorbereidt. Zy hebben als meerderheid het kabinet ten val gebracht, z(j heb
ben de samenwerking verbroken z(j mogen niet vluchten voor de verantwoordelijk
heid voor hun eigen daden". Dit zei drs. G. M. Nederhorst, voorzitter van de
Tweede-Kameriractie van de P.v.d.A., vrijdag op het buitengewone congres van
z(jn party In de Ririèrahal te Rotterdam.
De grondoorzaak van het voortduren van de kabinetscrisis in Nederland, zo
zei drs. Nederhorst, ligt in het feit, dat de K.V.P. weigert te kiezen tussen par
tyen, die het met haar motie eens waren en haar vroegere regeringspartners. Dat
is een slechte politiek, waarmee men de parlementaire democratie in Nederland
grote schade toebrengt.
Drs. Sehmelzer is er niet in geslaagd
de rechtse achterban van de K.V.P. in
toom te houden, zei hij, en daardoor
het kabinet-Cals in stand te laten. De
P.v.d.A. stond op het standpunt dat,
mocht er een breuk in het kabinet ko
men, het zou moeten zijn omdat de aan-
dere regeringspartijen de gemaakte af
spraken niet nakwamen. In de „nacht
van Sehmelzer" heeft de K.V.P. kleur
moeten bekennen.
Het is heel duidelijk wie de brokken
heeft gemaakt, aldus de P.v.d.A.-frac-
tieleider. Wat gepresenteerd is als een
zakeiyk verschil over de dekking van de
uitgaven, is in feite de uiting van een
groeiend onbehagen in de fractie van de
K.V.P., opgejut door rechtse stromingen
die nu eindelijk de kans schoon zagen de
rest van de fractie voor hun karretje te
spannen.
Waar stuurt men op het ogenblik op
aan?, zo vroeg hij zich af. Met het
spook van de inflatie op de achtergrond
verlangt men meer dekking door ver
vroegde invoering van verhoging van de
indirecte belastingen in 1967 en vermin
dering van de uitgaven, dat wil zeggen
aantasting van het regeringsprogram
ma.
In een tijd dat alles erop gericht
moet zijn de rust te bewaren op het
prijzenfront rn de loonbeweging binnen
bepaalde grenzen te houden, voert de
K.V.P.-fractie een pleidooi voor nieuwe
kostenverhogende belastingen in 1967.
Dit kan alleen leiden tot hogere loonei
sen om de prijsverhogingen te com
penseren.
„In een tijd, dat zorgvuldig econo
misch beleid geboden is", vervolgde de
heer Nederhorst, „om te voorkomen dat
de op zichzelf gewenste ontspanning op
de arbeidsmarkt doorslaat naar een
niet te aanvaarden werkloosheid, dringt
men aan op verlaging van de overheids
uitgaven, terwijl wij sinds Colijn allen
weten dat slechts versnelde en ver
vroegde regeringsopdrachten het euvel
van een zich doorzettende werkloosheid
in de kiem weten te smoren. Op een
moment, dat eerder gedacht moet wor
den aan een voorzichtig expansief be
leid, wil men bestedingsbeperking, die,
wanneer zij zal worden doorgevoerd,
de toenemende werkloosheid tot een
werkeBjk problr—n zal maken."
..Wat SchmelSer en de zijnen w "Ven,
is voer voor eegrotingstfanatici Vna 't
jaar 1930. maar bedreigt de positie
van de werknemers. Zoals het de po
sitie van de werknemers bedreigt,
dat door deze politieke manoeuvre er
thans een demissionaire regering is,
die met gebonden handen lijdzaam
moet toezien hoe ondernemingen wor
den gesloten met voorbijgaan van de
rechten van de werknemers."
Het drama van de VascomlJ toont,
volgens drs. Nederhorst, het onrecht,
dat in het kapitalisme ligt opgesloten,
in alle naaktheid. Meer dan ooit is open
heid geboden, voor wat in de particu
liere ondernemingen gebeurt. Het halt,
dat aan het kabinet-Cals is toegeroepen
maakt dat het vraagstuk van de hervor
ming van de onderneming voorlopig van
de agenda is afgevoerd.
„Het program van deze regering", zo
vervolgde drs. Nederhorst, „was éen
goed program. We waren een heel eind
op weg om het te verwezenlijken en
wanneer alles goed gegaan was, hadden
wij voor 24 mei, de officiële datum van
de verkiezingen, de eindstreep gehaald
met een resultaat, waarop wij trots
hadden mogen zijn."
Hoe komt het, zo vroeg hij zich af,
dat het kabinet-Cals in zijn kortstondig
bestaan toch zoveel moeilijkheden op zijn
weg heeft gvonden? Als eerste oorzaak
zag hij, dat de gewone kiezer of hij
het nu prettig vindt of niet leeft op
kort zicht. Hij vraagt vooral naar het
waarom van de ongelijke inkomens- en
vermogensverdeling. De verandering
van deze verdeling zal de inbreng van
de P.v.d.A. moeten zijn in elk toekom
stig regeringsprogramma.
De tweede oorzaak van veel onvrede
en veel kritiek, die het kabinet-Cals
kwaad heeft gedaan, ligt volgens de
heer Nederhorst in het feit dat het pro
gramma misschien iets te rationeel
was. „Wij hadden met z'n allen onvol
doende oog voor het feit dat er in Ne
derland de laatste jaren snel iets ver
andert."
„Onder invloed van de moderne pu
bliciteitsmedia worden heilige huisjes
afgebroken, worden gezagsdragers hele
gewone mensen met menselijke fouten,
waar iedereen tegenaan mag schoppen.
Wij hebben daar als partij de conse
quenties uit te trekken. Dit raakt de
verantwoordingsplicht van gezagsdra
gers van hoog tot laag, en leidt tot het
verlangen naar meer invloed van de
burger op het beleid."
Uet ka bine* heeft votgens de P.e.d.A.-
fraotieleider een grote psychologische
fout gemaakt door verhoging van het
inkomen van de Kroon op dit moment
en op deze wijze aan de orde te stellen.
De grondfout zat, volgens hem, in de
volstrekt verouderde wijze waarop de
positie van het staatshoofd geregeld is,
die daardoor volstrekt ondoorzichtig is
geworden.
De fractie acht het een urgente zaak
de regeling van de financiële positie van
het staatshoofd op de helling te zetten.
Hij achtte het echter politiek een vol
strekt te verwerpen zaak de handhaving
van de monarchie als zodanig in het ge
ding te brengen. Niet alleen is het poli
tiek onverstandig, het is ook zeker on
juist, aldus drs. Nederhorst.
De koningin kwijt zich op voortreffe
lijke wijze van haar taak, zei hij. Zo
lang dit zo is, is het ook feitelijk on
juist hierin verandering te willen bren
gen. Dit standpunt staat echter een de
mocratische herziening van de positie
van het staatshoofd in geen enkel op
zicht in de weg.
DEN HAAG De Haagse Gouwe
straat en omgeving verkeerden gister
middag een uur lang in grote spanning,
nadat bij het vullen van een tank van
een „witte" benzinepomp, door een
fout in de apparatuur, benzine in een
kelderruimte terecht was gekomen. De
damp hiervan verspreidde zich onmid
dellijk over 'de omgeving en leverde
groot gevaar op.
Politie en brandweer haastten zich
dan ook om de bewoners en ieder die
zich op straat bevond te waarschuwen,
gepaard met de lastgeving alle vuren
te doven, inclusief sigaren en sigaret
ten. Ook het verkeer in de buurt werd
stilgelegd.
Gelukkig had de brandweer na een
uur het ontploffingsgevaar onder de
knie. Met behulp van zand, tetra-chloor-
koolstof en CO-2 wist de brandweer alle
gevaar te bezweren. Om maar niet de
geringste kans te lopen, dat een vonk
je zou ontstaan, werd bij het oprui
men van de overtollige bezine gebruik
gemaakt van plastic emmers en ander
schepmateriaal van dezelfde kunststof.
Het Centraal Instituut voor Christe
lijk Sociale Arbeid (C.I.C.S.A.), de
Sociale Academie, het Groene en het
Oranje-Groene Kruis hebben besloten
hun opleidingen voor wijkverpleegsters
in Amsterdam te bundelen tot een wijk-
opleiding-nieuwe stijl.
0 Op last van ae officier van Justme
in Arnhem, is donderdagavond door
de rijkspolitie in Zevenaar het Casino
aan de Grietstraat, waar het 4-36-spel
werd gespeeld, gesloten. De spullen
zijn in beslag genomen. Tegen de
ploitant en de eigenaar van het spel,
de Scheveningse zakenman C. O., werd
proces-verbaal opgemaakt vanwege
overtreding van de wet op de kansspe
len.
0 De gemeente Amersfoort heeft een
plan ontworpen voor de verdere uit
breiding van het eenrichtingsverkeer in
de binnenstad. Burgemeester mr. J.
de Widt heeft deze plannen voorgelegd
aan het Amersfoortse bedrijfsleven.
0 Na overleg met functionarissen van
justitie en politie, hebben Burgemees-
en Wethouders van Utrecht een voor
dracht opgesteld voor een aanvulling
van het tippelverbod.
B. en W. schrijven de raad, dat de
straatprostitutie in sommige delen van
Utrecht de laatste tijd ergerlijke vor
men heeft aangenomen.
0 De meervoudige strafkamer van de
Utrechtse rechtbank zal dinsdag 15
november de geruchtmakende overval
op het kantoor van de Nederlandse
Middenstandsbank in IJsselstein behan
delen.
0 De P.v.d.A. heeft een goede kans
op 27,5 procent van de stemmen
bij de volgende verkiezingen. Dit blijkt
uit een N.I.P.O.-onderzoek naar de
kansen voor de P.v.d.A., dat in okto
ber na de kabinetscrisis is verricht.
Bij de «verkiezingen voor de Provin
ciale Staten, op 23 maart j.l., behaalde
de P.v.d.A. ongeveer 23,4 procent van
de stemmen.
0 Het Nederlandse telefoonnet telde
30 september j.l. 1.578.269 aanslui
tingen tegen 1.553.610 aan het begin
van het derde kwartaal. De toeneming
met 24.659 (vorig jaar 22.389) werd be
reikt door het indienststellen van 50.948
en het opheffen van 26.289 aansluitin
gen. Het aantal aanvragen bedroeg in
deze periode 59.903; ingetrokken wer
den 6.249 aanvragen. De wachtlijst
steeg met 2.706 tot 171.186.
0 342 Nederlandse gemeenten subsi
diëren de schoolmelkvoorziening op
in totaal 5400 scholen, waaronder
slechts 200 scholen voor voortgezet on
derwijs. Het aantal kinderen, dat van
deze gesubsidieerde schoolmelkvoorzie
ning profiteert, is in tien jaar tijds, van
1955 tot 1965, gestegen van 350.000 tot
572.000.
Blijkens gegevens van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, werd in
de eerste negen maanden van 1966 aan
woningen en andere gebouwen (zonder
normaal onderhoud en werken van
minder dan f 2000) voor een bedrag
van f 4,4 miljard geproduceerd tegen
f 3,8 miljard in de eerste negen maan
den van 1965.
0 De wapenstilstandsdag, die de Bel
gen gisteren met een vrije dag vie
ren, was voor hen een welkome aanlei
ding om een uitstapje naar Nederland
te maken. De grensposten rondom de
Maastrichtse enclave werden reeds
vroeg overstelpt door duizenden auto's,
die uit België over de grens kwamen.
Mede ten gevolge van het feit, dat het
in Maastricht marktdag was, ontston
den in het centrum grote verkeersop
stoppingen.
0 In het land tussen Maas en Rijn is
vrijdag, de elfde dag van de elfd®
maand, het carnavalsseizoen 1967 ge
opend. In Maastricht, Slttard en tal van
andere plaatsen in Limburg en in het
aangrenzende Duitse gebied werden bij
eenkomsten gehouden met een min of
meer feestelijk karakter, georganiseerd
door de carnavalsverenigingen.
0 De minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid, dr. G. M. J.
Veldkamp, heeft vrijdagmiddag in
Breda het bejaardencentrum „Overak-
ker" geopend. Tevoren had mgr. De
Vet, bisschop van Breda, het centrum
ingewijd.
De 417de postzegelveiling in het kan
toor van makelaar J. L. van Die
ten in de Anna Paulownastr. in Den
Haag, van 28 november tot 2 decem
ber belooft een der grootste te worden,
die ooit in Nederland zijn gehouden.
Voor de veiling van deze bijzonder
zeldzame zegels bestaat in alle landen
van Europa grote belangstelling.
0 Zij, die de winter maar een somber
en moeilijk door te komen seizoen
vinden, kunnen zich nu alvast troosten
met de gedachte, dat zaterdag 29 april
weer of geen weer, de lente weer in
de bollenstreek aanwezig zal zijn in de
vorm van het bloemencorso.
LEIDEN In Nederland worden thans naar schatting on
geveer 700.000 vraaggesprekken per jaar gevoerd door en-
quêtrices en enquêteurs van wetensehappeiyke opleidings
instituten, de overheid en commerciële bureaus voor markt
en opinieonderzoek. Dit aantal zal de komende jaren niet
onbelangryk stygen, maar daartegenover staat In de afge
lopen jaren, mede door de snelle groei van het aantal t.v.-
toestellen, een geringe daling in de bereidheid van het pu
bliek een enquêtrice of enquêteur te woord te staan.
Dit zei prof. dr. J. J. M. van Tulder, benoemd tot buiten
gewoon hoogleraar in de statistische methoden van de socio
logie aan de Rijksuniversiteit te Leiden, gistermiddag in een
oratie bij de aanvaarding van zijn ambt.
„De huidige generatie van wetensehappeiyke onderzoe
kers is, doordat men statistisch leerde denken", aldus prof.
Van Tulder, „de betrekkeiyke waarde van kleine steekproe
ven gaan inzien. Door de verwerking van het verzamelde
materiaal door een computer is voorts het aantal analyse-
mogeiykheden sterk uitgebreid.
Dit alles heeft tot gevolg, dat vaak omvangryke steek
proeven voor het onderzoek nodig zijn, die de behoefte aan
vraaggesprekken doet toenemen.
Bij een vermeerdering van de aanvragen is het noodzake
lijk nieuwe wegen voor de steekproeftrekking te vinden,
opdat de basis van het enquêtewerk betrouwbaar biyft", zo
zei prof. Van Tulder.
Ook de houding van het publiek is een factor, waarop de
aandacht zich moet richten. „Thans is de kans, dat by een
huishouding of een alleenstaande een enquêtrice of enquêteur
komt, gelijk aan 0,2 per jaar. Dit betekent, dat gemiddeld
eenmaal in de vyf jaar by iemand wordt aangebeld met het
verzoek een vraaggesprek toe te staan. Dit gaat by een
toenemende enquêtedruk echter veranderen. In de toekomst
zal het zelfs betrekkeiyk vaak voorkomen, dat een bepaald
adres in een jaar twee, of meermalen wordt bezocht Het
zg. non-response zal daarom de voortdurende aandacht
moeten hebben", aldus prof. Van Tulder.
Up net partijcongres van de P.v.d.A. in Rotterdam converseerde de ministt
van Economische Zaken, tevens de nieuwe socialistische lijstaanvoerder, dr..
J. M. den Uyl, gistermiddag in een wat ongewone houding met senator Vos.
Als de grote oliemaatschappijen daar nu maar niet uit opmaken, dat de
bewindsman door de knieën is gegaan