Al 20.000 Nederlanders
kochten tweede huis
in het buitenland
Apart hotel voor bliksembezoeken
BIJ CLAUS"
„Altijd lente"
Archipel
Goede verbindingen
„Welvaar!"
Naar schatting twintigduizend
Nederlanders hebben al een eigen
vakantieverblijf in den vreemde—
van luxueuze chalets tot minuscule
flats. Verreweg de meesten kozen
hun tweede huis in Spanje, bij voor
keur aan de Costa Brava. Het zou
daar z.o goedkoop zijn. Hier ook
speelden zich intussen de eerste
drama's af, omdat malafide onder
nemingen hun schone beloften niet
konden nakomen. Bij dit soort
transacties kan men niet voorzich
tig genoeg zijn. Een probleem is,
dat geen enkele officiële instantie
kan worden geraadpleegd. Zelfs de
ANWB onthoudt zich van advie
zen. „Dat ligt niet op onze weg,"
wordt gezegd. Gegadigden moeten
zodoende zelf hun weg zien te vin
den door het oerwoud van de haus
se, die de exploitatie van dit wel
vaartsverschijnsel heeft veroor
zaakt. Insiders uit de branche heb
ben de indruk, dat zeker vijftig gro
te internationale maatschappijen
jacht maken op gronden voor bun
galowparken, appartementhotels,
en dergelijke. Intussen vliegen de
prijzen omhoogvan Gibraltar tot
Athene. Een Belgisch-Nederlandse
firma heeft zich hierbij tamelijk ver
gewaagd, namelijk door neer te
strijken op de Canarische eilanden,
Spaans grondgebied, gelegen voor
de Westkust van Afrika in de At
lantische Oceaan. Aan de zuidkant
van Tenerife werd een toeristisch
dorp opgezet, waarvan de eerste
woonwijk nu klaar iscompleet
met bijbehorende infrastructuur:
De Canarische Eilanden behoren
gezien hun ligging in feite
niet meer tot Europa. Zij worden
daartoe tóch gerekend, aangezien de
archipel staatkundig een provincie is
van Spanje, met als hoofdstad Santa
Cruz op Tenerife. De afstand van
Amsterdam naar dit voor de Afri
kaanse kust liggende paradijs be
draagt door de lucht ongeveer 4.000
kilometer. Voor de scheepvaart bete
kent deze ligging een aantrekkelijke
bunkerplaats op de route naar Zuid-
Amerika.
wegen, gas, licht en water. Men
heeft er vijftien miljoen gulden ge
ïnvesteerd. In de komende jaren
moet dit bedrag worden vertienvou
digd. Wij werden dezer dagen in de
gelegenheid gesteld de „eeerste fa
se" ter plaatse te verkennen. Vol
gend jaar zullen naar deze plek de
eerste vakantiereizen per charter
vliegtuig worden georganiseerd
Architectonisch imponeert het bungalowdorp van Ten Bel aan de Costa del Silencio op Tenerife. De wit
gepleisterde woningen aan de kust zyn laag gehouden, de rij daarachter is zó neergezet, dat men vanuit de
kamers toch uitzicht heeft op de hier onwaarschijnlijk groene oceaan. De infrastructuur rondom de huizen
is fraai afgewerkt: geasfalteerde wegen, trottoirs met lantaarns. Onder elke „verhoogde woning' kan een
auto worden geparkeerd. Als toegang tot zon miniatuurvilla werd een open wenteltrap aangebracht.
Belgische miljonair (met Nederlandse commissaris)
start toeristisch project aan Costa del Silencio
Ooit gehoord van Ten Bel? Dat
is de naam van een maatschap
pij die zich heeft voorgenomen
Tenerife temaken tot het Haw ai
van Europa. De Belgische mil
jonair M. A. Huygen uit Ant
werpen stichtte hiertoe de aldus
genoemde naamloze vennoot
schap met als maatschappelijk
kapitaal 50 miljoen peseta s
volgestort. Hiervan is circa zes
tien procent afkomstig uit „in
heemse deelnemingen'En de
rest? Is dat particulier vermo
gen? Of zijn er ook banken en
andere bedrijven bij betrokken?
Komt het geld uit België? Uit
Nederland? Uit de Kongo? Op
al deze vragen wordt geen ant
woord gegeven. Wij weten al
leen, dat te Rotterdam een com
missaris van M. A. Huygen en
Co. is gevestigd: de heer Avan
Baardwijck, Molenlaan 207.
Wel uitvoerig zijn de inlichtingen
over het doel der onderneming: het
bouwen, daarna verkopen en vervol
gens exploiteren van honderden bun
galows aan de zogenaamde Costa del
Silencio de Stille Kust. Men kan
daar een eigen vakantieverblijf aan
schaffen, met keus uit drie types,
voor 28.000,-, 41.000,- en
53.000,—, en vervolgens de beheer
ders opdragen de bungalow te verhu
ren als de bezitting niet zelf wordt
gebruikt. Hiertoe dient dan een con
tract te worden ondertekend voor tel
kens drie jaar, waarbij als rende
ment wordt gegarandeerd: 6 procent
netto van het geïnvesteerde bedrag.
De kosten van onderhoud, vaste voor
zieningen en dergelijke begroot op
4,8 procent zijn dan al afgetrokken.
Overigens verwacht Ten Bel vooral
De stranden zijn onvergelijk
baar met die in ons land. De
kust is er rotsig, het water on
voorstelbaar helder, zacht en
warm.
n
Direct na de landing op Tenerife is
het eerste reclamebord, dat men ziet
nog vanuit het taxiënde vlieg
tuig een aanbeveling voor de pro-
dukten van wat wy plegen aan te
duiden als „een bekende gloeilam
penfabriek in het zuiden des lands".
Minder opvallend was het uithangbord, dat wjj 's avonds opmerkten te
Puerto de la Cruz. Daar stand op „Bü Claus". Het bleek een café te zijn, dat
bovendien nog werd getooid met een origineel bord „Volledige Vergunning".
By het binnengaan wordt men verder nog verrast door een wandkleed met
als afbeelding: de Kaasmarkt van Alkmaar. Boven de tapkast een foto van
prinses Beatrix. Achterin hangt een reddingsboei met de onsterfelijke tekst
„als ut effe kan".
Het was duidelyk, dat hier een landgenoot aan het werk moest zyn. Wij
troffen het niet. Hy was met vakantie. In Nigeria!
ook belangstelling van geldbeleggers,
die in het buitenland willen of moe
ten investeren. Spanje wordt wat
dit betreft nogal „aantrekkelijk" ge
noemd, omdat er nooit naar de her
komst van binnenkomend kapitaal
wordt gevraagd. Het interesseert
geen enkele instantie of daarmee wel
licht elders bepaalde belastingen zijn
ontdoken.
En wat betreft de opbrengst: die
mag men later dan zonder meer
„meenemen" er is geen verplich
ting tot registratie, noch behoeft de
circulatiebank officieel te worden in
geschakeld. Dit laatste mèg natuur
lijk wel, doch dan moet de helft van
de gemaakte winst „binnen" blijven.
Deze gang van zaken maakt het
dus mogelijk, hier als buitenlander
onroerend goed te kopen met zwart
geld, terwijl de revenuen daarvan
evenmin onder controle komen van
de belastingen „thuis".
Met al die ingewikkelde manipu
laties hebben vakantiegangers niets
te maken. Die boeken te Brussel,
Amsterdam, Stockholm of Hamburg
een reis naar en verblijf op Teneri
fe. In Nederland heeft de Neder
landse Reisvereniging hiervan de
primeur. Deze organisatie sloot met
Ten Bel een overeenkomst voor ten
minste anderhalfduizend gasten.
Men kan straks aan de Costa del
Silencio twee weken in de zon lig
gen zomer of winter, dat maakt
niet uit: het is er altijd lente te
gen betaling van 900 gulden per
persoon.
Naar gelang de grootte van het ge-
5
zin wordt voor die periode een „eigen
huis" toegewezen met twee of drie
slaapkamers, voorzien van keuken
met koelkast, bad of douche, terras
en tuin. Het riante woonvertrek is
voorzien van een volledig wegschuif-
bare glaswand met bijbehorende zon
wering. Het enige wat er aan ont
breekt is een schoorsteen.
Op de Canarische Eilanden wordt
nimmer gestookt. Deze verrukkelijke
archipel ligt iets boven de kreefts
keerkring en is dus vergelijkbaar met
Calif ornië, Florida of Marokko. Wat
het klimaat betreft: uit de Sahara ko
men warme winden, die zorgen voor
temperaturen rondom de twintig gra
den met maar weinig schommelin
gen tussen de jaargetijden. Het is er
nooit klam heet als in de tropen, doch
evenmin woestijndroog.
Reeds Homerus vermoedde hier de
Elyseïsche velden: een lieflijk oord
dat aan de uiterste westrand van de
toenmalige wereld moest liggen en
waar de uitverkorenen der goden na
hun dood een aangenaam en zorge
loos bestaan konden leiden.
De Feniciërs zijn er vermoedelijk
als eersten geland. Zij troffen een
bevolking, over de herkomst waarvan
nog steeds niets met zekerheid vast
staat. Deze mensen, de Guanchen,
stammen vermoedelijk af van de
Berbers in Noord-Afrika. Niemand
Helderwitte, straklijnige bun
galows en paden kenmerken het
bungalowdorp dat eerst wordt
verkocht en daarna verhuurd.
weet echter hoe zij op die eilanden
terecht zijn gekomen, aangezien de
zeevaart hen volkomen onbekend was
volgens de oudste geschreven bron
die dateert uit het begin van onze
jaartelling. Daarin wordt onder meer
ook gewaagd van grotwoningen die
zijn thans nog steeds in gebruik.
Halverwege de veertiende eeuw
werden de Canarische Eilanden ver
overd en bezet door Spanje. Maar ook
daarna zijn geregeld invallen gedaan
door Fransen, Engelsen, Hollanders.
Admiraal Jan van der Does landde in
1599 met een vloot van tientallen oor
logsschepen bij Las Palmas op Gran
Canaria. Hij had eerst de stad in puin
laten schieten en begon toen een plun
dertocht. De bevolking was evenwel
tijdig de bergen ingevlucht, met mee
neming van alle kostbaarheden. Ook
nu nog zou men zich daar heel goed
kunnen verstoppen.
Alle eilanden twaalf stuks, waar
van de zeven grootste zijn bewoond
bestaan voornamelijk uit een ge
bergte van vulkanische oorsprong. De
hoofdkrater ligt op Tenerife en is,
geologisch gezien, nog zeer jong. Men
moet er overigens flink voor omhoog,
tot circa 2.500 meter.
Daar ligt dan het luguberste lava
landschap ter wereld: gestolde steen
rivieren, opspattende formaties met
verstijfde kartelranden van kolossaal
formaat rondom, een onvoorstelbare
chaos van geweldige brokken poreuze
rots. Walt Disney kwam hier het
scheppingsverhaal filmen.
In het midden van deze elf kilome
ter lange canadas verrijst de mach
tige piek van deze vuurspuwende
berg, die zich sinds 1789 niet meer
heeft verroerd. Meestal draagt de
3.12 meter hoge top een muts van
sneeuw.
Aan de noordkant van deze Teide
heeft het toerisme zich reeds ontwik
keld, met als uitgangspunt de ook nu
nog steeds druk bezochte haven op de
Atlantische route naar Zuid-Amerika
Santa Cruz de Tenerife. Daar komen
vooral veel Duitsers. Maar de zuid
kust het eiland is in feite driehoe
kig, met een lengteas van ruim hon
derd kilometer bleef tot voor kort
vrijwel onbezocht. Daar wil Ten Bel
nu dus verandering in brengen.
Volgens de president-commissaris,
de heer Huygen, bezit zijn firma hier
in totaal drie percelen grond. Het
eerste omvat iets meer dan dertig
hectare en ligt dus aan die Costa del
Silencio, vlak naast het dorp Las
Galletas. Beide andere terreinen zijn
drie keer zo groot de juiste ligging
daarvan wordt geheim gehouden om
te voorkomen dat de grondprijzen in
de buurt daarvan door speculaties
zouden stijgen. (M. A. Huygen: „Wij
betaalden enkele jaren geleden 80 pe
seta's per vierkante meter, maar ze
kunnen er nu al 500 peseta's of wel
dertig gulden voor krijgen.")
Medio 1965 begon Ten Bel te bou
wen, op een hoge rots vlak aan de
kust, amper twintig meter van de
wand die steil oprijst uit de branding.
De eerste vijftig bungalows liggen
dus bepaald niet aan het zandstrand,
waar zo velen naar verlangen. Trou
wens, ook verderop is dat niet te vin
den. Wel zijn vlakbij enkele stukken
waar men zó de zee in kan lopen,
doch dan toch over een bed van keien
en verraderlijke punten. En daarom
diende hier dus aanvullende accom
modatie te worden gecreëerd.
De architecten vonden een mees
terlijke oplossing. Achter enkele na
tuurlijke rotsbanken in zee lieten
zij op het land een zwembad uitgra
ven, dat thans wordt „gevoed" door
de overslaande branding. Bij vloed,
met veel bruisende brekers, is dat
machtig om naar te kijken en toch
ook heerlijk (veilig) voor de ba
ders.
Nu nog moeten de bungalowbewo
ners een hele klimtoer maken om er
een verkoelende duik te kunnen ne
men, maar over enkele maanden zal
de weg erheen wel klaar zijn. Dan is
ook het bijbehorende restaurant beter
bereikbaar.
Hoewel de vakantiegangers zélf
kunnen koken in hun onderkomens,
wordt hier toch kennelijk op hun lui
heid gegokt. Overigens trekken de
exploitanten daarbij wel een zware
wissel op de beurzen der toeristen.
Want de maaltijden zijn er tamelijk
duur, verhoudingsgewijs, en voor koe
le dranken die in het nabije dorp
hooguit acht peseta's kosten bijna
twee kwartjes dus moet hier aan
de bar het viervoud worden betaald.
Waarbij wel dient te worden vermeld,
dat men in de autochtone kroegen
aan een smerige tapkast hangt, ter
wijl het luxueuze etablissement stijl
volle bediening garandeert het
gaat er dus om wat men prefereert.
Uit Las Galletas waaien ook wat
klachten over. De dorpelingen zeg
gen: „Er wordt daarboven met geld
gesmeten, terwijl onze kinderen hier
niet eens een fatsoenlijke school heb
ben." Ook ergert men zich aan de
oorden overal rondom het project
met „verboden toegang" erop, „pro-
hibido el passo".
vendien: onze gasten zullen geregeld
rondzwerven jloor hun dorp. Daar
kan de middenstand alleen maar wél
bij varen. Weliswaar stichten wij hier
straks een eigen supermarkt, doch
geen enkele vakantieganger is ver
plicht bij ons te kope.i. Hij wordt
uiteraard volkomen vrijgelaten in
zijn keus, ook wat dit betreft."
Winkelen op Tenerife is trouwens
een genot. Dank zij de vrijhaven kos
ten drank, tabak en parfums een
krats. U koopt hier whiskey voor hon
derd peseta's de fles, zes gulden. Een
pakje sigaretten blijft beneden de
twee dubbeltjes. Superbenzine komt
op nog geen kwartje per liter.
Een paradijs voor Europeanen. Het
wordt dan ook steeds sneller ontslo
ten. Verleden jaar kwamen er 8.000
toeristen op Tenerife.
Zij konden kiezen uit 300 hotels. Dit
jaar worden ver over de honderddui
zend bezoekers verwacht. De accom
modatie is daar nog net op berekend
er wordt overal druk gebouwd om
de groei te kunnen bijbenen, die trou
wens bijna acht keer zo snel gaat als
in een regeringsrapport werd ver
wacht.
Naast veel Duitsers 25.000 in 1965
brengen ook heel wat Engelsen en
Fransen hun vakantie door op Tene
rife. Daarna volgen dan de Scandina-
viërs ook nog meer dan tiendui
zend. Vervolgens een groot gat, en
dan 3.000 Belgen. Helemaal onderaan
staan de Nederlanders met amper
2.000 bezoekers.
Grote verwachtingen heeft men
van de onlangs voltooide uitbreiding
van de luchthaven Los Rodeos. Daar
kunnen nu ook de grote straalver-
keersvliegtuigen landen. Mede hier
door zal het winterseizoen een ver
betering ondergaan vooral rond
om Kerst en Nieuwjaar. Ideaal zou
zijn, en in dit klimaat is dat ook
mogelijk: een continue exploitatie,
onafhankelijk van de jaargetijden
in Europa.
Aan de Costa del Silencio wordt ook
al gerekend op „bliksem-bezoeken"
van groepen gasten, die per charter
vliegtuig even vier of vijf dagen ko
men uitblazen in de zon. Voor hen is
een hotel geprojecteerd naast hft
bungalowdorp. Hiermee zal de logie^-
capaciteit van deze eerste nederzet
ting uiteindelijk oplopen tot 3.000 bed
den.
Overigens zal de mogelijkheid van
een lang weekeinde hierheen pas aan
trekkelijk worden als de verbindingen
op het eiland zelf zijn verbeterd. Nu
is het nog zo, dat men vele uren in
een autobus door elkaar wordt ge
host .over eindeloze kronkelwegen
berg op, berg af zodat de passa
giers totaal murw arriveren. De over
heid heeft een autosnelweg ontwor
pen, die deze tocht van vliegveld tot
vakantieverblijf moet veredelen tot
hooguit vijf kwartier aangenaam toe
ren.
Blijft natuurlijk de vraag of de
reiskosten op zichzelf betaalbaar
zijn voor de particuliere bezitter
van één enkele bungalow daar. Per
KLM kost een retour naar de Cana
rische Eilanden in de toeristenklas
se nog altijd bijna duizend gulden.
Chartervluchten zijn goedkoper,
maar duren ook twee keer zo lang
tot acht uur toe, zonder tussen
landing. Bovendienwie organi
seert die? En wanneer? Hoe vaak?
Het ziet er op dit moment naar uit,
dat alleen welgestelden zich zullen
kunnen veroorloven een dergelijk
home te bezitten op Tenerife. Wél
komt dit eiland via Ten Bel binnen
het bereik van een grote groep va
kantiegangers. En dat op zichzelf is
een belangrijke aanwinst. Want er
valt behalve het klimaat zoveel
méér te beleven dan in heel wat an
dere bestemmingen. Op Tenerife kan
men een bananenplantage bezichti
gen, of per kameel worden vervoerd,
door onafzienbare cactusvelden zwer
ven, voorwereldlijke landschappen
zien
Homerus had gelijk.
Hiertegenover stelt Ten Bel: „Wij
hebben deze streek werkgelegen
heid verschaft en daarmee meer
welvaart. Vroeger verdienden de
vissers van Las Galletas amper
tien peseta's per dag. Nu kunnen
ze drie tot vier keer méér krijgen
door bij ons te komen in de bouw.
Zeker driehonderd arbeiders wa
ren ingeschakeld bij de eerste fase.
En op dit moment hebben wij al
zeker dertig vrouwen in vaste
dienst voor het schoonhouden van
de appartementen, ons horeca-be-
drijf en andere service-sectoren."
„Wij zullen in samenwerking met
de autoriteiten ook zorgen voor de
aanwezigheid van een dokter en
meer van dat soort zaken. Daarvan
profiteert óók die gemeenschap. Bo-
Het landschap: wild en bijster
