Reliëf van Riidecker werd
in de gracht geworpen
Vuilnisman liet het staan
8
ARAM
De
Gouden
Cobra
Roland Holst-prijs 1966
Koninklijk bezoek op
Danny Kay-avond
Prinses Margriet
koos tv-programma
Culturele prijs voor
Carl von Garaguly
VANAVOND
scheurhoest
keelpijn?
theelepeltje
Nattermann
hoestsiroop
zie-zo
Snoep
verstandig
eet n appel
Snoep
verstandig
eet n appel
Snoep
verstandig
eet 'n appel
TELEVISIE
T.V. LANGENBERG
-yina 2
DINSDAG 22 NOVEMBER I96C
De tweede instructie houdt zich be
zig met de grootvorst. Ook hij moet
in plaats van de onbekwame Bruem-
mer, Bergholz en Stehlin een nieuwe
begeleider krijgen die tot taak heeft
de troonopvolger van zijn „onwaardi
ge neigingen te weerhouden". Die on
waardige neigingen van Peter zijn in
de instructie zeer uitvoerig geschetst.
Er wordt gezegd dat de grootvorst
„zijn hele tijd besteedt aan schadelij
ke vertrouwelijkheid met bedienden
en lakeien, ze in uniform steekt, ze
laat exerceren en op die manier de
krijgskunst tot een aanfluiting
maakt". Verder wordt erover ge
klaagd dat Peter aan tafel de bedien
den wijn over hun hoofd giet, perso
nen die hem bezoeken, zelfs buiten
landers, op vieze moppen onthaalt,
telkens grimassen trekt en nooit be
hoorlijk stil kan zitten of staan. En
tenslotte zo luidt de instructie*
is het totaal onbegrijpelijk dat een
achttienjarige echtgenoot in de kamer
van zijn vrouw met poppen speelt...
De uiteenzettingen van haar „gezwo
ren vijand" Bestoesjew kloppen niet
alleen woordelijk met Catharina's
klachten over haar man (en bevesti
gen tevens de redelijkheid daarvan),
maar ze maken het klinische beeld
van de jeugdige neuroticus ook com
pleet door een paar heel karakteris
tieke trekjes aan te geven.' Die gri
massen, dat gewiebel met armen en
benen zijn kennelijk geen onhebbe
lijkheden zoals Bestoesjew bedoelt,
maar onwillekeurige trekbewegingen
van een hypernerveus mens. Er zou
feitelijk niets verstandigers te beden
ken zijn dan elk van die twee jonge,
onervaren echtelingen een wijze raad
gever te geven. Maar helaas is dat
allerminst de ware bedoeling van de
„instructies". Noch Bestoesjew, noch
Elisabeth heeft het minste begrip
voor de onschuld der beide echtgeno
ten aan het falen van hun huwelijk,
ze gissen in alle mogelijke verkeerde
richtingen, ze denken aan onwil, aan
ruzies, aan trouweloosheden. Dat valt
al op te maken uit de bewoordingen
van de instructie over Catharina en
blijkt duidelijk uit de keus van de
„vorname dame". Terwijl Peter in
de persoon van de vorst Repnin ten
minste nog een man als gezelschap
krijgt, die prettig en vriendelijk van
aard is, toont de benoeming van me
vrouw Tsjoglokow tot dame van toe
zicht wel aan dat er geenszins ge
dacht wordt aan een met begrip ad
viseren maar eerder aan een streng
toezicht houden op Catharina. Me
vrouw Tsjoglokow heeft niet één van
de eigenschappen die nodig zouden
zijn om een radeloze jonge vrouw in
een zo buitengewoon kiese situatie de
helpende hand te bieden; ze is ver
standig noch welwillend, integendeel:
ze staat bekend als één der domste
en arrogantste vrouwen aan het hof.
Maar ze is een marionet van Bes
toesjew, een betrouwbare spionne, en
haar deugdzaamheid is boven ieder
twijfel verheven. Ze is uit liefde met
haar man getrouwd en ze krijgt ieder
jaar een kind en juist dat moet
Catharina ten voorbeeld strekken.
Het moet tot Elisabeths eer worden
gezegd dat ze twee volle weken aar
zelt over deze fatale benoeming; mis
schien zegt een echte vrouwelijke in-
tuïtïie ïhaïar dat dit openlijke toezicht
tot an de rand van het echtelijke
bed niet bepaald geschikt is om een
vreugdeloos huwelijk te verbeteren
en dat de voortdurende aanblik van
een gelukkige echtgenote voor een
ongelukige een even slecht genees
middel is als zout voor een open
wond. Maar dan komt èèn van haar
vele spionnen graaf Devier, de la
tere held van de zevenjarige oorlog
vertellen dat hij Catharina in haar
slaapkamer verrast heeft met Tsjer-
nüsjeff. In wel.re toestand hij het
tweetal heeft verrast, zullen we nooit
met absolute zekerheid vernemen;
daarover bestaan alleen Catharina's
eigen aantekeningen en die leggen na
tuurlijk de nadruk op de volslagen
argeloosheid van een onnozel gesprek
van een paar minuten. De volgende
dag zijn alle Tsjernüsjefs van het
hof verwijderd, twee van hen worden
aan een onderzoek onderworpen (dat
zonder resultaat blijft), en mevrouw
Tsjoglokow treedt, aan de hand van
doodsvijand Bestoesjew en met als
aangename introductie dat de keize
rin zeer ontevreden is over Cathari
na, in dienst als bewaakster. Bij die
aanslag op het laatste armzalige rest
je vrijheid en blijmoedigheid kan Ca
tharina haar opwinding niet beher-
sen. Terwijl haar lippen zeggen dat
ze zich natuurlijk schikt naar de wens
van Hare Majesteit, rollen de tranen
uit haar ogen.
Door de indiensttreding van me
vrouw Tsjoglokow wordt Catharina
praktisch een gevangene. Ze mag
dan tot dusver zijn omringd door ge
heime snuffelaars, nu waakt Elisa
beths oog zonder aflaten over al haar
gangen, Bestoesjews oor over al haar
woorden. De „voorname dame" vat
de ontvangen opdracht uitsluitend op
in de zin van te moeten optreden als
een strenge gouvernante. Zoals alle
slechte opvoeders meent ze dat de es
sentie van het opvoeden uitsluitend
ligt in verbieden en straffen. Het
komt in de verste verte niet bij haar
op om Catharina's vriendschap te
winnen of als ervaren vrouw en
meervoudige moeder de netelige
kwesties die geleid hebben tot haar
aanstelling te bespreken met de jon
ge grootvorstin; het komt niet bij
haar op de twee ongelukkige mensen
kinderen die door de ongenade van
de keizerin nog radelo-
zer en nog meer ontdaan zijn, aan te
sporen tot een blijder samenzijn, en
een sfeer van kalmerende welwillend
heid te scheppen waarin wanklanken
verstommen en beledigingen vergeten
kunnen worden. Integendeel: ze be
paalt er zich toe op alles wat ze ziet
te mopperen en te vitten. Ze staat
ook niet het onschuldigste spelletje
toe, ze staat niets toe wat niet uit
drukkelijk is voorgeschreven. Ze
heeft het wantrouwen van de dom
heid tegenover de geest, het wantrou
wen van de opgeblazen deugd jegens
iedere soort vrolijkheid. In één jaar
lukt het haar alle mensen die haar
niet aanstaan, dus alle mensen met
gevoel voor humor en een milde
aard, uit de omgeving van het groot-
vorstelijk paar te verwijderen on
der meer ook vorst Repnin die ver
vangen wordt door meneer Tsjoglo
kow. Meneer Tsjoglokow is niet veel
wijzer dan zijn vrouw maar even
aanmatigend als zij, even vervelend
en even kruiperig voor Bestoesjew.
De voortdurende aanwezigheid van
deze deugdbewakers is genoeg om te
maken dat iedereen het „jonge hof"
zoveel mogelijk vermijdt.
Door dit alles wordt weliswaar be
reikt dat de jonge echtelieden meer
dan voorheen op elkaar zijn aangewe
zen maar de voortzetting van de
dynastie is er niet mee gediend. Pe
ter komt meermalen per dag bij zijn
vrouw. Soms speelt hij voor haar op
zijn viool helaas ligt zijn enige ga
ve, zijn enige nobele interesse juist
op dat terrein waarop Catharina een
volslagen ongevoelige is: op het ge
bied van de muziek. Soms laat hij
Catharina urenlang geweer-exercities
maken en, het wapen gepresenteerd,
als schildwacht voor een lege kamer
staan. Dan weer ontwikkelt hij het
plan om een lustslot te bouwen naar
voorbeeld van een kartuizerklooster,
waar dan in het park alle dames en
heren van het hof als monniken ver
kleed moet rondlopen) wel honderd
keer moet Catharina een plattegrond
van dat vermaaksklooster voor hem
ontwerpen en onvermoeibaar naast
hem op en neer lopen door de kamer
om het zinloze plan tot in alle bijzon
derheden te bespreken. Maar des
avonds als hij zich naast haar ter
ruste legt en hij slaapt de eerste
negen jaar nooit ergens anders dan
in haar bed en als mevrouw Tsjog
lokow en de hofdames zich hebben
teruggetrokken, dan laat hij zich
door vrouw Kruse allerlei poppen en
kinderspeelgoed brengen. Dat is wel
streng verboden, maar vrouw Kruse
is de grootvorst zeer genegen omdat
ze net als hij uit Holstein komt; ze
haat mevrouw Tsjoglokow omdat die
ook tegenover haar bits is en hoog
van de toren blaast en daarom zet
ze die gehate oppas wat graag een
hak door Peter een plezier te doen.
Ze brengt hem zoveel poppen dat het
hele bed er vaak onder bedolven is
Maar die vele lege saaie dagen, die
vele lege ongebruikte nachten gaan
niet helemaal ongemerkt aan Catha
rina voorbij. Ze moet dikwijls de dok
ter roepen. Nu eens heeft ze onver
draaglijke hoofdpijn, dan weer lijdt
ze aan slapeloosheid of heeft geen
eetlust. Een raadselachtige zwaar
moedigheid maakt het leven tot een
kwelling voor haar. Boerhaave ver
richt af en toe een aderlating bij
haar, hij schrijft een poeder voor,
een artsenij, en hij heeft mooie la-
tijnse namen voor haar verschillen
de kwalen. Maar de ware naam voor
haar ziekte mag hij niet uitspreken
die is: gezondheid. Catharina is
een gezond levendig wezen met de
natuurlijke behoeften van haar leef
tijd. Haar krachtig lichaam verlangt
naar beweging, haar levendige geest
naar voedsel, haar zinnen naar be
vrediging, haar jonge hart naar lief
de.
Niets van dit al wordt haar gegund.
In de acht jaar dat de Tsjoglokows
hun schrikbewind voeren aan het
jonge hof, zijn het alleen de weinige
zomerweken in Oranienbaum een
lustslot dat Peter van de keizerin ten
geschenke heeft gekregen waar
ze een beetje vertier, een beetje per
soonlijke vrijheid geniet. Hier kan ze
om drie uur 's morgens, alleen ver
gezeld van een dienaar, op de een-
dejacht gaan of ze kan, in het he
renzadel gezeten, urenlang over de
weiden galopperen. Ook dat heren
zadel is eigenlijk verboden Elisa
beth gelooft dat die manier van rij
den de vruchtbaarheid schaadt. Maar
Catharina heeft een klein uitvindinkje
gedaan: een verstelbaar zadel dat
haar in staat stelt om voor de ogen
van mevrouw Tsjoglokow zedig in het
dameszadel weg te rijden om, een
maal uit het gezicht, één been over
de rug van het paard te slaan en
vertrouwend op de onderdanige ge
heimhouding van haar stalknecht
verder zo te rijden als het haar zint.
Maar deze mooie zomerweken zijn
gauw voorbij en niet elke zomer mo
gen ze naar Oranienbaum. En aan de
Russische winters lijkt maar geen
eind te komen. Sedert lang is er al
geen mens meer in Catharina's om
geving met wie ze een ongedwongen
openhartig woord nu durven spre
ken. Ze doet ook haar best niemand
speciale sympathieën te betuigen,
want ze heeft telkens weer moeten
ondervinden dat iedereen die zij lief
krijgt in ongenade valt, dat er onheil
komt over een ieder die haar goed
gezind is. Ze gelooft dat ze geen en
kele vriend meer aan dit hof heeft
ook de laatste die haar nog restte,
wordt enkel om die vriendschap naar
Siberië verbannen: de oude bediende
Timofei, haar orakel, haar hulpvaar
dige geest in honderden netelige
kwesties. „Dat was het grootste ver
driet gedurende de hele regerings
periode van Elisabeth." Nu is ze pas
volslagen eenzaam.
Uit verveling begint ze te lezen.
Boeken verkorten de eindeloze tijd,
leiden de gedachten af van het eigen
ongeluk, vullen de lege saaiheid van
het bestaan met allerlei bonte ge
stalten en gebeurtenissen. Catharina
leest wat ze maar in handen kan krij
gen voorlopig dus allerhande ro
mans, hoofdzakelijk Franse. Die ro
mans prikkelen haar toch al meer
dan levendige fantasie, verhevigen
haar verlangen naar het menselijk
verkeer, naar liefde en bemind wor
den. Maar het is altijd nog beter ge
lukkig te zijn met een romanheldin
of te lijden om een romanheld dan
te kijven met mevrouw Tsjoglokow
of met Peter en zijn poppen te spe
len. Bij gebrek aan iets anders wordt
lezen weldra Catharina's belangrijk
ste en hartstochtelijkste tijdverdrijf,
ze heeft steeds een boek in 'naar ka
mer, een boek in haar tas als ze gaat
wandelen. „Ik ben toen nooit zonder
boek geweest, nooit zonder verdriet,
maar altijd zonder plezier," zegt ze
over die jaren.
Aanvankelijk leest ze blindelings
alles wat haar al evenmin kieskeuri
ge hofdames toevallig lezen. Op een
dag verzeilt het zojuist in Frankrijk
verschenen „Geschiedenis van Duits
land" aan het Russische hof en om
dat niemand zich meester maakt van
dat langdradige boek neemt Cathari
na het maar. Het bevalt haar beter
dan de sentimentele oppervlakkige
romans en ze ontdekt tot haar grote
vreugde dat je je met boeken niet al
leen kunt verstrooien maar dat je ook
uit boeken kunt leren. Nu pas herin
nert ze zich de raadgevingen van
Gyllenborg. Ze laat zich de werken
bezorgen van Plutarchus en van Ta
citus. Haar zo geheel en al op de wer
kelijkheid gerichte geest zegt de ge
schiedenis het verhaal der werke
lijke gebeurtenissen veel meer
dan de mooiste verzonnen vertelsels.
De voornaamste drijfveer van haar
persoonlijkheid is haar eerzucht en
daarom identificeert ze zich liever
met een Alexander of een Alcibiades
dan met een smachtende zich aan de
liefde een roes drinkende Chloë. En
zodra ze iets begint te leren, ziet ze
ook in hoe weinig ze nog weet: ze
hebben haar immers ook alleen maar
de jammerlijke ontwikkeling van een
gemiddelde-prinses gegeven. Baron
Mardefeld die Frederik tot woede
van Elisabeth nog steeds niet heeft
teruggeroepen beveelt haar op een
goede dag de „Dictionnaire philoso-
phique et critique" van Henry Bayle
aan. Feitelijk is dat slechts een na
slagwerk, een soort kritisch lexicon,
maar Catharina leest het in haar on-
verzadelijke dorst naar kennis van
de eerste tot de laatste regel door.
Ze heeft er twee jaar voor nodig,
maar het zijn geen verspilde jaren:
de basis is gelegd voor een algeme
ne ontwikkeling, het eerste vereiste
voor iedere vruchtbare geestelijke
arbeid heeft postgevat in Catharina's
ziel: de twijfel aan het overgelever
de, aan het vanouds aanvaarde. Bay
le, de grote filosofische ketter van de
zeventiende eeuw, is de regelrechte
voorloper van de rationalisten, van
hem naar Montesquieu en Voltaire is
maar één stap. De vurige adem van
haar tijd blaast haar in het gezicht,
de brandende problemen van de
achttiende eeuw steken op in haar
hart, nog drie decaden voordat ze een
deel van Europa in lichterlaaie zet
ten.
Tot dusver heeft ze gehoord over
de grote mannen die geschiedenis ge
maakt hebben, maar nu verneemt ze
voor het eerst iets van de ontelbare
kleinen door wie geen geschiedenis
gemaakt wordt, van diegenen wier
grote massa de machtigen hun macht
verleent en die zelf van iedere macht
beroofd zijn, van de rechtelozen, de
uitgebuiten van het volk. Het
is een belangrijk, bijna heilig mo
ment, grootser voor deze ene vrouw
dan voor honderden andere de eerste
liefdeservaring. Dit is het ogenblik
waarop ze zich de uitgemergelde
door vuil ontsierde gezichten herin
nert die op die grote tocht naar Kiew
haar koninklijke calèche binnengaap-
ten, de half vervallen erbarmelijke
leemhutten achter de schitterende
pleisterplaatsen van de keizerin. Nu
is het niet meer vanzelfsprekend, niet
meer door God beschikt en eeuwig
onveranderlijk, dat die lieden daar
arbeiden en verhongeren, terwijl een
klein handjevol adellijke luilakken,
om de troon geschaard, zwelgen in 't
genot van hun voorrechten. Ja, ook
de troon zelf is niet langer een onaan
tastbaar heiligdom; haar wakker ge
schud geweten eist dat hij zijn recht
niet baseert op bajonetgeweld maar
op de bescherming van het recht dat
hij waarborgt aan ook de allerklein
ste, onaanzienlijkste onderdaan.
Er is maar weinig meer voor nodig
of bij de werken v^n Montesquieu ko
men die van Vo&aire, bij de twijfel
aan het door God. beschikt zijn van
het absolutisme komt de twijfel aan
God. Catharina heeft tot dusver eerst
de gebruiken der Lutherse, later die
der Griekse kerk trouw nageleefd
zonder zich bepaald het hoofd te bre
ken over die dingen. Nu leest ze dat
iedere kerk niet enkel het medium is
tussen mens en hemel maar een
door en door aardse macht, even
groot en vaak nog groter dan de
macht van de troon, ze leest dat de
geestelijke nood van vele duizenden
de kerk aan aardse schatten en bezit
tingen helpt, dat de troon de invloed
van de kerk nodig heeft en de kerk
het gezag van de troon.
Terwijl mevrouw Tsjoglokow als
een vinnige Cerberus Catharina's
deur bewaakt zodat geen onbevoeg
den, geen verdachten, ja zelfs niet de
dagelijkse nieuwtjes van het grote hof
kunnen doordringen tot de grootvor
stin dringt met de onopvallende,
grijsingebonden boeken de brutale,
oproerige geest van de achttiende
eeuw de vertrekken binnen van de
gevangene. Terwijl het Catharina
verboden is argeloze en vrolijke spel
letjes te spelen met haar jonge hof
dames, leert ze het grote bevrijdende
lachen van Voltaire, het lachen der
wijsheid om de dwaasheid, het gulste
maar ook het gevaarlijkste lachen
der filosofie.
Werksters van het Historisch Seminarium der Universiteit van Amsterd;
hebben een reliëf van de beeldhouwer John Radecker die o.a. het natior -
monument op de Dam heeft vervaardigd onlangs bij de vuilnisbak gez
Maar de stadsreiniging weigerde het in 1925 vervaardigde reliëf mee te r.
men, waarop twee arbeiders het stuk steen in het water lieten vallen van
Herengracht. Een duiker heeft vorige maand het veertig kilo wegende reik
daaruit weer opgedoken toen uit naspeuringen was gebleken dat het vermis'
stuk daar terecht moest zijn gekomen.
ADVEPI ENT1E
Tevergeefs is getracht deze bescha
mende gang van zaken geheim te hou
den. Via de Rijks Academie voor Beel
dende Kunsten lekte gisteren toch uit
wat er was gebeurd. Daar had men
namelijk het reliëf van een paard -
opgevraagd, aangezien het initiatief
was genomen tot een kleine expositie
van werken uit de diverse perioden uit
het leven van de tien jaar geleden ge
storven kunstenaar. Als samensteller
werd aangewezen de heer Clement
Meuleman. Deze vroeg het Stedelijk
Museum de eigenares of hij be
doeld reliëf zou mogen lenen. Hij kreeg
toen te horen, dat het jaren geleden al
in bruikleen was gegeven aan prof. J.
F. Niermeyer. Deze hoogleraar in de
geschiedenis bleek inmiddels te zijn
overleden.
Op het Historisch Seminarium wist
men zich te herinneren, dat het reliëf
inderdaad had gestaan in de werkka
mer van de gestorven professor. Dit
vertrek was na zijn dood opnieuw inge
richt. Vermoedelijk heeft iemand het
reliëf toen op een rommelkamer gezet,
van waaruit het later door de werk
sters naar buiten werd gesjouwd om
bij de vuilnisbakken te worden neerge
zet. Zij hadden zo bleek bij navraag
gedacht, dat het zo maar een oud
stuk steen was.
Overigens kunnen de deskundigen
zich dat wel min of meer voorstellen.
Het reliëf zou in de loop der jaren nog
al wat te lijden hebben, gehad door
de zachtheid van het materiaal waren
aan alle kanten afbrokkelingen ont
staan. Radecker heeft dit reliëf inder
tijd met nog drie anderen gemaakt
voor een tentoonstelling in Parijs.
Volgens de heer Meuleman moet voor
een verzamelaar de waarde van het
hele kwartet niet veel hoger hebben ge
legen dan rondom de vierduizend gul
den.
Twee Marokkaanse arbeiders hebben
het reliëf destijds in de gracht gegooid
omdat de vuilnismannen hadden gewei
gerd het in hun wagen mee te nemen:
ADVERTENTIE
DEN HAAG Prinses Beatrix en
Prins Claus zullen woensdagavond
23 november in de Singerc^oncertzaal
te Laren aanwezig zijn bij de Unicef-
televisie-uitzending „Entree voor Danny
Kaye". Deze uitzending vindt plaats ter
gelegenheid van de viering van het 20-
jarig bestaan van het wereld-kinder
fonds. Prinses Beatrix is ere-voorzitster
van het Nederlands comité Unicef, dat
samen met de Nederlandse Televisie
Stichting deze uitzending heeft georga
niseerd, waarvoor Danny Kaye speciaal
naar ons land zal komen.
ADVERIENTIE
(Wordt vervolgd)
S
Een groot deel van de tv-uitzendingen
op de avond van 10 januari, de dag
van het huwelijk van prinses Margriet
en Pieter van Vollenhoven, zal bestaan
uit een programma waarvan de inhoud
zal zijn samengesteld aan de hand van
wensen van het bruidspaar. Het heeft
in totaal tien wensen mogen uiten. Het
aantal houdt verband met de datum van
het huwelijk. De prinses koos lichte mu
ziek, ernstige muziek, cabaret, een his
torisch documentair onderwerp.
De produktie van het programma is
door de NTS in handen gegeven van de
AVRO. Regisseur Fred Oster heeft gis
teren de eerste programma-onderdelen
gemaakt.
ADVERTENTIE
89
Twee dagen verblijven Aram en Ambre nu reeds
in het kamp aan de rand van het zoutmeer. Maar
nog steeds zijn er geen tekenen, dat Dahouddin en
zijn Touareggs van zins zijn uit hun veilige bol-
werk, het paleis midden in het gevaarlijke zout-
meer, te voorschijn te komen... Als Ambre op de
ochtend van de derde dag nagenoeg hersteld blijkt
te zijn van haar schouderwond, besluiten zij niet
langer te wachten en de reis naar de kust te be
ginnen.
„Ge hebt gelijk", zegt de kadi, als Aram hem
zijn plan om af te reizen, meedeelt. „Dahouddin
hoopte blijkbaar, dat de uitlevering van Ares ons
voldoende genoegdoening zou schenken.... Maar hij
vergist zich, wij zullen het beleg volhouden, al
moest het maanden duren. De mannen van de Gou
den Cobra zullen, zo Allah het wil, verslagen wor
den, dat zweer ik".
Als de schroeiende middagzon haar ergste .tte
gehad heeft, bestijgen Aram en Ambre, na een
hartelijk afscheid van Kleine-Kim en de kadi, hun
Mehari's, zoals de ranke rijkamelen in deze stre-
ken genoemd worden. Enkele gidsen zullen hen
vergezellen op hun reis naar een havenplaats aan
de kust. En achter in de kleine karavaan, somber
voor zich uit starend, rijdt Ares. de worstelaar.
ARNHEM Carl von Garaguly, di
rigent van het Gelders Orkest, heeft
tijdens een bijeenkomst ten stadhuize
de culturele prijs (groot f 1500,-) van
de gemeente Arnhem ontvangen uit
handen van burgemeester Matser. De
66-jarige dirigent kan terugzien op een
schitterende carrière als vlolist, muziek
pedagoog en orkestleider. Als leerlinf
van Jenö Hubay debuteerde hij als 7
jarige solist in Boedapest en oogstte ni
voltooiing van zijn studies bij Geza vor
Kresz en Henri Marteau internationale
lauweren.
Op 18-jarige leeftijd kreeg hij eer.
professoraat aan het staatsconservato-
rium in Arad. Van 1923 tot 1930 was hij
leider van het symfonie-orkest in Go-
tenburg en van 1930 tot 1940 dirigeerde
hij het Filharmonisch Orkest van Stock
holm. In 1941 volgde hij dr. Fritz Busch
op als vaste dirigent van dit orkest,
welke functie hij tot 1953 heeft ver
vuld. Nadien vervulde hij een groot
aantal gastdirecties tot het moment dat
hij werd benoemd als dirigent van het
Gelders Orkest.
„Daar zijn we niet voor, jullie moeten
het naar de puinschuit brengen"... bij
het uitzoeken van deze zaak heeft men
de beide buitenlanders gevraagd nauw
keurig de plek aan te wijzen waar zij
het brok steen toen maar hadden laten
vallen. Vervolgens ging een verzoek om
te dreggen naar de rijkspolitie te wa
ter. Maar deze methode, zou, zo werd
daar gezegd, te veel kans op beschadi
gingen opleveren. Een particuliere dui
ker diende dus te worden ingeschakeld.
Twee voorwaarden zijn toen gesteld
er moest 's avonds in het donke
dus worden gewerkt, en er moei
met niemand over worden gesproke
De man in kwestie hoefde overige
maar enkele minuten te zoeken.
Het reliëf kreeg eenmaal teruggt
vonden niet eens meer een plaats op
de tentoonstelling, die nog duurt tot 10
december. Volgens de heer C. Meule
man was er geen ruimte meer voor.
verkrijgbaar bij uw apotheek en drogist
DE STEEG In het dorp De Steeg
smeente Rheden, zal medio juni 1967
et Internationale Folkloristisch Festi
val worden gehouden. Met de voorberei
ding van dit evenement is men reeds
begonnen. Verwacht wordt, dat evenals
dit jaar in Warffum (Groningen) zeker
tien verschillende landen aan dit festi
val zullen deelnemen.
AMSTERDAM Aan de grafische kunstenaars J. Ploos van Amstel (Haarlem) en
J. Hillenius (Amsterdam) is'vanmiddag tijdens een korte bijeenkomst in Amsterdam
de jaarlijks door de Henriëtte Roland Holststichting ter beschikking gestelde Hen-
riëtte Roland Holstprijs uitgereikt. De stichting kende de kunstenaars de door hen
gedeelde prijs van f 1.000,toe op voordracht van een jury bestaande uit de heren
B. Buys, A. van Dobbenburgh, S. Samama en N. van den Toorn.
De heer Ploos van Amstel ontving de prijs op grond van de door hem ingezonden
tekeningen, de heer Hillenius voor zijn etsen. Prof. Dr. G. Stuiveling reikte de
prijzen uit. Links J. Ploos van Amstel, irt het midden J. Hillenius.
HILVERSUM I
18.00 Country and Western Express.
18.20 Uitzending van de A.R.P. Spreker
Mr. de Kwaadsteniet, secretaris van de
A.R.P. 18.30 Musicerende dilettanten.
18.50 Nws. en commentaren. 19.00 Nws.
19.10 Act. Conciliepostbus (herh. v.
9.25-9.30). 19.35 Gregoriaanse gezangen.
19.45 Zoekend geloven: nieuwe catechis
mus voor volwassenen. 20.00 Radioka-
merork. solist en instrumentaal kwar
tet: klassieke en moderne muz. 21.10
Voordracht. 21.20 Stereo: Omroepka-
merkoor (opn.): oude liederen. 21.35
Pianoduo: klass. en mod. muz. 22.00
Kunstkroniek. 22.30 Nws. 22.40 Over
weging. 22.45 Vreemd...: een keuze uit
woord, zang en dans van elders en
anders. 23.15 Contekst: 14 daags maga
zine waarin op de dingen wordt door
gepraat. 23.45 Licht pianospel (gr.).
23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.15 Act. 18.25 Lichte ork.
muz. en zangsoliste. 18.55 Voor de kin
deren. 19.00 Gesproken brief uit Parijs.
19.05 Ontmoeting der levensovertuigin
gen, gesprekken. 19.40 Lichte orkest
muz. 20.00 Nws. 20.05 Tot Uw orders:
gevar. progr. voor de Marine. 21.15
Het spook van Abercragghie, hoorspel
(1). 21.45 Lichte gr. muz. 22.00 Gonk...
cabaretprogr. 22.30 Nws. 22.40 Act.
22.50 Stereo: Radiokamerork.: klass.
en mod. muz. 23.55-24.00 Nws.
NEDERLAND I
NTS/NOT: 11.10 - 12.00 Schooltelevi
sie. 19.00 Nws. in het kort. 19.01 Pipo
de Clown. 19.05 Journaal voor gehoor
gestoorden. VARA: 19.35 De Lucy show
NTS: 20.00 Journaal. VARA: 20.20 Ach
ter het nieuws. 20.45 Onder anderen, ge
filmde reportage over minder bekende
kanten van het amusement. 21.10 Z-
Cars, TV-film. 22.00 Vrij entree, caba
ret. NTS: 22.35 Journaal. 22.40 Pauze
23.00 - 23.30 Teleac: Kernfysica (8).
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nws. in het kort. 20.01
Don Quichotte, dl. 7. 20.30 Première:
nws. over films, die binnenkort in de
Ned. bioscopen vertoond worden. 21.00
De Bezetting, dl. 4. CVK/IKOR/RKK:
22.00 Levend verleden - Tweestromen
land, documentaire. NTS: 22.45-22.50
Tournaal.
piano: mod. liederen. 15.50 Bijbelver
telling voor de jeugd. 16.00 Voor di
jeugd. 17.00 Five o'clock: licht progr.
17.15 Eurojazz. 17.50 Overheidsvoorlich
ting: Werk en welzijn. Vraaggesprek
van Claude Belloni met prof. dr. Fred
L. Polak over de 2e internationale
OESO-conferentie inzake automatise
ring in Amsterdam.
HILVERSUM II.
VARA: 7.00 Nws. en ochtendgymnas
tiek. 7.20 Socialistisch strijdlied. 7.2i
Lichte gr. muziek en rep. (7.30-7.35
Van de voorpagina). VPRO: 7.55 Deze
dag. VARA: 8.00 Nieuws. 8.10 Lichte
gr. muziek en rep. 8.30 Van alle mark
ten thuis, praatje v. d. huisvrouw. 8.35
Lichte gr. muziek en rep. 9.00 Roman
tische orkestwerken (gr). VPRO: 9.40
Schoolradio. VARA: 10.00 Stereo: Klas
sieke gr. muziek. 10.45 Voor de kleu
ters. 11.00 Nieuws. 11.02 RVU: De stu
die van de menselijke handel en wan
del, door H. L. Kruimel. 11.32 Cello en
piano: mod. muziek. 11.45 Zigeunermu-
ziek (opn.). 1.200 Lichte gr. muz. 12.22
Voor het platteland. 12.27 Med. t.b.v.
land- en tuinbouw. 12.30 Metropole-or-
kest, zangsoliste en altsax: amusem.
muziek. 13.00 Nieuws. 13.10 Act. en ka
lender. 13.25 Amusementsmuziek (gr).
13.50 Gesproken portret. 14.05 Moderne
en klassieke kamerrhuz. (opn). 15.00
Voor de jeugd. (16.00-16.02 Nws.). 17.00
Voor de zieken. 17.30 Militair commer
taar. 17.40 Stereo: Filmmuziek.
HILVERSUM III
AVRO: 9.00 Nieuws. 9.02 Act. 9.05
Gevarieerd muziekpr. 10.00 Nws. 10.02
Arbeidsvit. (11.00 Nieuws). 12.00 Nws.
12.02 Operettevaria. 13.00 Nieuws. 13.02
Act. 13.05 Lichte gr. muziek. (14.00
Nieuws). 15.00 Nieuws. 15.02 Lichte Ne
derlandse muziek. 16.00 Nieuws. 16.02
Platenpr. v.d. jeugd. 17.00 Nws. 17.02
Act. 17.05 Rhythm and blues (opn.).
17.35-18.00 Countrv and Western music.
HILVERSUM
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.10 Dagopening.
5 Stereo: Operamuziek (gr). 7.30
.euws. 7.32 Stereo: Lichte gr. muz.
.40 Radiokrant. 8.00 Nws. 8.10 Gewij
de muziek. 8.30 Nieuws. 8.32 Stereo:
Metropole-orkest. 9.00 Voor de zieken.
9.35 Waterst. 9.40 Voor de vrouw. 10.30
Morgendienst. 11.00 Lichte gr. muziek.
12.27 Med. t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.40 Variant: act., rep.,
berichten en lichte muziek. 13.30 Licht
instrumentaal trio. 14.00 De familie
Leenhouts, hoorspel (dl. 6). 14.25 Klas
sieke gr. muz. 15.25 Stereo: Sopraan en
Dinsdag 22 november 1966.
DUITSLAND I
10.00 Nws. 10.05 Journaal van giste
ren. 10.20 Act. en muz. 11.00 Documen
taire. 11.45 Film. 12.00 - 13.30 Act.-ru-
briek. 16.40 Nws. 16.45 Kinderprogram
ma. (18.00-18.05 Regionaal-progr.
n'DR: 18.05 Act. 18.16 Weekoverz. 18.50
'aas Vaak. 19.00 Act. 19.21 Film 19.59
rogr. overzicht. WDR: 18.05 Voor het
zin. 18.30 Journaal. 19.10 Film. 19.40
eine serenade t.g.v. de dag van de
iismuziek). 20.00 Journaal en weerbe
richt. 20.15 Beroepen raden. 21.00 TV
spel (Niet geschikt voor jeugdige ki
kers). 22.50 Journaal, weeroverzicht
commentaar.
DUITSLAND II
18.10 Nws. en weerber. 18.20 Act. en
muz. 18.55 TV-film. 19.27 Weerber. 19.30
Nws. en thema van de dag. 20.00 Sport-
spiegel. 20.30 Reportage uit Mexico,
aansluitned Nws. 21.15 TV-film (niet ge
schikt oor jeugdige kijkers). 22.05 In
formaties en meningen uit het econ<
mische leven. 23.35 Nws. weerberich*
en thema's van de dag.