Gratiëring oorlogsmisdadigers niet tijdens overgangskabinet Tweede Kamer wacht een drukke week Henk wil je een stuk kaas alt het vuistje Vermagering Navo was dringend nodig Experimentele Europese satelliet in 1971 Geslaagde „vlucht' Chinese legatie uit Onze militaire medewerker schrijft KANTTEKENING BIJ EEN WERKBEZOEK Europese conferentie gaf opdracht voor onderzoek Mr. Slruycken is voor op jaren stellen van nazi's Minder medische studenten dan werd verwacht KLIMAAT IN OVERWEGING Ned. intellectuelen vragen gratie voor Subandrio Schrik van Brabant" veroordeeld „Pa leis-promenade" in Den Haag klaar Half jaar geëist voor ontvoeren van dochtertje STUDENTEN FOPTEN POLITIE Frank rijks uittreden schiep kansen voor hervorming en voor de Duitse generaals Domproost neemt het op voor kiesinger Paqina VRIJDAG 25 NOVEMBER 1966 (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG Het ziet er niet naar uit, dat gedurende de regering van 't over gangskabinet een beslissing zal worden genomen over gratiëring van de zich in de Bredase strafgevangenis bevindende oorlogsmisdadigers Kotalla, Aus der Fün- ten en Fischer. De nieuwe minister van Justitie staat echter nog steeds op zijn in 1963 als staatsraad uitgesproken standpunt, dat de drie resterende oorlogsmis dadigers op jaren gesteld en te zijner tijd vrijgelaten zouden moeten worden. Mr. A. A. M. Struycken meent namelijk, dat volledige uitvoering van levens lange gevangenisstraf onmenselijk is. In januari 1963 verklaarde hy al. dat een algemeen beginsel in recht en beleid, gelijkheid van behandeling is. Nog steeds meent hij dat, hoe zwaar de misdaden van de resterende oorlogsmisdadigers ook geweest mogen zyn, zy toch voor opjarenstelling in aanmerking komen, juist omdat deze beleidslijn in heel West-Europa is gevolgd en misdadigers bijna ner gens ter wereld langer dan twintig jaar worden vastgehouden. hun De nieuwe minister van meent, dat zware misdadigers de maatschappij veel m eer van schuld bewust zijn dan in de besloten heid van de gevangenis. Hij zegt over voorbeelden van voormalige S.S.-ers te beschikken, die in de gevangenis geen gevoel van boetedoening konden opbren gen. Na hun vrijlating echter gingen zij in de mijnen werken om op deze be scheiden manier hun schuld te belijden. In 1963 verklaarde mr. Struycken, dat de Duitse oorlogsmisdadigers in hun ge boorteland niet met open armen zullen worden ontvangen, maar juist op een strenge beoordeling van de Duitse ge rechtelijke instanties kunnen rekenen. Tijdens de in juni en oktober gevoerde debatten over de zaak-Lages heeft oud minister Samkalden al gesteld, dat het tot nu toe gevoerde beleid er nooit van is uitgegaan, dat onder geen enkele om standigheid tot vrijlating of gratiëring van de zich nog in de Bredase strafge vangenis bevindende oorlogsmisdadigers zou kunnen worden besloten. Mr. Struy cken is nooit van dit standpunt afgewe ken en doet dat ook nu niet. Aangezien het overgangskabinet al leen de meest dringende zaken afhan delt, zal een beslissing over gratiëring eventueel pas door het volgende kabi net worden genomen, zo verluidt in in Haagse kringea. De geestelijke ve^eorgers bij de Breda se strafgevangenis, ds. A. H. Knottne- rus en aalmoezenier Verheyen, overwe gen inmiddels de indiening van een gra tieverzoek voor Kotalla, Aus der Fün- ten en Fischer. De drie veroordeelden zitten in de gevangenis te Breda, waar ook Lages verbleef, voordat hij naar 'n ziekenhuis in Vught en daarna naar West-Duitsland werd overgebracht. De geestelijke verzorgers hebben er eind september, na het eerste debat in de Tweede Kamer over de strafopschor ting voor Lages, in een brief aan de vijf grote fracties op aangedrongen, dat de mogelijkheid voor gratieverlening aan deze oorlogsmisdadigers niet zou worden afgesneden. Zij menen, dat de veroordeelden recht hebben op een menselijke reactie, nu zij zich al die jaren in de gevangenis goed en menselijk hebben gedragen. Le venslange gevangenisstraf beschouwen de geestelijke verzorgers niet als een menselijke straf. Directe aanleiding voor de brief was de angst van de drie oorlogsmisdadi- DEN HAAG Hoewel het aantal eerstejaars studenten in de geneeskun de, die voor het studiejaar 1966-1967 van de desbetreffende commissie een plaats hadden gekregen 1714 bedraagt, hebben zich tot heden bij de zes uni versiteiten en de medische faculteit te Rotterdam 1631 kandidaten laten in schrijven, als volgt verdeeld: Gronin gen 250, Leiden 246, Utrecht 288, Ge meentelijke Universiteit te Amsterdam 216, Vrije Universiteit 232, Nijmegen 239 en Rotterdam 160. Het verschil tussen de aantallen, die een plaats hebben toegewezen gekregen en de werkelijke ingeschrevenen valt te verklaren uit het feit, dat 83 adspi- rant-studenten in de geneeskunde bij nader inzien niet met de studie wensten aan te vangen, van studierichting ver anderden of geen uitstel verkregen van hun militaire verplichtingen. Het aantal, dat zich in de afgelopen maanden aanvankelijk had opgegeven, voor de medische studie bedroeg 2002. Hiervan slaagden er velen niet voor hun eindexamen, terwijl een groot aan tal afzag van de studie in verband met de overbezetting van de medische facul teiten en de daardoor verwachte n/oei- lijkheden bij de studie. ADVER IEN1 It justitie gers, dat zij in de gevangenis zouden zcih in sterven, als de minister van) justitie, dr. Samkalden, bij het tweede Lages- debat in de Kamer en de mogelijkheid van gratie zou afsnijden. De brief was medeondertekend door drs. J.J.Harkema en de heer A.P. Mar tens, van resp. de protestants-christelij- en rooms-katholieke reclasseringsver- eniging in Breda. De besturen van de ze verenigingen ondersteunen de inhoud van de brief. De reolasseringsverenlgingen in Bre da zijn al jarenlang bezig beëindiging van de gevangenisstraf van de oorlogs misdadigers te bewerkstelligen „Wij proheren een klimaat te scheppen, waar mogelijk wordt", zei ons de heer Post- ma hoofd van het bureau van de katho lieke reclasseringsvereniging in Breda. „Wij hopen, dat er een einde aan de ze gevangenisstraf komt. Als een nieuw gratieverzoek daarbij nuttig is, zal dat zeker worden ingediend. Natuurlijk moeten wij niet goedpraten wat deze veroordeelden hebben gedaan. Maar het zijn mensen". Twee jaar geleden werd een gratie verzoek voor Lages, Aus der Fünten en Fischer afgewezen. Het verzoek voor Kotalla werd aangehouden, omdat hij aan een ernstige hartkwaal lijdt. Over een later ingediend gratieverzoek voor Lages is nog geen beslissing genomen. De heer Postma en aalmoezenier Ver heyen hebben in 1964 in West-Duitsland een onderzoek ingesteld naar het mi lieu en de familieomstandigheden, waar in de gedetineerden na een eventuele vrijlating terecht zouden komen. Zij be zochten toen ook Braunlage, waar La ges nu met zijn vrouw woont. Een belangrijk punt bij het onder zoek was, of de oorlogsmisdadigers als „helden" zouden worden ingehaald. Daarvan zou geen sprake zijn, zo ver wachtten zij. De resultaten van het onderzoek zijn neergelegd in rapporten over elk van de vier gedetineerden, die aan het ministe rie van Justitie zijn gezonden. Het mi nisterie heeft ze bij de dossiers ge in gratieverlening voor deze mensen voegd. DEN HAAG Zoals reeds is meege deeld, zal de regeringsverklaring van het kabinet Zijlstra volgende week wor den afgelegd. Uit de agenda van de Tweede Kamer blijkt, dat deze verklaring wordt afge legd dinsdag 29 november, 's middags om een uur. Na de schorsing van de vergadering zullen de beraadslagingen beginnen. Dit debat over de regeringsverklaring zal worden voortgezet woensdag 30 no vember en eventueel donderdag 1 decem ber." De spreektijd in eerste termijn zal waarschijnlijk worden vastgesteld als volgt: 70 minuten voor de fracties van de K.V.P. en P.v.d.A., 50 minuten voor de fracties van de V.V.D., A.R.P. en C.H.U. en dertig minuten voor de ove rige fracties. Prof. dr. H.J. Wltteveen, lid van de Tweede Kamer voor de V.V.D., heeft minister-president Zijlstra verzocht, ten- AMSTERDAM Ruim honderd Ne derlanders politici, schrijvers, hoog leraren, predikanten en journalisten hebben president Soekarno per tele gram dringend verzocht dr. Subandrio gratie te verlenen. Zoals bekend werd dr. Subandrio, die jarenlang minister van Buitenlandse Zaken van Indonesië is geweest, in oktober j.I. door een spe ciale rechtbank te Djakarta ter dood veroordeeld. Begin deze week heeft hij een gratieverzoek ingediend. Tot de Nederlanders, die president Soekarno hebben gevraagd het leven van dr. Subandrio te sparen, behoren o.a. de oud-minister-president prof. dr. W. Schermerhorn, prof. dr. W. F. Wert- heim, prof. dr. A. J. Rasker. Henk Gortzak, prof. dr. B. V. A. Roling, pa ter Nico van Hees, Huib Hendrikse, Gerda Brautigam, Sam Davids, Mies Bouhuys, dr. J. G. H. Tans, drs. G. M. Nederhorst. H. J. Lankhorst en A. van der Spek, het voltallige bestuur van de Algemene Studenten Vereniging Am sterdam en het landelijk bestuur van de Studenten Vakbeweging. BREDA. De rechtbank in Breda heeft de Tilburgse woonwagenbewoners P. L. en P. D., die veertien dagen ge leden terecht hebben gestaan wegens openlijke geweldpleging en vernieling, diefstal, mishandeling en huisvrede breuk en op wie enige maanden geleden intens jacht werd gemaakt, veroordeeld tot ieder 15 maanden gevangenisstraf met aftrek van het voorarrest. De eis was 18 maanden met aftrek. D. werd bovendien voorwaardelijk ter beschik king van de regering gesteld, met drie jaar proeftijd. L. werd reeds eerder ter beschikking van de regering gesteld. DEN HAAG Het gereed komen van de „Paleispromenade" in Den Haag heeft burgemeester H. A. M. T. Kolfschoten gisteren een „aanzet tot een renaissance van de Haagse binnen stad" genoemd. Hy was blij met het gereed komen van dit van levenskracht getuigend deel van de binnenstad. „De ze levenskracht bepaalt mede de leef baarheid van de stad", meende hij. Een en ander was voor hem aanleiding om de „paleispromenade" officieel te openen. De promenade is ontstaan door het rijdend verkeer uit de drukke winkel straten Plaats, Noordeinde (gedeeltelijk en Hoogstraat te verbannen. Vervolgens is er een siertegelbestrating aangelegd, zijn er een paar kiosken, een koffiebar, veertig vitrines en 75 straatverlichtings armaturen geplaatst. Anders dan op de promenade in Sche- veningen is de bestrating voor de „Pa leispromenade" aangepast aan de za kelijke sfeer van de oude en gedegen Haagse binnenstad, met tal van zaken van allure. Burgemeester Kolfschoten bracht ln herinnering, dat 135.000 huisvrouwen uit de Haagse agglomeratie eenmaal per maand in de Haagse binnenstad winkelen, van wie een kwart er zelfs elke week komt. einde een goede discussie te bevorde ren, voor het debat over de rege ringsverklaring aan de Kamer alle na dere informaties te verschaffen over de huidige economische situatie perspec tieven voor 1967, waarover de regering beschikt en waarvan de S.E.R. bij zijn nog in beraad gehouden tweede halfjaarlijkse rapport uitgaat. Prof Witteveen zegt dit verzoek te doen, omdat uit de mededelingen van Zijlstra is gebleken, dat het program ma van het nieuwe kabinet berust op de eisen, die de huidige economische situatie stelt. ADVERTENTIE DEN HAAG Zes maanden gevan genisstraf, waarvan tw^e maanden voorwaardelijk, heeft de officier van Justitie bij de Haagse rechtbank ge- eist tegen de 39-jarige tot Canadees ge naturaliseerde J. A. L. terzake van het wettelijk omschreven delict mensen roof. Het betrof hier de ontvoering van zijn thans negenjarig dochtertje Yvon ne, in de middag van donderdag 14 juli j.I. In de Wesselstraat in Den Haag, toen het meisje uit school kwam. Deze gebeurtenis hield verband met het feit, dat de echtgenote van verdachte, met medenemen van het kind, in 1962 naar Nederland terugkeerde, omdat zij in Canada niet kon wennen. De situatie werd ingewikkelder, door dat op 5 augustus 1965 de man de Ca nadese nationaliteit verkreeg en op 23 augustus van dat jaar op zijn aanvra ge daartoe ook Yvonne werd genatura liseerd. Het meisje bezit echter inge volge de Nederlandse wetten tevens de Nederlandse nationaliteit. Verdachte was in 1956 getrouwd en het echtpaar emigreerde in 1961 naar Canada. Volgens de vrouw, ging het huwelijk niet te best en zou een echt scheiding worden uitgesproken. Vol gens de man, ging zij vanwege heim wee naar Nederland. Met zijn toe stemming ging Yvonne mee. Hem bleek evenwel, dat de vrouw in Nederland re laties met een andere man had aange knoopt. waaruit een kind werd gebo ren. Hij stelde reeds eerder meermalen pogingen in het werk zijn kind naar Canada over te brengen. DEN HAAG Dat de politiebewa king bij het bureau van de zaakgelas tigde van de Volksrepubliek China aan de Adriaan Goekooplaan in Den Haag kan worden verschalkt, hebben gister middag studenten uit Rotterdam aan getoond. Zes studenten, die heimelijk het eterrxitoriale terrein waren binnen gedrongen, sprongen vlak voor de neu zen van de politiemannen over het tuin hek. Een van hen, Richard Bijsterveld, kon door een brigadier van politie met getrokken revolver worden gegrepen. De anderen zagen kans in een gereed staande auto te stappen en daarmee te ontsnappen. Dat het allemaal een stunt moest zijn werd later duidelijk. Leden van de jaar club „Monolieten" hadden het bedacht en uitgevoerd, ter afsluiting van hun proefperiode. De twee studenten, die dit de politie vertelden, werden ook op gepakt. Zij werden evenals Richard Bijsterveld, naar het hoofdbureau van politie gebracht voor een verhoor. Gebleken is, dat de jaargenoten de grap of stunt goed hadden opgezet. Vier van hen meldden zich officieel bij het hek van het bureau van de Chine se zaakgelastigde. Terwijl hun papieren werden gecontroleerd en hun namen werden genoteerd, hield een andere student de politiebewaking aan de ach terzijde van het gebouwencomplex be zig. In die tijd gingen de zes studenten, via de parkachtige aanleg in de omge ving naar het etexrritoriale terrein.Hun de tuinpoort het terrein op. Geconclu deerd werd, dat de Chinezen van de komst van de studenten tevoren op de hoogte waren gesteld. In het bureau van de zaakgelastig de van China verblijven onder andere acht lastechnici, die door de Neder landse justitie moeten worden gehoord in verband met de raadselachtige dood van hun landgenoot ir. Hu Tsu-tsai. De negen Chinezen hadden aan een inter nationaal congres voor lastechnici in Delft deelgenomen. De studenten hebben willen aantonen, dat ontvluchten uit het bureau van de zaakgelastigde heel wel mogelijk is, ook al is er doorlopend strenge politie bewaking. Tegen Richard Bijsterveld is proces verbaal opgemaakt wegens het zich op verboden terrein bevinden (maximum boete f 15,-). De beide landgenoten, die het zestal hielpen op het exterritoriale terrein te komen hadden zich niet aan een over treding schuldig gemaakt. Alle drie werden zij na verhoor heengezonden. "Y^andaag brengt de nieuwe Chef Staf van de Noordelijke Leger groep (NORTHAG) een werkbezoek aan Commandant en Staf van het Eerste Nederlandse Legerkorps (1LK) te Apeldoorn. De taak van deze be zoekende functionaris omvat het coör dineren en toezicht uitoefenen op de werkzaamheden van de staf die de commandant van de Noordelijke Le gergroep bijstaat in het leiden van dit hoge militaire orgaan. Hoewel het voeren van het commando natuurlijk alleen een zaak van de commandant zelf is, zal het duidelijk zijn dat zo'n chef Staf zeer invloedrijk kan zijn en zijn stempel op de rest van die staf drukt. De staf van deze legergroep die te Rheindahlen bij Mönchen-Gladbach. ongeveer 30 km ten oosten van Roer mond. in Duitsland is gevestigd, is samengesteld uit officieren van vijf verschillende naties, hetgeen vrij lo gisch is aangezien deze Noordelijke Legergroep in oorlogstijd het bevel voert over zeer belangrijke Engelse Canadese, Duitse. Belgische en Ne derlandse eenheden. Voor wat Neder land betreft valt onze belangrijkste NAVO-bijdrage, het Eerste Neder landse Legerkorps (1 LK) in oorlogs tijd onder dit commando. Nu zult u zeggen dat dit bezoek geen wereldschokkende gebeurtenis is en dan hebt u volkomen gelijk. Toch zijn er enkele interessante achterran den die dit gebeuren en wat daarmee verband houdt, de moeite van een be schouwing waard maken. Deze bezoekende Chef Staf is nl. de 56-jarige Westdtuise generaal Anton Detlev von Plato, die met ingang van 24 oktober deze zeer belangrijke functie overnam van de Engelse generaal- ma joor Pearson. Vanaf de oprichting van de Noordelij ke Legergroep waren de twee belang rijkste functionarissen, Opperbevelheb ber en Chef Staf, altijd Engelsen. De le gergroep en zijn staf waren dan ook steeds in bevelvoering en strafprocedu res bijzonder sterk Engels georiënteerd. Dat deze aflossing in deze functie nu ge schiedt door een Duits generaal door ingewijden al jaren voorspeld. De Duitse bijdrage aan gevechtseenhe den is nl. ook in de Noordelijke Leger groep thans van dien aard dat een gro tere Duitse invloed in 't oppercomman do ervan eenvoudig ,iet meer is te voorkomen en bovendien militair nood zakelijk is. Generaal Von Kielmannsegg is voor Nederland het meest sprekende voor beeld van de veranderde (en doel matiger) koers die de Navo gaat varen na het uittreden van de Fransen. Nu ressorteert deze Legergroep se dert kort rechtstreeks onder 't laat ste tijd zo dikwijls besproken AFCEN1 (geallieerde strijdkrachten in Centraa: Europa) dat nu nog in Fontainebleau is gestationeerd maar binnen afzienbare tijd naar Brunssum in Zuid-Limburg komt. Hoe het Commando Europa na het uittreden der Fransen in elkaar zit maakt het hierbij afgedrukte schema duidelijk De NAVO-rebellie van generaal De Gaulle heeft een drastische reorganisa tie in de militaire bevelsstructuur van deze verdedigingsorganisatie mogelijk gemaakt en ingeleid. Men mag wel als bekend veronderstellen dat de door ontelbare compromissen tot stand gekomen NAVO-topstructuur 'n onding w$s. Dp .„Chain of. Command" in (althans in vredestijd) goed Nederlands fcrcoisketen. en dé on)- NAVO-bevelvoering onttrekken werd vang van de talloze -geallieerde staven maakten het gehele apparaat veel te log en ongeschikt voor de in oorlogs tijd zo bitter noodzakelijke snelle be sluitvorming en commandovoering. Het was generaal De Gaulle die daar al jaren geleden op wees en die (over- gens nooit goed omlijnde) voorstellen deed tot drastische vereenvoudiging. Commando Europa (SHAPE) nu Parijs straks Z van Brussel Commando Noord Europa Oslo Commando Centraal Europa AFCENT nu Fontainebleau straks Brunssum Commando Zuid Europa Napels Commando Middellandse Zee Hiertussen verdween een niveau Commando Tweede Tactische Luchtmacht (2 AT AF) Mönchen-Gladbach Commando Noordelijke Legergroep (NORTHAG) Mönchen-Gladbach Commando Centrale Legergroep (CENTAG) Commando Vierde Tactjsche Luchtmacht (4 ATAF) Nederlandse Belgische Duitse Engelse Canadese Amerikaanse Duitse eenheden eenheden en tot voor kort Franse eenheden (nog wel aanwezig doch niet onder NAVO-bevel) (Van onze Haagse redactie) DEN HAAG De Europese organisatie voor ruimte-onderzoek (E.S.R.O.) zal worden verzocht 'n studie te maken van de technische details en een programma op te stellen voor de vervaardiging van een experimentele satelliet, die by vervaardiging door de Europese organisatie voor raketontwikke ling (E.L.D.O.) zal worden gelanceerd. Dat zou in 1971 reeds mogelijk kunnen zyn. Dat was het belangrijkste resultaat van de zesde bijeenkomst van de Europese conferentie op het gebied van communicatie per satelliet (C.E.T.S.), die van dinsdag tot donderdagmiddag in de Haagse Ridderzaal is gehouden. Als voorzitter trad op, mr. A. F. K. Hartogh, directeur-generaal voor Europe se Samenwerking van het ministerie van Buiten landse Zaken. Aanwezig waren afgevaardigden van de regerin gen van Oostenrijk, België, Denemarken, Frankrijk, West-Duitsland, Ierland, Italië, Monaco, Noodwe gen, Spanje, Zweden, Zwitterland, Groot-Brittannië, Vaticaanstad en Nederland. Portugal had, om onbe kende redenen, verstek laten gaan. Als hoofd van de Nederlandse delegatie trad op. mr. S. Meijer van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Mr. Hartogh en mr. Meijer deelden na afloop van de conferentie mee, dat een door de E.S.R.O. uit te voeren onderzoek ruim een miljoen gulden zal kos ten. Het Nederlandse aandeel komt op ongeveer zes tigduizend gulden. De vervaardiging van drie satel lieten voor een lancering zou een totaal-bedrag van naar schatting 350 miljoen gulden vragen. De aanwezige directeur-generaal, P. Auger, van E.S.R.O. heeft reeds in principe de toezegging ge geven, dat zijn organisatie bereid is op kosten van C.E.T.S. het onderzoek in nauwe samenwerking met E.L.D.O. uit te voeren. Eind december zal de raad van E.S.R.O. definitief beslissen of de opdracht zal worden aanvaard. Indien tot vervaardiging van een satelliet wordt overgegaan, zullen er drie worden vervaardigd. Behalve voor telecommunicatie z(jn de mogelijk te vervaardigen Europese experimentele satellieten te gebruiken voor televisie, meteorologische en aero- nautische waarnemingen. Het voordeel daarvan is, volgens mr. Hartogh, dat zij ook bruikbaar zijn in het eigen Europese gebied. De C.E.T.S. achtte bestudering en mogelijke uit voering van een Europese satelliet nodig, aangezien de Europese industrie op de hoogte dient te raken van de ontwikkelingen op dat terrein. Zulks is ge wenst, wil zij op dat gebied met anderen tot samen werking komen. Dergelijke satellieten zijn tot nu toe alleen in Amerika vervaardigd zonder hulp van buitenaf. Tijdens de bijeenkomst van de C.E.T.S. werd nog overeenstemming bereikt om op het gebied van ruimte-onderzoek de banden tussen de verschillende Europese organisaties aan te halen. Tevens werd besloten deel te nemen aan het werk van de commis sies, die door de ministeriële conferentie in juli in 't leven werden geroepen. In die commissies hebben zitting vertegenwoordigers van E.S.R.O., E.L.D.O. en C.E.T.S. De C.E.T wtl zich ook uitvoerig voorbereiden voor ce besprekingen in 1970 over een wereldsys teem op het gebied van de telecommunicatie. Daar toe hebben de afgevaardigden zich de afgelopen da gen ook beziggehouden met de ontwikkelingen op het terrein van wereldverbindingcn, al zijn die in dit stadium veelal nog provisorisch. Nu was deze kritiek vrij huichelachtig, want het waren niet het minst de Fran sen geweest, die in de loop der jaren dat het pact bestaat, telkens weer opnieuw door ingenieuze functie uitbreidingen e.d. hadden gepoogd de toenemende invloed van de Duitsers in de belangrijke commando- en staffuncties in te kapselen c.q. eigen invloed uit te breiden. TAe gebeurtenissen in de jaren 1945- 1849 hadden zoals algemeen bekend is, de oprichting van de AVO ten ge volge. 'n communistisch gesteunoe opstand in Griekenland, druk op Turkije om mi litaire bases in de Dardanellen te ver krijgen, succesvolle machtsovernamen door communistische minderheden ln Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Polen, Tsjecho Slowakije en de blokkade van Berlijn beloofden voor West-Europa bij zonder weinig goeds. Bedreigd door de kolossale Russische strijdmacht van 200 divisies gesteund door de satellieten, hadden Engeland, Frankrijk en de Bene lux eerst al er toe gebracht een defen sief verbond (Pact van Brussel) te slui ten, maar 't was vooral de dreiging van de Amerikaanse atoombom die voor kwam dat West-Europa onder Russi sche invloed kwam. Bij de oprichting van de NAVO in 1949 speelden de Duitsers uiteraard geen en kele rol en natuurlijk waren zij niet ver tegenwoordigd in de topstructuur van dit verdedigingsverbond. Het werd ech ter steeds duidelijker dat West-Europa zonder militaire deelname van de Duit sers praktisch niet te verdedigen was en in mei 1953 werd West-Duitsland dan ook op verzoek van de overige NAVO- landen in het pact opgenomen en moest er in alle mogelijke leidinggevende or ganen ruimte voor de Duitsers worden gemaakt. Naarmate de inbreng van Duitse strijdkrachten vorderde en toenam moest die ruimte groter en vooral belangrij ker worden. Hele commandostaven verden gecreëerd of uitgebreid om er oor te zorgen dat ieder land een vol- oende grote vinger in de militaire ap had. Overigens is dit streven na- .uurlijk niet zonder meer te verwerpen. Als men een dergelijk, machtig appa raat opbouwt dient men alles te doen om te voorkomen dat deze organisatie door welk deelnemend land dan ook kan worden misbruikt voor eigen doel einden. Door een onevenredig grote in vloed van één der landen in het topor gaan, op welk gebied dan ook, kan scha de worden toegebracht aan één of meer landen van het pact. Generaal De Gaul le's kritiek was dan ook veel meer In gegeven door de eveneens beperkte Franse invloed. Vanuit het oogpunt vkn militaire bevelvoering voor oorlogstijd echter was 't ontstane apparaat volko men onacceptabel geworden. vredestijd) aan de van de Franse strijdkrachten en van de Fran se commando- en staffunctionarissen schiep toen een unieke kans om de he le struktuur van de NAVO te herzien. Een drastische vermageringskuur was een gunstig gevolg naast het te betreu ren uittreden der Fransen. Twee volledige internationale hoofd kwartieren, één van de landmacht en een van de luchtmacht, werden geheel geschrapt (LANDCENT en AIRCENT). U moet zich deze beide commando's op ons schema indenken tussen AFCENT en NORTHAG/CENTAG enerzijds en 2 ATAF/4 ATAF anderzijds. Hierdoor is dus een vertragend wer kend bevelsechelon weggesneden. Nu was de u zo bekende generaal Von Kiel mannsegg in feite Commandant van zo'n weggesneden commando-orgaan (LANDCENT) Hij nam het commando over van een Franse generaal die het bevel over AFCENT dus één niveau ho ger, voerde. Het directe gevolg is dat generaal Von Kielmannsegg naast al le landstrijdkrachten in Centraal-Euro- pa nu ook alle tactische luchtstrijd krachten commandeert. Verder wordt er naar gestreefd om waar mogelijk vrij gekomen Franse commando- en staf functies op te heffen of met andere functies te integreren. Natuurlijk is ook nu weer een redelij ke invloed en controle van alle deelne mende landen de basis Dat een en ander achter de scherm- men tot touwtrekken leidt is waarlijk niet alleen een militair privilege. Hope lijk krijgt de militaire noodzaak, naast de politieke wenselijkheid genoeg aan dacht. Eén ding staat als een paal bo ven water: de Duitse invloed neemt toe. Een invloed die gezien de kwantitatie ve en kwalitatieve inbreng in de NAVO begrijpelijk is. rjeneraal von Plato's benoeming is er op 'n wat lager niveau 'n voor beeld van. Al met al is 't goed ons te realiseren dat 't Duitse leger, 't sterk ste in West-Europa, is geïntegreerd in de NAVO en dus onder controle staat van alle overige lidstaten. Het krijgt zijn operationele opdrachten niet uit Bonn, maar uit Parijs en straks uit Brussel. Nu komt de noodzaak voor het na 1969 voortbestaan van de NAVO hier uiteraard niet ter sprake. We doen er echter goed aan ons nu reeds te reali seren dat een eventuele opheffing van de NAVO-organisatie tegelijkertijd de terugkeer van nationale legers tot ge volg zal hebben. In dat geval is het al ternatief: een nationaal Duits leger ge controleerd en gecommandeerd vanuit Bonn. BERLIJN De ook buiten Duits land als onverschrokken verzetsstrijder tegen het nazidom bekend geworden Evangelische domproost Heinrich Grü- ber heeft het opnieuw voor de kandi daat-kanselier van de CDU/CSU. Kie- singer, opgenomen. Grübner gaf in West-Berlijn naar aanleiding van de kritiek op Kiesingers houding in de na- zitijd een verklaring uit, waarin hij zegt, voor iedereen in de bres te sprin gen die ten onrechte belasterd wordt. Uit hem bekende documenten bleek, dat Kiesinger destijds alle acties tegen de Joden had gesaboteerd. De Oost- duitse bewering als zou Kiesinger als verbindingsman hebben gefungeerd tus sen het ministerie van Buitenlandse Zaken en dat van Propaganda, bestem pelde Grüber als een bewuste leugen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1966 | | pagina 15