Ovationele toejuichingen bij
première „Voorjaarsontwaken"
ARAM
De
Gouden
Cobra
es.T„™rtoLdurRLïïcghe;! Tweede Kamer op t.v.
Gelders Molenboek
Josephine Baker en
Jo Bouillon verzoend
Wel liefhebbers, geen
kopers voor R.E.M.
Toneelpremières
Concertgebouworkest
gaf première van
werk van Dutilleux
Scheepvaarlberichlen
RADIO- en TELEVISIEPROGRAMMA'S
Bij Haagsche Comedie
VANAVOND
Morgen
CITROEN
BRANDEWIJN
TELEVISIE
T.V. LANGENBERG
Vagina 2
MAANDAG 28 NOVEMBER 1966
De verklikkers haasten
zich met die bedroevende uitspraak
naar Bestoesjew maar èèn van
hen, Leo Narüsjkin, brieft hem ook
over aan Poniatowsky. Dat werkt als
een vonk in het kruit: Poniatowsky
was verblind door de schoonheid van
de grootvorstin en is nu hartstochte
lijk verliefd.
De jonge Poolse graaf is het type
van de „voorname reiziger". Zijn va
der en de familie van zijn moeder,
de Czartoryski's vormen de nieuwe
Russische partij in Polen die de oppo
sitie voert tegen de heersende keur-
keizer, de Saks August. Stanislaus
was in Frankrijk grootgebracht, hij
heeft school gegaan bij Choiseul en
bij Abbé Berni maar ook bij de be
roemde Madame Geoffrin, en nu heb
ben zijn ouders hem met de Engelse
gezant mee gestuurd naar Petersburg
opdat hun zoon zonder op te vallen
propaganda kan maken voor Poolse
belangen in Rusland en tevens zelf
een politieke carrière kan maken. Hij
wordt daarbij gesteund door een pret
tig Slavisch gezicht, blauwe gevoel
volle ogen en een kwijnend maar ele
gant voorkomen, een enigszins vrou
welijke bevalligheid en een gevulde
portefeuille. Hij is tot dusver overal
in Rusland voortreffelijk ontvangen.
Tijdens de nachtelijke terugreis van
Oranienbaum naar de hoofdstad heeft
Poniatowsky er weinig moeite mee
om zijn vriend, de Engelse gezant, in
een lang gesprek over Catharina te
wikkelen. Sir Charles Hanbury Wil
liams is niet minder geestdriftig dan
zijn jonge beschermeling: hij was bij
het diner Catharina's tafelheer.
Deze Williams was een paar weken
na het vertrek van de troepen grote
tevoren met een zeer hachelijke en
belangrijke missie naar Rusland ge
komen: het Engels-Russische Subsi
dieverdrag van 1742 staat op het
punt af te lopen, juist nu een oorlogs
verwikkeling tussen Engeland en
Frankrijk onvermijdelijk schijnt en
het met Frankrijk geallieerde Prui
sen blijk geeft van verontrustende ex
pansieneigingen 'in de richting van
Hannover. Williams' voorganger had
geen kans gezien de verlenging van
het verdrag erdoor te krijgen voor
namelijk omdat hij als oude gebrek
kige man er niet toe in staat geweest
was de keizerin daar op te zoeken
waar ze alleen maar te vinden was:
op bals, feesten, maskerades. Wil
liams had aan het hof van koning
August van Polen bewezen dat hij
niet alleen een goed diplomaat maar
ook een buitengewoon onderhoudend
mens was, jong genoeg om een vrouw
te behagen en rijp genoeg om daar
door zijn plichten niet te vergeten.
Hij wist met welke bijbedoelingen hij
naar Petersburg gestuurd was, toen
hij in een van zijn eerste telegram
men berichtte: „De gezondheid van
de keizerin is zeer slecht; ze lijdt aan
verkoudheid en benauwdheid, ze heeft
een gezwollen knie en buikwaterzucht
maar met mij heeft ze een menuet
gedanst." In deze brief komt Wil
liams' neiging tot opschepperij al
naar voren: een vrouw die werkelijk
aan al die kwalen lijdt, kan geen me
nuet dansen, al daalde Apollo zelf van
de Olympur om haar ten dans te vra
gen. Maar Williams is een gevaarlijk
soort optimist, een actieve dromer.
Nauwelijks heeft hij de eerste vrien
delijke woorden in het oor van de kei
zerin mogen fluisteren, of hij zag ook
al honderdduizenden Russen opmar
cheren tegen Engelands vijanden.
Maar zo graag Elisabeth ook de ga
lanterieën van de zeer knappe En
gelsman aanhoorde, zo verveeld en
verstrooid werd ze zodra hij een po
ging deed om met haar over politiek
te praten. De vrouw was ontvankelijk
voor elk compliment, zelfs voor het
banaalste dè keizerin was en bleef
doof. Williams was sinds zijn komst
geen stap verder gekomen dan zijn
voorganger.
Hij was uiterst benieuwd naar Ora
nienbaum gekomen. Hij zocht een of
ander deugdelijk houvast in dit won
derlijk verwarde land en dacht daar
bij natuurlijk in de eerste plaats aan
de heerser van morgen: aan Peter.
Maar het allereerste onderhoud had
ook deze hoop al de bodem ingesla
gen: hij ontdekte bij Peter ernst noch
-//////////////////////////////////////////////////////////
intelligentie maar in plaats daarvan
een blinde fanatieke liefde voor de
koning van Pruisen. Toen kwam hij
door de tafelschikking naast de groot
vorstin te zitten en de laatste scho
tel was nog niet afgeruimd, of Wil
liams wist al dat hij eindelijk zijn na
tuurlijke bondgenote had gevonden:
een weldadig beschaafde Europese
vrouw die een vernuftig gesprek niet
alleen kan waarderen maar ook voe
ren, die zich levendig interesseert
voor alle politieke vraagstukken en
die bovendien nog een hartgrondige
haat koestert tegen de koning van
Pruisen. „De grootvorstin," schrijft
Williams de volgende dag aan Lon
den, „is er niet alleen van overtuigd
dat Frederik de natuurlijke en ge
vaarlijke vijand van Rusland is,
maar ze haat hem ook persoonlijk.
Ze zei dat prins Heinrich van Pruisen
niet zoveel verstand heeft als zijn
broer maar dat daarentegen zijn hart
ook niet zo slecht is als dat van de
Pruisische koning, en dat is be-
list één van de slechtste ter wereld."
Dat klonk als muziek in Williams'
oren! En dan nog wel muziek uit een
jonge volle vrouwenmond, begeleid
door de schittering van verrukkelijke
ogen. Williams was bereid geweest
om terwille van de Engelse belangen
de al ouder wordende Elisabeth het
hof te maken. Maar terwille van En
geland Catharina beminnen, is een
veel gemakkelijker taak en die houdt
ook veel grotere beloften in. Met een
vurige onbezonnenheid die zijn leef
tijd en ras schijnt te loochenen geeft
hij zich over aan deze veelbelovende
hartstocht.
De jonge Pool die hij onder zijn
hoede heeft, is veel beschroomder.
Voor hij aan het lokkende avontuur
begint, bezint hij zich op de afloop.
Hij heeft gehoord dat alle Russische
vorstinnen wreed zijn jegens lastig
geworden minnaars. Wat Saltykow
prikkelde, doet hem terugdeinzen: het
gevaar. Hij zou het liefst vluchten
voor zijn eigen hartstocht. Maar als
hij Catharina ziet, „haar zwarte ha
ren, haar verblindend blanke huid,
haar donkere lange wimpers, haar
Griekse neus, haar mond die naar
kussen verlangt, haar volmaakte ar
men en handen, haar zwierige, hoogst
adellijke gang", als hij haar lachen
hoort dat even vrolijk is als haar hu
meur. dan vergeet hij „dat er een
Siberië bestaat". Het is trouwens al
te laat om te vluchten. Opmerkzame
ogen hebben al een paar vurige blik
ken van de een naar de ander opge
vangen. Ijverige geesten zijn al doen
de om in hun eigen belang het vuur
aan beide zijden aan te wakkeren.
Als eerste is er Bestoesjew die graag
een wit voetje wil halen, en dan Na-
rysjkin, de vroegere boezemvriend
van Saltykow die zijn rol als gedien
stige vriend graag verder zou willen
spelen bij een opvolger. Als hij ziek
wordt, laat hij Poniatowsky uit zijn
naam brieven schrijven aan Cathari
na; het zijn brieven van alleronbe
duidendste strekking, verzoekjes om
fruit of inmaakvruchten en dergelij
ke, maar de verliefde secretaris be
steedt zoveel moeite, humor en bezie
ling aan de samenstelling ervan dat
Catharina met haar fraai vernuft er
op attent wordt en, als ze hoort wie
de schrijver ervan is, zich even ge
vleid als verrukt betoont. De bedees
de minnaar die door zijn terughou
dendheid alleen maar interessanter
wordt, krijgt van alle kanten aanmoe
diging en strompelt tenslotte, half ge
trokken, half geduwd, de achtertrap
langs die Saltykow destijds ontdekt
had.
Poniatowsky is niet zo knap als zijn
voorganger maar hij heeft vele ande
re deugden die momenteel meer ge
wicht in de schaal leggen: hij bezit
alles om een gekwetste ontgoochelde
vrouw te troosten. Zijn liefde is echt,
warm en teder, geldt niet alleen de
grootvorstin, niet alleen de stralend
mooie vrouw maar ook degeestelijke
persoonlijkheid van Catharina, die
weliswaar de zijne verre de baas is
maar die hij wel bevatten en waar
deren kan Hij is trouw, attent en dis
creet, ridderlijk en zeer gevoelig. Pas
bij hem leert Catharina het volle ge
luk der liefde kennen.
Ze heeft nu twee machtige bondge-
noten: Bestoesjew en Williams. Bes
toesjew is bereid Poniatowsky te pro
tegeren nu Lehndorff niet in de
smaak gevallen is. Hij had liever de
Balt gehad want dat is een kleurloze
jongeman, terwijl Poniatowsky wel
geen officiële missie maar dan toch
wel allerlei geheimzinnige interesses
en opdrachten heeft. Bestoesjew moet
er zich bij neerleggen. Hij steunt de
transacties van de Czartor ski's in
Rusland die allerminst onbedenkelijk
zijn en hij houdt zich van de domme
als Poniatowsky de Poolse premier
Bruehl en zelfs zijn koning bespotte
lijk maakt. Bestoesjew heeft geen
keus. Hij heeft nog wel de macht in
handen, maar die macht is als een
loze noot: van buiten gaaf, van bin
nen door de worm opgegeten. Elisa
beth laat haar kanselier zijn gang
gaan, maar ze heeft haar handen van
hem afgetrokken. Hij krijgt haar vaa
maandenlang niet te zien.
Ze bekommert zich amper meer
om de regering. Nog sneller dan
vroeger wisselen uitspattingen en
vrome boetedoeningen elkaar af en
beide zijn van ziekelijke aard. Soms
bedrinkt de keizerin zich tot ze be
wusteloos in elkaar zakt. Haar ka
meniers kunnen haar niet eens uit
kleden, ze moeten haar de stijve kle
ren van het lijf knippen om haar naar
bed te kunnen brengen. Soms ligt ze
dagenlang voor een heiligenbeeld ge
knield, spreekt het met luider stem
me toe en beweert er raadgevingen
van te krijgen. Maar de meeste tijd
besteedt ze aan nutteloze pogingen
om haar verwoeste schoonheid te
herstellen. Tientallen mensen zijn in
de weer om zalfjes en water te men
gen, oosterse en Franse methoden
worden beproefd om de sporen van
ziekte, alcohol, uitspattingen en
ouderdom uit te wissen. Het toiletma
ken kost vele uren en dikwijls ver
schijnt ze pas na middernacht op of
ficiële recepties, omdat ze driemaal
van kapsel veranderd is voordat ze
enigszins tevreden was over haar
spiegelbeeld. Ze is te moe, te zeer
met zichzelf bezig om Bestoesjew te
verdedigen tegen de praatjes van de
Sjoewalows of om hem ten gunste
van de Sjoewalows de regering uit
handen te nemen.
Op een goeie dag stuurt Bestoesjew
Poniatowsky naar Catharina met het
ontwerp voor een oekaze die na de
dood van Elisabeth moet worden uit
gevaardigd en waardoor Catharina
tot mederegeerster van haar man be
noemd wordt. Mederegeerster Ca
tharina en Bestoesjew weten drom
mels goed wat dat wil zeggen; Catha
rina zou Rusland besturen zoals ze
hu Holstein bestuurt: zelfstandig.
Feitelijk is er niets opvallends aan
dit plan dat in zekere zin nog in de
lucht hangt, behalve de tersluikse
manier waarop eraan gewerkt wordt.
Die manier is kenmerkend voor Be-
stoesjews wankele positie. Een paar
jaar geleden zou hij de kwestie van
de troonopvolging met Elisabeth zelf
hebben besproken en geregeld; nu
moet de grootkanselier zich gedra
gen als een samenzweerder als hij de
toekomstige belangen van Rusland op
het oog heeft. Overigens vergeet hij
door de Russische belangen die van
zichzelf niet: in het concept zijn hem
niet minder dan drie colleges voorbe
houden.
Williams, Catharina's tweede bond
genoot, was aanvankelijk enigszins
teleurgesteld omdat aan zijn jongere
beschermeling de voorkeur werd ge
geven maar toen verzoende hij
zich weldra met de rol van vaderlij
ke vriend. Als zodanig kan hij nog
vrijer bij Catharina in en uit lopen
en zij heeft nog steeds niet genoeg
van zijn veelzijdige onderhoudendheid,
ze mag zijn ironie graag, zijn bijten
de spot, zijn gelaten bewondering. Al
is een ander dan ook haar geliefde
geworden, Williams heeft toch juist
door middel van die geliefde met wie
hij het Skawronsky-Paleis bewoont en
die hij nooit anders dan „zijn lieve
zoon" noemt, alle gewenste invloed
op de grootvorstin.
Daarvoor heeft hij nog een tweede
middel Catharina bevindt zich se
dert jïlren in steeds benauwender
geldverlegenheid. Er zijn bij de
schulden die ze destijds van haar
moeder heeft overgenomen nog nieu- t
we gekomen, wat niet te verwonde-
ren is als men bedenkt dat ze, ter-
wijl ze een jaarlijkse toelage van
dertigduizend roebel heeft, alleen al J
bij het farospel gemiddeld achttien-
duizend roebel per jaar verspeelt. Ze
is een tegeulloze verspilster en
blijft dat tot het eind van haar le-
ven, hoewel ze toch ook een zekere
zin voor orde heeft en voor zichzelf
de voorkeur geeft aan eenvoudige en 3
primitieve genoegens boven kostbare
buitensporigheden. Maar ze verliest
iedere maat en iedere bezinning uit
het oog als ze meent met geld of ge-
schenken s mpathie te kunnen ver-
werven. Dat is slechts in de meest 3
zeldzame gevallen bedoeld als zuive-
re en bewuste omkoperij, meestal
doet ze het in de overvloed van haar J
sanguinisch temperament dat altijd
weer niets dan blijde, welwillende
gezichten in haar omgeving wil zien.
Nu wordt ze zelf het doelwit van zo'n
omkoperij: Williams opent voor haar 5
een krediet bij de Engelse consul,
de bankier Baron Wolff, en Catharina
put in de loop van één enkel jaar zo'n J
honderdduizend roebel uit die bron.
Catharina's verdorvenheid is het
gevolg van de algemene verdorven
heid aan het Russische hof: ze laat
zich steekpenningen geven om ande
ren te kunnen omkopen. Omkoopbaar
zijn ze allemaal, vanaf de laagste
lakei tot en met de monarche. In
augustus laat Williams zijn koning 2
weten dat Elisabeth begonnen is met
de bouw van twee paleizen en dat ze
geld nodig heeft om ze af te maken. J
Het subsidieverdrag verzekert Rus-
land een rente van vijftigduizend
Pond Sterling, maar Williams meent 3
dat een extra toelage voor Elisabeths
privé-kas haar nog meer zal verplich-
ten aan de Engelse belangen dan de
verdragsvoorwaarden stellen. „Kort- g y AU 1
DEN HAAG De Haagsche Comedie heelt zaterdagavond „Voorjaarsont
waken" van Frank Wedekind in Den Haag in officiële première gebracht. Het
stuk, dat in de vorige eeuw werd geschreven, ontlokte destijds veel rumoer, of
schoon een aantal scènes toen reeds achterwege werden gelaten, omdat de
censuur dit had voorgeschreven of de heersende moraal ze niet toeliet. Peter
Zadek hield niets achter van de scènes, die destijds als je reinste pornografie
werden bestempeld. Het première-publiek bracht een daverend applaus aan
het slot. Het duurde zo lang, dat de acteurs en actrices, alsmede de regisseur
en de vertaler Gerrit Kouwenaar, letterlijk moesten worden teruggeroepen om
met hun armen vol bloemen nog meer hulde van de toeschouwers in ontvangst
te nemen.
Opvallend was, dat tijdens de voor
stelling van zaterdagavond, die slechts
door een enkele jongere werd bijge
woond aanzienlijk minder werd gela
chen dan bij de generale repetitie op
vrijdagavond, waarbij leerlingen van de
hoogste klassen van de middelbare scho
len aanwezig waren.
De dramaturg Frank Wedekind heeft
„Voorjaarsontwaken" een kindertrage
die genoemd. Het stuk werd in 1919 in
ons land onder regie van Cor van der
Lugt Melsert gespeeld. Wedekind was
expressionisme.
Voor zijn toneelwerk „Voorjaarsont
waken" heeft Wedekind tal van werke
lijke gebeurtenissen gebruikt. In de tra-
troepen te kopen; wat er verder ge-
geven zou worden, moet ertoe dienen 3
de keizerin te kopen."
De toelage wordt verleend. Op 30
september meldt Williams triomfan-
telijk aan Londen dat het nieuwe sub-
sidieverdrag definitief is gesloten.
O O O
Hij kraait te vroeg victorie. In
plaats van de verwachte lof krijgt hij
vanuit Engeland een scherpe beris-
ping. „U hebt zich het misnoegen
(high displeasure) van de koning op
de hals gehaald, daar U jegens zijn
waardigheid tekort geschoten bent
door na de Russische ministers te
ondertekenen: alvorens deze fout her-
steld is, zal de koning het door U on-
dertekende traktaat niet bekrachti-
gen." Dat is op zichzelf niet zo erg.
De Russische kanselarij heeft er niets g
op tegen om een nieuwe kopie te ma- g
ken met Williams' handtekening op
de door George gewenste plaats.
Maar de koerier aan wie deze kopie
wordt toevertrouwd, blijft door tegen- g
winden buitengewoon lang onderweg
en als de handtekening van het En-
gelse kabinet eindelijk in Petersburg
aankomt, is de toestand zeer ingrij-
pend veranderd: op 5 januari 1756
heeft Frederik van Pruisen met de g
koning van Engeland het Verdrag
van Westminster gesloten.
Dat is een zware slag voor g
Williams. Maar met een goedgelovig
fanatiek optimisme dat Engelse di-
plomaten doorgaans bepaald vreemd
is, blijft hij hopen ondanks de veran- g
derde stand van zaken Ruslands g
steun tegen Frankrijk te kunnen krij- g
gen of tenminste, de garantie van
Ruslands neutraliteit, opdat Pruisen
al zijn krachten tegen Frankrijk kan
inzetten. Tot dusver was het zijn
plicht tegen Frederik te opereren g
nu moet hij stemming maken vóór de g
nieuwe bondgenoot van Engeland, g
Voor die nieuwe taak zou een nieuwe
man vereist zijn maar Williams
gelooft stellig dat hij ook voor dit
nieuwe spel de beste kaarten in han-
den heeft en hij weet daar zijn rege-
ring van te overtuigen: Catharina en J
via haar kanselier Bestoesjew. Hij is
zó zeker van zijn zaak dat hij via 3
Londen contact opneemt met Frede-
rik en zich hem aanbiedt als een g
soort „zaakgelastigde incognito", hij g
neemt opdrachten van Frederik aan g
en doet hem nieuwsberichten toeko- g
men die ertoe bijdragen dat de ko-
ning van Pruisen wordt gesterkt in
zijn hoop op de Russische neutraliteit. g
Zelfs als Frankrijk als gevolg van het g
Verdrag van Westminster een allian-
tie sluit met Oostenrijk, als Elisabeth
toetreedt tot dit Verdrag van Versail-
les, als men zich in Rusland opmaakt
voor de oorlog tegen Pruisen en als
veldheer graaf Apraxin al op het punt
staat zich naar het leger te begeven
dan nog gelooft Williams aan nog
weer nieuwe, nog weer fantastischer 8
mogelijkheden om tegen het bevel
van de keizerin en tegen het rege
ringsbesluit in, de Russische troepen
te kunnen tegenhouden en de oost
grens van Pruisen te kunnen vrijwa
ren van druk.
(Wordt vervolgd)
w//////////////////////////////////////////
HILVERSUM Dinsdagmiddag 29
november verzorgt de NTS een recht
streekse uitzending vanuit de Tweede
Kamer, waar die dag door minister
president prof. dr. J. Zijlstra de rege
ringsverklaring zal worden afgelegd. I>e
uitzending begint om 18.00 uur over Ne
derland I.
Mocht het dezelfde dag nog tot debat
ten over deze regeringsverklaring ko
men dan zal een samenvatting daarvan
worden uitgezonden, eveneens over Ne
derland I van 19.05 tot 1935 en van 22.30
tot 23.00 uur. Het journaal voor gehoor
gestoorden zal in dat geval worden uit
gezonden over Nederland II en wel van
19.30 tot 20 uur. Het staat overigens
nog niet vast, dat de debatten in de Ka
mer direct na het afleggen van de
regeringsverklaring zullen beginnen. De
Kamer zal eerst dinsdagmiddag over de
agenda een beslissing nemen.
ARNHEM Een bedrag van f 50.000
willen Gedeputeerde Staten van Gelder
land, naar zij aan de Provinciale Sta
ten van dit gewest thans voorstellen,
beschikbaar stellen voor het uitgeven
van een Gelders Molenboek, dat in een
oplage van 2.000 exemplaren zal ver
schijnen en meer dan 400 pagina's zal
tellen. G.S. wijzen er op dat ook het
Gelders molenbezit in dc loop der ja
ren sterk is afgenomen, niet het
minst door oorlogshandelingen tijdens
de laatste wereldoorlog. De opkomst
van andere krachtbronnen is er de oor
zaak van geweest dat vele molens de
strijd om het bestaan hebben verloren.
Om landschappelijke redenen en om de
toeristische waarde wenst het provincie
bestuur echter, dat een zo groot moge
lens behouden blijft.
PERIGUEUZ Na negen jaar huwe
lijk en acht jaar scheiding hebben de
Franse artieste Josephine Baker en de
oud-orkestleider Jo Bouillon zich ver
zoend. Zij zullen beiden weer met hun
twaalf in alle hoeken der wereld aange
nomen kinderen gaan wonen in Milan-
des. het grote kasteel met een uitge
strekt grondgebied in de Dordogne.
De besprekingen met gegadigden voor
't R.E.M.-eiland en de daarop aanwezi
ge televisie-apparatuur hebben tot geen
enkel resultaat geleid. Aldus vernemen
wij van ir. Heerema uit Wassenaar,
die als woordvoerder optreedt van de
belanghebbenden. Voor het eiland had
den zich aanvankelijk drie gegadigden
gemeld. Na bestudering van de ver-
slepingskosten waren zij tot de conclusie
gekomen, dat een en ander veel te duur
zou worden. Op de vraag of Nederland
met het eiland blijft zitten, antwoordde
ir. Heerema dat deze mogelijkheid niet
is uitgesloten.
Voor de televisie-apparatuur hadden
zich zes gegadigden gemeld, onder wie
één Nederlander. Ook de besprekingen
met hen zijn op een mislukking uitgelo
pen.
ADVERTENTIE
ADRIANUSvasdinEELAART
SCHIEDAM
gedie draait het om pubers, schooljon
gens en meisjes van goeden huize. In de
taferelen worden belevenissen van deze
jongeren ten tonele gebracht. Tot de
belevenissen behoren o.m. het elkaar
voorlichten, zelfmoord, de dood van een
vijftienjarig zwanger meisje door ge
bruik van abortieve middelen, en de
omgang van homoseksuelen. Daarnaast
geelt Wedekind deze belevenissen een
perspectief op het leven, ook op het le
ven van de volwassenen.
Aan de voorstelling werkten 28 acteurs
en actrices mee, van wie Marijke Mer-
ckens en Guido de Moor de hoofdrollen
vertolkten. Bij de overige executanten
waren onder anderen: Ingeborg Elze
vier, Annie Leenders, Paul Steenbergen,
sAnny de Lange, Joop Admiraal, Paula
Petri, Joris Diels en Dolf de Vries.
t AMSTERDAM De Nederlandse
Comedie bracht vrijdagavond in de
Amsterdamse Stadsshouwburg Bernhard
Shaw's „Don Juan in de hel", verta
ling van Ernst van Altena. Henk Rig-
ters had de regie op zich genomen van
dit Don Juanstuk, dat feitelijk een af
gerond deel is uit het derde bedrijf van
„Man and Superman."
Han Bentz van den Berg speelde de
titelrol, Ellen Vogel de rol van Don
na Anna, Bob de Lange die van de
duivel en tenslotte Joan Remmelts de
rol van het standbeeld, de oude com
mandeur. De aankleding van het geheel
was uiterst eenvoudig gehouden, waar
door het volle gewicht op de dialoog
bijna een monoloog van Don Juan
kwam te liggen.
DEN HAAG Toneelgroep „Arena"
heeft zaterdagmiddag in Diligentia
in Den Haag een sprookje in twee be
drijven voor kinderen, „De kleine en
de grote koning" van Ben Minoli, voor
het eerst opgevoerd. Het stuk werd ge
regisseerd door Bert Dijkstra. De mu
ziek was van Joop Stokkermans en de
teksten van de liedjes waren van Chris
van Hoorn. Het stuk werd uitgevoerd
door Wieteke van Dort, Anja Jansen
Schuiling, Anneke Korterink, Tatiane
Radier, Donald Berger, Ed Bollmann,
Wim de Meijer en Willem Wageter.
DEN HAAG Onder leiding van di
rigent George Szell heeft 't Concertge
bouworkest vanavond in het Kurhaus te
Scheveningen zijn eerste uitvoering ge
geven van het in 1964 door Henri Du
tilleux geschreven werk: „Cinq Metabo-
lea" naar de eigen visie van de compo
nist op dit werk zijn de vijf samenstel
lende stukken „Gedachten in verschil
lende volgorde en aspecten die geleide
lijk een volledige verandering van ka
rakter doormaken."
Het talrijk opgekomen publiek bleek
alleszins open te staan voor deze mo
derne compositie en betuigde z(jn in
stemming met een warm applaus. Twee
de hoogtepunt in dit concert was het
optreden van de jeugdige in 1947 gebo
ren pianist Peter Serkin. De jong-
Amerikaan vertolkte het tweede concer
in bes grote terts opus 19 voor piano e
orkest van Ludwig van Beethoven. Oo'
hij mocht een hartelijk en langduri
applaus ontvangen. Het programmr
werd na de pauze besloten met dr
werken van Richard Wagner, name!'
„Eine Faust-ouverture" de „Siegfrie
idyll" en het voorspel tot „Die Mei.'
tersinger von Nürnberg".
94
„Wat er gebeurd is?" zegt Aram op doffe toon.
„Wel, Ares heeft ons de meest doortrapte schur
kenstreek geleverd, die zich maar laat denken... De
ellendeling heeft onze gidsen als honden neergescho
ten, de kamelen de woestijn ingejaagd en ons drie-
en hier achtergelaten met slechts één, bijna lege
waterkruikAmbre snelt met gebalde vuisten
de rotsen op en als ze de reeds ver de woestijn in
getrokken gestalte van Ares in het oog krijgt, barst
ze los in een stortvloed van verwensingen. Dikke
Otto reageert geheel anders op het ontstellende
nieuws. Met trillende handen grijpt hij Aram beet
en kijkt hem aan met ogen vol ontzetting. „We
zijn verloren", kreunt hij. „Ik weet, wat het bete
kent onder die gloeiende zon door de woestijn te
moeten lopenToen we door de Touareggs wer
den weggevoerd, kregen we tenminste nog genoeg
te drinkenen toch bezweek ik....". „Onze haat
tegen Ares zal ons de kracht geven om door te
zetten", zegt Aram op ijskoude toon
Een poosje later, als de ochtendzon reeds vaag
aan de kim schemert, wendt Ares het hoofd om.
Ver achter hem volgen drie kleine figuurtjes zijn
voetspoor door het mulle zand. „Zij komen", mom
pelt hij met een flauw lachje, „ik heb me niet ver
gist
'iiiiuuu/iii/iini/jii/ujiiiêiiimtmia.
Kleine vaart
Antarctica, pass. 24 Noordhinder nr
Helsinborg; Argonaut, 24 25 m w Mil-
fordhaven nr Sharpness; Calchas, 24 170
m no Vilano nr Oporto; Imke, pass. 24
Smalls nr Gunnes; Neutron, 25 te Ant
werpen; Philetas, 25 100 m nw Haifa nr
Saloniki; Rynborg, 24 vn Delfzijl nr
Oulu; Ubbergen, 25 110 m no Vilano nr
Hamburg; Voorwaarts, pass. 24 Holte-
nau nr Gefle.
Grote vaart
Aagtekerk, 25 vn Amsterdam nr Mar
seille; Aegis, 24 te Amsterdam; Alnitak,
24 vn Doha nr Damman; Bengalen, 21
te Mauntmaunganui; Cinulia, 23 te Pun-
ta Cardon; Dorestad, 24 vn Stanlow nr
Dingle; Gaasterdijk, 26 te Rotterdam;
Gaasterkerk, 24 150 m o Bahrein nr
Suez; Garoet, 24 vn Cristobal nr Car
tagena; Goeree, 24 140 m no Kp. Kenne
dy nr Baltimore; Hollandsdiep, pass. 24
Guardafui nr Aden; Kara, 24 te Ham
burg; Karimun, 25 te Port Said; Ker-
mia, 24 vn Singapore nr Danang; Kin
derdijk, 23 te Oakland; Koningswaard,
23 150 m zo Philadelphia nr New York;
Kopionella, 5/12 te Durban verw.; Kou
dekerk, 24 480 zw Cocos Eil. nr Ade
laide; Krebsia, 24 440 m no Saba nr
Rotterdam; Langkoeas, 24 vn Suez nr
Akaba; Mainlloyd, 26 vn Hongkong nr
onbekend; Merwelloyd, 24 180 m n
Haiti nr Cristobal; Mississippilloyd, 29
te Mombasa verw.; Musilloyd, 24 te
New Orleans; Parthenon, 24 vn George
town nr Paramaribo; Provenierssingel,
24 te New York; Rondo, 25 te Ham
burg; Sepia, 24 47 m o Gibraltar nr
Thameshaven; Sloterkerk, 25 te Ham
burg; Solon, 24 te Mobile; Straat Free
town, 23 te Lagos; Tero, 24 35 m nno
Kp. St.-Lawrence nr New York; Zaan-
kerk, 24 vn Beira nr Mombasa.
ADVERTENTIE
MEESTERWERKEN VAN Z TOT A
Ned. Hervormde Kerk:
Aangenomen: naar Vlagtwedde: J. H.
Kalvenhaar te Hendrik Ido Ambacht.
Geref. Kerken:
Beroepen: te Lopik: H. Pol, kand. te
Gouda.
Aangenomen: naar Andijk: W. H. de
Boer, laatstelijk vrijgemaakt predikant
te Vlaardingen.
Chr. Geref. Kerken:
Beroepen: te Hamilton (Ontario, Ca
nada): G. Bouw te Eemdijk.
Bedankt: voor Alphen aan de Rijn: M.
Baan te Zeist.
Geref. Gemeenten:
Bedankt: voor Hoofddorp: H. Rijksen
te Gouda.
Doopgezinde Broederschap:
Aangenomen: naar Veenwoude: A. C.
de Groot, voorganger van de Ned. Prot.
Bond, te Rotterdam.
HILVERSUM I
18.00 Orgelconcert: amusementsmuz.
18.20 Uitz. van de Communistische Par
tij van Nederland. 18.30 Lichte gr.muz.
voor de tieners. 18.55 Op de man af,
praatje. 19.00 Nieuws en weerpraatje.
19.10 Radiokrant. 19.30 Stereo: Vocaal
ensemble. 19.50 Lichte gr.muz. 20.15
De Schacht, hoorspel. 21.30 Muziek en
dienst: informatief progr. over kerk-
muz. 22.15 Avondoverdenking. 22.30
Nws. 22.40 Literama: radioperiodiek
over boeken en schrijvers. 22.55 Gr.
muz. 23.00 Gevarieerd platenprogram-
ma. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM II.
18.00 Nws. 18.15 Act. 18.25 Ik verbind
u door, praatje. 18.30 Lichte ork.muz.
18.45 Voor de jeugd. 19.10 Op de plaat
rust: strijdkrachtenprogr. Humanis
tisch Verbond: 19.40 Geestelijk leven,
toespraak. NRU: 19.50 Openbaar Kunst
bezit. 20.00 Nws. 20.05 Omroeporkest
(opn.): Balletmuz. 21.20 Van Maas tot
Memel (5), documentaire. 22.00 Ste
reo: Metropole-ork.: amus.muz. 22.30
Nws. 22.40 Act. 22.55 Le ton présente
la musique...: voordracht met muzi
kale omlijsting. 23.55-24.00 Nws.
NEDERLAND I
NTS: 19.00 Nieuws in het kort. 19.01
Pipo de Clown. CVKIKOR/RKK
19.05 Kenmerk: wekelijkse act. rubr.
19.35 't Is zo bij de luchtmacht, TV-
film. NTS: 20.00 Journaal. NCRV: 20.20
Attentie. 20.45 Muzikaal showprogram-
ma. 21.02 Later ls te laat, documentai
re. 22.05 Amsterdams kamerorkest en
solist: klassieke muziek. 22.20 Avond
sluiting. NTS: 22.25-22.30 Journaal.
NEDERLAND II
NTS: 20.00 Nieuws in het kort. VA
RA: 20.01 Z-Cars: Eenzame zielen...,
TV-politiefilm. 20.50 Achter het nieuws.
21.15 Gitaar en zang. 21.30 Eilandbewo
ners, documentair programma. NTS:
22.05-22.10 Journaal. 22.30-23.00 Teleac:
geprogrammeerde instructie (10).
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ocht.gymnas-
tiek. 7.20 Li. gr.muz. VPRO: 7.55 Deze
dag. AVRO: 8.00 Nws. 8.10 Act. 8.15 Li.
gr.muz. (8.30-8.35 De groenteman). 8.50
Morgenwijding 9.00 Klass. gr.muz. 10.00
Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvitami
nen (gr.). (1100-11.02 Nws.). 12.00 Ste
reo: Dansorkest en zangsolisten. 12.27
Meded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.40
Overh.voorl.: Voor de landbouw. 12.40
Dansmuz. 13.00 Nws. 13.10 Journaal en
beursberichten. 13.30 't Muzikantenuur:
1. Orgelrecital: klass. muz.; 2. Stereo:
Vocaal ensemble: oude en mod. liede
ren; 3. Stereo: Klarinet-ensemble: klas
sieke en mod. muz. 14.40 Schoolradio.
15.00 Voor de vrouw. 15.40 Stereo:
Harp-recital: klass. en mod. muz. 16.00
nws. 16.02 Tenor en piano (gr.): klass.
i liederen. 16.15 Voor de jeugd. 17.15
New York calling. 17.20 Li. gr.muziek
voor de tieners.
HILVERSUM III
TROS: 9.00 Nws. 9.02 Li. muz. en ho
roscoop. VARA: 10.00 Nieuws. 10.02 Li.
muz. en act. (11.00 Nws.). 12.00 Nws
12.02 Act. 12.05 Gevad. muz.pr. 13.00
Nws. 13.02 Act. 13.05 Gast-vrij. 1400
Nws. 14.02 Act. 14.05 Voor de vrouw.
115.00 Nws. 15.02 Act. 15.05 Elektr. orgel-
spel. 15.25 Li. ork.muz. 16.00 Nws. 16.02
I Act. 16.05 Voor de tieners 17.00 Nws
17.02 Act. 17.05-18.00 Verzoekplaten.
HILVERSUM i
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Med. 7.15 Li .gr.
muz. en praatje (7.30-7.32 Nws.). 7.55
Overweging. 8.00 Nws. 8.10 Li. gr.muz.
8.30 Nws. 8.32 Voor de huisvrouw (9.25-
9.30 Conciliepostbus; 9.35 Waterstan
den). 10.00 Aubade: li. muz.pr. 11.00
Voor de zieken. 12.00 Stereo: Musette-
orkest en zangsolist. 12.18 Marktberich
ten voor de schippers. 12.20 Voor de
landbouwers .12.27 Med. t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.40 Act*12.50 Li.
gr.muz. en praatje. 13.30 Musiësta: li.
gevar. muz.pr. 14.20 Schoolradio. 14.40
Li instr. ensemble. 15.00 Pizzicato: ge
varieerd muz.pr. 17.00 Overheidsvoorl.:
Monumentenzorg op Curacao. Vraagge
sprek van Raymundo Debrot met F. H.
M. Kamer. 17.10 Voor de jeugd.
MAANDAG 28 NOVEMBER 1966
DUITSLAND I.
10.00 Nieuws. 10.05 Journ. (van giste-
en). 10.20 Sportjourn. 10.50 Tiere und
kein Ende, muzikaal progr. 11.50 Inter
nationale oude muziek. 12.00-13.30 Ac
tualiteitenkroniek. 16.40 Nieuws. 16.45
Herr Tschang kocht Chinesisch. 17.00
Unser Heim, adviezen over woningin
richting. 17.25 Progr. over kamerplan
ten. 18.00 Nieuws. (Regionaal program
ma NDR: 18.05 Act. 18.16 Sportjourn.
18.50 Zandmannetje. 19.00 Act. 19.31
Commissaris Freytag, tv-film. 19.59
Progr.-overz. WDR: 18.05 Verkeersvra-
gen. 18.30 Hier und Heute. 19.10 Der
dunkle Nachbar. 19.40 Der dunkle nach-
bar). 20.00 Journaal en weerbericht.
20.15 Kritisch commentaar bij actuali
teiten. 21.00 Gewuszt wie: amusements-
progr. 21.45 Unsere kleine Zeitung,
filmrep. 22.30 Journaal en weerbericht,
aansluitend: commentaar. 22.45 Film
experimenten (Niet geschikt voor jeug-
diga^kijkers).
DUITSLAND II.
18.10 Nieuws en weerbericht. 18.20
Reportage en muziek. 18.55 Ewiges
Wiener Lied: amusementspr. (Herha
ling). 19.27 Weerbericht. 19.30 Nieuws
en thema van de dag. 20.00 Dagboek
uit de Katholieke kerk. 20.15 Aus For-
schung und Technik; rep. Aansluitend:
Nieuws. 21.00 Via Mala, Duitse speel
film. (Niet geschikt voor jeugdige kij
kers). 22.30 Nieuws, weerbericht en
thema van de dag. 22.55 Sie liessen
uns zurück, korte Poolse film.