Jongejans in Peking 24 weken in gijzeling STORM IN ENGELAND EN N.W.-EUROPA KOSYGIN VALT DUITSERS AAN Dharsono valt uit tegen Soekarno's P.N.I. Kabinet Funest precedent zonder reactie uit Den Haag Over de grenzen De Gaulle in netelig parket Ontmoeting met Harriman Slap beleid in lassers-kwestie School Sancties Niets 620.000 mark voor oude postzegels Sokolofsky prijst Stalin Dit is de ververs-het-zelver. Dit is een motorkenner. SHELL BIEDT MÉÉR! HARRIMAN Lading diamanten zoek Koemenië blijft tegen rode top i m m H m '1 v -»,J (Van een onzer redacteuren) DEN HAAG ln bevriende diplomatieke kring, hier en in Peking, begint zich ernstige ongerustheid af te tekenen over het slappe Nederlandse beleid in de „Chinese kwestie". Men brengt in herinnering, dat de Chinese diplomatieke vertegenwoordigers in Den Haag al maandenlang weigeren medewerking te verlenen aan het horen van de acht Chinese (astechnici als getuigen in de zaak- Hsu Tzu-Ts'ai, de ingenieur die midden-juli onder nog onopgehelderde om standigheden om het leven kwam. Daarnaast herbergt de Chinese legatie vanaf 4 augustus dit achttal landge noten in ons land zonder dat deze over de vereiste verblijfsvergunning be schikken. En tenslotte treurige climax bevindt zich de voormalige Nederlandse zaakgelastigde in de Chinese hoofdstad, Jongejans, nu al honderddrieëndertig dagen als gijzelaar in handen van de communistische regering. Dit alles heeft de Nederlandse regering over haar kant laten gaan zonder een vinger uit te steken of meer te doen dan het sturen van papieren nota's of het houden van Vruchteloze betogen tegen een onverstoorbaar glimlachende tegenpartij. Men realiseert zich in genoemde krin gen, dat de tijden voorbij zijn dat men kanoneerboten de Jang-Tse-Kiang op liet varen om indruk te maken op een Chinese regering. Het arsenaal maat regelen waarover de diplomatie ook die van een klein land als Nederland beschikt, zo menen deze kritische waar nemers, is echter groot genoeg om een oplossing naderbij te brengen. Wat vooral steekt in de totale werke loosheid die het Nederlandse beleid van minister Luns in deze hele kwestie ken merkt is de precedentwerking die uit gaat van Jongejans' gijzeling. Dit feit is uniek in de geschiedenis van het di plomatieke verkeer, -sinds de dagen van de Griekse stadstaten. Een elementair, zo niet primitief, be grip van eigenbelang, bracht partijen al vroeg tot de conclusie dat zoals de Britse diplomaat en historicus Nichol son het uitdrukte, „weinig gewonnen werd met het terstond wederzijds afma ken van een afgezant". De daaruit ge groeide onschendbaarheid van 't diplo matieke personeel is een van de grond pijlers van de internationale praktijk. Schending van die regel is naar het woord van een Nederlands volkenrechts- geleerde „het begin van het einde". Hoe gegrond deze vrees voor aan stekelijkheid is, bleek intussen al. Het duurde immers niet lang of de West- afrikaanse republiek Guinee greep bij een voorkomende gelegenheid de kans aan de Amerikaanse ambassadeur als gijzelaars huisarrest op te leggen. Ook tegenover Ghanese diplomaten in Pe king trachtte de Chinese regering be perkende maatregelen toe te passen en hun uitreis te belemmeren. Niet gehin derd door hoogdravende notities over Grotiaanse volkenrechtstradities, betaal de de regering in Accra prompt met gelijke munt, zodat de zaak met een sisser afliep. Anders zo in Nederland. Maar ook in parlementaire kring valt een begin van verbazing over de gang van zaken of liever: de afwezigheid ervan te bespeuren. Men vraagt zich bovendien af waarom alles zich moet afspelen in de bekende sfeer van heirne- lykheid die B.Z. zo graag verspreidt. Van tweeën één, zo is de gedaehtengang: o f de Nederlandse regering streeft ac tief naar een compromis met de Chine zen inzake het getuigenverhoor van de acht lassers, of als „het kader van de Nederlandse rechtsorde" dat niet toelaat minister Luns moet diploma tieke sancties toepassen. Wat dit compromis betreft, is het be kend dat vooral minister Samkalden zich met hand en tand heeft verzet te gen het laten horen van de Chinese ge tuigen door ambtenaren van 't ministe rie van Buitenlandse Zaken. Een der gelijk voorstel werd eind augustus ge daan van Chinese zijde, maar vond geen genade in de ogen van de toen malige minister van Justitie. Minister Luns heeft zich daarbij neergelegd, maar het is bekend dat hij een voor keur had voor een wat soepeler in- terprestatie van het Nederlandse recht. Het was in de laatste dagen van juli, toen minister Luns met vakantie in Italië verbleef, dat minister Samkalden in overleg met de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Van der Stoel het besluit nam dat de lassers gehoord moesten worden. Achteraf vraagt men zich, vooral op B.Z. af, of dit besluit niet wat overhaast is genomen. Nu men echter die stap heeft geno men is dit alles onvruchtbaar nakaar ten. Een instructie aan de officier van ringsonderzoek te staken, zou een opspo- rinsonderzoek te staken, zou een oplos sing bieden. Getuigen zouden dan niet meer gehoord hoeven te worden en na uitzetting van de lassers zou Jongejans, zo mag men aannemen, China kunnen verlaten. (De complicatie die zou ont staan als een of meer van de Chinese technici hier asiel zou vragen wordt hier maar buiten gelaten). Minister Samkalden was hiertoe niet bereid, maar er bestaat enige kans, dat de nieuwe minister van Justitie, Struyken, meegaander is dan zijn voor ganger en voor een „politieke" draai aan de vastgelopen zaak gewonnen zou kunnen worden. Het gezichtsverlies voor de Nederlandse regering zou niet gering zijn, maar wellicht geldt in dit stadium, dat het voortduren van een on gehoorde inbreuk op het internationale recht, de gijzeling van een diplomaat, een groter kwaad is dan bakzeil halen ln het zicht van de Nederlandse rechts orde. Bij het enig overblijvend alternatief, het toepassen van sancies, denkt men veelal aan het verbreken van de di plomatieke betrekkingen met de volks republiek China Minister Luns heeft zich hiertegen fel gekeerd, toen hij in augustus de dagelijkse leiding van zijn ministerie opnieuw op zich nam. Hij was, en is, van mening dat als het zo ver komt het, dan maar de Chinezen moeten zijn die deze stap nemen. Het is niet duidelijk op welke politieke of humanitaire grond deze gedachte bij uiterste middel van een diplomatieke breuk is volgens deskundigen echter van technische aard. De Chinese volks republiek zou na een breuk met Neder land zonder twijfel het een of andere land, b.v. Roemenië dat zorgvuldig tus sen Moskou en Peking balanceert, ver zoeken zijn belangen hier waar te ne men. Dit zou in de praktijk betekenen, dat de acht lassers rustig aan de Adri- aan Goekooplaan 7 kunnen blijven zit ten. De exterritorialiteit van het Chine se legatiegebouw zou, ook al is er geen Chinees diplomaat meer in velden of wegen te zien, niet opgeheven mogen worden. Van meer gewicht op het ogenblik is echter het lot van de voormalige Ne derlandse zaakgelastigde die, nu het gure winterweer in Peking hem het plezier van een tuinwandeling bederft, uitsluitend binnen de muren van het Nederlandse gezantschap het leven moet zien te rekken. Hij doet dit nu vier en een halve maand zonder hoor baar morren. Maar hij ziet naar verluidt weinig in een rol als die van kardinaal Mindzenty, de Hongaarse kerkvorst die nu al meer dan tien jaar op de Ameri kaanse ambassade te Boedapest onder dak heeft gevonden. Zaakgelastigde JONGEJANS in de kou hem heeft postgevat. De gedachte, door minister Luns ove rigens nooit openlijk geuit, dat een breuk met China voor de Nederlandse economie een ernstige slag zou zijn, is gezien de feiten ronduit belachelijk. De handel met China die in 1965 rond 150 miljoen gulden bedroeg (in- en uitvoer bij elkaar) is nog niet 1/3 pet. van de totale Nederlandse handel. Bovendien liep dit cijfer, om geheel intern-Chinese redenen, de eerste helft van dit jaar toch al terug. Onze scheepvaart zou enige proble men krijgen, doordat Rotterdam door Chinese tschepen nog minder dan nu zou worden aangedaan. Het meest be nadeeld zou zich een bedrijf als de Verenigde Machinefabrieken (Werk spoor, Stork) kunnen voelen. Dit bedrijf heeft pas een ureumfabriek in Luchow in Zuid-China opgeleverd (kosten 20 miljoen gulden) en had hoop op meer orders, ook voor de bouw van kunst ve- zelfabrieken. De Chinezen hebben ech ter al laten weten, dat zolang de kwes tie met de lassers niet opgelost is, er van nieuwe orders geen sprake kan zijn. Verscherping van de toestand heeft ook in dit opzicht geen effect, al kan men wel begrijpen, dat V.M.F.-presi- dent-directeur Damme, de bewindslie den Luns en, tot vorige week, ook Van der Stoel telefonisch en in persoon voortdurend van zijn gevoelens heeft doen blijken. Een belangrijk argument tegen het Sinds Jongejans' „consignatie" de diplomatie heeft al meteen een net woord gevonden heeft Nederland wel geprotesteerd, maar verder geen enkele tegenmaatregel genomen. De beperking in de bewegingsvrijheid die twee weken geleden de Chinese diplo maten in ons land werd opgelegd, is alleen een timide antwoord op een zelf de beperking die al jaar en dag buiten landse diplomaten in Peking wordt op gelegd, maar stond los van Jongejans' gijzeling. Nadat de aanvankelijke maatregelen tegen het vreemde gedrag van de Chi nezen in Nederland in diplomatieke kring in Peking met instemming waren begroet, gaat het totale gebrek aan Ne derlandse reactie op de behandeling die een vooraanstaand diplomaat van ons land ondergaat, nu langzamerhand veler begrip te boven. Op zijn minst zou het op zijn plaats zijn, zo menen deze waarnemers, het aantal Chinezen diplomaten en ambassadepersoneel drastisch terug te brengen. Er zijn op het ogenblik naast tijdelijk zaakge lastigde Chen Wei-Liang vijf diploma ten en elf man personeel. In Peking vertoeven, behalve de heer G. J. Jon gejans, onze tijdelijk zaakgelastigde dr. D. W. Fokkema en de kanselier P. Verhoeven, geassisteerd door twee Ne derlandse secretaressen Schroom om eindelijk eens een te genzet te doen is des te onbegrijpelij ker, nu sedert enige weken de gezin nen Fokkema en Verhoeven in Neder land zijn teruggekeerd. Mocht ook een stap als het vermin deren van het Chinese ambassadeper soneel geen uitwerking hebben en kans daarop lijkt groot dan blijft er in de ogen van vele deskundigen wei nig anders over dan te komen tot een systeem van „gelijk oversteken". Te gen inruil van bijv. de vijf laatste Chi nese diplomaten, die op een Nederlands schip naar Honkong gebracht zouden worden, zou de Chinese regering ertoe gebracht moeten worden de Nederland se diplomaten vrijgeleide uit China te verstrekken. Er zijn op dit punt precedenten zoals het instituut van de zgn. „clearing" van diplomaten in het begin van de tweede wereldoorlog. De Engelse en Franse ambassadeur in Duitsland wer den in september 1939 op terugweg naar hun land twintig uur opgehouden, omdat de regering in Berlijn eerst ze kerheid wilde hebben dat de Duitse di plomaten ongehinderd neutraal gebied, i.e. Nederland, hadden bereikt. De spe cialisten op het Plein hebben zich met deze mogelijkheden beziggehouden, maar door het volslagen gemis aan politiek beleid van boven af behalve waar het gaat om ondersteuning van Peking-China's aanspraken op een ze tel in de V.N. blijft het ook voor hep een tasten in het duister. LONDEN. Voor de tweede achter eenvolgende dag woedde er over heel Engeland een storm met windstoten van meer dan 150 km per uur. In Bristol werden verscheidene per sonen gewond door rondvliegende stuk ken puin van een half gesloopt bouw werk. Zes auto's die in de buurt gepar keerd stonden werden totaal vernield. Enkele mensen werden letterlijk op straat omver geblazen. Arbeiders werden getroffen door rondvliegende glasscherven toen de da ken van twee fabrieken in Bedford shire werden afgerukt. In Bridgewater werden dertig huizen door felle windstoten beschadigd. Een zelfde aantal huizen in Stratford on derging hetzelfde lot. In het noorden zijn vele wegen door een dikke sneeuwlaag onbegaanbaar geworden en overal staan verlaten auto's. In het zuiden heeft men te kam pen met hevige regens. Vrachtwagens op open wegen wer den omver geblazen en de politie heeft het verkeer dan ook aangemaand lang zaam te rijden. De Franse treiler Baltazar liep don derdagavond in de Ierse Zee aan de grond en zonk. Een andere Franse trei ler redde de achtkoppige bemanning. Schepen zochten een toevlucht in in hammen langs de kust. De veerboten over het Engelse Kanaal liepen achter op het dienstrooster. In de Ierse Zee verkeren bij ruw weer nog vier schepen in moeilijkhe den. De 1.287 ton metende Griek Naf- siporos drijft met uitgevallen machines rond en maakt zware slagzij. Ook van het Noorse schip Vinland (493 ton) werken de machines niet meer. Het Egyptische schip Helwan van 1.946 ton heeft beide ankers verspeeld en ge meld dat zijn positie kritiek is. De 2.739 ton metende Engelse boot Grit tenslotte is stuurloos geraakt. Redding boten en andere schepen zijn onder weg. De storm, die donderdagavond en -nacht in de Golf van Gascogne en de Golf van Biscaye heeft gewoed, heeft de kust van de Vendée zwaar geteis terd. Dijken ziijn ernstig ondermijnd en een dennenbos van negen hectare is letterlijk door het water verzwolgen. De eerste sneeuwstorm van de win ter heeft de zuidkust van Noorwegen geteisterd en allerwegen schade ver oorzaakt. Vissersschepen van verschil lende nationaliteit zagen zich genood zaakt een toevlucht te zoeken in de kleine havens tussen Andalsnes en de Oslo-fjord. De Russische premier KOSYGIN drukt de hand van HOEANG-CHEN, de Chine se ambassadeur in Frankrijk, tijdens een ontmoeting met het Corps Diplomatique in Parijs. FRANKFORT Op een tweedaagse veiling van oude Duitse postzegels in Frankfort, is een wereldrecordprijs van 620.000 mark betaald voor een blok van 20 zetels. Alles bij elkaar, zei veilingmeester Schwenn, heeft de veiling meer dan 3 miljoen mark opgebracht. Het pièce de résistance. het enige staande vel „Sachsen-dreier" zegels, werd aan een Duitser verkocht die na mens een Amerikaanse verzamelaar bood. Volgens Schwenn, een beroemd man in filatelistische kringen, is de prijs een record voor een blok van een enkele uitgave. De naam van de nieuwe eigenaar is niet onthuld. „Niemand weet wie hij is", zei Schwenn, maar wel kon hij zeggen dat de zegels naar New York zouden gaan. MOSKOU Bij de herdenking van de 25ste verjaardag van de slag om Moskou in december 1941, heeft de Russische maarschalk Vasili Sokolofsky Josef Stalin geprezen om zijn leider schap als opperbevelhebber van de Rus sische strijdkrachten. Sommige Russische historici zijn van mening, dat de slag om Moskou, die op 6 dec. 1941 begon beslissend was voor de nederlaag van de Duitse troepen aan het oostelijke front. Op de herdenkingsbijeenkomst gaf Sokolofski eerst een beschrijving van de gevechten. Pas nadat een verslaggever vroeg naar de rol van Stalin in de strijd, zei de maarschalk dat Stalin „praktisch elke dag de grote slag om Moskou doeltreffend geleid had." Maarschalk Zjoekof daarentegen, die 'als bevelhebber van de Russische troe pen de slag had meegemaakt, had Stalin er vroeger van beschuldigd een voortijdige aanval te hebben onderno men, waardoor de hele verdediging bij na in een ramp was uitgelopen. PARIJS De Russische p»emler Alexei Kosygin heeft gisteren zijn gastheer, generaal Charles de Gaulle in grote verlegenheid gebracht, door een bezoek aan liet stadhuis van Parijs aan te grijpen voor een felle aanval op Duitsland en het aanbevelen van maatregelen tegen de wederopkomst van het fascisme. De uitval, die indruiste tegen allé regels van het diplomatieke protocol, volgde op Kosygins tweede gesprek met De Gaulle. Zegslieden beweren, dat h(j vergeefs getracht heeft het Franse staatshoofd te overtuigen van de noodzaak van een verdeeld Duitsland. De Gaulle zou er op hebben aangedrongen, door vrije verkiezingen de hereniging van Duitsland te be werkstelligen. Na zijn gesprek met De Gaulle bracht Kosygin een bezoek aan de Parijse bur gemeester Paul Fabre. Hij dankte de vroede vaderen voor het hem bereide welkom en ging vervolgens over op een 20 minuten durende tirade tegen Duits land. „De toestand in Europa is verre van geruststellend. Eisen tot herziening van de in de oorlog getrokken grenzen, ge steund door verzoeken om kernwapens, vormen een risico voor het machtseven wicht en de vrede in Europa", aldus de Russische regeringsleider. „Fascisti sche en oorlogszuchtige machten, die op het slagveld verslagen zijn, steken hun kop opnieuw op in het volle daglicht en worden met de dag arroganter. De uitslag van de onlangs in Duitsland ge houden verkiezingen in Beieren en Hessen vormt een waarschuwing die zelfs bij de minst betrokkenen reden tot bezorgdheid moet geven." Kosygin verklaarde dat Duitslands buurlanden ook voor de tweede wereld oorlogen sterk genoeg waren om een eind te maken aan het nationaal-socia- lisme, maar dit niet gedaan hadden. „Deze situatie moet niet herhaald wor den", zo waarschuwde Kosygin. Waarnemers houden er rekening mee, dat Kosygin tot zijn verklaring werd ge- DJAKARTAGeneraal-majoor Dhar sono, de commandant van de Siliwan- gi-divisie, heeft in Bandung gezegd, zich niet nogmaals een steek in de rug te willen laten geven door de linkse nationalistische partij, met haar „wie geliedje" van nationale eenheid in de trant van de oude orde. „Wij willen alleen nationale eenheid met gelijkden- kende mensen, niet met communisten of cryptocommunisten", zei hij. De nu door de nationalistische partij gepropa geerde eenheid was hetzelfde wat Soe- karno niet zijn nu afgedane Nasakom- leuze had bedoeld. Communistische guerrillastrijders zou den thans volgens Dharsono een psycho logische oorlogsvoering op touw gezet hebben, onder dekking van het lid maatschap van de PNI en samen met elementen van de oude orde en „ge vestigde belangen" proberen om in sleutelposities door te dringen. Enkele afdelingen van de nationalis tische partij, de PNI, in West-Java hebben zichzelf ontbonden, zo wordt in middels nader gemeld, uit protest te gen de nauwe banden van deze partij met communisten en hun meelopers. Volgens regionale partijleiders had die officiële ontbinding plaats in tegenwoor digheid van burgerlijke en militaire lei ders ln het district Indramajoe. De ze betrokken afdelingen, waarvan de leden „een nieuwe orde willen helpen opbouwen overeenkomstig de grondwet" zouden gezamenlijk een vijftienhonderd- tal leden tellen. Westjavaanse studenten van het KA- MI-actiefront hebben de klacht geuit dat „te veel opportunisten de oude or de onder president Soekarno steunen". Zij betitelen de president als de „voor zitter van de oude orde". De anti-communistische KAMI-leer- lingen hebben vrijdag opnieuw een aan bod om in het volkscongres en het par lement zitting te nemen, afgeslagen. In het volkscongres zijn honderd zetels en in het parlement veertig zetels van communisten vacant gekomen. Aan de huidige leden verzoeken de studenten harder te werken aan „het opheffen van de oude orde die door Soekarno wordt vertegenwoordigd". ADVERTENTIE Hem hoeven we niets meer te vertellen. Hij weet dat er nu ééri olie is voor alle typen auto's... voor alle temperaturen... voor alle rij stijlen... voor alle rij-omstandigheden. Alleen Shell Super Motorolie geeft permanent de maximale bescherming. Dat is uniek. Shell Super Motorolie beperkt drastisch de motorslijtage en verhoogt de prestaties. Shell Super Motorolie - voor smering in veelvoud I bracht door bitterheid over De Gaulle's weigering het regime van Oost-Duits- land te erkennen. Het is niet de eerste maal dat een Oosteuropees politicus opschudding in Parijs veroorzaakt heeft. Vorig jaar deed de Poolse premier Joseph Cyran- kiewicz een even onverwachte als felle aanval op de Duitse „revanchisten" en de voormalige Russische premier-partij secretaris Nikita Kroestsjef bestookte in 1960 tijdens een bezoek aan Rennes de Duitsers. Kosygin had later op de dag een lunch met premier Georges Pompidou, waarop het tot niets verplichtende uit wisselingen van vriendelijkheden kwam. Veel geroezemoes is ook ontstaan om het onverwachte „privé-bezoek" van de Amerikaanse reizende ambassadeur W. Averell Harriman aan Parijs, waar hij donderdag aankwam. Franse diplomaten weten niet wat zij van dit bezoek moeten zeggen en ge ruchten doen de ronde dat hij tot taak heeft de besprekingen tussen Kosygin en De Gaulle te „bespioneren" of zelfs schipbreuk te doen lijden. Harriman zelf heeft niets gezegd over het samenvallen van zijn bezoek met dat van de Russische premier. Gister avond dineerde hij met ambassadeur Charles Bohlen en voor heden staat een ontmoeting met een „tamelijk laagge plaatste" functionaris van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken. Maandag vertrekt Harriman naar Tu nesië, om daar de Amerikaanse Viët- nampolitiek duidelijk te maken. Waarnemers wijzen erop, dat Harri man geen afspraken voor zaterdag-mid dag en zondag heeft, evenmin als Kogy- gin, en dat beiden dus tijd hebben voor een ontmoeting. Ook wordt erop gewe zen dat de diplomaat in het hotel Cril- lon verblijft, waar ook vele leden van Kosygins gezelschap hun verblijf heb ben en dat daar zonder moeilijkheden of vertoon een ontmoeting kan worden gearrangeerd. Op deze berichten, die in Franse di plomatieke kringen de ronde doen, is door de Russische ambassade geen com mentaar geleverd. Harriman heeft inmiddels, aldus een woordvoerder van de Amerikaanse am bassade, de vrijdagmiddag benut om kerstinkopen te doen. D LONDEN Een lading geslepen dia manten ter waarde van f 920.000 is vo rige week zoek geraakt op een vlucht tussen Londen en Hongkong zo is door de Britse luchtvaartmaatschappij BOAG meegedeeld. Het is de tweede maal, dat dit jaar een aan. BOAC toevertrouwde zending waardevolle diamanten tijdens trans port verdwenen is. Op 18 mei werden diamanten ter waarde van f 770.000 ver mist tussen Johannesburg in Zuid-Afri- ka en Hongkong, via Londen. Aange nomen wordt, dat zij gestolen zijn. Een woordvoerder van BOAC ver klaarde, dat de jongste zending op 25 november aan boord van een vliegtuig naar Hongkong werd gebracht, kort na dat zij uit Johannesburg in Londen was aangekomen. Pas in Hongkong werd de zending vermist. Het is nog niet bekend, of de diaman ten in Londen, Hongkong, of één der tussenstations, Frankfort, Rome, New Delhi of Bangkok, zoek zijn geraakt of gestolen zijn. BOEDAPEST Op het congres van de Hongaarse communistische party hééft de Roemeense afgevaardigde Die Verdet vrijdag in de kortste en koelste rede, die daar tot dusver is gehouden, met geen woord gesproken over de met name door Rusland gewenste interna tionale conferentie over de eenheid in de communistische wereldbeweging. Op het recente Bulgaarse partycon gres had de Roemeense partijleider Ceaucescu verklaard, dat niets moest worden ondernomen wat de tegenstel lingen zou kunnen verscherpen en het gevaar van een breuk zou doen toe nemen, maar Verdet achtte het kenne lijk zelfs niet nodig dit te herhalen. ZATERDAG 3 DECEMBER 1966 Tn Duitsland is na vijf weken een -*■ eind gekomen aan de regeringscri sis door de verkiezing van de christen democraat Kurt Georg Kiesinger tot kanselier. Ook hebben de sociaal-demo craten na 36 jaar weer hun intrede ge daan in een nationale regering. De nieuwe coalitie beschikt theoretisch over 447 van de 496 Bondsdagzetels, maar bij de stemming over de nieuwe Bondskanselier bleek de oppositionele Vrije Democratische Partij 49 man sterk steun te krijgen van 60 afgevaardigden der regeringspartijen, die tegen Kiesinger stemden, en 23 anderen die zich van stemming onthiel den. Ondanks de aanzienlijke steun waar schuwde FDP-leider Erich Mende, de voormalige vice-kanselier, dat de nieu we coalitie een „degradatie van het parlement" betekent, omdat „vraagstuk ken naar geluidsdichte coalitiecommis sies worden verwezen en door een rot compromis onder een allesverhullende deken worden opgelost". T~|e SPD neemt sinds 1949 voor de eerste maal deel aan de Duitse re gering. De partij bestaat al 103 jaar, maar heeft slechts drie van de 23 kan seliers opgeleverd. De partij is gema tigd links en streeft naar sociale gelijk heid zonder socialisatie, naar democra tie, zonder dat neo-nazisten of com munisten worden geduld. In 1933 werd de partij door Hitier verboden, meer dan 3.000 sociaal de mocraten in regeringsfuncties werden gearresteerd, vele hoge partijleden wer den vermoord, duizenden gingen zonder vorm van proces de gevangenis of het concentratiekamp in. Een van hen was Kurt Schumacher, die in 1946 tot par tijvoorzitter werd gekozen. De partij herstelde zich snel, maar kon geen ab solute meerderheid in de Bondsdag be halen. Vorig jaar behaalde de SPD 200 zetels in de Bondsdag, de CDU 245. Hoewel de sociaal-democraten geen ervaring hebben in de federale regering zijn zij in 5 van de 11 Duitse staten aan de macht. SPD-voorzitter Brandt heeft zijn aan vankelijke bezwaren tegen terugkeer in KIESINGER Achter klaar, veilig een kabinet van ex-minister van Defen sie Franz-Jozef Strauss opgegeven, en deze zal nu zeer tot ongenoegen van de linkervleugel der SPD de portefeuille van Financiën gaan beheren, ondanks het feit dat hij geweigerd heeft in te gaan op de socialistische eis, nader uitleg te geven over zijn rol in de beruchte „Spiegel-affaire" van 1962, welke de oorzaak werd van zijn val als minister van Defensie. TT|e nieuwe Duitse vice-kanselier en minister van Buitenlandse Zaken, Willy Brandt, heeft een armoedige jeugd gehad waarin hij door de nazi's werd vervolgd. Hij is burgemeester van West-Berlijn geweest en is leider van de sociaal-democraten. Hij spreekt vloei end Engels, Frans en Noors en houdt van skiën en zwemmen. Tweemall heeft hij naar het Bonds kanselierschap gedongen. In 1961 tegen Adenauer en in 1963 tegen Erhard. Na de verkiezingen van 1963 zei Brandt, dat hij nooit meer naar het kanselierschap zou streven, maar uit opinie-onderzoeken bleek dat hij in 1966 de populairste Duitse politicus was. Brandt is in 1913 in Lübeck geboren als Karl Herbert Frahm. Zijn vader heeft hij niet gekend. De oud-Bondskan selier Adenauer heeft nog eens de verregaande onkiesheid begaan om dit onderwerp te berde te brengen. Hoewel hij later zijn verontschuldigingen aan bood, heeft het vele Duitsers geschokt. In de vroege jaren dertig werd hij lid van de socialistische jeugdbeweging. Toen Hitier aan de macht kwam, in 1933, was hij journalist bij een socia listische krant in Lübeck. Op 20-jarige leeftijd moest hij vluchten. Hij vond een nieuw bestaan, een an dere naam en nationaliteit in Noorwe gen. Na de Duitse invasie vluchtte hij naar Zweden, na eerst zijn nieuwe va derland te hebben gediend. In 1945 keerde Brandt naar Duitsland terug. In 1949 werd hij afgevaardigde in de Bondsdag. In 1955 werd hij voor zitter van het Berlijnse parlement, twee jaar later, op 43-jarige leeftijd, werd hij de jongste burgemeester die Berlijn ooit gehad heeft. Brandt is voor sterke banden met het Westen en voor geleidelijke toenadering tot Oost-Duitsland. Zijn eerste huwelijk werd in 1946 door echtscheiding ontbonden. Zijn vol wassen dochter Ninja hieruit woont in Oslo. In 1948 huwde hij de Noorse journa liste Ruth Hansen, die hem drie zonen schonk, Lars, Peter en Matthias. In zqn weinige vrije tijd leest hij graag his torische romans of spreekt hij over po litiek met zijn twee oudste zonen, die veel radicaler standpunten innemen dan hijzelf ooit heeft gedaan, zoals hij zelf zegt. Een inbreker, die donderdagmiddag omstreeks vijf uur de huiskamer van Café Hoogeveen in het Friese dorp Koudum is binnengedrongen, heeft uit een kast, die niet op slot was, een beurs met ongeveer f 2000,- gestolen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1966 | | pagina 6