„Post op tijd voor Kerstmis
en de jaarwisseling!''
Grotendeels
nachtwerk
Concilie geen breuk
maar voortzetting
Chinezen met geweld
uit zaal gezet
wDampo
Soekarno prees
rebellen
Zware gevechten
Rode Garde
met
Ier overleed 29 maal
revu
revu paktu nu en morgen
PTT vraagt, met bet oog op de komende drukte:
Syrië naast
I.P.C.
Kiesinger leed
nederlaag
VAN ONZE LEESTAFEL
Knooppunt
Pieken
ELISABETH BAS
34 ets.
neem er de tijd voor
'fia
Paus op herdenkingsdag
Olifant maakt goud
Bij zitting rood vakverbond
Brand in Turkse
kazerne: 65 doden
Achterkant maan
gefotografeerd
Kosygin naar huis
Dhani zet president te kijk
kjuirfr
POLITIEK IN NEDERLAND
Lees deze en komende weken in REVU waar
wij in Nederland aan toe zijn.
Stuk zonder swing
School en vrije zaterdag
VRIJDAG 9 DECEMBER 1966
(Van een onzer redacteuren),
brief, die vanmorgen bij u in de bus werd gedaan,
of het pakje, dat de postbode in de loop van de och
tend aan uw deur heeft afgegeven, is zeer waarschijnlijk
pas gistermiddag naar het postkantoor gebracht in de
plaats van afzending of daar letterlijk nog te elfder ure
ergens, misschien nog wel in een afgelegen straat, in de
bus geworpen. Want wat vandaag in een van de 2200
Ruim 20.000 geüniformeerde postbe
ambten, bestellers en nog een groot
aantal expediteurs, sorteerders en chauf
feurs rijn dag en nacht in de weer om
deze eigenlijk unieke prestatie
mogelijk te maken. Voor een groot deel
werken die mensen in de nacht, want
van die tien miljoen poststukken komen
er zeker acht miljoen in de ochtendbe
stelling, waarvan de verwerking in de
voorgaande avond en nacht moet ge
schieden. Een deel van de overblijven
de twee miljoen stukken bestaat uit
brieven en drukwerken, die al eerder
op de dag zijn aangeboden, maar
wat vooral de drukwerken geldt
naar een later tijdstip voor behande
ling zijn verschoven.
Het vervoer over grotere afstanden
van poststukken gaat tegenwoordig vrij
wel geheel per trein. Daarvoor heeft de
P.T.T. meer dan zestig postrijtuigen
ter beschikking, waarvan er dertig tot
het zogenaamde „getrokken" materieel
behoren en drieëndertig in de gestroom
lijnde treinen meelopen. Daarboven
heeft de P.T.T. sinds september van
dit jaar nog 35 motorpostrijtuigen lopen,
waaraan naar behoefte postrijtuigen of
vrachtwagens, voor postvervoer inge
richt, kunnen worden gekoppeld. Voorts
kan de P.T.T. ook nog kleinere hoeveel
heden post meezenden in de bagage
ruimten van de passagierstreinen.
Voor al dat postvervoer per trein is
Utrecht het knooppunt. Utrecht, ook 't
centrum van de Spoorwegen, ligt geo
grafisch en spoortechnisch in het mid
delpunt van ons land. Dat houdt in dat
er in Utrecht ook bijzonder veel post-
overladingen plaats hebben.
In Utrecht heeft de post 230 treinen
per dag te bedienen. Het hoogtepunt
van de activiteiten heeft 's avonds en
's nachts plaats, wanneer de motorpost
rijtuigen naar negen richtingen vertrek
ken. De laatste krachtsinspanning wordt
door ruim 100 man P.T.T.-personeel ver
richt omstreeks één uur in de nacht, als
na de motorpostrijtuigen nog nachtpost
treinen van Utrecht uit het hele land in
rijden.
Van maandag tot en met vrijdag
wordt een deel van de post in de per
sonentreinen, die in de middag en avond
rijden, meegegeven. Dan volgen in de
avonduren drie ritten vanuit Utrecht
naar alle richtingen per motorrijtuig.
Men maakt daarmee zoals men bij de
post zegt drie „slagen". De dienst wordt
dan afgesloten met het nachtposttrein-
DAMASCUS De Syrische regering
heeft officieel de inbeslagneming be
kendgemaakt van bezittingen van de
Iraq Petroleum Company, omdat de
maatschappij niet voldaan heeft aan
de Syrische eis tot verhoging van de
vergoedingen die de IPC Syrië betaalt
voor het gebruik van het deel van
haar Oliepijpleiding dat over Syrisch
grondgebied loopt. Tegelijk zijn de
nieuwe royalty's vastgesteld die de in
Londen gevestigde IPC moet betalen
voor het vervoer en de export van olie
door Syrië.
De bezittingen van de maatschappij
bestaan uit 480 kilometer pijpleiding,
pompstations, kantoren en kunstinstal
laties bij Baniaf. Er zijn achtentwin
tig Europeanen betrokken bij het on
derhoud en de exploitatie van het Syri
sche deel der pijpleiding. In totaal
heeft de IPC in Syrië 4.881 werkne
mers.
Het hoofdkantoor van de IPC in
Londen heeft het nieuws over de be
slaglegging het eerst vernomen van de
persbureaus. Een woordvoerder zei dat
geen commentaar zal worden gegeven
voor meer bijzonderheden bekend zijn.
Nederlandse steden en dorpen, die een eigen postkantoor
met een besteldienst hebben, op de post wordt gedaan, is,
op een enkele uitzondering na, heus de volgende dag wel
op de plaats van bestemming en bij de geadresseerde thuis.
Die correct bezorgde brief is dan een van de tien miljoen
poststukken geweest, die gisteren verzonden werden en
dat pakketje was er maar een van de circa 65.000, die
dag-in-dag-uit door de P.T.T. verwerkt worden.
week voor de postbehandeling over ver
schillende dagen worden uitgesmeerd in
overleg met drukkers en uitgevers.
Het uitzoeken en sorteren van de
post in een van de zestig postrijtuigen,
die de P.T.T. in de treinen laat mee
lopen.
ennet. Dat Is een dienst, die loopt van
ongeveer één uur tot circa vijf uur in
de ochtend.
Alleen in de nachtposttreinen wordt
de post nog gesorteerd en bewerkt. De
post, die met de vroegere treinen mee
gaat, is veelal al op de diverse postkan
toren gesorteerd.
De ervaring heeft geleerd, dat tussen
5 en 7 uur 's avonds de meeste post
wordt aangeboden. Die post wordt dus
in de avond en nacht verwerkt. De we
kelijks verschijnende periodieken kon
den na invoering van de vijfdaagse werk-
Tooh blijven er nog altijd enige pie
ken, die zowel de P.T.T. als de Spoor
wegen iedere keer weer veel hoofdbre
kens kosten. Dat is de Sint Nicolaas-
piek, die overigens door iedere postman
met plezier wordt verwerkt. Dit jaar
heeft men er een week over kunnen
doen om ieder zijn pakje op tijd thuis
te bezorgen: de maandag lag gunstig.
Maar de grote zorg vormt nog altijd
de kerst- en nieuwjaarscorrespondentie,
gepaard gaande met een groot aanbod
van pakjes tegen Kerstmis. De P.T.T.
is tegen deze piek de strijd begonnen,
niet door het publiek te beletten iets te
versturen, maar door vroegtijdige ter
post bezorging te propageren.
Dit jaar heeft de P.T.T. er zo'n klei
ne zestig mille tegenaan gegooid om
die vroegtijdige bezorging van post en
paketten te populariseren. Er zijn kor
te televisiefilmpjes gemaakt, er werd
in de bladen geadverteerd, op de post
kantoren werden stroken aangeplakt met
de tekst,, Post op tijd" en zelfs de boek
handelaren werden bij de actie inge
schakeld.
Bij 250 boekwinkels zal men dus een
opwekking kunnen lezen om tijdig kerst
kaarten te kopen en te posten. Dit laat
ste betekent ook voor de winkelier een
meer gelijkmatige verkoop van zijn
kaarten.
„Post op tijd", is dit jaar de leus,
waaronder in de komende weken het
publiek wordt aangespoord zijn post niet
te bewaren tot de laatste dagen voor
Kerstmis. „We willen de mensen gaar
ne teleurstellingen besparen, vooral met
deze dagen. Maar dan moet ook ieder
een meewerken om het ons mogelijk te
maken de post tijdig te kunnen ver
werken", zegt men bij de P.T.T.
ADVERT ENTIb
VATICAANSTAD Paus Paulus
;heeft in zijn preek tijdens de donder
dag in de Sint Pieter opgedragen mis
op de eerste verjaardag van de sluiting
van het tweede Vaticaanse Concilie,
een waarschuwing op twee punten ten
aanzien van genoemd concilie geuit.
Ten eerste moest men er niet van
uitgaan, zei hij, dat het tweede Vati
caanse Concilie een breuk met de tra
ditie van kerkelijke leer en tucht be
tekende „als ware het iets nieuws te
vergelijken met een revolutionaire ont
dekking, een emancipatie waardoor
men zich in staat zou achten een nieu
we en willekeurige interpretatie aan 't
katholieke dogma te geven... en aan
het katholieke leven nieuwe en onge
matigde uitdrukkingen van aan de
geest der wereld ontleende gevoelens".
ADVERTENTIE
Flessen, retorten.
Blub-blub hier. Borrel-borrel daar.
Zoeken, zoeken. En dan ineens
Zijn slurf gaat omhoog.
Hij rent het lab uit, dol van vreugde.
Triomfantelijk klinkt het getrompetter
door de straten van Schiedam.
Puur goud, gemaakt door een Olifant.
In een plechtige plechtigheid werd het
Olifant Vieux genoemd.
Proost
SOFIA De grote meerderheid van
de 50 naties die in de Bulgaarse hoofd
stad Sofia aan de 16de zitting van de
door de communisten beheerste wereld
federatie van vakverenigingen (WFTU)
deelnemen, heeft de gedelegeerden van
communistisch China van verdere deel
neming aan de zitting uitgesloten, na
dat de Chinezen de zitting herhaalde
malen hadden gestoord, de Sovjet-Unie
hadden aangevallen en de afhandeling
van de agenda hadden vertraagd.
Albanië, communistisch China, Noord
en Zuid-Viëtnam, Noord Korea, Roeme
nië, Venezuela en Cuba waren de eni
ge tegenstanders van het voorstel de
Chinezen er uit te zetten.
Han Si Ja, leider van de Chinese de
legatie, had een reces van twee uur
vanmiddag veroorzaakt, toen hij zijn
aanvallen op de Sovjetleiders hervatte.
ADVERTENTIE
B^B'j VERKOUDHEDEN
Ifcg>TC«CHfCWT
VOOR VADER. MOEDER EN KIND
Secretaris-generaal Louis Salliant stel
de voor alle Chinezen behalve Han Si
Ja er uit te zetten.
Onmiddellijk betrad de gedelegeer
de van Albanië het podium, om te pro
testeren. De Chinees volgde zijn voor
beeld en beiden weigerden ruimte te
maken voor de volgende spreker. Zij
moesten met geweld worden verwijderd.
Een aantal gedelegeerden hielp de
voorzitter de met hun armen maaiende
Albanezen en Chinezen van het podium
te trekken.
De afgevaardigde van Albanië kondig
de aan dat als het voorstel werd aange
nomen, zijn delegatie zich uit de zitting
zou terugtrekken.
Albanië en China hadden de zitting
al eerder veel last bezorgd. Het begon
al bij de bespreking van de agenda j.l.
dinsdag en op elke volgende vergade
ring kwamen er vertragingen en ver
dagingen doordat de Chinezen dit con
gres een forum voor anti-Russische
propaganda wilden maken en zich al
leen maar met geweld van het spre
kerspodium lieten verwijderen.
Geen enkele Albanees of Chinees ver
scheen op de vergadering van vanavond.
De stemming was daar nu rustig.
„De waarde van het concilie", aldus
de Paus, „bestaat juist in haar bijdrage
aan de voortzetting van het leven der
kerk. Het veroorzaakt geen breuk in
het kerkelijk leven, misvormt of ont
dekt het niet, maar versterkt het, ont
wikkelt het, verbetert het en vult het
aan."
Voorts zou het verkeerd zijn, aldus
de Paus, geen waardering te hebben
voor „de geweldige rijkdom van de
leringen van het concilie en de provi
dentiële en overvloedige middelen voor
vernieuwing die het ons biedt." Men
moest het concilie eerder zien als een
begin dan als een voltooiing.
BONN -Het nieuwe Duitse kabinet
heeft donderdag na amper anderhalf
uur debat zijn eerste nederlaag gele
den. Een artikel van het wetsontwerp
voor een financieringswet, die de eco
nomische rentelast van de landbouw,
ter hoogte van 140 miljoen mark, op 't
bedrijfsleven zou afwentelen, werd met
214 tegen 152 stemmen en vijf onthou
dingen verworpen. De vertegenwoordi
gers van de middenstand en de land
bouw stelden zich gezamenlijk tegen
over de wetten op belastingverande
ring en financiering, die het grote te
kort op de begroting 1967 moeten weg
werken.
De betrokken wetsontwerpen waren
reeds door de voormalige regering in
gediend maar intussen door parlements
commissie aanmerkelijk vei'anderd.
Bij de debatten waren ook oud-kanse
lier Adenauer en zijn opvolger Erhard
aanwezig.
Deskundigen menen dat de voorge
stelde maatregelen het tekort niet op
heffen, er zou dan nog steeds drie mil
jard tekort blijven. De vorige Duitse
regering is op 27 oktober gestruikeld
omdat de liberalen belastingverho
ging van de hand wezen.
Het derde perron van het Centraal
Station te Utrecht, zo omstreeks één
uur in de nacht. De reizigers liggen
allang onder de wol en de N.S. heeft
aan hen geen kind meer. Maar de
Post heeft bezit van het perron ge
nomen. Daar worden nu de laatste
posttreinen geladen met stapels post
zakken, die vanuit het stationspost
kantoor met tientallen het perron op
worden gereden.
ISTANBOEL Nabij de Oostturkse
stad Erzoeroem is een felle brand uit
gebroken in een infanterie-kazerne. De
brand, die ontstond door ontploffing
van een gaskachel, veroorzaakte de in
storting van het dak op in paniek ge
raakte troepen.
Volgens militaire autoriteiten zijn 65
soldaten gedood en meer dan 100 ge
wond.
De ontploffing had plaats ln de kwar
tieren van het stafregiment van het
Turkse derde leger in het dorp Dumloe,
dichtbij Erzoeroem, de grootste stad in
oostelijk Turkije.
Volgens functionarissen ontstond een
ontploffing en daarop een grote brand
toen een soldaat ee gaskachel trachtte
aan te steken. Binnen enkele ogenblik
ken stond het kazernegebouw in lichter
laaie en het vuur verspreidde zich naar
een aangrenzend magazijn.
De door het vuur ingesloten soldaten
raakten in paniek bij hun pogingen aan
de brand te ontkomen.
WASHINGTON Het Space Agency
in Washington heeft bijzonder mooie
foto's gepubliceerd die door de maansa-
telliet „Orbiter-II" genomen zijn en
aantonen dat de mysterieuze achterkant
van de maan verschilt van de „ver
trouwde" naar de aarde gerichte voor
kant.
Zowel Russische als Amerikaanse
maansatellieten hebben foto's van de
achterkant van de maan gemaakt,
maar die welke door Orbiter-2 zijn ge
nomen, zijn de beste naar omvang en
detail.
Parijs Premier Kosygin van de
Sovjet-Unie is vandaag, na een bezoek
van acht dagen aan Frankrijk, naar zijn
land teruggekeerd.
DJAKARTA Ruim veertien maanden na de mislukte staatsgreep van oktober
1965 worden momenteel de sluiers opgelicht die sedertdien de ware gebeurtenis
sen op coupdag hebben verhuld.
In een hel-verliclite zaal die als rechtszaal dient voor het bijzondere militaire
tribunaal, staat een van de leiders van de staatsgreep terecht. De sterk ver
magerde 42-jarige luchtmaarschalk Omar Dhani, die zich middels een dagorder
in het kamp van de opstandelingen plaatste, onthulde dezer dagen het een en
ander over de houding van president Soekarno.
Dhani, die kort na de staatsgreep een
vluchtig bezoek aan Nederland bracht
om daarna onder te duiken in Parijs en
Cambodja, zegt zich in zijn denken en
handelen te hebben gericht naar de opi
nies van het staatshoofd, met inbegrip
van diens ideeën omtrent „Nasakom"
(samenwerking tussen de nationalisten,
de religieuze groeperingen en de com
munisten
Minder dan honderd aanwezigen in de
rechtszaal in het „Bappenas" (natio
naal planbureau)-gebouw aan de defti
ge Imam Bondjol-Boulevard waren ge
tuige van de verklaringen van Dhani,
die vertelde, hoe Soekarno ongeveer
een uur na het in een droge put werpen
van het zesde en laatste slachtoffer van
de generaalsmoord door de rode opstan
delingen per Volkswagen op de luchtba
sis Halim (12 km buiten Djakarta) was
gearriveerd. Ongeveer een km verwij
derd van de berucht geworden „kroko-
dilleput" had de president vernomen
van de „ontvoering" der generaals al
dus Dhani. Hij ontkende dat Soekarno
reeds toen van de moord wetenschap
had, maar zei later dat de president
had verklaard dat er „geen bloed meer
mocht vloeien".
In plaats van direct opdracht te geven
naar de generaals of hun graf te zoe
ken, begaf de president zich in een
wijdlopige beschouwing over wereldre
voluties in het algemeen en die van In
donesië in het bijzonder, aldus Dhani's
getuigenis. Soekarno was kort daarna
verscheidene uren gaan slapen in een
gebouw op de luchtbasis, dat voor hem
in gereedheid was gebracht, terwijl el
ders de opstandelingen hun positie
trachtten te consolideren.
In de ochtenduren had Soekarno op
dezelfde basis in het bijzijn van kop
stukken van de opstand een hunner-,
brigade-generaal Supardjo, een prijzend
schouderklopje gegeven. „Het was me
een raadsel dat de president geen op-
MOSKOU Zeker 31 mensen zijn 't
vorige weekeinde volgens het Russi
sche persbureau Tass in China gesneu
veld in gevechten tussen de tieners
van de Rode Garde en arbeiders. In
Woe Si, in het oosten van het land, vie
len 13 man, meest arbeiders, en in
Tsjoeng King in het westen elf.
In Sjanghai hebben rode gardisten ge
vochten niet personeel van een krant.
Zeven mensen lieten het leven. Alle»
bij elkaar werden bijna 400 mensen ge
wond.
In Woe Si, aldus Tass, zijn de ar
beiders door het gemeentebestuur tegen
de gardisten gemobiliseerd. In Sjang
hai verweet de garde het blad, dat het
aan de kant stond van het plaatselijke
partijbestuur.
Een correspondent van het Russische
blad „Nieuwe tijden" die onlangs Chi
na bezocht, schrijft dat hij in een Pe-
kingse kleuterschool kinderen van drie
jaar in koor heeft horen nazeggen:
„Voorzitter is de rode zon in ons hart.
Pappa en mamma zijn lief, maar nie
mand is liever dan voorzitter Mao".
Volgens Tass zijn er steeds meer
aanwijzingen die erop duiden dat de
plaatselijke communistische partijbe
sturen met geweld de „Rode Garde"
trachten te keren, ondanks de steun
die het centrale comité van de Chine
se communistische partij aan de „Ro
de Garde" verleent. Alle gevechten had
den zondag jl. plaats.
In Tsjoetsin werden 11 personen ge
dood en 200 gewond bij een massale
veldslag tussen leden van de rode gar
de en arbeiders.
BELFAST Een groep hartspecialisten is er ongeveer een jaar geleden in ge
slaagd een man te redden die in twee dagen tijd 29 keer „overleed", zo is in Bel
fast bekendgemaakt.
De patiënt, de 64-jarige James McAllister, hoopt binnenkort weer aan het
werk te gaan. Aangenomen wordt dat het geval op het gebied van het opnieuw
tot leven wekken van het hart, uniek is.
Volgens de specialisten in het koningin Victoria-ziekenhuis te Belfast, werd
McAllister na een hartaanval aangesloten op een elektrische hartslagopwekker.
Het apparaat hield er na drie dagen echter plotseling mee op, als gevolg waar
van het hart kwam stil te staan.
Hierna werd de hulp ingeroepen van een groep hartspecialisten om hem te
behandelen met elektrische schokken van hoge spanning. Het ljart begon inder
daad weer te kloppen. Dezelfde behandeling moest de volgende twee dagen 28
keer worden herhaald omdat McAllisters hart met tussenpozen kwam stil te
staan.
„Het is heerljjk te leven", zei McAllister. „Ik heb de dood in de ogen gezien en
ik wist het. Ik heh totaal niet gemerkt dat ik er tussenuit ben geweest maar
Ik had alleen maar het vage gevoel dat ik wegebde", zo vertelde hij.
In Oesi werden 13 personen, hoofd
zakelijk arbeiders gedood en 180 ge
wond toen arbeiders, door het plaatse
lijke partijbestuur opgetrommeld, het
partijhoofdkwartier tegen overname
door „revolutionaire studenten" wilden
behoeden.
dracht gaf hem te arresteren", zei Dha
ni met vermoeide stem.
Uit Dhani's getuigenis zou blijken dat
de president geen enkele emotie heeft
getoond toen het hem duidelijk moest
zijn geworden dat de zes ontvoerde ge
neraals allen vermoord waren. Buiten
landse waarnemers hellen dan ook
steeds meer over tot de mening dat de
president wel degelijk van te voren is
ingelicht over plannen omtrent het „in
dammen van de macht van de gene
raals".
De waarnemers betwijfelen, of de
president niet kan hebben voorzien, dat
het niet tot ontvoeren alleen beperkt
kon blijven wegens de diepe wederzijd
se haat tussen leger en P.K.I.
Voordat president Soekarno zijn jon
ge Japanese vrouw Ratna Sari Dewi
uit „Hotel Indonesia" liet halen en zich
tegen middernacht met haar in haar
woning aan de rand van Djakarta te
rugtrok, had hij aan het slot van een
toespraak tot een Congres van technici
in het sportstadion gezegd: „Ga nu al
len rustig naar huis. Ikzelf heb nog en
kele zeer belangrijke zaken te regelen.
Misschien zal ik daarmee tot diep in de
nacht bezig zijn". Menigeen ziet in de
ze woorden een aanwijzing dat de pre
sident van te voren wist wat er op de
eerste oktober 1965 te gebeuren stond.
Dhani, die de indruk scheen te willen
maken door de president en zijn ideeën
te zijn misleid, deed niettemin een be
roep op het tribunaal niet de schuld op
Soekarno te schuiven. „Ik aanvaard
volledig alle aansprakelijkheid voor
mijn aandeel in de coup.
Laat in de middag van 1 oktober liet
generaal Suharto weten dat hij van
plan was het hoofdkwartier van de op
standelingen, waar Soekarno zich nog
steeds bevond, stormenderhand te be
zetten. De prominenten, die door Soe
karno naar Halim waren gedirigeerd,
zochten toen een veilig heenkomen. Het
staatshoofd zelf vroeg verscheidene ma
len aan Dhani waarheen hij hem zou
willen brengen. „Naar Djokja op Mid-
den-Java", had Dhani na samenspraak
met andere coupleiders gezegd. De pre
sident bevond zich al in een auto op
weg naar het luchtmachtvliegtuig toen
de tweede plaatsvervangende premier,
de bejaarde dr. Leimena, de president
over wist te halen niet naar Djokja
(dat twee dagen door de rebellen bezet
werd gehouden), maar-- naar zijn zo
merverblijf in Bogor te gaan.
ADVERTENTIE
o,.i Nederland als de nood aan de man komt er doorheen
te helpen. Dat is nog maar één (misschien zelfs grappig)
REVU-feitje uit de grote wetenschappelijke enquête
waarin vele belangrijke vragen aan de orde komen. Het
gaat om onze democratie. Vragen die de politieke gevoelens
in ons land tekenen, krijgen een verrassend en onweerleg
baar antwoord.
REVU geeft uw eigen mening
uw eerlijke uitspraak
uw harde oordeel
over o.a. deze problemen:
Heeft de kiezer nog iets in te brengen?
Hebben wij vertrouwen in de mannen aan de top?
Is onze politiek wel open genoeg?
Zijn kamerleden wel vo/ksvertegenwoordigers?
losse nummers 55 cent
In een Amsterdamse krant stond on-
1 lang» de volgende advertentie: „Wan
ted: hip natelt je, dat kinky genoeg is om
onze kantine in full swing te houden."
Vertaald betekent dit: „Ben je een vrien
delijk meisje van ongeveer 16-18 jaar,
dat pittig genoeg is om in onze kantine
te assisteren?" Naar aanleiding hiervan
merkt de „Provinciale Zeeuwse Cou
rant" (onafh.) op:
„Kort na de oorlog heerste er ln
Nederland een epidemie van Engelse
ziekte, iedereen gebruikte Engelse
woorden. We hebben de indruk dat het
een tijd wat minder is geweest, al
bleef de invloed van de Anglo-Ameri-
kaanse wereld groot. Op dit ogenblik
zijn we weer sterk aan het internatio
naliseren mede tengevolge van ver
schijnselen als grammofoonplaten (al
een „singeltje" gekocht?), tv en voor
al ook de reclame.
Maar ook in allerlei andere kringen is
er sprake van een toenemende ge
woonte het Nederlands te voorzien van
allerlei Engelse uitdrukkingen. Men
moet maar eens opletten hoe vaak men
tegenwoordig hoort zeggen: „Dat is
een clevere kerel" in de zin: een intel
ligente vent. Opvallend ook. dat dit
Engelse woord een Nederlandse ver
buiging krijgt, hetgeen er op zou wij
zen, dat het hier al volkomen inge
burgerd zou zijn. Nog 'n woord
dat men de laatste tijd voortdurend
hoort opduiken, ia 't Engelse „stress".
Iemand vertelde ons, dat hij onlangs
'n vergadering had bijgewoond, waar
in de deelnemers voortdurend uitroe
pen slaakten in de geest van „Daar
moeten we eens een extra-sress aan
geven". Thuisgekomen ben ik het
eerst maar eens gaan opzoeken, zei
onze zegsman, „m'n Engels is name
lijk nogal sleets." Hij had toen ge
merkt, dat zijn mede-vergaderaars ge
woon „nadruk" hadden bedoeld.
Eigenlijk is het met dat hippe na
teltje en de stress een en dezelfde
zaak. Een bepaalde groep creëert een
taalgebruik in dit geval met Engel
se woorden dat docr de andere le
den van de groep niet alleen onmiddel
lijk wordt begrepen, maar tevens eer
band schept. Wanneer tieners zich var
hun hippe taal bedienen, scheppen zr
namelijk een eigen wereld, ja een ei
gen klasse. De lieden, die zo clevei
zijn en graag hier en daar met
stress werken, doen echter precies
hetzelfde: ze scheppen een sfeer van
wij-weten-wat-we-bedoelen-wij horen
bij-elkaar. Dit taalgebruik, behorend
bij een bepaalde groep, komt in de
hele wereld voor en is met name vor
Engeland op een nogal onbarmharti
ge manier uiteengerafeld een jaar
of tien geleden door Nancy Mitford.
De Britse aristocratie hield er een
taalgebruik op na, dat zij aanduidde
als U-words (Upper Classwords) in
tegenstelling tot die van de „minder
beschaafden", die er Non-U-words op
na zouden houden. Taalverschillen zijn
vaak sociale verschillen, zo kon men
uit haar betoog afleiden. Dat is op
zichzelf nog wel begrijpelijk, tot op
zekere hoogte zelfs onvermijdelijk.
Maar niet onvermijdelijk lijkt ons 't
verminken van het Nederlands door
dit mengen (we hadden bijna geno
teerd: bijmixen) van allerlei Engelse
woorden in het Nederlands. Moet 'n
kantine nu heus in „full swing" wor
den gehouden? Moeten we nu echt
ergens „push" achter zetten of voor
..stress" zorgen? Kan er niet ge
switcht worden naar beter Neder
lands? Misschien zijn we niet „cle
ver" genoeg om dit taalgebruik op de
juiste waarde te schatten. Jammer,
op een beetje van dat clevere hadden
we nog gehoopt: we zijn namelijk te
oud om nog hip te zijn. En over kin
ky praten we maar helemaal niet.
Geen swing genoeg, geen full swing."
rote sectoren van het onderwijs
zijn de laatste jaren overgegaan
op de vrije zaterdag en ook op de
middelbare scholen gaan steeds meer
stemmen op, die pleiten voor een vijf
daagse schoolweek. Ruim 60 procent
van de Rooms-Katholieke leraren, die
deel hebben genomen aan een enquête
over deze kwestie, hebben zich uitge
sproken vóór de vrije zaterdag. Mis
schien is de vijfdaagse schoolweek ook
bij het VHMO, maatschappelijk gezien,
op de duur niet tegen te houden. Of zij
onderwijskundig gezien wenselijk I»,
blijft een grote vraag, zo meent „De
Tijd" (R.-K.).
„Het rapport, dat een commissie
van de Katholieke lerarenvereniging
over deze zaak heeft uitgebracht,
glijdt over de moeilijkheden, die de
invoering van de vrije zaterdag voor
de leerlingen mee zal brengen, wel
erg gemakkelijk. De lessen van de
zaterdag zouden verschuiven naar de
andere dagen van de week; 's avonds
moet er dus voor één les meer huls-
werk gemaakt worden. De scholen
hebben nu al vaak de neiging de
huiswerktijd optimistischer te schat
ten dan hij is en straks komt er dan
nog een verzwaring van het huiswerk
bij.
Het lerarenrapport behandelt dit
punt in de trant van „ach, dat redt
men wel" en de leerlingen, die het
niet redden, moeten maar wat meer
in het weekend doen. Men ontkomt
moeilijk aan de indruk, dat een deel
van de moeilijkheden op de leerlingen
wordt afgewenteld.
Een ongelukkige uitspraak in het
rapport, is, dat bij de verkorting van
de lessen voor de meer algemene
vorming geen tijd meer zal zijn. „Aan
deze nadelige consequentie valt niet
te ontkomen." We geloven er, eerlijk
gezegd, niets van, dat met die vijf
vervallende minuten nu ook de alge
mene vorming zou verdwijnen. Van
mensen, die pedagogisch werkzaam
zijn, zou men echter niet verwachten,
dat zij in alle ernst een nieuw sys
teem voorstellen, waarbij volgens
hun zeggen de algemene vorming
maar opgeofferd moet worden.
Psychologisch maakt men ook een
slechte beurt door de regeling van de
arbeidsvoorwaarden der leraren te
vergelijken met die van de bouwvak
arbeiders en het bankpersoneel. De
bouwvakkers hebben toch ook een
vijfdaagse werkweek gekregen ter
wijl er woningnood heerste en de
banken hebben er ook niet naar ge
vraagd of het de particulier uitkwam
dat zij op zaterdag dicht gingen. We
hebben nog altijd het idee, dat het
geven van onderwijs van een andere
orde is.
Het probleem van een vijfdaagse
schoolweek voor het middelbaar on
derwijs is niet weg te wuiven, dat is
duidelijk. Maar eveneens is duidelijk
dat de pedagogische kant van deze
zaak een grondiger behandeling ver
dient dan hij in het rapport van de
lerarencommissie gekregen heeft. Bij
dit rapport past een bekende kantte
kening van wijlen de heer Tilanus:
„Moet dat nu zo?"