„Ordelijkheid is iets
anders dan orde"
ZIEZO zaterdag 17 december
Avond in verdronken land
Op zaterdag 17 februari
aanstaande gaat in Amers
foort een stichting van
start, die reeds vóór haar
„geboorte" een lawine van
reacties heeft losgemaakt.
Het initiatief tot oprichting
werd half november geno
men in de kringen van de
Christeiyke Bond van Oran
jeverenigingen in Nederland,
tijdens een jaarvergadering
in Bunschoten. Toen dit be
kend werd, met het adres
van de stichting- In- oprich
ting: Ermeio, postbus 17,
kwam er een zó overdonde
rend antwoord uit alle lagen
van de bevolking, dat men
nu reeds van miljoenen
sympathisanten kan spre
ken. Het doel van de stich
ting - nog zonder naam - Is:
„Steun aan iedere op wetti
ge wjjze tot stand gekomen
Nederlandse regering, welke
onder het Huis van Oranje
de regeertaak volvoert, door
te ijveren voor GEZAG, OR
DELIJKHEID en VEILIG
HEID, kortom: voor een al
geheel gezagsherstel in GE
ZIN en SAMENLEVING".
Er was reeds lang een verontrusting
groeiende over steeds brutaler wor
dende. gezagsondermijnende uitingen, die
zich manifesteerden zowel op straat als
in sommige publiciteitsmedia. Die ver
ontrusting werd op 10 maart 1966 veront
waardiging", zegt de voorzitter van de
stichting-in-oprichting, de legerpredikant
It. kol. ds. C. M. Graafstal, tevens voor
zitter van de Chr. Bond van Oranjever
enigingen.
Wij zochten hem op in zijn kamer voor
de Geestelijke Verzorging in het stafge
bouw van het Eerste Legerkorps te Apel
doorn. Wel niet het centrum van de ac
tie, maar overal waar men de aanwezig
heid van ds. Graafstal veronderstelt,
vindt hij hele vrachten brieven en juist
toen wij aanklopten was ds. Graafstal
verdiept in een Voor hem wel heel bijzon
der schrijven, dat als volgt begint: „Ne
derland mag nooit vergeten, wat Oranje
heeft gedaan, voor het onderdrukt gewe
ten en ons Neerlands volksbestaan
Een heel bijzondere brief juist voor
ds. Graafstal. omdat dit de eerste regels
zijn van het indertijd door zijn beroemd
geworden oom. „Pa" van der Steur. ge-
Schreven „Koninginnelied".
Hij is een goedlachs man. deze leger-
predikant-in-vaste-dienst. Men schrijft
hem niet alleen dezelfde vriendelijkheid
toe als die welke zijn oom typeerde,
maar ook de onverzettelijke wil om tot
een goed einde te brengen wat hij begon.
„Kijk", zegt ds. Graafstal. „deze re
gels van Pa van der Steur vertolken een
wereld van gedachten, zoals die ook zeer
positief in de stichting tot uiting komen.
Laten allen die tegen het koninklijk huis
trappen, die onze koningin onvoorstelbaar
veel verdriet doen door beledigingen
waartegen zij zich niet kan verweren,
eens bedenken wat Oranje heeft gedaan.
Gelukkig vormen die „allen" in wezen
slechts een kleine groep, al produceren
zij geweldig veel lawaai en krijgen zij
een publiciteit die in feite ontstellend on
evenredig is".
Land van onbegrensde mogelijkheden
y^merika is al sind9 mensenheugenis ge
confronteerd met een plaag, waaraan
men nog nooit veel heeft kunnen verande
ren. Sedert het begin van deze eeuw zijn
750.000 Amerikanen om het leven geko
men door misdrijven of ongelukken met
vuurwapens. Dat Ls heel wat meer dan de
bijna 300.000 Amerikanen die de dood heb
ben gevonden op de slagvelden in de twee
de wereldoorlog. In geen enkel ander land
worden elk jaar zoveel mensen gedood en
verminkt door vuurwapens, opzettelijk of
bij ongeluk, als daar. Er worden jaarlijks
17.000 dodelijke ongevallen en schietpartij
en geregistreerd, vijftig per dag. De moord
op president Kennedy heeft nog eens dui
delijk aangetoond, hoe gemakkelijk het is
in Amerika een vuurwapen aan te schaf
fen. Buitenstaanders vragen zich dan ook
af waarom er zo weinig wordt gelet op de
handel in vuurwapens.
Het recht op het bezit van wapens is
vastgelegd ln de Amerikaanse grondwet.
Het is de ironie van het lot, dat John F.
Kennedy in april 1958 als senator 'n wets
ontwerp indiende om het bezit van wa
pens vergaand te beperken. Was die wet
aangenomen, dan had Oswald zijn geweer
niet per postorder kunnen kopen. De wet
werd evenwel in handen gesteld van een
commissie van onderzoek en deze is er
nog steeds niet mee klaar. De oorzaak?
Er is in de Verenigde Staten een „Na
tional Rifle Association" met 700.00 le
den. Deze treedt op namens de dertig mil
joen Amerikanen die een vuurwapen be
zitten. De organisatie heeft al meer dan
veertig jaar lang met succes gestreden te
gen elk wetsvoorstel, dat wapenbezit wil
beperken.
De Verenigde Staten zijn dan ook het be
langrijkste afzetgebied voor vuurwapens
aan particulieren in de hele wereld. Elk
jaar worden er ruim een miljoen wapens
verkocht. In welhaast elk ander land is 't
onmogelijk een wapen aan te schaffen zon
der een moeilijk te verkrijgen vergunning.
In Amerika daarentegen kan iedereen
zelfs een vuurwapen, van welke soort ook,
kopen door een coupon in te vullen en 't
geld te sturen. Niemand informeert of de
koper meerderjarig is of niet, of de lief
hebber wellicht een strafblad heeft of ze
nuwpatiënt is.
gr is een Vuunvapenwet uit het jaar 1934,
doch deze is niet van toepassing op
pistolen, revolvers, buksen, jachtgeweren,
of dergelijke wapens. De wet is gericht te-
gen gangsters en wijst met name op ma
chinegeweren en andere automatische wa
pens, waarmee meer dan één schot kan
worden afgevuurd door een enkele bewe
ging van de trekker. Een andere wet ver
biedt de verkoop van wapens aan misda
digers en bepaalt wie wapens mag verko
pen. Die wet is nochtans zo vaag, dat
iedereen in wapens kan handelen, onge
acht zijn geestelijke toestand of verleden
en zelfs leeftijd. De vergunning kan schrif
telijk worden aangevraagd en kost één dol
lar
De mogelijkheid om wapens te kopen
via postorderbedrijven is onbeperkt, want
die vorm van verkoop valt onder geen en
kele wet.
Men kan te New York een bazooka zon
der vergunning kopen en zelfs mortieren.
Te Detroit kocht iemand een 25 mm Frans
anti-tankkanon met munitie om in z'n hob
bykamer te zetten. Het wapen was volko
men bruikbaar. Weliswaar moet de ko
per zijn naam opgeven bij de aanschaf
van een wapen, doch niemand bekommert
er zich om wat er verder gebeurt. Ove
rigens als men een valse naam opgeeft,
en contant betaalt, kraait er ook geen
haan naar.
£Ten onaangenaam aspect is nog, dat
vooral vla postorderbedrijven veel wa
pens worden verkocht die voor de eige
naar een groot gevaar opleveren omdat
zij ondeugdelijk zijn. In New Jersey wer
den onlangs vijf jongens van nog geen 16
jaar ontdekt, die tweede wereldoorlogje
speelden met Duitse uniformen, helmen,
karabijnen, revolvers en pistolen. Zij had
den zelf een Fin9 anti-tankkanon van 20
mm, waarmee zij op een schuur schoten
en een trekker vernielden.
In één op elke twee Amerikaanse gezin
nen is een vuurwapen, in de zuidelijke sta
ten zelfs in twee van elke drie gezinnen.
Bij een routineonderzoek aan de univer
siteit in Californië bleek dat 42 pet. van
alle mannelijke studenten een vuurwapen
had.
yVapens kweken misdaad. In plaatsen als
Atlanta en Dallas is de kans om met
een vuurwapen te worden vermoord twee
maal zo groot als in New York. In ande
re landen is het aantal moorden procentu
eel veel geringen dan In Amerika en er is
geen twijfel, dat dit ln de hand wordt ge
werkt door het gemakkelijke wapenbezit.
Er is nog een andere kant aan de zaak.
Van de drie miljoen vuurwapens die elk
jaar ln Amerika worden vervaardigd voor
de particuliere handel, gaat een groot
deel naar het buitenland. Zowel de Franse
als de Japanse politie heeft al geklaagd,
dat de uit Amerika ingevoerde wapens de
criminaliteit bevorderen.
Een typisch Amerikaans aspect is, dat
een jongeman zich geen echte man voelt,
als hij niet een vuurwapen heeft. Te Mar
tinsburg, Virginia, ontdekte de politie een
jeugdbende, die byna tweemaal meer vuur
wapens dan leden bezat. De oudste jongen
was vijftien jaar. De leden hadden de be
lofte afgelegd nooit de straat op te
gaan zonder een geladen pistool op zak.
IVatuuriyk zyn film en televisie met
hun „sterke mannen" met vuurwapens
van invloed op de prikkel naar wapenbe
zit. De televisieserie „Bonanza" bijvoor
beeld heeft duidelijk een stimulerende in
vloed op de wapenhandel gehad. Hoezeer
de Amerikanen gehecht zyn aan hun wa
pens bleek in de zomer van 1940, toen 'n
beroep op hen werd gedaan om vuurwa
pens naar Engeland te zenden, opdat de
Engelsen zich de Duitsers van 't lijf zouden
kunnen houden. Destyds werd gemeld, dat
de Amerikanen 'n half miljoen geweren, re
volvers en pistolen offerden voor de ver
dediging van Engeland. In werkelijkheid
waren het er nog geen zevenduizend-
V.
Wij vroegen ds. Graafstal of de stich
ting zich in eerste instantie tegen de pro
vo's wil richten.
„Natuurlijk niet. maar wij willen met
name ook hun duidelijk maken, dat een
samenleving zonder goede leiding tot
anarchie leidt. Tot een chaos. Ik zie in
hun activiteiten een haast ziekelijke nei
ging tot zelfvernietiging. Zij zagen de po
ten onder het ledikant vandaan waarop
zij zelf liggen".
„Gelukkig voelen miljoenen Nederlan
ders intuïtief aan, dat wij met die nega
tieve activiteiten een zeer gevaarlijke
kant uitgaan ja, miljoenen, en onder
hen jongeren, ouderen, socialisten en „an
ti's", oud-verzetslieden en pedagogen, on
ze joodse landgenoten, mensen uit het za
kenleven en gepensioneerden. Al zijn de
motieven om onze stichting te steunen
wel verschillend".
Hoe. verschillend?
„TF/rel, er is bijvoorbeeld 'n moeder die
het concentratiekamp overleefde en
die ons schrijft: „Als de nood aan de
man komt dekken wij ons geliefde Oran
jehuis met onze lijven, al zijn die broos
na 4*4 jaar kamp. Maar met een moed
als die van een leeuw".
Hier gaat het dus direct om Oranje,
maar een ander schrijft (een socialist):
„Ik ben voor een Oranje als staatshoofd,
als enig juiste binding van onze vele per
tijen en partijtjes".
En hier iemand: „Als ik zie hoe in an
dere landen reeds lang voor de verkie
zingen op een unfaire manier gevochten
wordt om het presidentschap, wat ben ik
dan blij met 't bezit van ons vorstenhuis."
En weer een ander: „Herhaaldelijk
vraag ik mij af hoe het mogelijk is, dat
wij slechts 25 jaar geleden, liggende on
der een bed. luisterende naar Radio Oran
je om een woord van koningin Wilhelmi-
na te horen en met gevaar van ons leven
verzet boden tegen de bezetter van ons
land. thans bijna dagelijks worden gecon
fronteerd met een hetze tegen de monar
chie, het Oranjehuis, het gezag, de geves
tigde orde enz."
Waarom „ordelijkheid" in uw doelstel
ling en niet „orde"?
„Omdat het begrip „orde" erfelijk be
last is hardhandige handhaving van de
orde op straat! terwijl het bovendien
om veel méér gaat. Bij een overigens
goed interview dat een krant publiceerde
na een gesprek met mij, werd een foto
afgedrukt waarop men ziet hoe politie
mannen op straat met behulp van de wa
penstok de orde willen herstellen. Om dé
ze orde en om déze methode van gezags
herstel gaat het ons beslist niet. Het in
terview werd dan ook niet „verlucht"
met die foto, maar „verduisterd".
Natuurlijk moet er een eind komen aan
de straatterreur en de agitatie tegen de
politie, maar dan door een de ordelijk
heid-bevorderende voorlichting. In onze
steeds ingewikkelder wordende samenle
ving is duidelijke leiding zelfbehoud. De
primitieve groepen kozen zich al een lei
ding om verzekerd te zijn van voedsel,
veiligheid, onderdak en noem maar op.
Een arts schrijft mij en een dokter
klimt niet zo gauw in de pen! „Het
is in alle huidige en vroegere cultuur
kringen als een postulaat (noodzakelijk
principe) beschouwd, dat in 'n geordende
menselijke samenleving van meer dan
twee mensen gezag onmisbaar is."
De stapel brieven is onoverzienbaar en
ds. Graafstal kan er dan ook eindeloos
uit citeren. Ook uit verrassend veel reac
ties van jongeren: „Ik ben 20 jaar en zit
in militaire dienst. Ik moet u eerlijk be
kennen dat ik mij soms schaam voor
mijn leeftijdgenoten, die schijnbaar hun
verstand hebben verloren".
Inhakende op deze brief vroegen wij
ds. Graafstal naar zijn mening, ook als
legerpredikant, over de Bond van Dienst
plichtige Militairen.
„Ik heb daar alle vertrouwen in. om
dat onze jonge Nederlandse militairen
zich overal en zeker ook in het buiten
land. onderscheiden door hun positieve in
stelling. De Nederlandse soldaat kankert
graag, maar de geest in onze krijgsmacht
is verrassend goed. Wist u dat onze mi
litairen die in Florence hielpen met de
watersnood, dat zij waren voor herha
ling vrijwillig deden en vrijwillig dagen
nadienden? Ik wil graag contact opnemen
met de Bond. maar het is er nog niet
van gekomen".
Andere contacten met (oud)militairen
zijn er al wel. Zo meldde zich de Stich
ting Bond Oud-Strijders „7 december"
en masse aan als lid van de nieuwe
stichting en evenzo het Veteranen Le
gioen. Hun devies is: „Bundel de krach
ten!" Zo oordeelde ook de „Geestelijke
Burgerwacht" te Den Haag. die zich aan
meldde. evenals een soortgelijke organi
satie te Breda en de bond „Pro Rege"
(met 90.000 leden), de Friese bond
„Weerbaar en Paraat" met meer dan
2000 leden, organisaties van oud-verzets
strijders, „De Tuchtunie" te Den Haag
die o.m. een studie publiceerde óver
het nozemprobleem zoals er thans ook
een stroom van reacties komt uit de
oranjeverenigingen, die niet bij de chr.
bond zijn aangesloten. t
A dhesiebetuigingen van particulieren,
x met lange lijsten handtekeningen ko
men binnen en ds. Graafstal wil graag
dat velen zo in familie-, vrienden- en
werkkring rondgaan om hetzelfde te doen.
De stichting wil onder meer hiermee H.
M. de Koningin t.z.t. een hartverwarmen
de ovatie aanbieden.
Maar daarnaast heeft zij plannen in
petto voor een grootscheepse actie, een
opzienbarende manifestatie, om tot uit
drukking te brengen wat het Huis van
Oranje voor Nederland betekend heeft en
nog betekent. Daartoe wil men in vele
(alle!) plaatsen komen tot een bundeling
van krachten.
De bond van oranjeverenigingen, die
het initiatief nam, richtte zich reeds ter
zake van de gezagshandhaving tot de mi
nister-president en voorts is door de heer
J. Commalin te Emmen namens de Stich
ting een proces aanhangig gemaakt tegen
het maandblad „Socialistische Jeugd Ne
derland". dat in het septembernummer
('66) een voor de koningin bijzonder grie
vend en grof beledigend stripverhaal pu
bliceerde.
Het belangrijke is evenwel het bunde
len van krachten en de komende mani
festatie. waarover binnenkort meer te
vertellen zal zijn. Eerst moet de stich
ting nog een naam hebben (men noemde
haar reeds „Hou en Trouw". „Bundel de
Krachten" enz., maar dat wordt het niet)
en officieel zijn gestart.
In februari dus. „Om alle misverstan
den te voorkomen", besluit ds. Graafstal:
„Wij zijn dus voorstander van een sterk
gezag, onder Oranje, maar sterk gezag
is niet identiek met gewelddadig gezag.
En wat de oude leuze: „God. Nederland
en Oranje" betreft? Onze Bond van Chr.
Oranjever. ziet het eenvoudig zo: „Onze
Vorstin kent het geheim van echt gezag:
kunnen knielen voor de Allerhoogste. Zij
weet zich: koningin bij de gratie Gods
en zo reikt de gezagspiramide van het
koninkrijk Nederland tol in de hemel.
Het knielen voor God heeft aan Willem
van Oranje, aan koningin Wilhelmina en
aan de huidige vorstin een aanzien ver
leend, dat alle formele gezag te boven
gaat en de menselijke fouten (ook de
Oranjes hebben die) compenseert".
