Mont
Saint-Michel
eeuwenoude
burcht van
christendom
Nachtmis vanuit Frankrijk
De woeste hoogte: spel
van passie en wraak
in romantische stijl
Naar Emily Bronte's roman
Kijk en luister met de Kerstdagen
Nieuwe aanwinsten
bij „Theater"
Schutspatroon
Verwoest
Vele stijlen
Hele drukte
Autobiografie
Andere wereld
Eerste Kerstdag
Tweede Kerstdag
Eerste Kerstdag
Tweede Kerstdag
TELEVISIE
Kerstavond
RADIO
Kerstavond
ZATERDAG 24 DECEMBER 1966
K'- H
(Van onze Parijse correspondent)
*jg heer Froidevaux heeft niet al
leen een melodieus klinkende
naam, doch hij woont ook in de Rue
du Cherche Midi, die herinneringen
oproept aan het warme zuiden. In
die buurt van Parijs is het verkeer
zó druk geworden, dat geen auto er
meer een plaats kan vinden om te
parkeren. Alleen de bussen en de
metro bieden in deze wijk nog uit
komst.
De zeer geciviliseerde heer Froide
vaux is architect van beroep en heeft,
altijd bescheiden gebleven, in zijn
loopbaan zoveel carrière gemaakt,
dat de regering hem heeft aangesteld
tot hoofd van monumentenzorg. Kan
men zich een mooiere werkkring
voorstellen? Hij beschermt immers
de schatten van de oudheid, de mid
deleeuwen en de renaissance voor het
nageslacht.
Als wij met hem zitten te praten
over een van zijn kinderen, dat hem
het meest ter harte gaat, Mont Saint-
Michel, glinsteren zijn ogen achter
de blflleglazen en weet hij niet van
ophouden. Als iemand in Frankrijk
de historie kent van dit verheven mo
nument, verheven in dubbel opzicht,
dan is hij het.
Nog vóór de Mariaverering is de
aartsengel Michaël de schutspatroon
geweest van Frankrijk, vooral toen
het Frankrijk slecht ging. De gelovi
gen menen stellig, en ook heden nog,
dat het de aartsengel is geweest, die
de leiding heeft gehad bij de kerste
ning en die later, ten tijde van Jean
ne d'Arc, Frankrijk ervoor heeft be
hoed een Engelse kolonie te worden.
In de heidense tijd, in de periode
van verval van het Romeinse rijk,
leefde bij Avranches, dichtbij de
Mont Tombe, een monnik, Saint
Auber, die zich geheel wijdde aan de
dienst van God en zich bij voorkeur
terugtrok op de berg om daar te me
diteren.
Waar de naam van Mont Tombe
precies vandaan komt, is niet zeker.
Een dikke nevel van mystiek en le
genden hangt eroverheen.
Sommigen meenden, dat daar de
zielen van de gestorvenen tijdelijk
vertoefden op weg naar eilanden van
eeuwige godzaligheid. Anderen schrij
ven de naam van Tombelaine of Tom-
belène toe aan een meisje, Helène,
een nicht van een koning van Bre-
tagne, die zou zijn ontvoerd door een
Spanjaard en op een rots zou zijn ge
storven van schaamte en verdriet.
Vandaar de naam Tomelène Tom-
ba Helenae. Verder gaat de historie
niet terug.
Van de monnik Saint Auber is be
kend, dat hij werd geboren in de
streek van Mont Tombe uit een fa
milie van notabelen. De man stond
bekend om zijn wijsheid, liefdadig
heid en ijver om de heidenen te be
keren. Hij moet een voor Avranches
gevaarlijke draak naar zee hebben
teruggedreven.
In zijn eenzaamheid op de Mont
Tombe, door zijn medebroeders tot
bisschop uitgeroepen, verscheen hem
in een visioen een engel, die hem op
dracht gaf op de rots een tempel te
bouwen naar het evenbeeld van een
tempel ter ere van de aartsengel
Michaël op de Monte Gargano in
Italië. Aangezien de gedachtenwe-
reld van de mensen in dat tijdvak der
geschiedenis bevolkt was door enge
len en demonen, meende Saint Auber
het slachtoffer te zijn geweest van
een duivel en weigerde. De engel ver
scheen hem ten tweeden male, maar
de bisschop bleef sceptisch. Tenslotte
kwam in het visioen de aartsengel
zelf, die met geweld van donder en
bliksem het hoofd aanraakte van
Saint Auber, waardoor de schedel
werd geperforeerd.
Pas toen voldeed de bisschop aan
de opdracht en begon met de bouw
van een kerkje, dat plaats moet heb
ben geboden aan honderd personen.
Het gat in zijn schedel, bewaard als
relikwie in de kerk van Saint-Gervais
van Avranches, heeft Saint Auber
niet belet nog zestien jaar te leven.
Om zijn kerkje luister bij te zetten,
stuurde hij twee van zijn monniken
naar Monte Gargano om daar reli
kwieën te zoeken. De bisschop aldaar
gaf er twee mee: een stuk van de
mantel die Michaël op het altaap had
achtergelaten en een stuk van het
marmer, waarop de aartsengel de
voet had gezet. De reis van de beide
onversaagde monniken duurde onge
veer een jaar. Met de relikwieën de
den zij onderweg, volgens de legen
den, vele wonderen. Blinden werden
ziende, verlamden kregen de macht
over hun ledematen terug. De naam
van het dorpje Beauvoir herinnert
Zaterdagnacht, de nacht van Kerstmis, zal via de televisiezender Neder
land I van 24.00 uur tot ongeveer 01.15 uur, in een rechtstreekse Euro
visie-uitzending de nachtmis worden uitgezonden uit de kerk van de abdij
van Mont Saint-Michel, een tachtig meter hoge granietrots aan de Franse
westkust, op de grens van Normandië en Bretagne. Het programma begint
met beelden van een fakkeloptocht, tegen de eeuwenoude achtergrond van
deze historische plek. De mis wordt opgedragen door de Franse pater Da-
gonet O.P. De speciale uitzending wordt gerelayeerd in Frankrijk, Neder
land, België, Zweden, Zwitserland. Spanje, Italië, West-Duitsland, Ierland
en Oostenrijk.
Naar aanleiding van deze bijzondere gebeurtenis belicht onze correspondent
te Parijs in bijgaande beschouwing de geschiedenis van Mont Saint-Michel.
aan een van die wonderen. Toen een
blinde genas moet hij hebben uitge
roepen: „qu'il fait beau voir", wat
is het mooi weer te kunnen zien.
Intussen was echter het allergroot
ste wonder geschied. Een zeebeving,
toegeschreven aan de aartsengel
Michaël, had ondoordringbare bossen
rondom de Mont Tombe verzwolgen.
De aartsengel had van Mont Tombe
een eiland gemaakt, aan alle kanten
omgeven door een wilde zee. Zelf
nam de aartsengel deel aan de eerste
heilige mis, die op 16 oktober 709 in
het kerkje werd gecelebreerd. Dat
werd het begin van de historie van
de berg Saint-Michel, die de oude
naam van Mont Tombe verloor.
Overblijfselen van een in de rot
sen uitgehouwen kerkje voor hon
derd personen zijn door architect
Froidevaux in de jaren 1959-1960
ontdekt. Of het inderdaad het kerk
je van Saint-Auber is geweest, staat
niet met zekerheid vast. De rots
heeft in de loop der eeuwen heel
wat verwoestingen, plunderingen en
natuurrampen over zich heen zien
gaan.
Van de vroegste tijden af is Saint-
Michel een bedevaartsoord geweest.
Saint-Auber had de aartsengel ge
smeekt ten behoeve van de pelgrims
uit de rotsen een fontein te doen ont
springen, naar het voorbeeld van de
aartsvader Mozes. Onnodig te zeggen
dat de aartsengel aan het verzoek
heeft voldaan.
Maar er kwamen naar de rots in
zee niet alleen vrome mensen opzet
ten. Uit het zuiden naderden de Mo
ren, die het christendom in het hart
hoopten te treffen, en uit het noorden
de wilde Noormannen, de zeeschui
mers. In die dagen was de rots nog
niet zo bewoond, dat zij van zee uit
de aandacht kon trekken, zodat de
Noormannen Mont Saint-Michel onge
moeid lieten en hun buit zochten
langs de Franse rivieren. Pas toen
de Noormannen Normandië definitief
op de koning van Frankrijk hadden
veroverd, was het grootste gevaar
van die kant geweken. De Noorman
nen lieten zich dopen. Het gebed: A
furore Normanorum libera nos, Do-
mine redt ons, o God, van het ge
weld der Noormannen, was niet meer
nodig.
Een ander gevaar, ditmaal van bin
nenuit, bedreigde de kleine godsdien
stige gemeenschap op Saint-Michel:
de verwereldlijking. Om hun schame
le bezittingen te vergroten verkoch
ten de monniken relikwieën, die in
die dagen grote waarde hadden. Om
er een einde aan te maken gaf paus
Johannes XIII bevel, dat de monni
ken het veld moesten ruimen voor
een dertigtal Benedictijnen, die May-
nard tot hun eerste prelaat kozen.
Voortaan zou het klooster onafhanke
lijk zijn van de buitenwereld en zich
zelf moeten bedruipen, niet alleen
door intens geestelijk leven, maar
ook door handenarbeid. Het nooit af
latend gebed werd voorgeschreven
als de onmisbare ademhaling voor
de ziel. Toen Maynard in 991 de ogen
sloot, was de abdij als beschavings
centrum voorlopig gered.
Het houwen van de abdij In haar
tegenwoordige vorm, met klooster
en de beroemde bijgebouwen, be
kend onder de naam van la Mer-
veille, is het werk geweest van
eeuwen, zodat men er romaanse en
gotische stijlen naast elkaar vindt.
De bouw begon, neemt men aan, in
965. Het graniet werd in schepen
van naburige eilanden aangevoerd.
Tijdens de middeleeuwen is de ab
dij, meer dan andere kloosters, een
centrum geweest van niet alleen
godsdienstig, maar ook van weten
schappelijk leven. Men bestudeerde
er niet alleen de heilige geschriften,
doch ook de kunst van de klassieke
oudheid, die geleidelijk overging in
christelijke kunst. Altijd en overal
zijn in kloosters klassieke geschriften
overgeschreven. Zonder dit nauwge
zette en volhardende werk van mon
niken zou de klassieke letterkunde
voor ons grotendeels onbekend zijn
gebleven. Plato en Aristoteles zijn er
ijverig bestudeerd, de Latijnse dich
ters, met name Virgilius, zijn er veel
gelezen en nagevolgd.
Dat wat godsdienstig en weten
schappelijk werk betreft. Mont Saint-
Michel was nog veel meer. De mon
niken op de schier onneembare rots
waren niet alleen geestelijken, maar
ook soldaten. De formidabele burcht
ligt op de grens van Normandië en
Bretagne: Normandië onder een her
tog, die de koning van Engeland, en
Bretagne onder een vazal, die de ko
ning van Frankrijk als hoofd erkende.
Tenslotte hebben de Bretons Mont
Saint-Michel op de Normandiërs her
overd en alles te vuur en te zwaard
verwoest, later weer hersteld en op
gebouwd. De Britten hebben eens de
abdij dertig jaar lang belegerd, zon
der er in te zijn geslaagd de abdij
zelf in bezit te nemen. Al die oorlo
gen, weer gevolgd door godsdienst
oorlogen tussen katholieken en pro
testanten, hebben de .abdij het uiter
lijk gegeven van een vesting, zoals
in het heuvellandschap van de Loire
Sancerre er van verre uitziet als een
burcht, ofschoon minder indrukwek
kend dan Mont Saint-Michel.
Benedictijner monniken en pel
grims konden de rots slechts berei
ken bij laag water, een tocht van
omstreeks tien kilometer, niet zon
der gevaar, want de vloed komt
zeer snel op en de stroom is zo
wild, dat wie er door wordt meege
sleurd onherroepelijk verloren is.
Bovendien is er nog het verraderlij
ke drijfzand, dat vele slachtoffers
heeft gemaakt. Tegenwoordig is er
een dijk voor de 600.000 pelgrims,
die jaarlijks uit alle oorden van de
wereld de rots bezoeken.
De beeldenstorm van de Franse re
volutie, tegen het einde van de acht
tiende eeuw, heeft ook Mont Saint-
Michel niet gespaard. In die dagen
werd van de abdij een staatsgevange
nis gemaakt, wat geduurd heeft tot
het midden van de negentiende eeuw.
Het verval van de abdij met ridder
zalen is in die jaren zo schrikbarend
geweest, dat wie foto's van die tijd
bekijkt nauwelijks begrijpt, dat res
tauratie nog mogelijk was. Alleen het
graniet heeft weerstand kunnen bie
den aan een totale verwoesting. De
Benedictijner?'moesten hun heiligdom
vaarwel zeggen en keerden naar hun
kloosters terug.
Pas bij de viering van het duizend
jarig bestaan zijn zij teruggekomen,
omstreeks twintig in getal, wat niet
veel is. Er zijn niet zo heel veel Be
nedictijnen meer in Frankrijk over.
Gezamenlijk, blootsvoets en over het
glibberige strand bij eb, hebben zij
dit jaar, met het kruis voorop, dezelf
de weg afgelegd als hun broeders
duizend jaar geleden. Tijdelijk heb
ben zij de abdij, waar plaats is voor
2.500 personen, weer leven ingeblazen
en er missen gecelebreerd. Daarna
zijn zij naar hun klooster bij Rouaan
teruggekeerd. De nachtmis, die men
via Eurovisie dit jaar kan volgen, zal
worden opgedragen door plaatselijke
priesters.
Honderdduizenden bezoekers per
jaar naar Mont Saint-Michel. Vromen
en ongelovigen. Rijken en armen.
Jongen en ouden. Boeren en stedelin
gen. Fransen en buitelanders. De
een valt bij de burcht, waar de aarts
engel geacht wordt te wonen, neer en
barst van ontroering in tranen uit.
Een ander, onverschillig voor het ge
loof, zal beginnen zich te goed te doen
in een van de vele restaurants, waar
per dag en tegelijk 3.000 maaltijden
kunnen worden geserveerd. Of hij
zal de pas richten naar de even zo
vele souvenirwinkeltjes, waar de
kunst maar met een zeer kleine let
ter wordt geschreven.
Ook op Saint-Michel heeft de nego
tie zich een vaste plaats veroverd
naast de godsdienst, wat niet nieuw
is, want het Nieuwe Testament ge
tuigt er al van. Ook verbaze men er
zich niet over, dat zopas een fabri
kant van schoonheidsmiddelen een
poeder in de handel hee^t gebracht,
dat men in de grote magazijnen op
de Parijse boulevards kan kopen en
dat bestaat uit water van de fontein
van Saint-Auber en uit modder en
algen, opgediept uit de baai van Mont
Saint-Michel, waar de zeestromen het
sterkst zijn. De naam van het pro-
dukt is nog niet bekend, maar voor
de hand ligt, dat men het Saint-Mi
chel zal noemen.
]P|e N.C.R.V., ijverig in haar speurtocht naar toneelspelen van de roman-
tiek van de vorige eeuw al is dan de Koningin Victor ia-serie nog
niet het halve succes geweest van de memorandum van een dokter-trits
heeft ooit hoge publieksogen gegooid met Jane Eyre, een tv-spel naar het
gelijknamige boek van Charlotte Brontë. Tot drie keer toe zelfs, want zo
vaak is het spel herhaald. En nog steeds komen er verzoeken om nog een
herhaling binnen.
Zover komt het voorlopig nog niet. De
NCRV brengt op Tweede Kerstdag een
spel, dat aan eenzelfde romantiek van
heftige passies niet onderdoet. Het is
een bewerking van „De Woeste Hoog
te", een roman van Charlotte's jongere
zuster, Emily Bront. Het gezin van de
dominee uit Yorkshire telde overigens
nog een derde schrijvende dochter, de
jongste, Anne Brontë. Ze werden geen
van allen erg oud. Charlotte 39, Emily
30 en Anne 29. Hebben de frele jonge
vrouwen de passie, die zij In hun schrift
uren opriepen, zelf niet kunnen verwer
ken?
In leder geval is het zo, dat veel es
sayisten in „De Woeste Hoogte" sterke
autobiografische transformaties menen
te herkennen van de middelste der zus
ters terwijl 't onweerstaanbaar duidelijk
is, dat de roman zich afspeelt in 'n at
mosfeer, die de schrijfster moet heb
ben beleefd. Het is de sfeer van de
woeste heiden met hun heftige regens
en veelvuldige gierende stormen, die
de nachten deden trillen van opwinding
en angst. Het is de sfeer van 'n land
streek waar de bewoners met hun gro
te emoties kapot lopen op de onvermij
delijkheid ze zelf te moeten verwerken,
want ze zijn verspreide eenlingen in het
woeste gebied.
Ai, hoe heftig gaat het toe in „De
Woeste Hoogte". Het boerengoed, vier
mijl verwijderd van de eerstvolgende
boerderij, wordt bewoond door Hindley
Earnshaw (Peter van de Linden) en
zijn zuster (Catherine) Cathy (Simone
Rooskens). Hindley is een dronken lor,
Cathy een wild, ongeciviliseerd natuur-
meisje. Er is ook Heathcliff (Paul Cam-
mermans) en de zwartgallige bijbeldes
poot, de achterbakse, fanatieke knecht
Joseph (Sacco van der Made). Eens
was Heathcliff eveneens een zoon des
huizes. De oude Earnshaw had hem als
jongetje meegenomen uit Liverpool.
Meer dan van zijn eigen kinderen hield
hij van Heathcliff. Hindley wreekt dat,
als zijn vader dood is. Heatcliff, de ster
ke man met zijn heldere geest en zijn
HILVERSUM Op Tweede Kerstdag
zendt N.C.R.V.-T.V. het televisiespel
„De Woeste Hoogte" uit in de Neder
landse bewerking van Willy van He-
mert. In het stuk naar de roman
Wuthering Heights van Emily Brontë
spelen o.a. Sonja Brill en Paul Cam-
mermans.
knap uiterlijk. Hoe vernederd hij ook
wordt, de passie die Cathy voor haar
stiefbroer heeft, blijft hoog oplaaien. En
omgekeerd is het ook alles gretige be
geerte. Tot ver op de heide, die natuur
lijk weer gegeseld wordt door stormen.
Het deert de liefde niet.
Cathy en Heathcliff hadden nooit op
zo'n stormavond naar „De Grange",
de boerderij vier mijl verderop moe
ten gaan. Daar maakte Catliy kennis
met een heel andere wereld, die van
civilisatie, van verfijnd musiceren in
de salon. Had de waakhond van de
Grange Cathy niet in de enkel gebe
ten dan had Heathcliff hem nooit dood
gegooid en was er ook met Cathy
niets gebeurd, maar nu moest ze
wel op „De Grange" blijven. Zodat
ze haar hart verloor aan Edgar, de
jonge heer des huizes (Jules Croiset).
Een hart, dat weliswaar niet, zoals
thuis gedreven werd door passie, maar
door tederheid.
Enfin het wordt houwen en trouwen,
ondanks alles. Heathcliff is er immers
niet meer. De ontdekking van de liefde,
die op „De Grange" gegroeid was, deed
hem vluchten. In wederom een van die
stormdoortrokken onheilsnachten. Nog
had alles redelijk wel kunnen gaan, wan
neer Heathcliff na drie jaar niet zou zijn
teruggekeerd. Vervuld van haat betref
fende zijn stiefbroer en vervuld van pas
sie om Cathy. De stiefbroer, totaal ver
gaan door de drank inmiddels, is spoedig
zijn prooi en de boerderij daarmee zijn
eigendom. Met Cathy is het minder
makkelijk tot een oplossing te komen,
want ze is tenslotte getrouwd en Emily
Brontë schreef keurige romans. Heath-
clif trouwt Edgars zuster Isabella
(Sonja Brill). Niet om haar te bemin
nen maar om haar te vernederen. Hij
schiet er niet mee op, want zijn vlucht
met Isabella (in een zoveelste storm
doortrokken onheilsnacht) heeft Cathy
hersenkoorts bezorgd. Maandenlang zal
ze ziek blijven. Ze zal nooit meer beter
worden. Ze zal zelfs doodgaan. In de
armen van haar geliefde, die zelf sterft
op „De Woeste Hoogte" in de kamer,
die vroeger van Cathy was en waar
haar geest nog ronddwaalt, elke avond
dat buiten de natuur loeit van geweld.
„Catherina blijft altijd bij mij. Neem
elke vorm aan die je maar wilt, maak
me gek. Alleen, ga niet ergens heen
zonder mij, waar ik je nooit kan vin
den. Ik kan niet leven zonder mijn le
ven, ik kan niet leven zonder mijn ziel".
(Het geluid van muziek wordt sterker.
Wind).
ARNHEM. Voor het seizoen 1967-
1968 zal de toneelgroep „Theater" wor
den uitgebreid met de volgende spelers»
Max Croiset, Josephine van Gasteren,
Peter van der Linden, Franklin Latour
en René Lobo.
Op het repertoire van toneelgroep
„Theater" zullen voor dit seizoen on
der meer worden opgenomen „Doden
dans" van Strindberg met Max Croiset
en Josephine van Gasteren in de hoofd
rollen en „Driekoningenavond" van
Shakespeare met Max Croiset als Mal-
volio en „De goede mens van Sezuan"
van Bert Brecht.
NEDERLAND L
Kerstavond begint om vijf uur met
„Ja zuster, nee zuster" voor de kinde
ren. Nieuwe belevenissen in het rust
huis van zuster Klivia. Er zijn nogal
wat verzoekjes bij de VARA binnenge
komen om „Ja zuster, nee zuster" in
de vooravond uit te zenden. Maar An
nie Schmidt wil niet. Het is een musi
cal voor kinderen, is haar standpunt.
Na Pipo de clown, om één minuut over
zeven komen de ouderen aan de beurt
met „Mrs. Thursday". Dat wordt een
kennismaking met een nieuwe TV-fi-
guur. Het is de Londense werkster, me
vrouw Thursday, die tot haar eigen
verbazing een miljoenenerfenis in de
wacht sleept en daarmee aan het hoofd
komt te staan van een gigantisch con
cern. Mrs. Thursday is de komende
maanden zaterdags om de veertien da
gen op het scherm, afwisselend op Ne
derland I en II. Na het journaal van
acht uur volgt „De Rudi Carrell
Show". Het is een show in Kerstsfeer.
De show is in september opgenomen
in studio Concordia in Bussum. Het
moest toen wel, want Rudi Carrell
moest daarna weer naar Bremen,
waar hij dit jaar nog onder contract
is. Kerstfeest in september. Om het
publiek in de zaal in stemming te bren
gen is er eerst een half uur aan com-
nunitysinging gedaan. Luid klonk het
„Stille nacht, heilige nacht". Het is
weer een Carrell-show in oude stijl.
Film komt er niet meer aan te pas.
Rudi richt zich direct tot zijn publiek.
Hij doet dat vanuit een decor, dat een
Amsterdams straatje moet verbeelden.
Hij ontmoet er de Damrakkertjes. En
er staan kraampjes, o.a. een van een
verkoper van moderne kerstboomver
siering. Er is een straattekenaar. En
er is een koortje van Italiaanse gast
arbeiders. „Waar we ze vandaan heb
ben weet ik ook niet meer, maar het
is een fraai stelletje", aldus regisseur
Ben de Jong. Piet van Bambergen, of
wel Piet Mountie, is ook van de par
tij. Hij verkoopt kerstbomen. Tenslotte
loopt Rudi Carrell tegen Jasperina de
Jong aan. Ze is achtereenvolgens een
geheelonthoudende verkoopster in een
slijterij, een zeer beschaafde verkoop
ster in een winkel van feestartikelen
en een onvermoeide verkoopster in 'n
banketbakkerij. Het is een transforma
tie-act, die Rudi Carrell en regisseur
Ben de Jong de zenuwen bezorgden,
maar die op de seconde precies werd
afgewikkeld, ondanks de benauwde
toestand achter het decor, maar ook
dank zij rappe verkleedsters, die daar
gereed stonden. Eerst dan volgt „Ach
ter het nieuws" en om half tien Simon
Carmiggelt.
De gewone TROS-uurtjes doen het
niet bij het publiek. De kijkcijfers zijn
laag, althans geen uitschieters. In
plaats van verbrokkelde alles wat-uur
tjes, gaat de TROS derhalve in de ko
mende tijd weer zoveel mogelijk pro
gramma's brengen als waarmee ze op
1 oktober is gestart, „Een beetje vie
ren". Voor de show van vandaag heeft
de TROS Wim Sonneveld weten te en
gageren. Vólgens degenen, die de op
name hebben bijgewoond, zingt hij o.a.
een op Kerstmis afgestemd lied, dat
alleen goede luisteraars niet zal irrite
ren. Het is een tekst, die snel gekwet
sten, zal ergeren. Men was zeer ver
baasd deze tekst uitgesproken in een
TROS-programma tegen te komen. Om
elf uur begint een Kerstnachtdienst
van het CVK/IKOR in de Breeplein-
kerk te Rotterdam-Zuid. Voorganger:
ds. C. M. Boerma, Gereformeerd pre
dikant. De dienst wordt overgenomen
door de televisie in Frankrijk en Zwit
serland. Om twaalf uur volgt de Euro
visie-uitzending van de Nachtmis in de
abdijkerk van Mont Saint Michel, het
beroemde eiland in de baai van Avran
ches op de grens tussen Normandië en
Bretagne in Frankrijk.
Zie elders op deze pagina.
NEDERLAND H.
Deze zender heeft als hoogtepunt kwart
over acht een uitzending van een „Pro
menadeconcert". Het is een opname
vail het in De Doelen te Rotterdam ge
geven Kerstpromenadeconcert door het
Rotterdams Filharmonisch Orkest
NEDERLAND I
Om vijf minuten voor twaalf in de
middag is er een Eurovisiereportage
van de Italiaanse televisie van de pau
selijke zegen „Urbi et Orbi" vanaf het
balkon van de Sint Pieter in Vaticaan
stad.
Om half drie in de middag „Rood
kapje en de wolf".
Een musical-comedy op basis van het
welbekende sprookje. Het is een pro-
duktie van de Amerikaanse tv-maat-
schappij ABC. De Amerikaanse titel
„The dangerous Christmas of red
riding hood", or: „Oh wolf, poor wolf"
wijst er al op dat er van het echte
sprookje weinig is overgebleven. Rood
kapje is niet de hoofdpersoon, maar de
wolf. Hij vindt zich een te beklagen
dier. Hij is nl. van mening dat hij om
zijn eigenschappen geprezen dient te
worden in plaats van verguisd.
Aansluitend het „Billy Smart's Cir
cus". Ook dit jaar, naar traditie, in
een Eurovisie-uitzending, een selectie
uit de grote Kerstshow van Engelands
nationale circus.
Het hooggeëerd publiek zal weer kun
nen genieten van een bonte opeenvol
ging van dierendressuur, komische
nummers en acrobatie.
„Van goeden wille" begint 's avonds
om vijf voor half negen en is een
showprogramma in Kerstsfeer van re
gisseur Rob Touber met als eregaste
de Zweedse cabaretière en zangeres
Lill Lindfors. Ton van Duinhoven, die
twee op kerstmis afgestemde gedichten
voordraagt, Conny van de Bos, Boude-
wijn de Groot, het kinderkoor De Dam
rakkertjes, het orkest van Ruud Bos en
de beatdanseressen Tomorrow's
People.
Om vijf over half tien begint „Milly
en Roy". Een Engelse tv-show met
Millicent Martin, die vorig jaar kerst
mis eregast was in de eigen kerst
show van de VPRO, de zanger musi
cus-komiek Roy Castle en een kinder
zang- en dansgroep. Het wordt nog ge
volgd door „De roze wereld van Georg
de Wilde". Een tv-portret van Netty
Rosenfeld en Lies Westenburg over een
alcoholist, die al jaren, met vallen en
opstaan, doende is van zijn handicap af
te komen.
NEDERLAND H
Hier om half negen „Mijn geweten
en ik". Een musical-produktie van dé
Belgische televisie naar een toneelstuk
van Staf Knop. De bewerking en ook
de teksten van de liedjes zijn van Jaap
v. d. Merwe. De musical gaat over een
artiestenhuwelijk en de conflicten, die
zich in dit huwelijk voordoen. De be
roepen van de echtelieden Philip, een
componist die vooral 's nachts inspira
tie heeft, en.Caroline, die als toneel
speelster hele dagen door repetities en
opvoeringen wordt opgeslorpt, geven
namelijk voortdurend aanleiding tot bot
singen. En steeds moeten de gewetens
van Philip en Caroline, die in de musi
cal in een bepaalde verschijning optre
den, tussenbeide komen. De situatie
wordt echter kritiek als er een schat
rijke en excentrieke aanbidder van Ca
roline verschijnt. Het programma dat
daarna om tien over tien begint onder
de titel „Een vervuld leven" is een
door Ed van der Valken gefilmde docu
mentaire van Jan Vrijman over Joop
Colson, die op 5 november, 66 jaar oud,
overleed. Joop Colson, was een be
faamd fotograaf. Hij was vooral in
Amsterdam bekend. In de wereld van
artisten, journalisten en levensblije in
tellectuelen gold hij als een joviaal gast
heer. Hij woonde op het kasteel Groe-
neveld in Baarn.
NEDERLAND I
Na het Journaal van acht uur en een
korte overdenking van ds. J. Lang
straat is het verdere avondprogramma
gewijd aan:
„De Woeste Hoogte", t.v.-spel naar de
bekende roman van Emily Brootë.
Het is een produktie van de NCRV
zelf onder regie van Willy van Hemert.
Zie ook elders op deze pagina.
NEDERLAND II
„Sport in beeld" ditmaal om zeven
uur op het tweede net. Om één mi
nuut over acht „Zwarte Peter", een
opera voor groot en klein naar het
Duitse sprookje „Erika".
Het is een produktie van het tweede
Duitse t.v.-net. De sprookjesopera op
tekst van Walter Lieck en op muziek
van Norbert Schultze (hij dirigeert zijn
werk zelf) is ongeveer dertig jaar oud
en komt in de Duitse theaters regelma
tig op de planken.
Een film uit de Engelse politieserie
Z-cars volgt nog om half tien. Bij de
winkelier Mercer is de alarminstallatie
onklaar gemaakt. De agenten Baker en
Graham zien daar geen aanleiding in
om in te grijpen, hoezeer de heer Mer
cer ook foetert op de activiteiten van
de politie in het algemeen en bij hem
in de zaak in het bijzonder.
HILVERSUM I
Om kwart over negen volgt „Niet al
leen". Een uitzending vanuit de KRO-
studio van een Kerstavond voor alleen
staanden. De avond begint met een con
cert. Om tien over half elf is er een ge
zellige bijeenkomst in de kantine. Jules
de Corte speelt er. Om middernacht
wordt in studio I een mis gecelebreerd.
Eenzamen, voor wie de avond te moei
lijk wordt, kunnen na elf uur contact
opnemen met een van de vier in de stu
dio aanwezige priesters. Het telefoon
nummer van de KRO is 02950-49141.
De KRO-radio wil een kerstviering
met beide benen op de wereld. „D#
wereld gaat door", daarom worden de
traditionele kerstprogramma's elk heel
uur onderbroken door 2 minuten jour
naal. Om kwart over een, na de toe
spraak door de Koningin, wordt een pro
gramma uitgezonden dat eveneens bui
ten de normale kerstorde staat. Het
programma is een met grammofoonpla
ten en actualiteiten geïllustreerde mo
noloog. Het bestaat uit de overpeinzin
gen van een tevreden Kerstmis-vierder,
die geïrriteerd raakt door het vele on
verkwikkelijke nieuws dat hem door de
kranten, de radio en de televisie wordt
aangeboden.
Het om twee minuten over negen uit
te zenden hoorspel „De Hoed", moet
men eveneens zien als onderdeel van de
nieuwe programmering. Het is een ge
dramatiseerde vertelling van de jong ge
storven katholieke Amerikaanse schrijf
ster Frannery O'Conner. Haar werk
wordt momenteel gerekend tot het bes
te uit de moderne Amerikaanse littera
tuur. Het verhaal tekent de spanningen
tussen een geborneerde moeder en haar
intelligente zoon.