Optie is in de opzet een
omstreden punt
Wim
wil je
een stak
kaas
uit het
vuistje
Pentagon over de
kritiek onthutst
Frans-Duitse poging
om Spanje in E.E.G.
te brengen
Een goed uiteinde...
T
en een goed begin
Over de
grenzen
Kernproef
Gliinezen afgereisd na
vreemd ceremonieel
MAANDAG STARTEN DE STER-UITZENDINGEN
Monty" terug
naar Alamein
Executie geëist
van Peng-Tsjen
Opel ontslaat
1000 man
Je hoog"
Acteurs
Koopdagen
Grens
wil weer
contact met Egypte
Engeland
Straaljager op
huizen
Duitse journalist
beboet
Geen Zambiaans
koper door Kongo
Citaat van Mao klonk op Schiphol
STILZWIJGEND
ZATERDAG 31 DECEMBER 1966
Voor televisie-reclame kochten
350 bedrijven zendtijd
ADVERT ENT It
(Van onze radio- en tv-redaetie)
"M/faandag is het zover. Om vijf minuten voor zeven komt het vignet ivan
de STER op het scherm. Daarmee begint de eerste uitzending van
televisiereclame. Dat i.s zeveneneenhalf jaar nadat de toenmalige regering het
beginselbesluit genomen had dat reclame in de televisie zou mogen worden
toegelaten. Jaren van felle strijd, buiten en in het parlement, zijn er op ge
volgd. Er kwam niet wat veel belangengroepen hebben gewild: commerciële
televisie op een eigen zender. Er kwam televisiereclame. Een wezenlijk ver
schil. De tv-programma's worden blijvend gemaakt door verenigingen en
stichtingen, die geen winstoogmerk hebben. De STER. de Stichting Ether Re
clame, ingesteld door de overheid, opereert volstrekt buiten de programma-
makende omroepen om.
De wet laat 180 minuten tv-reclame per week toe. Alleen op doordeweek
se werkdagen. Niet op zon- en feestdagen. Er wordt begonnen met 95 minu
ten, schoon aan de haak, verdeeld over 32 uitzendingen. De STER-uitzen-
dingen duren samen 19 minuten langer. Deze extra tijd wordt uitgesmeerd
in „blancoYom scheidingen te krijgen tussen de reclame-uitzendingen en
de programma's, alsmede om scheidingen te krijgen tussen de reclamebood
schappen.
De uitzendingen van de Ster zijn op
Nederland 1 voor 7 uur, voor en na 't
NTS-Journaal van acht uur en op za
terdagmiddag voor en na het NTS-
Weekjouraaal voor gehoorgestoorden.
Ze zijn op Nederland 2 na het NTS-
Nieuws in het kort van acht uur en
voor het tweede Journaal.
De zendtijd voor en na het Journaal
van acht uur op Nederland 1 is het
duurst. Elke seconde kost de adver
teerder dan f 272,-. De overige secon
de-prijs op Nederland 1 is f 164,-. De
aecondeprijs op Nederland 2 is f 164,-.
De prijs kan oplopen met driemaal 5
procent, wanneer een adverteerder op
teert voor een bepaalde dag voor zend
tijd, in een bepaald blok die dag en
voor een bepaalde plaats in dat blok.
De TV-reclame brengt in 1967 bruto 53
miljoen gulden op. Zestig procent van
de netto-opbrengst gaat naar de pot
van het kijkgeld en komt via die weg
ten goede aan de TV-programma's.
Veertig procent blijft voorlopig gere
serveerd voor de pers, ter compensa
tie als de inkomsten uit de adverten
ties teruglopen. In de pers is vorig jaar
voor circa 540 miljoen geadverteerd.
De adverteerders- en reclamewereld
vindt de prijzen te hoog. Dr. G. A. M.
Vogelaar, de directeur van de Ster,
evenwel zegt: „Ze zijn lager dan in
Zwitserland en Spanje en vergelijkbaar
met de Duitse".
De 290 000 seconden reclametijd in
1967 is driemaal overtekend, de hoge
prijzen ten spijt. De adverteerders- en
reclamewereld laat de laatste weken
steeds vaker horen dat ze van de re-
gerlng-Zijlstra verwacht, dat de volle
180 minuten zendtijd per week wordt
toegestaan. Er is zendtijd aangevraagd
voor 650 merken. Het zijn 350 bedrij
ven die willen adverteren. De meer
derheid van de adverteerders komt
met filmpjes van 20 of 30 seconden.
Er zijn ook 15-secondenfilmpjes. De
aanvragen om zendtijden van 10, 45 en
60 seconden zijn te verwaarlozen. Dr.
Vogelaar: „Ik had meer 10-seconden
aanvragers verwacht. Het zijn er maar
vijf". De KLM is het enige bedrijf dat
tot dusverre een heel TV-reclameblok
van drie minuten heeft gekocht. Kos
ten: ruim f 48.000,- perkeer. De KLM
heeft in 1967 twee van 'die blokken. Ze
doet dan mededelingen over de nieuwe
timetables, vluchtroosters.
De optie is een omstreden punt in de
opzet van de TV-reclame. De omroe
pen vrezen dat de adverteerders zend
tijd willen kopen in de buurt van po
pulaire programma's. Dat kan direct
of indirect de verboden invloed van de
reclame op de programma's tot leven
brengen. De door de Reclameraad uit
gedachte code voor de TV-reclame
zegt dat in 'n reclame-uitzending geen
personen mogen optreden, die in vaste
dienst zijn van de omroepen. Evenmin
is het toegestaan personen te laten op
treden, die regelmatig in TV-program
ma's te zien zijn. Regelmatig is mee
werken aan een serieprogramma, dat
eens per vier weken wordt vertoond.
Andere medewerkers aan TV-program
ma's mogen slechts voorkomen in re
clame-uitzendingen op andere dagen,
dan die op welke hun optreden in de
gewone programma's valt. Dit code
artikel is een rem tegen de gevreesde
osmose tussen de reclame en de pro
gramma's.
De Ster heeft tot dusverre slechts een
filmpje ontvangen, dat in strijd lijkt te
zijn met het code-artikel. Er treedt 'n
acteur in op, die regelmatig op de te
levisie is te zien. Dr. Vogelaar wil niet
zeggen wie het is. De film is doorge
zonden naar de Reclameraad. Die
moet beslissen of het filmpje definitief
niet toelaatbaar is. De Reclameraad,
ingesteld door de minister van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelijk
Werk, heeft als voorzitter jhr. W. van
Andringa de Kempenaer, oud-voorzit
ter van het Genootschap voor Recla
me. Er zitten drie leden in op aanbe
veling van de omroepen. De Neder
landse Huishoudraad, de Nationale
Raad voor Maatschappelijk Werk, de
Nationale Federatie voor de Geestelij
ke Volksgezondheid, de Nederlandse
Consumentenbond, de Nederlandse
Maatschappij voor Nijverheid en Han
del, het Genootschap voor Reclame, de
Bond van Adverteerders, de Neder
landse Vereniging van Erkende Adver
tentiebureaus, de Raad voor het Mid
den- en Kleinbedrijf, de Nederlandse
Dagbladpers, de Nederlandse Nieuws
bladpers en de Nederlandse Organisa
tie van Tijd-uitgevers, hebben elk een
lid mogen aanbevelen.
Wel is toegelaten een reclamespot
waarin Johnny Kraaykamp optreedt.
Zijn optreden voor de AVRO is niet zo
regelmatig als het code-artikel om
schrijft. Reclamefilmpjes met Ronnie
Tober en Sylvia de Leur zijn eveneens
toegelaten. Ko van Dijk werkt aan 'n
filmpje mee met zijn stem. „We moe
ten de code soepel toepassen", aldus
dr. Vogelaar.
Het is te begrijpen dat de reclame
wereld graag wil opteren voor een be
paalde dag en een bepaald reclame
blok. De seconde-prijzen zijn gelijk, on
geacht de kijkdichtheid. De kijkdicht
heid naar de programma's in de buurt
van de reclameblokken wordt niet al
leen bepaald door de soort program
ma's, maar ook door het karakter van
de uitzendende omroep. De reclamebu
reaus hebben de afgelopen maanden
Hilversum afgestroopt om te weten te
komen op welke dagen de verschillen
de omroepen uitzenden en wat voor
soort programma's zij op hün dagen
denken te brengen.
Dr. Vogelaar: „De reclamewereld
heeft zich op die zaak verkeken. Er is
minder belangstelling voor het blok,
dinsdags voor acht uur op Nederland
1, omdat dit vlak na het Weekjournaal
voor gehoorgestoorden zou zitten. Maar
dat Journaal is nu naar de zaterdag
middag gegaan. Er is geen staat op te
maken wat omroep X op datum Y voor
programma uitzendt".
selenda inhoud moeten hebben. „Als
de wasmiddelenfabrikanten de zendtijd
gekregen zouden hebben die zij ge
vraagd hadden, zouden er het hele jaar
door alleen filmpjes over wasmiddelen
te zien zijn geweest".
Concurrenten, die gelijksoortige ar
tikelen op de markt brengen, hebben
ongeveer hetzelfde aantal seconden toe
gewezen gekregen. De kleine aanvra
gen en de adverteerders van kleine
merken, zijn hoger gehonoreerd dan
de grote aanvragers. „Wie vier keer
per jaar 10 seconden adverteren wil,
moet die vier keer hebben, want min
der is weggegooid geld." De kleine ad
verteerders zijn allemaal op Nederland
I terecht gekomen. De grote aanvra
gers hebben echter betere plaatsen en
tijden. Dr. Vogelaar: „Dit als compen
satie voor het feit dat ze maar 15 pet.
van hun aanvragen toegewezen heb
ben gekregen. Voor de kleine aanvra
gers ligt dit percentage tussen de 80
en 100 pet."
De STER heeft zich de bevoegdheid
aangemeten een grens te stellen aan
de frequentie van de uitzendingen van
eenzelfde reclamefilm. De adverteer
derswereld is daar ziedend over. „Mo
gen wij alsjeblieft zelf uitmaken hoe
vaak wij een filmpje willen vertonen?"
In Amerika lopen filmpjes vaak jaren,
soms meer dan vijf. Ook komt het heel
veel voor dat eenzelfde filmpje enkele
keren per dag wordt vertoond. Dit
laatste kan in Nederland nauwelijks,
omdat er minder zendtijd is dan er
aanvragen zijn.
Toch vindt dr. Vogelaar de klacht
van de reclamewereld reëel. „Een
krant zegt evenmin: nee adverteerder,
wij hebben uw advertentie nu vaak
genoeg gezien. Wij hebben ons de be
voegdheid om de frequentie zo nodig
te beperken toegemeten om slechte
films kwijt te kunnen raken. Dat is
een novum in de advertentiewereld, in
derdaad. Maar slechte filmpjes druk
ken een hele uitzending. Er zullen
veel slechte filmpjes te zien zijn. Ze
zijn met opzet slecht. Om op te vallen.
Slechts 20 pet. van de filmpjes is artis
tiek boven de middenmaat. De puur
slechte, de ordinaire, willen we er uit
hebben op den duur. We zijn natuur
lijk niet gek- We gooien een filmpje er
niet uit midden in een reclamecam
pagne van de adverteerder. Maar
daarna moet hij met iets beters ko
men."
LONDEN. De Britse minister van
Buitenlandse Zaken, George Brown,
onderhandelt over een weeropneming
van de diplomatieke betrekkingen tus
sen Engeland en Egypte, zo is in Lon
den vernomen.
Een jaar geleden verbraken beide
landen de betrekkingen, als gevolg van
een resolutie van de Organisatie voor
Afrikaanse Eenheid die de Afrikaanse
landen opriep, Engeland te negeren
wegens het Engelse standpunt inzake
Rhodesië.
Mede door de ontmoeting die Brown
bij zijn bezoek aan Moskou had met
de vice-president van Egypte Abdel
Hakim Amer en door de Canadese be
middeling is er kans op dat de diplo
matieke betrekkingen tussen de beide
landen weer zullen worden aange
knoopt.
WASHINGTON De militaire lei-
dors in het Pentagon zijn ontmoedigd
door de wassende stroom van kritiek
die zich hoven hun hoofden ontlaadt
naar aanleiding van de slachtoffers,
die onder de burgerij zijn gevallen bij
de bombardementen op Noord-Viët-
nam.
Zij beschouwen de techniek die door
de Amerikaanse piloten bij het bom
barderen boven Noord-Viëtnam wordt
toegepast meer dan ooit als precisie
werk, waarbij alle voorzorgsmaatrege
len zijn genomen om slachtoffers onder
de burgerij te voorkomen.
Volgens de autoriteiten zijn er bij
vorige conflicten nooit die maatstaven
bij het uitzoeken van militaire doelen
aangelegd als die bij de aanvallen op
Noord-Viëtnam. Daarenboven heeft de
elektronische apparatuur, die bij de
PARIJS. Frankrijk en Duitsland,
de twee invloedrijkste en machtigste
landen van de „zes", die tezamen de
Europese Economische Gemeenschap
vormen, zijn naar verluidt aan het
Ijveren voor Spanje's toetreding tot de
organisatie.
Franse diplomaten hebben dezer da
gen gezegd, dat economische experts
in de Franse hoofdstad en in het Duit
se regeringscentrum Bonn optimis
tisch zijn over de gang van zaken met
betrekking tot Spanje.
Volgens hen zal Spanje in het begin
van het volgende jaar reeds een koers
gaan volgen die zal leiden tot een vol
ledig lidmaatschap van de EEG.
Hiermee zijn eerdere berichten als
zou de gemeenschap niets voelen voor
toetreding van Spanje of zelfs maar 'n
vorm van samenwerking bij voorbaat
verwerpen op politieke en economisché
gronden, tegengesproken.
Volgens deze berichten, zouden de le
den van de economische gemeenschap
van mening zijn, dat de Spaanse eco
nomie te zwak is om een werkelijk
positieve inbreng te hebben en zouden
zij de regering van generalissimus
Franco te weinig democratisch achten.
De tegenwerpingen stonden volgens
betrouwbare zegslieden in een docu
ment dat was uitgegeven door de uit
voerende commissie van de gemeen
schap. Franse woordvoerders verklaar
den, dat Westerse diplomaten het do
cument en Franco's bereidheid om een
beperkte handelsovereenkomst te slui
ten verkeerd hebben geïnterpreteerd.
Uit dezelfde hoek komen berichten,
dat de permanente vertegenwoordigers
van de „zes" bezig zijn aan het opstel
len van een nieuvy plan voor een uitge
breide handelsovereenkomst met Span
je. Dit plan zou dan volgend jaar febru
ari aan de ministerraad van de E.E.G.
overhandigd worden.
De huidige onderhandelingen met
Spanje zouden voortgezet kunnen wor
den, wanneer de ministeriële besluiten
over dit plan genomen zouden zijn.
Economen in Parijs geloven, dat een
overeenkomst met Spanje zal gesloten
worden, waardoor dit land geassocieerd
wordt met de E.E.G. doch geen volle
dig lid zal zijn.
Spanje krijgt na een dergelijke over
eenkomst dezelfde status als Grieken
land heeft, aldus de zegslieden.
Hierna zou dan de laatste stap gezet
kunnen worden voor een algehele toe
treding van Spanje tot de E.E.G.
Franse waarnemers zijn van mening,
dat tegenstanders onder druk van Frank
rijk en Duitsland hun houding zullen
moeten wijzigen.
Tokio Donderdag zijn in Peking
aanplakbiljetten verschenen waarop de
executie van de voormalige burgemees
ter van Peking, Peng-Tsen, en drie an
deren wordt geëist wegens oppositie te
gen de denkbeelden van Mao Tse-Toeng
zo heeft een Japanse correspondent uit
Peking gemeld.
Sinds het uitbreken van de „grote
proletarische culturele revolutie" zijn
in Peking niet zulke „onheilspellende"
biljetten verschenen, aldus de corre
spondent.
De drie anderen die het doelwit zijn
geworden van leuzen als „anti-revolutio
naire revisionisten" zijn Lo Joei-tsing,
(ex-bevelhebber van het leger), Loe
Ting-i (ex-minister van Culturele Za
ken) en Jang Sjang-koen (voormalig
lid van het appelcomité van de com
munistische partij).
Lo Jui-tsing werd van zijn post onthe
ven, omdat hij kritiek had geleverd op
de conventionele oorlogsvoering van
Mao en zijn minister van Defensie, Lin-
Piao.
Volgens de Japanse correspondent van
de Tokio Sjimboen, moesten de ex-le-
gerbevelhebber en andere anti-Mao
elementen het ontgelden op een massa
le bijeenkomst voor Kerstmis en wer
den ze gebrandmerkt als „anti-revolu
tionaire elementen".
Naar verluidt is Peng vorige maand
door jeugdigen gearresteerd. Over de
gevangenhouding van de anderen is
niets bekend.
LECONFIELD, (Engeland) Twee
bewoners werden gewond toen een
straaljager van de RAF op een blok
van vijf huizen nabij Leconfield neer
stortte. De piloot had zich met zijn
schietstoel in veiligheid gebracht.
ADVERTENTIE
CAïRO De Britse oorlogsheld veld
maarschalk Viscount Montgomery, heeft
van de Egyptische autoriteiten toestem
ming gekregen, om in mei volgend jaar
een bezoek te brengen aan El Alamein,
ter gelegenheid van de 25e verjaardag
van de slag bij deze plaats. Dit is mee
gedeeld door het invloedrijke dagblad
„Ei Ahram", dat drie brieven van
Montgomery afdrukte, waarin deze te
genover president Nasser de wens uitte
het slagveld te bezoeken.
Nasser zou zo blijkt uit de corres
pondentie toestemming hebben ver
leend voor een bezoek.
Monty" bracht in 1942 bij El Ala
mein een beslissende wending in de
oorlog in Afrika met een verpletterende
overwinning op het Duitse Afrika Korps
van veldmaarschalk Erwin Rommel.
De Duitsers en Italianen kregen daarna
niet meer het initiatief in handen in de
woestijnoorlog.
„Monty" zal volgens El Ahram op 4
mei met vijf strijdmakkers in Cairo
aankomen en zal met Nasser „verschei
dene zaken" bespreken.
Bij de verdeling van de reclame
zendtijd voor 1967 zijn ongeveer 3000
opties toegewezen. „Het proberen in de
buurt van populaire programma's te
komen, speelt bij de verdeling niet
mee. Het gaat bij vragen en het toe
wijzen van de opties om de koopdagen
van diverse van de artikelen, waar re
clame voor wordt gemaakt. Dat is een
reële zaak, die niets met de beïnvloe
ding van de reclame op de program
ma's te maken heeft. Adverteerders
die hun opties niet gehonoreerd zagen,
hebben ongeveer 6000 reclameseconden
teruggegeven. Dat is niets op 290.000
seconden zendtijd per jaar. Overigens
gaan we liet optiesysteem een keer af
schaffen. We hebben het ingevoerd om
te weten te komen welke wensen de
adverteerders hebben ten aanzien van
de plaatsing van hun films. We weten
het nu bijna wel".
De duurste zendtijd is meer dan tien
keer overtekend. De goedkoopste min
der, maar nog altijd anderhalf keer,
ook de zendtijd in de zomermaanden,
wanneer de secondeprijzen In verband
met de geringere kijkdichtheid tien
procent lager liggen. Er is gemajo
reerd. Verschillende bedrijven hebben
veel meer zendtijd aangevraagd dan
zij van plan waren te kopen. Ze hiel
den er rekening mee dat er gedistri
bueerd moest worden. Dr. Vogelaar:
„Het overvraagde hebben wij bij de
verdeling van de beschikbare secon
den laten vallen. We kunnen doorzien
wat een overvraging is. Daar is een
systeem voor. We hebben dat geleerd
bij onze buitenlandse collega's. Het
systeem is geheim. Als je het kent,
kun je er onder uitkomen".
Bij de verdeling van de beschikbare
reclametijd is er rekening mee gehou
den dat de reclameblokken een afwis-
KATUURZWVER
OPWEKKEND VERKWIKKEND
bombardementsviuchten wordt inge
schakeld, het mogelijk gemaakt accu-
rater dan in enige andere oorlog te
bombarderen.
Zij willen desnoods toegeven dat niet
tegenstaande de voorzorgsmaatregelen
slachtoffers onder de burgerij kunnen
vallen, maar wijzen erop dat alleen
reeds indien het risico bestaat, dat er
slachtoffers onder de burgerij gemaakt
kunnen worden, dergelijke bombarde
mentsviuchten niet worden onderno
men.
De defensie-autoriteiten spraken
voorts hun verbazing uit over het feit
dat zij aan kritiek bloot staan, terwijl
er in het Congres stemmen opgaan om
zich niet om de wereldopinie te bekom
meren en de bombardementen op
Noord-Viëtnam uit te breiden.
De voorzitter van de commissie voor
de Amerikaanse strijdkrachten, L.
Mendel Rivers, is een van de Congres
leden die op een escalatie van de
bombardementen heeft aangedrongen.
Hij zei dat hij van mening was dat
de Verenigde Staten het standpunt zou
den moeten huldigen, dat „de wereld
opinie naar de hel kan lopen" en dat
de Verenigde Staten de bombardemen
ten zodanig zouden moeten uitbreiden,
totdat Hanoi „met de grond gelijk is
gemaakt" en totdat de havenstad Hai
phong haar functie heeft verloren.
De mening van de voorzitter van de
commissie voor de Amerikaanse strijd
krachten wordt door zijn tegenhanger
in de Senaat, sen. Richard Russell, ge
deeld, evenals door sen. George Sma-
thers, die zei dat de Verenigde Staten
ieder wapen behalve een atoombom
zouden moeten gebruiken, om een ein
de aan de Viëtnamese oorlog te ma
ken.
De uitspraak van Congreslid Rivers
werd echter door sen. Jeffery Cohelan
„als hoogst onverantwoordelijk" van
de hand gewezen.
RtiSELSHEIM De Duitse doch
termaatschappij van General Mtors,
Adam Opel A.G., heeft aan 1000 arbei
ders in haar reusachtige fabriek te
Riisselsheim ontslag aangezegd. In ver
band met de recessie waarmee de Duit
se industrie momenteel te kampen
heeft.
Het zijn voornamelijk buitenlandse
arbeiders, wier arbeidscontracten wa
ren afgelopen of wier werkovereenkom-
sten het concern in staat stelden hen
op korte termijn te ontslaan. Er was
slechts een klein percentage Duitse ar
beiders onder.
Tot nu toe werkten er ln de fabriek
te Rüsselsheim ongeveer 5000 gastar
beiders van wie de meesten aan de as
semblagelijn te werk zijn gesteld.
BERLIJN Een Duitse journalist
die voor het weekblad „Der Stern"
werkt, is door de rechtbank in West-
Berlijn veroordeeld tot een boete van
300 mark, omdat hij weigerde ant
woord te geven op een vraag.
Peter Neuhauser, da journalist, trad
op als getuige in een proces inzake
meineed.
Neuhauser had in „De Stern" ge
schreven, dat de rechter in het oor
spronkelijke proces bevooroordeeld was.
De rechter vroeg hem vandaag hoe
Neuhauser dat wist. aangezien hij niet
bij dat proces aanwezig was geweest.
Hij weigerde opnieuw te antwoorden,
omdat ook deze rechter, volgens hem,
bevooroordeeld was.
LOESAKA De Kongolese autoritei
ten hebben de Zambiaanse kopermaat
schappijen verboden, hun koper per
spoor door Kongo naar de Angolese
haven Lobito te vervoeren, aldus is in
Loesaka vernomen.
De Kongolese autoriteiten zeggen,
dat zij het verschil niet kunnen vast
stellen tussen Zambiaans koper en ko
per van de Union Mière in Katanga,
waarvan de export is verboden wegens
de weigering van de Union, om haat-
zetel van Brussel naar Kisjasa te ver
plaatsen.
W *9
7olang geen nauwkeurige gegevens
over de jongste Chinese kernproef
bekend zijn, over haar juiste kracht en
de aard der splijtbare materialen, is
het moeilijk conclusies te trekken ten
aanzien van het belang ervan voor
kernwapenarsenaal van China.
Wel valt een versnelling in het ryth-
me van de Chinese proeven waar te
nemen.
Zeven maanden verliepen tussen de
eerste explosie, op 16 oktober 1964 en
de tweede, 14 mei 1965. Van een bom,
van twintig kiloton, iets krachtiger dan
de Amerikaanse kernbom op Hirosji-
ma, gingen de Chinese geleerden over
op een van zeventig kiloton, te verge
lijken met de kracht van de bommen,
die de Franse „Mirage IV" aan boord
heeft echter met dit fundamentele
verschil, dat alle Chinese kernbommen
tot dusver uit verrijkt uranium sa
mengesteld, terwijl de Franse bom nog
plutonium bevat. Tot aller verbazing
sloeg China het door alle andere kern-
mogendheden gevolgde plutoniumsta-
dium over en kwam het - meteen met
een uranium-kernbom.
Naar de mening van de Japanse
atoomgeleerden is het niet uitgesloten,
dat de tot ontploffing gebrachte bom
een waterstofbom is geweest, maar zij
achten het waarschijnlijker dat het een
„opgevoerde atoombom" was.
Zij hebben opgemerkt dat de Chine
zen niets over een thermonucleaire
vinding hebben gemeld, toen zij don
derdagochtend vroeg de laatste kern
proef officieel bekend maakten.
In Japanse regeringskringen is ver
nomen, dat communistisch China toch
de produktie van plutonium heeft her
vat. Met behulp van het plutonium kun
nen zwaardere bommen van een kleiner
formaat worden gemaakt. Het Chinese
atoomcentrum is gevestigd is Paotioe
in Mongolië.
MAO TSE-TOENG
bommen en cultuur
UI et duurde weliswaar bijna een jaar
tot de derde kernproef, die op 9
mei 1966 plaats had, doch deze bom
bevatte een „dope" van thermonucleai
re materialen zoals lithium, deuterium
en tritium en was drie maal zo krach
tig als de vorige.
Daarna ging het in steeds sneller
tempo: 27 oktober en 28 december '66.
De conclusie, die men hieruit kan
trekken is. dat de produktie van splijt
bare stoffen in China zich aanzienlijk
uitbreidt en dat de Chinese natuurkun
digen en technici de constructieproble
men van kernwapens onder de knie
hebben.
pen vraag is. hoever de Chinezen ge-
vorderd zijn bij de vervaardiging
van middelen om hun kernwapens op
de gewenste plaats te brengen.
De vorige kernbom werd met behulp
van een draagraket tot op een hoogte
van zevenhonderd tot twaalfhonderd ki
lometer in de atmosfeer gebracht.
Men weet nog niet hoe dit woensdag
gebeurde.
De spionagekunstmanen van de Ame
rikanen zullen hier misschien een ant
woord op kunnen geven.
Het is een feit, dat de Amerikaanse
inlichtingendienst al een maand geleden
wist aan te kondigen, dat een Chinese
kernproef ophanden was en de eigen
lijke proef 24 uur van tevoren aangaf.
Een analyse van de radioactieve neer
slag, die na de jongste kernproef in an
dere landen zal neerdalen, moet licht
kunnen werpen op de vraag van welke
aard deze Chinese kernbom was, een
thermonucleaire of een met „dope"-
(Van wn onzer redacteuren)
SCHIPHOL Onder luid geroep van
„Lang leve voorzitter Mao Tse-Toeng"
zijn de aclit Chinese lastechnici vrij
dagmiddag om een uur aan boord van
een Aeroflot-lijntoestel naar hun land
vertrokken. Met armen vol Hollandse
tulpen, namen zij afscheid van hun
landgenoten, die onder leiding van de
tijdelijk zaakgelastigde, de heer Shen
VVei-Liang, het achttal uitgeleide de
den.
Vlak voor het vertrek, aan de voet
van de landingstrap, had het Chinese
gezelschap nog een laatste vreemde
ceremonie ingezet. Het kille Schiphol
leek plotseling niet in Nederland, maar
in China te liggen. Op teken van ho
gerhand toverden alle aanwezige Chi
nezen het bekende „rode boekje" met
citaten van de Chinese partijleider
Mao Tse-Toeng te voorschijn. Zij sloe
gen prompt pagina 106 op, hetgeen ieder
gauw afging, dank zij de kleurige Chi
nese leggers. Schril gescandeerd, volg
de toen het citaat, waarop na ongetwij
feld wekenlang beraad de keus geval
len was:
„Een rots oplichten om hem op je
eigen voet te krijgen", is een oud
Chinees spreekwoord om te beschrij
ven hoe zekere dwazen zich gedra
gen. Reactionairen in alle landen zijn
dergelijke dwazen. In laatste analyse
is vervolging van deze dwazen door
de revolutionaire massa's van groot
nut om de. volksrevolutie in de breedte
en in de diepte te versnellen".
Na deze afscheidswoorden verdwenen
de acht lastechnici in het vliegtuig,
zonder zich ook maar een ogenblik in
te laten met de omstanders. Zwaaiend
en Mao aanroepend, verlieten zij Ne
derland, waaraan zij vreemde herinne
ringen moeten hebben, zoals omgekeerd
ook het geval moet zijn geweest bij de
verbouwereerde achterblijvers.
Zonder een woord te spreken, slechts
met afwerende gebaren, waren de acht
lastechnici om precies twaalf uur in de
zogenaamde VIP-kamer op Schiphol
verdwenen, nadat zij even tevoren on
der begeleiding van de tijdelijk zaak
gelastigde Shen Wei-Liang met een mi
nimum aan formaliteiten de Nederland
se douane waren gepasseerd.
De acht Chinezen, die vijf maanden
opgesloten hebben gezeten, zagen er
goed uit, zonder enig spoor te vertonen
van hun langdurig huisarrest. Zij maak
ten de indruk volledig normaal, zij het
zonder veel opgewektheid, hun terugreis
naar China te willen aanvaarden.
Van bijzondere maatregelen was geen
sprake, zo verklaarde de dienstdoende
adjudant van de Koninklijke Mare
chaussee, de heer L. Bos. Zijn perso
neel was er alleen om te zien, dat al
les ordelijk verliep, zo zei hij.
Behalvede tijdelijk zaakgelastigde,
was van de kant van de Chinese am
bassade ook aanwezig de tweede secre
taris en veiligheidsambtenaar Liao Ho-
Shoe, en de Engels sprekende tolk Li
Ching-Ping. Geen hunner wilde ook
maar een woord zeggen. Op vragen
naar hun ervaringen in Nederland,
maakten enkelen van de lastechnici 'n
wat verschrikt handgebaar. Alle overi
gen keken op noch om, tefwijl zij dooi
de haag van belangstellenden, jourr
listen en fotografen liepen.
I
