Vrijheid groter dan
men zich voorstelt
Kongo zoekt afnemers
voor eigen koper
Gestolen schilderijen
teruggevonden
Nenni: „bezwaren van
De Gaulle negeren"
Sovjet-beschrijving van oorlog
vaak te subjectief
Oogkleppen
Moskou bezorgd over
S o v j e t-schr ij ver s
Eigen Don Camillo en
Peppo
ne
Over de
Vakantie achter het IJzeren Gordijn (slot)
Sovjet-held was
oplichter
Adenauer 91
Felle kritiek in de Pravda
Uitgekomen
boeken
MOOI
ANGST
KRANTEN
KERK
Brandende gasauto
stremde verkeer
Licht beschadigd in park en huis
V.S.-raket ging
aan de haal
Incassochèques goed
voor duizend gulden
65 ontslagen bij
N.V. „Hattem"
Werkgroep vaargeul
voor Europoort
Vice-premier van
Z.-Slavië omgekomen
DONDERDAG 5 JANUARI 1967
Hoe is het met de Poolse democratie gesteld? Vast staat, dat zij aanzienlijk
vrijer is dan men zich in het Westen vaak voorstelt. De Polen voelen zich
beslist niet minder vrij dan de Westerlingen. „Jullie begrip van vrijheid is
anders. Bij jullie is de vrijheid primair, vooral de economische vrijheid. Bij
ons staat de sociale gerechtigheid voorop", zei een Poolse hoogleraar, die
geen communist is en evenals ruim 90 procent van zijn landgenoten belijdend
katholiek is en toch loyaal staat tegenover het regime-Gomoelka.
Sinds 1956, na de bloedige opstand in Poznan, die een einde maakte aan de
Russische onderwerping en Gomoelka na negen jaar weer aan de macht
bracht, is er in Polen veel ten goede veranderd. Het welvaartspeil is snel ver
hoogd, waardoor de aanvankelijk vijandige houding ten aanzien van het re
gime snel is afgenomen. Het systeem is liberaler geworden. Vergeleken met
yoor de oorlog, voelen de Polen zich zelfs als in een paradijs
KARDINAAL WYSZINSKY
Ja, maar
„De woningnood is vrijwel opgeheven
en dat hebben jullie met je economi
sche vrijheid nog niet bereikt", zei met
een zekere trots een oud-strijder, die
in de oorlog in het geallieerde leger
vocht. „Wij hebben onze eigen katho
lieke kranten, er is een vergaande
vorm van vrije meningsuiting en op
straat en in ons werk kunnen we vrij
onze gang gaan. Er is geen „grote
broer" meer. De Poolse politiek wordt
niet meer in Moskou, maar in Warschau
uitgemaakt", zo vatte deze Pool zijn
indrukken over tien jaar Gomoelka-be-
wind samen.
Evenals al zijn landgenoten was hij
trots op het feit, dat zijn land zonder
enige steun de zware oorlogswonden
heeft hersteld. Geen volk ter wereld be
taalde zo'n zware tol voor zijn vrijheid
als juist het Poolse: 220 slachtoffers
per 100.000 inwoners. Warschau werd
voor 80 procent verwoest, 60 procent
van de industrie werd vernietigd, 20
procent van de bevolking van de Pool
se hoofdstad werd door de Duitsers af
geslacht. De 300 fusilladeplaatsen in
Warschau en met name in het getto,
waar 350.000 Joden werden vermoord,
herinneren daaraan nog.
Maar op de puinhopen herbouwden de
Polen hun hoofdstad in oude luister. De
binnenstad is tot in de kleinste details
zelfs een getrouwe kopie geworden van
het vooroorlogse Warschau. Alleen de
Joodse invloed is niet meer merkbaar.
Er wonen nog 8000 Joden in Warschau.
Ze beschikken over twee synagogen.
Merkwaardig is, dat ook nu nog bepaal
de Polen niet vrij zijn van hinderlijke
anti-semietische trekjes.
Rondom de oude binnenstad zijn tien
tallen wolkenkrabbers gebouwd en het
straatbeeld is met lichtreclames, aan
trekkelijke etalages en goed geklede Po
len (met name de vrouwen) bijna Wes
ters. Wat ontbreekt is het drukke stads
verkeer.
In het oude stadsdeel is het provo-ide
aal („geen auto's in de binnenstad")
welhaast verwezenlijkt. De Stalinistische
pompeuze architectuur kreeg in de Pool
se hoofdstad geen kans, waardoor War
schau mooi is gebleven. Het foei-lelijke
cultuurpaleis midden in de stad (235
meter hoog, ruim 5000 vertrekken, con
certzalen en muzea) is de enige uitzon
dering. Het is een „geschenk" van Rus
land en een typisch voorbeeld van Sta
linistische architectuur. „Wie wil zien
hoe mooi Warschau is, moet op de to
ren van het cultuurpaleis gaan staan",
raden de Polen aan. „Dan zie je dat
gebouw niet...."
Uit hun oordeel over het cultuurpaleis
blijkt een zekere terughoudendheid van
de Polen ten aanzien van de Russen.
Ze maken er trouwens «cht geen ge
heim van:„De Russen zijn beslist niet
onze vrienden". Ze zijn het akkoordje
tussen Stalin en Hitier nog niet ver
geten. „Beschouw ze als onze bondge
noten, want van twee kwaden moet je
altijd het beste kiezen", zei een com
munist.
De Polen beschouwen de Duitsers als
hun aartsvijanden, de Oostduitsers in
cluis. Niets meer wordt gevreesd dan
een Duits revanchisme. „Wij hebben in
onze geschiedenis onze vijanden leren
kennen", aldus vele Polen. Oostduitse
toeristen komen er vrij veel in Polen,
maar ze worden alom behandeld als on
gewenste vreemdelingen. Wie Duits
spreekt, loopt het risico als zodanig te
worden behandeld. Dat betekent in Po
len vaak, dat het brood is uitverkocht,
dat de weg wordt gewezen naar het
graf van de onbekende soldaat, alle ho
telkamers vol zijn of dat de taxichauf
feur juist op weg is om een ander
vrachtje op te halen....
Angst hebben de Polen ook voor de
Peking-Chinezen. Als het er op aan
komt vrezen ze communistisch China
meer dan de NAVO, want in het com
munistisch zelfstandige Polen wint de
gedachte steeds meer veld, dat de vre
de tot nu toe is gehandhaafd dank zij
het militair evenwicht tussen Oost en
West. Daarover wordt uiteraard genu
anceerd gedacht, want twee Polen zijn
ln staat drie meningen te lanceren. Ze
polemiseren druk over de politiek, ma
ken mopjes over de communistische bu
reaucratie („vergeet als je doodgaat
de zeven formulieren niet in te vullen")
en grappen over de nog steeds niet af
gebakende Poolse grens („weet je dat
Peking-China de Oder-Neisse-lijn als
Chinese grens heeft erkend?").
Werkgelegenheid is er voldoende in
Polen. De meeste gehuwde vrouwen
helpen op voet van gelijkheid een hand
je mee om aldus het gezin wat meer
financiële armslag te geven. De Polen
beseffen dat er meer moet worden ge
mechaniseerd en geïndustrialiseerd,
want de industrie is nog te ambachte
lijk en het produkt daardoor te duur.
Er wordt nu hard gewerkt aan een
plan om de landbouw te mechaniseren.
Alle Polen betalen daaraan hard mee
door opcenten op agrarische produkten
om de agrarische gemeenschappen van
tractoren, dorsmachines e.d. te kunnen
voorzien. Als een heel belangrijke aan
winst wordt beschouwd de nieuwe Fiat-
fabriek, die in Warschau bij de Warscha-
wa-autofabriek wordt gebouwd en waar
in na 1968 werk is voor 10.000 arbei
ders. Ze gaan dan 200 auto's per dag
produceren en na 1970 zelfs 600 auto's
per dag.
De Polen zijn in alle opzichten sinds
1956 hun eigen weg gegaan, waardoor
zij zich thans een zekere luxe kunnen
veroorloven. Ook in andere opzichten
verschillen ze veel van hun bondgeno
ten. Er is reclame op de radio, de win
kels bieden een ruim assortiment, de
Polen zijn verzot op beatmuziek en Wes
terse films, de abstracte kunst en de
experimentele muziek worden geduld.
Op straat en in fabrieken ontbreken de
spandoeken en slogans die de zegenin
gen van de communistische beginselen
aan de man brengen, de radio verzorgt
dagelijks Engelse en Franse taallessen,
er is een meerpartijenstelsel (22 commu
nisten tegenover 218 afgevaardigden
van andere partijen, o.w. als vaste for
mule 13 katholieken) en de goed gekle
de en gekapte vrouwen zouden in het
Westen beslist niet opvallen.
Opvallend in Polen is voorts de rijke
sortering kranten en tijdschriften uit
het Westen. De actualiteit laat evenwel
meestal te wensen over. De New York
Times of Le Monde van vier dagen ge
leden liggen er naast l'Humanité van
gisteren
In één opzicht verschillen de Polen be
slist niet van hun Russische partijgeno
ten: de planmatigheid en de bureaucra
tische nauwgezetheid. Dat het systeem
daarbij wel eens kan falen, heeft men
bij de universiteiten ervaren. Polen telt
WLAD1SLAF GOMOELKA
Nee, toch
vele universiteiten, waarvan die in Kra-
kau (de oudste van Europa) met 40.000
studenten en Warschau (18.000) de groot
ste zijn. Voor verschillende vakken
heeft men een numerus clausus moeten
instellen, want de na-oorlogse geboorte
golf, die elke plannenmaker in zijn be
schouwingen kon betrekken, hebben de
Poolse universiteiten niet kunnen ver
werken. Aan sommige faculteiten wordt
reeds lang gewerkt in twee ploegen om
de arbeiders in de gelegenheid te stel
len 's avonds college te lopen.
Opvallend in Polen is voorts het
sinds 1956 vreedzaam naast elkaar le
ven en werken van kerk en staat. De
kerk geniet veel meer populariteit dan
de communistische leer. De aanwas van
de katholieke kerk overtreft de laatste
jaren zelfs de bevolkingsaanwas en de
kerken zijn niet allen tijdens de norma
le diensten overvol (men staat bij de
10.000 Poolse kerken 's zondags vaak
in de rij), maar ook op de werkdagen
worden ze druk bezocht. De staat heeft
alle verwoeste kerken in hun vooroor
logse luister hersteld, evenals trouwens
de paleizen van de vroegere dynastie
(„wij communisten zijn de beste be
schermers van onze vroegere monar
chie"). Kardinaal Wyszinsky is even
wel een doorn in het oog van de anti
klerikale communisten. Hem wordt con
servatisme verweten en zelfs in de ka
tholieke kerk zijn de meningen over de
kardinaal verdeeld.
Met een zekere jaloezie wordt vaak
gesproken over onder meer onze kar
dinaal Alfrink.
De verhouding tussen de Poolse staat
en kerk is er een van gewapende vre
de. Het bankroet van het Stalinisme
betekende tevens een overwinning van
de kerk. De communisten beseffen, dat
het gezag van de kerk onvoorstelbaar
groot is en dat het regime slechts kan
gedijen dank zij het besef bij de pri
maat, dat er slechts geloofsvrijheid be
staat. Er is een soort van gentlemens-
agreement tussen kerk en staat. De
kerk bemoeit zich niet met politieke
zaken en de staat laat de kerk in al
les haar gang gaan.
Dat leidt wel eens tot spanningen,
maar daarover wordt dan binnenska
mers weer op het hoogste niveau ge
praat. Het resultaat is dan meestal,
dat beide partijen gelijk blijken te heb
ben. Deze verhouding werkt vaak op de
lachspieren van de Polen, die het zon
der reden hebben over hun Don Camil
lo (Wyszinsky) en Peppone (Gomoel
ka).....
KINS JAS A Het bestuur van de
Union Minière du Haut Katanga kan
slechts op de medewerking van de NA-
VO-Ianden rekenen om een internatio
nale boycot van Kongolees koper te be
reiken, zo staat in een verklaring die
de Kongolese regering woensdag heeft
uitgegeven. De Kongolese Hoge Com
missaris voor de voorlichting, Jean
Jacques Kande, heeft in een verklaring
aan de pers gezegd, dat het Kongolese
koper echter niet noodzakelijk aan
NAVO-landen behoeft te worden ver
kocht.
Kande maakte duidelijk dat Kongo zo
nodig andere kopers kan vinden. Spre
kend over een mogelijke boycot van de
NAVO zei hij „wij weten dan tenmin
ste zeker wie onze vrienden zijn en wie
onze vijanden". Hij verklaarde opnieuw
dat de jongste besluiten van de Kongo
lese regering niet hetzelfde zijn als
roof.
Ten eerste bezit de Kongolese staat
het land en kan volgens de bepalingen
van de „bakajika"-wet alle rechten be
treffende overdrachten en concessies die
van voor de onafhankelijkheid dateren
terugnemen. Door te weigeren haar
hoofdkantoor naar Kinsjasa over te
brengen, heeft de Union Minière alle
rechten op haar concessies verspeeld,
aldus Kande.
Ten tweede bezit de Kongolese staat
tweederde van de installaties van de
Union Minière, zo zei Kande verder. De
statuten van de Union Minière, die in
1906 zijn aanvaard, zouden negentig
DEN HAAG Het verkeer op de
Rijksweg Den Haag - Utrecht is giste
renmiddag tussen vijf uur en tien voor
zes in beide richtingen gestremd ge
weest, doordat nabij Woerden een met
gasflessen beladen vrachtauto in brand
raakte na een aanrijding. De vrachtwa
gen kon op de vluchtstrook tot stilstand
worden gebracht. In verband met moge
lijk ontploffingsgevaar, werd het ver
keer in beide richtingen stilgelegd waar
na de brandweer van Woerden de brand
bluste.
Tegelijkertijd deed zich mede door
dat het verkeer in het spitsuur plotse
ling vastliep een aantal kop- en
staartbotsingen voor, waarbij in de ge
meente Waddinxveen twee personen
ernstig gewond werden. Ook vatte een
busje tijdens het rijden vlam. De inzit
tenden bleven ongedeerd.
jaar van kracht blijven. Ze voorzien in
de teruggave van alle bezittingen van
de maatschappij aan de staat na het
aflopen van de concessies. Er zijn thans
zestig jaar verstreken en dit betekent
dat Kongo tweederde van de activa van
de maatschappij bezit, aldus Kande.
Hij kondigde aan dat een brief van
het Internationale Monetaire Fonds aan
de Union Minière zal worden gepubli
ceerd, waarin het fonds de maatschap
pij verzoekt haar schulden aan Kongo
te betalen. Kande voegde eraan toe,
dat naar aanleiding van deze brief nog
geen maatregelen zijn genomen. De
brief is opgesteld na het bezoek van
een missie van het IMF aan Kongo be
gin november.
Kande herhaalde dat de Union Mi
nière voor 15 januari 7,5 miljard Bel
gische frank moet betalen, zijnde de
waarde van het erts dat al uit Kongo is
uitgevoerd.
MOSKOU Een „held van de socia
listische arbeid" ontpopte zich als wn
schurk, zo bericht de krant Sowjetska-
ja Rossija.
De roem die hij met zijn hoge on
derscheiding vergaarde steeg hem
naar het hoofd en gaf hem een grenze
loos zelfvertrouwen.
De gewezen held, die slechts met Se-
mentsjoek wordt aangeduid, werd uit
de communistische partij gezet en gaf
zijn heldentitel en het geld, dat hij van
de staat stal, terug.
Sementsjoek kreeg de onderscheiding
ln 1960. Als leider van een houthakbri-
gade in Archangelsk had hij meer hout
gehakt dan nodig is. Door de heldenti
tel over het paard getild, aldus de
krant, waagde hij het, vervalste pas
poorten in te dienen en zo geld op te
strijken voor „dode zielen", brigadele
den die niet bestonden.
De kassier keerde hem het geld
waar hij om vroeg ook zonder de ver
eiste documenten uit, omdat geen haar
op zijn hoofd eraan dacht dat een
„held van de socialistische arbeid"
wel eens oneerlijk zou kunnen zijn.
Sementsjoek heeft bekend en het geld
teruggegeven. Over strafvervolging
rept de krant niet.
LONDEN De acht schilderyen, die in het afgelopen weekeinde uit een
museum in de Londense voorstad Dulwich werden gestolen, z(jn teruggevonden.
Dit heeft de Britse, politie bekendgemaakt. De schilderyen vertegenwoordigden
een geschatte waarde van ongeveer vyfentwintig miljoen gulden.
Een 32-jarige werkloze man, Michael Hall is vanmorgen vroeg beschul
digd van de diefstal van acht schilderijen uit een museum in de Londense
voorstad Dulwich.
De man zal vandaag voor de rechtbank verschijnen.
Enkele doeken waren licht bescha
digd.
De schilderijen, drie Rembrandts,
drie van Rubens een van Gerard Dou
en een van Elsheimer, verdwenen in
de nacht van vrijdag op zaterdag uit
het museum. De dieven verschaften
zich toegang door een paneel uit een
toegangsdeur te verwijderen. Om de
doeken door deze opening te krijgen
sneden zij de drie Rembrandts uit hun
lijsten.
De kunstdiefstal werd de waardevol
ste genoemd welke ooit in Engeland en
ROME. De Italiaanse vice-pre
mier Pietro Nenni heeft woensdag
avond verklaard, dat de EEG de Fran
se bezwaren moet negeren en Enge
land moet toelaten als de Gaullisten
aan de macht blijven na de Franse
verkiezingen.
Nenni deed deze suggestie op een
bijeenkomst van vooraanstaande Euro
pese socialisten die is belegd ter be
spreking van de economische en poli
tieke structuur van Europa.
Hij zei, dat de andere vijf leden van
de EEG zich niet moeten laten tegen
houden door de bezwaren van het zes
de lid, Frankrijk, tegen de toelating
van Engeland. Hij beschuldigde de
Franse president Charles de Gaulle
BONN Oud-kanselier Konrad Ade
nauer heeft verklaard een brief van
president De Gaulle te hebben ontvan
gen, waarin deze zegt het Frans-Duitse
verdrag nog altijd te beschouwen als
een noodzaak. De brief had hem vreug
de en voldoening geschonken, zei hij.
Adenauer, die heden 91 jaar wordt,
heeft in een radio-interview laten mer
ken, zijn vete met zijn opvolger Lud-
wig Erhard, niet te zijn vergeten. „Ik
ben blij dat de periode van opschorting
van het verdrag ten einde is. Sedert ik
mijn functie heb neergelegd, is het ver
drag vrijwel systematisch buiten wer
king gesteld, vooral van Duitse zijde.'
Op de vraag of hij de opvolging van
Erhard door Kurt Georg Kiesinger zag
als een eigen overwinning in de binnen
landse politiek, zei Adenauer: „Zeker.
Ik kan dit bepaald wel zo stellen." Ver
volgens bracht hij de brief van De
Gaulle ter sprake, maar hij ging niet
nader op de inhoud in. Op andere vra
gen antwoordde hij duidelijk en volle
dig. Zijn hoge leeftijd bleek alleen uit
een zekere traagheid in zijn spreken.
De president van de rechtbank in
Utrecht, mr. J. J. Plugge, heeft de
voorzitter van de Christelijke Nationale
volkspartij voor Monarchale Democra
tie, de heer J. F. N. van Os uit Doorn,
op straffe van een dwangsom van
f 10.000,verboden zijn 7-jarige klein
zoon te gebruiken als lijsttrekker-buiten
mededinging van zijn partij of om de
foto van het jongetje te publiceren in
circulaires of folders van deze party.
van het denkbeeld
Europese gemeen-
van het saboteren
van een volledige
schap.
De ondubbelzinnige rede van Nenni
tot socialistische leiders uit twaalf lan
den volgde op een rede van de Britse
minister van Buitenlandse Zaken,
George Brown. De Brit bevestigde,
dat zijn land tot de EEG wil toetreden
en riep op lot een economisch en po
litiek verenigd Europa.
WASHINGTON Een uit de koers
geraakte, door de Amerikaanse lucht
macht gelanceerde oefenraket van het
type „MACE" is woensdag vermoede
lijk over Cuba heen gevlogen en onge
veer 150 km ten zuiden van de Cubaan
se zuidwestkust in zee gestort. Nog tij
dens de vlucht van het toestel, dat als
doelwit moest gelden voor onderschep
pingsvliegtuigen en niet met een oor-
logskop was uitgerust, had het ministe
rie van Defensie in Washington bekend
gemaakt, dat de raket waarschijnlijk
een baan over Cuba volgde. Kennelijk
waren de Amerikanen zo snel met deze
mededeling om een eventuele anti-Ame
rikaanse uitbarsting van Cubaanse zijde
voor te zijn. Toen het tijdstip waarop de
raket moest neerkomen (ongeveer an
derhalf uur na de lancering) was ver
streken, werd in Washington meege
deeld dat kon worden aangenomen dat
het toestel als aangekondigd in zee te
recht was gekomen, al was dat niet ge
verifieerd.
De „MACE"-raket, een geleid projec
tiel, was afgevuurd van de basis Eglin
in Florida.
Later zei een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van Defensie,
dat een „Phantom-f4" een superso
nische straaljager de uit de koers
geraakte raket over 'n afstand van 140
km heeft achtervolgd. De raket is door
de jager onder vuur genomen. Hoewel
getroffen, raasde ze toch verder. Ook
had men nog raketten afgevuurd.
DEN HAAG Het bedrag, dat giro
houders per kaschèque kunnen incasse
ren, zal binnenkort worden verhoogd
van 500 tot 1000 gulden. Minister De
Quay (Verkeer en Waterstaat) heeft
dit woensdag in de Kamer meegedeeld.
De P.T.T. zal de maatregel binnen
kort laten ingaan. Aanleiding hiertoe
is, dat steeds meer salarissen per giro
worden uitbetaald. Wie een salaris van
meer dan 500 gulden op zijn giro krijgt,
moet meer dan één kaschèque uit
schrijven om het in handen te krijgen.
Dit verandert nu.
ZWOLLE De N.V. wolindustrie
„Hattem" te Hattem gaat de produktie
inkrimpen. In verband hiermee heeft de
directie besloten, in overleg met de on
dernemingsraad, de vakbonden en 't ge
westelijk arbeidsbureau, voor 65 perso
neelsleden ontslag aan te vragen. Het
gaat hoofdzakelijk om meisjes en enkele
getrouwde vrouwen.
Het bedrijf heeft thans 185 mensen in
dienst. Het besluit tot inkrimping van de
produktie is, volgens de directie, een uit
vloeisel van de algemene verslechtering
van de economische situatie, die ook bij
het Hattemse bedrijf voelbaar begint te
worden.
MOSKOU Een Sovjet-kolonel heeft
het aureool van militair genie om Jo
zef Stalin aan de kaak gesteld.
Hij deed ook een aanval op de Sovjet
beschrijving van de militaire geschie
denis, waarin de individuele rollen van
andere militairen en burgerlijke leiders
overdreven worden, ook die van Kroest-
sjef.
En hij deed een aanval op de libera
le militaire geschiedschrijvers vanwe
ge hun oneerlijke kritiek op hun supe
rieuren.
De aanval werd gedaan door Kolonel
Vasily P. Morozof op verdraaiingen van
de Sovjet-militaire geschiedenis en ver
scheen in de Pravda, het partijblad.
Sovjet-maarschalk Konstantin K. Ro-
kossofsky citerend, verklaarde Morozof:
„Het flirten van schrijvers voor de spie
gel der geschiedenis is eenvoudig on
toelaatbaar".
Het artikel van Morozof volgt op de
recente publikatie van de memoires
van maarschalk Georgy K. Zjoekof, die
kritiek leverde op de fouten die Stalin
in de plannen maakte.
Zjoekof zei, dat Stalin verkeerdelijk
bevel gaf tot een tegen-aanval door
slecht uitgeruste uitgeputte Sovjet-troe
pen na de succésvolle verdediging van
Moskou in 1941. Stalin stelde hiermee
de Duitsers in staat bij Stalingrad door
te breken, aldus Zjoekof.
Morozof stelde verder geschiedschrij-
vingen aan de kaak waarin de nadruk
gelegd wordt op de persoonlijkheid van
individuele personen in verband met
hun „collectieve heldhaftige daden".
„Subjectieve waardering van feiten
kan geen plaats hebben in onze herden
kingsliteratuur", aldus Morozof.
Hoewel hij de voormalige premier
Kroestsjef niet met name noemde, was
zijn kritiek duidelijk van toepassing op
de militaire geschiedschrijving uit de
Kroestsjef-periode.
In een geschiedschrijving van 1963
werd verklaard, dat Kroestsjef „de gro
te man" was van de Slag bij Stalin
grad. Dit werd in 1965 herzien door Ro-
kossfsky, nadat Kroetsjef afgezet was.
die de rol van Kroestsjef minimaliseer
de.
De Sovjet-militaire bevelhebbers, ook
Zjoekof, waren zeer verstoord over 't
feit dat Kroestsjef de geschiedenis van
de tweede wereldoorlog herschreven
had alleen om zijn rol mooier te ma
ken.
Dezelfde bevelhebbers echter hebben
vaak jaloers verslag uitgebracht over
hun eigen rol in de geschiedenis van
de oorlog.
In april 1965 heeft maarschalk Ivan
S. Konjef de eer voor zich opgeëist
voor de Slag om Berlijn van 1945. De
voornaamste rol hiervoor was toege
schreven aan Zjoekof.
Morozof waarschuwde echter tegen
het te ver gaan tegen voormalige mi
litaire idolen. Hij leverde ook kritiek
op sommige liberale lasteraars.
Deze schrijvers, zei hij, „verdoezel
den hun eigen fouten en vergissingen
om kritiek te kunnen leveren op hun
superieuren of nauwste medewerkers
en ondergeschikten".
mogelijk zelfs in de gehele wereld ge
pleegd werd. Scotland Yard zette een
grootscheepse jacht op de dieven in
maar vreesde, dat deze hun buit al
naar het buitenland hadden gebracht.
Het museum ontving verscheidene ano
nieme telefoontjes en brieven, waarin
losgelden werden geëist. De schilderij
en waren niet verzekerd, omdat hun
waarde niet in exacte bedragen was uit
te drukken.
De politie ontdekte drie van de acht
schilderijen dinsdagavond achter struik
gewas in een openbaar park in het
westen van Londen. Zij maakte dit
toen niet bekend uit vrees, dat de die
ven de overige doeken zouden vernie
tigen. De politie was telefonisch bena
derd door een onbekende, die de plaats
noemde waar de schilderijen te vinden
waren. Hoe en waar de andere vijf
meesterwerken werden teruggevonden,
is nog niet bekend.
Volgens de politie hebben „verschei
dene personen haar bij het onderzoek
geholpen". Men maakt uit deze term
op dat er arrestaties zijn verricht.
Op een adres waar enige der schil
derijen werden gevonden ontdekte de
politie een grote hoeveelheid andere
waardevolle voorwerpen, die bij on
langs uitgevoerde overvallen werden
gestolen, en wapens.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering heeft een
werkgroep ingesteld om een studie te
maken over het uitbaggeren van een
vaargeul tot ver in zee, die het Euro
poort toegankelijk moet maken voor
olietankers en andere vrachtschepen
met een diepgang van 62 voet.
Na de bespreking met B. en W. van
Rotterdam en met de oliemaatschap
pijen, heeft de minister van Verkeer
en Waterstaat een werkgroep van alle
betrokken departementen in het leven
geroepen om de waterstaatkundige,
economische en andere aspecten van
de zaak te bestuderen.
Minister De Quay zei doordrongen te
zijn van de belangrijkheid van het
werk, maar het is zo veelomvattend,
dat een grondige studie nodig is, waar
bij „de geheimenissen van de Noord
zee" in het geding zijn. Hij weigerde
eeen datum te noemen, waarop de stu
die zal zijn afgesloten.
BELGRADO De Zuidslavische vice-
premier Boris Krajger is woensdag by
Sremska Mitrovica, ten westen van Bel
grado, met zijn auto geslipt. Krajger
kwam hierbij om het leven.
Krajger zat met zijn twee zoons in de
auto. Een van hen kwam ook om, de an
der werd zwaar gewond. De vice-premier
was 52 jaar en lid van het politieke bu
reau. Tydens de tweede wereldoorlog
streed hy met de partizanen tegen de
Duitsers. Van 1953 tot 1963 was hij pre
mier van Slowenië. Hy zat ook enkele
maanden in een concentratiekamp, waar
uit hy echter ontsnapte.
Van de uitgeverij J. H. Kok N.V. te
Kampen ontvingen wij „Christendom
en oorlog", gereformeerde stemmen
over het oorlogsvraagstuk (f9,75) en
„Uit tweeën één", een tussentijdse ba
lans van het gesprek tussen Rome en
de Reformatie, samengesteld door dr.
H. M. Kuitert en prof. dr. H. A. M.
Fiolet (f 12,50).
De uitgeverij Hollandia N.V. te
Baarn zond ons enkele herdrukken, te
weten: „De slag in de Ardennen" door
John Toland (9de druk f7,90) en „De
dreigende heuvels" door L. M. Uris
(10de druk f5.90).
Voorts verscheen bij Em. Querido's
Uitgeverij te Amsterdam „Wie is die...
Auteurs van Singel 262", een bundel
tje met foto's, biografische en biblio
grafische gegevens over 66 auteurs.
T"\e tyd is - gelukkig - voorbij, dat Bis-
marek kon zeggen, dat oorlog een
voortzetting van de diplomatie was,
maar met wat gewelddadiger middelen.
Dat idee van een „frischer und fröhli-
cher Krieg" is aan onze oostgrens, zo
doende heel lang blijven hangen.
In 1945 was echter ieder er wel vsn
overtuigd, dat oorlog iets is waarbij de
vreselijkste dingen gebeuren kunnen en
waarbij de laagste instincten van de
mensen kunnen losslaan.
En hoewel sedert die datum nauwe
lijks een dag voorbij is gegaan waar
bij niet ergens op aarde oorlog werd
gevoerd op kleine en grote schaal, is
men toch over oorlog op zich hetzelfde
blijven denken.
En bij een oorlog tussen twee delen
van een zelfde land, is de wreedheid
meestal nog veel groter dan tussen niet
landgenoten.
TTet is echter bij een oorlog altyd zo
dat een ervan alleen lelieblank en
de ander inktzwart is.
Bij een partij moge door verschillen
de oorzaken de concentratie van wreed
aards iets groter zijn dan bij de ander,
een leger is een doorsnee van de
maatschappij waaruit het voortkomt
met een groot percentage „gewonen" en
uitschieters goaden en slechten.
Daarom doet het wel een beetje kin
derlijk aan, als men bij sommige gele
genheden de kreten hoort, die door de
monstranten worden uitgestoten.
Dat men tegen oorlog is, goed, dat
men demonstreert, nog beter, maar
dan ook als men persoonlijk wordt, zij
men tegen beide partijen die oorlog
voeren.
JOHNSON
hij alleen, toe nou
Als men Johnson scheldt voor moor
denaar, waarom is Ho Tsji Minh, of
nog beter zijn opdrachtgever Mao Tse
Toeng, een onschuldig wezen?
Als men zyn vooruitstrevendheid al
leen kan bewijzen, door op de Ameri
kanen af te geven en de hardnekkige
weigeringen van Hanoi om over vrede
te praten alleen maar toejuicht, is het
met dat vooruitstrevende wel droevig
gesteld.
Men kan natuurlijk van mening zijn
dat alleen een shock-therapie helpt in
dit geval, maar dan moet men naar
twee zijden shocken.
Aan die eenzydigheid hjdt beslist Ha-
rison Salisbury van de zo befaam
de New-York Times in zijn reportages
vanuit Noord- Viëtnam.
Dat er bij bombardementen alleen
militaire doelen worden geraakt, is
onzin om te beweren. Maar ieder die
iets van bombardementen heeft gezien,
weet ook, dat burgers en militaire doe
len soms wel erg dicht bij elkaar lig
gen en soms op geraffineerde wijze door
elkaar gemengd worden. Als een kanon
naast het terrein van een school of een
ziekenhuis staat, is dan alleen dat kanon
doel, of ook het terrein rondom?
Olie kan op het terrein van de
meest onschuldige instellingen worden
geplaatst, spoorwegrangeerterreinen lig
gen vaak midden in de steden.
Is het erger dat er dan doden vallen,
dan wanneer by een aanslag op een
Amerikaans hoofdkantoor toevallige
voorbygangers het slachtoffer worden?
Kritiek is goed en de gelegenheid tot
kritiek om niet in eenzijdigheid te ver
starren moet blijven.
Maar kritiek met oogkleppen naar
een kant dient tot niets.
MOSKOU De autoriteiten van de
communistische partij die proberen toe
zicht te houden op de Sovjet-cultuur,
schijnen zich zorgen te maken over de
Russische schrijvers.
De moeilijkheid om de Russische
schrijvers te doen gehoorzamen aan de
officiële richtlijnen bleek wel uit de
zaak van de gevangen zittende auteurs
Andrei D. Sinjafsky en Joeli M. Daniel.
Maar het vraagstuk is veel gecompli
ceerder. Het omvat de rol van de let
terkunde in de „opbouw van het com
munisme", de term die hier gebruikt
wordt voor het uitvoeren van bevelen
van de partij welke deze ook zijn.
Deze rol is het hoofdpunt op de agen
da van een congres van Sovjetschrijvers
dat hier 22 mei begint. Ervaren waarne
mers hier zeggen, dat de zorgen van
de ideologische bazen van de partij door
deze datum worden aangetoond. Het con
gres zou verleden jaar gehouden wor
den. Maar het werd uitgesteld om offi
cieel niet bekend gemaakte redenen.
Volgens sommige zegslieden is de
hoofdreden de strijd om het proces van
verleden jaar februari tegen Sinjaf
sky en Daniël.
Zij werden veroordeeld voor het pu
bliceren van anti-Sovjetverhalen zij
ontkenden dat zij anti-Sovjet waren
in het buitenland. Sinjafsky zit zeven
jaar uit in een arbeidskamp, Daniël
vijf jaar.
Veel Sovjet-schrijvers hadden bezwa
ren tegen dit toeslaan van de geheime
politie. In de vakbond van schrijvers
kwam het tot heftige ruzie. In maart
hebben 63 auteurs, waaronder enkele
vooraanstaande, een petitie ingediend
bij het Kremlin, voor vrijlating van de
twee. In juni heeft de vakbond plotse
ling de plannen geannuleerd om afge
vaardigden te sturen naar de bijeen
komst van de Pen-club in New York.
De reden was dat zij wilden vermijden
uitleg te moeten geven van het proces
tegen Sinjafsky en Daniël.
In deze atmosfeer zou het voorgeno
men schrijverscongres de controverse
heropend hebben op twee punten: de
aard van het proces zelf en wat de
Sovjet-auteur kan zeggen zonder be
schuldigd te worden van „anti-Sovjetge-
schriften".
Reeds enige weken wordt er in de li
teraire kringen in Moskou over gespro
ken dat het congres tot laat in 1967 uit
gesteld zal worden zodat het deel kan
uitmaken van de viering van de 50ste
verjaardag van de bolsjewistische revo
lutie, die op 7 november valt. Dit, al
dus de zegslieden, zou de uitwerking
hebben de besprekingen te projecteren
in de algemene sfeer van zelf-verheer-
lijking die op het punt staat zich hier
in het land te ontwikkelen in plaats
van besprekingen die een nasmaak van
bitterheid achterlaten.
En nu schijnt 22 mei deze strategie
te bevestigen. Of dit slagen zal, zal af
gewacht moeten worden.
Het uitstellen van het congres wijst
volgens sommige waarnemers op een
nieuwe poging van de partij om de re
bellerende intellectuelen op het gebied
van literatuur stevig in de hand te hou
den.
