KLEERMAKER
contra
MOORDENAAR
Er is een grote vraag naar
KOGELVRIJE vesten
Oploswedstrijd Het mat
n
Hf
lg§
m
H
w
w
m§
Hf
ii
Hf
fff
s§§
B
Hf
fU
m
i§
m
Hf
Hf
Hf
m
H
Hf
f§§
f§§
lü
fH
18
Ut
Hf
Hf
m
m
Hf
w
if
Hf
J!
Hf
m
ÜP
Hj
18
s
Ui
Hf
S
H
s
Grote puzzel
B
9
m
Erg bang
Een harnas
Weer oorlog
De Aga Khan
Steeds heter
Verrukt
W
mm
SCHAAKRUBRIEK
H. BOUWMEESTER
DAM RUBRIEK
P. BERGSMA
wb.
m
m
Wé.
m
WÊÊÊm
Dit is de Engelse journalist Dexter Cole op de
foto links en op de afbeelding rechts. Links zoals
velen hem kennen de correct geklede Brit. Rechts
Z.oals hij zich liet fotograferen om een illustratie te
hebben bij een artikel dat hij ging schrijven over de
firma Wilkinson Sword Ltd. Hij staat er namelijk
niet in zijn normale ondergoed, maar in een kogel
vrije uitrusting een gepantserd vest, een gepant
serde dophoed en fmet als accessoire) een wandel
stok waarin een messcherpe degen zit.
Kogelvrije kleding is namelijk een specialiteit van
de buitennisige ..tailor shop" Wilkinson Sword Ltd.
een deftige kleermakerij in Londen. Keurig op
maat worden daar gepantserde vesten, dophoeden en
beenbeschermers gemaakt voor staatslieden en an
dere machtige figuren, die hun medemensen niet ver
trouwen.
De vakman die dit werk uitvoert, is een heer, die
al veertig jaar bezig is met de vervaardiging van mo
derne harnassen. Tot zijn klanten behoorden o.m. de
Aga Khan, koning Faroek van Egypte en mevrouw
Tsjiang Kai-sjek.
Dexter Cole schreef voor ons blad bijgaand ver
haal over een kijkje achter de schermen van de „ko
gelvrije wereld van Wilkinson Sword Ltd.
r\e mensen die, met angst in het hart,
door de glazen deuren van Lou
dens wonderlijkse kleermakerszaak stap
pen, komen uit alle delen van de wereld.
Het zijn journalisten, militairen, politici,
machthebbers, gangsters of detectives. Zij
hebben allemaal een ding gemeen: z.ij z.ijn
bang. Daarom wenden zij -zich tot deze
zaak om een kogelvrij vest te bestellen.
Het bedrijf is gevestigd Pall Mall no. 16,
een straat die „typisch een straat voor
mannen alléén" zou kunnen worden ge
noemd. De kleine, onopvallende zaak, weg
gestopt in een rij sociëteiten voor aristo
craten, is de zetel van Wilkinson Sword
Ltd. Hier zitten de specialisten in gepant
serde vesten, het ideale cadeau voor dege
nen die reeds alles hebben wat hun hart
begeert en bijzonder graag nog lange tijd
van het goede van het leven willen profi
teren. Zo'n vest kost gemiddeld maar dui
zend gulden en elk jaar hebben zo'n hon
derd mensen het er grif voor over.
Wijlen de Aga Khan droeg zijn kogel
vrije vest altijd als hij naar de paarden
rennen ging. Koning Faroek kocht er des
tijds twee tegelijk „voor de grap"
mevrouw Tsjiang Kai-sjek bestelde een ko
gelvrij corset, charmant afgezet met
blauw en wit satijn. Helaas hebben de Ja
panners het in 1942 te Singapore buitge
maakt en ook na de oorlog heeft zij het
pak nooit ontvangen. Bekende en minder
bekende grootheden, van Saigon tot Noord-
Afrika, hebben het aan Wilkinson Sword te
danken dat zij zo flink kunnen doen. Maar
in de ouderwetse, hoogst discrete zaak in
Pall Mall komt het woord „kogelvrij" bij
niemand ooit over de lippen.
ningin Elizabeth II en prins Philip, die in
de etalage staan. De firma is al in 1772
gesticht, aanvankelijk als de zaak van een
wapensmid met als specialiteit sabels voor
Britse officieren. Nog steeds worden trou
wens sabels verkocht, gemiddeld vierdui
zend per jaar, en er worden er zo'n dui
zend gerepareerd.
Ook de lansen van de Household Caval
ry, de beide regimenten ruiterij die als de
persoonlijke lijfwacht van de Britse
vorstin bekend staan, worden door Wilkin
son Sword gemaakt. In het souterrain van
de zaak is een aardig museum ingericht
met heel bijzondere objecten als gouden
helmen, sjako's van berevel, antieke ge
weren met vuurslag, bajonetten en sabels.
Bij Wilkinson Sword rinkelt de kassa
echter het hardst door de verkoop van
miljoenen en miljoenen scheermesjes van
het merk „Sword Edge", die naar 62 lan
den worden geëxporteerd.
„Wij spreken liever van een harnas,"
constateert de heer Leonard Barratt, die
de vesten naar maat vervaardigt. „Kogel
vrij vinden wij wat dramatisch klinken,
ofschoon die term op zichzelf natuurlijk
wel juist is. Zo'n harnas weerstaat kogels
uit elk pistool of machinegeweer, zelfs als
zij a bout portant worden afgevuurd.
Laatst nog heb ik wat nieuwe ontwerpen
gemaakt. Zij zijn berekend op kogels uit
welk vuurwapen ook, zelfs de Belgische
FN van de NAVO."
Mr. Barratt, veen forse man met het
uiterlijk van een geslaagde society-advo-
caat, pakte zo'n vest van zijn bureau en
hield het tegen zijn lichaam alsof het een
accordeon was. Zonder de minste inspan
ning demonstreerde hij hoe soepel het
was. „In zo'n vest zijn 500 dunne plaatjes
titanium, een hard metaal, verwerkt. Elk
plaatje zit in een zakje van nylon en hier
aan is het te danken, dat het vest niet
aanvoelt als een stalen gordel. De wijze
waarop wij die plaatjes in het vest ver
werken, is het geheim van de smid. Hoe
dan ook: er bevinden zich altijd drie la
gen metaal tussen het lichaam en de ko
gel, ongeacht waar deze zou kunnen bin
nendringen."
„Zo'n vest zit hoogst comfortabel. Pro
beert u het maar eens," nodigde hij uit.
Ik had het in een oogwenk aan. Mr. Bar
ratt zei, dat het amper twaalf pond woog,
doch een pantservest voor een corpulente
figuur kan toch wel tot twintig pond oplo
pen. Ik had even het gevoel dat ik pas een
uitgebreid diner had verorberd, maar
meer was het niet. Ik gipg weer zitten en
na twee minuten was ik helemaal verge
ten dat ik het vest nog aanhad.
„Wij hebben eens een politieke vluchte
ling als cliënt gehad," herinnert mr. Bar
ratt zich. „Hij bestelde niet alleen een
vest, maar ook heupbeschermers en een
gepantserde akten-tas. Toen kwam hij te
rug voor een brede gepantserde band om
het middel. Hij zou misschien zelfs kniebe
schermers hebben gekocht, als wij die
hadden kunnen maken. Voor zover mij be
kend, lééft die man nog. Je weet zoiets
natuurlijk nooit helemaal zeker, doch wij
spellen altijd het nieuws over moordaan
slagen in de krant om te zien of er soms
cliënten van ons bij betrokken zijn."
Zouden zulke klanten niet beter af zijn
met een ouderwets harnas? „Beslist niet,"
zegt mr. Barratt. „Zo'n middeleeuwse rid
der zou geen schijn van kans hebben ge
had tegen een modern militair pistool,
laat staan tegen een Mauser of een Luger.
Sinds wij begonnen zijn met lichaamsbe
scherming, hebben wij dit artikel meer ge
perfectioneerd dan ooit tevoren."
Mr. Barratts vader „met zijn bakke
baarden, een echte Edwardiaanse gentle
man, die in de zaak bekend staat als mr.
B" bracht de eerste moderne harnas
sen tijdens de Eerste Wereldoorlog op de
markt. Meer dan eens hadden officieren,
met verlof van het westelijke front, bij
hem aangeklopt voor beschermende kle
ding. Het eerste ontwerp bestond uit een
groot aantal stukjes mangaan, die in de
veldjassen werden genaaid. In 1917 kwam
de jonge Leonard Barratt, veertien jaar
oud, van school om zijn vader een handje
te helpen.
„Wij hebben ongeveer honderd van die
jassen gemaakt. Wij noemden ze veilig-
heidsjas en ze werden verkocht voor 250
gulden, een hoop geld in die dagen, ook
voor een officier. Ze zaten niet gemakke
lijk en ze waren ook niet geheel kogelvrij
want er zat te veel ruimte tussen die stuk
jes staal. Na de oorlog kwamen echter
verscheidene cliënten ons jassen laten zien
die door kogels waren geraakt en ze zei
den, dat zij er het leven aan te danken
hadden gehad."
Na de Eerste Wereldoorlog bleef de
vraag aanhouden. Er waren telkens onge
regeldheden in India en er was een op
stand in Ierland. Heel wat „Black' and
Tans", de militaire politiemannen met hun
zwarte baretten en bruine legeruniformen,
liepen even bij Wilkinson binnen als zij te
Dublin werden gedetacheerd. Veel eerder
dan de kranten wist mr. Barratt wèAr ter
wereld ergens onrust dreigde.
„Vaak zie ik bepaalde gebeurtenissen
aankomen," fluisterde hij mij in het oor.
„Gesteld dat wij opeens veel bestellingen
krijgen uit een Zuidamerikaanse repu
bliek. Dat betekent dat er revolutie dreigt.
Ik behoef alleen maar in mijn orderboe
ken te neuzen als ik de veranderingen in
Afrika wil reconstrueren. Ik weet wie bang
is. Soms komen extra bestellingen uit lan
den als er verkiezingen op de agenda
staan. Gemiddeld maken zij zo'n honderd
vesten per jaar. Af en toe is er een be
stelling voor alleen een vóór- of een ach
terstuk. Dan beseffen wij, dat ons produkt
zich goed heeft gehouden, doch dat de
cliënt een nieuw stuk wil, zonder sporen
van kogels."
Als hij het over zijn klanten heeft,
spreekt mr. Barratt in vage termen over
een „politiemacht in het Midden-Oosten"
of „een dictator in het Verre Oosten".
Natuurlijk noemt hij geen namen. „Een
moordenaar zou zijn wapen op het hoofd,
niet op het hart richten als hij wist dat
het lichaam beschermd was." Over inmid
dels overleden cliënten wil mr. Barratt
wél iets loslaten. Hij voegt er haastig aan
toe: „Hun dood had niets met mijn zaak
te maken."
nog een slanke jongeman toen hij klant
werd van mr. Barratt. Hij studeerde in
Engeland en was de zaak van de firma
Wilkinson binnengelopen om een scherm-
uitrusting te kopen. „Zijn oog viel meteen
op onze vesten. Hij vroeg wat dat bete
kende. Toen ik hem inlichtte, was hij ver
rukt en hij wilde er meteen een hebben,
voor de grap. Prompt bestelde hij er nog
een bij. Ik denk niet dat ze hem later
nog hebben gepast, doch hij heeft geen
nieuwe bestelling geplaatst".
Een geheimzinnige Engelsman, die voor
mevrouw Tsjiang Kai-sjek een pantsercor-
set kwam bestellen, zei meteen dat de
prijs er niet toe deed. Hij betaalde con
tant, gaf een adres in China op en ver
dween. „Ik heb er iets heel moois van ge
maakt, erg aardig en uitermate licht. Het
is jammer dat het in handen van de Ja
panners is gevallen. Mevrouw zou er ze
ker blij mee zijn geweest".
Op zekere dag in de jaren dertig
„een drukke tijd voor onze firma" stap
ten twee rechercheurs in burger de winkel
binnen, namen mr. Barratt terzijde en
verzochten hem een cliënt te bezoeken in
het Ritz Hotel. De volgende ochtend pakte
mr. Barratt zijn centimeter en liet zich
aandienen. Hij werd door twee Britsindi-
sche lijfwachten naar boven geëscorteerd
en daarna het vertrek binnengeleid van de
Aga Khan, de geestelijke leidsman van de
Ismaëlieten, de befaamde eigenaar van
renpaarden en ditmaal een zeer
angstig man.
„Hij kwam juist uit bed en was nog in
pyjama gekleed. Hij deed erg vriendelijk.
Natuurlijk vroeg ik niets, doch hij vertel
de spontaan waarom hij zo'n speciaal vest
wilde hebben. Hij had op de renbaan de
laatste tijd het griezelige gevoel gekregen,
dat een maniak op hem loerde. Ik nam de
maat en ging aan het werk. Toen ik te
rugkwam, was de zoon, wijlen Ali Khan,
juist bij zijn vader. „Maar vader, dat
kunt u toch niet aantrekken?" zei hij, toen
hij een blik op het vest had geworpen.
„Dat is toch veel te zwaar!" De Aga
Khan keek zijn zoon aan en zei: „Beste
jongen, als je zo groot bent als ik, dan
maken zo'n paar pond geen verschil
meer."
Faroek, de Egyptische monarch was
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwa
men de eerste bestellingen binnen van
jachtvliegers van 601 Squadron, die in de
Battle of Britain waren gewikkeld. Binnen
één week tijds werden honderd vesten af
geleverd. Toen de Amerikaanse lucht
macht in Engeland werd gestationeerd en
reeds bij de eerste operaties zware ver
liezen werden geleden, maakten de officie
ren zich ernstig bezorgd.
„Ze beseften niet, dat als één goedge-
richt salvo van een Duitse jager het toe
stel binnensloeg, bijna de hele bemanning
op slag dood kon zijn en het vliegtuig on
bestuurbaar. In dit stadium kreeg „ik be
zoek van generaal Malcolm C. Crow", hoofd
van de geneeskundige dienst van de Acht
ste Luchtmacht".
Mr. Barratt reed met een taxi naar de
Amerikaanse luchtmachtbasis te Boving-
don in de buurt van Londen en demon
streerde een nieuw kogelvrij uniformjasje
voor vliegers. De deskundigen stonden er
sceptisch tegenover. Zou een vlieger zich
in geval van nood snel genoeg van dat
pantser kunnen bevrijden Mr. Barratt
trok aan de rits, het kogelvrije jasje viel
op de grond. „Geweldig!" zeiden de Ame
rikanen in koor.
Zodoende heeft Wilkinson Sword 15.000
„flak-jackets" gemaakt en ook extra ver
stevigde helmen en halsbeschermers. In
licentie van Wilkinson Sword werden in
Amerika 388.000 jackets vervaardigd. Per
stuk kostten zij zo'n 55 dollar. „Die vlie
gers waren fijne jongens. Zodra zij die
jackets hadden, waren zij voor niets meer
bang. Eén vest trokken zij aan, op een
tweede vest gingen zij zitten. Goed, zeiden
zij, zij konden hun benen verspelen, doch
zij zouden dan toch met de rest van het
lichaam naar huis terugkeren", getuigt
mr. Barratt.
„Het geheim is het juiste evenwicht,"
vertelde de enige titaniumcoupeur ter we
reld met onverholen trots. „Het gewicht
zit eigenlijk op de schouders en zodoende
voelt u zich niet omlaag gedrukt. Laatst
had ik nog de minister-president van een
Afrikaans land in de zaak. Hij vond het
vest zó geweldig, dat hij contant betaalde
en het meteen aanhield. Hij ging recht
streeks door naar de Commonwealth-con-
ferentie, met het vest onder zijn over
hemd." Dat kan. Mr. Barratt maakt ech
ter ook pantservesten die er als een ge
woon vest uitzien, keurig met een rij
knoopjes in het midden.
Heeft hij veel bedankbrieven gekregen?
„Neen," antwoordde mr. Barratt, „onze
cliënten laten meestal niets meer van zich
horen als zij hun bestelling hebben ontvan
gen. Maar er staat tegenover, dat wij nog
nooit klachten van ontevreden cliënten
hebben ontvangen."
Mr. Barratt is trots op Wilkinson en op
de twee koninklijke wapenschilden, van ko-
Leonard Barratt (rechts) op de schietbaan. Hij plukt juist een volkomen
platgeslagen kogel uit een pantservest van zijn gerenommeerde firma.
Vele bestellingen voor kogelvrije vesten
komen momenteel uit het Midden-Oosten.
Ook Zuid-Afrika is de laatste tijd een goe
de afnemer. Mensen die naar Viëtnam
moeten, kopen vaak eerst zo'n vest alvo
rens opreis te gaan.
Er zijn echter ook heel gewone mensen
die met een produkt van de firma Wilkin
son Sword rondlopen, bijvoorbeeld een En
gelse vrouw, die bevriend is geweest met
een zeeman en altijd bang is dat deze bij
terugkeer zal ontdekken dat zij met een
andere man op stap is geweest. Neen, naar
landen in Oost-Europa zijn geen vesten
geëxporteerd, voor zover mr. Barratt weet.
Zodra nieuwe wapens op de markt ko
men, krijgen scherpschutters opdracht de
vesten van de heer Barratt onder vuur te
nemen. Voor alle zekerheid wordt bij de
kogelvanger dan een zandzak geplaatst,
met het vest omgord. „Zo'n zandzak biedt
evenveel weerstand als het menselijk li
chaam. De kogel uit een Mauser of een
Mannlicher-Schoener gaat heus niet door
drie of vier lagen titanum heen, doch je
krijgt natuurlijk wel behoorlijk pijn in je
maag bij een voltreffer. Maar goed, als
het leven van de cliënt is gered, zal nie
mand zich om zo'n kleinigheid bekomme
ren", vindt mr. Barratt.
Is het juist dat ook voor president John
son een kogelvrij vest is besteld? Geen
commentaar. En generaal De Gaulle dan?
Mr. Barratt glimlacht.
„Ja, ik heb een order uitgevoerd voor
een bijzonder lange figuur en die order
was inderdaad bestemd voor een heer op
het Continent. Altijd als ik een foto van
de generaal zie, zit ik mij af te vragen:
zou hij inderdaad
NDER REDACTIE VAN
W
ONDERREDACTIE VAN
"17"andaag weer een oploswedstrijd. Deze
tweede bestaat uit 10 eindspelletjes, die
wij ditmaal in één keer plaatsen.
1. zw.: 31, 32, 36; w.: 42, 47-49. Auteur:
Chochine.
2. zw.: (28) 35; w.: (2) 7, 40, 44. Auteur:
Everat.
3. zw.: 23, 36; w.: 10, 44. Auteur: Maurice.
4. F. Herman
zw.: 1, 8, 37; w.: 6 (16).
5. zw.: 25, (28) 35; w.: 6, 34, 40, 44, 49. Au
teur: S. Buys.
6. zw.: (6) 45; w.: (7) (23) 50. Auteur: A.
Cchochine.
7. C. Blankenaar
zw.: 28, 41 (46); w.: (16) 27, 38, 43, 48.
8. zw.: 33 (46); w.: 32 (3T) 42 (47). Auteur:
C. Blankenaar.
9. zw.: (11) 32, 35; w.: 9, 10, 40, 44, 49.
Auteur: P. Sonier.
10. zw.: 6, 45; w.: (2) 11, 17. Auteur: G. A.
Cremer.
Voor alle eindspelletjes geldt: wit speelt en
wint.
1 2 3 4 6
'///ZS/f
'//////A
46 47 48 49 50
46 47 48 49 50
Enkele opmerkingen: van de nummers 1,
2, 3, 4, 5, 7, 9 en 10 behoeft u maar één va
riant te geven; van no. 6, waar een geniepig-
heidje in zit, twee varianten; bij no. 7 zou een
4 om 1 eindspel kunnen voorkomen, maar dat
is natuurlijk vanzelfsprekend winst; no. 8 is
niet eenvoudig: u laat zwart nog maar een
tweede dam halen; no. 10 is op vrij simpele
wijze winst, maar er bestaat kans dat u in de
verkeerde richting gaat zoeken; de oplossin
gen moeten uiterlijk 24 januari 1967 in ons be
zit zijn; we hopen, dat de opgaven goed gepu
bliceerd staan; eventuele rectificaties worden
volgende week geplaatst.
We loven de volgende prijzen uit: Van „Slag
geheimen in het damspel" van F. Raman: drie;
Van „Raadselen der symmetrie" van F. Ra-
man: drie; Van „Springers damsleutel" A:
één; één diagramstempel stempelkussen
Van „Openingsslagzet van „Bergveld A:
vijf; Van „Prisma-damboek" van R. C. Kei
ler: drie; Van „Schijven Spreken" van D. de
Ruiter: drie; Van „200 praktische kombina-
ties" van H. de Jongh: drie; Van een jaar
gang van „Het Damspel" 1963 of 1964 of 1965
of 1966 een diagramboekje of het kanarie
boekje of een notitieboekje of een Lucas Bols-
boekje 1961: tien.
A betekent: of een jaargang van „Het Dam
spel" 1963 of 1964 of 1965 of 1966 of een dia
gramboekje of een kanarieboekje of een noti
tieboekje of een Lucas Bols-boekje.
Wilt u bij uw oplossingen opgeven over wel
ke prijs u het liefst zou beschikken? En wilt
u dan, i.v.m. de loting, een stuk of vijf in
volgorde opgeven
Correspondentie betreffende deze rubriek
aan: 'P. Bergsma, Haedstrjitte 60, Roordahui-
zum, tel. 0 5660-463.
Horizontaal:
1. per procuratie
(afk.)
3. afgod der
Filistijnen
7. gratis (Lat. afk.)
9- uitgestorven
groot dier
11. (weefsel v.)
geitehaar
14. omsloten stuk
grond
16. boterton
18. grove aardigheid
20. -je: achtereinde
v. e. kuilnet
22. het dichtstbij
zijnde
24. vod
25. bezoldiging, loon
28. hond
29. titel (afk.)
31. prov. t.n.v.
Calcutta
33. heden
34. zie 16
36. -op: trots op
39. inh. v. bep.
oesters
40. nut, winst
42. drietal
44. evenzo
46. titel (afk.)
48. haat, vijand
schap (Lat.)
51. muzieknoot
52. koeien
54. behandeling v.
wasgoed
56. lidwoord
57. bovenaards wezen
59. Ned. omroepver.
(afk.)
60. alzo
62. rijstbrandewijn
Oet mat op de onderste rij, waarmee wel
*-*- haast elke beginner vertrouwd is, speelt in
de meesterpraktijki een belangrijker rol dan
men wellicht zou denken.
Hieronder een boeiend voorbeeld, ontleend
aan de wedstrijd Spanje-Zweden in de voorron
des van de Olympiade te Havana 1966.
Wit: A. Pomar
Zwart: M. Johansson
Nlmzoïndlsch
1. d4, Pf6 2. c4,e6 3. Pc3, Lb4 4. e3, 0-0 5. Ld3,
d5 6. Pf3, c5 7. a3, Lc3:+ 8. bc3:, Dc7 9. Dc2,
dc4: 10. Lc4:, cd4: 11. cd4:, b6 12. Dd3, Lb7
13. Ld2, Tfc8 14. Tacl, Le4 15. De2, Db7 16.
0-0, a6
17. Pf3-g5! Bereidt een prachtige, ingewikkel
de combinatie voor. 17. Le4 x g2 Zwart
onderschat de gevaren die hem op de achtste
rij bedreigen; hij had vermoedelijk beter met
17. Ld5 18. Ld5:, ed5: kunnen voortzetten.
18. Lc4 x e6! Fraai gespeeld. De tekstzet verg
de een hyperscherpe berekening, zoals het ver
volg leert. 18. Lg2 x fl Iets beter was mis
schien 18. fe6: 19. Tc8: Dc8: 20. Kg2:
hoewel wit ook in dat geval duidelijk de beste
kansen behoudt.
Onvoldoende was 18. Tel: wegens 19.
Lf7:+ en nu:
1) 19... Df7: 20. Tel:! (20. Pf7:?, Lfl:!)
20. Db7 21. Dc4-f én wint.
2) 19Kh8 20. Tel:, h6 21. Dc4!, hg5:
22. Dc8-K Kh7 23. Df5 Kh8 24.
Tc8-f en wint.
19. De2-f3! Deze fijne pointe moet de zwart-
speler hebben overzien. 19. Lfl-g2 Zo ver
mijdt zwart materieel nadeel, maar de onder
ste rij blijft hem tot het einde toe parten spe
len. Een belangwekkende mogelijkheid was
19. Tc6 bijv.
1) 20. Lf7:-(-(?), Kh8 21. Ld5, Tel: 22.
Lb7:, Le2+ 23. Lel:, Lf3: 24. Lf3:,
Ta7 en zwart heeft tegenspel.
2) 20. Pf7en nu:
a. 20. Kf8 21. Lb4 Ke8 22.
Pd6+ en wint.
b. 20. Le2 21. Pd8+!, Kf8 22.
Dc6:! Pc6: 23. Pb7 en wit wint het
spel.
Aldus een analyse van Orbaan.
20. Df3 x b7, Lg2 x b7 Helaas is het tussen-
schaak op cl niet mogelijk omdat dan Lg2 van
het bord verdwijnt. Hoe simpel ook, op derge
lijke dingen kan men zich gemakkelijk ver
kijken. 21. Le6 x c8, Lb7-d5 Het enige, want
na 21. Lc6 beslist 22. Tc6:, Pc6: 23. Lb7!
22. e3-e4! Het begin van een nieuwe onderste-
rij-combinatie. 22. Pf6 x e4 Wederom ge
dwongen; 22. Le4: 23. Pe4:, Pe4: 24. Lb7
is hopeloos voor zwart. 23. Pg5 x e4, Ld5 x e4
24. Tcl-el, f7-f5 Helaas faalt 24. Lc6 op 25.
Lb7! Dit is de eigenlijke pointe van 22. e4! 25.
Lc8-e6+, Kg8-h8 Of 25Kf8 26. Lb4+Ke8
27. Lf5: met stukwinst. 26. Le6 x f5, Le4-c6
27. d4-d5Zwart geeft het op. (27. Ld7
28. Te7!)
64. groente
30.
gewicht der
65.
van biezen
emballage
gemaakt
32.
meubelstuk
67.
verv. v. d. werkw.
34.
huisdier
„bleken"
35.
zang, dans
68. de lezer heil (Lat.
37.
bedorven
afk.)
38.
sterk geurend
69. geweldig
heestertje
70. Greenwichtijd
41.
ondersteboven
(afk.)
43.
zijrivier v. d.
Verticaal
45.
Maas
eetgelegenheid v.
1.
2.
3.
R.-K. geestelijke
zuiver
niet dik
47.
bep. jongemensen
loopplaats voor
4.
ipil
kippen
5.
voorzetsel
49.
rep.inr. voor
6.
bovenste dakrand
schepen
7.
Turkse munt
50.
vorm v. onderw.
8.
munteenh. v.
(afk.)
Joego-Slavië
51.
zie 28 horiz.
10.
treksluiting
53.
gelijk
12.
jongensnaam
54.
bagger, slijk uit
13.
opgerold
sloten
wafeltje
55.
akelige
15.
gezwindheid
56.
verdraag
17.
deel v. e. auto
58.
delfstof
19.
deel v. h. hoofd
61.
ongevuld
20.
indien
63. meisjesnaam
21.
plaats v. balspel
64.
ongeveer (afk.)
23.
Japanse munt
66.
een ongenoemde
26.
inleiding
(afk.)
27.
bedrukt katoen
67.
broeder (afk.)