Amerikaan gewond
na botsing op de
Grebbeberg
Dodewaard kampioen in
eerste klas district west
Veiling Sep ter Tiel
Op zwerftocht door-
Walcheren en de Kempen
Gelukkige initiatieven
te Bergeyk
Schakers
Benoeming
Lezing over
grondbezit
van de kerk
Allerhande in
Ouwehand
verloren
Zware schade na
botsing
Dammen
„Opper" Bronk tot
voorzitter gekozen
Moedercursus in
Opheusden
Jong Gelre van
Barneveld hield
vergadering
Viskwekerij in
Arnhem dicht
voor puhliek
Zorg over niet
verontrustende
mond- en klauwzeer
Rijdt niet met een glaasje
want u bent het haasje.
Woonplekken
Pionierswerk
Voorbeeld
N
DONDERDAG 12 JANUARI 1967
RHENEN. Het eerste tiental van
de Rhenense Schaakclub speelde een
competitiewedstrijd tegen Rheden, wel
ke wedstrijd een voorlopige uitslag op
leverde van 52 in het voordeel van
Rheden. Drie partijen moesten worden
afgebroken. Eén partij eindigde regle
mentair in een Rhedense overwinning
wegens het niet opkomen van de tegen
stander uit Rhenen. De totale uitslag
geeft het volgende beeld:
RhedenRhenen
1. A. v. BaarenM. ter Haar i£.
2. G. Fiesler jr.S. v. Dijk afgebr.
3. G. Fiesler sr.n. opgek. 10 regl.
4. J. GerbrandsJ. Verwoert f2.
5. H. LambooiT. v. Dijk afgebr.
6. Th. Horstink—J. Kat Z2—y2.
7. G. v. Wijk—B. v. Doorn 1—0.
8. H. GerbrandsJ. F. Meijer >/2.
9. A. v. EchenJ. Notermans afgebr.
10. W. GastelaarJ. H. Platte 10.
RHENEN Gisterochtend nam de
Zwollenaar B. J. A. de bocht bovenaan
de Rijnstraat - hoek Fred. v.d. Paltshof
bte ruim, waardoor hij in botsing kwam
met de van rechts komende automobi
list L. P. uit Rhenen. Beide auto's wer
den flink beschadigd. Persoonlijke on
gelukken deden zich hier niet voor.
RHENEN De heer J. A. Zouten
dijk is per 1 januari benoemd tot hoofd
van de b.l.o.-school, die is verbonden
aan huize „Heimerstein" van de André-
stichting te Rhenen.
RHENEN Gisterochtend om half zes botste de in Heelsum wonende Ameri
kaanse sergeant van vliegbasis Soesterberg E. H.. op de Grebbeberg ter hoogte van
de militaire begraafplaats met zijn sportwagen tegen een boom. Hij moest zwaar
gewond worden overgebracht naar het Wageningse ziekenhuis. Zijn auto was
geheel vernield en moest worden weggesleept. Vermoedelijk is hy in een slip
geraakt door een glad weggedeelte of zijn snelheid was te hoog. Omtrent de
juiste toedracht van dit verkeersongeval tast de politie nog in het duister.
OPHEUSDEN De heer J. den Har-
tog uit Opheusden houdt vanavond een
lezing voor de plaatselijke kerkelijke
vereniging het onderwerp „Het
grondbezi le kerk ln Opheusden".
De lezing gehouden in gebouw
„Eltheto" .egint om half acht pre
cies.
De heer Den Hartog heeft in de loop
der jaren een diepgaande studie ge
maakt van de historie van -de Betuwse
kerken. Met name de kerk in Opheus
den schijnt nogal een interessant verle
den te hebben, zodat een groot aantal
belangstellenden wordt verwacht. Ook
niet-leden van de kerkelijke vereniging
zijn van harte welkom.
WAGENINGEN In 't district West
van de Koninklijke Nederlandse Dam-
bond is OODBC 1 uit Dodewaard over
tuigend kampioen geworden in de eerste
klasse. De dammers uit Dodewaard heb
ben een voorsprong van drie punten op
het Edese EDV 1, een team dat een
eervolle tweede plaats inneemt, en ge
volgd wordt door het Scherpenzeelse
SDV, dat een achterstand van maar
liefst vier punten heeft.
De volledige stand in deze afdeling:
1. OODBC 1 (Dodewaard)
9 9 0 0 117-63 18
OPHEUSDEN/KESTEREN De
postcommandant in de gemeente Kes-
teren, opperwachtmeester M. J. Bronk
is onlangs benoemd tot voorzitter van
de afdeling Over-Betuwe van de Bond
van Christelijke Politieambtenaren. De
heer Bronk was voor zijn benoeming
reeds enkele jaren secretaris van de
afdeling.
Hij volgt de voormalig commandant
van de groep Valburg, adjudant De
Heer in diens functie van voorzitter
op. Adjudant De Heer ging enige tijd
geleden met pensioen.
Het Emu-vrouwtje in Ouwehands Die
renpark heeft voor de zoveelste maal
de „legkoorts". Tot nog toe zijn er zes
kolossale eieren gelegd. Ze worden nog
niet gebroed, maar dat zal niet lang
meer duren. Elk jaar omstreeks janu
ari legt de Emu een groot aantal ei
eren, soms wel veertien tot vijftien
stuks. Het zijn fantastische exemplaren
van ongeveer 700 gram per stuk. Tot in
de verste uithoeken van de ren worden
de eieren gedeponeerd. De oppassers
kunnen iedere dag rapen. Ze worden
verzameld in een nest, waarboven een
lamp brandt.
Voor de Emu-haan breekt een drukke
tijd aan, want hij té het die moet broe
den, het vrouwtje kijkt nergens meer
naar om, wanneer zij de eieren heeft
gelegd. De haan zit 58 dagen op het
nest en valt dan 7 tot 8 kg in gewicht
af. Niet alle Emu-eieren leveren „re
sultaat" op. Toch is het in Ouwehands
Dierenpark al enkele malen voorgeko
men, dat er welgeschapen jonge Emu's
uit opgroeiden.
2. EDV 1 (Ede) 9 7 1 1 113-67 15
3. SDV 1 (Scherpenzeel)
9 4 3 2 100-80 11
4. DVV 1 (Voorthuizen)
9 4 3 2 98-82 11
5. VTD 1 (Tiel) 9 3 4 2 93-87 10
6. DEZ1 (Ochten)
9 3 2 4 91-89 8
7. RDV 1 (Rhenen)
8 2 2 4 88-77 6
8. Slagvaardig 1 (Wamel)
8 2 2 4 74-86 6
9. DES 1 (Lunteren)
7 2 14 62-78 5
10. VRD 1 (Renkum)
6 0 0 6 39-81 0
11. BDV 2 (Bennekom)
8 0 1 7 42-114 0
BDV 2 twee winstpunten in minde
ring.
In de tweede klasse gaat het Edese
DWS schijnbaar onbedreigd aan kop, ge
volgd door DLC 1 uit Druten, dat tegen
een achterstand van vier punten aan
kijkt, maar één wedstrijd minder ge
speeld heeft.
1. DWS 2 (Ede) 9 7 1 1 104-76 15
2. DLC 1 (Druten)
8 6 1 1 91-69 11
3. GSZ 1 (Resteren)
8 5 0 3 80-80 10
4. WSDV 2 (Wageningen)
6 3 12 69-51 7
5. DEZ 2 (Ochten)
7 3 13 71-69 7
6. WSDV 3 (Wageningen)
8 2 3 3 79-81 7
7. EDV 2 (Ede)
5 2 0 3 47-51 4
8. BDSV 1 (Barneveld)
7 2 0 5 66-74 4
9. DJZ 1 (Slijk Ewijk)
7 115 56-84 3
10. DVV 2 (Voorthuizen)
7 10 6 57-83 2
DLC 1 twee winstpunten in minde
ring.
In de derde klasse staat het tweede
team van DES uit Lunteren aan kop,
waarbij opgemerkt dient te worden, dat
het maar liefst drie wedstrijden meer
heeft gspeeld dan het Tielse VTD 2.
SDV 2 uit Scherpenzeel staat in de mid
denmoot en het Ederveense DCE 1 staat
op de één na onderste plaats.
De stand:
1. DES 2 (Lunteren)
5 5 0 0 60-40 10
,2. VTD 2 (Tiel)
2 2 0 0 34- 6 4
3. BDSV 2 (Barneveld)
4 2 0 2 42-38 4
4. SDV 2 (Scherpenzeel)
5 2 0 3 50-50 4
5. Ons Genoegen 1 (Harskamp)
5 2 0 3 44-56 4
6. DCE 1 (Ederveen)
6 2 0 4 51-59 4
7. DJZ 2 (Slijk Ewijk)
5 10 4 35-65 2
Veilbericht van de Tielse Veiling Septer van woensdag 11 januari 1967.
Opgave na klasse mm
maat.
Appelen
75/0pw
70/75
65/70
60/65
Enkele binderzoet
x Cox Orange k.l
70—78
67—70
58—62
46—50
x Cox Orange k.2
69—76
62—68
52—60
42—49
x Golden Delicious k.l
52—59
50—54
x Golden Delicious k.2
50—57
47—53
34—47
31—39
x Góudreinet k.l
34—37
x Góudreinet k.2
23—36
25—29
23—27
Jasappel
x Jonathan k.l
28—31
30—33
28—30
x Jonathan k.2
28—30
23—27
22—26
Jonathan verpakt k.l
31—33
27—29
55 60
1
49—52
2
30—34
23—30
41—55
34—37
41—46
45-
Laxton Superbe k.2
Laxton Sup. verp. k.l
Laxton Sup. verp. k.2
Winston k.l
Winston k.2
Fabrieksfruit blank per 100 kg f 20.40; rood
26—28
24—34
36—38
43—45
28—30 23—26
17,50: zoet f 11,20
Peren
Brederode
Comtesse de Paris k.2
Conference
Giezewildeman
St.-Remy
Winterjannen
IJsbouten
Perenkroet per 100 kg f 3,20
47—54 39
25—27 22—24
28-
60—64 29-
39—42 30—37
40—49
23—37. 15—30
Groenten: boerenkool 2931; koolraap 911; prei 1840, 1523; spruiten 5860,
30—47; sjalotten 2931; wortelen 1619.
x Is hoófdaanvoer
Alles in centen jjer kg tenzij anders vermeld
OPHEUSDEN Het Groene Kruis te
Oplieuwlen start zeer binnenkort, waar
schijnlijk eind januari, met een zoge
naamde moedercursus. De cursus, die
wordt gegeven door de plaatselijke
wijkverpleegster zuster De Winter,
vindt plaats in 't Groene-Krulsgebouw.
bouw.
Het ligt in de bedoeling de lessen
eenmaal per week des avonds te doen
plaats vinden. Men maakte ons er nog
op attent, dat de cursus niet alleen be
stemd is voor aanstaande moeders,
maar dat ook bijvoorbeeld jonggehuw
den veel plèzier van déze moedercur
sus kunnen hebben. Belangstellenden
kunnen zich melden bij de wijkver
pleegster. De kosten, die aan de cur
sus verbonden zijn, zijn zeer gering.
BARNEVELD Onder leiding van
de heer G. v. d. Lagemaat kwam de
afdeling Barneveld van .Jong Gelre
woensdagavond in vergadering bijeen
in een der gebouwen van de Coöpera
tie. Deze avond werden tevens de jaar
verslagen behandeld. De feestavond in
het Concertgebouw is gepland op 11
maart.
Zowel het financieel verslag van de
penningmeesteres, mej. E. Kas, als van
de penningmeester, de heer G. Bloe
mendal, getuigde van een zeer goede fi
nanciële positie van de afdelingen. In
het bestuur van de meisjesafdeling zit
ten behalve mej. E. Kas de dames A.
v. d. Broek, presidente, R. Pater en
mej. R. Noorlander.
In plaats van de heer G. v. d. Hud-
ding werd tot bestuurslid gekozen de
heer H. v. d. Lee. Bij de dames waren
twee vacatures door aftreden van mej.
M. van Diermen en E. van Ee. Geko-
n/df werd mej. R. Noorlander. In de
andere vacature wordt op de volgende
vergadering beslist.
Na afhandeling van deze huishoude
lijke zaken werd de vergadering in vijf
discussiegroepen verdeeld, die de vol
gende vragen te beantwoorden kregen:
1. Hoe denk je over provo's? 2. Hoe
denk je over oecumene? 3. Wat denk je
van de toenemende werkloosheid? 4.
Ben je voor of tegen rassendiscrimina
tie en waarom?
Nadat de verschillende rapporteurs
hierover het oordeel van de groep had
den weergegeven ontspon zich een druk
ke gedachtenwisseling.
ARNHEM De viskwekerij van de
Koninklijke Nederlandse Heidemaat
schappij te Arnhem, die jaarlijks onge
veer 20.000 bezoekers trok, behoort
thans niet meer tot de toeristische at
tracties van de Gelderse hoofstad. De
directie van de Heidemaatschappij
heeft namelijk besloten de afzet van
forellen in andere handen te geven en
van die zijde voelt men er niet voor
publiek toe te laten. Wel blijft de Hei-
demij. zelf forellen kweken elders in
het land, te weten ln Vaassen en te
Gulpen in Limburg.
ARNHEM De Gelderse Maatschap
pij van Landbouw maakt melding van
ernstige ongerustheid onder de varkens
houders over de maatregelen die enige
landen hebben genomen tegen de Ne
derlandse vee- en vleesinvoer. Deze
landen deden dit naar aanleiding van
nieuwe mond- en klauwzeergevallen,
die zich in de afgelopen twee weken in
Oost-Nederland hebben voorgedaan. De
maatregelen kwamen zeer onverwacht,
aldus de Gelderse Mij., want de mond
en klauw zeersituatie op zichzelf is be
paald niet verontrustend: het aantal
gevallen is beperkt, de vee-artsenijkun
dige dienst gaat bij de bestrijding zeer
effectief te werk.
De Gelderse Mij vertelt verder dat
volgens de laatste berichten alle varkens
in een bufferzone langs de Duitse grens,
van Coevorden tot de Rijn, verplicht
zullen worden ingeënt. Nu zich ook in
de provincie Gelderland een enkel geval
(te Scherpenzeel, zoals gisteren gemeld)
heeft voorgedaan, raadt het hoofdbe
stuur de varkensfokkers, wier bedrijven
buiten die bufferzone zijn gelegen, aan,
hun varkens vrijwillig voorbehoedend te
doen enten met het vaccin o i Virus
van dit type veroorzaakt op het ogen
blik de ziekte. Vorig jaar toen het c-vi-
rus het kwaad stichtte, hebben veel Gel
derse varkensfokkers hun dieren al vrij
willig voorbehoedend laten enten met
het vaccin van dat type.
Het ministerie van Landbouw vertel
de dat verplichte entingen in een zo
ne langs de grens nog slechts „voor
werp van overweging" zijn.
Het totale aantal gevallen van mond
en klauwzeer, dat zich in ons land heeft
voorgedaan sinds rond de jaarwisseling
de eerste gevallen gemeld werden, be
draagt tot en met 9 januari 40. Op 5
januari waren er drie nieuwe gevallen,
op 6 januari 2. op 7 januari 4, op 8 ja
nuari 4. op 9 januari 3.
Avontuurlijk is het, in een vreemde streek vertoevend en verlangend
die te leren kennen, van landschap tot landschap te dwalen, van dorp
tot dorp te gaan, de heekjes te volgen in hun grillige loop vol lussen en
kronkels. Zwervend door De Kempen vroegen wij ons telkens af: Hoe
zal het volgend landschap zijn, zijn houw, zijn kleuren in de zon, bij
regen, hij ochtend en 's avonds? Zal het dorp welks torenspits wij aan
de verre kim al zagen, een marktpleintje uit de Bourgondische cultuur
periode bezitten? En zullen wij daar een kerkje vinden in de levendige
Braitbantse gotiek? Zal er een waterrad wentelen in een bruisende
heek? Welke karakteristieke planten zullen wij vinden?
Van het hoogste punt van Brabant,
de heide tussen Luyksgestel en Pos
tel nabij de Blauwe Kei verschei
dene plaatsnamen in De Meierij,
waarvan De Kempen een kwartier
vormen eindigen op -gestel d.i.
geest-lo, een op hoge zandgrond ge
legen bos van dat hoogste punt
(40 m.) uit reden wij naar het
mooiste dorp van de Acht Zalighe
den, acht dorpen wier namen eindi
gen op -sel, namelijk Eersel met
zijn door lindebomen beschaduwd
langgerekt marktplein, een brede al
lee met oude gevels, 't Was een ge
not onder de bomen op een caféter
rasje te zitten langs het harmoni
sche sfeervolle plein.
Bij het wandelen in de dalen van
de Beerze en de Keersop bewees
onze flora goede diensten om de
planten te determineren. Wij vonden
het geurige wintergroen en een
schat van andere planten: wespen
orchis, tandzaad. zonnedauw, wolfs-
poot, zwarte toorts, gentiaan, cicho
rei. Uiteraard was het te laat in het
seizoen om de weilanden gekleurd
te zien door de gele primula's, maar
wel prijkten de herfsttijlozen met
hun bleeklilabloemen; hun bladeren
en vruchten verschijnen eerst in de
lente.
Halverwege Luyksgestel-Eersel
ligt Bergeyk, waar veel aan archeo
logisch onderzoek gedaan is, vooral
door de Rijksdienst voor het Oud
heidkundig Bodemonderzoek. Jaren
3. Toren te Dinzel, tweede helft van
de 15de eeuw. Markant zijn de
haakse steunberen. De bijbehoren
de kerk werd in 1927 gesloopt.
O
geleden werden daar al urnenvelden
gevonden, vertelt P. N. Panken in
zijn rijke boek, dat allerlei histori
sche en folkloristische gegevens be
vat en hoewel oud, nog steeds le
zenswaard is. De vondsten uit de
vijftiger- en zestiger jaren zijn rijk.
Tienduizend jaar voor onze jaar
telling, na de laatste ijstijd, toen De
Kempen nog een toendra- en steppe
landschap vormden, werd de streek
bij Bergeyk reeds bewoond, zij het
tijdelijk. De mensen jaagden op ren
dieren, herten, beren, wolven, vos
sen, dassen en steenbokken en leef
den voorts van boom- en struik
vruchten. Hun stenen werktuigen zo
als huidenkrabbers, klingen, schrab
bers, stekers, pijlspitsen, priemen en
beitels, in de bodem gevonden, be
wijzen hun aanwezigheid.
Toen het klimaat milder werd en
naast de berken andere bomen ver
schenen, zoals dennen, hazelaars,
iepen, eiken, essen en linden, kwa
men andere dieren: edelherten, ree-
en, everzwijnen, bevers en otters.
Ook uit die tijd zijn nabij Bergeyk
werktuigen gevonden. Dwars door
Bergeyk stroomt de Keersop, waar
langs aan de oostzijde een lage heu-
velrij loopt.
Hierop woonden omstreeks 3000
jaar vóór Christus mensen. Meer
naar Eersel vonden wij het Honger-
dal, een rijke vindplaats vah stenen
werktuigen.
In 1956 werd in het Beerzedal een
belangrijke vondst gedaan: een
„smederij", een werkplaats van
een „smid" die werktuigen uit
steen voor zijn stamgenoten Ver
vaardigde.
Langzamerhand maakten de no
maden plaats voor vaste bewoners,
die gewassen gingen verbouwen, huis
dieren temden en linnen en wol weef
den. De eerste woonplekken ontston
den. de oudste de Hoge Berk. waar
prachtige speerpunten en een gaaf
oogstmes ontdekt werden.
Het was ons vreemd te moede in
de stilte der bossen grafheuvels te
vinden, rustplaatsen van mensen uit
de jonge steentijd 3000-2000 jaar
vóór Christus. Merkwaardig was de
vondst van een 20-tal kistengraven,
die véél recenter zijn namelijk uit
de 14de eeuw na Chr., toen in Ber
geyk 400 mensen aan de pest stier
ven.
Het verbranden van doden ont
stond in de bronstijd. Beenderresten
werden bijgezet in een aarden pot.
Bij de Eerselse dijk ligt een geres-
taueerde grafheuvel met dergelijke
crematiesporen: een hoofdgraf. een
bijgraf en een vijftal bijzettingen.
Om die heuvel ligt een herstelde
praalkrans. Men voorzag zulke heu
vels namelijk van een randconstruc-
tie, waardoor praalkransheuvels en
pallisadenheuvels met ringsloten en
-wallen ontstonden.
Aan het eind van de brons- en het
aanbreken van de ijzertijd omstreeks
500 jaar vóór Chr. vestigden zich be
woners uit Zuid-Duitsland in de
Kempen, die de reeds genoemde ur
nenvelden achterlieten. Daarna volg
den de Eburonen en in de Romeinse
tijd de Toxandriërs. Romeinse vond
sten zijn er weinig bij Bergeyk ge
daan, slechts wat munten en potscher
ven.
Omstreeks 500 na Chr. trokken de
Franken of liever de Merovingers
de Kempen binnen, kleine landbou
wers met gemengd bedrijf. In 1957
werd aan de weg naar Eersel een
rijengrafveld van de Franken terug
gevonden. Ruim honderd graven wer
den blootgelegd, die zwaarden, spe
ren, een umbo (schildknop), veertig
stuks aardewerk, een zeldzame pot
met afsluitende bovenrand, siera
den, bronzen armbanden, kralen
snoeren van glaspasta en barnsteen,
bronzen gordelbeslag en gespen, 2
gouden hangers, een gouden muntje,
een broche van almandine (een geel
rood mineraal) belegd met goudfoe
lie en ingelegd met edelstenen, een
glazen schaaltje, een geprofileerde
aardewerken beker, een glazen
drinkbeker, een spits- of trechterbe
ker zonder voet, olijfgroen van kleur
en rijk versierd met glasdraden, be
vatten.
Bij het zien van die schatten her
innerden de kralensnoeren, de bro
che en de glazen bekers mij aan de
vondsten in het Frankisch grafveld
te Rhenen gedaan. De olijfgroene be
ker lijkt sprekend in vorm en struc
tuur op die in het Streekmuseum te
Rhenen.
Als een film trokken de perioden
uit de prehistorie en de latere ge
schiedenis te Bergeyk aan ons gees
tesoog voorbij. Maar niet alleen om
de bodemvondsten, maar ook om 'n
andere reden is Bergeyk belangrijk.
Te Luyksgestel zag ik een aankon
diging van een te Bergeyk te hou
den tentoonstelling over creatieve
recreatie. Ik sloeg er aanvankelijk
geen acht op omdat zowel het crea
tieve als de recreatie mode- en leu-
zewoorden van onze tijd zijn. Maar
toen ik een fraai verzorgd vouwblad
van de Stichting Werkgemeenschap
pen Bergeyk in handen kreeg, ont
waakten mijn belangstelling en be
wondering. Ik las dat die Stichting
de gemeente Bergeyk een recreatie
plan had aangeboden, dat rekening
houdt met de mogelijkheden die het
dorp en het omliggende landschap
bieden.
De snel toenemende bevolking van
O
1. Marktplein te Eersel, het mooiste
dorp van de Acht Zaligheden. De
foto geeft maar weinig weer van
de sfeer die op het plein heerst.
Eindhoven met zijn voorsteden, die
volgens verwachting binnen afzien
bare tijd vijf- a zeshonderdduizend
mensen zullen tellen en in het alge
meen de toenemende bevolking van
ons land en nog algemener: van
Europa, zullen Bergeyk en het ge
hele Kempenland met zijn boeiende
landschappen en wandelmogelijkhe
den steeds meer een functie bij de
recreatie van de stedelingen geven.
De tentoonstelling maakte dit dui
delijk door grote plattegronden en
een maquette. Het plan omvat in 't
centrum van het dorp een groen
strook aan te leggen met o.a. een
Thijsse's hof, waar de planten van
de Kempen een plaats zullen krij
gen. Voorts een gebouw voor muziek
beoefening, een voor wisselende ten
toonstellingen en lezingen, een
streekmuseum, een kinderboerderij,
een muziektent en nog veel meer.
Iets van het grootse plan zagen
wij reeds verwerkelijkt op het ten
toonstellingsterrein. In de receptie
bezichtigen wij fraaie foto's van de
Kempen en bovenal de prachtige bo
demvondsten.
Op een hectarengroot gazon, ver
sierd met beelden van moderne Ne
derlandse beeldhouwers was een
groep jongelui aan het musiceren en
in de paviljoens voor beeldende ma
nuele .expressie. creatief werken met
textiel, verbale expressie, creatief
spel en creatief-muzikaal werk, crea
tief inrichten van kamers en in de
Robinsontuin waren kleine en grote
kinderen bezig met tekenen, schilde
ren, het maken van collages, boetse
ren, spelen in de natuur en wat niet
al, waarbij ons opviel hoezeer zij
vreugdevol, bezield en geconcen-
de overtuiging waarmee zij zich zui
vert van historische fronten, zoals
particulier winstbejag of het troos
teloze „help uzelf, zo helpt u God," j|
en door de overgave waarmee zij J
evolueert naar de gestalte van werk
gemeenschap, d.w.z. naar een geor
ganiseerd arbeidschap waarin de be
langen steeds meer en meer aan de
greep van heersers-in-rangorde ont
trokken en, open naar de wereld,
immer rechtvaardiger gespreid wor
den.
In, of onderweg naar, de staat van
werkgemeenschap ontkomt een on
derneming niet meer aan de plicht
of „bezetenheid"- om haar houding
te bepalen ten aanzien van tal van
algemene problemen van samenle
ving en om aan de oplossing van
de dringendste dezer problemen me
de te werken. In de meeste omstan
digheden blijkt zij zelfs tot méér
dan „meewerken" genoopt, maar
behoort zij vóór te gaan, richtingen
aan te geven en de kern ter verwe
zenlijkingen te verschaffen.
Niets, gaat de heer Eino verder,
niets, inderdaad, stelt de mens van
daag zo onvoorwaardelijk vóór zijn
verantwoordelijkheid als de vormge
ving aan zijn totaal levensmilieu en
de zingeving aan zijn van de ene
in de andere dag voortstromende
gedragingen. De techniek dreigt, bij
ontstentenis van humane beheersing,
bestendig zich tussen de mens en
zijn wereld te schuiven en hem te
vervreemden van zijn ruimte en van
het leven dat hem daarin is toebe
dacht. Het komt erop aan, het zich
immer meer vertechniserende wo
nen en werken, rusten en spelen, ge
loofwaardig en beminnenswaardig te
maken.
treerd in hun scheppend werk opgin
gen.
De tijdelijke paviljoens waren met
elkaar verbonden door pergola's of
gangen van eenvoudige eternietzui-
len, die een fraaie effect gaven.
In het vouwblad schreef de publi
cist en docent de heer K.-N. Eino
een beschouwing met een verrassen
de visie op de taak van ondernemin
gen, fabrieken en kantoren in de
menselijke gemeenschap. Die huizen
en fabrieken en kantoren behoeven
geen „te dulden onvermijdelijkhe
den" te zijn; zij .moeten tekens
worden van een goed lot en van le
venszin.
Ondernemingen vertolken, aldus
de schrijver, in hoge mate het ge
halte van het maatschappelijk be
stel. Zij kunnen fundamenteel daar
op inwerken. Precies in die sociale
mogelijkheid steekt hun diepere zin
of hun enig „recht". Zij mogen èl-
les bedenken, aanvatten en tot stand
brengen wat bijdraagt tot het geluk
van de samenleving. En dat „mo
gen" wordt bij enig nadenken al
spoedig een superlatieve vorm van
„móeten".
De eindelijke bestemming van een
overneming reikt ontzaglijk veel
verder dan het verlenen van econo
mische diensten.
Het doel van haar bestaan ligt
duizendvormig vervlochten in de no
den en verzuchtigen, de strevingen
en dromen van de gemeenschap.
De bereidheid van eén onderne
ming, het geluk van de mensen te
bevorderen blijkt het duidelijkst uit
2. Kapelletje uit de 15de eeuw te
Eerselin 1918 tot raadhuis ver
bouwd, in 1957 weer als kapel her
steld. De gebrandschilderde ven
sters tonen taferelen uit de be
vrijding in 1944.
O
Bedroevend veel verleidt ons om
te vrezen dat onze nederzettingen
zich tot „cities next to hell," ste
den grenzend aan de hel, zouden ont
wikkelen, maar wij hebben nog alle
kans om er de paradijzen van te ma
ken waarop we recht hebben. Alles
wijst erop dat dit allemaal het
leefbaar maken van steden en dor
pen en het zinvol doen beleven van
de vrije tijd binnen onze reikwijd
te valt. het kan veroverd worden
mede met de stuwing van zichzelf
overstijgende ondernemingen.
Het licht van Eino's optimistische
gedachten, door ons kort samenge
vat, zal sommigen verblinden. An
deren zullen er door verontrust wor
den. Zij die menen dat Eino's idee-
en utopistisch zijn mogen bedenken
dat zaken als sociale voorzieningen,
gezondheidszorg, de verkorte werk
dag en -week, een menswaardig loon,
dingen die ons normaal en vertrouwd
voorkomen, eertijds ook als illusies
werden beschouwd, als hersenschim
men zelfs. Eino's woorden moeten
ons en bovenal hen die in industrie
plaatsen ondernemingen leiden of
erin werken, wakker schudden en
tot een ontwaken brengen verf hoop
op een nieuwe blijdere wereld.
Moge bij Bergyk de victorie be
ginnen!
Luyksgestel, augustus 1966
D. Philips
De weersomstandigheden zijn van die
aard, dat we zo weinig mogelijk buiten
komen. Toch zou ik u willen aanraden,
als het weer het toelaat, nu een fikse
boswandeling te ondernemen om de win
ter daarbuiten aan het werk te zien.
Terwijl ik dit „praatje" neerschrijf
heeft een dichte, witachtige nevel alle
voorwerpen in de vrije natuur nog on
zichtbaarder gemaakt dan de dikste
duisternis. In onze omgeving, zo rijk
aan bossen, heuvelen en dalen, is het
een mooie belevenis de toverpracht te
aanschouwen. Overal om ons heen kan
men rijkelijk vari het schone winter-
schouwspel genieten. Vanaf een hoogte,
bijv. Wielingshervel, overziet men een
tafereel, dat ons bijna zou doen
vermoeden, dat de afgelopen nacht een
der duizend en een Oosterse verhalen
was, waarin de rijke verbeeldingskracht
de fabelachtige schoonheden bijeen
bracht, waaruit steeds een fijne waar
neming van moeder natuur spreekt.
Al de miljoenen twijgjes van de bos
sen zijn met een zacht wit overtrokken,
de nachtelijke nevel verdichtte tot rijm
in de kronen der bomen. Op een wan
deling door het bos zult u het beleven,
dat zich enige gevederde vrienden tot
vlak boven uw hoofd neerlaten op een
tak van een boom en tegelijkertijd
wordt men overdekt met een regen van
zeer vergankelijke juwelen, die van de
takken en twijgjes fvallen.
Daar, vóór u, strekken zich de met
een schitterend sneeuwkleed overdekte
weiden uit, begrensd door het bos, waar
van de donkere stammen uit de witte
vlakte omhoog rijzen en naar boven toe
weer in de zuiver witte takken over
gaan.
De bossen in onze naaste omgeving,
met zulk een als uit diamanten geweven
kleed getooid, zijn de feesttooi van de
winter. Voor de echte natuurliefhebber
(ster) is het een fabelachtige schoon
heid. Het is alsof de winter de kristalli
satie te baat heeft genomen om op deze
wijze het scheppingsvermogen der Len
te na te bootsen. Het valt zelfs voor
hem, die ook in de winter de verschil
lende bomen kan herkennen, hier en
daar moeilijk om zijn oude bekenden in
dit met juwelen bezaaide kleed te her
kennen. De eiken verrader zich door
hun bochtige takken, waarvan de talloze
dunne twijgen door de ijskristallen aan
zienlijk zijn verdikt en hierdoor nu zo
dicht opeengedrongen zijn, dat het ge
heel een wolkachtig aanzien geeft. Ziet
de sparren en dennen! Door de dikke en
dichte sneeuwkristallenhaag buigen de
nu nog zwaardere takken lager dan an
ders naar beneden en zijn ze niet volko
men in een zuiver ornament veranderd
Vrijdagmorgen, in de bus. hoorde ik
een dame uitroepen: „O, wat zijn die
bomen nu mooi, 't lijkt op een sprook
je". En zo is het inderdaad! Men wordt
niet moe om het sierlijke juwelierswerk
van de winter in bomen, heesters en
struiken te bewonderen en daarbij was
de nachtelijke luchtstroming er de oor
zaak van dat de slanke, dorre halmen
van de hogere bosgrassen, die daar te
gen de taluds staan, met lange kristal
len bezet werden, zodat ze letterlijk ge
lijken op uit briljanten vervaardigde
kammen.
Is de winter geheel dood Deze vraag
beantwoord ik met een volmondig:
„neen, zelfs niet schijndood!" Zoeken
en Waarnemen!
De voor dood gehouden winter ver
bergt nog miljoenen knoppen in haar
schoot, die thans in een kristallen wieg
je sluimeren, totdat zij door Moeder
Natuur worden wakker gekust. Ont
waak, kleine slapers!
E. A GRIJ8EN - RHENEN
t
