Moederliefde in het vrije veld
Nervositeit
Standen van lezers Bliksemoverwinning
Si
li
Hf
Ai
j§
i§
i®
Hl
Hf
s
tn
tn
n
f§
fÜ
11
H
Hf
Hf
g§
m
Grote puzze
II
L
L
n
n
Veilig, praktisch en gemakkelijk
s
door Adriaan P. de Kluiver
M
m
9
fe
Oplossing puzzel vorige week
35
a
21
11
g3
99
50
61
Ei
.0
bX
ga
13
bs
0b
ca
=5
7*
E3
62
ga
SCHAAKRUBRIEK
mH. BOUWMEESTER
DAMRUBRIEK
P. BERGSMA
Ts er wel mooier onderwerp
denkbaar om over te gaan
schrijven. Het gaat om het edel
ste dat een dier bezit. Een dier
geeft zich zoals de natuur het
maakte. Van het moment dat de
copulatie heeft plaats gehad is het
moederdier al écht moeder. Dan
gaat het nog maar om één ding:
om het jonge dier en alles Wordt
dan bijzaak. Zo mogen wij het
stellen.
Ook de mens die moeder zal
worden, leeft er naar toe. Maar
anders. Bedachtzamer mogen wij
wel zeggen. Als mens heb je nog
zoveel anders aan het hoofd. Daar
is het gezin, de oudere en jongere
kinderen, je huis en de kring
waarin je leeft. De héle mensen
maatschappij blijft moeder de
vrouw voor zich opeisen. Het dier
heeft in veel gevallen de zorg
voor het individu alleen; in ande
re gevallen is er wél het vader-
dier dat aan de zorg meedoet.
Maar of papa-dier naar de ge
boorte van zijn kroost uitziet, zo
als dat in de mensenwereld het
geval is, weet men nog zo net
niet. En dat houdt ook allemaal
verband met de omstandigheden
die voor iedere diersoort weer an
ders zijn. Waar het mannetje een
harem om zich heen verzameld
heeft, reeën b.v., daar zondert de
geit zich af zodra de tijd van het
baren daar is.
T>ij mensen wordt het liefdege-
■*-* voel voor de kinderen zeer
lang, ja het gehele leven lang
meegedragen, maar bij het moe
derdier komt een moment dat het
ziet dat haar kind volwassen is ge
worden en dan is de tijd gekomen
om het los te laten. Dan begint
het volwassen jong aan het eigen
bestaan. Beredeneerde liefde, zo
als bij de mens voorkomt, kent
het dier immers niet Bij ons wil
moederliefde zeggen dat ze duurt
tot de dood moeder wegneemt.
Of in het ergste geval tot een
moeder haar kind te vondeling
legt en (in het extreemste geval)
ergens in een stille gracht ver
drinkt. In dierentuinen verstoten
leeuwinnen wel eens een welp en
dan staat men voor een raadsel.
Zo zullen er in de wereld van de
dieren wel mysteries blijven be
staan...
YVij gaan dan met zevenmijls
laarzen de omgeving door,
want ik wil u deze keer eens ken
nis laten maken met een paar
frappante staaltjes kroostverzor-
ging, die ik in "onze omgeving ge
durende de jaren dat ik zwerftoch
ten in het vrije veld maakte, zelf
meegemaakt heb. Het meest is
mij in de herinnering bijgebleven
hoe vorig jaar, toen een deel van
Veenendaal na. die gigantische
wolkbreuk blank was komen staan
een wezelmoedertje haar beide
jongen in veiligheid bracht. Het
was terwijl ik de volgende mor
gen vroeg per fiets naar Rhenen
ging. Dan ga ik veelal tegenwoor
dig de Tinne weide door, dan de
Groeneveldselaan en na de over-#
weg neem ik de Spoorlaan en via
de Kampjesweg kom ik dan snel
op de grote weg. Op wel 10 plaat
sen stroomde nog steeds water uit
de overvolle sloten de Spoorlaan
over naar de spoorsloot langs de
parallel lopende spoorlijn. Als u
nou nóg niet weet waar het was,
mag ik een biet worden. Enfin, 't
ging maar van sjsssst met de wie
len door dat water. En ineens zag
ik dat kleine drama gebeuren.
Een weiland stond nabij de weg
blank en daar midden in lag een
droog eilandje en op dat eilandje
holde bedrijvig een wezeltje heen
en weer. En toen ik nóg wat be
ter toekeek bleek het diertje in z'n
bekje een jong vastgepakt te heb
ben. Dan stap je toch af om het
gedrag van zo'n diertje te bekij
ken! Goed, het werd een worste
ling tegen de elementen daar. Het
diertje nam een kloek besluit en
Jn een va.i de vele V.A.D.-bussen
die zich dagelijks door het Velu-
we-landschap slepen of reppen,
vingen we dezer dagen een ge
sprekje op tussen twee aardige
meisjes van een jaar of vijftien,
zestien. Nee, niet over The Mon-
kees of mini-rokjes, maar over de
oudere generatie. Het ging ten
minste over een dame.
Maar laten we luisteren wat
Tolanda en Monique (om ze eens
een paar in de mode^zijnde meis
jesnamen te geven) er zelf over
zeiden:
Yolanda: „Er kwam gisteren
een dame bij ons thuis op visite
en die had allemaal rooie vlekken
in haar nek."
Monique: „Hoe kwam dat zo
Yolanda: „Van de zenuwen."
Monique: „Je vraagt je af: hoe
kan zoiets, hè
Yolanda: „Tja, van de zenu
wen."
Monique: ..Het is toch wat: alle
maal rooie vlekken in de nek."
Yolanda: „Ja, en van de zenu
wen."
Monique: „Tja
Yolanda: „Enkel en alleen de
zenuwen."
Een man in de buurt van het
tweetal liet zijn krant een eindje
zakken en keek hen over Viëtnam
•n de verkeersongelukken heen
aan. In zijn blik kon je lezen: „Ik
kryg er de zenuwen van."
ging met jong en al te water. Zo
zwom het op mij toe. Stel u voor
dat u met een klein kind tussen uw
tanden minstens een keer of drie,
vier het bassin van het Bergbad
over moest! Zó zou ongeveer de
verhouding geweest zijn. Niet vei
bij mij vandaan kwam ze bij de
wegberm, glipte vliegensvlug dooi
het natte gras en toen de weg
over naar de slootkant, waar het
jong ijlings in een of andere
stomp weggestopt werd! Juist wil
de ik weer op de fiets stappen
toen ze er alweer aankwam, te-
rugzwom en met een tweede jong
de oversteek maakte. Ze had haar
jongen in veiligheid gebracht. En
ik weet nóg niet of ze al niet bei
de jongen van elders naar dat
groene eilandje gezwommen had.
Best mogelijk.
IVTu noemt men zoiets moedei
liefde. Maar is dat nu wel met
onze menselijke normen te betite
len. De natuurlijke binding moe
der kind laat het dier geen an
dere keus. Dit dééd dat kleine dier
omdat haar instinctief moeder
schap een opdracht is en die vol
bracht ze gehoorzaam. Dat dier
tje kon niet denken, neen, zelfs de
toestand niet overzien. Ze zag niet
hóéver ze wel zwemmen moest.
Ze volgde eenvoudig de verzor
gingsdrift.
rn dan denk ik ineens aan een
*-J bericht dat jaren geleden in
de kranten stond. In het berg
dorpje Trébiano had een steen
arend uit een op een boerenerf
staande wieg een nog klein kind
met haar klauwen gepakt en naar
het horst hoog in de bergen ge
voerd. Dat kind zou daar in stuk
ken gescheurd zijn als het kloeke
gedrag van de moeder het niet
met duizenden gevaren voor eigen
leven had gered. De vlucht van
de reusachtige roofvogel was niet
geruisloos geweest. Verheugd over
de „vangst" had de adelaar een
gekrijs laten horen en de boeren
uit het dorp keken omhoog. Meer
malen was zó een klein lammetje
meegevoerd. Tot grote ontzetting
zagen zij dat kleine kind in de
greep van de vogel. Een herders
jongen wist het horst op de richel
van een overhangende rots te zit
ten. Hoog en veilig. Tot een paar
honderd meter van het horst kwa
men de mannen. De adelaar cir
kelde maar in de omgeving. Om
een lam te redden hadden de
mannen nooit zulk een barre
klimpartij gewaagd. Hoe moesten
ze verder En toen kwam de moe
der en die overlegde niet bij zich
zelf of dat nu wel kón! Ze klauter
de verder. Voetje voor voetje ging
het en eindelijk haalde ze het kind
van de nestrand af. De vogel viel
steeds aan want die was ook van
„moederinstincten" vervuld. Men
ontroofde haar het voedsel voor
hkkr kinderen! Een schot klonk en
de adelaar dwarrelde de diepte in.
En op het hoge horst stierven
twee witte donsjongen de honger
dood. Het wérd een drama...
rrvjen ik dat voorval gelezen had,
■*- greep ik potlood en papier en
tekende het tafereel. En het hangt
nog bij de familie Geurtsen-van
Stempvoort. Ik vond het wel aar
dig u die tekening te laten zien:
de échte moeders en hun kinde
ren. Het gevoel zou mijn neef do
minee-dichter Evert van Alphen
inspireren tot dat fijngevoelige
gedicht „Moederliefde":
„Moeder kan haar
kind niet missen,
„Ig het weg:
zij' klimt omhoog,
„Om zich dèar
te vergewissen
„Waar de a'dlaar
henen vloog.
„Krijsend vliegt de
vogel rond haar,
„Maar haar liefde
kent geen angst,
„Want de lieve
kleine is daar:
„Ware liefde
duurt het langst.
,Oh, er staat
een milde Vader
.Boven 's mensen
liefd' en strijd.
„Hij bemint ons
al te gader,
„Hij is redder
voor altijd!
„Oh, men spreekt
van een moeder
„Als het beeld van
liefd' en trouw,
„Maar der
kind'ren Albehoeder
„Is het die
ik zó aanschouw.
unt om zó te dichten als je
„vakman" bent, zullen er zeg
gen. Ben ik het helemaal niet mee
eens. Dat een gevoelige moeder de
tekening aan de wand wilde heb
ben om er altijd naar te kunnen
kijken, is niet zomaar niets. Mijn
begaafde neef zag in dat moeder
beeld de eeuwige trouw van de
Schepper. Dat was Hij zelfs ge
bleven als de moeder-gefaald had.
Je moet ook dank U kunnen zeg
gen als het leven je ranselt- Vers
jes als „zeg maar ja tegen 't le
ven" zijn goed voor *n lollige bui.
Maar je hebt er geen fluit aan.
Om nu maar kort te gaan, in feite
belééfde ik via de tekenstift het
gebeuren hoog in de Italiaanse
Alpen als ware ik er zelf bij ge
weest.
Tets als met dat wezeltje gebeur-
de ook met een poes In de Hel.
Die „rotkat" had al een paar wa
terallen om zeep gebracht en ik
haatte d'r als de pest. Die keer
dat ze met haar pasgeboren jong
aan het slepen was had ik haar
misschien wel dood kunnen mep
pen. Ze wist er geen raad mee.
De bevalling was dat poezebeest
mogelijk overvallen. Er is in de
Hel nergens een warm en veilig
plekje om de jonge poesjes te ver
zorgen. En ik bedacht ook dat
w
Veilig, praktisch, gemakkelijk
en voor sommigen mooi van
vorm is deze samenvouwbare kin
derwagen, die studenten van de
school voor Vormgeving in Essen
ontwierpen. Op de Wereldtentoon
stelling in Montreal, de „Expo '67",
zal deze in een palviljóen te zien
zijn, waarin nog 15 design-scholen
uit verschillende landen hun bij
dragen tot het thema „Het kleine
kind en de wereld rondom hem"
tonen. In deze nieuwe wagen kan
de baby niet alleen zonder schok
ken, trappen op en af gereden
worden, hij kan in de gecapiton
neerde plastic kuip ook geheel vei
lig naast de bestuurder in een auto
zitten. En het bovendeel van deze
moderne kinderwagen, waarvan
wielen en frame gemakkelijk kun
nen worden samengeklapt, is zó
ruim, dat het zelfs een vierjarige
als veiligheidszitje in een auto nog
voldoende plaats biedt.
drie - vier van die in het wild op
groeiende katten heel wat vogels
aankunnen. Maar waèr lagen dan
wel de andere? En dan wilde ik
ook geen trammelant met boer
zus of zo, wiens poes het kon zijn.
Enfin, ik ging achter het beest
aan het jagen en jawel, ze sleepte
het jong naar de Grebbelweg en
ging zo op Stroe aan. Het interes
seerde mij beslist niet waar ze het
liet. Zaak was of ze terug zou ko
men voor de rest. En jawel! Wat
later zag ik haar langs de sloot-
rand gaan en récht op het brugge
tje aan. Dat zou wel de plek kun
nen zijn. bedacht ik. En ja, onder
het plankier tegen de walkant ont
dekte ik een holletje met nog drie
kale, blinde poesjes. Die heb ik
opgepakt en ik liep er mee naar
het poesje toe. Ze liep miauwend
naast me tot aan de Grebbeweg.
Een jachtopziener zou ze opge
ruimd hebben en dan gaat het om
het jachtbelang van de jadhthe^r.
Zolang er verwilderde katten in
onze natuurreservaten opereren
en alles wat ze maar te pakken
kunnen krijgen vangen, verscheu
ren en opvreten, zolang zal de
strijd tegen deze monsters want
dat zijn het moeten voortduren.
En tóch had ik respect voor het
moederinstinct. En ik dacht zo,
dat ze met mijn oplossing wel te
vreden was. Ze ging tenminste
snel aan de haal toen ze de drie
andere maar had. Toch kwam die
poes steeds weer naar de Hel te
rug, en zo vond ik haar halfdood
met een schot hagel in het achter
lijf. Kijk, beste mensen en dat
moet nou ook niet. Als je een
beetje jager bent, schiet dan ook
rkèk. Ik heb het dier met de kop
tegen een boom geslagen. Op slag
was ze toen dood. Wij waren er
wel van verlost; de manier waar
op was bij de wilde beesten af,
helaas... Dit zijn zo van die dra
ma's waar geen mens van hoort.
Tn de meeste gevallen gaat het
niet op in de vogelwereld
van een gerichte moederliefde te
spreken. Het vaderdier sjouwt de
hele dag mee voedsel aan. Even
min zou men dan van gerichte
vaderliefde mogen spreken. Het
is dan een partnerschap, een soort
sociale instelling geworden, in te
genstelling met wat men bij som
mige zoogdieren aantreft waar
het vrouwtje gehele solidair de
vrezorging op zich neemt.
De z.g. moederliefde komt bij
een vogel nooit geheel tot haar
recht omdat de verdediging meest
al de agressie van grotere die
ren betreft, (zoogdieren, vogels, ja
zelfs van reptielen), die het op
de eieren en jongen voorzien heb
ben. Om lijfsbehoud laat een aan
gevallen vogel dan ook eieren en
jongen in de steek als een kat
b.v. nadert. Maar als een soort
genoot in de buurt komt, dan
komt de verzorgingsdrift volko
men tot haar recht. En dan zijn
wij in feite op het juiste punt
aangekomen en wel de verzor
gingsdrift. Dat vogelpaartje is er
gewoon bezeten van. Niets ter we
reld kan haar of hem van
het verzorgen van de jongen af
brengen. Dit merkwaardige ver
schijnsel wordt voorafgegaan door
de bouwdrift, het in gereedheid
brengen van het nest waarin de
eieren gelegd worden, en de daar
op intredende bloeddrift.
Dat zijn dan de hoofdmomen
ten in het vogelleven, ja, vooraf
gegaan nog door seksuele drif
ten. Laten we maar gewoon open
kaart spelen. Onze meisjes en jon
gens zijn op dat punt geen doetjes
meer. Margriet heeft het proces
vóór de geboorte van een mens
immers doodgemoedereerd gaan
op uw tafel gelegd. En waarom
niet De grootste schade die u
uw kinderen aan kunt doen is
hun het wonder van hun leven
ook niet te. vertellen. Bij mij
thuis wordt daar in alle gemoeds
rust over gebabbeld. Met verf en
penseel heb ik de schoonheid van
het menselijk lichaam onbevan
gen op doeken vastgelegd en
„mijn" jongens (ik heb naast
mijn jongste zoon wél tien van
zijn vrienden dagelijks over de
vloer), mijn fantastische kerels
van om en bij de 16 jaar heb
ben dat allang als heel gewoon
aanvaard. En laat ik dan met gro
te blijdschap mogen constateren
dat gebleken is dat mijn kunst
puur en zuiver tot de jeugd komt.
Een enkele oudere zegt wel eens
dat ze „dat" niet aan de muur
zouden kunnen hebben. Maar de
zelfde mannen rapen een speld
van de vloer op om onder de ta
fel door naar een paar mooie
vrouwenbenen te kunnen gluren
of ze blijven op de Kerkewijk
achter een welgeschapen jonge
meid fietsen en wat zouden die
venten dan wel willen?
Er is een tijd geweest dat het
woord sexueel als zondig be
schouwd werd. Wat een rottig
heid heeft dat wanbegrip van iets
dat regelrecht uit handen van de
Schepper kwam al niet veroor
zaakt! Vroeger moest de jeugd
het maar van de hondjes te we
ten zien te komen...
^eksualitei, nestbouwdrift
k broeddrift en verzorgings
drift zijn dan de vier hoofdmo
menten in het vogelleven. U mag
dat wat mij betreft bij elkaar
plaatsen onder de titel moeder
liefde (en vergeet dan de vader
liefde niet te noemen), het
betreft in feite niets anders dan
het alles behersende van de
voortplantingsdrift. En daarnaast
is in het leven van ieder schepsel d
individuele instandhoudingsdrift
aanwezig. Wat wij voor moeder
liefde in de dierenwereld houden
hangt met dit alles samen.
Wij mensen, door de Schep
per vergiftigd met een „redelijk"
verstand slaan ons in ongebrei
delde hoogmoed wel eens wat te
véél op de borst. Menselijke moe
derliefde verschilt in zóverre van
de dierlijke dat ze door ons bere
deneerd en aan vaste normen ge
bonden wordt. En hoogst zelden
onttrekt een mens zich van dit
verstandelijke moederschap. Dan
spreekt men al gauw van een ont
aard moederschap. En zoiets kan
men de dieren moeilijk in de...
(poten zullen wij dan maar zeg
gen) schuiven...
Tn deze rubriek willen we voorrang verlenen
-*• aan twee ingezonden standen van lezers. Het
eerste standje is afkomstig uit Marknesse en
wel van J. P. Jonker:
zw.: 16, 25, 26, 35 (50); w.: (4) 24, 34. Wit,
aan zet, kan hier remise maken door 24-19
(50-45 of 19-13, 4 x 18; (16-21 A) 18-13
(35-40 B) 13-35 (40-45) 35-49; (B 25-30)
13-18; (A 25-30) 18-12 (26-31 C) 12-26 (31-36)
26-48; (C 16-21) 12-18.
Een heel mooie remise. Weistra vond de remise
en Jonker won.
Het tweede standje komt van J. Kingma uit
het Groninger Tolbert. zw.: (6) 8, 10, 12, 18,
19; w.: (3) 16, 21, 27, 30, 32, 40. Wit maakte
remise door 30-24, 40-34, 32-28, 21-17. Kingma
geeft zwart nog een schijf op 33 en wit op 42
en dan gaan alle zwarte schijven van het bord.
Wij zouden dan ook graag de witte schijf op
16 weglaten, waardoor de combinatie ver
fraaid wordt. Helaas faalt alles omdat wit -
we laten 33 en 42 weg - ook kan winnen door
b.v. 32-28, 21-17
Het zal dus, geachte heer Kingma, zoiets moe
ten worden: zw.: (6) 8, 10, 12, 18, 19, 33; w.:
(3) 21. 27, 30, 32, 34, 42; opl.: 42-38, 30-24,
32-28, 21-17, 3 x 34. En weet U wat ook mooi
is Dit: zw.: (6) 8, 10, 12, 18, 30; w.: (3) 16,
21, 26, 27, 32, 40; opl.: 40-34, 32-28, 21-17 en
nu 3 x 22 (39-43) 22-31
In onze oploswedstrijd kwam enkele malen
eenzelfde eindstand voor, die U niet behoefde
uit te werken.
zw.: 1, 6, 25; w.: (2). In dit Canalejasmotief
wint wit door: (6-11 A) (25-30 B) 16-43
(30-35) 43-34 (1-6) 34-7; (B 1-6) 16-43 (6-11)
43-39 (11-16) 39-43; (A 1-7) (25-30) 16-43
(30-35) 43-49 (6-11) 49-44 (11-16) 44-49. Bij
zonder aardig.
Erg moeilijk is dit: zw.: 12, 14; w.: (4); wit
is aan zet en wint door 4-15 (12-17 A) 15-42
(17-21 B) 42-26 (21-27) 36-3 (14-19) 3-9
(27-32) 9-4 (19-23 gedw.) 4-15! en nu op
(23-28) 15-42 en op (32-37) 15-10; (B 17-22)
42-38 (22-28 C) 38-47 (28-32) 47-42 (14-19)
42-15 enz. (C 14-19) 38-15 enz.; (B 14-19);
dan b.v. 42-26 (17-22) 26-8 (19-23) 8-13
(22-28) 13-24 (28-32) 24-15 enz.; (A 14-19)
15-33, waarna de rest eenvoudig is.
L. de Rooij, Heerlen
12 3 4 5
46 47 4» 49 *0
zw.: 3, 6, 8, 13, 19. 21, 23, 26, 28, 29, 33, 39.
w.: 12, 17, 20, 22, 35, 37, 38, 40, 42, 44, 45.
L. de Rooy, Heerlen
i z a 4 6
m.
WW/'
46 47 48 49 50
zw.: 6-10, 14, 19, 23, 24, 26, 33.
w.: 17, 21, 22, 25, 27, 30, 34, 37, 40, 45, 46, 50.
Schitterend werk Zeldzaam mooi en be
paald niet eenvoudig.
Correspondentie betreffende deze rubriek aan
P. Bergsma, Haedstrjitte 60, Roordahuizum,
Telefoon 05660-463.
HORIZONTAAL
1. vleugel, 6. zeden
(lat.), 11. roofdier, 14.
oud germ, schriftte
kens, 15. tegenzin, 16.
gemeente o.d. Veluwe,
17. kippeprodukt, 18.
spleet, 20. meisjesn.,
21. knaagdier, 22. al
vorens, 24. stof van
rouwkleding, 26. inw.
orgaan. 28. -je: mode
nieuwtje, 30. uit Ier
land, 32. kleur, 35.
deel v.e. flatgebouw,
38. kameraad, 39.
mannelijke vogel, 41.
gebogen, 43. opl. inst.
v. officieren, afk., 44.
ten bedrage van, 45.
tedere, 48. profeet, 50.
en andere, afk., 51.
van de leeftijd (aeta-
tis), afk. 53. friszuur,
55. nare geur, 57. niet
uitvoerig, 59. mals
vlees! 62. gemalen ta
bak, 64. lood-oxyde,
65. veldverblijf, 68.
woning, 70. dakbedek
king v. palmbladeren
(Indon.), 72. hert, 73.
vrouw, 75. klokje, 77.
deel v.e. raket, 79.
dit is, afk. 80. Engels
bier, 81. kl. groep v.
uitgelezenen, 83. uit
spreken, 85. troef ne
gen, 86. dierehuid, 87.
vertrek (punt).
VERTICAAL
1. eerbied, angst, 2.
omhooghijsen, 3. voeg
woord, 4. elasticiteit,
5. scherpe bocht, 6.
zedelijk, 7. ontken
nend voorvoegsel, 8.
Rijkswerkinr., afk. 9.
laatste deel, 10. rust
toestand, 11. plezier,
12. bloedverwant, 13.
stel bijeenbeh. zaken.
19. Ierland, 23. onbe
werkte, 25. kliekje,
27. mannelijk zoogdier
29. vestingwerk, 31.
vrouw v. Abraham.
De jonge Rus Mlchail Steinberg, die het on
langs gehouden Niemeyer-jeugdtoernooi te Gro
ningen op een zo overtuigende wijze won, was
tot dusver buiten zijn vaderland vrjjwel onbe
kend.
Zal Michail het net zover brengen als zijn
grote naamgenoten, Botwinnik en Tal? „Das
kan man im Schach nie sagen", placht de oude
Samisch op een dergelijke vraag te antwoor
den. Steinberg heeft zich in Groningen als een
zeer sterk schaakspeler gepresenteerd. Zijn
bliksemoverwinning op onze jeugdkampioen
Timman geeft een voortreffelijk beeld van de
kwaliteiten van de Russische coming-man.
Wit: M. Steinberg. Zwart: J. H. Timman.
Groningen 1966 1967
Franse partij; doorschuifvariant
1. e2-e4, e7-e6; 2. d2-d4, d7-d5; 3. e4-e5;
c7-c5; 4. c2-c3, Pb8-c6; 5. Pgl-f3, Dd8-b6; 6.
a2-a3 (Een aanbeveling uit de vorige eeuw; het
was de grote Louis Paulsen die de aandacht
vestigde op de ogenschijnlijk onschuldig uit
ziende tekstzet. Zijn stem reikte misschien niet
ver; omstreeks 1950 heeft Rellstab de zet her
ontdekt en met succes in praktijk gebracht.)
6. ...c5-c4 (Dit acht men het beste antwoord.)
7. Pbl-d2 Pc6-a5; 8. Lfl-e2. Pg8-e7; 9. 0—0,
Pe7-g6 (Een bekende fout is 9... Ld7, 10 Tbl,
Pb3? wegens 11. Lc4:!; van deze wending werd
Timman enige Jaren geleden het slachtoffer tn
zijn party met Kerkhoff in de wedstrijd om de
nationale jeugdtitel. De tekstzet blijkt even
min doelmatig; de juiste methode lijkt 9.
Ld7; 10. Tbl, Lc6 gevolgd door... h6 en
0-0-0. 10. g2-g3. h7-h6: 11. Tal-bl, Lc8-d7; 12.
b2-b3 (De karakteristieke behandeling van deze
variant.) 12. ...c4xb3; 13. c3-c4. d5xc4; 14.
Pd2xc4. Pa5xc4; 15. Le2 x c4. Ld7-c6 (Zwart
is te laat om de volgTd« ri™ *~*ak tp kunnen
verhinderen; 9. ...Pg6 blijkt een kostbaar
tempoverlies.) 16. d4-d5!
16. ...Ta8-d8 (Zwart staat moeilijk: 16. ...ed5:
was misschien nog het beste geweest.) 17. Lcl-
e3, Db6-a5 (Hierna wordt hy genadeloos afge
maakt. Zijn beste kans was 17. ...Dc7; 18. d6,
Da5.) 18. Le3-d2, Td8 x d5 (Anders gaat Lc6
verloren.) 19. Ld2 x a5, Tdöxdl; 20. Tf 1 x dl,
Lc6xf3; 21. Lc4-b5+, Lf3-c6; 22. Lb5xc6+,
b7 x c6; 23. Tdl-d8+, Ke8-e7; 24. Tbl-dl (De
doodsteek. Er dreigt 25. Tld7 mat en deze drei
ging kost zwart tenminste een stuk. De rest
behoeft geen commentaar meer.) 24. ...Pg6x
e5; 25. La5-b4+, Ke7-f6; 26. Td8 x f8, Th8 xf8;
27. Lb4 x f8, a7-a5; 28. a3-a4„ Pe5-c4r 29. Kgl-
fl, e6-e5; 30. Kfl-e2, ICf6-e6: 31. Tdl-bl, b3-b2;
32. Ke2-d3, Ke6-d5; 33. Lf8 x g7, h6-h5: 34
Kd3-c3. Zwart geeft het op.
33. schatten, begroten,
34. lang dun stuk
hout, 36. rivier in
Duitsland, 37. plak
middel, 39. waakzaam
40. naam v. opera- of
concertgebouw, 42.
druivesap, 46. deel v.
h. skelet, 47. waarvan
geen tweede is, 49.
steun, 52. paddestoel,
54. muz. teken in de
Psalmen, 56. putem
mer, 58 duivenwoning!
60. iem. die pypen
aanlegt, 61., stijf,
strak, 63. sprookje,
66. neer, 67. gelaats
kleur, 69. ver-: voor
voegsel. 71. hoofd der
R.-K. kerk, 73.
schaalv. mand, 74.
lunne, doorschy'nende,
76. deksel, 78. zaad
korrel, 82. voorzetsel,
84. elem. Tantalium,
2
3
4
5 1
b
7
9
10
11
12
13
14
m
15
16
17
1»
19
c-
20
jr3
22~
23
24
25
èb
27
28
29
jfi
SS
SO
31
32
33
34
^3
=3
36
37
3b>
36
40
41
42
4l
44"
45
46
47
48
§3
51
52.
S3
54
a
55
56
57~
58
59
60
65
iA
67
èe
69
70
71
73
74
75
76
77
78
79
SO
81
9 3
85
5^T
87
.ONDER REDACTIE VAN
ONDERREDACTIE VAN
