HET WOORD IS DITMAAL
I AAN DE JONGERE POLITICI
Zo mogelijk
alleen met
Wij worden
een enorm
De jongeren
denken
Weinig hoop In de CHU
AR en CHU grote partij liberaal
op het
samengaan
kun je nog
ademhalen
Ir. P. Cornelissen:
Drs. H. van den Doel:
Drs. B. Goudzwaard:
Drs. A. M. de Boo:
H. Wiegel:
Het zijn niet alleen de programma's en niet alleen de mensen aan de top die
het beeld van een politieke partij bepalen het is ook de aanhang die een in
breng heeft. Want hoe somber er wel eens geschreven wordt over politiek
medeleven, feit is dat zich in de laatste jaren vooral veel jongeren voor poli
tiek gingen interesseren en dat zij voor de komende verkiezingen een niet on
belangrijke inbreng hebben gehad in het beleid. En ook staan er in iedere
partij jongeren kandidaat voor een Kamerzetel. Aan hen hebben wij gevraagd
iets te vertellen van hun politieke idealen.
K.V.P.
33 jaar
P.v.d.A.
29 jaar
A.R.P.
32 jaar
C.H.U.
31 jaar
V.V.D.
25 jaar
ZATERDAG II FEBRUARI 1967
nmmumumiMmmumunmuuuumuumunnvmumuuuunuumuuuumuuunuuummnummuumui
sir* Dronh'inlra U \/D lnct cfool i r* PiM C Arnpl iccnn Ua* i/\n»rf a lid ion r\ a r \i/aat
Op de Branbantse KVP-lijst staat ir. Piet Cornelissen
uit Best op de zesde plaats. Hij is 33 jaar. Zittende
Kamerleden zijn gepasseerd om hem als KVP-
jongere van een plaats aan het Binnenhof te ver
zekeren. De jonge Kamerkandidaat is Delfts
ingenieur weg- en waterbouw, projectleider bij de
bouw van het vrachtstation op het nieuwe areaal
van de luchthaven Schiphol. Na zijn studie werkte
hij van 1958 tot eind 1962 in Nigeria aan de
verbetering van de loop van de Niger en de Benue.
Na zijn terugkeer ging hij zich met politiek be
moeien.
„Och, als je de uitgangspunten van de verschillende
partijen zag, was de keuze voor de KVP vrij
gemakkelijk. De PvdA gaat ergens in wezen uit
van het Marxisme, de WD van het liberalisme. De
KVP echter stelt welbewust de christelijke levens
visie als uitgangspunt van het hele programma.
Dat is naar mijn smaak dè manier om tot een goed
bestuur van het land te komen".
Hebben de jongeren genoeg tastbare invloed
op de bepaling van officiële partijstandpunten?
Ik ben erg enthousiast over de samenleving en
het gehoor dat wij vinden bij de senioren in Bra
bant. Ik dacht, dat het op landelijk niveau ook
goed lag. De jongeren zitten In alle bestuurscolleges
en dat geeft de zekerheid, dat ze bij het vuur
zitten. In het verkiezingsprogramma staan een paar
punten, die wij er per se in wilden hebben, maar
het is misschien wat vergaand, ons monopolie op
te eisen voor het feit, dat zij er in zijn gekomen.
Voorbeelden zijn de passage over ontwikkelingshulp
en die waarin wordt aangegeven dat wij op weg
zijn naar een partij, die niet helemaal confessioneel
is, maar meer een programpartij. En dan de
passage over het jeugdbeleid: en op ruimtelijke
ordening en het verkeersprobleem hebben wij ook
vooral gehamerd.
Vond hij de val van het kabinet-Cals evenals
Mertens van het NKV „onverantwoordelijk"
De beweegredenen van de motie van de KVP-
fractie (in de nacht van Schmelzer) waren: de
zorg van de fractie voor de werkgelegenheid en
voor de toenemende geldontwaarding. Dat die zorg
alleszins gegrond was, blijkt helaas iedere dag op
nieuw. Ik geloof, dat niet alleen de KVP-kiezers
maar het hele Nederlandse volk dankbaar moet
zijn, dat de KVP-fractie de moed heeft gehad paal
en perk te stellen aan de stroming in Nederland,
die zei: We leven in een welvaartsstaat, het kan
niet op. De reactie van Mertens is alleszins
begrijpelijk. Als voorzitter van een vakbond heeft
hij andere belangen te dienen. Hij heeft toen
gedacht, dat de loononderhandelingen zouden
stagneren en vertraging zou optreden in dingen, die
voor de mensen van de vakbeweging belangrijk
zijn. Ik dacht, dat zijn vrees wel een beetje
meegevallen is.
Geeft hij de voorkeur aan een regering met
de VVD boven een kabinet met de PvdA?
De onderhandelingen bij de kabinetsformatie
zullen uitwijzen of we beter met de PvdA of de
WD kunnen regeren. Wij zullen zien het maximale
van ons program te realiseren. Het hangs er dus
van af hoeveel water onze rode broeders in hun
rode wijn en de liberalen in hun witte wijn willen
doen. Ik dacht, dat onze positie vrij sterk zal
zijn.
Zou hij het liefst een regering van alleen
de christelijke partijen zien?
als die een werkbare meerderheid zouden krijgen
ja, zeer zeker. In elk geval zullen de christelijke
partijen zoveel mogelijk één lijn moeten trekken.
Zal de naam KVP volgens hem op den
duur worden veranderd in AVP - Algemene
Volkspartij
De KVP heeft al enige tijd geleden de partij
structuur onder de loep genomen. Wij zullen onze
KVP moeten omvormen. Het zal een volkspartij
moeten biyven, gebaseerd op de christelijke levens
visie. Of we onze naam moeten veranderen is
ergens een secundaire zaak. Wij moeten goed
overwegen, wat de consequenties ervan zijn; hoe
gaat de tegenpartij dit misbruiken in de propaganda?
Denk aan de aanvallen, die nu al op de confessionele
partijen worden gedaan. Het begint erop te lijken,
dat men iets zoekt om het eigen clubje bij elkaar
te houden, in het bijzonder de PvdA. Samenwerking
tussen confessionele partijen vind ik alleszins toe
te juichen. Maar of het zover moet gaan dat wij
besluiten tot één partij te komen, betwijfel ik.
Hoeveel KVP-zetels verwacht hij op 15 fe
bruari?
Wij hebben er 50. Als het op die dag een beetje
gezond weer is, dat de mensen tot nadenken stimu
leert, verwacht ik winst. Bij druilerig weer en als
de mensen minder nadenken, zou er verlies kunnen
komen. (Hij weigert ondanks aandrang een voor
spelling over het aantal zetels te doen).
Welke invloed op de zwevende kiezers ver
wacht hij van het KVP-beleid?
Ik denk, dat een deel van de VVD-stemmers ziet.
dat de KVP een gezonde economische situatie
werkelijk essentieel stelt, wat vooral voor het mid
den- en kleinbedrijf en de agrarische bevolking van
het allergrootste belang is. Er is geen partij, die
zo het „welvaartsvast en waardevast" op de
voorgrond zet. Onder de werknemers zullen ook veel
mensen zijn, die zeggen: „Verrek, eigenlijk zijn
we altijd beduveld met de opschroeving van de loon
eisen, wij willen welvaartsverbetering, wij willen
niet meer center waar we minder voor kunnen ko
pen". Ook ontevredenen die voorheen op de Boe
renpartij stemden, zullen nu denken: de KVP is een
partij waarvan we weten wat we eraan hebben.
Drs. Hans van den Doel wordt het jongste Kamer-
Lid van de PvdA. Hij is 29 jaar. De groepering
„Nieuw links", die op 7 oktober vorig jaar in de pu
bliciteit trad met het boekje „Tien over rood",
krijgt met hem een voorman in de Kamerfractie.
Hij zegt: „Tien over rood was niet het laatste, maar
het eerste woord over de vernieuwing van de partij.
Ik ben er echter een absoluut tegenstander van,
dat wij als groep dus met groepsdiscipline in
de partij zouden opereren. Ik wil geen partijtje in
de partij".
Nieuw links is vorig jaar juni geboren, na de neder
lagen van de PvdA bij de Staten- en gemeente
raadsverkiezingen. „Ik heb een aantal vrienden bij
elkaar geroepen, die ik uit de partij kende. Wij
hadden aanvankelijk zeer bescheiden plannen. We
wilden een buitengewoon congres om de partijleiding
ter verantwoording te roepen over het beleid tot aan
de verkiezingen". Bij vele partij-afdelingen bleek
die wens ook te leven. De partijtop koos eieren
voor haar geld. Het congres werd in november ge
houden. Vooraf wilde Nieuw links met een „docu
ment" komen, waarin haar opvattingen stonden.
Dat werd het boekje „Tien over rood".
Vindt hy, dat de PvdA in de oppositie moet
gaan?
Niet principieel in de oppositie. Als wij een grote
overwinning behalen op 15 februari ben ik ervoor
om in de regering te gaan. Maar dan moeten de
inkomensverdeling en de ontwikkelingshulp meer
aandacht krijgen dan in het kabinet-Cals.
Wat is „een grote overwinning?"
Dat zou zijn als wij de grootste partij werden.
Ik vrees, dat het er nu niet in zit. Ik schat, dat
wij ongeveer 43 zetels zullen halen .evenveel als de
PvdA nu heeft). Maar veel hangt af van wat er
met de KVP en de WD gebeurt. Alleen als dui
delijk blijkt, dat de kiezers de PvdA in de regering
willen, moeten wij het doen. Je wordt de speelbal
van de KVP als je de kiezers niet achter je
hebt.
Vreest hij, dat de PvdA een klein partijtje
zal worden als zij ver naar links opschuift?
Wij moeten een duidelijk politiek alternatief stel
len, zo duidelijk dat de kiezers het de moeite
waard vinden daarvoor het eigen huis in de steek
te laten. Ik geloof, dat wij daardoor een grotere
partij zullen worden. De overgrote meerderheid van
de kiezers enquêtes, o.a. van Hoogerwerf van de
Vrije Universiteit, hebben dat aangetoond wil bij
voorbeeld de bodemschatten in handen van het Ne
derlandse volk en een gelijkere inkomensverdeling.
De kiezers hebben lange tijd de PvdA niet gezien
als het middel om zulke wensen te verwezenlijken.
Als zij het gevoel krijgen, dat door hun stem aan
deze partij dit wel gebeurt, verwacht ik een enorm
grote partij. Ik zou het geweldig jammer vinden als
de PvdA ineenschrompelde tot een kleine sectarische
groep, die wel zuiver in de leer is maar geen
macht heeft.
Verwacht hij grote winst ten koste van de
PSP?
De PSP dankt haar ontstaan aan het fantasieloze
beleid van de PvdA in de vijftiger jaren- Wij
hadden op het gebied van de buitenlandse politiek
te weinig te bieden. Met buitenlandse politiek kun
je de kiezers niet winnen, maar wel verliezen.
De PSP is een splinterpartij, die wel radicale ver
klaringen afgeeft, maar niet in staat is iets te
realiseren. Het moet mogelijk zijn, door een inspi
rerende politiek die meer rekening houdt met de
ontwikkelingen in de wereld en de wetenschap,
de PSP praktisch te laten verdwijnen.
Hoe lang is daarvoor nodig, denkt hij?
Acht jaar.
Welke invloed van een vernieuwde PvdA ver
wacht hij op de confessionele partijen?
De meerderheid van hun kiezers wil een beleid,
dat is gericht op grotere gelijkheid van de mensen.
Als zij gaan merken, dat de PvdA in staat is dat
uit te voeren, verwacht ik aantrekkingskracht van on
ze partij op tweederde van het electoraat van de
confessionele partijen. Maar dat is een proces, waar
één generatie voor nodig zal zijn.
Men heeft „Tien over rood" wel verweten, dog
matisch te zijn en onvoldoende rekening te hou
den met de realiteit. Is dat enigszins terecht?
Wij hebben bepaalde doeleinden: het vrijmaken
van de mens, zijn gelijkwaardigheid zoveel mogelijk
tot uitdrukking laten komen in de maatschap
pelijke orde. De middelen daartoe beoordeel ik zuiver
op grond van efficiency, van koude doelmatigheid.
Ik sta op dit punt open voor elke discussie.
Roemers heeft gezegd, dat het irreëel is de
lage inkomens sneller te laten stijgen dan het
loongemiddelde, zoals „Tien over rood" eis
te en het congres aanvaardde. Hy vindt het pro-
litiek niet haalbaar. Waarom Van den Doel
wèl?
Ik ben ervan overtuigd, dat als de PvdA met
kracht duidelijke eisen stelt, de hele zaak om gaat.
Omdat de confessionelen geen eigen ideeën op so
ciaal-economisch gebied hebben zwichten zij voor
de PvdA. De politiek is niet de kunst van het mogelij
ke, maar van het onmogelijke Door het onmoge
lijke te stellen, zorg je dat het mogelijk wordt.
Straks zit hij met Roemers in de Kamerfrac
tie. Zal dat geen moeilijkheden geven
Ik wil ervan uitgaan, dat Roemers een oprecht
democraat is en bereid zal zijn als woordvoerder
van de fractie de democratisch genomen besluiten
van het congres te verdedigen en zal trachten,
ze uitgevoerd te krijgen. Daarom verwacht ik geen
moeilijkheden.
Het jongste lid van de Tweede Kamer, dat ooit werd
beëdigd, zal naar alle waarschijnlijkheid de 25 jaar
oude Hans Wiegel van de VVD zijn. Hij staat op
de achttiende plaats op de kandidatenlijst en alge
meen houdt men dat voor een verkiesbare plaats, al
heeft de VVD nu maar 16 zetels. Door te ver
wachten bedankjes, in elk geval als de partij in de
regering gaat en kandidaat-Kamerleden minister
worden, komt hij er vrijwel zeker in. Hij is oud
voorzitter van de JOVD, de Jongerenorganisatie
voor Vrijheid en Democratie. In 1963 werd hij lid
van de VVD. Bliksemsnel is hij omhoog gekomen.
De jonge Kamerkandidaat heeft zich tijdens de
verkiezingscampagne hij spreekt in deze weken
iedere avond op twee plaatsen: in één plaats van
het filmdoek en elders in levenden lijve een ver
vaarlijk debater getoond, met agressiviteit, kennis
van zaken en humor.
Komen in de VVD jongeren met andere me
ningen dan de partijleiding aan bod of worden
z,y eruit gedrukt, zoals wel wordt beweerd?
Op het laatste WD-congres in Rotterdam was
60 procent van de sprekers van de JOVD. De organi
satie is onafhankelijk van de WD en treedt niet
georganiseerd op. Mensen met afwijkende meningen
hebben volop de kans gekregen zich te laten horen.
Natuuriyk is het de vraag, in hoeverre het partijbe
stuur het nuttig vindt, de ideeën over te nemen
in het partijprogramma. Als jongerenorganisatie moet
je heel principieel zijn, terwijl je als partij reke
ning moet houden met de andere partijen. Als jon
geren kritiek naar voren brengen moeten zij dat
genuanceerd doen, met gevoel voor de politieke ver
houdingen. Het is zeker niet zo, dat de oppositie in
de VVD monddood is.
Op het filmpje dat op verkiezingsavonden
wordt vertoond, zegt hij, dat 90 procent van de
jeugd liberaal denkt. Is dat percentage niet wat te
hoog?
Ik zeg: liberaal denkt, niet stemt. Dat gebeurt nog
niet. Daarvoor zijn de bindingen met de confessio
nele partijen nog te sterk. Maar verreweg de
meeste jongeren denken inderdaad liberaal. Zij
willen snel de school afmaken, snel carrière maken.
Ik merk het bijvoorbeeld als ik spreek met
HTS'ers. Zij willen een goed salaris, een goed stuk
medewerking aan de maatschappij geven, sparen, hun
kinderen een betere opvoeding geven dan zij
zelf hebben gehad. Je moet je niet verkijken op de
jongeren die op de televisie komen. De jongeren, die
„Johnson, molenaar" riepen, vormen maar een
kleine groep. De jeugd, die 's avonds studeert om
verder carrière te maken, komt niet op de televisie.
Bij die 90 procent zijn veel arbeiders. Denken
die ook ligeraal?
Die zouden ook wel verder willen komen in de
maatschappij. Kijk, wij willen één maatschappelijk
breekijzer vooral hanteren: de onderwijspolitiek.
Iedereen moet naar de school kunnen, waar hij qua
intelligentie en doorzettingsvermogen geschikt voor is.
Het knelpunt zit hem in de overgang van het lager
onderwijs naar het voortgezet onderwijs. In het Gooi,
waar ik vandaan kom, gaan meer mensen naar
het middelbaar onderwijs, dan in de Jordaan. Daar
woon ik zelf. Ik zie daar heel intelligente mensen niet
naar de HBS gaan, omdat hun ouders dat niet
nodig vinden. Zij zijn óók niet op de HBS geweest.
En ze zijn bang voor wat de buurt ervan zal zeggen.
Die jongeren willen trouwens niet graag. Het is
ook veel plezieriger op een brommer te rijden dan
met een tas boeken onder je arm te lopen- Voor
hun vriendjes lopen ze dan voor gek. Maar vooral
onder die jonge mensen is toch het besef aan het
ontstaan: we moeten zorgen die barrière te door
breken. En die mensen moeten wij coute que coute
steunen. We moeten daarbij natuurlijk niet te hard
van stapel lopen, want dat roept spanningen op in
het gezin en de omgeving. Er wordt wel gezegd, dat
de liberalen behoudend zijn en de bestaande
structuren willen handhaven. Maar ik zeg het nog
eens: wij willen één breekijzer met alle kracht han
teren, en dat is de onderwijspolitiek. Er moet geen
enkele sociologische of andere rem voor de car
rière van iemand zijn.
De VVD wil e>en volksparty zyn. Is het beeld
dat de partij naar buiten vertoont, daar wel ge
schikt voor?
Het is zeker waar, dat een aantal potentiële
VVD-kiezers niet op de partij stemt door het imago,
dat ons wordt opgedrukt. Dat komt voor een deel,
doordat wij niet de kans hebben ons op een evenredi
ge wijze met de andere partijen te presenteren,
vooral in de radio en op de televisie. Als „Achter het
Nieuws" van de VARA aan het eind van iedere
uitzending zegt, dat de VVD reactionair is,
kunnen wij niets terugdoen. Als wij er in slagen, de
kiezers duidelijk te maken, dat wij opkomen voor
mensen die bereid zijn te werken en te sparen om
carrière te maken, zal de WD sterk groeien.
Ik geloof niet, dat de kiezer zich uiteindelijk laat lei
den door het beeld van pakken met vest, gouden
horlogeketting en sigaren. (Wiegel, student in de
politieke en sociale wetenschappen aan de Amster
damse gemeente-universiteit, is zelf voorzien van
deze attributen). Ik geloof in het gezonde verstand
van de kiezers. Wat een politicus zegt en doet, daar
gaat het om. Ik verwacht geen verdubbeling van de
aanhang van de VVD in drie jaar. Over het alge
meen wijzigt 't politieke beeld van Nederland zich heel
langzaam. Maar de VVD is de enige partij, die
constant wint. Die lijn zal zich voortzetten. Ook de
deconfessionalisering van de KVP zet zich door en
daar zullen wy veel stemmen door krygen. Je ziet
het nu al aan de ledenwinst, aan de opkomst bij
vergaderingen.
Hoeveel zetels verwacht hij nu voor de VVD?
De enquêtes zeggen 18 19. Daar wil ik het
maar op houden.
De jongste Kamerkandidaat van de AR-Partij,
drs. B. Goudzwaard, zit achter het bureau van de
roemruchte voorman der anti-revolutionairen, dr.
Abraham Kuyper. In Kuyper's vroegere woning
in Den Haag is nu het naar hem genoemde weten
schappelijke instituut van de ARP gevestigd. De
jonge Kamerkandidaat werkt er als wetenschappelijk
medewerker. In het vertrek hangt een muffe geur,
afkomstig van de oude boeken van Kuyper, die
de wanden stofferen. In de aangrenzende kamer
staat het enorme bureau, waaraan de staatsman zijn
theologische meditaties schreef. Achter zijn zware
leunstoel staat op de vloer een lange houten kist.
Daarin ligt de sabel van de Militaire Willemsorde,
met de inscriptie: eerste luitenant H. Colijn.
Drs. Goudzwaard is 32 jaar. Hij heeft economie
gestudeerd in Rotterdam en wil binnen een jaar pro
moveren. Sinds 1959 werkt hij bij de Kuyper-
stichting en het laatste jaar woont hij als weten
schappelijk adviseur alle vergaderingen van de
Tweede-Kamerfractie van de AR bij.
Geeft hij de voorkeur aan een kabinet met de
PvdA?
Voor mij is dat echt een open zaak. Aan de
ene kant zie ik dat Den Uyl zich sterk gekleurd op
stelt ten aanzien van de staatsdeelneming in de olie
winning op het continentaal plat (de AR voelt
daar niet voor). Anderzijds zijn er in het VVD-pro-
gramma punten, die mij heel erg tegen staan: de
paragraaf over de medezeggenschap, een griezelig
geluid over de bouw, en de middenstandsparagraaf.
De keuze voor mij zal afhangen van wat er na de
verkiezingen op tafel wordt gelegd. Ik geloof niet,
dat de keuze tussen progressief en conservatief de
enige rechtmatige keuze is. Daarbij gaat het om de
MATE van overheidsingrijpen. Bij die keuze mis ik
de nuancering van de WIJZE van overheidsin
grijpen. Als je daarmee rekening houdt, is het mo
gelijk dat de AR de ene keer wat rechtser is dan
de WD, de andere keer linkser dan de PvdA. Als
het standpunt inzake medezeggenschap de mate
van links-zijn bepaalt, dan zijn wij wellicht linkser
dan de PvdA (die spreekt alleen over „meer be-
voegdheden", de AR over „mede-beslissen"). Ons
standpunt sluit aan bij de christelijk-sociale gedach-
tengang en heeft daardoor bepaald een eigen kleur.
Vreest hij stemmenverlies van de AR aan
het GPV?
Misschien wel. Het hangt af van de wijze, waarop
de AR haar kiezers tegemoet treedt. Zij moet duide
lijk maken dat de bestaande orde niet buiten de
toetsing van het evangelie om gaat: dat is de toet
sing aan de diepste basis die wij als christenen ge
meen hebben. De rechtervleugel (GPV, SGP) is
niet zo georiënteerd, dat zy wat liberaler dent;
maar men wil de politiek wat dieper uit de Schrift
benaderen. Het GPV speelt steeds sterker op mo
narchistische en nationale gevoelens. Dat appelleert
natuurlijk aan bepaalde groepen. Ik acht het bepaald
niet uitgesloten, dat zij twee zetels halen. (Jongeling
zit nu alleen in de Kamer). Maar het vorstenhuis
en het vaderland zijn voor een christen niet de
laatste dingen. Ik had gehoopt dat het GPV als het
geweten van de AR zou functioneren, maar dat is
op deze manier steeds minder geworden. Wij moeten
zeker onze koers niet laten bepalen door het gevaar
van het GPV.
Wat verwacht hij van de verkiezingen?
Ik verwacht, dat wij 14 zetels halen dus één zetel
winst, ook omdat we nu een anti-revolutionaire pre
mier hebben. Bij een wankelende werkgelegenheid
wenst men, dat de gevaren niet te gemakkelijk
worden genomen en dat het beleid in betrouwbare
handen is. Wij zullen wel wat meer stemmen van
jongeren in de randstad, vooral Amsterdam, krijgen,
omdat zij iets van hun eigen inbreng in het program
van actie hebben teruggevonden. Door hun toedoen
staat er nu, dat de politiek worde benaderd „vanuit
de radicaliteit van het evangelie". En bij de ontwik
kelingshulp is het accent sterker op het persoonlijk
element gelegd; niet de kille cijfers moeten de bo
ventoon voeren, maar de zorg, dat de mens bij de
veranderingen in de samenleving in de ontwikke
lingslanden zijn houvast niet verliest. Ook verwacht
ik stemmen van mensen, die bezorgd zijn over de
toenemende prijsstijging, het verband met de werk
gelegenheid beseffen en zien dat de zaak bij Zijl
stra in veilige handen is en dat de AR zijn lijn
za! voortzetten. Dit geldt niet alleen voor een deel
van de CH, maar ook voor een stuk van de PvdA-
aanhang.
Ziet hij een flinke verdere groei van de AR
op langere termijn? Of een opgaan in één
christelijke partij?
Ik dacht, dat wij ons rond de 14 zetels zullen
stabiliseren, ook op langere termijn. Wij moeten
duidelijk maken, dat men vanuit het evangelie een
eigen benadering kan hebben. Onze partij is op het
evangelie gegrond. De grootte hangt ervan af, in
hoeverre dit in de Nederlandse maatschappij wor
telt. Ook de kerken hebben met ledenverlies te
kampen. Maar dat is niet zo ontmoedigend dat wij
moeten zeggen: we zullen onze biezen maar pakken.
Ik weet niet of op den duur het streven naar
samengaan van AR, CH en KVP verstandig is. De
kans bestaat, dat de betekenis van het evangelie
verder verschraalt. Bij de CH put Beernink zich
steeds forser uit in bezwaren fegen een samengaan,
ondanks de vrij loyale aanbiedingen van de AR. Ik
heb daardoor in deze richting nu weinig hoop. Ook
ten aanzien van de KVP ben ik niet zo gerust
dooi de tendens, het evangelie in de staatkunde
terug te brengen tot „inspiratie". (De KVP) spreekt
van een „christeiyk geïnspireerde politiek"). Ik
vindt dit een verschraling.
De CHU heeft de wetenschappelijke medewerker
van haar Tweede-Kamerfractie als jongste kandi
daat op een verkiesbare plaats voor de Kamer ge
zet. Drs. A. M. de Boo, 31 jaar, werkt al in het
Kamergebouw. Hij zit in het piepkleine kamertje,
dat is bestemd voor fractieleider Beernink, die
er toch geen gebruik van maakt. Drs. Arie de Boo
is meer dan tien jaar actief geweest in de Christelijk-
Historische Jongeren-Organisatie, laatstelijk als lan
delijk vice-voorzitter, speciaal voor buitenlandse
aangelegenheden. Hij heeft politieke en sociale we
tenschappen gestudeerd aan de gemeente-universiteit
van Amsterdam.
De CHU maakt op buitenstaanders soms een
wat bedaarde indruk. Is de Uni enog aantrekke
lijk voor jongeren?
Ik vind de CHU de enige politieke groepering
waarin je, als je een religieuze achtergrond hebt en
die belangrijk vindt voor de politiek, vrij kunt
ademhalen. Er is volledige vrijheid van discussie.
Van een strakke partijlijn merk je niets. Die is er ook
niet. In een tijd, waarin de tegenstellingen in de
politiek minder worden, voelt een toenemend deel van
de jeugd voor een praktisch, van de werkelijkheid
uitgaande benadering door alle relevante zaken tegen
elkaar af te wegen en te streven naar een zekere
harmonie in het beleid. Een bevestiging daarvan is in
het feit, dat het aantal leden van de CH-jongeren
organisatie in vier jaar tijds is verdubbeld. Ik heb ook
wel de indruk, dat veel mensen denken dat de
CHU een wat levenloze zaak is. Toch is dat niet zo.
Maar de hele Unie leeft in een publiciteitsschaduw,
omdat wij niet over dagbladen beschikken en niet
nauw gerelieerd zijn aan een omroepvereniging.
Misschien komt het ook, doordat wij geen interne par
tijconflicten hebben. Die hebben wij in de verste
verte niet. In dit opzicht zijn wij wel een beetje uniek.
De jongeren in de CH timmeren niet hard aan
de weg. Zijn zij te volgzaam?
Je kunt door allerlei stuntjes proberen in de pu
bliciteit te komen. Het is heel gemakkelijk een kreet
te slaken over bijvoorbeeld Viëtnam. Wij vinden
dat te goedkoop liggen. De jongeren zijn niet zo volg
zaam achter de leiding van de Unie als wel lijkt.
Er is om te beginnen natuurlijk het generatie verschil.
Alle jongeren zijn radicaler dan de ouderen. Zo
hebben zij herhaaldelijk hun ontevredenheid over het
Ondoorzichtige, tweeslachtige Europese beleid van Ne
derland geuit en vooral 't gebrek aan initiatief. Luns
is nu ong. als laatste Europese minister van Buiten
landse Zaken naar Roemenië geweest. Bij de jongeren
reageert men daarop met: „Wij komen achteraan".
Zij hebben organisatorisch een grote inbreng in de
Unie; zij zijn vertegenwoordigd in de Unieraad (het
hoofdbestuur) en in het dagelijks bestuur. Daar
door wordt veel intern uitgepraat, 'n Tijdje geleden by
de vaststelling van het verkiezingsprogramma b.v.
hebben zij flinke invloed gehad op wat er in is geko
men over de democratie in het leger, en bij het
aanscherpen van de paragrafen over Viëtnam en het
onderwijs.
En over het samenwerken met andere chris
telijke partijen?
Daarover denken de jongeren ongeveer hetzelfde
als de leiding van de Unie. Het gaat wel in de richting
van grotere samenwerking, maar men moet niet
denken, dat het in een handomdraai te verwezenlijken
is. Ik zie met de schaalvergroting in heel Europa
een nauwere politieke samenwerking tussen protestan
ten en katholieken. Ik zeg niet: in één partij; en het
zal niet binnen 10 jaar zo ver zijn. Toch gaat het ko
men als er rechtstreekse Europese verkiezingen
worden gehouden. Maar zolang De Gaulle er is, of een
tweede De Gaulle, hoeven wij er niet over te pie
keren.
Verwacht hij een verdere groei van de Unie?
Dat wij gegroeid zijn in de laatste jaren be
wijst, dat de jeugd door de partij aangetrokken blijft
worden. Anders zouden wij, zuiver op statistische
gronden, achteruit moeten lopen. Er is een langzaam
oplopende lijn, die zich denk ik nog lange tijd zal
blijven voortzetten. Ik geloof, dat de formule van de
CHU een flexibele opstelling met toch een duide
lijke politiek in de Kamer en duidelijke uitgangs
punten zonder te vervallen in christelijke dogmatiek
voor het protestantse deel van ons volk een goede
toekomst heeft. Op 15 februari verwacht ik tenminste
14 zetels voor de Unie (nu heeft de CHU er 13).
Wat ziet hij vooral als het verschil tussen AR
en CH?
Er is een duidelijk verschil, dat kerkelijk-mentaal
is bepaald. Voor zover de AR het stempel van
de gereformeerde gezindte duidelijk draagt, voelen
mensen uit het gereformeerde milieu zich nu eenmaal
beter thuis bij de AR. De jongeren die naar de
CHU komen, zy'n vaak van orthodox-hervormden hui
ze, maar niet altyd. Er zyn ook veel vrijzinnigen,
die ook WD of PvdA konden stemmen, al naar
gelang van hun sociaal-economische inzichten. Zij vin
den het klimaat in de Unie plezierig, de verdraag
zaamheid.
Wat vindt hij van de pleidooien voor het ver
dwijnen van de confessionele partijen
In het voortdurend trappen van de PvdA tegen de
confessionele partij voel ik een stukje anti-demo
cratisch sentiment. Elke partij die kiezers achter zich
verzamelt, heeft recht van bestaan. Niet Den Uyl
of Toxopeus maakt uit of de kiezer het geloof als punt
in de politiek wil laten meetellen. Ik ben het in
de verste verte niet eens met het GPV of de SGP,
maar ik vino het charmant in ons kiesstelsel,
dat kleine partijen in het parlement hun stem kunnen
laten horen. Als men zegt, dat zij de gang van
zaken in het parlement vertragen en bemoeilijken,
dan is dat de prijs die ik graag wnl betalen voor
het democratisch recht van de kleine partijen.
