l^ï ^<1 ssi
Stem busresu Itaten
in GelderseVallei
komen overeen met
landelijk patroon
Werk van „De Instuif
groeit nog steeds
jhu
Tcg
enzin
Krentenbollen
R ustig
Record
Personeel
DONDERDAG 16 FEBRUARI 1967
5»
VEENENDAAL In de week van 20 tot en met 25 februari, volgende week dus,
wordt er op de offervaardigheid van het publiek een beroep gedaan door een
instelling, die in de Veenendaalse samenleving niet meer is weg te denken. In die
week zal namelijk de jaarlijkse collecte voor het Jeugdwerk De Instuif worden
gehouden en de opbrengsten van deze collectes zijn zeer belangrijke bouwstenen
voor de pijlers waarop het werk rust.
Het jeugdwerk „de Instuif" is reeds
lang uitgegroeid boven zijn status van
kerkelijk jeugdwerk van een bepaalde
godsdienstige groepering. Niet alleen dat
de gereformeerde kerk hierin zich bij de
hervormde gemeente „Sola Fide" heeft
aangesloten, maar ook omdat de evene
menten voor werkelijk de gehele Vee
nendaalse jeugd opengesteld zijn. Men
denke in dit verband aan de organisatie
van de jaarlijkse Palmpaasoptochten
in samenwerking met de middenstands
vereniging Handel en Nijverheid de
optocht op Lampegietersavond, en het,
zoals de laatste jaren het geval is ge
weest, organiseren van de dansavond in
de garage van Van Schoonhoven op deze
avond en op Koninginnedag; het vakan
tiewerk voor de jeugd, dat in twee „so-
ten" verdeeld kan worden: tijdens de
„kleine" vakanties organisatie van
film- en andere voorstellingen in het
Verenigingsgebouw („dat begint eigen
lijk te klein te worden voor dit werk",
merkte de leider van het jeugdwerk, de
heer G. van der Schee wat spijtig op) en
het werk in de „grote" vakantie.
Dit jaar probeert men weer net als
ln 1965 een vakantieprogramma te
brengen voor de hele Veenendaalse
jeugd tijdens de fabrieksvakantiewe-
ken. In de herinnering van vrijwel
iedereen leeft het „Maanland" nog
wel. De plannen voor dit jaar zijn
zelfs nog grootser.
Ook het „normale" jeugdwerk trekt
tegenwoordig een enorme belangstelling.
Nog deze maand wordt de 10.000ste van
14 jaar en ouder verwacht, sinds 30 sep
tember, toen het gebouw, aan de Sand-
brinkstraat in gebruik werd genomen.
Ter vergelijking: het gehele vorige sei
zoen waren het er „slechts" 3.200! De
heer Van der Schee verwacht dit sei
zoen meer dan viermaal zoveel belang
stelling als het vorige. Om de jeugd
terwille te zijn is men tegenwoordig ze
ven dagen in de week geopend. Dat er
belangstelling bestaat bewijst het vol
gende cijfer: laatst werd op een „dood
gewone" vrijdagavond, waarop niets ge
organiseerd was een aantal van 83 be
zoekers geteld. Deze jongens en meisjes
kwamen om te lezen, een plaatje te
draaien, naar de tv te kijken, of zo
maar wat te praten! Het normale aan
tal bezoekers op zondagen ligt rond de
120.
Dat deze grote stroom van bezoekers
de vaste staf heel wat hoofdbrekens en
een grote hoop werk kost is voor ieder
een begrijpelijk. Ook schijnt men in
Den Haag er van overtuigd te raken,
dat een uitbreiding van de staf noodza
kelijk is. Een inspecteur van het minis
terie van Curema heeft kort geleden
een bezoek gebracht aan „De Instuif"
en het resultaat van de besprekingen
met deze functionaris was, dat hoogst
waarschijnlijk met ingang van 1 sep
tember a.s. een vierde vaste kracht
aangetrokken mag worden. Dit staflid
zal mannelijk moeten zijn, zodat de ver
deling tussen beide seksen in de staf weer
wat in evenwicht komt. Tezamen met
een stagière zal dan de bezetting uit
5 personen bestaan. Hoewel een vierde
vaste kracht grote financiële gevolgen
heeft, zal de leiding van de Instuif toch
niet aarzelen deze aan te stellen in
het belang van de Veenendaalse jeugd.
Om echter niet in moeilijkheden op dit
terrein te geraken hoopt men op een
goede opbrengst van de collecte ook al
is het heel moeilijk de nodige collectan
ten ervoor te krijgen.
GELDERSE VALLEI Naar verhouding is in Over-
berg het aantal stemgerechtigden, dat om principiële re
denen weigert een stembiljet in ontvangst te nemen het
grootst. Procentueel tellen de andere plaatsen in ons ver-
schijningsgebied veel minder kiezers, die de stembus de
rug toekeren zonder er een biljet in te willen deponeren.
Tot deze conclusie kwamen wij gisteren, toen we een aan
tal stembureaus in de Gelderse Vallei bezochten. Een an
der opmerkelijk feit, dat bij deze gelegenheid aan het
licht kwam, was het hoge percentage kiezers, dat om een
of andere reden verstek liet gaan. Meestal bleek, dat dit
verzuim een geldige achtergrond had. Bijna overal was
het aantal zieke kiezers veel groter dan bij de Statenver
kiezingen van vorig jaar. De stembureaus kregen bijna
zonder uitzondering te maken met mensen, die hun op-
roepingskaart waren kwijtgeraakt. Veel kiezers hebben
zich hier nogal zorgen over gemaakt. Met een Veenen
daalse sigarenwinkelier was dit ook het geval. Hij liet
het gemeentehuis telefonisch weten, dat zijn kaart zoek
was en vroeg er tegelijk bij of het waar was, dat het ver
lies hem op drie weken gevangenisstraf kwam te staan
in de krant kwam was hij dubbel en
dwars tevreden.
In de openbare lagere school in Eist
zei raadslid M. Lodder, die lid is van het
stembureau: „We hebben al dertig zie
ken geregistreerd..." Dat is dan ook in
feite het enige nieuws dat er in Eist te
halen valt. „Alles gaat hier heel rustig",
vullen zijn collega's nog aan.
renpartij..."
Buiten, bij de ingang van de school,
spelen kinderen met strooibiljetten van
de Partij van de Arbeid. Als de ze de
fotograaf zien, roepen ze: „Maak van
ons eens een foto, we zijn van de Boe-
De stembureaus kennen „spitsuren"
Vooral „tussen de middag" en na vij
ven moesten de heren van de stembu
reaus hun handen uit de mouwen ste
ken. De drukke periode worden afgewis
seld door bijzonder rustige uren. Over
de drukte zei het Veenendaalse raads
lid de heer P G. van Ojik, die voorzit
ter van het stembureau in de Christe
lijke Nationale School III was, gister
middag om drie uur: „We hebben nog
geen tijd gehad om te eten. Van de
1200 mensen die hier komen stemmen
hebben we er al ver over de helft ge
had..."
Wethouder Ant. de Ruiter, voorzitter
van het stembureau in het gemeente
huis, had wel even tijd om de inwendi
ge mens te versterken, zij het dat die
gelegenheid zich pas even over tweeën
voordeed. Op dat tijdstip liet hij de ta-
fel-met-de-stembiljetten even in de
steek om een paar krentenbollen naar
binnen te werken. Terwijl zijn collega's
zijn werkzaamheden voor hem waar
namen, vertelde hij even later: „Straks
kwam hier 'n dame, die nadat ze ge
stemd had, vroeg hoeveel geld ze ons
schuldig was. Ze was zeker in de war
met het tuberculose-onderzoek..."
Elk stembureau kon wel een of ande
re bijzondere gebeurtenis melden. In
het stembureau achter de Vredeskerk
wist voorzitter J. H. H. Jansen te ver
tellen, dat er een mannelijke kiezer
het stembiljet, na het te hebben inge
vuld, zonder comentaar in zijn zak
stak, in plaats van het in de bus te de
poneren. Toen men hem vroeg om
tekst en uitleg van deze wat wonder
lijke manier van doen, luidde zijn ant
woord, dat hij het biljet verkeerd had
ingevuld. „Geef me maar een ander...",
zo reageerde hij. „Dat mag" zei de
heer Jansen ons gistermiddag. „Het
De Rhenense scholieren keken aan
dachtig toe hoe hun oudere plaatsge
noten hun politieke keus maakten.
oude formulier stempelen
geldig".
we dan on-
Vi
In hetzelfde bureau bracht ook hoofd
inspecteur Dekker zijn stem uit. Nr
aan zijn plicht te hebben voldaan, ve
'zuchtte hij met een glimlach op de lip
pen: „Tegenwoordig is het allemaal
even rustig in de stembureaus. Vroe
ger kon jé nog wel eens wat beleven,
dan ging het er nog wel eens fel aan
toe. Men probeerde elkaar dan nog op
het laatste moment over te halen een
bepaalde partij te kiezen..."
Die tijd is voorbij, al kan niet ge
zegd worden dat de politieke voorman
nen zich vandaag aan de dag geen
moeite meer getroosten om een zo goed
mogelijk stembus-resultaat te behalen.
De verkiezingskaravaan van de P.v.d.A.
bijvoorbeeld heeft het tegendeel al aan
getoond.
Maar de „felle" jaren waar de hoofd
inspecteur op doelde, behoren defini
tief tot het verleden. Het gaat er op
de stembureaus bijzonder rustig aan
toe. In het gemeentehuis van Rens-
woude, waar in de burgemeesterska
mer het stembureau was gehuisvest,
zaten de heren N. van 't Wout, E.
Zweers en H. Vermeulen knusjes bij de
warme, snorrende kachel op hun „klan
ten" te wachten, die druppelgewijs bin
nenkwamen. „We hebben soms uren
bijna niets te doen", bekende een van
hen. De rustige uren worden afgewis
seld door enkele drukke ogenblikken,
want tenslotte moeten er altijd nog 1214
Renswoudenaren hun stem op het ge
meentehuis gaan uitbrengen. Het ziet
er wel naar uit, vooral nu Renswoude
de komende jaren zich intensiever met
de woningbouw gaat bezighouden, dat
er straks een tweede stembureau zal
bijkomen. Overigens waren er in het
kasteeldorp weinig bijzonderheden te
melden. „Verschillende mensen hadden
hun kaart vergeten. We konden niets
anders doen dan ze terug sturen", zei
de heer Vermeulen tenslotte.
„Jong geleerd, oud gedaan", dacht de
heer H. R. Stegen, hoofd van de Rijk
van Gaasbeekschool aan de Adriaan
van Ostadelaan en hij sleepte zijn hele
klas mee naar het stembureau dat ge
vestigd was in de R.-K. kleuterschool
„De Kleuterhof" aan diezelfde laan.
De leerlingen werd op deze aanschou
welijke manier duidelijk gemaakt, hoe
de democratie werkt in Nederland: 1 x
in de vier jaar een hokje rood maken
en de rest van de tijd vertelt een ander
wat je doen moet. De jongelui waren
niet stomverwonderd, toen ze de betrek
kelijk eenvoudige handelingen zagen,
die nodig waren om „te stemmen".
Hoe dan ook, in 1978 als er gemeente-
raads- en statenverkiezingen gehouden
zullen worden zijn de meesten van de
ze jongens en meisjes kiesgerechtigd
en hoewel ze dan voor het eerst een
hokje mogen kleuren, ze staan dan toch
niet onwennig tegenover die daad. Dat
hebben ze gisteren al geleerd.
In Rhenen werd de theorie aan de
praktijk getoetst; de leerlingen van de
derde klas van de Streekhuishoudschool
mochten om beurten in groepjes van
vijf een bezoek aan het stembureau
brengen, dat in een van de lokalen van
de school was ondergebracht.
A.V.O.-leraar L. Hidding vertelde wat
de achtergronden van dit experimentje
waren. „We geven de meisjes les in
maatschappelijke oriëntering en we kre
gen nu de kans om het geleerde eens
in de praktijk toegepast te zien. De he
ren van 't stembureau hebben de meis
precies uitgelegd hoe dat stemmen en
alles wat er omheen gebeurt in zijn
werk gaat en ik heb het idee dat de
jongedames daar veel van geleerd heb
ben..."'
Stembureau-voorzitter G. van Gesink
vond het van de schoolleiding een goede
gedachte om de leerlingen van de
:hool kennis te laten maken met de
verking van een stembureau en toen
hij hoorde dat er een plaatje van
Een vijftal kilometers verder, in
Amerongen, kan een Ambonese mevr.
de ingang van het lokaal in het Chr.
j lagere school aan de Gasthuisstraat, niet
vinden. Zo loopt de gangen van de
school een paar keer door en vraagt
i dan wanhopig: „Meneer, weet U waar
(het stemmen is...?"
Als ze even later in het hokje staat
heeft ze geruime tijd nodig om haar
politieke kluze met het rode potlood
vast te leggen. Als haar keus een feit
geworden is, wringt ze het stembiljet
met moeite in de bus. Ze vertrekt stil
letjes en haar gezicht weet de uitdruk-
Het vrouwenkiesrecht impliceert dat
moeder haar baby even aan zijn of
haar lot moet overlaten.
O
kmg dat ze stemmen geen al te plezie
rig bezigheid vindt niet te verbergen.
In hetzelfde lokaal brengt de Over-
bergse landbouwer Geert Henken zijn
stem uit. Een half uur later zou hij tot
de ontdekking komen dat de hooi
schuur achter zijn boerderij in lichter
laaie stond. De rode haan was in dit ge
val bijna even snel dan het rode pot
lood...
Gemeenteambtenaar C. Th. de Boer,
lid van het stembureau zegt: „Er kwam
hier iemand binnen die de handtekening
op het stembiljet niet vertouwde... en
hij keek alsof hij zeggen wil: „Op zo'n
stembureau kun je van alles meema
ken..."
's Avonds werden in allerijl de stem
men geteld en vandaag staat het met
grote koppen in de krant: D '66 is de
grote overwinnaar, de KVP heeft flinke
klappen moeten incasseren.
Al die mensen, die gisteren al
met tegenzin naar de stertila'
hebben die uitslag
schuchtere Amt
rongen evej:
lier in
