Engeland wil de defensie
drastisch veranderen
RESERVE IN BONN
TEGENOVER WILSON
erdediger van Harster
met waarheid
speelt
Intellectuelen vragen
Franco meer vrijheid
anders dan andere
Herziening strategie N.A.V.O.
VAN ONZE LEESTAFEL
Vernieuwing
Franse verkiezing gemotoriseerd
Vrees voor De Gaulle
Helft is tegen
wegzenden
kabinet-Cals
Bankschandaal
in Marseille
SOVJET UNIE MEER
TE VERTROUWEN
Dr. Paardekooper
legen k.L.M.
Arrestatie wegens
ontduiking dienst
32
jaar
geleden
Picasso's werden
niet betaald
Brandende jager
viel op huizen
Openbare executies
in Jemen
Jay
Rijksinstituut van mening:
Siciliaans parlement
op de vuist
Berging J. Verolme"
Polio-epidemie in
Spanje
België
aarzelt
aankoop jagers
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1967
LONDEN De Engelse defensieuitgaven voor 1967-1968 zijn geraamd op
2.205 miljoen pond sterling.
Voor 1966-1967 bedroegen de uitgaven 2.172 miljoen pond sterling.
De defensieuitgaven voor het komende jaar vormen 6Va procent van het bruto
nationale produkt. Vorig jaar was dit 6,6 procent.
Dit heeft de Engelse regering donderdag in een witboek over de Defensie be
kendgemaakt.
Vergeleken met 1964 betekenen de nieuwe uitgaven een vermindering
78 min pond sterling (780 min gulden).
ADVERTENTIE
wijn is niet duur!
LONDEN De Iïritse premier Harold Wilson is donderdag naar huis terugge
keerd van besprekingen in Bonn en heeft beweerd dat Duitsland Engeland in de
EEG wil zien. Maar berichten uit de Duitse hoofdstad luiden, dat kanselier Kurt
Georg Kiesinger Wilson heeft laten weten dat hoewel hij voorstander is van de
Britse toetreding, hy niet wil dat dit een bron van wrijving of twist wordt met
de Franse president Charles de Gaulle.
„De Britse regering ziet een weder
zijdse vermindering van de strijdkrach
ten van de N.A.V.O. en van het War
schaupact als het beste middel om de
ontspanning in politiek en militair op
zicht te bevorderen", aldus het witboek.
„De N.A..VO. kan om talrijke redenen
de bedoelingen van de Sovjet-Unie in
1967 met meer vertrouwen tegemoet
zien dan in 1949 of 1956. De Sovjet
maatschappij heeft diepgaande politie
ke en economische veranderingen onder
gaan.
China is een factor geworden die de
Russische regering niet kan negeren."
De Britse regering vindt een herzie
ning van de strategie van de N.A.V.O.
dringend gewenst, omdat de Britse mi-
BRUSSEL Dr. H. C. Paardekoo
per heeft in een Vlaams weekblad ge
schreven, dat het logisch is te vliegen
aan boord van een toestel van de Pan
American Airlines (PANAM), die in het
Nederlands adverteert, dan aan boord
van de Nederlandse KLM, die het En
gels gebruikt.
Paardekooper, die zich vaak mengt in
de Vlaamse taalstrijd, schreef in „Door
braak", het blad van de Vlaamse Volks
beweging, om te protesteren tegen het
gebruik van de Engelse slagzin „Fly
KLM", in Nederland, terwijl de Ameri
kaanse maatschappij in haar adverten
ties Nederlands gebruikt.
Dr. Paardekooper drong er verder bij
de lezers van „Doorbraak" op aan, hem
op de hoogte te houden van de taal, die
overheersend gebruikt wordt in KLM-
advertenties in Vlaanderen en Brussel.
Hij zei dat hij wilde weten hoe ver „de
taaionbeleefdheid" van de KLM gaat in
Vlaanderen en Brussel.
MILAAN Een 53-jarige zakenman
uit Milaan die zeventien kleinkinderen
heeft, is gearresteerd op beschuldiging
van het ontduiken van de militaire
dienstplicht 32 jaar geleden.
De politie heeft meegedeeld dat de
arrestatie van Vittorio Kaldaras geheel
toevallig is geweest.
De politie controleerde twee dagen
geleden een nachtclub in de Noord-
italiaanse stad en vroeg Kaldaras om
zijn identiteitspapieren. Omdat hij die
niet by zich had, moest hy mee naar
een politiebureau.
Toen hij zou worden vrijgelaten, zag
een agent zyn naam op de lijst van
gezochte personen. Er was in 1935 een
arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd
omdat hij niet had gereageerd op een
oproep voor militaire dienst.
Hij is naar een gevangenis overge
bracht, waar hy een nader onderzoek
zal moeten afwachten.
PARUsj Twee Italianen, de 34-
jarige Guido Bottini en de 28-jarige
Venezio Izzo, zyn door de Franse politie
gearresteerd toen zy op het punt stonden
Parijs te verlaten met een Picasso, een
Ciiagail, twee doeken van Braque en nog
andere schilderyen van Franse meesters,
alles byeen tot een waarde van ver
scheidene tienduizenden francs.
Bottini had naar zijn zeggen een
kunstzaal in New York en izzo zei
vertegenwoordiger van een kunstzaal in
Lugano te zyn. Zij hadden schilderijen-
handelaars overbluft met een overvloed
van „zakenbrieven" waaruit hun con
necties met musea overal ter wereld
moesten biyken.
Na hun keus gemaakt te hebben be
taalden zy hun aankopen echter met
cheques op rekening van een bank in
Lugano, die een tegoed van niet meer
dan honderd Zwitserse franc bleek te
hebben.
De door het tweetal bij vyf Paryse
zaken aangekochte werken waren een
portret van Max Jacob van de hand van
Picasso, „La tasse e café" en „Le ciel
bleu" van Braque, „L'offrance" van
Chagall en verscheidene waardevolle
doeken van Barberie en Severini.
Het aangehouden tweetal, dat de poli
tie opviel vanwege zijn grote geld
transacties, werd ook in Italië gezocht.
KASTELLAUN (Duitsland) Een
Amerikaanse F-102 Delta Dagger straal
jager is neergestort waarbij een huis
verwoest en vier andere huizen bescha
digd werden.
Er vielen geen slachtoffers en de pi
loot kon zich met zijn sch etstoel red
den.
Volgens de politie ontplofte de machi
ne in de lucht en brandende wrakstuk
ken zetten een huis in de vlammen aan
de rand van het dorp Buch. De oorzaak
van het neerstorten is nog niet bekend.
ADEN Op een plein in Sanaa zyn
donderdag vier Jemenieten onder grote
publieke belangstelling door een vuur
peloton terechtgesteld, zo heeft de Je-
menistische radio gemeld. Enkele uren
menitische radio gemeld. Enkele uren
ligheid het doodvonnis over hen uitge
sproken. De mannen zouden zich schul
dig hebben gemaakt aan sabotage.
van
litaire uitgaven in West-Duitsland nood
zakelijk moeten worden verminderd en
vanwege het probleem van de betalings
balans.
In het witboek bevestigt de regering
opnieuw haar verzet tegen de versprei
ding van kernwapens in het algemeen
en in de N.A.V.O.-landen. Engeland on
derstreept de noodzaak dat de geallieer
den voortdurend elkaar raadplegen over
het eventueel gebruik van atoomwapens.
Met een verwijzing naar Zuidoost-
Azië en het einde van de „confrontatie"
tussen Indonesië en Maleisië wordt in
het witboek gezegd: „Het is ons doel
dat Groot-Brittannië geen operaties van
dergelijke omvang buiten Europa meer
onderneemt... Het zou echter wel kunnen
gebeuren, dat onze troepen door de ge
allieerden te hulp worden geroepen of
dat zij een rol moeten vervullen in een
vredesstrijdmacht van de Ver. Naties,
zoals al eerder is gebeurd."
De Britse regering zal voor 1 juli
geen beslissing nemen over de omvang
of gevechtscapaciteit van haar strijd
krachten in West-Duitsland. In de tus
sentijd zal zij aandringen op een over
eenkomst tussen de geallieerden „over
de noodzakelijke veranderingen, in de
strategie van de N.A.V.O."
PUNTEN
Andere punten in het rapport waren:
Voor april van dit jaar zullen de to
tale Britse strijdkrachten ten oos
ten van Suez gehalveerd worden tot
ongeveer 30.000 man vergeleken met
hun sterkte tijdens de periode van con
frontatie met Indonesië.
In het Midden-Oosten en in het Mid-
dellandsezeegebied zijn grote ver
minderingen aan de gang of beraamd
in Aden, dat volgend jaar onafhankelijk
zal worden op Cyprus waaruit dit jaar
2000 man teruggetrokken zullen worden
en op Malta, in Libië en Gibraltar.
In Zuid-Afrika zal 't Zuidatlantische
commando gesloten worden. Een
garnizoen is teruggetrokken uit Guyana.
0 In Engeland is een programma van
rationalisatie tussen de luchrmacht,
de land- en zeestrijdkrachten aan de
gang.
0 In het N.A.V.O.-gebied van Europa
voert men besprekingen met de
Duitsers en de Amerikanen over bespa
ringen.
In geld uitgedrukt zal de defensiebe
groting voor 1967/'68 met ongeveer 100
miljoen dollar omhoog gaan vergeleken
met het lopende jaar. Maar de werke
lijke uitgaven die dit cijfer vertegen
woordigt betekenen een vermindering
met 126 miljoen dollar vergeleken met
het lopende jaar.
Dit komt doordat de Labour-regering
een plafond gesteld heeft van 5,6 mil
jard dollar per jaar, gebaseerd op de
prijzen van 1964, voor de defensie-uitga
ven.
Er bestaat een veelheid van onofficië
le bewijzen dat De Gaulle nog net als
vier jaar geleden vindt, dat de Britse
banden met de Verenigde Staten te
nauw zijn, om Engeland in volledige
vrijheid een rol te laten spelen als
Europese mogendheid.
Wilson verklaarde na zijn bezoek van
36 uur aan^3onn in het Lagerhuis:
„Onze besprekingen hebben opnieuw
bevestigd dat er volledige overeenstem
ming tussen onze landen bestaat, het
geen al was gebleken uit de snelle en
vriendschappelijke reactie op mijn ver
klaring van 10 november (waarin Wil
son aankondigde dat zijn land zich bij
de E.E.G. wilde aansluiten)".
Dit was zijn diplomatieke manier om
te zeggen dat Kiesinger voorstander is
van de Britse toetreding.
Door de besprekingen tussen de Duit
se Bondskanselier Kiesinger en de
Britse premier Wilson is bij de kanse
lier de mening versterkt, dat Engeland
moet worden opgenomen in de EEG.
Kiesinger hoopt dat de besprekingen
die hiervoor zullen worden gevoerd tot
een positief resultaat zullen leiden.
Dit is het enige officiële commentaar
dat van Duitse zijde is gegeven over
de besprekingen die Wilson de afgelo
pen drie dagen in Bonn heeft gevoerd.
In antwoord op vragen, deed Wilson
kennelijk enige onzekerheid ontstaan
over de vraag wat het standpunt van
Kiesinger zal zijn als hij begin april in
Rome een ontmoeting zal hebben met
De Gaulle en andere regeringshoofden
uit de EEG
„Wat zij (de Duitsers) met rege
ringshoofden in andere landen van de
zes zullen bespreken, is hun zaak. Ik
kan daar niet openlijk over gaan dis
cussiëren", aldus Wilson.
In Bonn is gezegd dat Kiesinger niet
bereid is met De Gaulle te gaan strij
den om de Britse toelating. De Duitse
leider is op het ogenblik druk bezig de
meningsverschillen met de Fransen bij
te leggen. Bovendien heeft hij zelf een
aantal moeilijkheden in zijn verstand
houding met de Britten.
In Frankrijk is de verkiezingscampagne thans in volle gang. In een van de buiten
wijken van Parijs maakt men gemotoriseerd reclame voor de Gaullistische minis
ter Valéry Giscard d'Estang.
PALERMO In het Siciliaanse par
lement zijn donderdagavond vuistge
vechten uitgebroken toen een commu
nistische afgevaardigde naar de rege
ringstafel riep: „U hebt dit hu s in een
stal veranderd."
Beledigingen vlogen over en weer en
tenslotte braken de communistische af
gevaardigden door het cordon ordebe
waarders, om hun christen-democrati
sche collega's te lijf te gaan. De eerste-
minister kreeg een stoel naar het hoofd.
Het gelukte de ordebewaarders tenslot
te de kemphanen te scheiden.
Intussen was het buiten het gebouw
ook niet rustig. Daar leverden onge
veer duizend betogende arbeiders, d e
de parlementszaal wilden
(Van een speciale ANP-verslaggever)
MtiNCHEN Na de oorlog is ook het
Nederlandse Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie gebleken dat het aan
deel van de beklaagden Harster en
Zöpf in de Jodendeportaties heel wat
i geringer is geweest dan aanvankelijk
j werd aangenomen", zo luidde donder-
I dagochtend tijdens de negende en voor
laatste dag van het proces tegen Har
ster en Zöpf en Gertrud Slottke de op
vallende uitspraak van dr. Eugen Leer
in zijn pleidooi voor het Mtinchener
Schwurgericht ten behoeve van zijn
cliënten Wilhelm Harster en Wilhelm
Zöpf.
Het bleek na het twee uren durende
pleidooi van dr. Leer niet alleen een
opvallende uitspraak, maar ook een
vaststelling die helemaal voor rekening
van de Münchener strafpleiter moet
komen.
Vertegenwoordigers van het Rijksin
stituut voor Oorlogsdocumentatie, die
het proces bijwonen, lieten er in de
wandelgangen van het enorme gebouw
geen twijfel over bestaan dat dr. Leers
binaendrin- conclusie weinig waarheid bevat
ning mee houden dat ik ook niet voor
oppervlakkige mildheid heb gepleit. Wij
hebben echter ook niet het recht deze
verdachten te verdoemen", zo sloot dr.
Leer zijn pleidooi af.
Er ontstond zo ongeveer een storm in
een glas water om een verklaring die
is toegeschreven aan de Britse minis
ter van Handel Douglas Jay, die zou
hebben gezegd dat als Engeland tot de
EEG toetreedt, het land om de drie a
vier jaar een economische crisis zal
moeten doormaken.
Wilson heeft geweigerd commentaar
op de opmerkingen van Jay te geven.
De Britse premier werd door een
socialistisch parlementslid gevraagd of
hij de ministers in Bonn duidelijk heeft
gemaakt dat Engeland niet van plan is
„een koehandeltje te beginnen met
Duitse aanspraken op het bezit van of
de zeggenschap over atoomwapens".
De premier antwoordde: „U kunt er
zeker van zijn dat er mij geen eis van
dien aard is gesteld en ik ben mij
evenmin bewust van dergelijke eisen
van de zijde van de Duitse regering.
gen, slagm et de politie. Verscheidene
betogers en enkele politiemannen liepen
verwondingen op.
De arbeiders zijn het niet eens met
de plannen van de regering om de staal
industrie te moderniseren. Z j vrezen
hierdoor hun werk te verliezen.
KOU Koude poollucht heeft zich
snel over het oosten van New York,
New England, Oost-Pennsylvania, New
Yersy en Maryland uitgebreid. De bit
tere kou, welke woensdagavond het
kwik in het noorden van Minnesota tot
39 graden deed dalen, is in zuidelijke
richting doorgedrongen. Van South Da
kota tot de staat New York 1 gt een
laag sneeuw van 15 tot 20 cm dik.
Bij steekproef in Nijmegen
NIJMEGEN Bij een in Nymegen ge
houden steekproef is o.m. gebleken, dat
ongeveer de helft van de ondervraagde
personen (49,1 percent) het niet eens
is met het feit, dat het kabinet Cals
naar huis werd gezonden. Van de on
dervraagden staat byna de helft (42
percent) een nieuwe regeringscombi
natie voor van K.V.P. en P.v.d.A.. Van
de ondervraagde liberale kiezers geeft
53,6 percent de voorkeur aan een re
geringsploeg van K.V.P. en V.V.D.
Onder de A.R.P.- en C.H.U.-kiezers is er
een grote geneigdheid tot vorming van
een grote christen-democratische unie,
een voorkeur die bij de K.V.P.-kiezers
in Nijmegen aanmerkelijk geringer is.
Deze gegevens zijn ontleend aan het rap
port „In het spoor der kiezers", waar
in gegevens en conclusies zijn opgeno
men uit een „bliksemonderzoek" naar
het stemgedrag in Nijmegen bij de
verkiezingen van woensdag voor de
Tweede Kamer.
Dit onderzoek werd verricht door het
Instituut voor toegepaste sociologie
met medewerking o.m. van het socio
logisch instituut van de Katholieke
Universiteit te Nijmegen. Aan de
steekproef werd deelgenomen door 702
personen.
Het rapport zal worden aangeboden aan
de fractieleiders van de politieke groe
peringen, die in de Kamer zyn verte
genwoordigd.
I „Na de oorlog is ons niets gebleken
van een geringe verantwoordelijkheid
van de heren Harster en Zöpf. Integen
deel, zou ik haast zeggen, de documen
ten geven geen reden om aan deze ver
onderstelling ook maar enige waarde
te hechten", was de reactie van de heer
A. J. van der Leeuw, een wetenschap
pelijk medewerker aan het instituut.
In zijn pleidooi, dat dr. Leer hield
voor een buiten verwachting zeer goed
gevulde zittingszaal, probeerde de Duit
se advocaat stelselmatig aan te tonen
dat de misdaden die nu Harster en
Zöpf worden aangerekend, in geen ver
houding staan tot die van de toenmali
ge nazi-staat en zijn politici.
Dr. Eugen Leer, studievriend van
Zöpf en eens in Nederland verdediger
van een aantal door de Duitse bezetter
gearresteerde verzetsstrijders, vroeg
zich in zijn vaak emotioneel geladen
pleidooi af, of het Schwurgericht geen
rekening moet houden met het verband
tussen schuld en noodlot. „Degenen die
het geluk hadden later geboren te wor
den, hebben nooit in de omstandigheden
verkeerd waarin de twee beklaagden
zich destijds bevonden."
Leitmotiv bleef: „Harster en Zöpf
waren geen politici maar ambtenaren.
Zij waren correcte ambtenaren in een
incorrecte staat, die geen invloed had
den op de verschrikkelijke gebeurtenis
sen."
De Münchener strafpleiter constateer
de daarna voor velen ook al weer
dubieus - dat bij de komst van Zöpf in
Nederland de richtlijnen voor wat dr.
Leer „de evacuering der Joden" noem
de, al vaststonden.
Dr. Leer vroeg het Schwurgericht
Harster en Zöpf een lagere straf te ge
ven dan de openbare aanklager had
voorgesteld (15 jaar tuchthuis voor Har
ster en 10 jaar tuchthuis voor Zöpf).
„Vrijspraak kan ik niet bepleiten. De
beide beklaagden hebben immers be
kend. Het Schwurgericht moet er reke-
ROTTERDAM De sleepboot „Zwar
te Zee" van L. Smit en Co's Internationa
le Sleepdienst en de Duitse sleepboot
„Seefalke" houden nu al drie weken lang
het wrak van de Nederlandse ertstanker
„Jacob Verolme" gaande ter hoogte van
de Canarische Eilanden.
Rederij en assuradeuren van de „Jacob
Verolme" bestuderen momenteel een aan
tal offertes voor het bergen van het ge
kapseisde schip, die door diverse ber-
eringsmaatschapniien zijn ingedipnd.
MADitiD i^eii groep Spaanse intel- j
lectueien onder de banier van de „Union
Social Democratica" heeft het regime-
Franco gewaarschuwd, dat het meer
vaart moet zetten achter zyn liberali
seringsprogramma, of rekening moet
nouden met voortzetting van ue stryd
in de straten.
In een verklaring voor de pers heeft
de groep te kennen gegeven, dat de
stakmgen en demonstraties in Spanje
wyzen op „een staat van grote spanning
onaer de arbeiders en de universiteits
studenten
„Het lijKt duidenjK, dat net Spaanse
voik behoeite heeft aan een ware uit
breiding van ue normaie vryneden en
versneuing van net proces van democra
tisering van de politieke structuren, ten
einde daarbinnen te kunnen werken en
dat een groot oeei van het voik die ook
verlangt aious de verklaring.
Na vermaard te hebben tegen zulke
felle botsingen als die, weike onlangs
hebben plaatsgehad tussen Spaanse
universiteitsstudenten en politie te zyn,
stelt de „Union Social Democratica" de
vraag: „maar waarom moeten de stu
denten in Spanje aitijd kiezen tussen
frustratie en geweid?... Deze dingen
gebeuren door een gebrek aan rechts
orde. Dernalve wordt de politie met
stenen bekogeld niet door de studenten,
maar door een onoeKwaam en niet voor
uitziend gezag, dat strijdt om orde te I
houden tegen de aard van de bestaande
dingen in".
De verklaring vervolgt: „de regering-
Franco staat voor een toestand, waarin
zy moet kiezen tussen het toestaan van
vryneden, welke de maatscnappelyke
sectoren van het land zelf moeten ver- t
werven of de Spaanse maatschappij te
veroordelen tot een strijd, die drama
tische gevolgen kan hebben."
Dissidente studenten- en arbeiders
organisaties te Barcelona hebben opge-
roepen tot een massale demonstratie,
ondanks de waarschuwing van de rege
ring, dat zij alle noodzakelijke maat-1
regelen zal nemen om de openbare orde
in de tweede stad van Spanje te hand
haven.
In dat opzicht viel er niets te onder
handelen.
„Wat betreft de niet-verspreiding: bij
elke bijeenkomst hebben wij aange
drongen op de noodzaak en de urgentie
van een snelle ondertekening van dit
verdrag, waarop al zoveel vooruitgang
is geboekt".
Wilson ontweek een rechtstreeks ant
woord op een vraag of hij bemoedigd
is door zijn bezoek aan vier van de
zes EEG-hoofdsten: Rome, Parijs,
Bonn en Brussel en of hij nu meent dat
de Britse toetreding mogelijk zal zijn.
De premier zei: „Dit zullen wij pas
kunnen overwegen als we alle bezoeken
hebben afgelegd. „Er is nog geen enkele
beslissing genomen over de kwestie. Dat
zal ook niet gebeuren voor alle bezoe
ken zijn voltooid".
Wilson en de minister van Buitenland
se Zaken gaan binnenkort nog naar Den
Haag en Luxemburg.
MARSEILLE In het gebied van
Marseille Is een financieel schandaal aan
het licht gekomen met ongedekte wis
sels en cheques en gefingeerde expedi-
tielijsten, waarmee een bedrag van vijf
tig miljoen francs gemoeid zou zijn en
naar aanleiding waarvan reeds negen
personen zyn aangehouden, onder wie
de 43-jarige Louis Rotta uit de hoge
kringen van de stad. Ook voor andere
plaatselijke persoonlijkheden zou deze
zaak gevolgen kunnen hebben en een
aantal banken zou erdoor in moeilijkhe
den kunnen geraken.
De zaak kwam aan het rollen door de
arrestatie op 3 februari van de direc-
I teur van de Boerenleenbank van Arles
en de chef van de afdeling „geschillen"
daarvan, respectievelijk Joseph Fontai
ne en Antoine Fluchaire. Deze twee zou
den leningen hebben verstrekt aan min
of meer fictieve instellingen. Door de
waarborg van de Boerenleenbank meen
den andere banken in alle vertrouwen
(ongedekte) wissels en cheques te kun
nen accepteren. De leiding van de Na
tionale Bank voor Landbouwkrediet
kreeg echter argwaan en liet een onder
zoek instellen, wat tot de eerste arresta
ties op 3 februari leidde en een aantal
andere op 10 februari.
MADRID Alle ouders in Madrid,
die kinderen hebben van ouder dan 3% j
maand, zijn door de directeur-generaal
van het Spaanse ministerie van Volksge
zondheid aangemaand, hun kinderen on
middellijk tegen kinderverlamming te
laten inenten.
Er wedr bij de ouders op aangedron
gen n et te wachten op gratis injecties
die door de staat worden gegeven,
sinds er een maand geleden een polio
epidemie in Spanje uitbrak.
Doktoren hebben verklaard dat de
bestrijding van de ziekte moeilijk zal
kunnen worden omdat veel kinderen de
eerste reeks injecties hebben gekregen,
maar niet voor de rest zijn terugge
keerd.
De ouders werden er in een artikel
n alle Madrileense kranten aan herin
nerd dat alleen de volledige reeks in
jecties hun kinderen immuun zal ma
ken voor kinderverlamming.
De verkiez>..„ islag lost niets op,
vindt „Het Parool" (onafh., links ge
oriënteerd). Dit dagblad pleit voor een
radicale vernieuwing van het partijen-
systeem omdat het vreest dat anders
ons land slechts een „oplossing" te
achten kan staan zoals De Gaulle die
Frankrijk heeft doorgedreven:
„Wat verwacht werd, is gebeurd: de
verkiezingsuitslag lost niets op. Een
duidelijke aanwijzing voor het te voe
ren beleid of de te formeren rege
ring is er niet uit af te lezen.
Eén ding staat onomstotelijk vast:
wij bevinden ons midden in een cri-
tis van ons partijensysteem. Een
jtelling die in deze krant niet nieuw
s maar die een bijna al te dra
matische bevestiging heeft gevonden.
Er zijn op den duur maar twee uit-
I wegen uit de impasse: óf een uitwij
den naar gaullistische „oplossingen"
ons systeem vertoont griezelig
/eel overeenkomst met dat van de
j"ranse republiek voor het gaullisti
sche tijdperk.
Of en dat is de enige weg voor
./ie het ernstig meent met de parle
mentaire democratie een werke-
ijk radicale vernieuwing van ons par
tijensysteem. Over dat onderwerp is
in het laatste jaar véél gepraat. Er
is, in het licht der verkiezingen, wei
nig of niets aan gedaan.
De grote westelijke democratieën,
de Verenigde Staten, Engeland, West-
Duitsland hebben een systeem waarin
het in wezen draait om twee grote
politieke partijen.
Al gedurende de bezetting hoopte
deze krant op de mogelijkheid in ons
land te komen tot een systeem van
bijvoorbeeld drie grote partijen: een
progressieve, een conservatieve en
een liberale centrumpartij. Die hoop
is niet bewaarheid.
Voornamelijk verantwoordelijk daar
voor zijn de confessionele partijen
historische verschijnselen, zonder re
latie met de politieke werkelijkheid
van nu.
Mede verantwoordelijk is ook de
Partij van de Arbeid, die wel kiezers
van de confessionele partijen wilde
hebben, mits ze maar bereid waren
zich tot socialisten te bekeren. De
„doorbraak" was een uitnodiging tot
éénrichtingsverkeer géén door
braak door de eigen socialistische
traditie.
Wat is er nu gisteren gebeurd? Er
is enige de-confessionalisering: de
KVP betaalt met een verlies van 8
zetels de prijs voor haar eigen dub
belzinnigheid. De CHU gaat een ze
tel achteruit langzaam, maar ho
pelijk zeker. De AR boekt winst, die
wel mag worden toegeschreven aan
persoonlijk vertrouwen in premier
Zijlstra.
De PvdA gaat zes zetels achteruit.
In 1963 verloor zij vijf zetels, in 1959
twee zetels: zij heeft zichzelf terug-
gemanoeuvreerd tot ongeveer propor
ties van de vooroorlogse SDAP. De
weifelende houding van de partijlei
ding (als dat een gepast woord is
voor de combinatie Tans-Nederhorst),
het gekoketteer met de linkse biljart
club van de oer-conservatieve „jonge
ren", het klaarblijkelijk weinig ver
trouwen inboezemende optreden van
PvdA-ministers in het kabinet-Cals
dat alles heeft de PvdA in haar hui
dige lamentabele positie gebracht.
Het formeren van een regering zal
een moeilijke zaak worden. Maar het
is eigenlijk niet zo verschrikkelijk be
langrijk welke combinatie nu precies
op basis van welke compromissen
gaat regeren.
Dringender is nu een totale herzie
ning van de partijstructuur. Mis
schien begrijpen de grote partijen, of
wat daarvan is overgebleven, nu ein
delijk dat die herziening voorrang
heeft boven al het andere Goedschiks
hebben zij dat van 1945 tot 1967 niet
willen inzien. Wellicht begrijpen zii
het nu, onder de dreigende heme'
van deze uitslag, kwaadschiks.
ADVERTENTII
BRUSSEL België heeft opnieuw de
beslissing over de vervanging van de
F-84-F Thunderstreak jagers uitgesteld,
zo wordt vernomen op het minister e
van Defensie.
Nederland heeft twee weken geleden
105 Northrop F-5 jachtbommenwerpers
bij Canadair besteld. België had be
loofd gisteren een beslissing te nemen,
maar deze blijkt voor onbepaalde tijd
uitgesteld te zijn. België heeft ongeveer
evenveel nieuwe jachtbommenwerpers
nodig als Nederland.
Eerder had België voor onbepaalde
tijd een besliss ng over de vervanging
van de 14 jaar oude Patton M-49 tanks
uiteesteld
caballero
Toneelspeler en TV-acteur Wil van Seist
25 STUKS f LBO-EEN LAURENS PRODUKT
