Offerzin
maakte
leningen
en
subsidies
niet nodig
Zij bakken
er wat
van in
Lunteren
Stadsjongen heeft het moeilijker in het bos
dan de dorpsjongen in de stad
Grootste en best-geoutilleerde kerk
van de hele Midden-Veluwe
Wonderlijk
Toewijding
Zonnig
r'agina 8
DINSDAG 21 FEBRUARI 196/
BARNEVELD Als over enige da
gen het nieuwe kerkgebouw van de
Gereformeerde Gemeente aan de Nai-
racstraat in het centrum van het dorp
officieel in gebruik is genomen, zal
Barneveld over een moderne en toch
ook stijlvolle kerkruimte beschikken
die niet alleen de grootste, maar onge
twijfeld ook de best-geoutilleerde van
de hele Midden-Veluwe zal blijken te
zijn. Want men heeft bij de bouw van
deze kerk, waarmee ongeveer ander
half jaar gemoeid is geweest, kosten
noch moeiten gespaard om te komen
tot een waardig en voornaam, maar
vooral ook praktisch gebouw dat in
eerste instantie weliswaar alleen een
kerkzaal zal bevatten, maar later, met
verschillende nevenruimten, tot een
groot wijkcentrum zal worden uitge
bouwd.
De nieuwe kerk van de Gereformeerde
Gemeente is in verschillende opzich
ten een opvallend bouwwerk. Niet al
leen door de vele technische snufjes,
die er zijn toegepast zonder dat deze
aan de kerkelijke sfeer iets te kort
doen, maar vooral ook door de om
vang. De kerk biedt plaats aan ca.
2400 mensen. Een voor moderne ker
ken ongekend groot aantal. Dominee
A. W. Verhoef, de predikant van de
nog steeds groeiende gemeente, ver
klapte ons het hoe en waarom van dat
grote aantal zitplaatsen. „Wij krijgen
hier niet alleen kerkgangers uit Barne
veld, maar uit wijde omtrek. Tot uit
Kootwijkerbroek, Kootwijk, Lunteren,
Harskamp, Voorthuizen en Wekerom
toe". De oude kerk, die nu nog ver
scholen achter de nieuwbouw staat en
binnenkort zal worden afgebroken om
plaats te maken voor de bouw van een
nog aan de nieuwe kerk te verbinden
consistoriekamer, een trouwzaal, enige
verenigingslokalen en een keuken, tel
de 1100 zitplaatsen. Op zich een re
spectabel aantal, maar voor de grote
toeloop toch eigenlijk te klein.
„Hoe wij zo'n grote en mooie kerk
hebben kunnen bouwen?" „Ja, dat is
eigenlijk een wondere zaak" zei domi
nee Verhoef. „U kunt- rustig stellen dat
er tonnen mee gemoeid zijn. En toch is
dat geld er gekomen. Er is door de ge
meenteleden voor deze kerk geofferd
zoals vermoedelijk nog nergens in Ne
derland het geval is geweest. Wij heb
ben daarom dan ook geen geld behoe
ven te lenen, geen beroep op de ban
ken behoeven te doen en ook geen ge
bruik te maken van de rijkssubsidie
regeling die overigens vermoedelijk
voor dit kerkgebouw niet zou hebben
gegolden omdat hier geen sprake van
nieuwbouw in een nieuwe wijk, maar
van vernieuwing in een oude wijk.
Wat zo bijzonder pret
tig bij deze bouw is geweest, is dat er
van meet af aan, toen de plannen er
voor ter tafel kwamen, zo'n goed con
tact en zo'n prettig samenspel tussen
de gemeenteleden onderling is geweest
en dat er ook door de architect en de
aannemer met zoveel liefde aan dit ob
ject is gewerkt. Daar heb ik alle lof
voor. „Het is dan ook moeilijk te zeg
gen waar dominee Verhoef meer over
verheugd is, over die vlotte gang van
zaken en dat goede onderlinge begrip
dr' ertoe heeft geleid dat de plannen
vlug konden worden verwezenlijkt of
over de royale wijze, waarop de Gere
formeerde Gemeente in al haar gele
dingen voor deze kerk heeft gespaard
en geofferd.
Ergens ziet de dominee die hier nu
een kleine vier jaar staat, deze kerk
als een bewijs van toewijding van zijn
gemeente. Een gemeente waarin hij
prettig werkt ook al is de dagtaak vaak
zwaar. De Gereformeerde Gemeente
in Barneveld telt ruim 3000 leden. „Ik
heb hier in ruim drie jaar al meer dan
honderd huwelijken gesloten, meer dan
50 kinderen gedoopt en zeventig men
sen begraven. Als ik daar dan nog het
ziekenbezoek bij reken, de schier 'ontel
bare huisbezoeken optel, dan is er heel
wat te doen". Natuurlijk kan de domi
nee een beroep doen op de hulp van ou
derlingen en diakenen. Maar dat zijn
in de meeste gevallen mensen die zelf
al een zware dagtaak hebben en dus
met de beste wil van de 'wereld nooit
veel vrij kunnen maken. Uiteindelijk
komt dus veel van het kerkelijk werk
op de dominee zelf neer. „Maar ik doe
het graag en ik ben blij dat ik zo'n uit
zonderlijke goede en meelevende ge
meente heb", aldus dominee Verhoef,
die het als man uit het westen van het
land in het begin niet zo gemakkelijk
heeft gehad. „Een andere sfeer, een an
dere mentaliteit, daar moet je jezelf
eerst wat prdberen in te leven. En de
mensen willen eerst wel eens zien wat
ze aan de dominee hebben".
Ergens is uit de totstandkoming van
de nieuwe kerk in Barneveld op te ma
ken dat dominee Verhoef het op de Ve-
luwe goed heeft gedaan. De toeloop is
groot, niet alleen naar de ochtenddien
sten maar ook naar de avonddiensten.
Als de groei zo doorzet als nu is te be
speuren, zal de Rehoboth-kerk, waar
voor in september 1965 de eerste steen
werd gelegd, spoedig weer te klein zijn.
Men betreedt de nieuwe kerk via een
grote hal die met drie grote glazen deu
ren verbinding heeft met het voorplein.
In de hal zijn garderobes ingericht, aan
beide zijden zijn toiletten en vindt men
opgangen naar het balkon. In de grote
ruime kerkzaal, waarin het licht door
grote ramen royaal toegang heeft,
staan de banken in vijf rijen in een
flauwe boog om de preekstoel die zich
achter in de kerk bevindt, geschaard.
Voor de preekstoel of kansel staan
een kleine lessenaar en een doopvont,
beide in een lichte uoutsoort gemaakt.
Boven de kansel is een ruimte uitge
spaard voor het orgel dat te zijner tijd,
als het wijkcentrum geheel klaar is,
zal worden geplaatst. De houten ban
ken hebben zittingen die met een grijze
kunststof zijn bekleed. Het zonlicht kan
getemperd worden door gordijnen die
elektrisch kunnen worden gesloten of
geopend. Een technisch nieuwtje is een
windmolen die frisse lucht van onder
op tegen de kansel blaast. Verder is er
een perfect werkende geluidsinstallatie
en een centrale verwarming.
De voorgevel van het gebouw is vlak
gehouden. De ingang wordt gemarkeerd
door een lichte steensoort. Het geheel
maakt van de buitenkant af gezien een
massale, maar toch rustige indruk.
„Ik ben erg blij met deze kerk, ook
al had ik nog wel enigo wensen die niet
in vervulling konden gaan" zei domi
nee Verhoef, die veel waardering heeft
voor dc wijze waarop de Barneveldse
architect G. Lijesen aan de plannen
vorm heeft weten te geven. Voor aan
nemer A. van der Broek, wiens eerste
grote werk deze kerkbouw is, was de
opdracht een bijzonder prettige en eer
volle. Hij heeft zich, zoals men in Bar
neveld kan zien, goed van zijn taak
gekweten. Een mooi kerkgebouw, een
bloeiende kerkelijke gemeente, wat wil
men in Barneveld meer? Men hoopt nu
alleen nog maar dat de rest van de
bouw van het wijkcentrum, waarvan
]1« chef-kok van een groot hotel
in Melbourne krijgt een brief uit
Amsterdam met het verzoek of hij
misschien een eikeboom in Lunteren
wil kopen. Het briefhoofd zal hem
er misschien van weerhouden, het
tikje tegen zijn voorhoofd te geven,
dat ze ook in Melbourne kennen.
Want het is een brief van zijn oude
School voor Banketbakkers en er zal
toch geen oudleerling zijn, die ten
minste niet wil weten wat de school
nu weer voor aparts op stapel zet.
Op dat laatste speculeren de afzen
ders van de brief. Zij delen oudleer
lingen en andere vermoedelijke be
langstellenden mee, dat de school 't
Dr. De Visserhuis in Lunteren heeft
aangekocht om er een buitencentrum
van te maken, dat deze veelbelovende
affaire financieel lang niet rond is
en dat geadresseerden kunnen bij
dragen door iets voor het buitencen
trum te kopen. Twee oude eikebo
men aan de weg voor f 500,- per
stuk, wat kleinere eikebomen aan de
oprijlaan voor f 250,- per stuk. Wol
len dekens (dikke) voor f 50,-, wol
len dekens (dunne) voor f 40,- stoe
len (gemakkelijke) voor f 50,-, stoe
len (niet gemakkelijke) voor f40,-.
Voor de inventaris is een bedrag van
om en nabij de f 20.000,- nodig. Het
huis heeft f 135.000,- gekost, waarvan
de school uit eigen spaarmiddelen
f 35.000,- kon betalen. Zo staat de
vlèg er nu bij. De brieven zijn ver
stuurd. De eerste groepen van de
school hebben al plaats besproken
voor het komende seizoen, waarin 't
buitencentrum volop in bedrijf zal
zijn.
I n het huis, waar nu de voet
stappen nog hol klinken, zijn 2
van de stichters aanstichters zou
men haast zeggen. Zij kennen el
kaar al jaren. De heer A. Kruide
nier was leraar aan de School voor
Banketbakkers, toen de heer G.Grie-
ver daar leerling was. Nu is de heer
Griever directeur van de school en
de heer Kruidenier is gepensioneerd.
Samen hebben zij herinneringen aan
veertiendaagse trektochten per fiets
langs de Rijn, met de hele school.
Maar vooral ook aan het oude buiten
centrum, dat de school midden in de
crisisjaren wist op te richten in Lun
teren. Het gebouw ging vlak na de
oorlog vel oren. Het was in de jaren
daarvoor door allerlei vreemde door-
tekkers van diverse mogendheden al
zo toegetakeld, dat er eigenlijk niet
veel meer aan verloren kon gaan.
Maar de herinneringen bleven en ze
waren sterk genoeg om enkele ge
trouwen tot 'n zodanige inspanning te
brengen, dat de School voor Banket
bakkers nu, op enkele kilometers van
de plaats waar het oude centrum ge
staan heeft, 'n nieuw buitencentrum
heeft gekregen. Bestuursleden Grie
ver en Kruidenier lopen er nu vele
van deze winterse dagen in rond, op
metend, rekenend, plannen makend
en vertellend aan de komende en
gaande man, wat een kolossaal be
zit dit gebouw gaat worden voor de
vierhonderd leerlingen tellende School
voor Banketbakkers in Amsterdam.
|~kit buitencentrum in Lunteren
*-* vooral bestemd voor het houden
van werkweken met de leerlingen
is het loon van lieden, die iets aan
durfden. Zo maar eens op een decem
berdag maakten zij op school voor
vijfduizend gulden speculaas om die
in de stad op straat te verkopen. Dié
vijfduizend gulden vormden het be
drag van de eigen kosten, wel te ver
staan. Wanneer dat bedrag er niet
uit zou komen, zou ook niemand we
ten wie het dan wel moest betalen.
Iedereen ging de straat op, leraren,
leerlingen en goede vrienden en va
ge kennissen en kijk, er kwam
tienduizend gulden uit, vijfduizend
dus voor 't buitencentrum. Zo werden
nog andere slagen geslagen en toen
't dr. De Visserhuis opeens te koop
was dacht het bestuur na vele
avonturen wel over zijn grootste
vreesachtigheid heen de grote stap
nu maar te moeten doen. Een ton
was er tekort och het is geleend
en met zo'n ploeg medwerkers en
vrienden moet het toch altijd goed
komen, nietwaar? Er worden trou
wens ook baten verwacht uit de ver
huur van het gebouw aan groepen
van nijverheidsscholen, een regeling
die indertijd ook al in het oude te
huis gold. Een flink deel van het
jaar zal het Dr. De Visserhuis bezet
zijn met groepen uit die richting. Zo
spraken vol optimisme de heren
Griever en Kruidenier in 't grote, le
ge huis, waarin de voetstappen nog
zo hol als je eraan denkt wat al
lemaal nog moet gebeuren haast
angstaanjagend hol blijven klin
ken.
Ja, wat er allemaal nog moet
gebeuren, dat is wel het een en
ander, maar de helpers zijn nabij,
hun aantal is niet gering, hun goede
wil om veel te doen is groot.
Ook op deze middag is weer een
groepje leerlingen van de School
voor Banketbakkers bezig, ditmaal
met opmeten van alle vertrekken,
ramen en andere aan te kleden een
heden. Plattegronden gaan van hand
tot hand. Een groep, die klaar denkt
te zijn, komt aan de hand daarvan
tot de ontdekking, dat er nog veel
meer vertrekken zijn dan die, waar
zij hebben gewerkt. De firma Grie
ver en Kruidenier vertelt intussen
verder over de medewerking die er
ls en het plezier waarmee allee
wordt gedaan. Na de jonge koks en
bakkers zullen leerlingen van nij
verheidsscholen komen om het huis
verder in te richten. Dat gaat als
volgt in zijn werk. Een groep meis
jes komt vakantie houden, maar
neemt naaimachines mee en zal tij
dens die vakantie alle gordijnen
naaien, 'n Klas installateurs zal tus
sen de boswandelingen en de buiten
spelen door alle elektrische leidingen
eens grondig bekijken, eventueel re
pareren en aanvullen. Een gemeng
de groep bouwt 't kippenhok, breekt
een overbodig schuurtje af, kuist 't
terrein. Dan raken ze er meteen aan
gewend, dat het hier een doe-het-
zelfwinkel is en blijft. Want per
soneel zal er ook in de toekomst niet
zijn in het Dr. De Visserhuis. Er
komt een huisbewaarder voor enig
toezicht en zo, maar het huishoude
lijke werk blijft een taak van de
groepen, die hier logeren. Het be
stuur gelooft namelijk onvoorwaar
delijk In het nut van het zelf bezig
zijn. Daarom wordt wanneer er va
kantieweken van de School voor
Banketbakkers zijn, zelfs de reis
van Amsterdam naar Lunteren als
puzzelrit gemaakt.
"■"kit allee niet alleen en zelfs niet
in de eerste plaats om verveling
directeur Griever. Hij merkt op
school, dat de elkaar opvolgende
leeftijdsgroepen van leerlingen zich
steeds slechter kunnen concentreren.
Het grotestadsleven is een van de
dingen, die te veel afleiden. Langs
Het zyn niet allen koks, die lange messen dragen. Maar de jongemannen
die hier meetlat en ander gereedsohap hanteren by de inrichting van
hun buitencentrum in Lunteren, zijn wél allemaal koks en banketbakkers:
z(j richten zelf het voormalige Dr. De Visserhuis in voor de werkweken,
die er met ingang van dit seizoen in worden gehouden.
Vanaf het balkon tellen bestuurs
leden G. Griever en A. Kruidenier
de eikebomen aan de opryiaan, die
te koop staan voor oud-leerlingen
en andere belangstellenden.
de School voor Banketbakkers in de
Wibautstraat komen bijvoorbeeld el
ke dag zeventigduizend auto's. Hun
geluid wordt nog overstemd door
bellende trams, claxongeloei bij het
geringste oponthoud van het verkeer
en zo nog het een en ander. Hij
weet uit ervaring, dat een week „les
in geconcentreerd werken" op een
plaats, waar dat mogelijk is, nuttig
is voor het hele volgende jaar bij
de een wat meer, bij de ander wat
minder, maar tóch. Dit is een van
de redenen, waarom men bij de
School voor Banketbakkers jaren
lang bezeten is geweest van de ge
dachte: we moeten ons buitencen
trum terug hebben en we zullen er
werken op de manier, waarvan vfre
geloven, dat het de goede manier is.
J^iet dat de leerlingen er direct
veel van snappen. Directeur
Griever gelooft, dat zijn Amsterdam
se knapen zich op hun eerste dag in
het stille bos onwenniger voelen dan
dorpsjongens in de grote stad. Wie
voor 't eerst in een grote stad komt,
vindt altijd wel iets waaraan hij
houvast heeft een trottoir, een
zebrapad, een verkeersagent, die het
verkeer af en toe even vasthoudt.
Maar wie pardoes in de stilte en de
grote ruimte wordt gezet, heeft in
het begin niets. Een medewerker
weet voor waar te vertellen, dat van
een stadsgroep die in het bos heeft
gespeeld, altijd minstens één terug
komt met wat hij noemt „de broek
vol" en de heer Griever weerspreekt
het niet. „Hier worden angsten uit
gestaan, waarvan jullie in dit geze
gende gebied geen weet van heb
ben," zegt hij. Langzaamaan wordt
het beter in zo'n groep, je gaat het
merken aan het afnemen van het
geschreeuw en ander lawaai, waar
mee de stilte eerst nog moest wor
den gevuld. Dan komt het moment,
waarop kan worden begonnen met
het geconcentreerde werken, waar
van men straks bij de lessen in Am
sterdam de vruchten moet plukken.
We zien het 't is meer dan een
weekje vakantie in het grote, stille
bos.
pn in het door het voorberei
dende werk al niet meer zo stil
le buitencentrum van de banket
bakkers en koks krijgt het idee van
de voorvechters gestalte. De chef
kok in Melbourne, de bakker in
Amersfoort of Groningen of waar
ze allemaal ook zitten, zij hebben ge
reageerd op de brief en wat ge
stuurd, tweehonderdvijftig gulden of
een riks, het is om 't even. De eer
ste eikebomen zijn gekocht, de
vrachtrijder zal volgende week de
eerste bedden, tafels en stoelen af
leveren in het voormalige Dr. De
Visserhuis. Oudleerlingen leven mee
en met de ware Amsterdamse vrij
moedigheid neemt het duo Griever-
Kruidenier aan dat ook Lunterse be
drijven zich niet helemaal onbetuigd
zullen laten. De consumerende bevol
king van het dorp neemt immers
ook weer toe door de stichting van
het buitencentrum.
Over een paar weken zal de zaak
gaan draaien. Ze zullen nog even on
wennig rondkijken de culinaire cur
sisten uit Amsterdam, die zich op
hun school, inclusief de praktijkjaren
zes jaar lang bekwamen in een van
de mensheid. Zich herinneren, hoe 't
vorig jaar tijdens hun schoolvakantie
was, toen op de verdieping boven
hun kapsters logeerden Griever: Ze
lieten zaklantaarns aan touwtjes zak
ken voor de ramen van onze jon
genskamers, nou dat was wat, maar
't ging allemaal heel netjes hoor").
Ze zullen hun vrees voor de stilte
van de Veluwe overwinnen en tot
zichzelf komen om straks wat meer
geconcentreerd te kunnen werken bij
't geraas van deze zeventigduizend
auto's, die dagelijks hun school in
de Amsterdamse Wibautstraat pas
seren. Ze bakken er wel wat van,
straks in Lunteren. Van harte wel
kom, deze gasten.
Gereformeerde Gemeente
bouwde kerk met 2400
Barneveld
zitplaatsen
de kerk maar een deel zal uitmaken,
even voorspoedig zal verlopen als de
kerkbouw. „Eerlijk gezegd ben ik, als
ik deze kerk zie en als ik denk aan de
mensen die er komen kerken, blij dat
ik destijds toch naar Barneveld ben ge
komen" bekent dominee Verhoef die
in de bouw van dit wijkcentrum niet
alleen een stuk levenswerk ziet, maar
ook de voltooiing van een groot en goed
stuk werk waarvoor door zijn voorgan
ger ds. J. Fraanje die van 1918 tot 1949
in Barneveld heeft gestaan, de basis
werd gelegd.
