56 Kamerleden
namen afscheid
van Binnenhof
WERELDREÜNIE VAN WERKERS
BIRMASPOORWEG IN
HET
AAN DE
KURHAUS
Zijlstra vernam wensen van werkgevers
werknemers en van landbouwers
Diepenhorst
is gekant
tegen
studieloon
Bronchi letten
Drie vakcentrales boden
gezamenlijk program aan
MINISTER SLOOT ZITTING
Kruidenierbetaalt de rekening
Jaar cel voor
chantage
GEEN RAD VOOR
DE OGEN
„GEEN DISCRIMINA TIE
BIJ SUBSIDIËRING '9
Grensgangers
Inzichten
Ombuiging
NVSH neemt proef
met psychische
hulpverlening
Aanrakingspunten
Aanpassing
Uitkeringen
Dit jaar al f 30 min
export schade door
mond- en klauwzeer
Twee NKV-bonden
overwegen fusie
Pensioenen
Pleidooi voor continu regeren
Krap
Dringend beroep
VIJFENZEVENTIG
GASTEN
EMOTIONEEL
SPEURWERK
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1967
VAN DRIE KANTEN PRESSIE
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG „Een volledige ver
goeding van studiekosten door de
staat een soort studieloon zou
neerkomen op een fenomenale greep
uit de overheidskas. Bovendien zou de
overheid dan discriminerend te werk
gaan omdat jongelui die 's avonds pro
beren met allerlei cursussen hun kennis
te vergroten geen financiële steun
van de staat zouden krijgen. De zaken
mogen niet scheef worden getrokken."
De demissionaire minister van on
derwijs en wetenschappen, prof. dr.
I. A. Diepenhorst, liet deze waarschu
wing gistren horen bij de behandeling
van zijn begroting in de Eerste Kamer.
Hij deelde mee dat één op de drie stu
denten een beurs heeft. De gemiddelde
uitkeringen liepen van 2634 gulden in
1965/1966 op tot 2834 2884 gulden in
1966/1967, een stijging van acht pro
cent. Prof. Diepenhorst noemde dat
een bevredigend resultaat.
Bij het bepalen van de hoogte van
de beurzen en de renteloze voorschot
ten zal rekening worden gehouden met
de belastingverlaging die op 1 juli in
gaat.
De minister was in beginsel wel be
reid om studenten die in het buitenland
een medische studie volgen steun te
verlenen. Nagegaan wordt hoe aan de
„grensgangers" een tegemoetkoming
kan worden gegeven.
Ook wordt op het ministerie bekeken
of studenten in geestelijke ambten toe
lagen kunnen krijgen. Het gaat hier
dan om specifieke opleidingen. Overi
gens had minister Diepenhorst niet de
indruk dat veel Nederlanders door
de invoering van de numerus clausus,
in België medicijnen zijn gaan stude
ren.
De minister gaf in zijn „politiek tes
tament", zoals in de wandelgangen
van de Eerste Kamer werd gezegd,
ook zijn visie op de toekomst van het
wetenschappelijk onderwijs. Hij schatte
het aantal studenten in 1980 op 130.000
tot 150.000 (nu: 95.000).
„In de komende jaren zullen zeker
maatregelen moeten worden genomen
die wellicht een of twee bewindslieden
het leven kunnen kosten maar die later
toch gerechtvaardigd zouden blijken te
zijn", zo meende prof. Diepenhorst.
Hij zei dat zijn inzichten ongeveer
overeenstemmen met die van de Aca
demische raad.
De minister pleitte voor de invoering
van een vierjarig baccalaureaat maar
niet voor de medicijnen en de juridi
sche studie. Hij achtte een selectie
vdor het al dan niet volgen van een
wetenschappelijke opleiding op zeven
tien-, achttien- en negentienjarige leef
tijd niet gewenst. Veel meer voelde hij
voor een ombuiging naar de weten
schappelijke studie na drie jaar bacca
laureaat.
Staatssecretaris Grosheide kondigde
een wetsontwerp voor een nieuwe Leer
plichtwet aan. Daarin zal de gebrekki
ge procedure voor het vervolgen van
onwettig schoolverzuim door een veel
kortere en betere procedure worden
vervangen.
De begroting van onderwijs en we
tenschappen werd zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
ADVERTENTIE
aoeatdronk In tobUtvorm. 96 ct
DEN HAAG De informateur prof. Zijlstra staat onder zware druk van
werkgevers, werknemers en boeren. De centrale organisaties hebben ieder hun
verlanglijstjes op het bureau van de premier gedeponeerd, naast die van de
politieke partijen.
1. De verbonden van werkgevers vragen in hun rapport grote aandacht voor
de ontwikkeling van de economie.
De vakcentrales stellen in het program van actie de hervorming van de
ondernemingen voorop.
Het Landbouwschap meent dat de kleine zelfstandige landbouwers meer
in de welvaart moeten delen.
2.
3.
DEN HAAG De met de NVSH ge
lieerde Nederlandse Stichting Consulta
tiebureaus voor Huwelijks- en Ge
slachtsleven gaat bij wijze van proef op
twee van de rond vijftig consultatiebu
reaus het consultatieve werk uitbreiden
met de psychische hulpverlening.
Het experiment zal hoogstens twee
Jaar duren aangezien de stichting fi
nancieel niet in staat is deze kostbare
uitbreiding permanent te financieren.
Zij hoopt in deze proefperiode evenwel
overtuigende argumenten te vinden voor
voortzetting van deze voor Nederland
nieuwe vorm van consultatief werk,
waardoor het door de overheid kan ge
subsidieerd worden. Gebleken is, dat
aan deze vorm van begeleiding van psy
chische problemen in het kader van de
seksualiteit een grote behoefte bestaat.
De staf van de consultatiebureaus-
nieuwe-stijl zal bestaan uit een alge
meen arts, een stafpsychiater en een
maatschappelijk werkster met voortge
zette opleiding psychiatrie als kernteam
en als consulenten voorts een seksuo-
loog, een gynaecoloog, een psycholoog,
een socioloog, een jurist en een pastor.
Het gaat om hulpverlening met een
relatief korte behandelingsduur, va
riërend van een vertrouwelijk gesprek
met een of beide partners tot een lang
duriger behandeling, die evenwel niet
kan worden vergeleken met een psy
chiatrische behandeling van jaren.
De drie pressiegroepen zien hun ver
langens graag in het nieuwe regerings
programma opgenomen. De organisaties
van werkgevers menen dat het juist de
ondernemingen zijn, die de bevolkings
groei moeten opvangen en voor een toe
neming van de welvaart moeten zorgen.
Die taak kunnen zij alleen vervullen
als de investeringen niet in het gedrang
komen. Bij het kostenpeil van nu is dat
gevaar echter niet denkbeeldig, menen
de werkgevers.
Het Landbouwschap wenst dat de han
delsbelemmeringen in de Europese Eco
nomische Gemeenschap verdwijnen. De
sociale verzekeringen zijn wel goed,
maar zij mogen niet tot verhoging van
de premies voor het agrarische bedrijf
leiden. Om de landbouw enigszins tege
moet te komen, zou het rijk de water
schappen een subsidie van dertig procent
in de totale lasten moeten geven. In
1968 te beginnen met dertig miljoen gul
den.
De opzet van het gemeenschappelijke
actieprogramma van de vakcentrales Is
vrij beperkt gebleven. Het bevat een
aantal punten, die in de eerstkomende
vier jaren verwezenlijkt zou kunnen wor
den, menen de verbonden. Volgens de
heer J. van Eibergen, voorzitter van het
CNV, heeft het programma aanrakings
punten met de programma's van de
KVP, de AR, de CHÜ, met die van de
Partij van de Arbeid en van D'66.
Het is de eerste maal dat de drie
vakcentrales gezamenlijk een dergelijk
programma hebben opgesteld. Het actie
programma van 1963'werd alleen onder
tekend door het NVV en het NKV.
Het program legt grote nadruk op de
hervorrping van de onderneming. Het is
het belangrijkste punt, zo zei de heer
J. van Eibergen, voorzitter van het
CNV en ook voorzitter van de commis
sie die het programma heeft voorbereid.
Opvallend is, dat het woord „arbei
derscommissarissen" er niet in voor
komt. „We hebben deze uitdrukking met
opzet vermeden", zei de heer A. H.
Kloos, voorzitter van het NW, Er staat
echter wel in het programma dat de
raad van commissarissen zowel voor de
belangen van de kapitaalverschaffers
als voor die van de werknemers moet
zorgen.
Als er bij een onderneming van wan
beleid sprake zou zijn, moet een „on
dernemingskamer" maatregelen ne
men, aldus het program van actie. In
de ondernemingsraden moet een meer
wezenlijk overleg worden gevoerd en de
werknemers moeten een recht van be
roep krijgen als er voor hen schadelij
ke maatregelen zijn genomen. Het over
legorgaan wil ook dat de vakbeweging
de belangen van de werknemers binnen
de onderneming kan behartigen.
ven. Bovendien moeten de werkgevers
bijdragen betalen om tegemoet te ko
men in de kosten van premies, die werk
nemers met salarissen boven de loon
grens aan particuliere ziekteverzekerin
gen moeten betalen. De schatkist zal
tenslotte meer moeten gaan betalen voor
de sociale verzekeringen.
Het actieprogram vraagt vervolgens
aandacht voor een planning op lange
termijn voor de gehele bouwnijverheid.
Krotopruiming en sanering moeten tij
dig worden voorbereid. Als de woning
bouw in de vrije sector achterblijft,
moet de overheid door middel van de
gesubsidieerde bouw de produktie op
gang houden. Voorlopig zullen een huur-
beheersing en subsidies nog nodig blij
ven. De vakcentrales spreken zich ook
uit voor een voorkeursrecht van de ge
meenten bij de verkoop van grond.
Het program van actie wil ook een
regelmatige aanpassing van de belastin
gen als de belastingdruk ten gevolge
van de stijging van de lonen te groot
wordt. Het gehele systeem van belas
tingheffing moet eenvoudiger worden.
Hebben de grondbelasting en de per
sonele belasting nog zin? Het misbruik
ten aanzien van de post „onkosten"
moet beter worden bestreden.
De vakbeweging wil tenslotte de werk
tijd terug brengen tot 42,5 uur en later
zal de vakantie moeten worden verlengd
tot minstens drie weken en vijf snipper
dagen. De militaire diensttijd moet kor
ter worden.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Op basis van de scha-
decijfers van vorig jaar is het Pro-
duktschap voor Vee en Vlees geneigd
de exportschade die tot dusver tenge
volge van het mond- en klauwzeer in
1967 is ontstaan te schatten op ongeveer
f 30 miljoen gulden. Nog altijd zijn
sinds medio januari de grenzen van
Frankrijk, België, West-Duitsland en
Engeland voor Nederlands vee en vlees
gesloten, Italië houdt wel levend vee,
maar geen vlees tegen.
Het Produktschap becijfert de export-
schade die vorig jaar van begin janua
ri tot eind mei optrad op een bedrag
tussen de f 145 en f 175 miljoen. Ook
toen gingen de grenzen van de import-
landen dicht zodra de virusziekte in
Nederland om zich heen greep.
De epidemie betekent volgens het
ministerie van Landbouw in Nederland
niet veel meer. Af en toe treedt een
besmetting op, waarbij dan de zgn.
ringenting en isolering in een gebied
met kleine straal wordt toegepast. Aan
beperkende, meer algemene maatrege
len bestaat nog voor het hele land een
verbod tot het houden van varkensmark-
ten.
Dit heeft de EEG-partners nog niet
kunnen bewegen tot het openen van hun
grenzen.
UTRECHT De Katholieke Bond van
Administratief en Commercieel Perso
neel in de Industrie (ACI) en de Ne
derlandse Katholieke Bond van Hogere,
Middelbare en Lagere Technici en Che
mici „St. Bernulphus" zullen aan hun
wetgevende vergaderingen, die in mei
worden gehouden, voorstellen doen met
betrekking tot het aangaan van een fu
sie.
De nieuw te vormen organisatie be
oogt het middelbare en hogere personeel
in Nederland, werkzaam in het bijzonder
in industriële en aanverwante bedrijfs
takken, te organiseren, teneinde hier
door een krachtiger belangenbehartiging
voor ongeveer 15.000 leden te realise
ren.
Ook andere r.k. beambtenorganisaties
(o.a. die van mijnbeambten) hebben
reeds belangstelling voor deze fusie.
ARNHEM De rechtbank te Arn
hem heeft gisteren de 27-jarige koop
man A. J. P. en de 28-jarige dakdekker
J. W. J. F., beiden uit Nijmegen, ver
oordeeld tot een jaar gevangenisstraf
wegens chantage. De officier van justi
tie had twee jaar met aftrek geëist.
De twee mannen zouden in augustus
van het vorige jaar een 56-jarige Nij-
megenaar, die zij in een park in Nij
megen hadden betrapt op onzedelijke
handelingen met een nog oudere man,
herhaaldelijk hebben gedreigd met ver
volging. Zij gaven zich uit voor recher
cheurs van politie. Met geld, eerst 100
gulden en later nog eens 700 gulden,
probeerde het slachtoffer de zaak te
sussen, maar tenslotte werd het hem te
bar en toen ze zich nog eens bij hem
vervoegden, waarschuwde hij de echte
politie.
De uitkeringen krachtens de AOW
zullen voor gehuwden met 150 gulden
per jaar en voor ongetrouwden met 105
gulden moeten worden verhoogd. Bo
vendien moeten de trekkers van de
AOW dit jaar twee procent vakantietoe
slag krijgen. Deze zal binnenkort op zes
procent dienen te worden gebracht. We
duwen moeten een pensioen hebben,
dat tenminste de helft is van het door
hun mannen verdiende loon.
De vakbeweging begrijpt dat de ver
werkelijking van verscheidene punten
veel geld vraagt. Er zal daarom met de
werkgevers en met de overheid moeten
worden gepraat over de punten, die het
eerst aan de beurt dienen te komen.
De vakbeweging heeft nog meer wen
sen op het gebied van de pensioenen.
Deze moeten tenminste zeventig procent
zijn van het loon, dat vlak voor de pen
sionering werd verdiend. Wie een mini
mumloon had moét een pensioen krijgen
dat niet veel lager dan dit loon is.
De vakcentrales willen ook een ver
eenvoudiging van de sociale verzekerin
gen. Deze zou kunnen worden bereikt
door de premies alleen door de werkge
vers te laten betalen. Zij zouden ook
moeten opdraaien voor de gehele pen
sioenpremie. Ondoorzichtige berekenin
gen zijn dan niet meer nodig, aldus het
program van actie.
In feite verandert er niets, omdat zo
wel het aandeel van de werkgevers als
dat van de werknemers een onderdeel
van de loonkosten is.
Volgens het overlegorgaan moet er
niet alleen op de AOW, maar ook op
de kinderbijslagen en op de uitkeringen
krachtens de arbeidsongeschiktheidsver
zekering vakantietoeslag worden gege-
De minister van Binnenlandse Zaken, prof. mr. P. J. Verdam, slootin
naam van H.M. de koningin de tegenwoordige zitting van de Staten-Gene-
raal. De minister bij aankomst op het Binnenhof.
0
Zesenvijftig Tweede-Kamerleden hebben gisteren afscheid genomen van het Bin
nenhof. Drie van hen, die meer dan dertig jaar lid zjjn geweest, kregen by dit af
scheid het commandeurschap in de Orde van Oranje-Nassau. Het waren de heren
W. J. Andriessen, dr. ir. W. J .Droessen en jhr. mr. M. van der Goes van Naters.
In de nieuwe Tweede Kamer, die morgen voor het eerst zal bijeenkomen, zal Ir.
C. N. van Dis, die met een onderbreking van enkele jaren van 1929 af lid is, zich
met recht de aartsvader van d$ Kamer kunnen noemen, aldus mr. Van Thiel. Ove
rigens komt er weer een vooroorlogs lid terug: J. G. Suurhoff.
In 1963 was het aantal nieuwe leden
47 en nu 56, zodat in betrekkelijk kor
te tyd 2/8 van de Kamer is vernieuwd.
Daarin zag mr. Van Thiel ook een
doorstroming en verjonging van idee-
en.
„Wij zijn daar blij om", zo zei hij,
„omdat op deze wijze het denken en
de gezonde onrust die er binnen ons
volk bestaan, hun weerspiegeling vin
den en hun gestalte krijgen in onze
Kamer".
Minister Verdam (binnenlandse za
ken) heeft gisteren de zitting van de
Staten-Generaal gesloten. De nieuwe
zitting wordt morgen geopend.
Zo'n sluiting bestaat uit een hele
kleine toespraak, waarin de minister
zegt, „dat Hare Majesteit de Koningin
hem heeft gemachtigd om de huidige
zitting van harentwege te sluiten". Er
zijn ook in deze zittingsperiode, zo
merkte prof. Verdam op, talrijke wet
telijke maatregelen tot stand gekomen
en op de werkkracht der leden is ook
wederom in belangrijke mate een be
roep gedaan.
Om dit weinig opzienbarende toe
spraakje te kunnen houden moest mi
nister Verdam haastig de Tweede Ka
mer verlaten, waar hij nog juist een
nederlaagje had geleden bij de behan
deling van de pensioenregeling voor
Kamerleden. Zo snel mogelijk ging hij
naar paleis Huis ten Bosch, daar het
jacquet om de schouders, fluks in het
galarijtuig en in volle draf terug naar
het Binnenhof om de zitting van de
Staten-Generaal namens de Koningin
te sluiten.
De leden der Staten-Generaal weten
nu wat het is om in een te kleine
ruimte te moeten huizen. Met zijn
tweehonderdvijfentwintigen of daarom
trent moesten ze in de Eerste Kamer
genoegen nemen met banken voor 75
senatoren. Er waren wel wat extra
stoeltjes neergezet en ook de venster
banken boden een meer comfortabele
dan respresentatieve zitplaats.
Na afloop van de plechtigheid, tij
dens het afmarcheren, kwamen de twee
eerbewijzende pelotons aspiranten der
Rijkspolitie voor een moeilijke keuze te
staan. Paarden, en die waren er gis
teren natuurlijk ook op het Binnenhof,
doen weieens wat. Ze deden het pre
cies daar, waar de toekomstige agenten
moesten marcheren. Het ging om de
keuze tussen een slingertje in het gelid
of vuile schoenen. De meesten kozen
de eerste mogelijkheid: slechts een en
kele fanatiekeling liep door.
De voorzitter van de Tweede Kamer
mr. F. J. F. M. van Thiel heeft een
dringend beroep op de politieke partij
en gedaan te zorgen voor een even
wichtig en duurzaam regeringsbeleid in
de komende vier jaar. In de laatste
vergadering van de „oude" Tweede
Kamer vermaande hij de fracties gis-
(Van een onzer verslaggevers)
ZAANDAM Mogen we Henk K. Engel onderdirecteur van Nederlands
grootste kruidenier geloven ,dan is Albert Heijn nog nooit zo onbaatzuchtig
geweest als nu, aan de vooravond van zijn tachtigste verjaardag.
Op 27 mei, zijn verjaardag, wil de kolossale middenstander zo maar duizend
mensen een plezier doen. Duizend mensen die ook op een 27ste mei, maar
dan 25 jaar geleden, onder dwang van oorlogvoerende Japanners in de hel
van Birma begonnen aan de aanleg van de beruchte spoorlijn Bangkok-Ran
goon. Duizend overlevenden worden op 27 mei verwacht in de Scheveningse
Kurzaal voor een reünie bij een nasi-gorengmaal. Albert Heijn betaalt
ettelijke tienduizenden guldens. Een mooi gebaar; wanneer dat in stilte zou
zijn gemaakt.
De man achter het idee: Henk En
gel (57), oud-medewerker aan de
spoorlijn, nu Albert Heijns personeels
chef met het voorkomen van een salon
jonker: gladgrijs, vriendelijk, gebruind
gezicht, grijs streepjespak en suède
vest. Hij spreekt van anderhalf jaar ge
leden:
„We hadden een directievergadering
over het tachtigjarig bestaan. Ik was
verantwoordelijk geweest voor de inter
ne viering van het 75-jarig bestaan en
dus vroegen ze: „Weet je weer iets.
Een jarige trakteert".
Nou, toen zei ik: Dan weet ik wel
een club die daarvoor in aanmerking
komt de lui met wie ik aan de Bir-
maspoorlijn heb gewerkt. Het was met
een goed".
Henk Engel kon zijn gang gaan. Er
was maar één probleem. De heren krui
deniers begrepen opperbest dat „Albert
Heijn geen reclame zou mogen maken
over de ruggen van een stel Jappensla-
ven".
Gisteren verscheen in de Nederlandse
pers een uitvoerige oproep van het Co
mité Birmalijn aan „allen die werkten
aan de Birmalijn" om zich aan te mel
den voor de reünie. De oproep van het
comité, zetelend op het adres van Al-
bert Heijn in Zaandam, sloot met: „Een
initiatief van Albert Heijn ter gelegen
heid van zijn tachtigjarig jubileum".
Henk Engel, half verbaasd, half onge
rust, zegt: „Nu moet ik Albert Heijn
verdedigen. Kijk, we piekerden er niet
over reclame te maken met deze reünie.
Daarmee zouden we onze eigen glazen
ingooien. Maar de reünisten moeten wel
weten dat ze de gast zullen zijn van Al-
bert Heijn. We wilden niet hypocritisch
doen en besloten de naam er dan maar
bij te zetten. Die naam moet ik nu ver
der maar verduisteren".
Op 27 mei 1942 begon op twee
plaatsen de eindstations de
slavenarbeid aan de beruchte
spoorlijn van Bangkok naar Ran
goon. Japan, volop in opmars, had
die vierhonderd kilometer lange
lijn nodig voor de grote aanval op
India, het toenmalige Brits-Indië.
De veroveraars pakten de zaken
groot aan: zestigduizend Europea
nen en 240.000 Aziaten werden ge
dwongen onder barbaarse omstan
digheden de rails meter voor meter
door de jungle en door gebergten
aan te leggen.
Dat kostte 72000 Aziaten en.zes
tienduizend Europeanen het lev.eh.
Vierduizend van de zestienduizend
Nederlanders keerden niet terug.
Van de Birmaspoorvyeg wordt ge
zegd dat er voor elke biels een
dode is gevallen. Na 8,5 jaar was
de lijn gereed.
En (want aanval is de beste verde
diging): „Ik heb er niet bij stilgestaan
dat die naam misschien beter achter
wege had kunnen blijven. Ik was hele
maal bedrijfsblind. Ik ben hardstikke
trots op mijn baas, die me dit laat or
ganiseren. Ik zit op rozen, want het is
mieters om zoiets te organiseren."
Hij is, tegen zijn stijl, bijna snel gaan
praten. „Het is geen salontaal", veront
schuldigt hij zich haastig, „maar ik ben
nu eenmaal emotioneel bij deze zaak
betrokken. Die reünie wil ik dolgraag.
Toen ons bedrijf 75 jaar bestond wilde
ik het al voorstellen, maar toen durfde
ik het niet".
Het plan is pas goed gerijpt tijdens
een reis om de wereld van drie maan
den die hij eind vorig jaar wegens een
maagkwaal op doktersadvies moest ma
ken. Hij verzekerde zich van het en
thousiasme en de medewerking
van een aantal „vriendjes" uit de Bir-
maanse periode en richtte het Comité
Birmalijn op. In Londen kreeg hij van
Britten die aan de lijn Hebben gewerkt
de belofte dat zij naar de Nederlandse
reünie zouden komen. In Melbourne
kreeg hij dezelfde toezegging van de
voorzitter van de Australische bond van
ex-Birmawerkers. In zijn Nederlandse
comité zitten onder meer de Amster
damse wethouder dr. P. J. Koets en
Wim Kan.
Hij verrichtte bergen speurwerk om
te achterhalen wat er is geworden van
ex-krijgsgevangenen die in de hel van
Birma alles deden om het moreel van
de Nederlanders te sterken. Interviews
mït de bekendsten van hen zullen de
kern vormen van een blad dat hij ter
gelegenheid van de reünie laat verschij
nen
Intens gespannen wacht hij de aan
meldingen voor 27 mei af. Hij zegt:
„Ze moeten zich schriftelijk opgeven en
vijl gulden storten. Dat heb ik gedaan
op advies van een Brits vriendje dat
zei dat, als ik het niet deed, een deel
var de mensen ondanks hun aanmelding
op de bewuste dag niet zou komen op-
ENGEL
dagen. Ik vraag ze bovendien de naam
op te geven van het kamp waar zij
hebben gezeten, anders zeggen er
straks honderd nozems: Dat is leuk zeg,
gratis nasi eten. Het geld gaat naar een
liefdadig doel. Voor ons is uiteraard op
gelegd pandoer: de Oorlogsgravenstich
ting".
Zijn verwachtingen voor 27 mei meet
hij af aan een klein rekensommetje:
„Er hebben zestienduizend Nederlan
ders aan de lijn gewerkt. Vierduizend
zijn er omgekomen, zeg dat er tweedui
zend zijn geëmigreerd, zeg dat er 2500
inmiddels zijn overleden en zeg dat er
vijftienhonderd naar Indonesië zijn te
ruggekeerd. Laten er van de zesduizend
die over zijn, nu eens duizend reage
ren".
„Ik hoop bovendien dat het er niet
meer zullen worden, want het is het
maximum voor de Kurzaal. Als er
meer aanmeldingen komen, gaan we lo
ten".
„Er mogen ook uitsluitend ex-Birma
werkers komen. Van Albert Heijn komt
alleen de raad van bestuur, de presi
dent-commissaris en een commissaris
die toevallig ook in Birma heeft geze
ten. En ja, natuurlijk komt onze meneer
Albert op het diner. Wat wilt u?"
teren „zich tot het uiterste in te span
nen om een krachtig en continu rege
ren mogelijk te maken".
Mr. Van Thiel was zich ervan be
wust dat de noodzaak daarvan al duide
lijk was onderstreept. Hij wilde er aan 't
begin van de formatieperiode nog eens
uitdrukkelijk de aandacht voor vragen.
Het is een teken aan de wand dat er
in de ene parlementaire periode van de
afgelopen vier jaar drie kabinetten op
traden; tien formateurs en informateurs
kwamen aan de samenstelling ervan te
pas. Die formaties duurden 140 dagen.
Het is niet mijn taak om de oorza
ken van deze crisis nader te analyse
ren", aldus mr. Van Thiel. „Maar een
ding is zeker: Elke organisatie, en dus
ook een democratische bestuursvorm,
vereist een zekere stabiliteit. Voor wat
de parlementaire kant betreft rust op
alle fracties daarvoor een zware verant
woordelijkheid".
Mr. Van Thiel wees erop dat het er
in de afgelopen vier jaar weieens op
leek alsof tal van instellingen waarvan
het voortbestaan ons bijna vanzelfspre
kend voorkwam, aan een herwaarde
ring, onderhevig waren.
De Grondwet, ons koninklijk huis,
ons parlementaire stelsel en het partij-
leven waren volop in discussie. Boven
dien valt in alle volkslagen een grote
belangstelling voor de politiek waar te
nemen.
De Kamervoorzitter noemde die be
langstelling een groot goed voor onze de
mocratie: „Zij maakt haar als het ware
volwassen, omdat iedere kiezer meer
dan vroeger in de gelegenheid wordt
gesteld om tot een eigen en zelfstandig
afwegen van pro's en contra's te ko
men. Wij voelen aan dat wij naar nieu
we tijden groeien, die ons voor nieuwe
problemen plaatsen, maar ook voor een
nieuwe aanpak van de oude proble
men".
Mr. Van Thiel noemde het in dit ver
band bijna symbolisch dat op een na
alle leden uit de vooroorlogse periode
weggingen.
/Consumenten zyn merkwaardig ge-
spleten figuren, twee kanten uitklet-
sers, waar soms geen enkel touw aan
vast te knopen valt, aldus „Vrij Neder
land" (onafh. soc.), dat als voorbeeld
noemt dat de reacties op een bericht
dat een grote textielonderneming korter
ging werken en werknemers moest ont
slaan waren: „Schandaal" en „Wat
erg". Toen echter in het vervolg van
het bericht werd meegedeeld dat de
moeilijkheden waren ontstaan door een
stagnatie van de afzet waren de reac
ties: „Fijn, dan wordt de textiel goed
koper".
„Soortgelijke reacties komt men te
gen bij berichten dat bepaalde landen
hun grenzen sluiten voor de invoer
van Nederlandse agrarische produk-
ten. Men ziet dan als consument
hoopvol uit naar dalende prijzen en
sluit meteen de ogen voor het wat
ingewikkelder, maar ook zeer zwaar
wegende gevolg dat deze maatre
gel voor onze betalingsbalans heeft.
Wie zou zich als consument ook druk
maken om een betalingsbalans. Als
verbruiker richt men zich op de be
langrijkste en dichtstbij liggende
zaak: het betalen. Dat wil zeggen de
prijs in de winkel.
Dezelfde reacties krijgt men ook op
de berichten van twee Amsterdamse
levensmiddelenbedrijven, die meenden
aan een tv-uitzending de conlusie te
kunnen ontlenen dat zij met de prij
zen van hun merkartikelen wel naar
beneden mochten. Zéér handig daar
aan vastknopend kregen de twee on
dernemers in de dagbladen een gra
tis reclamecampagne op gang die tot
ver buiten Amsterdam reikte. Iedere
huisvrouw die het hoorde, voelde wel
enige wrevel opkomen tegen haar
eigen kruidenier.
Het is echter niet de eerste keer dat
de twee ondernemers bezig waren te
gen de vastgestelde prijzen in de le-
vensmiddellensector aan te schoppen.
Eén dagblad heeft toen in zijn com
mentaar daarop gezegd, dat de heren
wanneer zij wilden, best goedkoper
konden. Het -is namelijk zo dat de
vastgestelde prijzen slechts gelden
voor iets minder dan de helft van het
gehele assortiment in een levensmid
delenzaak.
Wanneer men werkelijk goedkope le
vensmiddelen wil hebben, moet men
iedere week een aantal zaken aflopen
en daar de koopjes, die er steeds
zijn weghalen. Maar dat is een hele
sjouw!
De verbruikers vergeten ook graag,
en de twee ondernemers profiteren
daarvan, dat de Commissie Economi
sche Mededinging, waarin ook verte
genwoordigers van de werknemers
zitting hebben, enige jaren geleden
een rapport heeft uitgebracht over de
vastgestelde prijzen. In dat rapport
wordt aanbevolen dit systeem van
vastgestelde prijzen losser te maken.
Voor de levensmiddelensector wordt
echter gezegd dat de concurrentie
daar zo scherp is, dat de vaste prij
zen daar niet belemmerend werken.
Wég dus met de vaste prijzen, behal
ve voor de levensmiddelen.
Concurrentie lijkt me een mooie zaak.
Hoe meer hoe liever, maar die con
currentie moet er niet toe leiden dat
we straks als verbruikers slechts op
één of twee zaken zijn aangewezen
omdat de andere het loodje hebben
gelegd. Daar worden we als verbrui
kers geen cent beter van. Lage prij
zen zijn best, maar het schermen
daarmee moet men niet gebruiken
om de nog steeds weinig ter zake
kundige verbruikers een rad voor de
ogen te draaien."
